سەرۆكی هەرێمی كوردستان، لە میانەی کۆبوونەوەی لەگەڵ باڵیۆزی ئەمریكا رایدەگەیێنێ هەر چارەسەرێكی سیاسی، دەبێ لەژێر رۆشنایی ئەو واقیعە تازەیە بێت، كە لە عێراقدا هاتووەتە ئاراوە.

بەپێی هەواڵێکی ماڵپەری سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان، ئەمڕۆ شەممە 21ـ 6ـ 2014 لە سەلاحەدین مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ رۆبێرت بیكرۆفت، باڵیۆزی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لە عێراق کۆبووەتەوە.

لە هەواڵەکەدا هاتووە: لە دیدارێكدا بارودۆخی ئەمنی و سیاسیی عێراق و پێشهاتەكانی ئەم دواییەی پارێزگاكانی نەینەوا و سەلاحەدین و ناوچەكانی دیكەی عێراق خرایە بەر باس و گفتوگۆ و هەروەها قسەیش لەبارەی چۆنییەتی و رێگەچارەی دەربازبوونی عێراق لەو قەیرانە سیاسی و ئەمنییە كرا كە عێراق تووشی بووە.

هەردوولا لەسەر ئەوە هاوڕابوون ، كە بۆ ئەوەی باری ئەمنیی عێراق بەرەو باشتربوون بچێت، "پێویستە پڕۆسەی سیاسیی عێراق راست بكرێتەوە".

هەر لەم دیدارەدا بارزانی جەختی لەوە كردەوە "سیاسەتی هەڵەی حكومەتی عێراق لە چەند ساڵی رابردوو ئەم دۆخەی هێناوەتە ئاراوە و بە پێویستیشی زانی كە هەر چارەسەرێكی سیاسی دەبێ لەژێر رۆشنایی ئەو واقیعە تازەیە بێت كە لە عێراقدا هاتووەتە ئاراوە".

22/06/214

حكومەتی هەرێمی كوردستان فرۆشتنی نەوت بە وڵاتی ئیسرائیل بەشێوەی راستەوخۆ ‌و ناراستەوخۆ رەتدەكاتەوە‌و گوتەبێژی حكومەت دەڵێ "ئێمە نەوت بە كۆمپانیا دەفرۆشین، نەك وڵات".

ئاژانسی رۆیتەرز لە هەواڵێكدا بڵاویكردەوە كە نەوتی هەرێمی كوردستان چووەتە ئیسرائیل بۆ ئەوەی بەو وڵاتە بفرۆشرێت ، ئەوەش بەیاننامەیەكی تووندی وەزارەتی نەوتی عێراقی بەدواداهات و دەڵێ "چەند جارێك هەرێمی كوردستان نەوتی فرۆشتووەتە ئیسرائیل".

سەفین دزەیی،گوتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەو بارەیەوە لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ تۆڕی میدیایی رووداو گوتی "هەرێمی كوردستان راستەوخۆ نەوت بە هیچ وڵاتێك نافرۆشێت ، وڵاتانیش بەهیچ شێوەیەك راستەوخۆ نەوت ناكڕن و كۆمەڵێك رێوشوێن هەن".

دزەیی روونیكردەوە "لە بازاڕەكانی دنیا نەوت بەو كۆمپانیایانە دەفرۆشرێت، كە كاری كڕین و فرۆشتن و ئاڵوگۆڕی نەوت دەكەن ، ئەو كۆمپانیانەش كە نەوتی هەرێمی كوردستان دەكڕن خۆیان سەرپشكن دواتر دەیفرۆشنە كامە وڵات". جەخیشیكردەوە "ئاگاداری ئەوە نین كە ئەو كۆمپانیایانە نەوتی هەرێمیان فرۆشتبێتە ئیسرائیل، بەڵام خۆشیان سەربەستن".

پێشتریش سەرچاوەیەكی بەرپرس لە وەزارەتی سامانە سرووشتییەكانی هەرێمی كوردستان ، لە لێدوانێكدا بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند كە "ئێمە بە هیچ شێوەیەك ، بەشێوەی راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ نەوتمان نەفرۆشتووەتە ئیسرائیل".

هەروەها هەمان سەرچاوەی وەزارەتی سامانە سرووشتییەكانی هەرێمی كوردستان ئەوەشی راگەیاند "ئەو هەواڵە میدیاییانە بەمەبەستی زیاتركردنی ئاڵۆزی لەنێوان حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی فیدراڵیی عێراق بڵاودەكرێنەوە، بەبێ ئەوەی پشتیان بەهیچ بەڵگە و راستییەك بەستبێت"

22/06/2014

لیژنەی ئاسایش و بەرگری ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق ئاشكرایكرد، پرۆسەی پاككردنەوەی ناوشاری موسڵ لەچەكدارەكانی داعش دەستپێدەكات، ئەمڕۆش داعش مەزارگەیەكی موسڵمانان و ئێزدی لەتەلەعفەر تەقاندەوە .

