^{سەرۆ قادر نووسەر و چاودێری سیاسی, دووپاتی دەكاتەوە كە مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان, سەربەخۆیی كوردستان رادەگەیەنێ و شەڕیشی بۆ دەكات. سەرۆ قادر لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ "وشە", ئاماژە بە گۆڕانكارییە ناوچەییەكان دەكات و شیان دەكاتەوە و دەڵێ, "ئیسرائیل بەچەك پارێزگاری لە دەوڵەتی كوردستان دەكات و ئامادەیە ببێتە هاوپەیمانێكی گەورەی كوردان".}

^{دوای ئەوەی مەسعوود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە كۆبوونەوەیدا لەگەڵ چەند لایەنێكی سیاسی داوای بەڕێوەچوونی ریفراندۆمی كرد، هەندێ لایەن كە لە كۆبوونەوەكەدا بەشدار نەبوون، دووپاتیان كردەوە كە ئەو كارە پێویستی بە زەمینەسازی هەیە. بە رای ئێوە، ئەو كارە پێویستی بە زەمینەسازی هەیە یان زەمینەكە خۆی لەبارە؟}

^{دوا پەیامی كاك مەسعوود لەبارەی ریفراندۆم، جیاوازی لەگەڵ هەموو ئەو جارانە هەیە كە پێشتر لەوبارەیەوە قسە دەكرا. جاران زیاتر گفتوگۆی فكری بوو كە ئەگەر ئێمە سەربەخۆییمان هەبێت، چ دەكەین یان ئەوەی كە ئەگەر بكرێ، چەند وڵات پێی ناڕەحەت دەبن و چەند وڵات لەگەڵیدانە. ساڵی 2004 ئەو كارە كرا و زیاتر لە 98% كوردستان دەنگیان بە سەربەخۆیی دا،}

^{فاروق حه‌جی مسته‌فا}

^{كورد‭ ‬جێی‭ ‬گله‌یی‭ ‬نییه‌،‭ ‬مافی‭ ‬خۆشیانه‌‭ ‬له‌‭ ‬هه‌ر‭ ‬دیدارێكی‭ ‬نێوده‌وڵه‌تی‭ ‬بترسن،‭ ‬كه‌‭ ‬پرسه‌كه‌ی‭ ‬ئه‌وان‭ ‬به‌شێك‭ ‬بێت‭ ‬له‌و‭ ‬دیداره‌‭. ‬مافی‭ ‬كوردیشه‌‭ ‬كه‌‭ ‬گومان‭ ‬له‌‭ ‬راده‌ی‭ ‬راستگۆیی‭ ‬ئه‌و‭ ‬لایه‌نانه‌‭ ‬بكات،‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌‭ ‬هاتنه‌‭ ‬پێشیان‭ ‬له‌گه‌ڵ‭ ‬پرسه‌كه‌یان‭. ‬پێشتر‭ ‬هیچ‭ ‬لایه‌نێك‭ ‬بایه‌خی‭ ‬به‌و‭ ‬به‌ڵێنانه‌‭ ‬نه‌دا،‭ ‬كه‌‭ ‬به‌‭ ‬كورد‭ ‬درابوون،‭ ‬پێشتر‭ ‬كورد‭ ‬به‌‭ ‬دڵپاكیی‭ ‬خۆی‭ ‬ته‌فره‌‭ ‬دراوه‌،‭ ‬ئیدی‭ ‬بۆیه‌‭ ‬ئه‌وان‭ ‬نیگه‌رانن‭. ‬نه‌ك‭ ‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‭ ‬نزیك‭ ‬له‌‭ ‬نه‌ته‌وه‌‭ ‬یه‌كگرتووه‌كان‭ ‬و‭ ‬له‌‭ ‬هه‌ر‭ ‬به‌یاننامه‌یه‌ك‭ ‬كه‌‭ ‬ئه‌مینداری‭ ‬گشتیی‭ ‬تایبه‌ت‭ ‬به‌‭ ‬لایه‌نی‭ ‬به‌یاننامه‌كه‌‭ ‬ده‌ری‭ ‬ده‌كات،‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌‭ ‬په‌رسه‌ندنه‌كان،‭ ‬نیگه‌رانی‭ ‬ده‌رده‌بڕێ‭. ‬كه‌واته‌‭ ‬نیگه‌رانیی‭ ‬كورد‭ ‬له‌‭ ‬بانگهێشته‌كه‌ی‭ ‬ئه‌مینداری‭ ‬گشتی‭ ‬نییه‌،‭ ‬هێنده‌ی‭ ‬كه‌‭ ‬شوێنی‭ ‬گرێدانی‭ ‬دانوستانی‭ ‬نێوان‭ ‬لایه‌نانی‭ ‬سووریا‭ ‬بۆ‭ ‬چاره‌سه‌ركردنی‭ ‬قه‌یرانی‭ ‬وڵاته‌كه‌،‭ ‬مایه‌ی‭ ‬ترس‭ ‬و‭ ‬نیگه‌رانییه‌‭ ‬بۆ‭ ‬كورد‭. ‬یادگه‌ی‭ ‬كورد‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌‭ ‬لۆزان‭ ‬بارگاوییه‌،‭ ‬لۆزان،‭ ‬یان‭ ‬با‭ ‬بڵێین‭ ‬رێككه‌وتننامه‌ی‭ ‬لۆزان‭ ‬له‌‭ ‬سه‌ره‌تای‭ ‬بیسته‌كانی‭ ‬سه‌ده‌ی‭ ‬رابردوودا،‭ ‬رێككه‌وتننامه‌ی‭ ‬سیڤه‌ری‭ ‬له‌‭ ‬گۆڕ‭ ‬نا،‭ ‬سه‌رباری‭ ‬ئه‌وه‌ی‭ ‬خه‌ونی‭ ‬ئه‌وانی‭ ‬له‌‭ ‬گۆڕ‭ ‬نا‭. ‬}

^{شاو كوردی}

^{ئه‌مه‌ریكا -KDP.info- سیناتۆر (د. ڕێند پاڵ) كاندیدی سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌مه‌ریكا له‌ هه‌واڵه‌ حه‌فتانه‌كانیدا ده‌ڵێ، حه‌قه‌ هه‌رێمی كوردستان بكرێته‌ ده‌وڵه‌ت و پێشمه‌رگه‌یش ڕاسته‌وخۆ پڕچه‌ك بكرێ؛ هه‌روه‌ها سیاسه‌تی پارتیی كۆمارییه‌كان ئاشكرا ده‌كات كه‌ بۆ ساڵی 2016 ده‌یانه‌وێ كار بۆ سه‌ربه‌خۆیی كورد بكه‌ن.سیناتۆر له‌سه‌ر پشكی كۆمارییه‌كان له‌ ویلایه‌تی كێنتاكی ئه‌مه‌ریكا (د.رێند پاڵ) كه‌ بەربژاری كۆمارییه‌كانه‌ بۆ سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌مه‌ریكا، له‌ هه‌واڵه‌ حه‌فتانه‌كه‌یدا كه‌ وێنه‌یه‌كی بۆ ماڵپه‌ڕی فه‌رمیی پارتیی دیموكراتی كوردستانیش ناردووه‌ ڕایگه‌یاند: "حه‌قه‌ هه‌رێمی كوردستان بكرێته‌ ده‌وڵه‌ت و كورد ده‌وڵه‌تێكی سه‌ربه‌خۆی هه‌بێ و بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌وڵه‌تی كورد بكرێ، حه‌قه‌ پێشمه‌رگه‌یش ڕاسته‌وخۆ پڕچه‌ك بكرێ، ئه‌م هه‌نگاوه‌ پێویسته‌ له‌لایه‌ن كۆمارییه‌كانه‌وه‌ له‌ 2016 له‌ سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكادا بگونجێندرێت، چونكه‌ ده‌بێته‌ هۆی ڕاگرتنی پارسه‌نگی سیاسیی ئه‌مه‌ریكا له‌ ناوچه‌كه‌دا.}

^{سەرووتاری گاردیان}

ناوچەی سووری ئامەد بە مێژووی دێرین و باڵەخانەکانی و لەباوەشگرتنی ئەم دواییەی تەواوی نەتەوەو ئایینە جیاوازەکان بەناوبانگە. بەڵام لە ئێستادا زیاد و کەم ئەوێ لە بەرەیەکی جەنگ دەچێت. عەبدوڵڵا دەمیرباشی سەرۆکی شارەوانی ناوچەی سوور لە راپۆرتێکی پێشتری گاردیاندا و لە باسی بارودۆخی ئێستای سوردا، وتی: "دەبابەکان بە کۆڵانە تەنگەکانی سووردا دێن و دەچن.. دانیشتوانی شار بۆ چەندین هەفتە لە نێو ماڵەکانی خۆیاندا گیریانخواردووە.. ئەوانەی دەچنە دەرەوە لە ژێر مەترسی گولـلەی قەناسەکاندان.. گەر بشپێکرێن لاشەکانیان بۆ چەندین رۆژ لە شەقامەکان دەمێننەوە". زۆرێک لە دانیشتوانی ناوچەی سوور ئەو بەشەی شاریان چۆڵکردووەو خانوو و باڵەخانە دێرینەکانی ناوچەکە بەر بۆردمانەکان کەوتوون و ئێستا تەنها چەند خشت و بەردێکن. لە سەرەتای مانگی ١٢- وە لە ناوچەی سوور هاتووچۆ بە تەواوی و بۆ ٢٤ کاتژمێر لە رۆژێکدا قەدەغەکراوە.

فازڵ جاف 

^{دوور‭ ‬نییه‌‭ ‬كه‌سێك‭ ‬بناسیت‭ ‬زۆر‭ ‬زیره‌ك‭ ‬و‭ ‬لێهاتوو‭ ‬بێت،‭ ‬به‌ڵام‭ ‬سه‌ره‌ڕای‭ ‬به‌هره‌‭ ‬و‭ ‬تواناكانی،‭ ‬سه‌ركه‌وتوو‭ ‬نه‌بێت‭! ‬بگره‌‭ ‬هه‌ندێك‭ ‬جار‭ ‬وا‭ ‬ڕوو‭ ‬ده‌دات‭ ‬ئه‌و‭ ‬كه‌سانه‌‭ ‬نه‌توانن‭ ‬ته‌نانه‌ت‭ ‬بژێویی‭ ‬خۆیشیان‭ ‬مسۆگه‌ر‭ ‬بكه‌ن‭. ‬به‌‭ ‬عه‌ره‌بی‭ ‬پێیان‭ ‬ده‌ڵێن‭: ‬خاوه‌نی‭ ‬حه‌وت‭ ‬پیشه‌یه‌،‭ ‬به‌ڵام‭ ‬به‌ختی‭ ‬نییه‌‭. ‬ڕاسته‌‭ ‬ئه‌و‭ ‬جۆره‌‭ ‬كه‌سانه‌‭ ‬به‌‭ ‬زه‌ین‭ ‬و‭ ‬مێشك‭ ‬زیره‌كن،‭ ‬به‌ڵام‭ ‬له‌‭ ‬هه‌ست‭ ‬و‭ ‬سۆزدا‭ ‬زیره‌ك‭ ‬نین‭.‬
له‌‭ ‬ڕاستیدا‭ ‬زیره‌كی‭ ‬و‭ ‬لێهاتوویی‭ ‬به‌‭ ‬ته‌نیا‭ ‬به‌س‭ ‬نییه‌‭ ‬بۆ‭ ‬ئه‌وه‌ی‭ ‬مرۆڤ‭ ‬سه‌ركه‌وتوو‭ ‬بێت،‭ ‬هه‌ندێك‭ ‬له‌‭ ‬زانایان‭ ‬پێیان‭ ‬وایه‌،‭ ‬كه‌‭ ‬زیره‌كیی‭ ‬مرۆڤ‭ ‬له‌سه‌ر‭ ‬ئاستی‭ ‬هه‌ست‭ ‬و‭ ‬سۆز،‭ ‬گرنگتره‌‭ ‬له‌‭ ‬زیره‌كیی‭ ‬مێشك‭ ‬و‭ ‬زه‌ین‭. ‬باشه‌‭ ‬كه‌‭ ‬ده‌ڵێین‭: ‬زیره‌كیی‭ ‬هه‌ست‭ ‬و‭ ‬سۆز‭"‬،‭ ‬ئه‌م‭ ‬چه‌مكه‌‭ ‬ده‌بێت‭ ‬چ‭ ‬مانایه‌ك‭ ‬بگه‌یه‌نێت؟‭ ‬}

^{ئه‌م‭ ‬چه‌مكه‌‭ ‬زۆر‭ ‬قسه‌‭ ‬هه‌ڵده‌گرێت،‭ ‬هه‌ر‭ ‬بۆیه‌‭ ‬به‌‭ ‬سه‌دان‭ ‬پێناسه‌ی‭ ‬بۆ‭ ‬كراوه‌،‭ ‬به‌ڵام‭ ‬ڕه‌نگه‌‭ ‬ئاسانترین‭ ‬و‭ ‬ساده‌ترین‭ ‬پێناسه‌‭ ‬به‌م‭ ‬جۆره‌‭ ‬بێت‭: ‬ئاگاداری‭ ‬هه‌سته‌كانی‭ ‬خۆت‭ ‬بیت،‭ ‬هه‌سته‌كانی‭ ‬خۆت‭ ‬تاوتوێ‭ ‬بكه‌یت‭ ‬و‭ ‬شه‌نوكه‌ویان‭ ‬بكه‌یت،‭ ‬بۆ‭ ‬ئه‌وه‌ی‭ ‬له‌‭ ‬هه‌سته‌كانی‭ ‬خۆت‭ ‬بگه‌یت،‭ ‬ده‌ره‌نجام‭ ‬له‌‭ ‬هه‌سته‌كانی‭ ‬كه‌سانی‭ ‬ده‌وروبه‌ریشت‭ ‬ده‌گه‌یت‭. ‬ئه‌گه‌ر‭ ‬باش‭ ‬له‌‭ ‬هه‌سته‌كانی‭ ‬خۆت‭ ‬بگه‌یت،‭ ‬مامه‌ڵه‌كردن‭ ‬له‌گه‌ڵ‭ ‬هه‌سته‌كانت‭ ‬گونجاوتر‭ ‬و‭ ‬له‌بارتر‭ ‬ده‌بن،‭ ‬ئه‌وكات‭ ‬ئاراسته‌كردنیان‭ ‬ئاسانتر‭ ‬ده‌بێت‭.‬}

^{دڵشاد مەولوود}

_{ریفراندۆم، گەلی كورد لە بەردەم دوو ئەلتەرناتیڤدا رادەگرێت و چاوەڕوانی وەڵامی لێ دەكات، چاوەڕێی وەڵامێكی روونی لەسەر دواڕۆژی سیاسیی دۆزەكەی لێ دەكات.لەم راپرسییە گشتییەدا یەك ئەلتەرناتیڤی سیاسی بۆ چارەنووسی كورد دەنگی زۆرینەی جەماوەری كورد وەردەگرێت، لەبەر ئەوەی بواری سات و سەودا و موزایەدەی سیاسی نامێنێت و دوودڵی و راڕایی و گومان جێگەیەكیان لە بزووتنەوەی سیاسیی نێو كوردستاندا بۆ نامێنێتەوە. دیارە ئەمەیش دەستكەوتێكی گەورەیە بۆ بزوتنەوەی رزگاریخوازانەی نەتەوایەتی و هێزە سیاسییەكانی كورد، چ ئەوانەی هەن، چ ئەوانەی لە دایك دەبن، كە بە عەقڵییەتێكی نوێ و بەرنامەی نوێ و سیاسەتێكی نوێوە بێنە مەیدان و مێژوویەكی نوێ بۆ داهاتووی كورد بنەخشێنن.}

_{ریفراندۆم شێوازێكی دیكەیە لە شێوازەكانی بەشداریكردنی هاووڵاتییان (دەنگدەران) لە دروستكردنی بڕیاری سیاسیدا، بە یەكێك لە رێگاكانی دیموكراسیی راستەوخۆ دادەنرێت و دەرفەتی ئەوە بۆ جەماوەر دەڕەخسێنێت، كە لەبارەی پرسێكی دیاریكراو، بە بەڵێ، یان بە نەخێر دەنگ بدەن. ئەم شێوازە لە چەند وڵاتێكی وەك سویسرا و وڵاتە ئەسكەندەناڤییەكاندا بە زۆری بە كار دێت. بەڵام لە وڵاتێكی وەك بەریتانیادا كەمتر هانای بۆ دەبرێت.}

^{ئازا حەسیب قەرەداخی}

_{ئەو قسەیەی سەرۆكی حكوومەتی هەرێم، كە وتبووی " ئێمە بە تەنیاین" لەلایەن هەرزەی سیاسی و میدیاكارانی گومانچێنەوە بۆ مەرامی سیاسی قۆزرایەوە. لەم قۆناغەدا گەلی كوردستان بە تەنیا نییە و بە تەنیایشە.
پرسی یەكەم كە تێیدا تەنیا نین، شەڕی دژی داعشە. چونكە داعش مەترسییە بۆ سەر ئاسایشی نێودەوڵەتی و رۆژهەڵاتی ناوین. بۆیە، هێزگەلێكی فراوان هاوكار و هاوسەنگەرنمانن. پرسی دووەم كە تێیدا تەنیا نین، پرسی سەربەخۆیی و دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستانە. سەرۆك بارزانی، لە دوادیمانەیدا لەگەڵ رۆژنامەی گاردیانی بەریتانیاییدا دەڵێ؛ سەرانی وڵاتانی جیهان گەیشتوونەتە ئەو باوەڕەی كە سەردەمی رێككەوتنی سایكس-پیكۆ كۆتایی هاتووە و عێراق و سووریا جارێكی دیكە وەكو دەوڵەت لە فۆرمی پێشوویاندا دروست نابنەوە و، ئێمەیش لە هەموو كات زیاتر لە سەربەخۆییەوە نزیكین.}

_{هەرچەندە لەبارەی سەربەخۆییی كوردستانەوە، ناكرێ چاوەڕوانی ئەوە بین دەنگی پشتگیریی دیپلۆماتەكان بە زوویی و بە ئاسانی ببیستین، بەتایبەتیش هیی ئیدارەی ئەمریكا كە لە سەروەختی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردندایە.}

مه‌شخه‌ڵ كه‌وڵۆسی

^{تاكو ئه‌م چركه‌یه‌ ئه‌وه‌ی ئاشكرایه‌و هه‌ستی پێده‌كرێت، دوو پرۆژه‌ له‌ناو شه‌قامی سیاسی كوردیدا كاریان له‌سه‌رده‌كرێت. شه‌قامێك كه‌ لایه‌نگری خۆی هه‌یه‌، كاربۆ سودوه‌رگرتن له‌م ده‌رفه‌ته‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست ده‌كات، تاكو كورد بتوانێت له‌سه‌ر ده‌ستی ئه‌م نه‌وه‌یه‌دا وله‌ده‌ستپێكی سه‌ده‌ی 21 دا ببێته‌ خاوه‌نی قه‌واره‌ی نه‌ته‌وه‌یی خۆی، ئێمه‌ له‌چه‌ندین بۆنه‌ی جیاواز و دیبه‌یتی كراوه‌دا پاساوه‌كانی ئه‌و ڕیتمه‌ له‌كاركردنمان خستۆته‌ به‌رچاو، ئه‌ڵبه‌ت هۆكارگه‌لێكی زیاتریش هه‌ن كه‌ئێمه‌ نایان بینین و كه‌سانی تر له‌لای تره‌وه‌ هه‌وڵی نمایش كردنیان ده‌ده‌ن.
پرسیار ئه‌وه‌یه‌: ئایا به‌هه‌موو ئه‌و هه‌وڵانه‌ی كه‌ ده‌یانه‌وێت پرۆسه‌ی دروستكردنی ده‌وڵه‌تێك بۆ كورد له‌م ده‌رفه‌ته‌دا بكه‌نه‌ ئه‌جێندای نه‌ته‌وه‌ی كورد، توانیویانه‌ ئامانجه‌كه‌یان بپێكن و ئه‌وه‌ی پێویسته‌ له‌ماركێتین بۆ پرۆژه‌ی سه‌ربه‌خۆیی كوردستانی بكه‌ن؟. وه‌ڵامی ئه‌م پرسیاره‌ جێدێڵم بۆ بڕگه‌ی داهاتووی ئه‌م كورته‌ شیكردنه‌وه‌یه‌.}

زكری مووسا

بەرەی نێوخۆیی دژەسەربەخۆییی كوردستان، بڕوبیانووی زۆریان بۆ دژایەتیكردن یان دواخستنی سەربەخۆیی هەیە. دژایەتیكردنی سەربەخۆیی ئەویش لەناوخۆدا كارەساتێكی فیكری و ئەخلاقییە كە لەمێژووی هیچ میللەتێكدا ڕووی نەداوە، بەتایبەت بە لەبەرچاوگرتنی ئەو قوربانییە بێسنوورەی گەلی كوردستان بۆ گەییشتن بە ئازادی بەخشیویەتی، ئەو دژایەتی و عینادە پتر ویژدانی گەل ئازار دەدات. بریقەدارترین بیانوو بۆ دژایەتیكردنی سەربەخۆیی، بابەتی سیستەم و دیموكراسییە. تیۆریزانانی بەرەی دژەسەربەخۆیی وای بۆ دەچن: پێویستە سیستەم و دیموكراسی كامڵ ببێت ئەو كات پێ بنێینە قۆناغی دەوڵەتبوون. هەر چەندە ئەو بلۆكە نەیارەی سەربەخۆیی لە بابەتی دیموكراسیدا كارنامەیەكی باشیشی نییە، لەگەڵ ئەوەیشدا ئەم بیانوویە دوورە لە مەنتقی سیاسی و پڕۆسەی گەشەسەندنی سرووشتی و سیاسیی كۆمەڵگاكان.

دیموكراسی پڕۆسەیەكی بێ كۆتاییە و هێڵێكە بەردەوام لە جووڵەدایە و،

د.محه‌ممه‌د خدر مه‌ولوود

هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاى ساڵه‌وه‌ 2016، سه‌رۆك بارزانى ئه‌جێنداى كارى هه‌رێمى كوردستانى له‌ كۆبوونه‌وه‌ى ساڵانه‌یدا له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانى نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان و یه‌كێتیى ئه‌ورووپا و كۆنسووڵی وڵاتانى دونیا له‌ هه‌ولێر، ڕاشكاوانه‌ ڕاگه‌یاند، كه‌ خۆى له‌ پرسى به‌ فه‌رمیكردنى ریفڕاندۆمى گه‌لى كوردستاندا ده‌بینێته‌وه‌، وه‌ك هه‌نگاوى یه‌كه‌م و دواتر ڕاگه‌یاندنى ده‌وڵه‌تى كوردستان و جیابوونه‌وه‌یه‌ له‌ عێراق، له‌و وڵاته‌ى به‌ هیچ جۆرێ كولتوورى پێكه‌وه‌ژیانى تێدا نه‌ماوه‌.
جیابوونه‌وه‌كه‌ش به‌شێوه‌یه‌كى ئاشتىیانه‌ ده‌بێ، گه‌ر حكوومه‌تى عێراق بیه‌وێت ده‌وڵه‌تێكى باشى مۆدرێنى فره‌ئایین و ئایینزا و نه‌ته‌وه‌ی یه‌كترویست و دیموكراسیی خاوه‌ن په‌یوه‌ندیى كۆمه‌ڵایه‌تیی هاوبه‌ش، ببێته‌ دراوسێى كه‌ ده‌وڵه‌تى تازه‌ى كوردستانه‌. ئه‌وا ده‌وڵه‌تى تازه‌ى كوردستان یه‌كێك ده‌بێت له‌ دراوسێ باشه‌كانى به‌رى رۆژهه‌ڵات و باكوور و چه‌ندین كیلۆمه‌تریش له‌ به‌رى رۆژئاوای عێراقدا و، عێراقی عه‌ره‌بیش گه‌ر مه‌به‌ستى بێ، فێره‌ دیموكراسیه‌ت و پێكه‌وه‌ژیان و لێبوورده‌یى ده‌كات.