گروپی چه‌كداریی‌ داعش له‌ شاری‌ موسڵ مه‌زاری نه‌وه‌ی‌ ئیمام عومه‌ریان ته‌قانده‌وه‌ كه‌ ده‌كه‌وێته‌ خۆرهه‌لاتی‌ شاری‌ موسڵ له‌ نزیك قه‌زای‌ مه‌خمور.

سه‌عید مه‌موزینی‌، كارگێر لقی‌ 14 ی‌ پارتی‌ له‌ موسڵ، به‌ خه‌ندانی‌ راگه‌یاند" كه‌مێك به‌رله‌ ئێستا چه‌كداره‌كانی‌ داعش مه‌زاری نه‌وه‌یه‌كی ئیمام عومه‌ریان ته‌قانده‌وه‌ كه‌ پێی ده‌وترێت ئیمام سوڵتان – واته‌ عه‌بدوڵای كوڕی عاسمی كوڕی عومه‌ری كوڕی خه‌تاب.

وتیشی كه‌ ده‌كه‌وێته‌ باشوری‌ شاری‌ موسڵ, له‌ نێوان پارێزگای‌ موسڵ و قه‌زای‌ مه‌خمور و له‌ رووداوی ته‌قاندنه‌وه‌كه‌شدا، كوڕی‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌ مه‌زاره‌كه‌ بریندار بووه‌.

سه‌عید مه‌موزینی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد" چه‌كدارانی داعش مه‌زاری (نه‌بی‌ یونس)یان كۆنترۆڵكردووه‌ و سه‌رپه‌رشتیاری مه‌زاره‌كه‌شیان ده‌ركردووه‌و به‌ نیازن ئه‌و قه‌بره‌ش بته‌قێننه‌وه‌.

