رۆژنامەی واشنتن پۆست لە وتارێکدا کە دەیڤید ئیگناتیوس لەبارەی ستراتیژی 
حکومەتی ئۆباما بۆ رووبەڕووبوونەوەی داعش نووسیویەتی، بڵاویکردووەتەوە کە ستراتیژی ئۆباما لەو بارەدا بریتییە لە دوو قۆناغ، کە قۆناغی یەکەم پێکهێنانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و ناوچەییە و قۆناغی دووەم بەهێزکردنی نەیارە میانڕەوەکانی بەشار ئەسەدە.

بەوپێیە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بۆ شکستپێهێنانی داعش لە سووریا، پشت بە سوپای ئازاد دەبەستێت، هەروەها هێڵی سەرەکی شەڕی داعش لە سووریا و پڕکردنەوەی بۆشایی ناوچە ئازادکراوەکان دوای شکستپێهێنانی داعش، رادەستی سوپای ئازاد دەکرێت.

وتارەکە هەندێک لە لێدوانەکانی ئەحمەد جەربا سەرۆکی پێشوو و ئەندامی ئێستای هاوپەیمانی نیشتمانی ئۆپۆزسیۆنی سووریای هێناوەتەوە و رایگەیاندووە، کە فەرماندەیی ژووری ئۆپەراسیۆنەکانی دژ بە داعش لە سووریا، دەکەوێتە ئەستۆی ئەو ئەندامە دیارەی هاوپەیمانی نیشتمانی ئۆپۆزسیۆنی سووریا. 

هەروەها ئەوەیشی خستووەتەڕوو کە CIA دەزگای هەواڵگری ئەمریکا، بە نهێنی راهێنانی سەربازی کردووە بە 4 هەزار ئەندامی سوپای ئازادی سووریا و ئێستایش سەرقاڵە بە راهێنانی 10 هەزار ئەندامی دیکەی ئەو سوپایە. روونیشیکردووەتەوە کە ئەو هێزانە رۆڵیان پاراستنی سەقامگیری و ئاسایشی ئەو ناوچانە دەبێت کە لە دەستی داعش رزگار دەکرێن.

لە زاری ئەحمەد جەربایشەوە نووسیویەتی: جگە لەو هێزانەی سوپای ئازاد کە لە لایەن ئەمریکاوە راهێنانیان پێدەکرێت 4 هەزار عەشایری عەرەبیش راهێنانیان پێکراوە بۆ ئەوەی لەگەڵ سوپای ئازاد بەرەوڕووی داعش ببنەوە، ئەو هێزانە لەگەڵ دەستپێکردنی هێرشی ئاسمانی ئەمریکا بۆ سەر داعش لە خاکی سووریا، دەستبەجێ چالاکییەکانیان دەستپێدەکەن.

بەپێی واشنتۆن پۆست ئەحمەد جەربا ئاشکرای کردووە وەک ئەندامی باڵای هاوپەیمانی نیشتمانی سووریا، لە بارەی داڕشتنی پلان بۆ رووبەڕووبوونەوەی داعش، لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان هەماهەنگی دەکات، جەربا هیوای پیشانداوە بە شکستپێهێنانی تەواوەتی داعش و گوتوویەتی: "ئێمەی سووری بوونی شێرپەنجەی وا لە جەستەماندا قبووڵ ناکەین".

لە عێراقیش بڕیاروایە بە پێکهێنانی حکومەتی بنکەفراوان و پاشان پێکهێنانی هێزێکی بەتوانا لە سوپای عێراق و هاوپەیمانی خێڵە سوننەکان لە باکووری خۆرئاوا و هێزی پیشمەرگەی کوردستان، پلانی رووبەڕووبوونەوەی داعش جێبەجێ بکرێت و لە ناوچەکانی باکووری ئەو وڵاتە بکرێنە دەر. 

لەکۆتاییشدا هاتووە کە لە دووەمین قۆناغی رووبەڕووبوونەوەی داعش، بڕیارە هاوپەیمانییەک لە سوننەکانی عێراق پێکبهێنرێت کە بەشداری بەڕێوەبردنی وڵات بکەن و بەغدا لاپەڕەیەکی نوێ لە پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتانی عەرەبی کەنداو بکاتەوە. 

07/09/2014

سەرچاوەیەكی دیبلۆماسیی نەتەوە یەكگرتووەكان بە ئاژانسی ئەلمۆنیتەری ئەمریكی گوتووە، كە ئێران و سعودیە زۆر نزیكن لە گەیشتن بە رێككەوتنێكی كۆتایی دەربارەی عێراق.

 ئەو سەرچاوە دبلۆماسییە گوتوویەتی لێكنزیكبوونەوەی بۆچوونەكانی ئەو دوو زلهێزە ئیقلیمییە لە ئەنجامی سەردانەكەی حوسێن ئەمیر عەبدوڵاهیان، جێگری وەزیری دەرەوەی ئێران بۆ سعودیە بووە.

هەمان سەرچاوە راشیگەیاندووە، كە رێككەوتنی ئێرانی شیعی و سعودیەی سوننی تەنها لەسەر لابردنی نو‌وری مالیكی نەبووە، بەڵكو پێكهاتەی حكومەتی داهاتووی عێراقی بەشێك بووە لە گفتوگۆكان.

 بەگوێرەی ئەو سەرچاوەیە كە لە بەیرووتی پایتەختی لوبنانەوە قسەی كردووە، سعودیە و ئێران بۆ ماوەی دوو هەفتە لە گفتوگۆدا بوون بێ هیچ ئەنجامێك تاكو عەبدوڵاهیانی، جێگری وەزیری دەرەوەی ئێران سەردانی ریازی پایتەختی سعودیەی كردووە و دانوستاندنەكانی بەرەو ئاراستەیەكی ئەرێنی بردووە.

پێش هەفتەیەك محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند، كە ئامادەیە سەردانی سعودیە بكات. لەكاتێكدا پێش نزیكەی چوار مانگ باگهێشتیی سعودیەی رەتكردەوە.  بەگوێرەی رۆژنامەی دەیلی ستاری لوبنانی، هەڕەشەی داعش لە عێراق سعودیە و ئێرانی لەیەكتر نزیككردو‌وەتەوە و ئەوان بۆ سەقامگیری عێراق ئامادەن رێكبكەون.

 دوای ئەوەی نو‌وری مالیكی بۆ پۆستی سەرۆكوەزیرانی عێراق هەڵنەبژێردرا، سعودیە هەر زوو پیرۆزبایی لە حەیدەر عەبادی، جێگرەوەی كرد و هیوای سەركەوتنی بۆ خواست. ئەمەش یەكەمین جار بوو لە دوای رووخانی رژێمی سەدام حوسێن لە 2003 كە سعودیە پیرۆبایی لە بەرپرسێكی شیعی عێراقی بكات و بە فەرمی هیوای سەركەوتنی بۆ بخوازێت.
  
بە گوێرەی رۆژنامەی واشنتن پۆستی ئەمریكی، سعودیە و ئێران لە نزیكبوونەوەدان و وردە وردە دەیانەوێ پەیوەندییەكانیان باشتر بكەنەوە. 

07/09/2014

بەرپرسێكی كورد پێشنیاز دەكات بۆ گەڕانەوەی ناوچە ناكۆكی لەسەرەكان بۆ سەر ئیدارەی باشووری كوردستان، دەبێ كورد دەستبەرداری هەندێك ناوچە ببێت كە زۆرینەی دانیشتووانەكانیان عەرەبن. بەڵام هەندێك لە بەرپرسانی كورد پێداگیری لەسەر ئەوە دەكەن سنووری باشووری كوردستان تاوەكو چیای حەمرینە.

ناوچەكانی سنووری ماددەی 140ی دەستووری فیدراڵی عێراق كە بەسەر پارێزگاكانی هەولێر و نەینەواو سەڵاحەدین و دیالە و واسیت و تەواوی پارێزگای كەركووكدا دابەشبوون، جگە لەوەی خاڵێكی سەرەكی ناكۆكییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتی عێراقە، بە ئاستەنگێكی ئەمنیش دەناسرێن، بەوپێیەی ئەو ناوچانە عەرەبێكی زۆری هاوردە لەخۆدەگرن كە بەرپرسانی كورد و ئاوارە ئێزدییەكانی چیای شنگال هەندێك لەو عەرەبانەیان بە هاوكاریكردنی چەكدارانی داعش لە دژی كورد و پێشمەرگە تۆمەتبار كرد.

79 ساڵە عەرەب هاوردە دەكرێت بۆ كوردستان

مێژووی نیشتەجێكردنی هۆزەكانی عەرەب لە ناوچەكانی سنووری ماددەی 140 كە دیارترینیان هۆزەكانی (شەممەر و جبوور و عوبێد و كڕوییە) بۆ سەردەمی جیاواز دەگەڕێتەوە. مێژووی نیشتەجێكردنی هۆزەكانی عوبێد و جبوور لە كەركووك بەتایبەت لە باشووری رۆژئاوای كەركووك كە شارۆچكەی حەویجە و دەوروبەری دەگرێتەوە، بۆ ساڵی 1935 دەگەڕێتەوە، بەڵام مێژووی نیشتەجێكردنی هۆزەكانی عەرەب لە ناوچەكانی مەخموور و شنگال و خورماتوو و خانەقین و جەلەولا بۆ سەرەتای ساڵانی حەفتاكانی سەدەی رابردوو تا كۆتایی ساڵانی هەشتاكان دەگەڕێتەوە.

 هەندێك لەو ناوچانە بە تەواوی تەعریب كراون، بۆیە ئێستا بۆچوونێك هەیە كە كورد لە پێناو گەڕاندنەوەی ناوچە كوردییەكان دەستبەرداری بەشێك لەو خاكە ببێت.

د.محەممەد ئیحسان، سەرۆكی دەستەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان، شارۆچكەی حەویجە بە نموونە دێنێتەوە و دەڵێت "گەڕانەوەی شارۆچكەی حەویجە لە پارێزگای كەركووك و شارەدێكانی حەویجە بۆ سەر هەرێمی كوردستان كارەساتێكی گەورە دەبێ، بۆیە باشتروایە حەویجە نەبێتە بەشێك لە كوردستان، چونكە بەشێك لە عەرەبە دانیشتووەكانی ناوچەی حەویجە و رەبیعە و بگرە مەندەلی و بەدرەو جەسانیش لە پارێزگای واسیت كە بەشێكن لە ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان، لە چواچێوەی سیاسەتی بەعەرەبكردنی ئەو ناوچانە نەهاتوون، ئەوان پێش ساڵی 1968 كە بە دەستپێكی سیاسەتی بەعەرەبكردن لە عێراق دەستنیشانكراوە، لە ناوچەكەدا نیشتەجێبوون، بۆیە ئێمە وەك هەرێمی كوردستان ناتوانین بەپێی یاسا و دەستوور بەو عەرەبانە بڵێین ئەو ناوچانە چۆڵ بكەن".

د.محەممەد ئیحسان زیاتر دەڵێ "ئەگەر كورد هاوشێوەی عەرەب دەست بە پەیڕەوكردنی سیاسەتەكانی ئەوان بكات كە پێشتر لە دژی كورد پەیڕەویان دەكرد، دواجار دۆخەكە بە زیانی كورد دەشكێتەوە و مەترسی هەیە لە كۆتاییدا بەشێك لە خاكی هەرێمی كوردستانیش لە دەست بدەین".

دكتۆر محەممەد ئیحسان بەراوردی ژمارەی كورد و عەرەب دەكات لە هەندێك لە ناوچە ناكۆكی لەسەرەكان و دەڵێت "بە هەژماركردنی ژمارەی عەرەبەكانی هەندێك ناوچەی كوردستانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان وەك حەویجە و مەندەلی و بەدرەو جەسان، عەرەب لەو ناوچانە زۆرینەن، بۆیە من پێشنیازم كرد كە دابەشكردنی دەسەڵات لەو ناوچانە بە لە بەرچاوگرتنی خودی پێكهاتەكان بێ، نەك قەبارەیان. بەواتایەكی دیكە لەو ناوچانەی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان كە كورد كەمینەیە، هەمان دەسەڵات و پۆستیان بدرێتێ كە بە عەرەبەكانی ئەو ناوچانە دەدرێ كە عەرەب تێیاندا كەمینەن، ئەم پێشنیازەش باشترین رێگایە بۆ گەڕانەوەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان كە مەترسی هەیە لەدەستبدرێن".

"ریفراندۆم لەسەر ئاستی ناحیەكان بكرێت"

سەرۆكی دەستەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان گوتیشی "دەستەكەمان پێشنیازی كردووە لەسەر ئاستی بچووكترین بازنەی ئیداری ریفراندۆم بكرێ كە ئەویش ناحیەیە، چونكە ئەنجامدانی ریفراندۆم لەسەر ئاستی پارێزگا لە كەركووك نەبێ لە تەواوی ناوچەكانی دیكە بە زیانی كورد دەشكێتەوە، چونكە كورد لە پارێزگاكانی نەینەوا و دیالە و سەڵاحەدین و واسیتیش زۆرینە نییە، ئێستاش كاتی ئەوە هاتووە كورد واقیعیانە بیربكاتەوەو هەوڵی دۆزینەوەی رێگە چارەی گونجاو بدات، ئەگەر بە دەستبەرداربوونیش بێ لە هەندێك ناوچەی سنووری 140".

حەنان فەتلاوی دڕكی سەر رێگای مادەی 140

د.محەممەد ئیحسان سەبارەت بە هەنگاوەكانی جێبەجێكردنی مادەی 140 گوتی "تاوەكو ئێستا دوو پرسمان لەگەڵ بەغدا یەكلاكردووەتەوە: یەكەمیان دەستنیشانكردنی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان و دووەمیان دیاریكردنی ئەو كەسانەی كە مافی بەشداریكردنیان دەبێ لە ریفراندۆمی یەكلاكردنەوەی چارەنووسی ئەو ناوچانە، ئەوەش لەسەر بنەمای سەرژمێری ساڵی 1957 دەبێ و تەنانەت وەك دەستە كارەكانمان بە رادەیەك پێشخست كە كارتی بەشداریكردنمان لە ریفراندۆمیش ئامادەكردبوو، بەڵام حەنان فەتلاوی كە نوێنەرایەتی نووری مالیكی، سەرۆك وەزیرانی كاربەرێكەری عێراقی دەكرد لە لیژنەی جێبەجێكردنی ماددەی 140، كارەكانمانی هەڵوەشاندەوە".

تەنیا ریفراندۆم ماوە

د. محەممەد ئیحسان ئەوەشی خستەڕوو كە "سەرەڕای ئەوەی مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوەخت رایگەیاند ماددەی 140ی دەستووری عێراق نەماوە و كۆتایی هاتووە، بەڵام لە راستیدا ماددەی 140 هێشتا ماوە، بگرە ئێمە پێویستە بڵێین كە جێبەجێكردنی ماددەی  140 لە دوا قۆناغیدایە، ئەویش ئەنجامدانی ریفراندۆمە و پێشموایە بارزانی هەر ئەوەی مەبەست بووە، هاوكات پێویستە لەسەر سەركردە و بەرپرسانی كورد داوای گەڕانەوەی چەمچەماڵ نەكەن بۆ سەر كەركووك، چونكە چەمچەماڵ و ناوچەكانی هاوشێوەی چەمچەماڵ بەپێی دەستوور بەشێكن لە هەرێمی كوردستان و یەكلابوونەتەوە، بەڵكو دەبێ داوای گەڕانەوەی خورماتوو بكەین بۆ سەر كەركووك كە هێشتا یەكلانەبووەتەوە، بەڵام پێشبینی ناكەم ئەو عەقڵیەتانەی كە لە بەغدا حكوم دەكەن، هیچ هەنگاوێك بۆ جێبەجێكردنی ماددەی 140 بنێن".

د.محەممەد ئیحسان رەخنەی لە هەندێك لە بەرپرسانی كورد لە ناوچە ناكۆكی لەسەرەكان گرت و گوتی "هەندێك لە بەرپرسانی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان، لەسەر كورسی پۆستەكانیان دانانیشن، بگرە كورسی پۆستەكانیان لەسەر سەری خۆیان داناوە و سەرقاڵی ململانێی وەرگرتنی پۆستن".

07/09/2014

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند کە ئەمریکا بە نیازنییە لە شەڕی داعشدا هاوکاری و هەماهەنگی سەربازی لەگەڵ ئێران بکات.

ماری هارف جێگری گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە لێدوانیدا بۆ رۆژنامەنووسان گوتی: " هیچ هەماهەنگییەک لەگەڵ ئێران ناکەین، زانیاری هەواڵگرییان لەگەڵدا ناگۆڕینەوە و پلانیشمان بۆ هەنگاوی لەو شێوەیە نییە".

هارف گوتی رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی داعش هەڕەشەیە بۆ هەمووان بە ئێرانیشەوە، واپێویست دەکات هەمووان بەشدار بن لە رووبەڕووبوونەوەیدا، ئەمەش مانای ئەوە نییە کە واشنتۆن پەیوەندی و هەماهەنگی سەربازی لەگەڵ ئێران بکات.

بڕیارە رۆژی ١٦ی ئەم مانگە ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمریکا دانیشتنێک بۆ گوێگرتن لە جۆن کیری وەزیری دەرەوە ساز بکات تێیدا کیری زانیارییەکان لەبارەی چۆنێتی مامەڵەکردن لەگەڵ شەڕی داعش رابگەیەنێت.

06/09/2014

پارێزگاری ورمێ و قایمقامیەتی مەهاباد داوایان لە بەڕێوەبەرانی کەمپینی کۆکردنەوەی هاوکاری بۆ ئاوارەبووانی شنگال لە مەهاباد کردووە، هاوکارییەکانیان بۆ کەمپێک بنێرن کە لە نزیک شارۆچکەی قەڵادزێی باشووری کوردستان کراوەتەوە. 

سەعدون مازوجی، گوتەبێژی کەمپینی کۆکردنەوەی هاوکاری بۆ ئاوارەبووانی شنگال لە مەهاباد بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند هاوکارییەکانی مەهاباد چەندین رۆژە ئامادەی بەڕێکردنە بۆ کەمپی ئاوارەکانی شنگال لە باشووری کوردستان، بەڵام بەهۆی ئەوەی کە لەگەڵ پارێزگاری ورمێ و قایمقامیەتی مەهاباد لەسەر شوێنی ناردنی ئەو هاوکارییانە ناکۆک بوون، ناردنی هاوکارییەکان دواکەوتووە.

بە گوتەی ئەو چالاکڤانە مەدەنییە، لە لایەن جێگری پارێزگاری ورمێ و قایمقامی مەهابادەوە داوایان لێکراوە، هاوکارییەکانیان لەرێگەی سنوورەکانی نێوان سەردەشت و قەڵادزێ، بنێرن بۆ کەمپێک کە حکومەتی ئێران بۆ ئاوارەبووان لە نزیک شارۆچکەی قەڵادزێ کردوویەتییەوە.

لە بەرامبەردا بەڕێوەبەرانی کەمپینەکە ئەو داواکارییەیان رەتکردووەتەوە و پێیان راگەیاندوون ئەوان هاوکارییەکانیان بەناوی یارمەتیدانی لێقەوماوانی شنگال کۆکردووەتەوە و داوایانکردووە ئەو هاوکارییانە یان راستەوخۆ بنێردرێتە کەمپی ئاوارەکانی شنگال یان رادەستی دامودەزگا پەیوەندیدارەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بکرێ تاوەکوو بۆخۆیان بەسەر ئاوارەکانیدا دابەش بکەن. 

لە کۆتاییشدا بڕیاردراوە، ئەرکی گواستنەوەی ئەو هاوکارییانە لە ئەستۆی رێکخراوی مانگی سووری مەهاباد بێ، بەڵام هێشتا گواستنەوەی ئەو هاوکارییانە دەستی پێنەکردووە. بەپێی زانیارییەکانی رووداو، مانگی سووری مەهاباد لەژێر گوشاری ناوەندە حکومییەکانی پارێزگای ورمێدایە بۆ ناردنی ئەو هاوکارییانە بۆ ئەو شوێنەی کە بۆخۆیان دەیانەوێت.

بەڕێوەبەرانی کەمپینی مەهاباد رایانگەیاندووە، ئەوان توانیویانە 10 کامیۆنی بارهەڵگر کەلوپەلی خۆراکی و پێداویستی رۆژانەی لێقەوماوان و هەروەها زیاتر لە 700 ملیۆن تمەن پارەی نەخدی بۆ ئاوارەبووانی شنگال کۆبکەنەوە. لێژنەیەکی پێنج کەسیان لە نوێنەرانی قایمقامیەت، شارەوانی، ئەنجوومەنی شار، مانگی سوور و دامەزراوە مەدەنییەکان بە مەبەستی گەیاندنی ئەو هاوکارییانە پێکهێناوە.

بەڕێوەبەرانی کەمپینی کۆکردنەوەی هاوکاری بۆ شنگال لە مەهاباد دەڵێن، دانیشتووانی ئەو شارە و دەورووبەری بە نیەتی هاوکاریکردنی مرۆیی هاونیشتمانیانی ئێزدی وەڵامی داواکاری ئەوانیان داوەتەوە و خۆیان لە بەرامبەر متمانەی ئەو خەڵکەدا بە بەرپرسیار دەزانن. تاوەکوو ئێستا دوو قۆناخی هاوکارییە مرۆییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان گەیشتووەتە باشوور و بڕیارە لە رۆژانی رابردووشدا رێژەیەکی زیاتری ئەو هاوکارییانە بگەیەندرێتە کەمپ و شوێنی نیشتەجێ کردنی ئاوارەبووانی شنگال.

06/09/2014

هێزە خۆبەخشەکانی شیعە، کە بە "حەشدی شەعبی" ناسراون، تەرمی ئەو کوژراوانە لە رووباری دیجلە دەردەهێنن، کە دوای ئەوەی داعش لە تکریت گوللەبارانی کردبوون، خستبوونیە رووبارەکە.

رۆژی 12ی حوزەیران، 1700 سەربازی بەشداربووی خولێکی سەربازیی ئەکادیمیای بنکەی سەربازی سپایکەر، دوای ئەوەی مۆڵەتی پشوویان پێدەدرێت و بەبێ چەک لە سەربازگەکەیان دێنە دەرەوە، لەلایەن چەکدارانی داعش دەگیرێن و بەکۆمەڵ گوللەباران دەکرێن، کە تەرمی هەندێکیان دەخرێتە ناو رووباری دیجلە و ئەوانەی دیکەش نازانرێت چیان لێدەکرێت، تاوەکو ئێستاش دەزگاکانی دەوڵەت بەفەرمی هیچیان لەبارەی چارەنووسی رۆڵەکانیان بە خێزانەکانیان رانەگەیاندووە.

پێشنیوەڕۆی رۆژی 2ی ئەم مانگەش، کەسوکاری قوربانیانی بنکەی سەربازی سپایکەر، خۆپیشاندانێکیان رێکخست و داوایانکرد چارەنووسی کوڕەکانیان دیاریبکرێت، دواتر هێرشیانکردە سەر پەرلەمانی عێراق کۆمەڵێک دەرگا و جامی پەرلەمانیان شکاند.

هەمان رۆژ پەرلەمانی عێراق بڕیاریدا دانیشتنێکی نائاسایی سەبارەت بە چارەنووسی قوربانییەکان ئەنجامبدات و بۆ رۆژی دواتر دانیشتنەکەی ئەنجامدا، کە هەریەک لە وەزیری بەرگری و ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی بۆ لێپرسینەوە بانگکران، لەگەڵ چەند کەسێکی رزگاربووی رووداوەکە وەک شایەتحاڵ.

رۆژی 20ی ئاب مەشعان جبووری، پەرلەمانتاری پێشووی عێراق، ناوی ئەنجامدەرانی تاوانەکەی ئاشکراکرد، لەنێوانیاندا ئیبراهیم سەبعاوی برازای سەدام حوسێن-ی تێدابوو.

05/09/2014

ە یەكەم لێدوانی بەرامبەر هەرێمی كوردستان، سەرۆكوەزیرانی نوێی توركیا دەڵێت پێش ئێمە كەس نەیدەتوانی بە كوردستانی عێراق بڵێ كوردستان.

ئەحمەد داود ئۆغڵو، سەرۆكی پارتی داد و گەشەپێدان و سەرۆكوەزیرانی توركیا، لە چوارچێوەی بەشداریكردنی لە بەرنامەی كەناڵی (TRT) فەرمی ئەو وڵاتە گوتی:" بۆ یەكەمجار كە سەردانی هەولێرم كرد و لەگەڵ سەرۆكی هەرێمی كوردستان مەسعود بارزانی دیدارم ئەنجامدا، كەمی مابوو لە توركیا قیامەت هەڵسێ. بە هۆی ئەو شتانەوە ئێمە هەمیشە هەوڵمانداوە كە پەیوەندییەكانمان لەگەڵ كوردانی ناوخۆی توركیا و كوردانی بەشەكانی دیكە باشتر و بەهێزتر بكەین و ئێستاش هەموومان ئەنجامی ئەو هەوڵانە دەبینین".

داود ئۆغڵو سەبارەت بە بەكارهێنانی وشەی "كوردستان" لە لایەن بەرپرسانی توركیاوە دەڵێ‌:" ئەگەر ئێمەش وەكو ئەوانی دیكە ترساباین و وشەی كوردستانمان بەكارنەهێنابا، ئەمە لە كاتێكدایە كە لە دەستووری بنەڕەتی عێراقدا وشەی كوردستان بەرەسمی بەكار هێنراوە، ئایا دەمانتوانێ لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان و سەرۆكی هەرێمی كوردستان هەوڵ بۆ چارەسەركردنی پرسی كورد بدەین؟ سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە نێو هەموو پروپاگەندە و تەشهیركردنەكان و لەسەر داوەتی سەرۆكوەزیرانی توركیا سەردانی دیاربەكری كرد و من بۆ خۆم لە شاری وان پێشوازیم لە نێچیرڤان بارزانی كرد، نەتەنیا توركیا پارچە نەبوو، بەڵكو یەكێتی توركیا بەهێزتر بوو."

سەرۆكوەزیرانی توركیا لە بەردەوامی قسەكانیدا دەشڵێت: "پێویستە ئەو راستییە قبووڵ بكەین كە ئەو سنوورانە لە دەرەوەی ئیرادەی ئێمە لە نێوانماندا كێشراون. كاتێك كە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی هەڵوەشێندرایەوە كۆماری توركیا دەركەوت، ئەو سنوورانەش ئەو كاتە بە پێی پەیمانی لۆزان كێشراون، بۆیە ئەو سنوورانە سنووری ئێمە نین، پێویستە ئەو راستییەیش قبووڵ بكەین كە لەم دیوو ئەو دیوی سنووردا خەڵك خزم و كەسوكاری هەیە. بۆیە پێویستە ئێمەیش بە چاوی هەڕەشە یا بە چاوی دوژمن بوون سەیری ئەو پەیوەندییە خزمایەتییانە نەكەین".

05/09/2014

بەیدا ژنێكی موسڵمانی خەڵكی شنگالە، بەبەرچاوی خۆی و پێنج لە منداڵەكانیەوە كە هەموویان تەمەنیان كەمترە لە 11 ساڵ، چوار كەس لە خێزانەكەیان گوللەباران دەكرێن لەلایەن چەكدارانی داعشەوە، خەسووشی بەجەڵتە گیان لەدەستدەدات، خۆشكی هاوسەرەكەشی لەلایەن چەكدارانی داعشەوە دەبردرێت.

بەیدا ئیدریس كە هەشت كەس لەخێزانەكەی لەو ماوەیەدا لەدەستداوە، لەگەڵ ئەحمەدی كوڕی چیرۆكێكی پڕ لە تراژیدی دەگێڕنەوە كە بەسەر خێزانەكەیان هاتووە.

بەیدا دەڵێت ئەو بەیانییەی چەكدارانی داعش هاتنە نێو شنگال، برای هاوسەرەكەی تەلەفۆنی بۆ كردوون كە دەبێت ئەوانیش وەكو كوردی ئێزدی شارەكە جێبهێڵن. ئەوان هەرچەندە موسڵمانن، بەڵام ئاینزاكەیان شیعەیە و ئەگەر ئاشكرا ببن چەكدارانی داعش دەستیان لێناپارێزن.

بەیدا تەلەفۆنێك بۆ هاوسەرەكەی دەكات كە پۆلیس بووە لە شاری شنگال و ناوی محەممەدە، كاتێك محەممەد دەگاتەوە ماڵەوە، دەڵێت لێرە ناڕۆین، بەڵام براكەی رازی‌ نابێت و ئەویش ناچار بەدوای براكەی دەكەوێت. 

بەڵام كاتێك دەیانەوێت لە شنگال دەربچن، تووشی چەكدارەكانی داعش دەبن و داوایان لێدەكەن دابەزن. ئەحمەد دەڵێت "لەوێ چەكدارێكی داعش بە ماممی گوت تۆ ئەفسەری پۆلیسی، بەڵام مامم رەتیكردەوە، چەكدارەكە دوو گوللەی لە قاچی مامم داو كەوتە سەر زەوی".

بەیدا قسەكانی پێدەبڕێت و دەڵێت "شووبراكەم لەو كاتەدا دەمانچەیەكی لە نێو جانتای دایكی دەرهێناو تەقەی لە چەكدارەكان كرد، یەكێكیانی كوشت و یەكێكیشی بریندار كرد، چەكدارێكی داعش یەكسەر خێزانی شووبراكەمی دایە بەر دەستدڕێژی گوللە و كوشتی، بەڵام شووبراكەمی هێنایە بەرچاوی هەمووان دەستڕێژی گوللەی لێكرد".

ئینجا ئەحمەد دەست بە قسە دەكاتەوە و دەڵێت "مامێكی دیكەم كە ئەویش لەگەڵمان بوو، ویستی بەرگری لە براكەی بكات تاوەكو نەیكوژن، بەڵام چەكدارە‌كەی داعش گوللەیەكی لەنێو چەوانی دا و كوشتی".

چەكدارەكان ئەمجارە تووڕەیی خۆیان بەسەر باوكی ئەحمەد خاڵی دەكەنەوە. ئەحمەد دەڵێت "داعشەكان دوو گوللەیان لە باوكم دا و برینداریان كرد، دواتر بە چەكەكانیان هەڕەشەیان لێكردین كە ئەو شوێنە جێبهێڵین، بەڵام من نەمدەتوانی باوكم جێبهێڵم، باوكم زۆر پاڕایەوە كە خۆم رزگار بكەم، بەڵام من نەڕۆیشتم، دواتر چەكدارێكی داعش هات و منی لە باوكم دوورخستەوە".

ئەحمەد دەڕوات، بەڵام دەنگی چەند گوللەیەك دەبیستێ و ئاوڕ دەداتەوە دەبینێت چەكدارەكان باوكی گوللەباران دەكەن "بە چاوی خۆم بینیم مێشك لە سەری باوكم هاتە دەرەوە، قەت لەبیری ناكەم".

 بەیدا دێتە سەر باسی خەسووی و دەڵێت "خەسووم جەڵتەی دڵ لێیدابوو، كاتێك ئەو كارەساتانەی بینی دووبارە جەڵتە لێیدا و مرد، زۆر هەوڵم دا بە هاواریەوە بچم، بەڵام چەكدارانی داعش نەیانهێشت، گوتیان بڕۆن لێرە نەمێنن با ئێوەش نەكوژین".

چەكدارەكان هەر بەوەندە نەوەستاون، وەك بەیدا گوتی "كاتێك بینییان كچێكمان لەگەڵدایە، گوتیان بوەستن، پەنجەیان بۆ خوشكی هاوسەرەكەم درێژ كرد و گوتیان لەگەڵمان وەرە، زۆر هەوڵماندا، بەڵام سوودی نەبوو.. لەگەڵ خۆیان برد".

بەیدای دایكی ئەحمەد هەشت كەسی لە نزیكەكانی لەدەستدا، چونكە دوای ئەوەی لەو رۆژەدا شەش كەسی لەماڵی هاوسەرەكەی لەدەست دا، دوای سێ رۆژ هەواڵی بۆ دێت كە دایك و باوكیشی كوژراون.
ئەو ژنە بە دەردەسەرییەكی زۆرەوە خۆی دەگەیەنێتە ماڵە خزمێكیان لە موسڵ، بەڵام دەزانێت ئەوێ بۆ كەسێكی وەكو ئەوی شیعە مەزهەب دەستنادات، بۆیە خۆی دەگەیەنێتە شاری دهۆك.

ئەو ئێستا خۆی و پێنج منداڵەكەی لە شاری دهۆكن. بەیدا كە دووگیانە، دەڵێت ئەگەر كوڕی ببێت ناوی لێدەنێت عەلی، ئەگەر كچیشی ببێت ناوی لێدەنێت زەینەب كە ئەو دوو ناوە لەلای شیعەكان زۆر پیرۆزن.

بەیدا زۆر پەسنی خەڵكی شاری دهۆك دەدات و دەڵێت زوو بەهانایەوە چوون، بەڵام ئەو نایەوێت لەوێ بمێنێتەوە و حەز دەكات بە زووترین كات شنگال ئازاد بكرێت و ئەویش بگەڕێتەوە ماڵەكەی خۆی.

05/09/2014

لە میحوەری خازر هێزی پێشمەرگە شەش چەكداری داعش دەكوژێت و چواریشیان بەدیل دەگرێت. شەڕ و پێكدادانیش بەردەوامە و پێشمەرگە گەمارۆی ناحیەی باشیكی داوە.

عەمید بەهرام عەریف یاسین، فەرماندەیی لیوای حەوتی پیادەی هێزی پێشمەرگە لە دەڤەری باشیك بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، پێشمەرگە لە میحوەری خازر هێرشیكردە سەر چەكدارانی داعش و توانی چیای زەرتك بە تەواوی كۆنترۆڵ بكات. گوتیشی هێزی پێشمەرگە توانیویەتی چەكدارانی داعش لە 4 گوندی دەوروبەری چیاكە ( باعەدرێ، كانی كەوان، سێودینان و ئاشقەڵان ) دەربكات.

بەپێی گوتی عەمید بەهرام، لە شەڕ و پێكدادانەكاندا چوار چەكداری داعش بەدیلگیراون و شەش چەكداریش گیراون، دەستیش بەسەر چوار ئۆتۆمبێلی سەربازی چەكداراندا گیراوە و دوو هەمەریش سووتێندروان. شەڕ و پێكدادان لەو میحوەرە بەردەوامە و پێشمەرگە گەمارۆی ناحیەی باشیكی داوە.

05/09/2014

باڵیۆزخانەی عەرەبستانی سعودییە لە ئوردن ڤیزە بە 23  كورد نادات و بەڕێوەبەری راگەیاندنی وەزارەتی ئەوقافیش دەڵێت ئەمە یەکەمجارە ئەو ژمارە زۆرەی حاجیان لەلایەن وڵاتی سعودییەوە رەتبکرێنەوە.

سەبارەت بە هۆکاری رەتکردنەوەی ناوی ئەو حاجیانە، مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی‌، به‌ڕێوه‌به‌ری‌ راگه‌یاندنی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف و كاروباری‌ ئایینی حكومه‌تی‌ هه‌رێمی کوردستان، به‌ (تۆڕی میدیایی رووداو)ی گوت: ''لە باڵیۆزخانەی عەرەبستانی سعودییە لە ئوردن، پێیان گوتین کە 23 حاجی هەرێمی کوردستان و 150 حاجی عێراق ڤیزەیان پێنەدراوە، چونکە پاسپۆرتەکانیان لە سیستمی کۆمپیوتەری ئەو وڵاتە رەتکراونەتەوە''.

بەپێی قسەی نەقشبەندی، هەندێکیان لەبەر گومانیان لە پاسپۆرتەکانیان یان لەبەر ناوەکەیان و نادروستی پاسپۆرتەکانیان رەتكراونەتەوە، ئەوانیش 11 کەسیان خەڵکی سلێمانی و گەرمیانن، 7 دهۆک و 5 یشیان خەڵكی هەولێرن.  نەقشبەندی گوتیشی :"سیستمی کۆمپیوتەرەكە بە وڵاتی سعودییەوە کۆنێکت کراوە، بۆیە زەحمەتە بواری گفتوگۆ بدات، بەڵام پێمان سەیرە ئەمە یەکەمجارە ژمارەیەکی زۆری حاجیان رەتبکرێنەوە لە لایەن سعودییەوە''.

بەڕێوەبەری راگەیاندنی وەزارەتی ئەوقاف دەشڵێت ''ئێمە کاتی ئەوەمان نەماوە لە هۆکار و هەوڵی چاککردنەوەی ئەو حاجیانە بکۆڵینەوە، ئەوەندەی پێما کراوە ناوی 23 حاجی یەدەگمان لە بری ئەوانەی ناوەکانیان رەتکراوەتەوە ناردووە و چاوەڕێی ئەوەین رەزامەندی لەسەر ئەوانە بدەن، چونکە هەفتەی داهاتوو 8/9/2014 دەبێ گەشتبكەن و کاتێکی کەم ماوە''.

ئەمساڵ 3654 حاجی لە هه‌رێمی کوردستان بەرەو حەج دەچن و بڕیاره‌ له‌ ماوه‌ی‌ یه‌ك هه‌فته‌دا هه‌موویان له‌ هه‌ردوو فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌ و هه‌ولێره‌وه‌ بگوازرێنه‌وه‌ بۆ شاری‌ مه‌دینه‌ی‌ عەرەبستانی سعودیە و له‌وێشه‌وه‌ ده‌چن بۆ شاری‌ مه‌ككه‌.

05/09/2014