فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2022-10-07-18-42-43کوردستان و یەکگوتاری ناوماڵی کورد و کارکردن لەسەر پرۆژە و نەخشەرێگای هاوبەشی نەتەوەیی کرا. لە کۆتایی ئەم دیدارە دا باس لەسەر هاوکاری و هەماهەنگی زیاتری نێوان...
2022-08-27-08-29-54نرخاندووە. جێگەی ئاماژەیە کە نوێنەری کۆماریخوازان رۆڵی یەکێتی و دەوری حەکیمانەی سەرۆکی کۆچکردوو مام جەلال تاڵەبانی بەنیسبەت چارەسەری ئاشتیانەی پرسی کورد لەسەر ئاستی کوردستانی گەورەدا...
2022-08-27-08-26-32پێکردبوو، وە سەربەرزانە بەئەنجام و ئاکامی هەنووکەیی گەیاندووە، بەرز و پیرۆز دەنرخێنێ. بزووتنەوەی کۆماریخوازان بە باوەڕی قوول و قایمی بە خەبات لە پێناو ئاشتی و هاوژینی...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

 کوردستان تریبون/ بەشی سێهەم و چوارەمlogoi kwrdistan trubunn

پشتیوانیتان بۆ پرسی کورد، لەلایەن دەوڵەتانی جیهانەوە کۆکردۆتەوە؟ یان، هیچ بەڵێنێکتان پێدراوە بۆ هاوکاریکردن و پشتگیری کردنتان؟

وەلام: بەخوێندنەوەی ئێمە هەموو زەرفیەت و توانایەکانی مادی، مەعنەویی، ئینسانی و تەنانەت هاریکاری لۆجیستیکی، بۆ پشتگیریەکی کارا و ئۆرگانیزەکراۆ لە پرسی کورد، پێویستە لە سەرچاوەی لەبراننەهاتووی ناۆخۆی وەلاتدا جستوجۆبکرێن، واتە ئەوە، هیزو پتانسێلی ژوورەوەی وەلاتە، کە دەبێ بە هێند بگیرێن و کاریان لەسەر بکرێت بۆ ئەوەی ببنە ئەۆ دینەمۆیە کە چەرخی بزووتنەوەی سەروەریسازی کوردی پێ وەگەر بخەرێت، هەر بۆیەشە بزووتنەوە هەۆلدەدات بەدوور لە چالاکی دونیای دیپلۆماسی دەرەکی بۆ کۆکردنەوەی پشتگیری بۆ پرسی کورد، قوورسایی کار و تێکۆشانی خۆی روو لە ژوورەوەی وەلات جەهەتداربکات. ئێمە ئەخلاقەن پێمانوایە پیویستە بە مەبەستی پاراستنی ئەمنیەتی فیزیکی، شووغلی، فیکری و روحی هاۆوەلاتیان و ئۆگرانی بزووتنەوە، خۆمان لە پەێوەندی دەگەل وەلاتان و دیپلۆماسی فەعالی دەرەکی بپارێزین، هەربۆیەشە لە وەلامی پرسیارتان دا دەبێ بلێم مادام لەم بووارەدا بەمەبەستی پاراستنی باری ئەمنیەتی چالاکوانانی بزووتنەوە لە ناۆخۆی وەلاتدا، چالاکی دیپلۆماتیکمان روو لە دەرەوە پاسیڤ کردووە، تەبیعیە کە هیج پشتیوانی، هاۆکاری و پشتگیریکی دەرەکیمان دەگەل نەبێت.

