ئازاد جوندیانی، گوتەبێژ و ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە هەڤپەیڤینێكدا لەگەڵ (رووداو) كە لەرێگەی ئیمێلەوە ئەنجامدراوە دەڵی”قاعیدەی یەكێتی لە گەرمترین و تووندترین هەوڵی ئەملاو ئەولادا تەسلیمی ئیرادەی كەس نەبووە، كاركردن لەسەری، هەر كەسێك بێ خۆ مایەپووچكردنە”. سەبارەت بە مەسەلەی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستانیش گوتی “ئەو كەیسە لە تاووتوێكردندایە و هەركاتێك لەڕووی یاساییەوە تەواوبوو، یەكیتی و پارتی وەك دوو لایەنی هاوپەیمان قسەی نێوانی خۆیان دەكەین”. لەسەر قسەكانی سەلاحەدین بەهائەدینیش لەبارەی كاری سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەڵێ “ئەو قسانە قسەی كەش و هەوای هەڵبژاردنن”.

رووداو: سەرۆكی هەرێمی كوردستان وادەی هەڵبژاردنەكانی راگەیاند ، ئایا یەكێتی ئامادەیە بۆ هەڵبژاردنەكان؟

شاندێکی بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان بەسەرپەرستی دکتور مستەفا شەمامی، بەسەفەرێک گەێشتنە مسکۆ پێتەختی روسیە، شاندی ناۆبراۆ لەمیانەی ئەم سەردانەدا بۆ مسکۆ، دەگەل نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێم لەۆ وەلاتە  و چەندین کەسایەتی کوردی روسیە و لایەنەکانی دۆستی کورد چاۆپێکەۆتنیان کرد و سەبارەت بە بارودۆخی جیهانی و ناۆچەیی و کوردستانی بیرورایان گۆریەوە. شیاویی باسە کە شاندی بزووتنەوە کە لە چالاکوانان دکتور مستەفا، و بەرێزان ئەنوەر عەزیزی وە کاک رێبین پێکهاتبوو لەلایەن دۆستانی کورد و بزووتنەوە لەوەلاتی روسیە بانگهێشت کرابوون.

11/04/2013

لە کۆبوونەوەی نێوان ئۆپۆزسیۆنی کوردیی سووریا لەگەڵ حکوومەتی ڕووسیای فیدراڵدا، ڕووسیا داوای لە کوردەکان کردووە، ئەو چاڵە نەوتییانە بپارێزن کە دەکەونە سنووری دەستەڵاتی ئەوانەوە. نوێنەری پارتی دیموکراتی کوردستان لە ڕووسیا دکتۆر خۆشەوی مەلا ئیبراهیم بابەکر لە دیمانەیەکی ڕۆژنامەی هەولێردا باس لە وردەکارییەکانی سەردانەکەی سەرۆکی هەرێم مەسعوود بارزانی بۆ ڕووسیا دەکات. سەرۆکی هەرێم لەو سەردانەیدا داواکاری و پەیامی کوردانی سووریای بە مۆسکۆ گەیاندووە. خۆشەوی مەلا ئیبراهیم کە پێشتر نوێنەری حکوومەتی هەرێم لە ڕووسیا بووە، پێی وایە ڕووسیا بە مەرج ئامادەیە پشتگیری لە دروستبوونی هەرێمێکی کوردی لە سووریادا بکات.  پێش سەردانەکەی بۆ ڕووسیا، سەرۆکی هەرێمی کوردستان مەسعوود بارزانی لەگەڵ حزب و لایەنە سیاسییەکانی کوردستانی سووریادا کۆ بووەوە و وەک ئەوان دەڵێن سەرۆک بارزانی پەیامی کوردانی سووریای بۆ ڕووسیا بردووە. وەڵامی ڕووسیا بۆ داوا، یان پێشنیازەکانی کوردانی سووریا چ بووە؟ 

هەموو ئەو هەڤپەیڤینانەی پێشتر لەگەڵم كردوون، لەسەر مێزی نان خواردن بووە، بەڵام ئەوجارە لە ژووری تایبەتی خۆی بوو، وێنەی زۆری لە ژوورەكە هەڵواسیبوو، كە هەندێكیان وێنەی باوكی بوون، هەندێكیشیان وێنەی خۆی بوون لە هەڕەتی گەنجێتی. سەعدی ئەحمەد پیرە، ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لەو هەڤپەیڤینەدا لەگەڵ (رووداو) باسی دۆخی نێوخۆی یەكێتی و تەندروستی تاڵەبانی و پەیوەندییان لەگەڵ پارتی، دانوستاندنەكانی دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆن دەكات.

هەڤپەیڤین: هیڤیدار ئەحمەد
(فۆتۆ: فەرزین حەسەن)

هه‌ڤپه‌یڤینی ڕۆژنامه‌ی "شه‌رق" له‌گه‌ڵ پڕۆفیسۆر "کاتلین هۆگ"،زمانناس له‌ زانستگه‌ی ئۆسترالیای باشوور

ئه‌نجامدانی: ئه‌سغه‌ر زارع که‌هنمۆیی

وه‌رگێڕ بۆ کوردی: ڕێناس جاف

پڕۆفیسۆر "کاتلین هۆگ": له‌ ڕێی زمانی زگماکیی و دایکزاده‌وه‌ باشتر ده‌توانی هه‌ست و نه‌ستی خۆت ده‌رببڕی.
ساڵی 2000ی زایینیی *بوو که‌ سه‌ره‌نجام ئاده‌مزاد که‌وته‌وه‌ بیری پاراستنی گه‌وره‌ترین میرات و سامانی مرۆیی خۆی؛ئه‌و میراته‌ی که‌ له‌ماوه‌ی چه‌ند سه‌ده‌ی ڕابردوودا،له‌ لایه‌ن که‌سانی ڕه‌گه‌زپه‌رست و فاشییسته‌وه‌ به‌تاڵان براوه‌. ڕۆژی 21ی فێبریوه‌ری به‌ ڕۆژی جیهانیی "زمانی دایک" ناودێر کراوه‌،ته‌نیا 12 ساڵ به‌سه‌ر ئه‌و ڕۆژه‌ دیرۆکییه‌ له‌ ڕێکخراوی نه‌ته‌وه‌کاندا تێده‌په‌ڕێ.

مستەفا هیجری سكرتێری گشتی حیزبی دیموكراتی ئێران لەم چاوپێكەوتنە تایبەتەی هاوڵاتیدا باسی دۆخی ناوخۆی وڵاتی ئێران‌و ئامادەسازی هێزە كوردییەكان دەكات لەحاڵەتی هاتنە پێشەوەی هەر گۆڕانكارییەك لەو وڵاتەدا. لەتەوەرێكی تری چاوپێكەوتنەكەدا هیجری سەرنجی خۆی لەبارەی پەیوەندی هێزە فەرمانڕەواكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ‌ دەخاتەروو، هەمانكات تێبینییەكانی خۆی لەسەر ئەو ناڕەزاییانە دەردەبڕێ‌ كە لەناوخۆی هەرێمی كوردستان سەرهەڵدەدەن.

هاوڵاتی: ئەم ماوەیە قسەی زۆر لەسەر ئەوە دەكرێت كە گۆڕانكارییەكی چاوەڕوانكراو لەئێران بەرێوەیە، بەڕێزتان هاوڕان لەگەڵ ئەو بۆچوونە؟ ئەگەر وایە گۆڕانكارییە چۆنە ئاخۆ لەناوەوە روودەدات یان لەدەرەوە بەسەریدا دەسەپێنرێت؟

مستەفا هیجری: لەڕاستیدا ئێران بەرەو گوڕان دەچێت، بەڵگەش بۆ ئەم حاڵەتە زۆرە، لەپێش هەموو شتێكدا خەڵكی ئێران پاش زیاتر لەسی ساڵ لەئەزموونكردنی كۆماری ئیسلامی ئێران بۆیان دەركەوتووە ئەو رژێمە ناتوانێت هیچ لەداخوازییە نەتەوایەتی‌و دیموكراسی‌و مافەكانی مرۆڤی خەڵكی ئێران‌و تەنانەت پێداویستییە ئابورییەكانیشیان دابین بكات، لەئەنجامدا خەڵكی ئێران بەگشتی نارازین تەنانەت كۆڵەكەی حكومەتی كۆماری ئیسلام مەشروعیەتی ئاینی بوو، ئێستا ئەو مەشروعیەتە كەوتووەتە ژیر پرسیارەوە لەلایەن خودی مەرجەعە تەقلیدییەكانەوە.

زانایانی ئایینی، ئەوانەی لەپێكهێنانی رژێمەكەدا بەشداربوون، تێگەیشتوون ئەمە ئەو حكومەتە نەبووە كە دەنگیان بۆ داوە، كەواتە لەباری ئاینیشەوە مەشروعیەتی لەدەستداوە، ئەوەی ئەو رژێمە بەدەستیەوە ماوە تەنها هێزی سەركوتی خەڵكە كە بەتوندترین شێوە بەكاریدەهێنێت، لەپاڵا ئەم توندتیژیەدا رۆژ بەڕۆژ لەباری ئاینی‌و ئابورییەوە قەیرانەكانی قوڵتر دەبێتەوە، بەهۆی ئەمانەوە ناتوانێت بەو شێوەیە بۆ ماوەیەكی زۆر درێژە بەدەسەڵات بدات، ئەمەش بەو مانایە نایەت روخانی رژێم بەم زوانەیە، بەبڕوای من دەبێت پەلە بكرێت لەپێكهێنانی ئۆپۆزسیۆنیكی یەكگرتوی بەهێز تا خەڵكەكە پشتی پێببەستێت‌و بتوانن نارەزایی دەرببرن‌و راپەڕین ئەنجام بدەن.

ئەوەی ئێستا هێزەكانی دەرەوە لەئەمەریكاوە تا ئەوروپا مەبەستیانە ئەوە نییە رژێمی ئێران بڕوخێنن، بەڵكو ئەوان دەیانەوێت ئێران رازی بكەن دەستبەرداری پیتاندنی چەكی ئەتۆمی ببێت.

هێشتا رژێمی كۆماری ئیسلامی ئێران توانای ئەوەی هەیە لەسەر پێی خۆی بوەستێت، بەڵام ئەو هەموو قەیرانە كاری روخانەكەی ئاسانتر دەكات.

هاوڵاتی: هەندێ‌ كەس پێیان وایە ئەو زەبرو زەنگەی ئێوە باسی دەكەن دەبێتە مایەی ئەوەی ئێران بەزوویی بڕوخێت؟ ئەتوانین رێكەوتێك دابنێین بڵێن لەماوەی ئەوەندە ساڵ و مانگدا رژێمی ئێران دەكەوێت؟

مستەفا هیجری: بەڕای من دیاریكردنی ماوە بۆ ئێران ئاسان نییە، ئێوە دەزانن ئەمانە بەستراون بەچەندین كاریگەری ناوخۆیی‌و دەرەكییەوە، هاوكێشە نێودەوڵەتییەكان هەمیشە لەگەڵ قازانجی وڵاتانی زلهێز رێدەكەن، بۆ نمونە خەڵكی میسر لەماوەیەكی كورتدا رژێمێكی دیكتاتۆریان روخاند، لەبەرئەوەی هاوكێشە نێودەوڵەتییەكە وایدەخواست، بەڵام ئەوەتا دوو ساڵە خەڵكی سوریا لەشەڕدان نزیكەی 60 هەزار كەس كوژراوەو بەملیۆنان كەس ئاوارە بوون، بەڵام رژێمەكەی ئەسەد هەر ماوەتەوە، ئەوەی گۆڕانكاری دروستدەكات هەر خەڵكی ناوچەكە خۆیان نین، هەرچەندە زۆریش فیداكاری بكەن، بەڵكو بەشێكی بەستراوەتەوە بەچۆنێتی هاوكاری وڵاتانی بڕیار بەدەست لەدەرەوە.

هاوڵاتی: بەبڕوای ئێوە روخانی رژێمی ئەسەد چ كاریگەرییەك لەسەر ئێران‌و باڵانسی هێز لەناوچەكەدا دروست دەكات؟

مستەفا هیجری: رووخانی رژێمی سوریا نەك هەر ئاڵوگۆڕ لەناو وڵاتەكەی خۆیدا دروست دەكات، بەڵكو هاوسەنگی هێز لەتەواوی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست‌و ناوچەكەش دەگۆڕێت، ئێستا هێزەكانی ناوخۆیی‌و دەرەكی بونەتە دووبەش، بەشێك پشتیوانی رژێمی ئەسەد دەكەن ئەوەی پێی دەوترێت كەمەربەندی شیعە كە لەئێرانەوە درێژ دەبێتەوە بۆ عێراق‌و لوبنان، بەشێكی تری سیاسەتی نێونەتەوەیی رۆژئاواو وڵاتانی كەنداوو توركیان كە یارمەتی بەهەڵستكاران دەدەن، بۆیە ئەگەر رژێمی سوریا بڕوخێت سونە بەهێز دەبێت‌و شیعە لاواز دەبێت‌و ئەمەش كاریگەری راستەوخۆ لەسەر ئێران‌و عێراق دادەنێت.

هاوڵاتی: بەڵام هەندێك ترسی ئەوەیان هەیە كەوتنی ئەم رژێمانە هێزە ئیسلامییەكان بەهێز بكات؟

مستەفا هیجری: بەڕای من ئەمە بیانوویەكە بۆ گومان پێكهێنان لە یارمەتیدانی ئەو شۆڕشانە، هەمیشە رژێمەكانی ئەو وڵاتانە تۆمەتێكی لەو شێوەیە دەبەخشنەوە بۆ ئەوەی بەر بەناڕەزاییەكان بگرن‌و وڵاتانی رۆژئاوا ترسیان لێبنیشێت‌و جدی نەبن لەڕوخاندنی ئەو رژێمانە، لەڕاستیدا لەشوێنێكی وەك سوریا كە پێكهاتەیەكی هەمەچەشنی هەیە، زەحمەتە ئیسلامی رادیكاڵ بتوانێت هەموو شتێك بكات، پێش ئەوەی رژێمی میسریش بڕوخێت هەمان قسە دەكرا، بەڵام ئەوەتا هێزێكی ئیسلامی وەك ئیخوان دەسەڵاتی گرتووەتە دەست‌و لەگەڵ ئەوەشدا ناتوانێت چی بوێت ئەوە بكات، لە بەر ئەوەی هێزێكی بەرهەڵستكاری سكۆلار لەبەرامبەریدایە.

هاوڵاتی: ئەگەر بگەڕێینەوە سەر دۆخی ئێران، بەڕای ئێوە سەپاندنی ئابڵوقەی ئابوری بەسەر ئەو وڵاتەدا كاریگەرییە خراپەكەی بۆ خەڵك بووە یان حكومەت؟

مستەفا هیجری: لەئێران‌و ئەزموونی وڵاتانی تریش دەركەوتووە كە ئابڵوقەی ئابوری كاریگەری راستەوخۆی بۆ سەر دام‌و دەزگاكانی حكومەت هەیە‌و لاوازیان دەكات، ئێستا ئێران لەباری ناوخۆدا موحتاجی هەموو شتێكە كە لەدەرەوە بۆی دێت، ئەوانە كەمەری ئێرانیان شكاندووە، لەدوا ئاماردا ئێران ئێستا مانگانە 800 هەزار بەرمیل نەوت رەوانەی دەرەوە دەكات، لەكاتێكدا دوو ساڵ پێشتر مانگانە دوو ملیۆن بەرمیل نەوتی رەوانەی دەرەوە دەكرد، لەباری سیاسیشەوە ئەو گەمارۆیە درز لەدەسەڵاتدا دروست دەكات‌و نائومێدی دەخاتە ناویانەوە، بەڵام ئەگەر ئێمە لەنێو خەڵكدا برسێتی‌و هەژاریی‌و گرانی ببینین، ئەوا لەناو حكومەتدا ئاسان دەرناكەوێت، خۆت دەزانیت بەشێكی زۆری كاروباری ئەو جۆرە حكومەتانە داپۆشراوەو بەنهێنی دەمێنێتەوە.

دەبێت ئاماژە بەوە بكەین گەمارۆكان هەرچەندە رژێمەكانیان لاواز كردووە، بەڵام نەبوونەتە مایەی رووخانیان، بەتایبەتی لەوڵاتێكی وەك ئێران كە هەموو شتێك دەكات بۆ پاراستنی دەسەڵاتەكەی، عەرزم كردن كە ئێران مانگانە 800 هەزار بەرمیل نەوت رەوانە دەكات، ئەمەش بەشی ئەوە دەكات كە پارەی هێزە سەركوتكەرەكانی پێبدات، ئیتر حكومەتی ئێران چ كاری بەوە نیە خەڵك برسییە یان نا، كەی گوێی بەوە داوە كارخانەكان دادەخرێن‌و خەڵك بێكار دەبن، هەرچەندە ناتوانێت بەردەوام بێت لەناردنی ئەو نەوتە، چونكە هەم دەزگا نەوتییەكان لاواز دەبن‌و هەم ئابڵوقەی زیاتری دەكەوێتە سەر.

كەواتە رژێمی ئێران بەئابڵوقەی ئابوری ناڕوخێت، بەڵام كاری روخانەكەی ئاسان دەكات، ئەم ئەزموونەمان لەعێراقیشدا بەدی كرد، گەمارۆكە گەیشتە ئاستێكی زۆر مەترسیدار، بەڵام رژێمی سەدام حسێن هەر توانی خۆی رابگرێت تا ئەوكاتە هێزە دەرەكییەكان هێرشیان بۆ هێنا.

هاوڵاتی: باست لەوە كرد كە گۆڕانی رژێمی ئیسلامی ئێران حەتمیە، ئێوە وەك حیزبی دیموكرات‌و هێزە كوردییەكانی تر چۆن خۆتان بۆ ئامادە كردووە؟

مستەفا هیجری: لەنێو خۆماندا وەك حیزبی دیموكرات بەتەواوی سیاسەتمان گۆڕیوە، ئێوە دەزانن لەگەڵ كۆمەڵە رابردوویەكی ناخۆشمان هەبووە، بەڵام ماوەی چەند مانگێكە گەیشتووینەتە هاوپەیمانێتییەك، لەگەڵ كۆمەڵێك لەو هاوڕێیانەش كە لەحیزبی دیموكرات جیابوونەوە ئێمە سیاسەتی بایكۆتمان لەسەر دانابوو، بەڵام دەستمان لەوە هەڵگرتووەو چەندین كۆبوونەوەمان كردووە بۆ رێكخستنەوەی چۆنێتی پەیوەندی نێوانمان تا كار بگاتە یەكگرتنەوەمان لەئایندەدا، ئێمە بەو قەناعەتە كاردەكەین كە خۆمان ئامادە بكەین بۆ ئاڵوگۆڕ، ئەزمونەكانیش سەلماندویانە هێزی كورد ئەگەر یەكگرتوو نەبێت دەرفەتەكانی لەدەست دەچێت.

هاوڵاتی: ئێوە دەزانن بزووتنەوەی سەوز لەئێران پوكایەوە، ئایا هیچ هێزێكی تری ناوخۆی هەیە بتوانێت لەناوەوە جەماوەر بجوڵێنێت؟

مستەفا هیجری: ئێستا هێزی ناڕازی لەئێران لەهەموو وەخت زیاترە، بەڵام بڵاوەو لایەك نییە كۆی بكاتەوە، بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی ئێران بەزەبرو زەنگ سەركوتی دەكات، كێشەیەكی تریش ئەوەیە هێزە بەرهەڵستكارەكان ئەزموونیان لەكاری دیموكراسی نییەو كەس ئەوی تری پێ قبوڵ نییە، خەڵكی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەئێرانیشەوە هەموو باس لەدیموكراسی دەكەن، بەڵام ناتوانن لەڕووی پراكتیكەوە كاری لەسەر بكەن‌و دیموكراسی قبوڵ بكەن‌و بۆچوونە جیاوازەكان تەحەمول ناكەن، ئەم نموونەیە لەجێیەكی وەك عێراق رەنگیداوەتەوە خۆ سەدام حسێن نەماوە، بەڵام چونكە خەڵكەكە راهێنانی دیموكراسی نییە، ناتوانێت رای بەرامبەر قبوڵ بكات. لەئێراندا بەشێوەیەكی گشتی لەگەڵ ئەو بەڵایە رووبەڕوین.

هاوڵاتی: دەوترێت حیزبی دیموكرات خەباتی چەكداری وەلا ناوە، ئەمە تا چەند راستە؟

مستەفا هیجری: بەشێوەیەكی كاتی لەم قۆناغەدا خەباتی چەكداری راگیراوە، بەڵام ئەمە بڕیاری یەكجاری نییە، هۆكاری زۆرە، زۆر زەحمەتە كورد بەتەنیا لە ئێراندا بەخەباتی چەكداری رێژیم بڕوخێنێت، ئێمە لەسەردەمێكدا شەڕێكی سەختی چەكداریمان دژی رژێمی ئێران كرد، بەڵام تۆ چی دەكەیت لەگەڵ وڵاتێك كە 75 ملیۆن دانیشتووی هەیەو پاناییەكەی بەقەد ئەوروپایە، لەكاتێكدا كورد نەتەوەی سێیەمە لەئێراندا.

ئێستا كە حكومەتی هەرێم پێكهاتووە، وەكو ئەركێكی نەتەوەیی بەكاری خۆمانی دەزانین پارێزگاری لەو دەستكەوتە بكەین، چونكە ئەوە دەستكەوتی هەموو كوردە، بۆیە ئەو حاڵەتەمان لەبەرچاو گرتووەو خەباتی چەكداریمان لەئێستادا راگرتووە، ئەگەر ئێمە بزانین لەقۆناغێكی تردا خەباتی چەكداری لەبەرژەوەندی كوردە، ئەوا دەستی پێدەكەینەوە، بەڵام لەڕاستیدا ئێمە حیزبێكی سیاسین‌و پەیامی سیاسیمان هەڵگرتووە، ئەوەش دەزانین دەبێت هەنگاوەكانمان هاوتەریب بێت لەگەڵ سیاسەتی نێونەتەوەیی كە ئێستا زۆر حەزی لە خەباتی چەكداری نییە.

هاوڵاتی: لەماوەی رابردوودا ئێوە چەند سەردانێكتان هەبوو بۆ وڵاتانی ئەوروپا‌و ئەمەریكا، بۆچوونی ئەوان چییە لەسەر گۆڕانكارییەكانی ئێران، هیچ دەستگیرۆییەكی ئێوەو هێزە كوردییەكانی تر دەكەن؟

مستەفا هیجری: ئەوان پشتیوانی دەكەن لەداخوازییەكانی كورد كە پێكهێنانی ئێرانێكی دیموكراسی فیدراڵ، بەڵام یارمەتی كردەیی بەستراوەتەوە بەخودی خەڵكی ناوچەكە، ئەوان بۆ خۆیان زۆر رازی نین لەو كارانەی لەئەفغانستان‌و عێراق ئەنجامیاندا، پێیان وایە ئەگەر لەئێراندا خۆیان روبەرووی كێشەیەكی لەو جۆرە بكەنەوە، سەرئێشەی زۆری بەدواوەیە، هیچ هەنگاوێك نانێن، مەگەر ئەو كاتەی خەڵك بۆ خۆی بجوڵێت.
ئەوان دەڵێن هەموو داواكارییەكانتان رەوایە، بەڵام لەناوخۆدا جوڵەیەك نییە هەتا پشتگیری بكەین، لەو باوەڕەدام لەداهاتوودا ئەگەر خەڵكی ئێران راپەڕینێك بكەن، ئەوا رۆژئاوا دێتە پشتی، ئەوەش لەبەر پاراستنی بەرژەوەندی خۆیان.

هاوڵاتی: دەزانین ئێران چەندین جار لەرێی یەكێتی‌و پارتییەوە فشاری خستووەتە سەر ئێوە بۆ ئەوەی چالاكییەكانتان سنوردار بكەن، ئەم فشارانە تا چەند بۆ ئێوە كاریگەر بووە؟

مستەفا هیجری: شتێكی حاشا هەڵنەگرە هێزەكانی حكومەتی هەرێم‌و هێزە دەسەڵاتدارەكان‌و باقی هێزەكانی تریش خوازیاری ئەوەنین خەباتی چەكداری بكەین، بەتایبەت كە بنكەكانمان لێرە بێت، ئەوان پێیان وتوین لارییان نییە خەباتی چەكداری بكەین، بەو مەرجەی بنكەكانمان لێرە نەبێت، چونكە ئەوە لەباری یاسای نێونەتەوەییەوە ناكرێت دوو وڵاتی دراوسێی یەك بن‌و گروپێك لەم وڵاتە بنكەی هەبێت‌و هێرش بكاتە سەر وڵاتەكەی تر، بەدەر لەوە بۆ كاروباری تر هیچ بەربەستێك لەپێشمان نەبووە، وەك چالاكی سیاسی‌و خەباتی راگەیاندن‌و خەباتی رێكخستن لەناوخۆی وڵاتدا.

هاوڵاتی: ئێوە دەزانن هێزە سەرەكییەكانی هەرێمی كوردستان (یەكێتی‌و پارتی) لەرووی پەیوەندییەوە دابەشبوون بەسەر هەردوو جەمسەری ئێران‌و توركیادا، ئاخۆ ئەم دابەشبوونە مەترسی نابێت؟

مستەفا هیجری: بەشێوەی گشتی وەك سیاسەتی دبلۆماسی لەناوچەكەدا، من پێم وایە چ وەك حكومەتی هەرێم چاوی لێ‌ بكەیت چ وەك پارتی‌و یەكێتی مافی خۆیانە پەیوەندیان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ‌ هەبێت، بەڵام بەو مەرجەی لەدژی بەرژەوەندی پارچەكانی تری كوردستان نەبێت، ئێمە لەسەردەمی رژێمی بەعسدا پەیوەندیمان لەگەڵ دەزگاكانی حكومەتی عێراق هەبووە، بەڵام تائێستاو دوای روخانیشی كەس نەیدی یەك كردەوەی ئێمە دژی بەرژەوەندی پارچەكانی تر بووبێ‌، كاتێك ئێمە دژی ئێران پەیوەندیمان لەگەڵ حكومەتی عێراق هەبوو، هاوكات باشترین پەیوەندیشمان لەگەڵ هێزەكانی ئەم بەشەی كوردستان هەبوو، بۆیە پەیوەندی یەكێتی‌و پارتی بەوڵاتانی دراوسێوە بەئاسایی دەبینم، بەڵام نە بۆ ئەوان‌و نە بۆ ئێمەش هیچ كات بەڕەوا نابینم ئەو پەیوەندییە زیان بەهێزە سیاسییەكانی بەشەكانی تری كوردستان بگەیەنێت.

هاوڵاتی: بەرێزتان دەزانن جارێكی تر ناكۆكییەكی قوڵ كەوتووەتە نێوان هێزە سیاسییەكانی عێراقەوە، بەجۆرێك مەترسی سەرهەڵدانەوەی ئەو جەنگە تایفیە بەدی دەكرێت كە ساڵی 2006 روویدا، بەبڕوای ئێوە مامەڵەی هێزە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ئەم گرژییەی عێراقدا چۆن بێت؟

مستەفا هیجری: پێم وابێت مەسەلەكە زۆر روونە لەپێش هەموو شتدا سەرەكیترین كار كە كورد بیكات ئەوەیە یەكگرتوو بێت، بۆ ئەوەی بتوانێت یەك دەست‌و بەیەك سیاسەتەوە بەرەو رووی كێشەكانی عێراق بوەستێت، لەهەمووشی گرنگتر ئەوەیە كورد لەم ناكۆكیەدا خۆی نەكات بەلایەن، لەبەر ئەوەی ئەوەی لەعێراقدا هەیە پێم وانییە ئەو كێشانە چارەسەر ببن، چونكە وەك پێشتر عەرزم كردن هێزەكانی عێراق لەسەر دیموكراسی رانەهاتوون، جگە لەوەی كێشەو گرفتی زۆری قوڵی مێژوویی‌و نەتەوەیی‌و ئاینی لەنێوان ئەو هێزانەدا هەیە كە بەزەحمەت بەیەك دەگەن، خۆتان دەزانن لەم بارودۆخەدا مەسەلەكە تەنها بەناكۆكی نێو خەڵكەكەوە نەوەستاوە، بەڵكو هێزە دەرەكییەكانی ناوچەكەش دەستیان تێ‌ كێشاوە، گەیشتووە بەڕادەیەك تەوافوقی هێزە عێراقییەكان بەدەست خۆیان نییە، گرنگ ئەوەیە لەم ماوەیەدا كورد سەرنجی لەسەر ئەوە بێت وڵاتەكەی خۆی ئاوەدان بكاتەوەو خەڵكی خۆی رازی بكات، بەجۆرێك ئەم كوردستانە بكرێتە نموونەیەك لەدیموكراسی كە هێزە دەرەكییەكان بگەنە ئەو بڕوایەی كورد جیاوازە لەگەلانی تری ناوچەكە، ئەگەر ئەم قەناعەتە چەسپی، ئەوا بەقازانجی پارچەكانی تر كوردستانیشە.

هاوڵاتی: هەندێ‌ كەس بڕوایان وایە ئێستا باشترین دەرفەتە بۆ راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی، بەشێكی تریش بەپێچەوانە دەیبنن، خوێندنەوەی ئێوە بۆ ئەم بارە چییە؟

مستەفا هیجری: ئێمە دەزانین پێكهێنانی دەوڵەت مافێكی رەوایە بۆ كورد، بەڵام هەموو شت بەویست‌و خواست ناچێتە سەر، پێكهێنانی دەوڵەت پێویستی بەهەندێك زەمینە‌و دام‌و دەزگا هەیە، لەباری ئابوری‌و پەیوەندی خەڵك‌و دامودەزگای دیموكراسی، دەوڵەتێك دەبێت بەرهەمی هەبێت‌و بتوانی لەسەر پێی خۆی بوەستێت، لەباری ناوچەیشەوە پێویستی بەوە هەیە هەندێ‌ وڵاتانی دەوروبەر بەوە رازی بن، بەداخەوە ئێستا ئەوە نابینین، كورد ئێستا لەبارێكدایە ناتوانێت دڵنیابێت لەوڵاتانی ناوچەكەو لەبەغدا، ئێمە دەزانین ئێستا هەرێم بەتەواوی پشتی بەبەغدا بەستووە، ئەگەر دوو مانگ بودجە لەبەغداوە نەیەت رەنگە قەیرانی گەورە دروست ببێت، پێم وایە ئێستا زووە، بەڵام ئەمە مانای ئەوە نییە حكومەتی هەرێم پشتی لێبكاتەوە، بەڵكو دەبێت خۆی بۆ ئامادە بكات‌و زەمینەسازی بۆ دەوڵەتی كوردی بكات.

هاوڵاتی: بەرێزت هێمات بۆ ئەوە كرد كە سەركەوتنی ئەزموونی دیموكراسی لەهەرێمی كوردستان بەقازانجی پارچەكانی تریشە، بەڵام ئێوە دەزانن لەناوخۆدا ناڕەزایی زۆر هەیە لەسەر ئەزموونەكەو كەڵەكەبوونی گەندەڵی، هێزە فەرمانڕەواكان چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم ناڕەزاییانەدا بكەن؟

مستەفا هیجری: كێشەیەك كە من دەیبینم ئەوەیە لەكوردستانی عێراقدا سەرەڕای ئەوەی باسی گەندەڵی‌و كەموكوڕی دەكرێت، بەڵام ستراتیژ نییە بۆ داهاتووی ئەم وڵاتە، ئێستا لەهەموو دنیادا حكومەتە سەقامگیرەكان ستراتیژ بۆ سی ساڵ یان پەنجا ساڵی داهاتوو دادەنێن لەهەموو بارەكانی ئابوری‌و سیاسی‌و پەیوەندی نێودەوڵەتی، بەڵام بەداخەوە ئەوە لێرە نییە، ئەوەی كەمتر لەم وڵاتەدا بیری لێدەكرێتەوە داهاتووی وڵاتە، بۆ نموونە لەهەرێمی كوردستان رێگەچارەی هەموو كێشەكانی خەڵك لەوەدا كورت كراوەتە كە دایانبمەزرێنن‌و پارەیان بدەنێ‌، ئەمەش سیاسەتێكی سەركەوتوو نییە، چونكە هەر چەند پارە بدەیت خەڵك زیاتر ناڕازییە، ئەنجامەكەی وای لێهاتووە خەڵك لەم وڵاتەدا كاركردنی پێ عەیبە، سەیرە لەهەرێمی كوردستان ئەوەی ئیش دەكات بەشی هەرە زۆری بیانین، یان ئەوەتا لەپارچەكانی ترەوە هاتوون، ئەم سیاسەتە وایكردووە خەڵك خۆی بەموحتاجی كاركردن‌و خۆ ماندوكردن نابینێت، بەڕاستی ئەمە مەترسی هەرە گەورەیە لەسەر ئەم هەرێمە، لێرە مەسرەفكردن بووەتە كەلتور كە لەسەرەڕا تا خوارەوەی گرتووەتەوە.

كە باسی گەندەڵیش دەكەین لەگەڵ رێزی زۆرم بۆ هەموو خوشك‌و برایانم لەكوردستانی عێراق هەر بەهێزە فەرمانڕەواكان‌و هێزەكانی ترو هەتا خەڵكی ئاسایی، گەندەڵی تەنها لەسەرەوە نییە، بەڵكو لەخەڵكی ئاسایشدایە، ئاخۆ دوكاندارێك لەبازاڕ بەو جۆرەی كە پێویستە مامەڵە لەگەڵا خەڵك دەكات؟ ئەوەندەی بتوانێت كەلوپەلی ئێكسپایەرو بێكەڵك دەفرۆشێت، ئەوەی لەفەرمانگەكان كاردەكات خواخوایەتی كاری نەكات‌و وەڵامی خەڵك نەداتەوە، كرێكار كاری بە دروستی ناكات، بەڵێندەر تا بتوانێت هەموو فێڵا‌و تەڵەكەیەك بەكاردەهێنێت بۆ بەرژەوەندی خۆی، ئەوەی لێرە لەبیری خەڵكدا نەماوە ئەوەیە ئەم وڵاتە بەكوێ‌ دەگات، بۆیە هیوادارم لەپێشدا حكومەت‌و دەسەڵات پاشان خەڵك بیر لەو مەسەلەیە بكەنەوە، بەداخەوە جاروبار دەبیستین ئینتیمای نیشتیمانیش لێرە لاواز بووە.

زانكۆ ئەحمەد

30/01/2013

ئێران دەیەوێ لە كەرتی نەوتدا لە هەرێمی كوردستان وەبەرهێنان بكات، “چەند جارێكیش

رێككەوتن كراوە”، بەڵام “پرۆتۆكۆڵەكان سەرناگرن”. سەید عەزیم حوسێنی، كۆنسوڵی گشتیی كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر، لە هەڤپەیڤینێكدا لەگەڵ (رووداو) دەڵێ “ئێمە ئامادەین و زۆر پڕۆژەمان هەن، هەموو ئیمكانیاتێكیشمان هەیە و خاوەن ئەزموونین”، بەڵام وەك ئەو دەڵێت بۆ گەیشتن بەوە “كات پێویستە تاوەكو رەوشەكە ئارام ببێتەوە و ئێمەش پشوومان درێژە”.

خواست هەیە و ترس هەیە

عەزیم حوسێنی باسی پشت بەخۆبەستوویی ئێران لە كەرتی نەوتدا دەكات و دەڵێ “بە رێژەی %90 لە بیرهەڵكەندن لەناو ئاوی دەریای قەزوین و لە باكوور و لە هەموو شوێنێكی ئێران پشتمان بەخۆمان بەستووە، هەروەها لە دانانی وێستگەی بەرهەمهێنانی پەترۆڵ لەناو دەریاشدا هەموو شتێك بەدەستی خۆمانە”، بەڵام “ترس و كۆسپ هەن و زۆر دۆستمان هەیە كە دەیانەوێ كارمان لەگەڵ بكەن، بەتایبەت لە عێراقدا، بەڵام لە گەمارۆدانیان لەلایەن وڵاتانی رۆژئاوا دەترسێن، هەروەها ترسیان هەیە لەوەی كە بانكەكان بۆ گواستنەوەی پارە كاریان لەگەڵدا نەكەن ، چونكە كاری گەورە بە پارەی كاش ناكرێت”.

كونسوڵی گشتیی ئێران دەڵێ ئەگەر ئەو “كۆسپانە” نەبن بۆ ئەنجامدانی وەبەرهێنان لە كەرتی نەوتیدا لە هەرێمی كوردستان “ئێمە بەردەوام بەرنامەمان هەیەو قسەمان لەگەڵ برادەرانمان لە باشوور و باكووری عێراق كردووە، هەروەها لەگەڵ ئاشتی هەورامی، وەزیری سامانە سرووشتییەكان و وەزیری نەوتی خۆمان لە تاران چاوپێكەوتنمان هەبووە، هەردوولا چەند جارێك دانیشتوون و رێككەوتوون، بەڵام ئەو پرۆتۆكۆڵانە سەرناگرن، چونكە پەیوەستن بە زۆر شتەوە كە لەدەستی ئێمەدا نین”.

كونسولی گشتیی ئێران لە هەولێر دەڵێ لە باشووری عێراقیش گفتوگۆیان كردووە و “رێككەوتین لەسەر دانانی بۆڕی گواستنەوەی نەوت لەنێوانماندا و ویستمان بیبەستینەوە بە پڕۆژەی گەورەوە”، لەگەڵ ئەوەشدا حوسێنی دەڵێ “ئێستاش زۆر پێداویستی پترۆڵی دابیندەكەین بۆ هەرێمی كوردستان و عێراق”.

تاڵەبانی و ئایندەی یەكێتی

كۆنسوڵی گشتیی كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر دەربارەی ئایندەی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەدوای نەخۆشكەوتنی جەلال تاڵەبانی، سكرتێری گشتیی ئەو حیزبەوە، دەڵێ “تاڵەبانی یەكێكە لە دۆستە كۆنەكانمان و یەكێكە لەوانەش كە شۆڕشی كرد لەدژی رژێمی پێشووی عێراق، هەروەها رۆڵێكی باشی هەبووە لە خزمەتكردنی میللەتی عێراق”.

دەربارەی ئەوەش كە ئایا ئێران بۆی گرنگە یەكێتی لەدوای تاڵەبانیش هەر بمێنێت، عەزیم حوسێنی دەڵێ “بێگومان گرنگە، چونكە یەكێكە لە حیزبە سەرەكییەكان كە بەشداری هەیە لە خەباتی میللەتەكەی لەدژی دیكتاتۆریەت لە عێراقدا و هەماهەنگییەكی باشیش لەنێوانماندا هەبووە، بۆیە نابێ واز لە دۆستی كۆنمان بێنین و گرنگی بە چارەنووسی نەدەین”. سەبارەت بەوەی كە ئێران كێ بە جێگرەوەی تاڵەبانی دەزانێت، حوسێنی دەڵێ “لەكاتێكدا كەسێكی ئازیز پۆستەكەی بەجێدەهێڵێت، بۆ ماوەیەك گرفت دروستدەبێت، بەڵام دەبێ بەردەوام بڕیاردەر میللەت بێت و هەر بڕیارێك ئەوان بیدەن ئێمە رێزی لێدەگرین”.

ئێران لە عێراق رازییە

عەزیم حوسێنی دەڵێ پرسی دانانی جێگرەوەی تاڵەبانی بۆ سەرۆكایەتی كۆمار “پەیوەندی بە كاروباری ناوخۆی عێراقەوە هەیە و میللەتی عێراق خۆی بەپێی دەستوور بڕیاری لەسەردەدات، ئێمەش وەك دراوسێیەكی گەورەی عێراق كێ هەڵبژێردرێت دەبێ پیرۆزبایی لێبكەین و یارمەتی بدەین و پەیوەندییەكی قووڵی لەگەڵ دابمەزرێنین”.

لە وەڵامی پرسیاری (رووداو)دا كە ئێران تاوەكو چەند لەگەڵ سیاسەتەكانی ئێستای نووری مالیكی، سەرۆكوەزیرانی عێراقدایە، كۆنسۆڵی گشتیی كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر دەڵێ “ئێمە لەگەڵ سیاسەتی ئێستای عێراقداین، عێراق وڵاتێكی تازەیە و سیاسەتەكەی بە بەراورد لەگەڵ زۆر لە دەوڵەتە عەرەبییەكانی دیكە سەركەوتووە”. بەگوتەی حوسێنی “ئەوە جێگەی دڵخۆشییە كە خەڵكی عێراق گەیشتوونەتە قۆناخێك خۆیان كێشەكانیان چارەسەر دەكەن، بەبێ ئەوەی بگەڕێنەوە بۆ لایەنێك یان وڵاتێك”، هەروەها “هەرچەندە كەموكوڕی هەیە لە خزمەتگوزارییەكاندا، بەڵام هۆی سەرەكی كێشەكان ئەو داگیركارییە بوو كە هەموو ژێرخانی عێراقی تێكدا و بریتیبوو لە هێنانی 200 هەزار سەربازی ئەمریكی و وڵاتانی دیكە لە ساڵی 2003 دا، كە لە هەموو بوارەكاندا دەستتێوەردانیان كرد”.

سەبارەت بەوەی كە تاوەكو چەند مالیكیش رۆڵی هەبووە لەو تێكدانەی باسیدەكات، حوسێنی وەڵامێكی روون ناداتەوە و دەڵێ “بەدڵنیاییەوە زۆر كەسایەتی هەن كە رۆڵیان هەبووە لە تێكدانی عێراق، بەڵام زۆرجار قسە و پڕوپاگەندەش دەكرێ لەدژی كەسایەتییە نیشتمانپەروەرەكان لە باشوور و باكوور، كە ئێمە نامانەوێ بچینە ناو ئەو ناوەڕۆكانەوە”، چونكە “بەگشتی پێشكەوتنێكی بەرچاو هەیە لە عێراقدا و ئەگەر ئەو پێشكەوتنە زووتربێت باشترە، ئەگەر كەسێكیش بڵێ پێشكەوتن نییە، ئەوە قسەی هیچە”.

پڕۆژەی ئەمریكا لە سووریا بۆ ئێران هێڵی سوورە

كۆنسۆڵی گشتی كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر دەربارەی پرسیاری ئەوەی كە ئایا بۆ ئێران گۆڕینی بەشار ئەسەد هێڵی سوورە، دەڵێ “لە سووریا هێڵێكی سوورمان هەیە، ئەویش پڕۆژەی ئەمریكایە لە ناوچەكەدا. هەر پڕۆژەیەكی ئەمریكی لە سووریا ئەنجامبدرێت ئێمە دژی دەوەستین”. بەڵام دەربارەی گۆڕینی ئەسەد “شتێكی دیكە هەیە، ئەویش ئەوەیە كە خەڵكی سووریا چ بڕیارێك دەدات، ئێمە هێڵی سوورمان نییە بۆی، ئەوان ئازادن لەوەی كە چی دەگۆڕن و چۆن دەیگۆڕن”.

دەربارەی ئایندەی كێشەی سووریاش، عەزیم حوسێنی دەڵێت “بە رای ئێمە كێشەكە بەرەو باشی دەچێت و ئەو قەناعەتە دروستبووە كە هیچ رێگەیەك نییە جگە لە چارەسەری سیاسی، ئێستا پێمانوایە هەموو لایەنەكان گەیشتوونەتە ئەو قەناعەتە”.

دانیشتن لەگەڵ پارتەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان

بالیۆزی ئێران لە هەولێر باسی بەشداریی كورد لە پرۆسەی سیاسیی ئێراندا دەكات و دەڵێ ئێستا “25ئەندامی پەرلەمانمان هەن كە كوردن و بەشدارن لە دروستكردنی بڕیاردا لە ئێران، هەروەها ناوچە كوردستانییەكان لەڕووی گەشتوگوزارەوە بە پلەی سێیەم دێن بە بەراورد لەگەڵ 32 شارەكەی ئێران”.

لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە ئایا دەوڵەتی ئێران ئامادەیە لەگەڵ پارتە كوردییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان دانوستاندن بكات، كۆنسۆڵی گشتیی كۆماری ئیسلامی ئێران دەڵێ وڵاتەكەی نیەتی دانوستاندن و بەشداریپێكردنی سیاسی و نزیكبوونەوەی هەیە لەو پارتانە، بەڵام “ئەوەی دەیەوێ بەشداری سیاسی بێت لە ئێران دەبێ لە ئێران بێت و ئەمەش شتێكی سرووشتییە، بەڵام كەسێك لە شوێنێك دانیشێ و ئێمە نەیبینین و هیچ بەشدارییەكی نەبێت، چۆن دانوستاندنی لەگەڵ بكەین و كەی بیكەین؟ ئێمە لاریمان نییە بۆ دانوستاندن، بەڵام كێشەی دانوستاندن لەلای خۆیانە و ئەوان پەیوەستن بە ئەجێندای دەرەكییەوە”.

رووداۆ/ سروە هەۆرامی

30/01/2013

پیتەر گالبرێت، كۆنە دیپلۆماتكار و راوێژكاری ئەمریكی ماوەی پێنچ ساڵ باڵیۆزی ئەمریكا بووە لە كرواتیا و لەسەرەتای ساڵی 2003ەوە بۆ ماوەی چەند ساڵێك وەك راوێژكار لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان كاری كرد و ، دۆستێكی نزیكی كوردە و هاوكاری كوردیش بووە لە نووسینەوەی دەستووری عێراق لەساڵی 2005 دا.

لەساڵی 2006 كتێبێكی لەسەر عێراق نووسی بەناوی (كۆتایی عێراق: چۆن كەموكوڕی ئەمریكا شەڕێكی بێ كۆتایی دروستكرد).

گالبرێت لەساڵانی حەفتاكانەوە ئاشنای كێشەی كوردە، كە ئەوكات ئەندامی لیژنەی پەیوەندییەكانی سێناتی ئەمریكی بوو و یەكێكبووە لەوانەی زۆریان لەبارەی كیمیابارانی هەڵەبجەوە بۆ جیهان باسكرد .

گۆڤاری تایم- رووداو

ئەگەر کەسێک هەبێت شایەنی ستایش کردن بێت لەپای پەیوەندیە گەشەسەندوەکانی نێوان هەرێمی کوردستان –تورکیا، ئەوا نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانە. پێنج ساڵ بەر لەئێستا کورد و بیانیەکانیش بەڕویدا پێدەکەنین کاتێک دەیگوت نەک هەر دەیەوێت هەرێمی کوردستان نەوت هەناردە بکات بەڵکو لە رێگای تورکیاوە دەیکات ئەو وڵاتەی کە کێشە هەیە لەگەڵ کەمیینە کوردانی وڵاتەکەی. ستراتیجی نێچیرڤان بارزانی دانبەخۆداگرتن بوو: سەرەتا دەستیکرد بە بەدەستهێنانی متمانەی تورکەکان و پاشان رازیکردنی کۆمپانیای نەوتی بچوک و دواتر کۆمپانیا گەورەکان و بۆ دامرکاندنەوەی نیگەرانیەکانی بەغداش سەبارەت بە دەرهێنانی نەوت کۆمپانیاکانی تەنیا لە هەرێمدا نەهێشتنەوە بەڵکو بەڕێککەوتن لەگەڵ بەغدادا لە ناوچە کێشە لەسەرەکانیش دەستکرا بە دەرهێنانی نەوت.

مەلا بەختیار

لەسلێمانی لەبارەگای مەكتەبی سیاسی یەكێتیدا ، زۆر بە دڵنیاییەوە دەیگوت ژمارەی دەنگەكانی یەكێتی لەو شارەدا و بەگشتی زۆرتردەبێ لە هەڵبژاردنەكانی داهاتوودا، چەند مانگێكیشە خۆیان بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان ئامادەكردووە ، ئەو هەڵبژاردنەی كە رەتیدەكاتەوە لەسەر داوای ئەوان دواخرابێت . مەلا بەختیار، بەرپرسی دەستەی كارگێڕی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان، لەبارەی بارودۆخی یەكێتی ، كوردستان، عێراق وەڵامی پرسیارەكانی (رووداو)ی دایەوە.