فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

 

usarmy4514-b

ه‌رپرسێكی باڵای سه‌ربازی ئه‌مریكا باس له‌ ئه‌گه‌ری ناردنی هێزی زه‌مینی ئه‌مریكا ده‌كات بۆ عیراق، پاش ئه‌وه‌ی  ئه‌وهێزانه‌ ماوه‌ی سێ ساڵه‌ له‌ عیراق كشێنراونه‌ته‌وه‌.  مارتین دیمسی، ژه‌نه‌ڕاڵی هێزی سه‌ربازی ئه‌مریكا به‌ ئه‌نجومه‌نی پیرانی ئه‌مریكای ڕاگه‌یاندووه‌ له‌ ئه‌گه‌ری شكستهێنانی هێزی ئاسمانی له‌ دژی داعش، پێشنیازی دووباره‌ به‌كارهێنانه‌وه‌ی هێزی زه‌مینی ده‌كات له‌ عیراقدا له‌ دژی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی نسراو به‌ داعش.  دیمسی ڕایگه‌یاند " به‌ڕوونی، ئه‌گه‌ر گه‌شتینه‌ ئه‌و بڕوایه‌ی كه‌ پێویسته‌ هێزی زه‌مینی له‌ دژی داعش به‌كاربهێنین، ئه‌وه‌ من پێشنیازی ناردنی هێزی زه‌مینی بۆ سه‌رۆك ده‌كه‌م".  ژه‌نه‌ڕاڵه‌كه‌ باسی له‌وه‌ش كرد، " گه‌ر پێویست كات ئه‌وا هێزی زه‌مینی ڕه‌وانه‌ی عیراق ده‌كه‌ین تا بتوانن شانبه‌شانی هێزه‌كانی عیراق شه‌ڕ بكه‌ن بۆ ڕزگاركردنه‌وه‌ی شاری موسڵ "  وته‌كانی ئه‌و ژه‌نه‌ڕاڵه‌ له‌كاتێكدایه‌، وته‌بێژی كۆشكی سپی ڕایگه‌یاندووه‌ كه‌ "باراك ئوباما ئاماده‌ نییه‌ هێزی زه‌مینی له‌ عیراق  و سوریادا به‌كار بهێنێت".

17/09/2014

ngdsa

چه‌كدارانی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی ناسراو به‌ داعش، به‌یانی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌، ( 17 ئه‌یلولی 2014) قه‌ڵای تكریت، ناسراو به‌ قه‌ڵای سه‌ڵاحه‌دینی ئه‌یوبی كه‌ یه‌كێكه‌ له‌ شوێنه‌واره‌ دێرینه‌كانی عیراق ته‌قانده‌وه‌. 

قه‌ڵای تكریت، داده‌نرێت به‌ شوێنی له‌دایكبوونی ( سه‌ڵاحه‌دین ئه‌یوبی) كه‌ له‌ ساڵانی نێوان ( 532 – 589 ) كۆچی، هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ ( 1138 – 1193 ) زاینی، ژیاوه‌ و ئه‌و فه‌رمانده‌ مسوڵمانه‌ كورده‌ بووه‌ كه‌ قودسی له‌ مه‌سیحیه‌كان رزگار كردووه‌. 

پێشتریش چه‌كدارانی داعش چه‌ندین شوێنه‌واری مێژوییان ته‌قاندۆته‌وه‌ له‌هه‌وڵێكدا بۆ سڕینه‌وه‌ی شوێنه‌واره‌ مێژوییه‌كان و زیانگه‌یاندن به‌ شارستانیی عیراق، له‌وانه‌ش مه‌زارگه‌ی نه‌بی یونس و نه‌بی شیس و نه‌بی جه‌رجیس.

به‌رپرسانی حكومی داوا له‌ رێكخراوه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كان و لایه‌نه‌ به‌رپرسه‌كانی بواری پاراستنی شوێنه‌واره‌ مێژوییه‌كان ده‌كه‌ن، هه‌رچی زوو په‌له‌بكه‌ن له‌هاوكاریی كردنی عیراق بۆ رێگریی كردن له‌ ده‌ستدرێژییه‌كانی داعش بۆ سه‌ر شوێنه‌واره‌ دێرین و مێژوییه‌كان.   

17/09/2014

66641Image1

رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (ناسراو بە داعش) خستنەخوارەوەی فڕۆکەیەکی جەنگی سوپای رژێمەکەی ئەسەدی راگەیاند و رووانگەی سووریش بۆ مافەکانی مرۆڤ پشتڕاستیدەکاتەوە.

خستنە خوارەوەی فڕۆکەکە لە شاری رەققە بووە و داعش لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانیش وێنەی فڕۆکە تێکشکاوەکەی بڵاوکردووەتەوە.

15/09/2014

 