بە بروای ئێمە رێگاحەللی کورد لەچوارچێوەی سنوورەکانی سیاسی ئێراندا، پێویستی بە چالاککردنی هەلسوکەۆتی دیپلۆماتیکی نەک دەرەکی بەلکوو ناۆخۆیی هەیە. واتە کوردی رۆژهەلات پێویستە لەچوارچێوەی سیاسەت و ئیستراتێژی سەروەریسازی، روو لە دەسەلاتی ناوەندی بکەوێتە چالاکی دیپلۆماتیک بۆ پاراستنی بەرژەوەندیەکانی خۆی، بەچەشنیک کە بتوانێ بەسوودوەرگرتن لە مکانیزمگەلی گوونجاۆ و لێگال، قەناعەت بە تاران بێنێ کە چەشنیک خۆبەرێوەبەری خۆجەیی لە کوردستان، نەک هەر رەخسێنەری زەمینەی پێویست لەئاست ساغکردنەوەی ئاشتی و ئەمنیەتی پایەدار و بەردەوام لەناۆخۆی وەلات دا دەبێت، بەلکوو روو لەدەرەوەش سەرەرای ئاراستەکردنی روخسارێکی گشتپەسەند لەسیستەمی سیاسی ئیسلامی ئێران، تەنانەت بازنەی مەێدانی و ئاستی تەداخوول و مانۆری زلهێزەکانی جیهانی و ناۆچەییش، لە بەرامبەر قەییرانگەلی سیاسی/کۆمەلایەتی و گرفتەکانی ناۆخۆیی ئێران، بەرۆ قەتیسکردنەوە و بن‌برکردن دەبات.

حکومەتی هەرێمی کوردستان و حیزبەسیاسیەکانی کوردستانی باشور، پشتگیریتان دەکەن یان هاوکاریان لێ وەردەگرن؟
وەلام: بزووتنەوە بەشێوەی فەرمی داوای دامەزراندنی پەێوەندی دۆستانەی روو لە پارتی و یەکیەتی و لەۆدووایانەشدا، روو لە گۆران ئاراستە کردووە و لەدەرەوەی وەلاتیش دەگەل نوێنەرایەتیان چەند جارێک دانیشتن پێکهاتووە، بەلام وەک وەلام لە ئاست داوای فەرمی بزووتنەوە بۆ هاۆکاری و حاسانکاری، لەمەر کردنەوەی ناوەندێکی پەێوەندیەکان و راگەیاندنی بزووتنەوە لە باشوور، بەداخەوە تاکوو ئێستا دوای نێزیک بە سالێک هیچ وەلامێکی ئەرێنی یان نەرێنیمان نەدراوەتەوە. دیارە ئەوە ذەگەل ئەوەش کە بزووتنەوە هەلگری پەیامی بەئاشتیکردنی پرسی کوردە لە رێگای دیالۆگ و دانووستاندن، وە بەدوور لە گرژی و رادیکالیزمە، واتە پەێامێک کە دەقاۆدەق هاۆتەریبی دیسکورس و گووتاری سەرۆکی هەرێم بەرێز مەسعود بارزانی‌یە سەبارەت بە دوورەپەرێزی لە شەر و کارکردن بۆ حەللی ئاشتیانەی کێشەی کورد لەرێگای دیالۆگ و دانووستاندن لە پارچەکانی دیکەی کوردستانە، بەلام بەۆ حالەش لەمەێدانی کرداری دا وێدەچێ داموودەزگاکانی حیزبی و حوکمی، بە دوور لە گووتاری ئاشتیانە و ئەندیشەی ئیستراتێژیکی بەرێز بارزانی و لایەنەکانیتر، دەگەل بزووتنەوەی کۆماریخوازان تەعاموولیان کردبێت، بۆیەشە هێوادارین لەداهاتوێکی نیزکدا، سیاسەتی هاریکاری و پشتگیریان لەلایەنەکانی کوردستانی، شامیلی حالی بزووتنەوەی کۆماریخوازان بێت.

