٧٥ ساڵ بەر لەئێستا و لە ڕۆژیکی وەک ئەمڕۆدا، پێشەوا قازی محەمەد لە مەیدانی چوارچرای شاری مهاباد-ی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەسێدارە درا.
ڕۆژی ٢٢ی کانوونی دووەمی ساڵی ١٩٤٦، کۆماری کوردستان لە مهاباد ڕاگەیەندرا، و دوای ١١ مانگ و لە ١٧ی کانونی یەکەمی ١٩٤٦ ڕوخێنرا و هەروەها لە ڕۆژی ٣٠ی ئازاری ١٩٤٧ـدا پێشەوا قازی، لەمەیدانی چوارچرای شاری مھاباد لەسێدارە درا.
محەمەد کوڕی قازی عەلی ١ی ئایاری ١٨٩٣ لە بنەماڵەیەکی بەناوبانگی شاری مهاباد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە دایک بوو، خوێندنی ئایینی و زانستیی هەر لەو شارە تەواو کرد و دوای کۆچی دوایی باوکی بووبە قازی (دادوەر) و هەر بەو هۆیە بە "قازی محەمەد" دەناسرا.
قازی محەمەد، لە ساڵەکانی بەر لە ١٩٤١ و دوای ئەوەش بەرپرسایەتی فەرمانگەی فەرھەنگ و ئەوقافی شاری مھابادی لەئەستۆگرتووە و خزمەتی بەرچاوی فەرھەنگی کردووە.
قازی محهمهد جگه لهوهی كه پیاوێكی ئایینی بووه، کەسایەتییەکی ئەدیبی و سیاسی هەبوە و هەروەها زمانهكانی عهرهبی و فارسی و ئینگلیزی و فهرهنسی و ڕووسی زانیوه.
قازی محهمهد دوای مردنی باوكی بووه به دادوهری شاری مههاباد و ماوهیهكیش
ئهمڕۆ بارهگاكه رووخێندرا و هۆكاری رووخاندنهكهی وهك ئهوهی بهرپرسانی لقی پێنج ئاماژهیان پێكردووه، دهربڕینی ناڕهزاییه بهرامبهر به بێههڵوێستی و ناكارایی هێزه عێراقییهكان له پاراستنی بارهگاكه.
ئاماژهیان بهوهشداوه، وهك هێمایهك بۆ ئهو ناڕهزاییه، پارتی بارهگاكهی له بهغدا به رووخاوی دههێڵێتهوه.
درهنگانی شهوی 27 لهسهر 28ی ئازار/ مارسی 2022، كۆمهڵێك كهس، كه خۆیان
سەرۆكی شاندی دانوستانكاری ڕووسیا پاش كۆبوونەوەكەى ئهمڕۆی نێوان ههردوو شاندی وڵاتهكهیی و ئۆكرانیا رایگەیاند، بەپێی ئەو پێشنیارانهی لەنێوان هەردوو شانددا كراوە، ئۆكرانیا دەستبەرداری بوون بە ئەندام لە هاوپەیمانی ناتۆ دەبێت، هەروەها ئۆكرانیا دەستبەرداری بوون بە ئەندام لە هەر ڕێكخراوو هاوپەیمانێتییەكی دیكەی سەربازیش دەبێت.
سەرۆكی شاندی دانوستانكاری ڕووسیا راشیگەیاندووە، بهپێی پێشنیارهكان كه خراوهته بهردهست ئۆكرانیا دەستبەرداری گەڕانەوەی نیوەدورگەی كریمیا و هەرێمی دۆنباس بۆ سەر خاكەكەی بەڕێگای سەربازی دەبێت،
ڕۆبێرت ماڵی نێردراوی تایبەتی ئەمەریکا بۆ کاروباری ئێران لە دانیشتنی دۆحەدا باسی لە هەڵوێستی حکومەتی ئەمەریکا کرد سەبارەت بە داواکارییەکانی کۆماری ئیسلامی، لەوانە دەرهێنانی ناوی سوپای پاسدارانی ئێران لە لیستی گروپە تیرۆریستییەکاندا، و هەروەها مسۆگەرکردنی مانەوەی ئەمەریکا لە رێککەوتنە ناوکییەکەی ساڵی 2015 لە داهاتوودا.
ڕۆبێرت ماڵی لە وەڵامی پرسیارێکی سی ئێن ئێن سەبارەت بە بەئەنجام گەیشتنی ڕێککەوتنەکە، گوتی ئێران و ئەمەریکا زۆر نزیک بوونەتەوە لە گەیشتن بە ڕێککەوتنە ناوکییەکە بەڵام هێشتا بوژاندنەوەی ڕێککەوتنەکە
مەسرور بارزانی سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان ڕۆژی دووشەممە گوتی کوردستانی عێراق دەتوانێت لانیکەم بەشێک لە کەمی و کورتهێنانی وزەی ئەوروپا قەرەبوو بکاتەوە.
بارزانی گوتی "ئێمە ئێستا لە کوردستان توانای ئەوەمان هەیە کە لانیکەم هەندێک لە کورتهێنانەکانی نەوت لە ئەوروپا قەرەبوو بکەینەوە، ئەگەر هاوکارەکانمان لە بەغدا ئامادەی کارکردن بن لەگەڵمان."
سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان لە کۆنگرەیەکی پیشەسازیدا لە دوبەی
٣٤ساڵۍ جەی وەڵتەر جە ڕۆدیارو 1988/03/17 (26 و سیاوکامی) ڕژێمو سەددامی شارو نۆدشەی سەر بە هەرمێو هەورامانیش بە چەکی کیمیاوی بۆردۆمان کەرد و شەهیدبییەی (104) کەسا و برینداربییەی زیاتەر جە 700 کەساش ۋنەکەوتەوە.
ئاروٙ هەڤدەو مانگەو یەری (26 و سیاوکامی) سی و چوار ساڵۍ مەلوٙ سەرو بوٙموارانی کیمیایی شارو نوٙدشەو هەورامانیرە. ڕژیٛمو سەدامی هەر ڕۊێ دماو کیمیاوارانو هەڵەبجەی نوٙتشەیچش بوٙمواران کەرد، یانی 17/3/1988، دماو حەوت ڕوا تەری جاریٛو تەریچ 24/3/1988 هەمتەر بوٙموارانش کەردەو، پەی جاری یەرەمی دماو نوٙ ڕوا تەری 2/4/1988 بوٙموارانش کەردوە.
ئەنجام و ئی تاوانە گەوریٛ (104) کەسیٛ مەدەنییٛ شەهیدیٛ و زیاتەر جە 700 کەسان برینداریٛ بییٛ، دمایی کیاستەو نەتەوە یوٙگرتەکان سەردایو نوٙتشەیشان کەرد پەیشان بەرکەوت گازی
پێشتر خهڵكی كوردیی ناوچهكه ئاواره بوون و ئێستا پهنابهرانی سووریا و بنەمالەی گرووپە تووندئاژۆکان له جێگهیان نیشتهجێ دهكرێن
سهرۆكی فهرمانگهی كۆچ له وهزارهتی ناوخۆی توركیا، سواش ئۆنلۆ، گوتی: نیو ملیۆن پهنابهری سووریا گهڕێندراونهتهوه بۆ وڵاتهكهیان و لهو ناوچه ئارامانهی باكووری سووریا کە مەبەستی رۆژئاوای کوردستانە نیشتهجێ كراون، كه توركیا به توانای خۆی درووستی كردوون.
گوتیشی: توركیا 3.7 ملیۆن پهنابهری سووریا و 300ههزار پهنابهری وڵاتانی دیكهی له خۆ گرتووه.
ههروهها گوتی: چارهسهری كێشهی پهنابهران، پێویستی به
ڕۆبێرت ماڵی نێردراوی تایبەتی ئەمەریکا بۆ کاروباری ئێران لە دانیشتنی دۆحەدا باسی لە هەڵوێستی حکومەتی ئەمەریکا کرد سەبارەت بە داواکارییەکانی کۆماری ئیسلامی، لەوانە دەرهێنانی ناوی سوپای پاسدارانی ئێران لە لیستی گروپە تیرۆریستییەکاندا، و هەروەها مسۆگەرکردنی مانەوەی ئەمەریکا لە رێککەوتنە ناوکییەکەی ساڵی 2015 لە داهاتوودا.
ڕۆبێرت ماڵی لە وەڵامی پرسیارێکی سی ئێن ئێن سەبارەت بە بەئەنجام گەیشتنی ڕێککەوتنەکە، گوتی ئێران و ئەمەریکا زۆر نزیک بوونەتەوە لە گەیشتن بە ڕێککەوتنە ناوکییەکە بەڵام هێشتا بوژاندنەوەی ڕێککەوتنەکە نەگەیشتوەتە
سەرۆکی دیبلۆماتی یەکێتی ئەوروپا جۆزێپ بورێڵ ڕۆژی شەممە ڕایگەیاند کە ئێران و زلهێزەکانی جیهان "زۆر نزیکن" لە ڕێکەوتن بۆ بوژاندنەوەی ڕێکەوتنە ناوکیەکەی ساڵی 2015 کە دەشێت هۆی سنوردارکردنی بەرنامە ناوەکییەکەی تاران لە بەرامبەر لابردنی سزاکانی سەر ئێراندا.
ئەو ڕێکەوتنەی کە ئەمەریکا لە سەروەختی بەڕێوبەرایەتیەکەی داناڵد ترامپ دا لە ساڵی 2018 دا لێکشایەوە، ئەمەش بووە هۆی هاندانی تاران بۆئەوەی دەستبکات بە پێشێلکردنی کۆتوبەندەکانی سنوردارکردنی بەرنامە ئەتۆمییەکانی، پاش ساڵێک و 11 مانگ لە گفتوگۆکان بۆ زیندووکردنەوەی ئەو ڕێکەوتنە لە ڤیەننا بە شێوەیەکی کاتی گفتوگۆکان ڕاگیران.
ئەمەش پاش ئەوەی لە سەرەتای ئەم مانگەدا ڕووسیا ئاستەنگێکی نوێی بۆ دروستکرد. پاشان ڕووسیا ڕایگەیاند کە بە نوسراو دڵنیایی وەرگرتووە کە دەتوانێت کاری خۆی وەک لایەنێک بۆ ئەنجامدانی ڕێکەوتنەکە بکات، ئەم دەستپێشخەرییەی مۆسکۆ ڕەنگە بتوانێت ڕێگە بە بوژانەوەی ڕێکەوتنەکە بدات.
بورێڵ سەرۆکی دیپلۆماتی یەکێتی ئەوروپا لە کۆربەندی نێودەوڵەتی دۆحە لە وتارێکدا ڕایگەیاند "ئێستا ئێمە زۆر نزیکین لە رێککەوتنێک و هیوادارم بگەینە ئاکام."
شکستهێنانی هەوڵەکان بۆ گەڕاندنەوەی ڕێککەوتنەکە لەوانەیە ببێتە
سەعید خەتیب زادە وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە دانیشتنێکی هەواڵنێری خۆی بە ئاماژەدان بە هێرشی سپای پاسدارن بە هەولێر وتی: ((بە هیچ شێوەیەک قبووڵ ناکرێ)) کە عێراق ببێتە ((ناوەندێکی هەڕەشە)) بۆ سەر کۆماری ئیسلامی.
خەتیب زادە لە دانیشتنی هەواڵنێری رۆژی دووشەممە رێکەوتی ٢٣ی رەشەممە رایگەیاند ((چەندین جار بە ناوەندی وڵاتی عێراق رامانگەیاندووە کە نەهێڵێت سنوورەکانی عێراق ببێتە سنوورێکی مەترسیدار و داواکاری
هۆزان کاوە کە گۆرانی ' نەورۆزی' نوسیوە داوای کرد هەموو گەلی کورد هەستێتە سەرپێ و بە جۆش و خڕۆشێکی گەورەوە نەورۆز پیرۆز بکەن.
نەورۆزی ٢٠٢٢ چاوەڕێ دەکرێت وەک نەورۆزی بەرخۆدان، ژیانەوە و ئازادی تێپەڕێت. چاوەڕێ دەکرێت بە ملیۆنان کەس بەشداری لە ئاهەنگەکاندا بکەن. بە نزیکبونەوەی نەورۆز لە چوار پارچەی کوردستان و لە دەرەوە کوردستانیان
ڕۆژی هەینی چەند مووشەکێکی ڕووسیایی ئاراستەی ڕۆژئاوای ئۆکرانیا کرا نزیک فڕۆکەخانەی لڤیڤ.
سەرۆکی شارەوانی لڤیڤ ئاندرێ سادۆڤی دەڵێت مووشەکەکان بەر فڕۆکەخانەکە نەکەوتوون بەڵام بەر شوێنێکی چاککردنەوەی فڕۆکە کەوتووە.
هەتا ئامادەکردنی ئەم هەواڵە هیچ ڕاپۆرتێک لەسەر زیانی گیانی ڕانەگەیەندراوە لەو هێرشەی
ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز لە زاری سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە ڕایگەیاند کە ئەمەریکا خەریکی تاوتوێکردنی ئەوەیە سوپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە ڕێزبەندی گرووپە تیرۆریستییەکاندا دەربهێنێت.
سەرچاوەیەکی ئاگادار ڕۆژی چوارشەممە بە ئاژانسەکەی ڕاگەیاند ئەمەریکا خەریکی تاوتوێکردنی ئەو پرسەیە کە لە بەرامبەر گەرەنتیدانی حکومەتی ئێران بۆ کۆنتڕۆڵکردنی سەر لە نوێ سوپای پاسداران، ئەو ڕێکخراوە لە لیستی تیرۆردا بسڕیتەوە.
سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی، ڕێکخراوەیەکی بەهێزە لە ئێران کە کۆنترۆڵی
بەرگی ١١ و ١٢ی "فەرهەنگی زارەکیی موکریان" لە نووسینی "سەلاح پایانیانی" چاپ و بڵاو کرایەوە.
بەرگی یازدەهەمی "فەرهەنگی زارەکیی موکریان" کە تایبەت بە پیتی "قافـ"ـە، ۸۸۲ لاپەڕەی "وەزیریـ"ـیە.
دوکتور "ئەحمەد محەممەدپوور" مامۆستای بواری "مرۆڤناسی و کۆمەڵناسیی زانکۆی ماساچۆسێت، ئەمهێرست" دەڵێت: "لەگەڵ ئەوەی کە ژمارەیەک فەرهەنگی وشە و وشەدانی زۆر لە زمان و ئەدەبیاتی کوردیدا نووسراون، فەرهەنگی زارەکیی سەلاح پایانیانی هەندێک تایبەتمەندیی کەموێنەی هەیە کە کردوویەتی بە خاڵی وەرچەرخانی مێژوویی
لێژنەی باڵای ئەمنیی پارێزگای ئیلام داواکاری چالاکڤانانی مەدەنی شارەکەی بۆ بەڕێوەبردنی رێوڕەسمی نەورۆز رەتدەکاتەوە.
بەپێی زانیارییە هەواڵییەکان، ژمارەیەک چالاکڤانی مەدەنی شاری ئیلام چەند رۆژ بوو داواکارییان پێشکەشکردبوو بۆ بەڕێوەبردنی رێوڕەسمی نەورۆز لەو شارە، بەڵام رۆژی پێنجشەممە لە کۆبوونەوەی لێژنەی باڵای ئەمنیی پارێزگای ئیلام، کە لە باڵەخانەی پارێزگاری ئیلام بەڕێوەچوو، داواکارییەکە رەتکراوەتەوە.
ئەو چالاکڤانانە پێشتر رەزامەندی بەڕێوەبەرایەتی کولتوور، قایمقامیەت و دەزگاکانی