تاڵیبان دەستیگرتووە بەسەر 6 پایتەختی هەرێمەکانی ئەفغانستاندا، پاش هێرشەکانی ڕۆژانی شەممە و یەکشەممەی، لە سەرانسەری باکوری وڵاتەکەدا هاوکاتی هەوڵەکانی حکومەتی ئەفغانستان بۆ بەرپەرچدانەوەی چەکدارەکانی تاڵیبان.
یاخیبووانی تاڵیبان بەبێ شەڕ چوونەتە ناو شاری ئایباک، دوای ئەوەی ڕیش سپییەکانی شارەکە داوایان لە کاربەدەستان کردبوو تا شارەکە لە توندوتیژی زیاتر بپارێزن، پاش چەند هەفتەیەک لەو شەڕانەی لە دەوروبەری شاری ئایباک ڕوویاندابوو؛ وەک سیفەتوڵا سەمەنگانی، جێگری فەرمانڕەوای هەرێمی سەمەنگان دەڵێت "فەرمانڕەوای هەرێمەکە قایل بووە بە کشانەوەی تەواوی هێزەکان لە شارەکە و ئێستاش
سەرۆکی ئێران دەڵێت هەر وتووێژێک لەسەر بەرنامەی ناوکی تاران دەکرێن دەبێت دڵنیایی بدات لەسەر مافی ئێران.
ئەم داوایەی ئەمڕۆ دووشەممەی ئیبراهیم ڕەئیسی هاوکاتی داواکەی سەرۆکی فەڕەنسایە لە کۆماری ئیسلامی ئێران تا بە خێرایی دەست بکاتەوە بە وتووێژەکان.
لە میانەی پەیوەندییە تەلەفونییە یەک کاتژمێرییەکەیاندا، ڕەئیسی بە ماکرۆنی ڕاگەیاندووە "تاران ڕژدە لەسەر پاراستنی بەرەنگاربوونەوە" لە ئاوی کەنداودا، دوای ئەو گوناهبارکردنانەی کراوە لەلایەن ئیسرائیل و هاوپەیمانەکانیەوە و بەتایبەتیش ئەمەریکا کە دەڵێن ئێران لەپشت هیرشە خوێناویەکەی
ئەمڕۆ چوارشەممە ۱۳ی گەلاوێژ، لە ئاکامی پێکدادانی ماشینێک لە جۆری تویوتا ئیستێیشێن لەگەڵ ماشێنێکی دیکە لە جۆری تویوتا 3F لە جادەی "کەریماوا"ی بانە، دوو کەس کوژراو و هەشت کەسی دیکەش بریندار بوونە.
هەواڵنێری کوردپا شوناسی ئەو دو کەسە کە لەو ڕووداوەدا گیانیان لەدەست
لەماوەی ڕۆژانی ڕابردوودا دەزگای قەزایی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە شاری سنە، ڕۆژنامەنووس و چالاکێکی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی بە دوو ساڵ و ٦ مانگ بەندکران و هەر وەها لێدانی ٩٠ قامچی سزا دا.
بە پێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو، لە ماوەی ڕۆژانی ڕابردوودا، مورتەزا حەق بەیان، ڕۆژنامەنووس و چالاکی تێلێگرامیی خەڵکی سنە لەلایەن لقی ١٠٤ی دادگای تاوانەکانی سنە بە تۆمەتی “بێ ڕێزیکردن بە بەرپرسانی پارێزگای سنە و بڵاوکردنەوەی بەڵگەنامە حکوومەتییەکان” سزای ٢ ساڵ و ٦ مانگ بەندکران و لێدانی ٩٠ قامچی و هەروەها پێبژاردنی ١٠ میلیۆن تمەنی بە سەردا سەپا.
دانیشتی پێڕاگەیەشتن بە تۆمەتەکانی مورتەزا حەق بەیان ڕۆژی
هەڵكردنی ئاڵای كوردستان بە پرۆتۆکۆلێکی فەرمی لە فڕۆكەخانەی مێهر ئاباد لە تاران لە کاتی سەردانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان رێزدار نێجێروان بارزانی بۆ ئێران کە بە مەبەستی بەشداری کردن لە رێورەسمی سوێندخواردنی ئیبراهیم رەئیسی وەک سەرکۆماری تازە هەڵبژێردراوی کۆماریی ئیسلامی ئێڕان.
وابڕیارە ئەمڕۆ ئیبراهیم ڕەئیسی وەکو سەرۆکی نوێی ئێران سوێندی یاسایی بخوات.
لە هەڵبژاردنەکانی مانگی شەشدا ئیبراهیم ڕەئیسی سەرکەوتنی بەدەستهێنا، لەکاتێکدا ڕێگە نەدرا بە کۆمەڵێک کاندیدی دیار بەشداری هەڵبژاردنەکان بکەن.
ڕەئیسی لەکاتێکدا دەسەڵاتی سەرۆکایەتی ئێران دەگرێتە دەست کە وڵاتەکە ڕووبەڕووی قەیرانی ئابووری گەورە بۆتەوە، بە کاریگەریی سزاکانی ئەمەریکاشەوە.
ڕۆژی سێشەممە ڕەئیسی لە وتارێکدا وتی " کاردەکات بۆ لابردنی سزا ناڕەواکانی ئەمەریکا. " هەروەها وتیشی ئابووری وڵاتەکە نابەستێتەوە بە " خواستی بیانییەکانەوە."
دوای ئەوەی لە ساڵی 2018 دا سەرۆکی پێشووی ئەمەریکا دانۆڵد ترامپ
دادگای تاوانەکانی هەولێر لە پێوەندیی لەگەڵ پەروەندەی تیرۆرکردنی فەرماندەیەکی حیزبی دێموکراتی کوردستان، دانیشتنی کۆتایی بەرێوەبرد و تۆمەتباران دانیان بە تاوانەکەدا ناوە و بڕیاری لەسێدارەدان بۆ ۳ لە بکوژان دەرچوو.
ڕۆژی دووشەممە ۱۱ی گەلاوێژی ١٤٠٠ی هەتاوی، لە لقی ٢ی دادگای تاوانەکانی هەولێر، تۆمەتبارانی تێرۆرکردنی شەهید “قادر قادری”، یەکێک لە فەرماندەکانی هێزی پێشمەرگەی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە کۆتادانیشتنی دادگا، بڕیاری سزادانیان لەسەر درا و لە دادگاش پشتڕاست کرایەوە کە ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی لە پشتی ئەو پیلانە تێرۆریستییەدا بووە.
پارێزەرانی کەسوکاری تاوانلێکراو، بە ئاماژە بە دانپێدانانی تۆمەتباران ڕایانگەیاند کە تۆمەتباران دانیان بەوە داناوە کە دەستێکی دەرەکی، بەڵێنی پارەی پێداون بۆ تێرۆرکردنی شەهید قادر قادری
ڕۆژی دووشەممە ١١ی گەلاوێژ، شەش هاووڵاتیی کورد بە ناوەکانی "فەرهاد مەعرووفی"، کوڕی حەسەن، خەڵکی گوندی "ئاڵیاوێ"، "ڕەحمان ئەسەدی"، کوڕی مەحموود، خەڵکی گوندی "ئاڵیاوێ"، "عوبەید ئەنوەری"، کوڕی ڕەحیم، خەڵکی گوندی "ئاڵیاوێ"، "حەسەن شادیخا" خەڵکی گوندی "سینگان"، "ڕێبوار چارکداری"، تەمەن ٢٢ ساڵ، کوڕی محەممەد، خەڵکی شنۆ و "جەلال قادرزاده"، کوڕی عەبدوڵڵا خەڵکی "نەڵۆس"، لەلایەن هێزە
ئەمڕۆ سێشەممە عەلی خامنەیی، رێبەری ئێران بڕیاری بە سەرۆککۆماربوونی دایە ئیبراهیم رەئیسی و ئەو وەک سەرۆککۆماری خولی سێزدەیەم دانا.
رێوڕەسمی پێدانی بڕیاری سەرۆککۆماری بە ئیبراهیم رەئیسی لە مەزارگەی روحووڵڵا خومەینی، دامەزرێنەری کۆماری ئیسلامی و بە ئامادەبوونی کۆمەڵێک لە بەرپرسانی ئێران بەڕێوەدەچێت.
ئیبراهیم رەئیسی دوای ئەوەی بڕیاری سەرۆککۆماری لە رێبەری ئێران وەردەگرێت، رۆژی پێنجشەممە لە پەرلەمانی ئەو وڵاتە سوێندی یاسایی دەخوات و وەک هەشتەمین سەرۆککۆماری ئێران بە فەرمی دەستبەکار دەبێت.
دوای هەڵبژاردنی سەرۆککۆماریی، تاوەکو کاتێک کە رێبەری ئێران
پاش نیوەڕۆی ڕۆژی شەممە تەرمی خێزانی دەدەئۆغڵو لە گۆڕستانی سەراجئۆغڵوی کۆنیا بە خاک سپێردران.
درەنگانێكی هەینی حەوت کەسی یەک خێزانی کورد، یاشار دەدەئۆغلۆ و ئیپەکی هاوسەری لەگەڵ دوو کوڕ و سێ کچیان بە دەستڕێژی گولەلە ماڵەکەی خۆیان لە ناوچەی مەرامی شاری کۆنیا کوژران.
کاربەدەستانی حکومەت و لایەنە سیاسییەکان بەشاری مەڕاسیمی بەخاکسپاردنەکەیان کرد لە ناویاندا، وەزیری دادی تورکیا، هاوسەرۆکی هەدەپە، ئەندامانی پەرلەمانی هەدەپە، شاندێکی جەهەپە و ئەندامانی پەرلەمانی ئاکەپەش.
خەڵکێکی زۆری سڤیلیش لە زۆربەی شارە کوردنشینەکانی تورکیاوە بەشداری ئەو مەڕاسیمی بەخاکسپاردنە بوون و ژمارەیەکیان بە پەیامنێرمان ئەیوب دمیر، کە بۆ ڕووماڵی ئەو ڕووداوە لە کۆنیایە، ڕاگەیاند زۆر دڵگران بوون بە ڕووداوەکەو نەیانتوانیوە بەشداری نەکەن.
هەندێک لە لایەنەکان و گروپەکانی مافەکانی مرۆڤ ئەم ڕووداوی
چەکدارانی بزووتنەوەی تاڵیبان، ئەکتەرێکی بەناوبانگی ئەفغانستان دەڕفێنن و ئەشکەنجەی دەدەن، دواتریش گوللەبارانی دەکەن.
نەزەر محەممەد، ناسراو بە خاشەجوان، ئەکتەرێکی کۆمێدی بەناوبانگی ئەفغانستان بوو و زۆر جار لە نواندنەکانید تەنزی بەکاردەهێنا، چەند رۆژێک لەمەوبەر لەلایەن چەکدارانی تاڵیبانەوە رفێندرا. بەپێی ئەو گرتەڤیدیۆیانەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوکراونەتەوە، نەزەر لەلایەن چەکدارانی تاڵیبان قۆڵبەستکراوە و لە نێو ئۆتۆمبێل بە زللە بەربوونەتە گیانی.
بەگوێرەی ئەو زانیاریانەی بڵاوکراونەتەوە، خاشەجوان رۆژی پێنجشەممەی رابردوو لە نێو ماڵەکەی خۆیدا رفێندراوە و رۆژی دواتر گوللەباران کراوە و دواتر تەرمەکەی لە ناحیەی ڤێلسوالی
هاوسەرۆكی پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) رەخنە لە هەڵوێستی پارتە ئۆپۆزسیۆنەكانی توركیا دەگرێت بەرامبەر بە چارەسەری پرسی كورد و دەشڵێت: ئەگەر پارتەكەشیان دابخرێت، دەتوانن هاوكێشەی سیاسی لەو وڵاتە بگۆڕن.
مەدحەت سانجار، هاوسەرۆكی هەدەپە رایگەیاند: پارتەكانی ئۆپۆزسیۆن دەتوانن بەرنامە و پلانیان هەبێت بۆ چارەسەركردنی كێشەی كورد، بەڵام ئەوان ترسیان لە چارەسەركردنی كێشەی كورد
بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی ڕایدەگەیەنێت، بەراورد بەچەند هەفتەی ڕابردوو ئامارەكان ڕۆژ بە ڕۆژ ڕوو لە زیادبوون دەكەن و ڕێژەی تووشبوونیش بەكۆرۆنا جۆری گۆڕاو (دەلتا) بەڕێژەیەكی بەرچاو لە هەڵكشاندایە، ژمارەیەك ڕێنمایی دەركرد .
بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی لە ڕاگەیەرناوێكدا بڵاویكردەوە، كە بەراورد بە چەند هەفتەی ڕابردوو ئامارەكان ڕۆژ بە ڕۆژ ڕوو لە زیادبوون دەكەن، بەپێی پێشبینیەكانی پزیشكان و نەخۆشخانە و سەنتەرەكانی كۆرۆنا تووشبوون بە ڤایرۆسی كۆرۆنا لەداهاتوودا زیاتر بەرز دەبێتەوە.
سلێمانی داوا لە هاووڵاتیانی سنوری پارێزگاكە و سەنتەری سلێمانی دەكات پابەندبن بە ڕێكارەكانی خۆپارێزی و ڕێنماییەتەندروستییەكان لەسەرجەم شوێنە گشتییەكانی وەك بازاڕ و مۆڵ و كافتریا و خواردنگەكان
كۆشكی سەرۆكایەتی فەڕەنسا (ئێلیزێ) ناوەۆكی كۆبوونەوەی ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی ئەو وڵاتە و شاندێكی رۆژئاوای كوردستانی ئاشكرا كرد و رایگەیاند، بەردەوام دەبن لە پشتیوانیی و هاوكاری باكور و رۆژهەڵاتی سوریا.
كۆشكی ئیلیزێ راگەیەندراوێكی لەبارەی كۆبونەوەی شاندی رۆژئاوای كوردستان و ئیمانوێل ماكرۆن، سەرۆكی فەڕەنسا بڵاوكردەوە و رایگەیاند، "ماكرۆن پێداگریی كردوە لەسەر ئارامیی سیاسی لە باكور و رۆژهەڵاتی سوریا و بەڕێوەبەرییەكی گەشتر و سەركەوتوتر و لەو بابەتانەدا كە پێویستی بە كار هەیە".
بەپێی راگەیەنراوەكە ماكرۆن رایگەیاندوە، "فەڕەنسا لە شەڕی دژی تیرۆردا بەردەوام دەبێت لەگەڵ هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە)"، هەر وەك چۆن لەدوای كۆنتڕۆڵكردنی رەقە
ڕێبەری باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران ڕۆژی چوارشەممە ڕایگەیاند تاران داواکارییە "کەلەڕەقەکانی" واشنتن پەسەند ناکات لە وتووێژەکاندا، کە بەمەبەستی زیندووکردنەوەی ڕێککەوتنی ناوکی ساڵی 2015 ئەنجام دەدرێن. ئەو گوتیشی ئەمەریکا نەیتوانیوە ئەو دڵنیاییە بدات کە جارێکی تر لە ڕێککەوتنەکە ناکشێتەوە.
ئایەتوڵا عەلی خامەنەئی لە دەرکەوتنێکیدا کە لە تەلەفیزیۆنی دەوڵەتەوە پەخشکرا گوتی " ئەوان جارێک سەرپێچییان لە ڕێککەوتنە کردووە و دەرچوون و هیچ بەبێ ئەوەی نرخەکەی بدەن. ئێستاش زۆر بە ڕوونی دەڵێن گەرەنتی ئەوە نادەن جارێکی تر ئەمە ڕوو نەداتەوە."
هەر لەو وتارەیدا بۆ کاربەدەستان خامەنەئی گوتیشی" لەم وڵاتەدا دەرکەوت کە متمانەکردن بە ڕۆژئاوا سودی نییە، یارمەتیمان نادەن، هەر کە بتوانن زیانمان