بزوتنەوەکەی ئێوە پشتیوانی لە سەرۆکی ئۆپۆزسیۆنی ئێران مەهدی کەڕوبی دەکات – ئەمە بۆچی؟

وەلام: بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان دەگەل ئەوەش کە دژی بزووتنەوەی سەۆز یان هەر بزووتنەوەیەک کە خاوەنی لانی‌کەمی تایبەتمەندیەکانی لیبرالدێمۆکراسی بێت نی‌یە، بەلام بەۆحالەش هیچ کاتێک لە مەهدی کەروبی پیشتیوانی نەکردووە، هۆی پشتیوانی نەکردنی بزووتنەوە، بۆ ئەم خوێندنەوەی خواروو دەگەرێتەوە:
له‌تێڕوانینی بزوتنه‌وه‌ی کۆماریخوازه‌وه‌، سەرانی جوڵانەوەی سه‌وزی ئێران، واتە بەرێزان مەهدی کروبی و موسەویی، خوازیاری ئاڵوگۆر له‌چوارچێوه‌ی یاسای بنه‌ره‌تی ئێران‌دا بوون. به‌واتایه‌كی دیكه ‌ئه‌وان زاهیرەن باسێکیان، له‌گۆرانکاری ریشەیی و ئاڵوگۆڕی بنه‌ڕه‌تی لە ئاجێندای سیاسیدا نەبوو. گۆڕانێک کە خوازیاری بوون له‌پێناوی مانه‌وه‌ی نیزام و هێشتنه‌وه‌ی قه‌واره‌ی ده‌سه‌ڵاتی سیاسیی ئێران ‌له‌شكڵ و فۆرمی هه‌نووكه‌یی خۆیدا بوو‌. ئه‌وان به‌پشت به‌ستن به‌یاسای بنه‌ڕه‌تی وڵات، هه‌وڵی پێكهێنانی ئاڵوگۆڕی رواڵه‌تیان ده‌ده‌ا. دیارە کە له‌چو‌ارچێوه‌ی ئه‌و ئاڵوگۆڕانه‌دا کە مەبەستی ئەوان بوو، ده‌ستاوده‌ستی ده‌سه‌ڵات له‌نێوان رێبه‌رانی باڵی سه‌وز و ده‌سه‌ڵاتدار دا، ده‌سته‌به‌ر ده‌بوو، به‌ڵام ئاڵوگۆڕێكی كاریگه‌ر و كارساز لەئاست مافی گەلان و ستاتویی کوردان لە ئێراندا، نەدەهاتە‌كایه‌وه‌.

بەبروای ئێمە، نه‌ته‌وه‌ی كورد له‌رۆژهەڵاتی کوردستان لەئەگەری بووژانەوەی بزووتنەوەی سەۆز، ده‌بێ به‌پارێزه‌وه‌له‌گه‌ڵ بارودۆخی ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه ‌هه‌ڵسوكه‌وت بكا. تێکه‌ڵبوون به‌م بزوتنه‌وه‌یه‌به‌مانای راگه‌یاندنی شه‌ڕی فەرمی، به‌رامبه‌ر به‌باڵی ئسوولگەرای ده‌سه‌ڵاتداره‌، كه ئەوەش ‌كورده‌كان له‌گه‌ڵ چاره‌نووسێكی نادیار رووبه‌ڕوو ده‌كات. بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز له‌سه‌ره‌تاوه‌خاوه‌نی روانگه‌ی دیار و شه‌ففاف به‌رامبه‌ر به‌مافی گه‌لان و یه‌ك له‌وان نه‌ته‌وه‌ی كورد نه‌بووه‌. بێجگه ‌له‌وه‌له‌به‌ر نادیاربوونی چاره‌نووسی بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز، تێكه‌ڵبوونی كورده‌كان به‌و بزوتنه‌وه‌یه‌هه‌ڵگری دواڕۆژێكی روون نییه‌. بزوتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەڵاتی کوردستان، پەیامی سەرانی بزوتنەوەی سەوز سه‌باره‌ت به‌كورد و پرسی نه‌ته‌وه‌یی به‌بێ‌نێوه‌رۆك ده‌زانێ. هه‌رچه‌نده‌جوڵانەوەی سەوز، هەڵگری هیچ پەیامێکی پۆزیتیڤ بۆ نەتەوەکەمان نییه‌،به‌ڵام ئێمه ‌سیاسه‌تی دژایه‌تی كردن به‌رامبه‌ر به‌وان ناگرینه‌به‌ر. له‌داهاتوودا له‌سه‌ر بنه‌مای هه‌ڵوێست و روانگه‌كان سیاسه‌تی خۆمان له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز دیاری ده‌كه‌ین. ئێمه ‌په‌یام و گەڵاڵەی داخوازی ده‌سته‌به‌ربوونی ده‌سه‌ڵات و سەروەری سیاسیی نەتەوەكه‌مان، سەبارەت بە خۆبەرێوەبەری خۆجەیی، بۆ نه‌یاره‌كانیش ره‌وانه‌ده‌كه‌ین (سەۆزەکان و باڵی ئوسوولگەرا). هەڵوێستی پشتگیری بزوتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان، به‌رامبه‌ر به‌یه‌كێك له‌و دوو باڵە، پێوه‌ندی به‌هه‌ڵوێست و سیاسه‌تی به‌فه‌رمی ناسینی رەوایی گەڵاڵەی ده‌سته‌به‌ربوونی سه‌روه‌ری و ده‌سه‌ڵاتی سیاسی نەتەوەكه‌مانه‌وه‌هەیە. به‌واتایه‌كی دیكه‌، بزوتنەوەكه‌مان پشتیوانی له‌و باڵه‌ده‌كا، كه‌به‌شێوه‌ی فه‌رمی ئاماده‌یه‌، ره‌وایی و به‌رحه‌قی مافی نه‌ته‌وه‌ی كورد قبوڵ بكات.

 

 

چۆن دەڕواننە هەڕەشە سەربازیەکانی ئەمەریکا و ئیسڕایل بۆ سەر ڕژێمی ئێران؟

وەلام: دەگەل ئەوەش کە ئەمریکا سیاسەتی ملیتاریزەکردنی رۆژهەلاتی ناوەراست، بە مەبەستی رووخانی سیستەمی دیکتاتۆریەت لەم ناۆچەیەدا ئیجرا دەکات، وە لەم راستایەشدا بەراشکراویی سیاسەتی مهار و کۆنترۆلی رەوەندی گۆرانکاریەکانی دیاردەی بەهاری عەربی لەراستای سەرخستنی پرۆسێسی دێمۆکراتیزاسیۆن لەم وەلاتانەدا، پەیرەۆکردوە، بەلام بەۆحالەش وەک دەرکەۆتووە، زاهیرەن سیاسەتی جیهانی و ناۆچەیی دژ بە ئێران، نەک سیاسەتی رووخان بەلکوو سیاسەتی گۆران و قەناعەت بە سازگارکردنی سیاسەتی ناوەکی و چەشنی تەعامول و رەوشی ئێران بووە، دەگەل ئاژانسی نێۆنەتەوەیی وەزەی ئەتۆمی. بۆیە ئەم هەرشە سەربازییانە دەکرێت لە درێژەی دیالۆگی رەخنەگرانە کە دواتر واریدی فازی دووهەم واتە دیالۆگی تەحریمگەرانە بوو، وەک فازی سێهەمی رەۆتی دیالۆگی نێوان ئێران و رۆئاوا، واتە دیالۆگی موسەلەح پێناسە بکرێت.