ئەسكەندەر وەتوت، ئەندامی لیژنەی ئاسایش و بەرگری ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بەخەندانی راگەیاند،" پرۆسەی كێوماڵكردنی ناوشاری موسڵ لەلایەن هێزە ئەمنیەكانی عیراق بەمزوانە دەستپێدەكات "، وتیشی: پرۆسەكە دوای ئامادەكاریی پێداویستیەكانی ئەو پرۆسەیە و كۆكردنەوەی زانیاری تەواو لەسەر رێوشوێنی چەكدارەكانی داعش دەبێت لەو شارە.

بەوتەی ئەسكەندەر وەتوت، " وادەی دەستپێكردنی پرۆسەی كێوماڵكردنەكە دانراوە بۆ سەركردایەتی گشتی هێزە چەكدارەكان و فەرەماندەی مەیدانی، هەروەك پرۆسەی كێوماڵكردنەوە بەتەنها پارێزگاری نەینەوا ناگرێتەوە، بەڵكو سەرجەم ناوچەكانی دیكەش دەگرێتەوە كە لەژێر كۆنترۆڵی داعش دان".

لەناو قەزای تەلەعفەری سەر بە پارێزگای نەینەوا چەكدارەكانی داعش، ئەمڕۆ هەینی ( 20 حوزەیران 2014)، مەزراگەی(خدر ئەلیاس) یان تەقاندەوە كة لەلای موسڵمانان و ئێزدی پیرۆزە.

سەعید مەموزینی كارگێری لقی 14ی پارتی لە موسڵ بە خەندانی راگەیاند، "چەكدارانی داعش لە سنوری پارێزگا نەینەوا، لەكاتی چوونیان بۆ ناو قەزای تەلەعەفەر، مەزارگەی (خدر ئەلیاس) یان تەقاندەوە كە مەزارگەیەكی هاوبەشە لە نێوان هەردوو ئایینی ئیسلام و ئێزدی" .

سەعید مەموزینی وتیشی: جگە لەو مەزارگەیە، چەكدارانی داعش هەوڵی تەقاندنەوەی چەند مەزارگەیەكی تریان لەناو شاری موسڵ داوە، لەوانەش مەزارگەی (نەبی یونس) كە دەكەوێتە گەڕەكە كورد نشینەكانی ئەوشارەوە.

سەبارەت بەدوا پێشهاتەكانی بارودۆخی پارێزگای نەینەوا مەموزینی وتی: ماوەی چەند رۆژێكە شەڕوپێكداندانی توند لە نێوان چەكدارانی داعش و سوپای عیراق لەناو قەزای تەلەعفەر بەردەوامی هەیە، بەجۆرێك ماوەیەك قەزاكە دەكەوێتە دەست داعش و ماوەیەكی تر دەكەوێتەوە دەست سوپای عیراق.

21/06/2014

سەرۆكی ئەمریكا، دوایین هەڵوێستی وڵاتەكەی لە بارەی عێراق ئاشكراكرد و رایگەیاند "یەكپارچەیی عێراق بە سوپای ئەمریكا ناپارێزرێت".

باراك ئۆباما، سەرۆكی ئەمریكا، رۆژی هەینی دوایین هەڵوێستی وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكای لە بارەی عێراق ئاشكراكرد و رایگەیاند، "ئەمریكا بە پەنابردنەبەر هێرشی سەربازی، ناتوانێت عێراق بەیەك پارچە بهێڵێتەوە و ئەوە بە سوپای ئەمریكا ناكرێت".

ئۆباما ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد، كە ئەمریكا قوربانی زۆریدا بۆ ئەوەی دیموكراتیەت لە عێراق دروستبێت و سەركردەكانی عێراق بەیەكەوە كاربكەن، بەڵام "ئەگەر سەركردەكانی عێراق خۆیان مەیلی بەیەكەوە كاركردنیان نەبێت، ئەمریكا ناتوانێت بە زۆری و زۆردارەكی عێراق بەیەكپارچەیی بهێڵێتەوە".

ئۆباما لەبارەی تێروانینی ئەمریكا بۆ عێراق و ئاگاداریی سەركردەكانی عێراق لەو سیاسەتەی ئەمریكا، ئۆباما گوتی "ئەوەم زۆر بە روونی و بە راشكاوی بە هەریەك لە نووری مالیكی، سەرۆك وەزیران و سەركردەكانی دیكەی عێراق گوتووە".

ئۆباما لەبارەی پەرەسەندنەكانی بارودۆخی عێراق گوتیشی، "ئێستا دەرفەتەكە لەكیس چووە، ئەمریكا زۆر هەوڵیدا بتوانێت، كرانەوە و دیموكراسی لە عێراق بۆ هەموو پێكهاتەكان دروستبكات و رێگا لە پارچەپارچەبوونی عێراق بگرن و دوارۆژێكی گەشتر بۆ منداڵەكانیان دابینبكەن، بەڵام بەداخەوە متمانە لەنێوان پێكهاتەكانی عێراق نەما".

21/06/2014

ئەو دوو کەشتییەی هەڵگری نەوتی هەرێمی کوردستان بوون و لە کەناراوی جەیهان-ی تورکییەوە بەرەو بازاڕەکانی جیهان بەڕێکەوتبوون، فرۆشران. دوو کەشتیی دیکەش بەڕێوەن و بەمزووانە دەست بە فرۆشتنی نەوتەکەی ناویان دەکرێت. وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان، وێڕای پشتڕاستکردنەوەی ئەو هەواڵە، راشیدەگەیەنێت کە “کەشتیی سێیەم و چوارەمیش لەڕێگەی کەناراوی جەیهانەوە دەگەیەندرێنە بازاڕەکانی جیهان”.