04/06/2014

^{ڕاگه‌یاندراوی هاوبه‌ش}

^{له‌سه‌ر داوای پارتی كۆماری كوردستان پێنج لایه‌نی سیاسی كۆبوونه‌وه‌یه‌كی هاوبه‌شیان ئه‌نجامدا . ناوه‌ڕۆكی كۆبوونه‌وه‌ بریتی بوو له‌سه‌ر دوا پێشهات و گۆڕانكاریه‌ سیاسییه‌كانی كوردستان و ڕووداوه‌كانی دۆخی دوای ( 10 ) ی حوزه‌یران و كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌مڕۆی ڕۆژی پێنج شه‌ممه‌ی به‌ڕێز كاك ( مسعود بارزانی ) سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌نێو باڵه‌خانه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان و گوتاره‌ مێژووییه‌كه‌ی به‌ڕیز سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و نه‌كشاندنه‌وه‌ی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له‌كه‌ركووك و ناوچه‌ ئازادكراوه‌كان و جاردارنی ڕیفراندۆم و بڕیاری پرسی جیابوونه‌وه‌ی باشووری كوردستان له‌عێراق . كۆبوونه‌وه‌كه‌ داوای له‌گشت حزب و لایه‌نه‌ كوردستانیه‌كان كرد له‌پێناو پرسی ئاینده‌ و چاره‌نووسسازی سیاسی گه‌له‌كه‌مان یه‌ك ده‌نگ و یه‌ك گوتار و یه‌ك ئامانج بن له‌پێناو ده‌ربازكردنی ئه‌و قۆناغه‌ و تێكۆشان له‌پێناو دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان كه‌ئه‌مه‌ ئه‌ركێكی میژوویی نه‌ته‌وه‌ییه‌ بۆ هیچ لایه‌نێك نیه‌ له‌و هێله‌ نه‌ته‌وه‌یی و مافه‌ چاره‌نووسسازه‌ سیاسییه‌ خۆی به‌دوور بگرێ و ڕابكات له‌و ئه‌ركه‌ . هه‌روه‌ها ته‌وه‌رێكی تری كۆبوونه‌وه‌ هاوبه‌شه‌كه‌ پرسی ژیان و گوزه‌رانی هاوڵاتیان بوو كه‌پێویسته‌ كابینه‌ی هه‌شته‌م هه‌نگاوی به‌په‌له‌ بهاوێژی له‌پێناو باشتر كردنی ژیان و گوزه‌رانی هاوڵاتیان و پرسی دره‌نگ دابه‌شكردنی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران و خانه‌نشینان و گرانی به‌نزین و پێداویستیه‌كانی ژیانی ڕۆژانه‌ی هاوڵاتیان و گه‌نده‌ڵی داموده‌زگاكان . كه‌ئه‌مانه‌ پرسی جددی ژیانی هاوڵاتیان و موچه‌خۆران و خانه‌نیشان و ژیانی پێشمه‌رگه‌ن و پێویسته‌ كابینه‌ی هه‌شته‌م به‌جددی هه‌نگاوی چاره‌سه‌ری به‌په‌له‌ی بۆ بهاوێژی و چاره‌سه‌ری جدیانه‌ و ڕیشه‌ییانه‌ی بۆ بدۆزێته‌وه‌ . كۆبوونه‌وه‌ به‌توندی دژایه‌تی خۆی بۆ گرووپه‌ تیرۆستیه‌كان دووپات كرده‌وه‌ جه‌ختی له‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ له‌ده‌ڤه‌ره‌كه‌مان ڕووده‌دا تێكه‌ڵ بوونێكه‌ له‌گه‌ڵ تیرۆر و خواست و ئامانجی ئازادیخوازان و شۆڕشگێڕانی ( عه‌ره‌بی سوننه‌ ) كه‌خریكه‌ خه‌ڵكانیك و چه‌ند گرووپێك ده‌یانه‌وێ خواست و ئیراده‌ی شۆڕشگێرانی ( عه‌ره‌بی سوننه‌ ) تیكه‌ڵ به‌تیرۆر بكه‌ن و به‌لارێیدا به‌رن ، كه‌ئه‌مه‌ش ئه‌ركی تیكۆشه‌رانی ( عه‌ره‌بی سوننه‌یه‌ ) كه‌ڕیگا به‌و گرووپانه‌ نه‌ده‌ن له‌سه‌ر شه‌پۆڵی داواكاری و ئامانجه‌ ڕه‌وایه‌ سیاسییه‌كانی ( عه‌ره‌بی سوننه‌ ) ئه‌و گرووپه‌ تیرۆستیانه‌ ئامانجه‌ گڵاوه‌كانی خۆیان به‌دی بهێنن . هه‌روه‌ها كۆبوونه‌وه‌كه‌ هه‌ڕه‌شه‌كانی داگیركارانی ئێرانی خسته‌ به‌رباس و گفتوگۆ و داوایان له‌ده‌وله‌تی داگیركاری ئێران كرد خۆیان تێكه‌ڵی دۆخی سیاسی عێراق و شه‌ركردن له‌گه‌ڵ ئیراده‌ی شۆڕشگێرانی سوننه‌ و گه‌له‌كه‌مان له‌باشووری كوردستان نه‌كه‌ن چونكه‌ به‌شداركردنی ئێران له‌و بارودۆخه‌ بازنه‌ی كیشه‌كان گه‌وره‌تر ده‌كا و له‌دوایش به‌زه‌ره‌ر و زیانی ئیران كۆتاییان دێت و خودی ئێران كیشه‌ی هێنده‌ كه‌م نیه‌ تا بیانه‌وێ چاره‌سه‌ری كیشه‌كانی عیراق و كوردستان بكه‌ن و چونكه‌ خۆی له‌ژێر قه‌یران خنكاوه‌ و كیشه‌ی بن پێكردنی مافه‌كانی ئازادیخوازانی گه‌لانی ئێران و گه‌له‌كه‌مان له‌ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان كه‌ڕۆژانه‌ به‌ده‌یانیان لێ له‌سێداره‌ ده‌درێن . هه‌روه‌ها كۆبوونه‌وه‌كه‌ پرسی گرێدانی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی و یه‌كێتی ئیراده‌ی نه‌ته‌وه‌یی به‌فاكته‌رێكی به‌هێز زانی كه‌پێویسته‌ له‌نێوان حزب و لایه‌نه‌كانی هه‌ر چوار پارچه‌ی كوردستان وه‌كو ئه‌لته‌رناتیڤێكی به‌هیز ڕه‌گی خۆی له‌ناخی هاوڵاتیانی كورد له‌گشت پارچه‌كانی كوردستان دابكوتێ و ببێته‌ هێزێكی فه‌عالی شۆڕشگێر له‌نێو چه‌قی مه‌یدانه‌كه‌ ، به‌مه‌ش گه‌له‌كه‌مان ده‌توانێ به‌سه‌ر هه‌موو ئه‌و ڕووبه‌ڕووبووانه‌ و په‌لامار وهێرشه‌ ناره‌وایانه‌ زاڵ بێت كه‌ده‌كرێنه‌ سه‌ری و لێره‌شدا سوپاسی گشت پارت و لایه‌نه‌ سیاسییه‌كانی هه‌ر چوار پارچه‌ی كوردستان كرا كه‌له‌و بارودۆخه‌ به‌شی زۆری لایه‌نه‌ سیاسییه‌ كوردستان ئاماده‌ی خۆیان ده‌ربڕی و ده‌ربڕیووه‌ بۆ پاڵپشتی كردنی باشووری كوردستان هه‌موو قوربانیه‌ك پیشكه‌ش بكه‌ن.}

^{ناوی حزب و لایه‌نه‌ سیاسییه‌كان :}

<sup>* مه‌كته‌بی سیاسی پارتی كۆماری كوردستان
*مه‌كته‌بی سیاسی پارتی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان
*مه‌كته‌بی سیاسی پارتی ڕزگاری نه‌ته‌وه‌یی توركمان
* ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تی حزبی ڕزگاری كوردستان
* ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی بزوتنه‌وه‌ی نویبوونی لاوانی كوردستان</sup>

^{12 / پووشپه‌ڕ / 2714 كوردی
3 / ته‌مموز / 2014 زایینی}

ناهیدە ئەحمەد تەنها ئافرەتە لە باشووری كوردستان كە پلەی سەربازی عەقیدە و فەرماندەی فەوجی ئافرەتانی پێشمەرگەیە. ئێستا فەوجەكەی ناهیدە زیاتر لە 500 ئافرەتی پێشمەرگە لە خۆدەگرێت و لە قەزای خانەقین هاوكاری هێزی پێشمەرگە دەكەن بۆ شەڕ دژی چەكدارانی داعش.

ناهیدە ئەحمەد دڵخۆشە بەوەی كە لە كۆتاییدا توانی خەونەكەی بهێنێتە دی، خەونی دروستكردنی پێشمەرگەی ژن و رێكخستنەوەیان لە نێو فەوجێكی سەربازیدا، ئەو بۆ تۆڕی میدیایی رووداو دەڵێت "ئێمە سەرەتا 16 ژن بووین، بەڵام دواتر ژمارەمان زیادیكرد".  ئەمساڵ پلەی سەربازی ناهیدە لە رائیدەوە بەرزبووەوە بۆ عەقید و ئێستا ئەو تاكە ژنە لە باشووری كوردستاندا پلەی عەقیدی هەبێت.

فەوجەكەی ناهیدە ئێستا لە خانەقینە بۆ ئەوەی هاوكاری هێزی پێشمەرگەی كوردستان بكەن لە رووبەڕووبوونەوەی گرووپە چەكدارەكانی  ناوچەی خانەقین. نێوبراو دەشڵێت‌ "ئەمساڵ پلەی سەربازی 5 ژنی دیكەی نێو فەوجەكەمان بەرزكراوەتەوە".

فەوجی 2 ژنان سەر بە یەكەی 106 ی هێزەكانی 70 یە،  لە 11-11-1996 لە سلێمانی دامەزراوە. سەرەتا لە 16 ئافرەت پێکهاتبوو، بەڵام ئێستا زیاتر لە 500 پێشمەرگەی ئامادەن بۆ شەڕ.

ئەم کۆمەڵە ئافرەتە راهێندراون لەسەر شەڕکردن لە ناوچە سەختەکان، بەزاندنی سنوورەکان، هەواڵگری و دانانی بۆسە، لەگەڵ ئەوەشدا مەشق لەسەر جۆرەها چەکی قورس و سووک دەکەن، وەک هاون، ئارپیچی، ساروخ، کلاشینکۆف و چەندین جۆری دیکە.

ئەم هێزە لە تەمەنی 18 ساڵی دەستپێدەکات تاوەکو 45 ساڵی، پاشان نابێت هیچ جۆرە کەلوپەلی خۆرازاندنەوە و جوانکاری بەکاربهێنن.

04/07/2014

شاندێكی هەرێمی كوردستان  كە پێكهاتووە لە فوئاد حوسێن، سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان و فەلاح مستەفا، بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان، ماوەی سێ رۆژە بە سەردانێك لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكان و چەندین دیدار و كۆبوونەوەیان لەگەڵ بەرپرسانی ئەو وڵاتە ئەنجامداوە. 

فوئاد حوسێن لە لێدوانێکدا بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند کە لەگەڵ ئەمریكییەكان باسی مافی چارەی خۆنووسینیان كردووە "كە دەبێ لەڕێگەی ریفراندۆمەوە بكرێت و  خەڵكی كوردستان ئەو بڕیارە دەدات". هەروەها گوتی: "خەڵكی كوردستان هەر بڕیارێك بدات، رێزی ئەو بڕیارە دەگیرێت، جێبەجێكردنی بڕیارەكەش پەیوەندی بە سیاسەتی هەرێمی كوردستان و سیاسەتی ئیقلیمییەوە هەیە".

هەفتەیەك پێش ئێستا جۆن كێری، وەزیری دەرەوەی ئەمریكا، دوای بەغدا سەردانی هەولێری كرد و داوای لە مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد یەكپارچەیی خاكی عێراق بپارێزێت. ئەمڕۆش جین ساكی، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەڤانیدا رایگەیاند كە هەڵوێستیان نەگۆڕاوە لەبارەی عێراقەوە.

سەبارەت بەوەی کە ئایا ئەمریكا هاوڕایە لەگەڵ ئێران و مالیكی لەدژی ریفراندۆمی باشووری كوردستان، جین ساكی گوتی "ئێمە هەڵوێستمان هەمیشە روون و ئاشكرایە و بڕوامان وایە عێراقێكی یەكگرتوو واتە عێراقێكی بەهێز، بەتایبەتی لەكاتێكدا كە بارودۆخی ئەمنی لە عێراق زۆر خراپە، بەڵام لە كۆبوونەوە تایبەتەكانی نێوان سەركردەكانی ئەمریكا و كورد شتی دیكەش  باسدەكرێت".

لەبارەی لێدوانەكەی جین ساكی، فەلاح مستەفا گوتی: "ئەم جۆرە لێدوانانە بەردەوام دەدرێن، بەڵام گۆڕانكارییەكی زۆر لە نێوەڕۆكی هەڵوێستیاندا هەیە".

ئەو نێردراوەی هەرێمی کوردستان بۆ ئەمریکا راشیگەیاند "ئەوەی ئێمە دەیبینین نەك تەنها لە ئەمریكا، بەڵكو لە زۆربەی ئەو وڵاتانەی سەردانمان كردوون، لە وڵاتانی دەوروبەر، وڵاتانی عەرەبی و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی گۆڕانێكی زۆر هاتووەتە ئاراوە و پێشوازی زیاتر لە هەرێمی كوردستان دەكات".

04/07/2014

عێراق یەكێكە لەو 10 وڵاتەی جیهان كە ژمارەیەكی زۆر ئاوارەی هەیە. بۆ یەكەمجار لە پاش جەنگی جیهانی یەكەمەوە، ژمارەی ئاوارەكانی جیهان 50 ملیۆنی تێپەڕاند، ئەمە لەراپۆرتێكی نەتەوە یەكگرتووەكاندا هاتووە كە دەشڵێ ئەو ژمارەیە بەرزدەبێتەوە بەهۆی قەیرانی عێراقەوە.

كۆمسیۆنی باڵای پەنابەرانی نەتەوە یەكگرتووەكان (UNHCR) كە بنكەكەی لە جنێفە لەڕاپۆرتی ساڵانەیدا دەڵێ تاوەكو كۆتایی ساڵی 2013 زیاتر لە 51 ملیۆن كەس ناچاركراون بەزۆر ماڵ و حاڵیان جێبهێڵن و زیاتر لە 6 ملیۆن كەس لە ساڵی 2012. راپۆرتەكە ئاماژە بەوەدەكات كە 2.6 ملیۆن ئاوارە لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقایە. راپۆرتەكە دەڵێ ''ژمارەی ئاوارەكان و پەنابەران و ئەوانەی لە ناوخۆیی وڵات ئاوارە بوون لە سەرتاسەری جیهاندا، بۆ یەكەمجار لە دوای جەنگی جیهانی یەكەمەوە 50 ملیۆنی تێپەڕند.

جگە لەو ئامارەی لەلایەن كۆمسیۆنی باڵای پەنابەرانی نەتەوەیەكگرتووەكانەوە بڵاوكراوەتەوە بۆ ساڵی رابردوو، كۆمیتەی نێودەوڵەتی خاچی سووری عێراق رایگەیاند ژمارەی ئەو كەسانەی بەهۆی قەیرانی ئەمدواییەوە لە موسڵ هەڵهاتوون 800 هەزار كەسە.

ئەوانەی لە موسڵ هەڵهاتبوون بۆ هەرێمی كوردستان خەریكی گەڕانەوەن بۆ سەر ماڵ و حاڵیان، چونكە دەگوترێ كە بارودۆخی موسڵ ئارامە سەرەڕای ئەوەی لەژێر كۆنترۆڵی داعش و هۆزە سوونە عەرەبەكان دایە.

سەرەڕای گەڕانەوەی هەندێك كەس بۆ موسڵ، UNHCR دەڵێ ئێستا 1 ملیۆن كەس لە عێراقدا ئاوارە بوون كە 500 هەزاریان خەڵكی پارێزگای ئەنبارن، كە بەشێكی زۆری لەژێر كۆنترۆڵی داعش و هۆزەكاندایە.

UNHCR هۆشیاری دەدات كە ئاوارەبوونی ئەو ژمارە زۆرەی خەڵك قەیرانێكی مرۆیی گەورەی دروستكردووەو ئاوارەكان پێویستیان بە هاوكاری بەپەلەیە.

نزیكەی 250 هەزار ئاوارەی سووری لە هەرێمی كوردستان نیشتەجێن. كوردستان بووەتە هەرێمێكی ئارام و پەناگا بۆ دەیان هەزار ئاوارەی باشووری عێراقیش كە لە ترسی توندوتیژیەكان هەڵدێن.

UNHCR دەڵێ قەیرانی سووریا هۆكاری سەرەكی زیادبوونی ژمارەی ئاوارەكان بووە كە‌ تا ساڵی رابردوو 2.5 ملیۆن خەڵكی ناچار كردبوو وڵاتەكەیان جێبهێڵن و 6.5 ملیۆن لە ناوخۆی ئەو وڵاتە.

لەپاش هەڵگیرسانی شەڕی ناوخۆی سووریا سێ ساڵ لەمەوبەر، دەسەڵاتدارانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەردەوام داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەكەن كە هاوكاری و بایەخ بدەن بەو ژمارە زۆرەی ئاوارانە كە بە لێشاو دێنە سنوورەكانی. بەڕەچاوكردنی ناوچەیی، ئاسیا و وڵاتانی ناوچەی زەریای هێمن زۆرترین ئاوارەیان هەیە كە ژمارەكە دەگاتە 3.5 ملیۆن كەس. وڵاتانی بیابانی سەهارای ئەفریقا 2.9 ملیۆن ئاوارەیان هەیە، هەروەها خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا 2.6 ملیۆن ئاوارەی هەیە.

بەگشتی، زۆرترین دانیشتووانی ئاوارە كە لەژێر چاودێری UNHCR بێت لە وڵاتانی ئەفغانستان و سووریا و سۆماڵە، كە پێكەوە نیوەی ژمارەی هەموو ئاوارەكانی جیهانن. هەروەها ئاماژە بەوەكراوە كە وڵاتانی پاكستان و ئێران و لوبنان لەو وڵاتانەن كە زۆرترین ئاوارەیان لەخۆگرتووە.

جگە لە ژمارەی ئاوارەكان، نزیكەی 1.1 ملیۆن كەس لە ساڵی 2013 داواكاریان بۆ مافی پەنابەری پێشكەش كردووە. لەو‌ ژمارەیە زیاتر لە 25 هەزاریان منداڵن كە لە دایك و باوكیان یان چاودێریكەرەكانیان جیابوونەتەوە. هاووڵاتیانی سووری زیاتر لە 64 هەزار داوایان پێشكەش كردووە ئەم ژمارەیەش لە هەموو نەتەوەكانی دیكە زیاترە.

راپۆرتەكە لەڕۆژی جیهانی ئاوارەكاندا بڵاوكراوەتەوە، سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان بان كی مۆن داوای كرد هەموو لایەك پەیمان نوێبكەنەوە بۆ كۆتایهێنان بە ململانێی سەربازی و یارمەتیدانی ئەوانەی بە زۆر ماڵ و حاڵیان جێهێشتووە. بان كی مۆن گوتی ''تەنانەت ئەگەر یەك خێزانیش بەهۆی جەنگەوە پەرتەوازە بێت هێشتا زۆرە".

04/07/2014

پەرلەمانتارێكی دانیماركی بەڕەگەز كورد مشتومڕ دەنێتەوە بەهۆی ئامادەبوونی لە مەراسیمی كردنەوەی مزگەوتێك و نووسینی كتێب بۆ منداڵان.

نووسینی چەند كتێبێك بۆ منداڵانی موسڵمانی دانیمارك لەلایەن ئۆزلەم چێكیچ، كە پەرلەمانتارێكی دانیماركی بەڕەگەز كوردە ناڕەزایی و مشتومڕی بەدوای خۆیدا هێنا. هەروەها ئەو پەرلەمانتارە رووبەڕووی رەخنە و هەڕەشە بووەوە پاش ئامادەبوونی لە مەراسیمی كردنەوەی یەكەمین مزگەوت لە دانیمارك، كە دابینكەری بودجەكەی بووە مایەی نیگەرانی خەڵك.

كاتێك هەفتەی رابردوو ئەو مزگەوتە كرایەوە سیاسەتمەداران خۆیان لە مەراسیمی كردنەوەكەی بەدوور گرت، چونكە بودجەی دروستكردنەكەی لەلایەن قەتەرەوە دابینكراوە‌. ئەمە لەكاتێكدایە ئەو وڵاتەی كەنداو تۆمەتبارە ‌بە پشتگیریكردنی بزووتنەوە ئیسلامییەكانی وەك ئیخوان موسلمین و دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و سووریا (داعش).

چێكیج یەكێك بوو لەوانەی ئامادەی مەراسیمەكە بوو، كە بەهۆیەوە تووشی رەخنە و هەڕەشەیەكی زۆر بووەوە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانی وەك فەیسبووك.

لە ئیمەیڵێكدا كە بۆ (رووداو) نێردرا بوو دەڵێ "بڵێ بە هاوڕێ موسڵمانەكانت كە كاردەكەین بۆ دەركردنت. مردن بۆ موسڵمانان".

ئەو پەرلەمانتارە تەمەن 38 ساڵە، كە سەر بە پارتی سۆسیالیستی دانیماركە و لە ئەنقەرەی پایتەختی توركیا لەدایكبووە، هەروەها مشتومڕێكی زۆری دروستكرد لەسەر بڵاوكردنەوەی سێ كتێب بۆ منداڵان لەم مانگەدا. هەریەك لەم كتێبانە چیڕۆكێكی خەیاڵییە دەربارەی ئەزموونی كچێكی كورد بە ناوی (ئەیسا) كە لە دانیمارك گەورە بووە.

یەكێك لە كتێبەكان بەناونیشانی ''یاری و ئاهەنگی بیجامە''یە، كە لە دانیمارك وا باوە منداڵان بیجامەی نووستن لەبەردەكەن و لەماڵی یەكدی كۆدەبنەوە بۆ یاریكردن لە شەودا، بەڵام ئەیسا ناتوانێ بەشداری ئەو یاریانە بكات، چونكە دایك و باوكی رێگەی پێنادەن.

"ئەیسا رووبەڕووی هەمان ئەو ئاستەنگانە دەبێتەوە، كە من بە منداڵی رووبەڕووی بوومەوە". نووسەری كتێبەكە دەڵێ ''هەرگیز بەشداریم لە ئاهەنگە كۆمەڵایەتییەكاندا نەكردووە لەكاتی منداڵیمدا".

كتێبەكان‌ بوونەتە جێگەی مشتومڕ و ناڕەزایی، لەبەرەوەی چێكیچ دەڵێ بەهیوایە لەڕێگەی ئەو كتێبەوە هانی كچانی نەتەوە پەنابەرەكان بدات لە دایك و باوكیان یاخی بن.

"دەبێت كچان سووربن لەسەر ئەنجامدانی هەمان ئەو شتانەی كە براكانیان رێگەیان پێدەدرێ بیكەن". ئەو وایگوت، بەئاماژەكردن بەو سەركوتكارییە توندەی كە دەڵێ دایك و باوكە موسڵمانەكان دەیخەنە سەر كچەكانیان لە كۆمەڵگە رۆژئاواییەكاندا.

بەڵام جەختیش لەوە دەكاتەوە كە نابێت دایك و باوكان بەزۆر بیروبۆچونیان پێ بگۆڕدرێ "بەپێچەوانەوە، پێویستە لەرێگەی دایەلۆگەوە بە دایك و باوكان بگوترێ كە ئازادی بە كچەكانیان بدەن".

نزیكەی 250 هەزار موسڵمانی وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و ئەفریقا وەك پەنابەر لە دانیمارك دەژین. ئامارێكی تەواو لەسەر كۆنترۆڵكردنی كۆمەڵایەتی لە دانیماركدا نییە، بەڵام لە توێژینەوەیەكی ساڵی 2011دا هاتووە‌ لە هەر 10 ژنێكی پەنابەر 9 ژنیان رووبەڕووی كۆنتڕۆڵكردنی كۆمەڵایەتی دەبنەوە لەڕووی پەیوەندییەكان و سێكس و جێندەرەوە.

لە چەند ساڵی رابردوودا رۆژنامەنووسە دانیماركییەكان بەشێوەیەكی بەرفراوان لەسەر موسڵمانانی دانیمارك دەنووسن، بەتایبەت لەسەر ئافرەتانی موسڵمان. چەندین كەیسی ''كوشتن لەسەر شەرەف'' و ''بەزۆر بەشوودان'' و هەروەها چەندین نموونە كە تێیدا دایك و باوكی موسڵمان ئازادی هاتوچۆ و هەموو شتێكیان لە كچەكانیان قەدەخە كردووە. هەروەها مشتومڕ و ناڕەزایی هەبووە لەسەر لەبەركردنی حیجاب.

چێكیج گوتی ''ئەمە بەشێوەیەكی گشتی، بەڵام ئاشكرایە هەموو كچێكی پەنابەر رووبەڕووی ئەو سەركوتكارییە نابێتەوە". گوتیشی "گفتوگۆ لەسەر پۆشینی حیجاب زۆرجار زۆر بەسادەیی تەماشا دەكرێت، هەروەها هەستیارییەك هەیە لە نیشاندانی ژنانی موسڵمان وەك قوربانی سەركوتكاری".

سەرپۆشە سوورەكەی ئەیسا

(سەرپۆشە سوورەكەی ئەیسا) ناونیشانی یەكێك لە كتێبەكانە، كە باس لە حیجاب دەكات. چێكیچ خۆی لە تەمەنی هەرزەكاریدا سەرپۆشی لەسەر ناوە‌ "زۆر كەس وابیردەكەنەوە لەبەر ئەوەی سەرپۆش دەپۆشی ئیدی تۆ سەركوت دەكرێی، بەڵام ئەم بیركردنەوەیە هەمیشە راست نییە. هەندێك سەرپۆش دەپۆشن لەبەرئەوەی ناچاركراون، هەندێكی دیكە ئەوە دەكەن بۆ یاخی بوون لە دەسەڵات. من سەرپۆشم دەپۆشی بۆ دەربڕینی یاخیبوونێكی گەنجانە".

ئەو دەڵێ، بەسووك تەماشاكردنی خەڵك لە نەزانینەوەیە. هەروەها دەڵێت دەیەوێ یارمەتی دانیماركییەكان بدات بۆ تێگەیشتن لە موسڵمانان. هەر بۆیە ناونیشانی یەكێك لە كتێبەكانی بۆ منداڵان بەناوی ''رەمەزانی ئەیسایە'' چونكە زۆر لە دانیماركییەكان نازانن بۆ موسڵمانەكان لە ساڵێكدا مانگێگ بەڕۆژوو دەبن.

04/07/2014

گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند، كە هەڵوێستی وڵاتەكەی بەرامبەر عێراق بریتییە لەوەی، عێراقێكی یەكگرتوو یانی عێراقێكی بەهێز و خواستی كوردیش بۆ سەربەخۆیی شتێكی نوێ نییە و پێشتر گوتویانە.

جین ساکی، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەنووسی رایگەیاند، "وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لە رێی تەلەفۆنەوە، بە بارزانی راگەیاندووە، کە یەکگرتوویی خاکی عێراق، واتە عێراقێکی بەهێز".

جین ساکی گوتیشی، "نابێ لەم کاتەدا هیچ هەلێک بدەین بە تیرۆریستان و سەرکردەکانی عێراق دابەش بن".

لەبارەی ریفراندۆم و دامەزراندنی دەوڵەتی کوردستان، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، "پێشتریش چەندین جار ئەو خواستەی خۆیان بۆ کوردستانێکی سەربەخۆ باس کردووە و شتێکی نوێ نییە، کە تەنیا لە هەفتەی رابردوو بیستبێتمان، بەڵام رەنگە ئێستا بارودۆخەکەی جیاواز بێت".

لەبارەی ئەوەی ئەمریکا هاوڕایە لەگەڵ ئێران و مالیکی، دژی ریفراندۆمی باشووری کوردستان، جین ساکی گوتی، "ئێمە هەڵوێستمان هەمیشە روون و ئاشکرایە و باوەڕمان وایە، عێراقێکی یەکگرتوو واتە عێراقێکی بەهێز و عێراقێکی بەهێزیش واتە عیراقێکی یەکگرتوو".

لەبارەی شاری کەرکووک و کۆنترۆڵکردنی لەلایەن هێزەی پێشمەرگە، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، "بە باشی ئاگادارین، کە پێشمەرگە لەوێن، بەڵام جارێکی دیکە ئەوە دەڵێینەوە، کە پێویستە هەموو هێزەکانی عێراق زیاتر جەخت لەسەر هەڕەشە دەرەکییەکان بکەنەوە".

03/07/2014

پەرلەمانتارێک داوا لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەکات لێبووردنێکی تایبەت بۆ هەندێک لە زیندانە سیاسییەکان دەربکات و بارزانیش بڕیاری ناردنی راوێژکارێکی خۆی دا، بۆ لێکۆڵینەوە لەو پرسە.

شوان قەڵا دزەیی، پەرلەمانتارەكەی بزووتنەوەی ئیسلامی لە پەرلەمانی كوردستان بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند، "لە كۆبوونەوەی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ سەرۆك فراكسیۆنەكانی نێو پەرلەمانی كوردستان، داوام لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد، كە بەبۆنەی مانگی رەمەزانی پیرۆز لێبووردنێك بۆ زیندانە سیاسییەكان دەربكات".

شوان قەڵا دزەیی گوتیشی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان جەختی لەوەكردوە، كە لەوبارەیەوە راوێژكاری خۆی دەنێرێتە پەرلەمان، بەمەبەستی تاوتوێكردنی ئەو پرسە.

ئەمە لە كاتێكدا پێش ئەنجامدانی كۆبوونەوەكەی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە پەرلەمان، لە راگەیەندراوێكدا فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسلامی لە پەرلەمانی كوردستان بڵاویكردەوە، كە لەبەر بەرژەوەندی‌ گشتی‌ و بارودۆخی‌ هەرێمی‌ كوردستان، فراكسیونی‌ یەكگرتوو لە پەرلەمانی‌ كوردستان داواكارییەك ئاڕاستەی‌ مەسعود بارزانی‌، سەرۆكی‌ هەرێمی‌ كوردستان دەكات بۆ دەربڕینی‌ رەزامەندی‌ لەسەر بڕیاری‌ لێخۆشبوونی‌ تایبەتی‌ بۆ ئەو بەندكراوانەی‌، كە زیاتر لە نیوەی‌ ماوەی‌ حوكمەكانیان بەسەربردووە لە بەندیخانەدا، جگە لەو کەیسانەی،‌ كە یاسا رێ بە لێخۆشبوونی‌ تایبەت نادات.

03/07/2014

راپۆرتێكی بەریتانی جەخت لەوەدەكاتەوە، كە بۆ بەشداریكردن لە شەڕی داعش، كۆماری ئیسلامی ئێران فڕۆكەی شەڕكەری رەوانەی عێراق كردووە.

بەپێی راپۆرتێكی پەیمانگای نێودەوڵەتی بۆ توێژینەوەی ستراتیژی لە لەندەن، كۆماری ئیسلامی ئێران فڕۆكەی شەڕكەری رەوانەی عێراق كردووە، بۆ بەشداریكردن لە شەڕ دژی چەكدارانی گرووپی داعش، كە بەم دواییانە ناوەكەیان بۆ دەوڵەتی ئیسلامی گۆڕیوە.

شیكەرەوانی پەیمانگاکە ئاماژە بەوەدەكەن، ئەو فڕۆكانەی عێراق، كە رۆژی یەكی تەمموز پێی گەیشتووە، سەرچاوەكەی ئێران بووە. 

ئەمە لەكاتێكدایە، پێشتر وەزارەتی بەرگری عێراق رایگەیاندبوو، كە لە رووسیاوە فڕۆكەی شەڕكەری جۆری سوخۆی بەدەست گەیشتووە.

راپۆرتە بەریتانییەكە جەخت لەوەدەكاتەوە ئەمە بەم واتایە دێت، كە لەم تەنگژەیەدا ئەمەریكا لەگەڵ ئێران لە یەك ریزدان، بەتایبەتی واشنتن پێش ئێران فڕۆكەی رادەستی عێراق كردووە.

03/07/2014