66637Image1

سەرۆککۆماری تورکیا رەتیدەکاتەوە وڵاتەکەی پەیوەندی بازرگانیی لەگەڵ داعش هەبێت و جەختیشدەکاتەوە کە تورکیا دژی هەموو ئەو جۆرە گروپانەیەو نەرمیش لەگەڵیان نانوێنێ.   رەجەب تەییب ئەردۆغان، دوای کۆتاییهاتنی سەردانە دوو رۆژییەکەی بۆ وڵاتی قەتەر لەنێو فڕۆکە وەڵامی رۆژنامەنووسانی دایەوەو لەبارەی چەند پرسێکەوە قسەی کرد.  خوێندن بە زمانی کوردی  رۆژنامەنووسان لەبارەی کردنەوەی قوتابخانەی کوردی لە ئامەد، شرناخ و جۆلەمێرگ لە ئەردۆغانیان پرسی، لەوبارەیەوە گوتی: "زمانی فەرمی وڵات تورکییە، بۆچوونی خۆشمان لەبارەی زمانی کوردی و هەر زمانێكی دیکە خستووەتەڕوو، دەکرێ بەشێوەی وانەی بژاردە خەڵک فێری کوردی ببن، لە زانکۆکان رێگا خۆشکراوە، ئەگەر بڵێن بەشی پێویست نییە دەتوانن کۆرسی تایبەتیش بدەنەوە، بەڵام جگە لەوە بۆیان نییە وەک زمانێکی فەرمی بە کوردی قسە بکەن، چونکە زمانی فەرمی لە تورکیا، تورکییە".  پڕۆسەی ئاشتی  ئەردۆغان لە بارەی پڕۆسەی ئاشتییەوە کە لە نەورۆزی ساڵی 2013 راگەیێندرا و لە 1ی ئەیلوولی 2013 پاکێجی دیموکراسی لەلایەن حکومەتەوە ئاشکراکرا گوتی، "ناتوانم بڵێم بە دەرەنجامی تەندرووست گەیشتووین، بەڵام هیوامان هەیە، خەڵکی ناوچەکە زۆر دڵخۆشن، زەمینەی پێنج بڕگەی یاساییمان هەیە، کە گرنگترینیان چەکدانانە و گەڕانەوەی ماڵەوەیە".  دەنگۆی کڕینی نەوت لە داعش  ئەردۆغان رەتیکردەوە وڵاتەکەی نەوت لە داعش بکڕێت و گوتی: "ئەمە دەنگۆیەکی زۆر ناشیرین و بەتەواوی درۆیە، جگە لەو کەناڵە فەرمییانەی کە نەوت دەگەیێننە تورکیا، ئەگەر کەناڵێکی دیکە هەبێت لەنێوی دەبەین".  هەروەها گوتی: "ئێمە وڵاتێکین دژی هەموو ئەو گرووپە تیرۆریستیانەین کە لە ناوچەکەدا هەن، چونکە ئێمە زۆرمان بە دەستی تیرۆر چەشتووە،5 هەزار تۆن نەوت کە هەوڵدەدرا بهێنرێتە نێو تورکیا دەستمان بەسەرداگرتووە و لەنێوبردرا، نەرمی نواندن لەگەڵ داعش یان هەر گرووپێکی دیکە کە قاچاخچێتی بە نەوتەوە دەکات مەحاڵە".  هاتنی ئەندامانی ئیخوان موسلیمین بۆ تورکیا   سەرۆککۆماری تورکیا دەڵێ: "ئەو ئەندامانەی ئیخوان موسلیمین کە قەتەر جێدەهێڵن ئەگەر دوامان لێبکەن و هیچ ئاستەنگێک لەبەردەم هاتنیاندا نەبێت دەتوانن بێنە تورکیا، بێگانەیەک چۆن دەبێتە میوان ئەوانیش دەتوانن بێن".

15/09/2014

66619Image1

ئەمینداری گشتیی وەزارەتی پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایدەگەیێنێت، کە تائێستا هێزی پێشمەرگەی کوردستان پشت بەو چەکانە دەبەستێت، کە لە عەمبارەکانی وەزارەتی پێشمەرگە هەڵگیرابوون. دەشڵێت ئەو چەکانەی گەیشتوونەتە دەست وەزارەتی پێشمەرگە بە عەدالەتی دابەشکراوە بەسەر ئەو بەرانەی کە شەڕ تێیدا گەرمە.

جەبار یاوەر لە میانی بەشداریکردنی لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆی تەلەفزیۆنی رووداو سەبارە بە گەیشتنی کۆمەکە سەربازییەکان بۆ باشووری کوردستان، رایگەیاند "هەندێک لەو یارمەتییە سەربازیانەی لەلایەن وڵاتانەوە بڕیاردرابوو بگاتە دەست هێزەکانی پێشمەرگە گەیشتوون، ئەوانی دیکە پێویستیان بە گواستنەوە هەیە، چونکە هەندێک وڵات ناتوانن راستەوخۆ خۆیان بیگوازنەوە، بەڵکو دەبێت لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوەو لە رێگەی فڕۆکەی تایبەتەوە بگوازرێتەوە بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان". دەشڵێت ئەو کۆمەکانەی گەیشتوون زیاتر کەلوپەلی سەربازین.

یاوەر ئاماژە بۆ ئەوەش دەدات کە تا ئێستا هێزی پێشمەرگەی کوردستان پشت بە چەکەکانی خۆی دەبەستێت، ئەوانەی لە پێشوودا لە عەمبارەکانی وەزارەتی پێشمەرگە هەڵگیرابوون. دەشڵێت "ئەو کۆمەکانەی گەیشتوونەتە کوردستان، پێویستییەکانی پێشمەرگەی کوردستان پڕ ناکەنەوە، بەڵام ئومێدێکی گەورەمان هەیە کۆمەکەکان دەگەن بەپێی داواکارییەکانی وەزارەتی پێشمەرگە بۆ ئەو پێویستییانەی کە هەیەتی".

سەبارەت بە میکانیزمی دابەشکردنی ئەو چەک و تەقەمەنیانەی هاتووە بەسەر هێزەکانی پێشمەرگەدا، یاوەر گوتی "چەند ژوورێکی ئۆپەراسیۆنمان دروستکردووە لە سەرتاسەری ئەو هێڵە هەزار و 50 کیلۆمەترەی کە لە نەفتخانەوە دەستپێدەکات تا دەگاتە ناوچەکانی شنگال و بەپێی پێویستی ئەو هێزانەی کە لە ناوچەکاندا هەن، بەپێی کەمی ئەو چەک و تەقەمەنیانەی کە لەناو ئەو هێزانەدا هەیە، چەک و تەقەمەنییەکان دابەشکراون".

سەبارەت بەو رەخنانەی لەسەر ناعەدالەتی لە دابەشکردنی چەک دەگیرێت، ئەمینداری گشتی وەزارەتی پێشمەرگە دەڵێت: " ئەو چەک و تەقەمنیانەی دەگەنە کوردستان راستەوخۆ لەلایەن وەزارەتی پێشمەرگەوە وەردەگیرێت و بەپێی لیژنەیەکی وەرگرتن لە وەزارەت ئەو چەک و تەقەمەنیانەی دەگاتە شوێنی مەبەست و وەردەگیرێ و دواتر هەر ئەو لیژنەیە عەمباری دەکات، بۆ دابەشکردنیشی لیژنەیەک هەیە بەپێی دەرخستەی فەرمی و واژۆکراو دەدرێتە شوێنە پێویستەکان و  ئەو بەرانەی کە شەڕ تێیدا گەرمە".

دەربارەی گەیشتنی کۆمەکە سەربازییەکان بۆ باشووری کوردستان، یاوەر رایگەیاند "لەسەرەتادا هەموو هاوکارییەکان دەهاتنە هەرێمی کوردستان و رادەستی وەزارەتی پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکران، بەڵام دواتر لەلایەن حکومەتی فیدراڵەوە داوا لە وڵاتە کۆمەکبەخشەکان کرا ئەم فڕۆکانەی چەک و تەقەمەنییەکان دەگوازنەوە بچنە بەغدا بۆ ئەوەی جۆری چەک و تەقەمەنییەکان بزانن دواتر بگوازرێنەوە هەرێمی کوردستان"، دەشڵێت "تا ئێستا رێگرییان نەکردووە".

لەبارەی ئامادەیی پێشمەرگەی پارچەکانی دیکەی کوردستان لەگەڵ هێزی پێشمەرگەی باشووری کوردستان لە بەرەکانی شەڕ و رێکخستنیان لەناو لیواکانی هێزی پێشمەرگە، یاوەر دەڵێت "لەرووی یاساییەوە ئەمە ناکرێت، چونکە بەپێی یاسای ژمارە 19ی وەزارەتی پێشمەرگە کە تێیدا پێناسەی پێشمەرگە کراوە، دەبێت رەگەزنامەکەی هی ئەو شوێنانە بێت کە دەکەونە هەرێمی کوردستان". 

15/09/2014

nhgdk

ئەوكاتەی داعش هێرشیكردە سەر مەخموور، ئامانجیان ئەوەبووە بە تۆپی قورس بۆردوومانی هەولێر بكەن و بۆ ئەوەش ئامادەكارییان كردبوو، بەڵام یەكەم ئامانجی فڕۆكە جەنگییەكانی ئەمریكا لێدانی ئەو تۆپە بوو، بەوەش مەترسی لەسەر هەولێر نەما. 

د.فوئاد حوسێن، سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، لە هەڤپەیڤینێكی لەگەڵ ژمارە 326ی هەفتەنامەی رووداو، باس لەو پەیوەندییە تەلەفۆنییە دەكات كە لەنێوان مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و جۆ بایدن جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ئەنجامدرا لەوكاتەی چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی ناسراو بە داعش گەیشتبوونە مەخموور.

فوئاد حوسێن دەڵێ : "كۆمەڵێ تەلەفۆن كران لەگەڵ واشنتن، كاتەكەش شەوی 6ی ئاب بوو، ئەو هەموو پەیوەندییانەش كە كران ئامادەكاری بوون بۆ پەیوەندی نێوان جەنابی سەرۆك بارزانی و جۆ بایدن، جێگری سەرۆكی ئەمریكا. پەیوەندییەكە رێكخرا و جەنابی سەرۆك بە روونی باسی دۆخەكەی كرد و گوتی داعش بە چەكێك هاتوونەتە پێش كە ئێمە نیمانە و بە ئسلوبێكی شەڕ هاتوونەتە پێش كە زۆر جیایە لە شەڕی تەقلیدی و پارتیزانی".

پێش ئەوەی ئەمریكا بڕیاری هێرشی ئاسمانیی بۆ سەر داعش بدات لە 8-8-2014، ئۆباما وتارێكی بۆ رای گشتی ئەمریكا پێشكەش كرد. بە گوتەی فوئاد حوسێن پێش ئەوەی ئۆباما وتارەكەی پێشكەش بكات بە بارزانییان گوتووە وتارەكەی چی دەبێ و باسی چی دەكات.

لە رۆژی 8/8/2014 فڕۆكەكانی ئەمریكا لە داعشیان دا، یەكەم لێدانی ئەمریكاش لە داعش بۆردومانی تۆپێكی گەورە بووە لە نزیك مەخموور. فوئاد حوسێن دەڵێ "ئەو تۆپە توانای هەبوو 30 كم بڕوات، مەدفەعیەكی ئەمریكی بوو لە سوپای عێراقەوە كەوتبووە دەست چەكدارانی داعش".

16/09/2014

dolares66-300x226

 

بەرپرسانی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێداگریی لەوە دەکەن، کە پشکی هەرێمی کوردستان لە بودجەی فیدراڵی کە بەغدا بە درێژایی حەوت مانگی رابردوو خەرجی نەکردووە، بە 8 ملیار و 500 ملیۆن دۆلار دەخەمڵێنرێ، چاوەڕوانیش دەکرێ خەرجکردنی بەشێک لە بودجەی کوردستان لەلایەن بەغداوە دەستپێکی دەستبەکاربوونی وەزیرانی کورد بێ لە حکومەتی نوێی عێراق.

فازڵ نەبی، بریکاری وەزارەتی دارایی لە کابینەی پێشووی حکومەتی عێراق لەمبارەوە دەڵێ: "تێکڕای یەدەگی عێراق ئێستا نزیکەی 5 ملیار و 490 ملیۆن دۆلارە، ئەمە بەدەر لە یەدەگی بانکی ناوەندی عێراق کە حکومەت ناتوانێ خەرجی بکات، چونکە بانکی ناوەندی دەزگایەکی سەربەخۆیە، هاوکات خەرجی رۆژانەی عێراق بەپێی پرۆژەیاسای بودجەی ساڵی 2014 کە پەسەندنەکراوە زیاتر لە 10 ملیار دۆلارە، بەڵام بەوپێیەی پەرلەمان تا ئێستا بودجەی 2014ی پەسەند نەکردووە و حکومەت تەنها خەرجییە زۆر پێویستەکان وەک مووچە و هاوشێوەکانی پەسەند دەکات".

فازڵ نەبی  زیاتر دەڵێ "دۆخی دارایی ئەمڕۆی عێراق باش نییە، چونکە لەلایەکەوە داهاتی مانگانەی عێراق کە لە فرۆشتنی نەوتەوە سەرچاوە دەگرێ، نزیکەی 6 ملیار دۆلارە، لەبەرامبەردا خەرجییەکانی عێراق ئێستا دەگاتە نزیکەی 5 بۆ 6 ملیار دۆلار لە مانگێکدا، ئەگەریش بەهۆی شەڕی داعشەوە زۆرتر نەبن، ئەمەش هەندێک جار حکومەتی عێراق ناچار دەکات پەنا بۆ قەرزکردن ببات بۆ دابینکردنی خەرجییەکانی".

ئەم گرفتە داراییانەی عێراق هاوکاتە لەگەڵ چارەنەکردنی کێشەکانی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق لەبارەی هەناردەکردنی نەوتی کوردستان، جگە لەوەی عێراق ئێستا لە بری 3 ملیۆن و 400 هەزار بەرمیل نەوت وەک لە بودجە ئاماژەی بۆ کراوە، تەنها 2 ملیۆن 500 هەزار بەرمیل نەوت لە رۆژێکدا هەناردە دەکات، ئەمەش قەیرانی دارایی عێراقی قووڵتر کردووە.

بەڵام فازڵ نەبی، بریکاری وەزارەتی دارایی لە کابینەی پێشووی حکومەتی عێراق دەڵێ: "لە ئەگەری هەر رێککەوتنێک لەنێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق لەبارەی بودجە داهاتی نەوتی هەناردەکراوی هەرێمی کوردستان لە 8 مانگی رابردوو لە پشکی کوردستان لە بودجەی عێراق دەبڕدرێ لە کاتێکدا عێراق نزیکەی 8 ملیار و 500 ملیۆن دۆلار قەرزداری کوردستانە، هاوکات دەکرێ بۆ جێبەجێکردنی رێککەوتنێکی هاوشێوە عێراق بە قیست پشکی کوردستان لە بودجە بنێرێ.

16/9/2014

rafsanjani

 

ئەکبەر هاشمی رەفسەنجانی، سەرۆکی کۆڕی دەستنیشانکردنی بەرژەوەندییە باڵاکانی ئێران، داوا دەکات دۆخی ئازادی رادەربڕین لە ئێران باشتر بکرێت و دەرگاکانی ئەو وڵاتە بەرەوڕووی جیهان بکرێنەوە. رەفسەنجانی هەروەها دەڵێت، حەسەن رۆحانی، سەرۆککۆماری ئەو وڵاتە لە بەرنامە و ئامانجەکانی دوور نەکەوتووەتەوە، بەڵام بەهۆی گووشارەکانی سەردەمی ئەحمەدی نەژاد، کاتی پێویستە تاوەکوو بتوانێ پلانەکانی جێبەجێ بکات. 

رەفسەنجانی لە کۆبوونەوەیەکدا لەگەڵ ژمارەیەک لە ریفۆرمخوازانی پارێزگای خۆراسان رەخنەی لە رەوشی ئازادی رادەربڕین لەو وڵاتەدا گرتووە و رایگەیاندووە رەوشی ئازادی رادەربڕین لە ئێران کەمێک باشتر بووە، بەڵام ئەوە تەواو نییە و پێویستە پێ بە پێ ئەو رەوتە درێژە بکێشێت.

رەفسەنجانی لەبارەی کارکردی حکومەتی رۆحانی دەڵێت، قبووڵی نییە کە رۆحانی لە ئامانج و بەرنامەکانی خۆی دوور کەوتبێتەوە، بەڵام ئاماژە بەوەدەکات کە مەیدانی کارکردن ئاسان نییە. رەخنەش لەسەردەمی حوکمڕانی مەحموود ئەحمەدی نەژاد دەگرێ و بە بارودۆخێک پێناسەی دەکات کە هەلومەرجی نەگونجاوی کاریگەری لەسەر کونوکەلەبەری ژیانی خەڵک هەبووە. هەروەها دەڵێت حکومەتی پێشوو هەوڵیدا تاوەکوو بەپێدانی یارانە خەڵک رازی بکات لە حاڵێکدا دەیتوانی بڕە پارەی تەرخانکراو بۆ یارانەکان لە خوڵقاندنی هەلی کار و نەهێشتنی بێکاری خەرج بکات. بە گوتەی رەفسەنجانی ئەگەر بۆ هەر بنەماڵەیەک دەرفەتی یەک کار رەخسابا، 16 بەرامبەری یارانە بە قازانجی ئەو بنەماڵەیە تەواو دەبوو.

رەفسەنجانی کە پێشتر سەرۆککۆمار و سەرۆکی پەرلەمانی ئێران بووە دەڵێت دەبێ دەرگاکانی وڵات بکرێنەوە و ئێران لە دەرەوە بە رەسەن و بیروبۆچوونی تەندروست بناسرێت.

سەرۆکی کۆڕی دەستنیشانکردنی بەرژەوەندییە باڵاکانی ئێران هەروەها پێیوایە ناکرێ پێش بە ئاڵوگۆڕی زانیاری بگیرێ و دەڵێت ئێستا ناکرێ پێش بە تەکنۆلۆژی زانیاری بگیرێ و کەمتر ماڵ هەیە کە قوتابییەکی زانکۆی تێدا نەبێ، کە نیشاندەدات هەموو کەس ئاگای لە هەواڵەکان هەیە و ناکرێ پێشی پێبگیرێت. بە گوتەی رەفسەنجانی ئێستا منداڵانی قوتابخانەش بوونەتە سیاسی و لە قسەکان تێدەگەن و فریو نادرێن.

 رەخنەکانی هاشمی رەفسەنجانی لە رەوشی ئازادی رادەربڕین و داخرانی سنوورەکانی ئەو وڵاتە لە کاتێکدایە کە لە رۆژانی رابردووشدا، لە راپۆرتی ساڵانەی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکاندا رەخنە لە رەوشی مافی مرۆڤ لەو وڵاتە گیرابوو و تێیدا هاتبوو کە حەسەن رۆحانی، سەرۆککۆماری ئێران پابەندی بەڵێنەکانی خۆی بۆ باشترکردنی رەوشی مافی مرۆڤ نەبووە.

لەو راپۆرتەدا ئاماژە بەوەکراوە، رۆحانی بەڵێنی دابوو گوشارەکان لەسەر ئازادی رادەربڕین و ئاسایشی میدیاکان کەم بکاتەوە، بەڵام ئەو بەڵێنانە تاوەکوو ئێستا ئەنجامێکی بەرچاوی نەبووە و گووشارەکانی سەر ئازادی رادەربڕین هەروا کاریگەری لەسەر تەواوی لایەنەکانی ژیان لە ئێراندا هەیە.

16/9/2014

barazi u qasim shash yazidi

 

مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایگەیاند کە شنگال و هەموو ئەو ناوچانەی لەلایەن داعش داگیرکراون ئازاددەکرێنەوە و خەڵکی شنگالیش بەسەربەرزی دەگەڕێنەوە ناو ماڵی خۆیان.
 
رۆژی دووشەممە 15ـی ئەیلوولی 2014، مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان چاوی بە قاسم شەشۆ، بەرپرسی مەیدانیی هێزی پێشمەرگە لە چیای شنگال کەوت.

بە پێی هەواڵێكی ماڵپەڕی فەرمی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، لە دیدارەکەدا بارزانی وێڕای سوپاسکردنی خۆڕاگریی پێشمەرگەکانی چیای شنگال، جەختیکردەوە کە ئەو تاوانانەی داعش و هاوکارانیان لە شنگال ئەنجامیان داون، تووشی سزای قورسیان دەکات و دڵنیاشیکردنەوە کە شنگال و هەموو ناوچەکانی دیکە ئازاددەکرێنەوە و خەڵکی شنگالیش بەسەربەرزی دەگەڕێنەوە ناو ماڵی خۆیان.

لە دیدارەكەدا قاسم شەشۆ، بەرپرسی مەیدانیی هێزی پێشمەرگە لە چیای شنگال سەرنج و تێبینییەکانی خۆی لەسەر رەوشی شنگال بەگشتی و چیای شنگال بەتایبەتی خستەڕوو و جەختیشیكردەوە، کە هێزی پێشمەرگەی کوردستان لە چیای شنگال ئامادەیی تەواویان هەیە و نەک هەر ناهێڵن دەستی داعش بگاتە سەر چیای شنگال، بەڵکو بۆ ئازادکردنی شنگال چاوەڕێی فەرمانی بارزانی دەکەن.

15/9/2014

josep manuel nwenari katalunya

 

نوێنەری هەرێمی کەتەلۆنیای ئیسپانیا لە بەریتانیا رایدەگەیێنێت، ئەوان دژی کردەوەکانی داعشن لە عێراق و لەگەڵ ریفراندۆمی کوردستانیشدان.

جۆسیپ مانوێل سوارێز ئیبۆرا، نوێنەری هەرێمی کەتەلۆنیای ئیسپانیا لە ببەریتانیا، لە لێدوانێکی تایبەتدا بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، "پێموایە هەموو وڵاتێک و هەموو نەتەوەیەک مافی ئەوەی هەیە ریفراندۆم بکات، بۆ ئەوەی بڕیار لە داهاتووی خۆی بدات، ئەوە دیموکراسیەتی راستەقینەیە."

مانوێل راشیگەیاند؛ "کوردستان وڵاتێکە توانای ئەوەی هەیە سەیری ئاییندەی خۆی بکات و بڕیار لە چارەنووسی خۆی بدات، بۆیە پێموایە کوردستان دەرفەتی ئەوەی هەیە پێگەی شیاوی خۆی هەبێت لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا". هەروەها گوتیشی؛ "ئێمە سەپۆرتی ریفراندۆمی کوردستان و سکۆتلاند و کەتەلۆنیاش دەکەین".

لەبارەی هاوکارییەکانی دەوڵەتی ئیسپانیا بۆ کوردستان و رووبەڕووبوونەوەی داعش، نوێنەری هەرێمی کەتەلۆنیا دەڵێت، "ئێمە تا ئەو ساتەش بەشێکین لە ئیسپانیا، ئەوەش دەکەوێتە سەر ئیسپانیا کە چ بڕیارێک دەدات، بەڵام میللەتەکەمان زۆر نیگەرانە لەو کارانەی کە رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی(ناسراو بە داعش) ئەنجامی دەدات و بەتایبەتیش ئەو رەفتارانەی بەرامبەر کەمینەکانی ناوچەکە ئەنجامیان دەدات".

جۆسیپ مانوێل  دەشڵێت،"پێمانوایە لە کۆتاییدا کورد کێشەی خۆیان چارەسەردەکەن و پێگەی خۆیان لە عێراق دەدۆزنەوە و دەبنە دەوڵەتێکی سەربەخۆ لە ناوچەکەدا".

15/9/2014

66355Image1

كچێك هەندێك گرتەی ڤیدیۆیی لە پیاوێكی خاوەن ژن و منداڵ دەگرێت و هەڕەشەی بڵاوكردنەوەی لێدەكات. ئەویش تاوەكو ئێستا دوو دەفتەر دۆلاری داوەتە كچەكە بۆئەوەی بڵاوی نەكاتەوە. لە یەكێك لە بنكەكانی پۆلیسی سلێمانی، ئەفسەرێكی لێكۆڵینەوە بە سەرسامییەوە لاپەڕەكانی دۆسێی گەنجێكی هەڵدەدایەوە و بە زەردەخەنەوە دەیخوێندەوە. ئەوەی لە دۆسێكەدا نوسرابوو، سكاڵای گەنجێك بوو كە لەڕێگەی ئینتەرنێتەوە كەوتبووە داوی پەیوەندیی خۆشەویستیەوە.

ئەو چیرۆكانەی لەنێو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا دروست دەبن، زیاتر بەرۆكی كچان و ژنان دەگرن. چونكە وێنە تایبەتییەكانیان بەناوی لاپەڕەی ساختەوە بڵاودەكرێنەوە و هەڕەشەیان لێدەكرێت، بەڵام چیرۆكی ئەو كوڕە جیاواز بوو، چونكە هەڕەشەی كچێك ئەوی هێنابووە بنكەی پۆلیس.

هیوا محەمەد، تەمەن 21 ساڵ، بەهۆی ئەوەی كە لەڕێگەی مۆبایلەكەی دەستیەوە زۆربەی كات فەیسبووك بەكاردەهێنێت، شارەزاییەكی باشی لە دروستكردنی لاپەڕەی ساختەدا هەیە: ”چەند لاپەڕەیەكی فەیسبووكم بەناوی كچەوە داناوە، ئەو كوڕانەی پێ هەڵدەخەڵەتێنم كە خۆیان زۆر بە گرنگ دەزانن". هیوا بە شانازییەوە باسی سەركەوتنی كارەكەی كرد، كە خۆی بە پڕۆژەیەكی گەورە ناوی دەبرد: ”لەوەتەی خۆم كردووە بە كچ لەلای هەندێك كوڕ، كارتی مۆبایلەكەم بەلاش كەوتووە”.

ئەو ناوبانگەی نووسەران و هونەرمەندان بەدرێژایی چەند ساڵ كۆیانكردووەتەوە، بەهۆی تۆری كۆمەڵایەتی فەیسبووكەوە، هەندێكجار خەریكە لەدەستی دەدەن، چونكە بەهۆی ئەو تەكنەلۆژیایەوە ئاسانە بتەوێت ببیتە هەركەسێك. ماهیر حەسەن، كە یەكێكە لە  ئەكتەرە  كۆمیدیە ناسراوەكان، لە تۆڕی كۆمەڵایەتیی فەیسبووك، چەندین لاپەڕە و ئەكاونتی بە ناوەوە كراوەتەوە. وەك خۆی باسیدەكات لە فەیسبووكدا تەنیا یەك پەیجی هەیە، ئەویش لەلایەن كوڕەكەیەوە بەڕێوە دەبرێت: ”زۆر ناخۆشە ئاگات لە هیچ نەبێت و بەناوتەوە چەندین لاپەڕەی ساختە دروست بكرێت و قسەی نەشیاویشی تێدا بكرێت".

كێشەی ئامرازەكانی گەیاندن تەنیا كێشەی لاپەڕەی ساختەی نێو فەیسبووك نیە، بەڵكو هەندێكجار پەیوەندییە كەسییەكان و گۆڕینەوەی وێنەی كەسی و گرتەی ڤیدیۆیی نێوان دوو كەس كێشەی گەورەی لێدەكەوێتەوە. یەكێك لەو بازرگانانەی كە خاوەنی سەرمایەیەكی زۆرە، دوای ئەوەی لەڕێگەی فەیسبووكەوە پەیوەندی لەگەڵ كچێكدا دەبەستێت، چەندینجار كچەكە لە ماڵەوە دەبینێت. كچەكە بانگی دەكاتە ماڵی خۆی و دواتر بە كامێرا وێنەی دەگرێت. ئێستا كچەكە هەڕەشەی بڵاوكردنەوەی ڤیدیۆكەی لێدەكات ئەگەر بڕێكی زۆر پارەی پێنەدات.

(ا.د)، 47 ساڵ، كە ژن و منداڵی هەیە، دەڵێت: “ئێستا بەهۆی ئەو گرتە ڤیدیۆیانەی لە لایەن كچەكەوە گیراوە، هەڕەشە لەسەر ژیانم دروستبووە”، هەروەها دەڵێ  "هەرگیز بیرم لەوە نەكردبووەوە كە ئەو كچە لە ماڵەكەیدا كامێرای دانابێت”. ئێستا ئەو بارزرگانە داوای یاسای لەسەر ئەو پیاوانە تۆماركردووە كە لەلایەن كچەكەوە راسپێردراون بۆئەوەی  پارەكەی بۆ وەربگرن و ئەگەر نەشیانداتێ گرتە ڤیدیۆیەكان بە cd  بداتە كەسوكاری ژنەكەی و لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا بڵاوی بكاتەوە: “تاوەكو ئێستا دوو دەفتەر دۆلارم لەبەرامبەر بڵاونەكردنەوەی ئەو ڤیدیۆیانە داوەتێ”. 

یاسای ژمارە 6 ی ساڵی 2008، كە یاسای خراپ بەكارهێنانی ئامێرەكانی پەیوەندیكردنە لە هەرێمی كوردستان، لە شەش ماددە پێكهاتووە. بەپێی یاساكە هەركەسێك ئامێرەكانی پەیوەندیكردن: مۆبایل، ئیمەیل یان تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بەشێوەیەكی نایاسایی و دوور لە بەها كۆمەڵایەتی و ئەخلاقییەكان بەكاربهێنێت، بە شەش مانگ تاوەكو 5 ساڵ بەندكردن یان سزای دارایی یەك ملیۆن تاوەكو پێنج ملیۆن دینار سزادەدرێت.

بەپێی ئامارەكانی بەڕێوەبەرایەتیی پۆلیسی سلێمانی، لە ساڵی 2012، 874 داوای یاسایی بەهۆی ئەو یاسایە تۆماركراون، ئەم رێژەیە بۆ ساڵی 2013 كەمبۆتەوە بۆ 791 داوا. نەقیب سەركەوت ئەحمەد، گوتەبێژی پۆلیسی سلێمانی، بە (رووداو)ی گوت: ”هەندێك لەوانەی داوای یاساییان تۆماركردووە ، گومانلێكراوەكان دەناسن. بۆیە دۆزینەوەیان ئاسانترە. ئەو كەسانەی داوا تۆمار دەكەن، پێویستە هاوكارمان بن بۆ دۆزینەوەی كەسەكان”.

سەركەوت ئەحمەد گوتیشی”: هەندێك لەو حاڵەتانەی دێنە لامان، دوای لێكۆڵینەوە لە دادگا، كێشەكەیان چارەسەر دەكەین، بەڵام ئەگەر كۆمپانیاكانی پەیوەندیكردن هاوكارمان نەبن، ئەوە دۆزینەوەی كەسەكان كارێكی گرانە”.

15/09/2014

 

IMAGE634895538637675664

بۆردوومانی شاری  قامشلۆ لە رۆژئاوای کوردستان لەلایەن چەکدرانی گرووپی دەوڵەتی ئیسلامی (ناسراو بە داعش) لە دیوی تەل حەمسە بەردەوامە و پەیامنێری رووداو دەڵێت بەهۆی بۆردوومانەكان زۆرتر لە 100 كەس كوژراون.

فەرهاد حەمۆ، پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو لە شاری قامشلۆ رایگەیاند، کە هەر  سێ خوولەک جارێک هاوەنێک لە دیوی تەل حەمسە دەهاوێژرێتە شارەکە. هەروەها سەرچاوەیەکی تایبەت لە نەخۆشخانەی قامشلۆ بۆ رووداو دەڵێت، "ژمارەی  کوژراوان بە هۆی بۆردوومانەکەوە 100 کەسی تێپەڕاندووە و زۆربەی کوژراوانیش  هی گوندەکانی دەوروبەری تەل حەمسن".

بەپێی گوتەی پەیامنێری رووداو، گوندێک لە دەوروبەری تەل حەمسە لەلایەن چەکدارانی داعش گەمارۆدراوە و داعش رێگەنادات کەس لەو ناوچەیە دەربچێت، هەروەها بە گوێرەی سەرچاوەیەکی تایبەت  لە گوندەکە بۆ تۆڕی میدیایی رووداو، چەكدارانی داعش هەڕەشەی کوشتنی خەڵکی گوندەکەش دەکەن ئەگەر هێزەکانی حکومەتی سووریا لە تۆپبارانكردنی چەکداران نەوەستن.

14/09/2014

66348Image1

لە کاتێکدا ئەمریکا سەرقاڵی ئامادەکردنی جەنگێکی نوێی جیهانییە دژی رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی "داعش"، لەناکاودا میسڕ رەتیکردەوە بەشداری لەم جەنگەدا بکات. ئەمەش واشنتنی تووشی شۆکێکی نوێ کرد، دوای ئەوەی تورکیاو وڵاتانی عەرەبی رەتیانکردەوە بەشداری سەربازی لە دژی داعش بکەن.

شارەزایانی سەربازی رایانوایە گونجاونییە بۆ سوپای میسڕ بەشداری لە جەنگێک بکات دژی تیرۆر لە دەرەوەی خاکەکەی، چونکە ئێستا بە فیعلی خۆی لەناو جەنگێکە لە دژی تیرۆر لە "سینا"و شوێنە جۆراوجۆرەکانی وڵاتەکەی.

شارەزایانی سەربازی بۆچوونیان وایە میسڕ پاڵپشتی لۆجیستی و هەواڵگری پێشکەش بەو هاوپەیمانییەتە بکات کە دژی داعش پێکهێندراوە، داواش لە ئەمریکا دەکەن "بەتەنیا ئەو جەنگە لە ئەستۆبگرێ دژی ئەو رێکخراوەی کە هەر خۆی دروستیکردووە".

جۆن کێری، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لەو کاتەی کە لە کۆنگرەی جەنگ بۆ سەر تیرۆر لە شاری جەددەی سعودیە بوو، رەتکردنەوەی بەشداری میسڕی لە جەنگی دژی داعش پێڕاگەیێندرا. بۆیە، بۆ ئەوەی رەزامەندی دەسەڵاتدارانی میسڕ بەدەستبهێنێت و رازیان بکات بەشێوەیەکی راستەوخۆ بەشداری لەم جەنگە بکەن، جۆن کێری سەردانی قاهیرەی کردو لەگەڵ هەریەک لە عەبدولفەتاح سیسی، سەرۆکی میسڕ و سامح شووکری، وەزیری دەرەوە کۆبوویەوە. 

کۆبوونەوەکانی کێری هیچ دەرئەنجامێکی بەرهەمداریان لێ نەکەوتەوە، بەڵکو قاهیرە پێداگربوو لەسەر هەڵوێستی خۆی لە بەشدارینەکردنی سەربازی، بەڵام بەڵێنی پاڵپشتی لۆجیستی و زانیاری پێداوە.

بە تێگەیشتنی کێری میسڕ رەزامەندبووە، بۆیە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەنووسی گوتی:" میسڕ لە هێڵەکانی پێشەوەی شەڕکردن لە دژی تیرۆر دەوەستێت، بەتایبەت دژی گرووپە تووندڕەوەکان لە سینا"، لەکۆنگرەکە پاڵپشتی ئەمریکای بۆ سوپای میسڕ دژی تیرۆر راگەیاند و گوتی:" وڵاتەکەمان 10 فڕۆکەی جۆری ئەباتچی دەداتە میسڕ".

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا ئاماژە بۆ ئەوەش دەکات کە "تیرۆر هەڕەشە لەسەر هەموو لایەک دروستدەکات"، دەشڵێت "میسڕ نوێنەرایەتی چارەگێک لە دانیشتوانی عەرەب دەکات، لەتوانایدا هەیە رۆڵێکی کاریگەر ببینێت لە رەتکردنەوەی ئەو فیکرەی کە رێکخراوە تووندڕەوەکان بەرهەمی دەهێنن". 

دواجار کێری پێداگری لەسەر ئەوە کرد کە دژایەتیکردنی داعش تەنیا بە کردەی سەبازی ناکرێت، بەڵکو بە گرتنەبەری رێوشوێنی دیکە دەکرێت، وەکو رێگرتن لە چوونی چەکدارە بیانییەکان بۆ نێو عێراق.

14/09/2014

66104Image1

سبەی كۆنگرەی پاریس دەستپێدەكات لە ژێر دروشمی ( ئاشتی و ئاسایش لە عێراق )، ئەو كۆنگرەیە كە بە ئامادەبوونی 30 دەوڵەت بەڕێوەدەچێت ، لەلایەن سەرۆكی فەرەنسا و سەرۆك كۆماری عێراق فوئاد مەعسوم دەكرێتەوە.

وەزارەتی دەرەوەی فەرەنسا لە راگەیێندراوێكدا رایگەیاند كە ئەو كۆنگرەیە تەواوكەری كۆبوونەوەی لووتكەی ناتۆیە كە لە بەریتانیا بەڕێوەچوو ، هەروەها تەواوكەری كۆبوونەوەی سعودیەیە كە بە ئامادەبوونی وەزیری دەرەوەی ئەمریكا و وەزیری دەرەوەی 9 دەوڵەتی عەرەبی و توركیا بەڕێوەچوو .

لەو كۆنگرەیەدا ئەركی هەر یەك لە وڵاتە بەشدارەكان دیاریدەكرێت لە بەرەنگاربوونەوەی دەوڵەتی ئیسلامیی لە عێراق و شام (داعش). هەروەها ئەو كۆنگرەیە دەیەوێت جیهان لە قۆناخی ئیحیتیواكردنی داعشەوە بچێتە قۆناخی لەنێوبردنی داعش .

شاندێكی هەرێمی كوردستان ، یەسەرۆكایەتی د.فوئاد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان ، بەشداریی لەو كۆنگرەیەدا دەكات.

تۆڕی میدیایی رووداو ، لە رێگەی نێردراوی خۆی بۆ پاریس ، ئەو كۆنگرەیە رووماڵ دەكات.

14/09/2014

66388Image1

جێگری كاروباری عەرەبی و ئەفریقی وەزارەتی دەرەوەی ئێران دەڵێ: "كردارەكانی ئەمریكا داعش و تیرۆریستەكانی بەهێز كردووە". پێشیوایە تاوەكو یارمەتی حكومەتی سووریا نەدرێت تیرۆر لە ناوچەكە بنبڕ نابێت.

حوسێن ئەمیر عەبدوڵاهیان، جێگری كاروباری عەرەبی و ئەفریقی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە دیدارێكیدا لەگەڵ پاتریسیا ئادام بەرپرسی كۆمیسیۆنی بەرگریی پەرلەمانی فەڕەنسا، گومانی خستە سەر ئەوەی ئەمریكا بیەوێت بەشێوەیەكی بنەڕەتی و واقعیانە بەرەنگاری تیرۆر ببێتەوە و رایگەیاند: " كرداری پڕ هەڵە و پۆلبەندكراوی ئەمریكا و رۆژئاوا لەمامەڵەكردن لەگەڵ گرووپە تیرۆریستییەكانی وەك داعش لە سووریا و عێراق، سەرەكیترین خاڵی بەهێز بوونی ئەو گرووپانە و كەوتنە مەترسی ئاسایش و سەقامگیری ناوچەكەیە".

ئەمیرعەبدوڵاهیان بە ئاماژەدان بەوەی ئێران بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر چاوەڕێی هیچ هاوپەیمانییەكی نێودەوڵەتی ناكات، گوتی: "ئێران بەپێی بەرپرسیارێتی نێودەوڵەتی خۆی و لە چوارچێوەی یاسا نێودەوڵەتییەكان رەفتار دەكات".

جێگری كاروباری عەرەبی و ئەفریقی وەزارەتی دەرەوەی ئێران باشترین رێكار بۆ بەرەنگاربوونەوەی داعش و تیرۆریزم  لە ناوچەكە بە یارمەتیدان و بەهێزكردنی حكومەتەكانی عێراق و سووریا دادەنێت، كە بە گوتەی ئەو" بەشێوەی واقیعی لەشەڕدان لەگەڵ تیرۆر".

15/09/2014

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان