جامعه‌ی عه‌ره‌بی راپرسیه‌كه‌ی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی سه‌ربه‌خۆییه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌و رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانی باسی ده‌كات ته‌نیا قسه‌ی راگه‌یاندنه‌.
فازل جه‌واد یارده‌ده‌ری ئه‌مینداری گشتی بۆ كاروباری سیاسی جامعه‌ی عه‌ره‌بی رایگه‌یاند: راگه‌یاندنه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم له‌باره‌ی راپرسیه‌وه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی هه‌رێم قسه‌ی راگه‌یاندنه‌و ده‌ستوری عیراقی رێگه‌ به‌وه‌ نادات چونكه‌ كورد به‌شێكه‌ له‌ عیراق.
وتیشی: ده‌ستوری عیراق رێگه‌ی نه‌داوه‌ به‌ جیابوونه‌وه‌ به‌ڵكو ته‌نیا باس له‌ دروستكردنی هه‌رێمه‌كان ده‌كات.
وتیشی: قسه‌كردن له‌باره‌ی راپرسیه‌وه‌ بۆ هه‌رێمك نییه‌ به‌تیا به‌لكو ده‌بێ گه‌لی عیراق راپرسی له‌سه‌ر بكات، ئه‌وه‌شی دركاند كه‌ كورد ده‌بێ ئاگاداری بارودۆخی خۆی بێت كه‌ عیراق و ئێران و توركیا دراوسیه‌تی و ئه‌وان رێگه‌ به‌مه‌ ناده‌ن.
جێگه‌ی ئاماژه‌یه‌ پێشتر مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێم رایگه‌یاندبوو كه‌ له‌ماوه‌ی مانگێكدا راپرسی ئه‌نجام بدرێت بۆ ئه‌وه‌ی گه‌لی كورد خۆی بڕیار له‌ چاره‌نوسی خۆی بدات.

02/07/2014

شاندێكی هەرێمی كوردستان، كە ماوەی دوو رۆژە بە سەردانێك لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكان، لەگەڵ بەرپرسانی ئاسایشی نەتەوەیی و پەیوەندییەكانی دەرەوەی كۆنگرێس و سەنات-ی ئەو وڵاتە كۆبوونەوە.

شاندی هەرێمی كوردستان پێكهاتووە لە فوئاد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان و فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان.
بەپێی راگەیەنراوێكی حكومەت، ئەو شاندە لەگەڵ ژمارەیەكی بەرچاوی كەرتی پیشەسازیی ئەمریكا كۆبوونەتەوە‌و تاوتوێی باردۆخی ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان و عێراق بە گشتی كراوە. 

شاندی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو كۆمپانیانەی كردووە كە لە كارەكانیان بەردەوامن و متمانەیان بە حكومەتی هەرێمی كوردستان و ئارامی كوردستان هەیە، وەك لە راگەیەنراوەكەشدا هاتووە "بۆ بەشداربووانیان روونكردەوە كە هەرێمی كوردستان لە سایەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان ئارامە". 

لە راگەیەنراوەكەدا باس لە كۆبوونەوەی شاندی هەرێمی كوردستان ‌و بەرپرسانی ئاسایشی نەتەوەیی و پەیوەندییەكانی دەرەوە لە هەردوو نو‌وسینگەكانی كۆنگرێس و سەنات كراوەو لەو بارەیەوە دەڵێ "باسیان لە رەوشی ناسەقامگیری عێراق و تێكشكانی سوپای عێراق بە ماوەیەكی زۆر كەم كرد، هەروا باس لە چۆنیەتی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و هۆكارەكانی ئەم بارودۆخەی ئێستای عێراق و دۆزینەوەی رێگەچارەی گونجاو كرا، كە ببێتە هۆكار بۆ ئارامبوونەوەی بارودۆخەكە".

02/07/2014

لە شاری کەربەلای باشووری عێراق، شەڕ لەنێوان لایەنگرانی ئیمام مەحموود ئەلحەسەنی ئەلسەڕخی، مەرجەعێکی شیعەکان و هێزە ئەمنییەکان دروستبوو.

بە پێی زانیارییە سەرەتاییەکان، 5 کەس، کە لەنێویاندا چوار ئەفسەری هێزە ئەمنییەکان هەن، کوژراون.

پێشتر سەڕخی فەتواکەی ئایەتوڵڵا عەلی سیستانی، مەرجەعی باڵای شیعەکانی لەبارەی پێویستیی جیهادکردن لەسەر شیعەکان دژی چەکدارانی داعش، رەتکردەوە.

02/07/2014

دوای ئەوەی بە فەرمی خۆی بۆ پۆستی سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا کاندید کرد، رەجەب تەییب ئەردۆغان لە هەوڵی ئەوەدایە دەنگی کورد لە تورکیا بەدەست بێنێت، بۆ ئەو کارەشی پرۆژەیەکی بەناوی پرۆژەیاسای پرۆسەی ئاشتی یان کۆتاییهاتنی تیرۆر و بەهێزکردنی  خاک ئامادەکردووە و بۆ پەرلەمانی تورکیایشی ناردووە.

گرنگترین ئاماژەی ئەوەی ئەردۆغان چاوی لە دەنگەکانی کوردە، قسەکانی ئەردۆغان خۆی بوو کاتێک گوتی "ئەگەر خودا رێگە بدات ، هەرگیز رێگە نادەین پرۆسەی ئاشتی لەماوەی سەرۆکایەتی ئێمە بوەستێت".

 بەو قسانەی ئەردۆغان جارێکی دیکە دەستیکردەوە بۆ پروپاگەندەیەکی هەڵبژاردنی بەهێز لە تورکیا، هەڵبژاردنێک پێدەچێت ئەو جارە شێوەی کورسییەکەی ئەردۆغان بەرزتر بکاتەوە بۆ کورسی سەرۆکی وڵات.

کەجەکە و  پارتە  کوردییەکان و بەرپرسانی ئەو پارتانە بەردەوام رەخنە  لە حکومەتی تورکیا دەگرن، کە هەنگاوی پێویست  بۆ پرۆسەی ئاشتی نانێت، بەڵام ئەو جارە پارتە کوردییەکان دەبێت لە لەدەستدانی دەنگیان بۆ کاندیدە کوردە گەنجەکەیان کە دەمیرتاشە بترسن، چونکە ئەردۆغان زیرەکانە مامەڵە لەگەڵ پرۆسەی ئاشتی و دەنگی کورد دەکات و هەر کات بیەوێت بۆ بەرژەوەندی ئاکپارتی و خۆی هەنگاو بۆ پرۆسەکە دەنێ. هەڵبژاردنی رابردووش لەگەڵ ئەو هەڵبژاردنەی داهاتوو و ئامادەکردنی پرۆژە یاسایەک بۆ پرۆسەی ئاشتی باشترین بەڵگەی ئەو  قسانەن.

شارەزیان باس لەوە دەکەن کە وێستگەی ئەمجارەی ئەردۆغان ئەوەندە گران نییە بۆ سەرکەوتن، چونکە ئەردۆغان تەنیا پێویستی بە سەدا 50ی دەنگەکانە بۆ ئەوەی لە خولی یەکەمی هەڵبژاردنەکە سەربکەوێت، بۆیەکەم جاریش لە مێژووی تورکیا  10ی مانگی داهاتوو، هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی بە دوو خولی جیاواز دەبێت.

ئەگەر ئەردۆغان سەرکەوتوو بێت لە بەدەستهێنانی دەنگی کورد لە تورکیا، کە پێنج یەکی دانیشتووانەکەی پێکدێنن، ئەوا هەر لە خولی یەکەمی هەڵبژاردن  دەیباتەوە و پێویست بە پەڕینەوە بۆ خولی دووەم  ناکات، کە پێشبینی دەکرێت 24ی مانگی ئاب ئەنجام بدرێت.

بۆیە باسی پشتیوانیی  کورد دەکرێت بۆ ئەردۆغان ، چونکە ئاکپارتی لە هەڵبژاردنی 30 ئازاردا سەرکەوتوو بوو، بەو پێیەی لە بەشێکی باکووری کوردستان دەنگەکانی بەشێوەیەکی بەرچاو بەرزبووەوە. هەروەها لە سەردانیشی بۆ چەند شارێکی  کوردی دەردەکەوێت کە ئەردۆغان خاوەنی جەماوەرێکی زۆرە  لە هەندێک ناوچە، بەڵام دەبێت ئەوەش بگوترێت کە لە باکووری کوردستان هێشتا  پارتە  کوردییەکان لەو ئاستەن کە بتوانن بە ماوەیەکی کەم جەماوەرێکی زۆر بۆ خۆیان  رابکێشن.

شارەزایان  باس لەوە دەکەن، کە رێژەی بەرچاوی کورد لە تورکیا دەنگیان بۆ ئاکپارتی داوە لە هەڵبژاردنی رابردوودا، هێشتاش  لەو رێژەیە زیاتر باوەڕیان وایە کە ئەردۆغان دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی پرۆسەی ئاشتی بە ئامانجێک بگات، بەتایبەت کە ئێستا پرۆژە یاسای پرۆسەی ئاشتی لە پەرلەمانە. بۆیە باوەڕوایە کە  ئەردۆ‌غان ئێستا لە هەموو کات زیاتر  پێویستی بە دەنگی کوردە، چونکە کورد دەتوانێت بڕیاری لەسەر چارەنووسی ئەردۆغان بدات بۆ چوون بۆ کۆشکی چانکایا، چونکە ئەگەر دەنگی  کورد بۆ ئەردۆغان بێت هەر لە جەولەی یەکەمەوە تورکیا سەرۆکێکی نوێی دەبێت و پێویست بە چوون بۆ جەولەی دووەم ناکات.

02/07/2014

دوای ئەوەی لایەنەكان بەدەم داواكەی سەرۆكایەتی كۆماری عێراقەوە چوون و وەك بڕیاری لێ درا، ئەمڕۆ سێشەممە 1-7-2014 یەكەم دانیشتنی خولی سێیەمی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەستیپێكرد، بەڵام هەر دوای سوێندخواردنی پەرلەمانتاران شەڕ دەستیپێكرد.  پێش ئەوەی پەرلەمانتاران پشوو وەربگرن، نەجیبە نەجیب پەرلەمانتاری فراكسیۆنی هاوپەیمانی كوردستانی دەنگی بەرزكردەوە و داوایكرد نووری مالیكی، سەرۆك وەزیرانی عێراق، كە ئامادەی دانیشتنەكە بوو، بودجەی هەرێمی كوردستان رەوانە بكات. پەرلەمانتارێكی دەوڵەتی یاساش لەسەر داوای ئەو پەرلەمانتارە كوردە هاتە وەڵام و هەرێمی كوردستانی بە داڵدەدانی سەركردەكانی داعش تۆمەتباركرد.

01/06/2014

رۆژی یه‌كشه‌ممه‌ 29-6-2014 ده‌وڵه‌تی ئیسلامی عێراق و شام ناسراو به‌ داعش رایگه‌یاند: خه‌لیفه‌ی ئیسلامی بۆ ده‌وڵه‌ته‌كه‌یان داناوه‌ و ده‌وڵه‌تی ئیسلامیان راگه‌یاند.

ئه‌و كه‌سه‌ی داعش، كردوویه‌ به‌ خه‌لیفه‌ی یه‌كه‌می موسوڵمانانی جیهان ناوی ئه‌بوبه‌كر به‌غدادییه‌ و له‌ ئێسته‌دا سه‌رۆكی داعشه‌.

- ناوی راسته‌قینه‌ی عه‌بدوڵا ئیبراهیمه‌.

- ساڵی 1971 له‌ سامرا له‌دایك بووه‌.

- خوێندنی له‌ زانكۆی ئیسلامی به‌غدا ته‌واو كردووه‌.

- خاوه‌ن دكتۆرایه‌ له‌ خوێندنی ئیسلامیدا.

- رایگه‌یاندووه‌ ره‌گه‌ز و بنه‌چه‌ی بۆ ئه‌بووبه‌كر خه‌لیفه‌ی یه‌كه‌می ئیسلام ده‌گه‌رێنێته‌وه‌.

- قوتابی ئه‌بوومه‌سعه‌ب زه‌رقاوی بوو له‌ عێراق.

- له‌ كاتی هێرشی ئه‌مریكا بۆ عێراق له‌ ساڵی 2003 له‌ناو یه‌كێك له‌ مزگه‌وته‌كانی عێراق بوو.

- له‌ ماوه‌ی چوارساڵ زیندانی بوونی له‌ سه‌ربازگه‌ی ’بوكا’ له‌ باشووری عێراق كه‌ له‌ لایه‌ن ئه‌مریكییه‌كانه‌وه‌ كونترۆڵ ده‌كرا، بیری له‌ توندره‌وی ئیسلامی ده‌كرده‌وه‌.

- ساڵی 2010 رێبه‌رایه‌تی رێكخراوی ئه‌لقاعیده‌ی له‌ عێراق گرته‌ده‌ست.

- له‌ ساڵی 2010 له‌ رۆژێكدا 60ته‌قینه‌وه‌ی ئه‌نجام دا كه‌ به‌و هۆیه‌وه‌ 110 كه‌س كوژران.

- له‌گه‌ڵ ئه‌یمه‌ن زه‌واهیری به‌یعه‌تی نه‌كردووه‌، چونكه‌ زه‌واهیری داوای لێكردووه‌ چالاكییه‌كانی بۆ عێراق بگوازێته‌وه‌ و سوریا بداته‌ده‌ست به‌ره‌ی نوسره‌.

- زۆر كه‌س پێیانوایه‌ دوور نیه‌ جێنشینی راسته‌قینه‌ی بن لاده‌ن بێ.

- داعش له‌ 15ی ئۆكتۆبری 2006 دامه‌زرا، به‌ڵام له‌ ساڵی 2007 هه‌ڵوه‌شایه‌وه‌. له‌  ساڵی 2013 و 2014 دیسان دامه‌زرایه‌وه‌.

- داعشی سوریا له‌ ساڵی 2012 دامه‌زرا.

- ساڵی 2012 به‌غدادی به‌یعه‌تی له‌گه‌ڵ بن لاده‌ن راگه‌یاند.

- له‌ 12ی مه‌ی 2014 په‌یوه‌ندی خۆی له‌گه‌ڵ ئه‌لقاعیده‌ پچڕاند و داوای له‌ زه‌واهیری كرد، به‌یعه‌تی له‌گه‌ڵدا بكات.

- ئه‌بوومحه‌مه‌د عه‌دنانی وته‌بێژی داعش، رۆژی یه‌كشه‌ممه‌ 29-6-2014 رایگه‌یاند: ئه‌بووبه‌كر به‌غدای بووه‌ به‌ خه‌لیفه‌ی موسوڵمانه‌كان له‌ هه‌ركوێی ئه‌م جیهانه‌ بن.

01/06/2014

حوسێن ئەمیر عەبدولەهیان رایدەگەیەنێ، کۆماری ئیسلامیی ئێران جەختدەكاتەوە لەسەر رێزگرتن لەسەروەری و یەکپارچەیی عێراق لەچوارچێوەی ئەو دەستوورەی هاووڵاتیانی ئەو وڵاتە دەنگیان بۆ داوە .

عەبدولەهیان دەڵێت "رێبەرانی تێگەیشتووی هەرێمی کوردی عێراق ئامانجیان سەربەخۆیی نییە و پابەندی دەستووری عێراقن"

سەبارەت بە راگەیاندی دەوڵەتی كوردیش عەبدولەهیان گوتی ''هەرکەسێک باس لە دابەشبوونی عێراق بکات ئەوە لە دەرهاوێشتەکانی ناگات و نازانێت ئەو دۆخە بەرەو چ ئاقارێک دەڕوات''.

دوێنی 29/6/2014 بنیامین نەتەنیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لەمیانەی پێشکەشکردنی وتارێک لە تەلئەبیب پشتگیری خۆی بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێکی کوردی راگەیاند، ئەو پێیوایە کورد خاوەنی کیان و زمان و کولتووری جیاوازن لەگەڵ پێکهاتەکانی دیکە و هاوکات ئاماژەی بە ناکۆکییە قووڵەکانی نێوان شیعە و سوننە کرد لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست.

01/06/2014

بە گەڕانەوەی کەرکووک بۆ سەر هەرێمی کوردستان، مەسەلەی فرۆشتنی نەوتی ئەو شارە لەلایەن هەرێمی کوردستانەوە بە گەرمی باسدەکرێت. بەپێی مەزەندەی شارەزایانیش کەرکووک یەکێک لە هەرە دەوڵەمەندترین شارە نەوتییەکانى جیهانە. 

بۆ یەکەمجار لە ساڵی 1927 نەوت لە کەرکووک دۆزرایەوە و یەکەم شوێن بووە لە جیهان کە نەوتەکەی لەژێر خاک زیاد بووە و بەبێ ئەوەی هیچ بیرێک لێبدرێت، نەوتەکەى لەژێر زەوى هاتووەتە دەرەوە. لە ساڵانی هەشتاکانى سەدەى رابردوو، بەپێی خەمڵاندنێکی حکومەتی عێراق، یەدەگی نەوتی کەرکووک 24 ملیار بەرمیل بووە، کە تاوەکو ئێستا 14 بۆ 15 ملیار بەرمیلى لێ فرۆشراوە.

فەرهاد هەمزە، شارەزا لە بواری نەوتی کەرکووک، باسی لێکۆڵینەوەیەکی کۆمپانیای شێڵ-ی هۆڵەندی دەکات لەسەر نەوتی کەرکووک و دەڵێت: "نەوتی یەدەگی کەرکووک 40 ملیار بەرمیلە، بەڵام ئەوەی دەکرێ دەربهێندرێت 10 ملیار بەرمیلی یەدەگە".

کەرکووک چوار کێڵگەی گەورەی نەوتی هەیە، کە پێکدێن لە کەرکووک، بای حەسەن، عەباس و جەمبوور و بە هەر چوار کێڵگە هەزار و پێنج بیری نەوتی هەیە، بەڵام هەموو بیرەکان کار ناکەن. 

ئێستا بەرهەمى رۆژانەى ئەو چوار کێڵگەیە پێکەوە 550 هەزار بەرمیلە. نرخی فرۆشتنی نەوتی کەرکووک لە چوارچێوەی نرخی دانراو لەلایەن ئۆپێکەوەیە، بەڵام لە مانگی نیسانەوە تاوەکو ئێستا لەبەر تەقاندنەوەى بۆریی نەوتی کەرکووک، کە بە بەندەری جیهانەوە دەبەسترێتەوە، هەناردەکردنى نەوتەکە راگیراوە.

تەها زەنگەنە، بریکاری وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ (رووداو)ی ئاشکراکرد کە "بۆرییەکى نەوت لە نێوان کەرکووک و هەرێمی کوردستان راکێشراوە و کارەکانی کۆتایی پێهاتووە، بۆئەوەی نەوتی کەرکووک لەڕێگەی هەرێمی کوردستانەوە بفرۆشرێت".

بەگوتەی زەنگەنە "ئەو بۆرییە درێژییەکەى 35 کیلۆمەترە و نەوتی کەرکووک بە هێڵی بۆری نەوتی خورمەڵەوە دەبەستێتەوە".  قەبارە و تواناى ئەو بۆرییە نەوتە  "35 ئینجە و توانای هەناردەکردنی یەک ملیۆن بەرمیل نەوتی هەیە لە رۆژێکدا".

بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی نەوتی عێراق پێش راگرتنی هەناردەکردنی نەوتی کەرکووک، مانگانە 7 تاوەکو 9 ملیۆن بەرمیل لە نەوتى کەرکووک بۆ بازاڕەکانى جیهان هەناردەکراوە. رۆژانەش دەکاتە 200 تاوەکو 250 هەزار بەرمیل لە نەوتى کەرکووک بۆ پاڵاوگەی بێجی نێردراوە بۆئەوەی بەرهەمە نەوتییەکانی لێ دروست بکرێ.

 ئێستا کۆمپانیاى BPى بەریتانی لێکۆڵینەوەیەک لەسەر کەرتی نەوتی کەرکووک سازدەکات بۆئەوەی 300 هەزار بەرمیلی دیکەی نەوت لە رۆژێکدا لە کەرکووک زیادبکرێ. دڵشاد پیرۆت، کە ئەندامی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووکە، باسی بڕیاری فرۆشتنی نەوتی کەرکووک دەکات لەڕێگەی هەرێمی کوردستانەوە و دەڵێت "ئەگەر بڕیارەکەمان بۆ بێت، بەبێ دوودڵی دەنگی لەسەر دەدەین".

بەرپرسە باڵاکەی وەزارەتی سامانە سروشتییەکانیش باسی داهاتی فرۆشتنی نەوتی کەرکووک لەڕێگەی هەرێمی کوردستانەوە دەکات و دەڵێت "داهاتەکە خەرجیی کەرکووک و پەترۆدۆلاری لێ هەڵدەگیرێت. ئەگەر زیادیشیکرد بۆ حکومەتى عێراق دەگەڕێندرێتەوە".

01/06/2014