لە دید و رەوەنگەی ئێمەوە، لەم فازی دیالۆگی موسەلەح دا، هەرچەند ئەم هەرەشە سەربازیانە دەگەل ئەوەش زاهیرەن زۆر تووند و جیدی روو لە ئێران ئاراستە دەکرێن، ئەگەر نەلێم هەر هیچ شەریکی گەۆرەیان لێناکەێتەوە، بەلام بەۆحالەش مەحالە لەمەێدانی عەمەلی و کرداریدا، شەرێکی قورس و ناۆچەییان لێبکەوێتەوە. ئەوەی راستی بێت، تێرامان نەک لە دوکترینی ئیعلامی، بەلکوو لە بەشی نائیعلامی و شاراوەی دوکترینی ئەمنیەتی نەتەوەیی ئەمریکا، زۆر بەراشکراویی بۆمان دەردەخات، کە ئێران نەک هەر هەرەشە نی‌یە، بەلکوو بوون و ناساندنی وەک مەترسێکی سیاسی و سەربازی لەسەر ئاستی ئاشتی و ئاسایشی جیهانی و ناۆچەیی، وەک خێر و بەرەکەت بۆ بەرژەوەندی نەتەوەیی ئەمریکا، حیسابی بۆکراوە. چوونکە لە ئەنجامی ناساندن و قەبلاندنی ئێران وەک مەترسێکی گەۆرەی سەربازی بۆ وەلاتانی عەرەبی خەلیجە، کە سالانە بە چەندین ملیارد چەک و چۆلی سەربازی کارخانەکانی تەسلیحاتی ئەمریکا و وەلاتانی رۆژئاوایی، رادەستی وەلاتانی خالیج دەکرێن. خۆ ئەگەر لە ئەندیشەی ئیستراتێژی سوونەتی دا، شەر و پێکدادان، رۆلی یەکلایی‌کەرەوەیان بەنیسبەت ساغکردنەوەی تەوازوون و بالانسی هێز و دەسەلات لەئاستی جیهانی و ناۆچەییدا دەگێرا،و بە تەبەع لە گەرمی بازاری شەردا، بازاری فرۆش و کرینی چەک و چۆل رەۆنەقی هەبوو. ئێستا لەسەردەمی عەۆلەمە و دوونیای ئەندیشەی ئیستراتێژی مۆدێرن دا، کە "ئەسلی (preventiv) واتە بازدارەندەگی"، وەک ئەسلێکی سەرەکی لەمەر دوورە پەرێزی لە شەر و بەمەبەستی ساغکرنەوەی پێکهاتەی نیزامی حقوقی نێۆنەتەوەیی و تەنزیمی بالانسی دەسەلات لە جیهاندا رەچاۆ دەکرێت، مەنتیقیە بۆ پاراستنی قازانج و بەرژەوەندیەکانی بازاری فرۆشی چک و چۆل، مەترسی تراشی سیاسی و سەربازی بکرێت. هەر بۆیەشە مەترەح کردنی ئێران لەلایەن ئەمریکا وەک مەتەرسێکی سیاسی روو لە وەلاتانی خەلیج و ناساندنی وەک هەرشەیەکی جیدی بۆ ئاشتی و ئەمنیەتی جیهانی و ناۆچەیی، دەکرێ لە ئاخرین تەحلیلدا وەک بلۆفێکی سیاسی لەراستای دەستەبەربوون و پاراستنی بەرژەوەندیەکانی هەنووکەیی و درێژمەۆدای ئەمریکا و رۆژئاوا حیسابی بۆ بکرێت.

وەک ئاکامگیری لەم ئیستیدلالە، دەتوانم بلێم کە سەرئەنجامی رەۆتی دیالۆگی نێوان ئێران و رۆژئاوا لە هەر سێ فازی دیالۆگی رەخنەگرانە، تەحریمگرانە و دیالۆگی موسەلەح، بە تەقەبوولی ئێرانێکی ئەتۆمی لەلایەن رۆژئاواوە کۆتایی پێ دیت. بەلام تەقەبوولی ئێرانێکی ئەتۆمی بەۆ مەرجە مسەۆگەر دەبێت، کە ئێران روو لە رۆژئاوا ئیعتیمادسازی بکات و لەم پەێوەندیەدا، بەلێنی هاۆکاری و هاریکاری لەبووارگەلی پاراستنی ئاشتی و ئەمنیەتی جیهانی و ناۆچەیی بدات، دژ بە تێرۆریزمی جیهانی و ترافیکی موخەدەرات چالاکانە تیبکۆشێت، لە بوواری پاراستنی ئەمنیەتی رێگە و بانی تووجارەتی جیهانی هاۆکاری بکات، و لەهەمووان گرینگتر بەلێنی ئەوە بدات کە ئێرانی ئەتۆمی نابێتە هەرەشە، لەسەر ئاستی ئەمنیەت و بوونی ئیسرائیل وەک دەۆلەت/نەتەوەی یەهوود لە ناۆچەکەدا. کەوایە دەتوانین بلێین کە هەر وەک چۆن، دووای شەری دوهەمی جیهانی تاکوو هەنووکە، ئەوە چەکی ئەتۆمی و تەیاربوونی زلهێزان بە چەکی ئەتۆمی بوو، کە توانی مسەۆگەربوونی ئاشتی و ئەمنیەتی جیهانی بە دوور لە شەری کاولکەر گارانتی بکات، واتە مادام چەکی ناوەکی وەک چەکێکی ئیستراتیژیک توانی سولحی موسەلەح برخسێنێت و ئەسلی بازدارەندەگی و دوورەپەرێزی لە شەر، وەک ئەسلێک لە دوکترینی ئیستراتێژیکی مۆدێرن بچسپێنێت. بۆ نابێ بۆ دوورەپەرێزی لە هەلگیرسانی شەرێکی گەۆرە و ناۆچەیی، ئێرانی ئیسلامی گەمارۆدراۆ و هەرشەلێکراۆ بە چەکی ئەتۆمی، بە ئەتۆم تەیار بێت و بەم چەشنە بەسوودوەرگرتن لەم چەکە ئیستراتێژیکە، ئاشتی و ئاسایشی ناۆچەیی وە جیهانی بۆ درێژمەۆدا گارانتی بکرێت.

ئایا پێشبینی ئەکەن لەڕێگای جوڵانەوەیەکی هاوشێوەی بەهاری عەرەبی لەمیسر و تونس ڕژێمی ئێران بڕوخێت؟

وەلام: بەهاری عەرەبی دەگەل ئەوەش کە سیستەمی دیکتاتۆریەتی ناۆچەیی وەک بەرهەمی مۆدێرنیزاسیۆنی دەستکردی رۆژئاوا و ساغکراوەی ئیستعماری تازە و کۆنی لەبەرێک هەلوەشاند، بەلام بەۆحالەش بە پێچەوانەی ئاجێندا و چاوەروانیەکانی ئەمریکا و وەلاتانی رۆژئاوایی، رەۆتی دێمۆکراتیزاسیۆن لەم وەلاتانە، وەک ئەبزار و مکانێزمێکی گوونجاۆ بۆ سەرخستنی ئیرادەی خەلکی مووسلمان سوودی لێورگیرا. وەک بینرا لەئەنجامی شۆرشەکانی یەک لەدوای یەکی بەهاری عەرەبی بوو، کە مۆدێلێکی نوێ لە دێمۆکراسی، واتە ئیسلامکراسی:( دەسەلاتی خەلکی مووسلمان، بەوەسیلەی مووسلمانان، وە بۆ بۆ خزمەت بە مسوولمانان)، سەرکەۆتوانە تاقیکرایەوە. دیارە ئەگەر ئەم ئیستیدلالەی سەروو قەبوول بکەیین دەتوانین بەم قەناعەتە بگەیین کە شورشی گەلانی ئێران لەسالی ١٩٧٩، هاۆشێوەی بەهاری عەرەبی بوو. دروست ٣٣سال پێش ئێستا بوو کە شۆرشی گەلانی ئیران توانی نیزامی دیکتاتۆری شای ئێران، کە بەرهەمی مۆدێرنیزاسیۆنی سەقەت و پشتئەستوور بە رۆژئاوا بوو، برووخێنێ و هەر ئەۆکات لەبەهاری ئێرانی دا و بەسوود وەرگرتن لە دێمۆکراسی وەک ئەبزار و مکانیزمێکی گوونجاۆ بوو، کە توانرا کۆمارییەتێکی ئیسلامی، وەک سیستەمێکی سیاسی نوی دابمەزرێت. بۆیە ئێران بۆ ئیستا دەگەل هەموو چالەشگەلێکی دەرەکی و ناۆخۆیی کە دەگەلیان رووبەروویە، مەحالە بۆ ئیستا لەئەنجامی شەپۆلەکانی بەهاری عەرەبی بروخێت، هەرچەند دەبێ رژیمی ئێران بۆ خۆ بەرۆژکردنەوەی،و درووستکردنی گارانتی درێژمەۆدا بۆ سیستەمە سیاسیەکەی، گۆرانکاری بەرەۆ کرانەوەی سیاسی و کۆمەلگای مەدەنی و دێمۆکراسی یان وەک خۆیان دەلێن خەلکسالاری دینی لەخۆیدا پێک‌بێنێت و هەر لەۆ راستایەشدا پێویستە رووکەردی تەقابوولگەرایانەی بەرامبەر بە گەلانی ئێران و یەک لەوان کورد، بە رووکەردیکی تەعاموولگەرایانە، بۆ چارەسەری کێشەکان تەبدیل بکات.