دووەمین کەشتیی نەوتی هەرێمی کوردستان یەک ملیۆن بەرمیلی پێبوو و بەگوتەی وەزارەتی سامانە سرووشتییەکان “گەیشتووەتە دەستی کڕیارەکانی”. ئەو وەزارەتە لە راگەیەندراوێکدا باسی ئەوەیکردووە کە “شانازی بەو قەڵەمبازە گەورەیەوە دەکات، کە سەرەڕای لەمپەر دروستکردن بۆ ماوەی سێ هەفتە و هەڕەشە و تەدەخولی بێ بنەمای بەغدا، لەدژی خاوەنی کەشتییە نەوتهەڵگرەکان و کڕیار و فرۆشیارە نێودەوڵەتییەکان، گەیشتووەتە ئەنجام”

21/6/2014

سەرچاوەیەکی ڕۆژنامەوانی لە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، ڕاگەیەندراوێک سەبارەت بەو هەڕەشانەی لە بەغدا و ناوچەکانی تری عێراق دەکرێنە سەر کورد، بڵاوده‌كاته‌وه‌.

له‌ راگه‌یندراوه‌كه‌دا، هاتووه‌ :"دوای ڕووداوەکانی ئەم دواییەی موسڵ و ناوچەکانی ناوەڕاستی عێراق، قەیس خەزعەلی، ئەمینداری ئەو گروپەی خۆیان بە (عصائب اهل الحق) دەناسێنن، کەتوونەتە بڵاوکردنەوەی هەڕەشە و لێدوانی شۆڤینیانەی پڕ لە ڕق و کینە بەرانبەر کوردی نیشتەجێی بەغدا و شارەکانی تری عێراق.

ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو، كه‌ کەسێکی وەک قەیس خەزعەلی کە هەموو کەس دەزانێ چ ڕابردوویەکی هەیە هەرگیز ناتوانێ کورد بترسێنێت، بەڵام بە ڕاشکاوی ڕایدەگەیەنین، هەرچییەک ڕووبدات بەرپرسیارێتییەکەی دەکەوێتە ئەستۆی ناوبراو (وه‌ك له‌ راگه‌یندراوه‌كه‌دا هاتووه‌).

ده‌قی‌ راگه‌یندراوه‌كه‌ :

ڕاگەیەندراوێک سەبارەت بەو هەڕەشانەی لە بەغدا و ناوچەکانی تری عێراق دەکرێنە سەر کورد

دوای ڕووداوەکانی ئەم دواییەی موسڵ و ناوچەکانی ناوەڕاستی عێراق، قەیس خەزعەلی، ئەمینداری ئەو گروپەی خۆیان بە (عصائب اهل الحق) دەناسێنن، کەتوونەتە بڵاوکردنەوەی هەڕەشە و لێدوانی شۆڤینیانەی پڕ لە ڕق و کینە بەرانبەر کوردی نیشتەجێی بەغدا و شارەکانی تری عێراق. ناوبراو هەر بەوەش نەوەستاوە و ئەندامانی گرووپەکەی هان داوە کە لەو ناوچانە هەڕەشە لە کورد بکەن و هەڕەشەکانیشیان لە ڕاگەیاندنەکاندا بڵاو بکەنەوە.

خەڵکی کوردستان چاویان لەوەیە مەرجەعە بەڕێزەکانی شیعە و حزب و کەسایەتییەکانی شیعە لە بەغدا و باشووری عێراق ڕۆڵی خۆیان بگێڕن و ڕێگە نەدەن ئەو دەنگە نەشازانە ببنە هەڕەشە لەسەر تەبایی و پیکەوە ژیان و ئەوانە بێ دەنگ بکەن کە دەیانەوێ فیتنە و ئاژاوە بنێنەوە.

کەسێکی وەک قەیس خەزعەلی کە هەموو کەس دەزانێ چ ڕابردوویەکی هەیە هەرگیز ناتوانێ کورد بترسێنێت، بەڵام بە ڕاشکاوی ڕایدەگەیەنین، هەرچییەک ڕووبدات بەرپرسیارێتییەکەی دەکەوێتە ئەستۆی ناوبراو .

پێویستە حکوومەتی عێراق بەرپرسیارێتیی یاسایی خۆی لە پاراستنی کوردی دانیشتووی بەغدا و ناوچەکانی تری عێراق و سەرجەم هاووڵاتییان بە باشی جێبەجێ بکات و جێگەی پرسیارە چۆن دەبێ لە پایتەختی وڵاتدا گرووپێک بتوانن بە ئاشکرا هەڕەشە لە هاووڵاتییان بکەن؟

سەرچاوەیەکی ڕۆژنامەوانی لە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان

19/6/2014

ئەو گفتوگۆ تەلەفۆنییەی لەنێوان مەسعود بارزانی و جۆ بایدن كراوە بۆ راوێژكردن بووە دەربارەی دوایین گوتاری سەرۆكی ئەمریكا. سەرچاوەیەكی ئاگادار لە حكومەتی ئەمریكا لە واشنتن بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند: “جێگری سەرۆك كۆماری ئەمریكا ویستوویەتی راوێژ لەگەڵ سەرۆكی هەرێمی كوردستاندا بكات دەربارەی نێوەڕۆكی ئەو گوتارەی باراك ئۆباما دواتر خوێندوویەتەوە”.

ئۆباما لە گوتارەكەیدا، كە رۆژی ١٩/٦/٢٠١٤ پێشكەشیكرد، جارێكی دیكە دووپاتیكردەوە كە سەربازانی ئەمریكی نانێردرێنەوە عێراق و وڵاتەكەی تەنیا لەڕووی ئەمنی و سەربازییەوە “هاریكاری” پێشكەشی عێراق دەكات. هەروەها داوایكرد پەلە بكرێت لە كۆبوونەوەی پەرلەمانی عێراق و رێگە نەدرێت شەڕی دژایەتیی تیرۆر بكرێتە شەڕێكی تائیفی.

سەرچاوەكەی رووداو لە واشنتن ئەوەی پشتڕاستكردەوە كە بایدن و بارزانی باسی ئەو بابەتانەیان كردووە، هەروەها “باسی ئەگەرەكانی بە خراپ سوودوەرگرتنی نووری مالیكی، سەرۆك وەزیرانی عێراق لە پشتیوانیی ئەمریكایان كردووە”. بەگوتەی ئەو سەرچاوەیە لەنێوان بارزانی و بایدندا “لێكتێگەیشتن هەبووە لەسەرئەوەی كە نەدەبووایە مالیكی لەجیاتی ئەوەی بەشێك بێت لە چارەسەر ببێتە بەشێك لە كێشە”.

بەپێی لێدوانی گوتەبێژێكی نووری مالیكی بۆ میدیاكانی بەریتانیا، لە رۆژانی رابردوودا حكومەتی عێراق داوای پشتیوانیی سەربازیی لە ئەمریكا كردووە، بەڵام ئەو دەوڵەتە مەرجی پێشكەشكردنی ئەو هاوكارییەی بەوە داناوە كە مالیكی دەست لەكار بكێشێتەوە. گوتەبێژەكەی مالیكیش بە میدیا بەریتانییەكانی گوتووە سەرۆك وەزیرانی عێراق ئەو پێشنیازەی رەتكردووەتەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، بەپێی زانیارییەكانی سەرچاوەكەی رووداو لە واشنتن، “حكومەتی ئەمریكا خۆی ئامادە دەكات بۆ چالاكییەك لەنێو عێراقدا لەدژی چەكدارانی داعش، بەڵام دیارنییە قەبارەی ئەو چالاكییە چەند دەبێ و چۆن جێبەجێ دەكرێت”.

20/06/2014

کۆماریخواز/ ناوەندی هەوال/ هەۆلێر  

رۆژی دووشەممە بەرانبەر به 16/06/2014 شاندی پارتی کۆماری کوردستان که پێک هاتبوون له کاک هەژار زراری سکرتێری ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تی حزبی ڕزگاری كوردستان، و هه‌ڤاڵ تەحسین نانەکەلی ئەندامی مەکتەبی سیاسی و بەرپرسی بەشی پەیوەندییەکان، سەردانی بارەگای نوێنەرایەتی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستانییان له شاری هەۆلێر کرد و له لایەن نوێنەری بزوتنەوە کاک هیوا مەۆلانایی،و بە یاوەری چالاکوانانی بزوتنەوه که پێک هاتبوون له: کاک سالح برناس، کاک هیوا غونچەگوڵان، کاک حسین سالحی، کاک هەژار تەوەسولی، کاک ژیلوان شەمامی و کاک شارام مێرزایی، به گەرمی پیشوازییان لێ کرا.

لەم دانیشتنەدا سەرەتا کاک هیوا مولانایی نوێنەری بزوتنەوەی کوماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان به گەرمی بە خێرهاتنی میوانانی کرد و سەبارەت به بارودۆخی رۆژهەلاتی کوردستان و پەرەسەندنی خەباتی نوێ و سەردەمیانەی هەنووکەیی کورد که بزووتنەوەی کۆماریخوازان دەستپێکەری ئەۆ شێوازە لەخەبات بووه روونکردنەوەی ئاراستەی شاندی میوان کرد و گووتی بێ شک رەۆتی ئاڵووگۆر و گۆرانکارییەکانی جیهانی، ناۆچەیی و کوردستانی، پێویستیان بە شێوە خەباتێکی نوێ بوو، هەر بۆیەشە دامەزرێنەرانی بزووتنەوه، بۆ بەرەۆپێش چوونی تێکوشانی مافخوازانەی کورد له رۆژهەڵاتی کوردستان، لەسەر بنەمای تیئۆرییەکی سەردەمیانه چالاکییەکانیان دەست پێ کرد.

لە درێژەی ئاخافتنەکاندا، کاک هەژار زراری سکرتێری ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تی حزبی ڕزگاری کوردستان، سەرەتا ئاماژەی به پەیوەندییه پتەوەکانییان له گەل پارته ڕۆژهەلاتییەکان کرد و گووتی هەر یارمەتی و هاۆکارییەک لەگەل هەر لاییەنێکی کوریدا بە ئەرکی نەتەوەیی دەزانین و نابێت لەمبووارەدا کەمتەر خەم بین. کاک هەژار له درێژەی قسەکانیدا ئاماژەی به بارودۆخی ئەمرۆی کوردستانی باشور کرد و یەکگرتن و هاوبیری لەم دۆخە هەستیارەدا، به گرینگترین خاڵی هاۆبەشی کوردایەتی ناۆ برد.

له درێژەی دانیشتنەکەدا هه‌ڤاڵ تەحسین نانەکەلی ئەندامی مەکتەبی سیاسی و بەرپرسی بەشی پەیوەندییەکان، ئاماژەی به یەکبوونی بنەما فکرییەکانی هەر دوو پارتی کۆماری و کۆماریخوازانی کرد و گوتی ئێمه له ساڵی رابردوو پەیوەندییەکانمان لەگەل بزوتنەوەی کۆماریخوازان دەست پێکرد و لەسەر بنەمای هاۆبیریمان پەیوەندییە دوو قۆلیەکانمان پتەوتر کردووه.هەروەها ئاماژەی به مێژوی خەباتی کورد کرد و پاراستنی دەسکەۆتەکانی ئەۆ خەباتەی به ئەرکێکی پیرۆز و نەتەوەیی نرخاند.

لەتەوەرێکی تردا، هەر دوو شاندی میوان و خانەخوێ، بە ئاراستەکردنی چەند پرسیارێکی تایبەتی سەبارەت بە هەل ومەرج و رەوشی هەستیاری ناۆچەیی، و ئێستا و داهاتووی کوردان لە ئێران وعراق، و تاۆوتوێکردنی ئەو گوڕانکارییانه، کۆتاییان بە دیدارەکە هێنا، و شاندی پارتی کۆماری کورستان، پاڵپشتی خۆی لە بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان دووپات کردوە، و دوو لایەن لەسەر درێژەی دیدارەکان و رەخساندنی دەرفەت بۆ دیداری زیاتر و قایم‌راگرتننی پەیوەندی دوو قۆلیان پێداگریان کرد، و سەرئەنجام شاندی میوان بە ئەۆپەڕی ڕێز و حورمەتەوە بەڕێ کران.

19/6/2014

سه‌باره‌ت به‌ ئاماده‌كاریه‌كانی خه‌ڵكی كوردستان بۆ شه‌ڕی‌ داعش، به‌ختیار عه‌لی‌ ده‌ڵێت لە بەرامبەر هێزو‌و گروپی وه‌ك (داعش)دا هەموو تاڪێڪ بۆ ڕزگارڪردنی ژیانی خۆی ئیشدەڪات‌و ده‌یشڵێت، "لە خۆرهەڵاتدا بە گشتی، مرۆڤ بۆ مرۆڤ وەڪ مرۆڤ نییە، بەڵڪو تەنیا زیندەورێڪە و هیچی دی."

ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و هه‌وڵه‌ی‌ له‌ هه‌رێمی كوردستاندا خه‌ڵكانێكی سڤیل ده‌ستیان پێكردووه‌ بۆ چه‌ك هه‌ڵگرتن‌و روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ داعش، توانا ئه‌مین، چیرۆكنوس، گفتوگۆیه‌كی له‌گه‌ڵ نوسه‌ر‌و رۆماننوس، به‌ختیار عه‌لی‌، ئه‌نجامداوه‌‌و له‌ په‌یجی تایبه‌تی خۆی‌ له‌ تۆڕی كۆمه‌ڵایه‌تی فه‌یسبوك بڵاویكردۆته‌وه‌، له‌و گفتوگۆدا به‌ختیار ده‌ڵێت، "لە بەرامبەر ئەمجۆرە گروپانەدا مرۆڤ ناتوانێت قسە لە سوود و قازانج بڪات. لێرەدا هەموو تاڪێڪ بۆ ڕزگارڪردنی ژیانی خۆی ئیشدەڪات. وەڪ چۆن لەسەردەمی نازییەتدا جوولەڪەیەڪ ئەوپەڕی بیتوانیایە ژیانی خۆی لە گرتن و دەستبەسەری لە ئاوشفیتز و هۆلۆڪۆست قوتاربڪات."

ده‌یشڵێت، "چەمڪی بەرگری «مقاوەمەت» لەم دۆخانەدا بەرگرییە لە «ژیانی ڕووت»... بە بڕوای من دووجۆر لە بەرگریڪردن هەیە، یەڪێڪیان بەرگری ئینسانە لە ئایدۆلۆژیایەڪ، لە جیهانبینییەڪ، ڪە بەرەو بەرگری دەبات لە «دین» لە «شوناس» لە «خاڪ»، لەگەڵ بەرگریڪردن لە «ژیانی ڕووت»، لە «خۆت» دەمێڪ دەبیتە بوونەوەرێڪی زیندووی ڕووت و ژیانت دەڪەوێتە بەر مەترسییەڪی ڕاستەوخۆوەوە. تێزەڪەی من ئەوەیە ڪە فاشیزم بریتییە لە گەمارۆدانی ئەویدی تا ئەو ئاستەی نەتوانێت لە ژیانی رووتی خۆی زیاتر بەرگری لە هیچ بڪات. فاشیزم ڪورتڪردنەوەی ئینسانە بۆ «زیندەوەر»ێڪ... واتە بەلاوەنانێتی وەڪ «سوبێڪت» و وەڪ ڪەسێڪی «مافدار» و ڪورتڪردنەوەیەتی بۆ «زیندووییەڪ»، واتە مەخلوقێڪ هیچ ماف و نرخ و شوناسێڪی نییە بیپارێزێت."

به‌ختیار ئه‌وه‌شی راگه‌یاندووه‌ كه‌ "لە خۆرهەڵاتدا بە گشتی، مرۆڤ بۆ مرۆڤ وەڪ مرۆڤ نییە، بەڵڪو تەنیا زیندەورێڪە و هیچی دی. گەر سەیری فەیسبوڪی عەرەبەڪان بڪەیت، بە هەزاران ڕستە دەخوێنیتەوە دەربارەی ئەوەی «ڪورد مرۆڤ نین» «ڪورد ئاژەڵی ڪێوین» «شیعە ئادەمیزاد نین» «سوننە حەیواناتن»، گەر فەیسبوڪی ڪوردەڪانیش بگەڕێیت بەر هەزاران گوزارشت و ڕستەی لەوجۆرە دەڪەویت. بۆ ئەوەی ماشێنێڪی فاشیستیمان هەبێت، دەبێت مرۆڤێڪمان هەبێت ئەویدی وەڪ «ئاژەڵ» تەماشابڪات. لە خۆرهەڵات ئەو هێڵەی شوناسێڪ لە شوناسێڪ جیادەڪاتەوە، وەڪ ئەو هێڵەی لێهاتووە ڪە «مرۆڤ» لە «ئاژەڵ» جیادەڪاتەوە، واتە ئەو مێژووەی مرۆڤ هەیەتی بۆ خۆ جیاڪردنەوە لە ئاژەڵ، لێرەدا دووبارە زیندوودەبێتەوە، لە مێژوودا، لە پەیوەندی مرۆڤ بە مرۆڤدا دووبارەدەڪرێتەوە."

هه‌ربۆیه‌ "ئەوی بەرامبەرمان «مرۆڤ» نییە، بەڵڪو «زیندوییەڪە» «گیاندارێڪە» ڪە دەشێت هەر بەهانەیەڪی بچوڪ بەس بێت، ببێتە هۆی ڪوشتن و سوڪایەتی پێڪردنی. لەم ئاستەشدایە فەیلەسوفێڪی وەڪ ئاگامبن دەبێتە فەیلەسوفێڪی گرنگ بۆ ئێمە. ئەوەی لەم گۆڕەدا شوناسی هەیە ماشێنە فاشیستییەڪانن، واتە ئەو مەڪینە جەنگاوەرانەی ڪە بە ناوی نەتەوە و شوناس و مەزهەبەوە بەرامبەر یەڪ دەوەستن، ئیتر مرۆڤی ئاسایی تەنیا زیندەگییەڪی ڕووتە ڪە یان ئیشڪەری ماشێنەڪەیە یاخود خۆراڪی ماشێنەڪەیە. لێرەدا بۆ مرۆڤەڪان لۆژیڪی «مانەوەی ڕووت» ئیشدەڪات. مرۆڤ گەر هوشیار نەبێت و بە ناوی ماشێنەڪەوە بچێتە جەنگەوە، بە ناوی شیعە یان سوننە یان عەرەب یان تورڪمان یان ڪورد، دەبێتە بەشێڪ لەو ئامێرە فاشیستییە گەورانەی لێرەدا لە شەڕدان. بەڵام دەمێڪ ڪە تێگەیشت، دەزانێت بۆ ئەو وەڪ تاڪ تەنیا شتێڪ دەتوانێت شەڕی بۆ بڪات «ژیانی خۆیەتی»... ژیانێڪ ڪە بەدبەختانە، بۆتە قوربانی ئەو قاڵبە دینی یان نەتەوەییەی تێیدا لەدایڪبووە، ڪە بەردەوام دەیهاڕێت و وردیدەڪات و دەیگۆڕێ بۆ ڪەرەستەی جەنگ. ژیانی رووت بەپێی ئاگامبن واتە بوونەوەری بێ ماف، لە خۆرهەڵاتیشدا، و بەو مۆراڵە فاشیستییەی سەدەیەڪە گەورەدەبێت، هەموو ئەوانی دی، هەموو ئەوانەی وەڪ من نین، مرۆڤی بێ مافن، یان لە ڕاستیدا مرۆڤ نین و ژیانی ڕووتن. ئەم جەنگە گەرچی بە چەڪی سەدەی بیست و یەڪ دەڪرێت، بەڵام جەنگێڪی دڕندانەی سەرەتاییە، ئەوەی تێیدا سەرڪەوت دەبێتە پادشای جەنگەڵ و ئەوەی شڪا دەبێت بە ئاژەڵ."

به‌ختیار ده‌شڵێت، "لە دوا وێستگەی شەڕی نێوان ماشێنە فاشیستییەڪاندا، شەڕ لەوە دەردەچێت وەڪ شەڕی بیروڕا و ئایدۆلۆژیا بێت، بەڵڪو دەبێتە شەڕی هەندێڪ زیندەوەر ڪە تەنیا بۆ مانەوە دەجەنگن. لێرەدا مرۆڤ گەر نەزانێت ئەم جەنگە چ جۆرە جەنگێڪە، هەر هەڵوێستێڪ وەربگرێت لە نیگا و ڕوانگەی یەڪێڪ لە ماشێنەڪانەوە وەریدەگرێت، بە بڕوای من سیستمەڪە وا ئیشدەڪات ڪە هەمووان لە جەنگەوە بئاڵێن، فاشیزم بەجۆرێڪ لە جۆرەڪان هونەری ئاڵاندنی ئینسانە لە شەڕەوە، شەڕی سیاسی و نەتەوەیی و مەزهەبی. نزیڪی پەنجا ساڵیشە مرۆڤی خۆرهەڵاتی بەردەوام لەم جەنگە گەورانەوە دەئاڵێنرێت و بەردەوام واعیزە ئایدۆلۆژییەڪان شەرعییەت بەم جەنگە ترسناڪ و بێهودانە دەبەخشن، جوانی دەڪەن، بەهانەی سیاسی و ناسیونالیستی و مەزهەبی بۆ دەدۆزنەوە و وا دەیڕازێننەوە، تا جەنگاوەرەڪان خۆیان بە پێی خۆیان و بەو پەڕی حەماسەوە بەشداربن. ڕەنگە مرۆڤ زۆرجار ناچار بێت ئەم جەنگە بڪات، ڪە وادەڵێم بیر لە گەنجێڪ دەڪەمەوە ڪە ئێستا لە بەغداد ناچارە چەڪ هەڵبگرێت تا نەهێڵێت وەڪ ئاژەڵ سەری ببڕن. جەنگاوەری ئیمان و جەنگاوەری ژیان دوو شتی جیاوازن، وە ڕەنگە تاڪە جیاوازییەڪی ڕاستەقینە و رادیڪال و قووڵیش بێت ڪە ئێستا بوونی هەبێت. مرۆڤ دەبێت هەمیشە لە خۆی بپرسێت چ جۆرە جەنگاوەرێڪە؟ مرۆڤ دەبێت بزانێت جەنگ بەس بۆئەوە دەڪات نەگاتە دۆخی ئاژەڵێڪی دۆڕاو و سەربڕدراو... بە بڕوای من دەبێت لە دەرەوەی هەر وەهمێڪی ئایدۆلۆژیی و نەتەوەیی و دینی ئەو شەڕە بڪات، لەدەرەوەی هەر مۆتیڤێڪ خزمەت بە ماشێنە فاشیستییەڪان بڪات. بەوەشدا لە خۆرهەڵاتدا هێزی سیاسی جیاواز و مرۆڤدۆست بوونیان نییە، هێزێڪ شوناسی داخراوی نەبێت، ئامێرێڪی دینی یان مەزهەبی یان نەتەوەیی نەبێت، هەر بەو مانایەش جەنگاوەری ژیان هەمیشە جەنگاوەرێڪی تەنیایە... ڕەنگە ئەمجۆرانە لە جەنگاوەر ڪەم بن، بەڵام لەگەڵ ڪەمبوونیشیاندا تەنیا ئاماژەن بۆ ئەوەی ڪە ماشێنە فاشیستییەڪان ناتوانن سەرتاسەریی و بێ ڪەلێن بن، ناتوانن هەموومان بخۆن، هەموومان بڪەنە سوبێڪتی فاشیستی ڕامڪراو."

19/06/2014

ئەفسەرێكی پێشووی سوپای عێراق دەڵێت، بەهۆی ئەزموونی گەریلایی دوورودرێژیانەوە، هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان تەنیا دیوارن لەبەردەم هێرشی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش).

حكومەتە شیعییەكەی عێراق لە چەند رۆژی رابردوودا تووشی شۆك هات بەرامبەر لەدەستدانی كۆنترۆڵی دووەم گەورەترین شاری عێراق و داگیركردنی لەلایەن چەكدارانی داعش.

بە درێژایی نزیكەی 7 ساڵ، حكومەتی عێراق لە سێ پارێزگای عێراقدا، دیالە، سەڵاحەدین و ئەنبار بەبێ سەركەوتن سەرقاڵی شەڕی دژ بە تیرۆر بووە.

ئەو ئەفسەرەی سوپای پێشووی عێراق كە ئێستا شرۆڤەكاری ئەمنییە، دەڵێت چەكدارەكانی داعش لە ناوچە مەدەنییەكاندا خۆیان حەشار دەدەن و سوپا ناتوانێت رووبەڕوویان ببێتەوە لەو جۆرە شوێنانە.

"بۆ ئەوەی كۆنترۆڵی ئەو ناوچانە بكرێتەوە و زەرەری گیانی هاووڵاتیان زۆر نەبێت، حكومەت پێویستە شەڕی شەقام بە شەقام بكات و یەكەی سەربازی پیادە بنێرێتە نێو گەڕەكەكان". ئەو ئەفسەرە كە لە بەغداوە قسەی دەكرد، نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت. ئەو هەروەها پێیوایە هەندێك لە كاربەدەستانی عێراقی كارێكی باشیان كردووە كە داوای هاوكاری هێزەكانی پێشمەرگەیان كردووە بۆ رووبەڕووبوونەوەی داعش، چونكە وەك ئەو گوتی "پێشمەرگە ئەزموون و شارەزایی و زانیاری باشیان هەیە لە شەڕی ناو شاردا".

ئەفسەرەكە پێیوایە هێزەكانی پێشمەرگە كە لەلایەن حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە فەرمانداری دەكرێن، هێزێكی گونجاوە بۆ رێگەگرتن لە پێشكەوتنی هێزەكانی داعش "چونكە ئەوان زانیارییان دەربارەی ناوچەكە هەیە و ئەو ناوچەیە نزیكە لە خۆیانەوە".

لەبەریەك هەڵوەشانی سوپای عێراق لە مووسڵ چەند رۆژێك دوای رادەستكردنی یەكەم فڕۆكەی F16ی ئەمریكی دێت بۆ عێراق. سەرۆك وەزیرانی عێراق نوری مالیكی داوای ئەو فڕۆكانە و هەندێك ئامێری دیكەی سەربازی لە ئەمریكا كردووە بۆ ئەوەی شەڕی دژ بە چەكدارانی پێبكات. رێككەوتنێكی چەند ملیۆن دۆلاری لە نێوان عێراق و ئەمریكا هەیە بۆ كڕینی چەك و تەقەمەنی ئەمریكی لەلایەن عێراقەوە.

بەڵام ئەو شارەزا ئەمنییە دەڵێت هێزی ئاسمانی ناتوانێت چۆك بە چەكداران دابدات "پشتبەستن بە هێزی ئاسمانی و گەمارۆدانی شارەكان بۆ ئەوەی چۆك بە چەكداران دابدەی، نەك هەر بێ سوودە، بەڵكو وای لە داعش كردووە كە دەسەڵاتی بگاتە سێ پارێزگا".

ئەو هەروەها گوتی گرتنی خێرای مووسڵ و ناوچەكانی دیكەی باكووری رۆژئاوای عێراق لەلایەن داعشەوە "ئەوە دەسەلمێنێت كە تاكتیكی سەربازی ئاژانسی ئەمنی عێراقی هەڵەیە، نا كاریگەرە و چاودێرییان نەخستووەتە سەر جموجۆڵی داعش".

شاری موسڵ 400 كیلۆمەتر لە باكووری بەغدا دوورە. هەر لەو كاتەوە كە سوپای عێراقی شوێنەكانیان چۆڵكرد، جلە سەربازیەكانیان دڕاند و هەڵهاتن لەكاتی پێشكەوتنی هێزەكانی داعشدا، ترس و تۆقین و بێ سەروبەری باڵی بەسەر شارەكەدا كێشا.

محەممەد ئەلشەممەری، 35 ساڵ، هاووڵاتییەكی موسڵە كە خۆی بۆ بەغدا هەڵهاتووە دەڵێت "هەزارەها كەس لە موسڵ هەوڵدەدەن بەرەو بەغدا یان بەرەو كوردستان هەڵبێن". ئەو هەروەها دەڵێت "زۆرینەی ئەو خەڵكە پێویستیان بە شوێنی مانەوە و نیشتەجێبوون هەیە".
ئەلشەممەری هۆشداری لەمەڕ هاتنە ئارای كارەساتی مرۆیی دەدا ئەگەر حكومەت بەدەم ئاوارەكانەوە نەچێت.

سەرۆكی پەرلەمانی عێراق، ئوسامە نوجێفی كەوتنی موسڵی بە "داگیركاری بیانی" وەسف كردو چەكدارەكانی داعشی بە چەكداری بیانی و هاووڵاتی چەند وڵاتێكی جیاواز ناوبرد.
"ئەم گروپانە پشتگیری دەكرێن، بەڵام ئێمە دەبێت ئێستا تەركیز بكەینە سەر شكاندنیان و گێڕانەوەی وڵات بۆ سەر رێچكەی راست. دوای ئەوە دەتوانین لە سەرچاوەی پشتگیرییان بكۆڵینەوە". نوجێفی ئەم وتەیەی لەمەڕ ئەو لێكدانەوانە راگەیاند كە دەڵێن داعش پشتگیری ناوخۆییان هەیە.

مالیكی، ئەو سەرۆك وەزیرانەی كە مایەی ناكۆكیی سوننەكان و كورد و هەندێك گرووپی شیعیە، داوای كرد "هەر كەس دەتوانێت با چەك هەڵگرێت و بەرگری بكات لەدژی داعش".

بەڵام لە موسڵ تووڕەیی زیاتر رووبەڕووی حكومەتەكەی مالیكییە وەكو لە چەكدارەكانی داعش. پێشڕەویی چەكدارەكانی داعش پرسیاری جددی لەمەڕ توانای سوپای عێراقی كە لەلایەن ئەمریكاوە پشتگیری دەكرێن و مەشق پێدەكرێن هێناوەتە ئارا.

زۆر عێراقی دەپرسن چۆن سوپاكەیان كە بە چەكی قورس ئامادە كراوە، بەرامبەر بە هێزێكی چەكداری چەكی سووك، رووخاو بەرگری لە خۆی نەكرد؟

19/06/2014