چۆن لەگەشەسەندنەکانی کوردستانی باشور دەڕوانن؟

وەلام: ئەوەی راستی بێت لەمەر ئەوەی کە لەسالی ١٩٨٣وە، دەربازی هەندەران و دەرەوی وەلات بووم و دەرفەتی گەرانەوەم بۆ کوردستان بۆ نەرەخساوە، رەنگە نەتوانم سەبارەت بە ئاستی گەشەسەندنەکانی کوردستانی باشوور هەلسەنگاندنێکی دەقیق ئاراستە بکەم، بۆیە ئەگەر قەناعەتان هەبێت، تەنیا رەنگە بتوانم بە تێرامان لە کوولتوری سیاسی و رووبەنای کۆمەلگا کە بەرهەمی راستەوخۆی ژیرخان و ئاستی ساز و کار، وە گەشەساندنەکانی مادی کۆمەلگایە، و رۆژانەش بەردەوام لە سایت و کانالە فەرمی و حیزبی و حکومیەکان دا نیشان دەدرێن، بتوانم سەناریۆیەکی زەق بەلام دراماتیک، کە بەئاشکرا حکایەت لە کۆمەلگایەکی پر لە شین و شایی دەکات بۆخۆم تصور بکەم. بۆیە دەلێم کۆمەلگایەکی پر لە شین و شایی، چوونکە بەشێک لە کۆمەلگا بە سوودوەرگرتن لە ئیمکاناتی گشتی لەۆپەری خۆشی وبەختەوەری دا ژیان دەکەن و وەک کورد گووتەنی شایی بەدل دەگێرن، بەلام لەبەرامبەردا بەشێکی زۆریش بە بێ ئەوەی ئیمکانی سووردوەرگرتن لە سامانی وەلاتیان بێت، لەژێر هێلی فەقر و هەژاریدا بەردەوام لە شین و هات و هاوار دان، و مەزلوومانە گوزەران دەکەن. دیارە لە رەۆتی تێفکرینیکی تویژکارانەدا، بۆمان دەردەکەوێ کە ئەم وەزعە بەرهەمی رەۆتێک لە گەشەسەندنە، کە بەدوور لە سیاسەتی نەتەوەیی وعەدالەت‌محوەری، وە لەبەرژەوەندی تەسکی حیزبی و بەشێک لە کۆمەلگادا هیدایەتکراوە، کەوایە دەگەل ئەوەش کە کوردستانی باشوور لە قیاس دەگەل سالانی پێشوو، لە ئاستێکی بەرزدا گەشەیسەندووە، بەلام بەۆحالەش خەلکانێکی زۆر لەژێر هێلی هەژاری دا دەژین. بۆیە لەم پەێوەندەیەدا و بۆ چەسپاندنی ئەسلی عەدالەت و یەکسانی نیسبی و بن‌برکردنی شین و هەژاری خەلکی بێ دەرەتانی کوردستان، حکومەت دەبێ، بەبێ راوەستان هەستیت بە ئەنجامدانی ئەرکێکی عەدالەتخوولقێنەر، واتە رەعایەتی ئەسلی تەبعیزی پۆسیتیڤ و مووسبەت، سەبارەت بە زۆر خەلک و ناۆچە دواکەۆتوو و پێرانەگیشتوەکان.

بە چ شێوەیەک کوردانی دەرەوە دەتوانن هاوکاری بزوتنەوەکەتان بکەن؟

وەلام: کۆمەلگای سیاسی کورد لە دەرەوەی وەلات سەبارەت بە بەدواچوونی پرسە نەتەوەیەکان، کۆمەلگایەکی خاوەن ئیرادەیەکی ئیفلیجە. بۆیە ئەم ئیرادەیە ئیفلیجە چوونکە زەمینەی تەفەوق و بالادەستی ئیرادەی سینفی و حیزبی بەسەرئیرادەی نەتەوەیی و کوردایەتی لەم کۆمەلگایەدا، زۆر بەرچاۆ و زالە. بەداخەوە ئەم کۆمەلگایە بەتەناسووبی سیستمی حیزبی، کە سیستمێکی پەرش و بلاۆ وخاوەن قەێرانە، تووشی پەرش و بلاوویی و قەیرانی شووناس هاتووە، و هەر بەشەش دەگەل حیزبێک پەێوەستەگی عەقیدەتی و روحی و رێکخراوەیی دامەزراندووە، کەوایە لە باروودۆخێکی ئەۆتۆدا، دەگەل ئەوەش کە خەلکانێکی نارازی بە وەزعی مەۆجوود پەێوەست بە بزووتنەوە دەبن، بەلام رەنگە مەتیقیش بێت ئەگەر زۆر چاوەروانی هاۆکاریان نەبین و خۆمانیان دەگەل ماندوو نەکەیین. هەر بۆیەشە بزووتنەوەی کۆماریخوازان هەموو قوورسایی کار و تێکۆشانی بەرەۆ ژوورەوەی وەلات، واتە سەرچاوەی هەموو ووزە، و هێز و پتانسیەلە گۆرانخوولقێنەرەکان، جەهەتدارکردوە.

 

 بۆ خوێندنەوەی بەشی یەکەم، دووهەم، سێهەم و چوارەمی وتوێژەکە بە ئینگلیسی، سەردانی ئەم لینکەی خوارەوە بکەن

١/    http://kurdistantribune.com/2012/work-for-united-front-achieve-political-independence-for-eastern-kurds/

http://www.komarixwaz.com/ku/index.php/13-2011-10-19-15-52-44/2011-10-19-16-35-41/1027-2012-09-24-15-16-11

 ٢/         http://kurdistantribune.com/2012/iran-multi-nation-country-must-give-kurds-others-right-self-governance/

٣/   

http://kurdistantribune.com/2012/resolving-kurdish-issue-requires-diplomacy-within-borders-of-iran-rather-than-outside/

 

 

٤/   http://kurdistantribune.com/2012/west-should-accept-cooperative-nuclear-iran/

 

 

 

 

سایتی بزووتنەوەwww.komarixwaz.com/

 

پەیجی بزووتنەوە لە فەیسبووک‌دا:   http://www.facebook.com/KOMARtv?ref=hl

پەێجی کۆمار تی‌ڤی لە یووتوب دا: http://www.youtube.com/user/komartv1?feature=results_main

The Kurdistan Tribune
www.kurdistantribune.com

 

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان