فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...
2025-04-12-15-16-19ناوەڕاست لە عومان بە نێوەندگیری وەزیری دەرەوەی عومان دەستیان پێكردووە.  ئیسماعیل بەقایی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە راگەیەندراوێكدا وتوشیەتی، گفتوگۆكان بەشێوەی "ناڕاستەوخۆ" لەو شوێنەی كە پێشبینی...
2025-04-12-15-08-33 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-12-15-08-28 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-12-15-06-23 داواکاری تایبەت"ی ئەمریکای بۆ ئێران تێدابووە. ئەم داواکاریانە بریتین لە: داواکارییەکانی ئەمریکا لە ئێران 1- هەڵوەشاندنەوەی تەواوەتی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران. 2- وەستاندنی تەواو و پشتڕاستکردنەوەی سیاسەتی پاڵپشتیکردنی...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

شۆڕش خدر

چەمكی دەسەڵات یەكێكە لە بابەتە هەرە سەرەكیەكانی ناو هزری سیاسی،بە درێژایی مێژووی مرۆڤایەتی دەسەڵات لەگەڵ ئەو ژینگەیەی تێیدا ژیاوە خۆی گونجاندووە فۆرمی جیاوازی وەرگرتووە.هەر لە سەردەمی یۆنانی كۆنەوە بۆ سەدەی ناوەڕاست تاكو ئەم ئێستایەی تێیدا دەژین پێیدەوترێت دونیای مۆدێرن،دەسەڵات بۆ درێژكردنەوەی تەمەنی خۆی لە هەر قۆناغێك و سەردەمێك تەكنیك و میكانیزمی جیاوازی بەكارهێناوە،بە شێوەیەك كە بتوانێت هەیمەنەی هەبێت كاریگەری لەسەر سایكۆلۆژیای كۆمەڵگا دابنێت كۆنتڕۆڵیان بكات.

لە قۆناغی كۆمەڵگای تەقلیدیدا هێزی دەسەڵات لەدەست سەرۆك خێڵ و پادشا و پیاوانی ئاینیدا بەرجەستە دەبوو ،بەشێوەیەك لە ڕێگای نۆرم و بەها ئەخلاقی و كەلتوریەكاندا هەوڵی ڕێكخستن و ئیدارەدانی چالاكییە سیاسی و كۆمەڵایەتییەكانی دەدا.بەڵام لە دونیای مۆدێرنەدا ئەم مۆدێلە لە دەسەڵات گۆڕنكاری گەورە بە خۆوە دەبینێت،بە تایبەتی دوای سەرهەڵدانی دەوڵەت نەتەوە وەك بونەوەرێكی زیندوو لە دایك دەبێت ،هەر لەو سەردەمەوە ئەركی دەسەڵاتیش لە ڕیگای دەزگا یاسایی و شەرعیەكانەوە بە سیستەم دەكرێت گۆڕانی بەسەردادێت،هەر ئەم دەزگایانە بۆ خۆشیان دەبن بە بەشێك لەمیكانیزمەكانی كۆنتڕۆڵكردن و چاودێریكردنی ڕەفتار و هەڵسوكەتەكانی

Read more...

 

فازڵ وەلیان

ئاڵوگووڕی و خوار و بان بین ئابووری و ئاست فەرهەنگی کوومەڵگا، هووکار و دەلیل فرە دیرد. هەر ولاتێگ وە نسبەت کارگەری و دەس داشتن ڕووشن هویرەیل و سیاسەتمەدارەیل و ئوستادەیل دانشگا و هونەرمەندەیل وەگشتی تەمامچین و لایەنەیلئەو وڵاتە، دەرەجە و ڕادەی گووڕانکارییەیل و خوار و بانیەیل لە گشت باوەتەیل جیاواز و بایس لەی بارەوە وە ئارامی و وە دققەتەو بایدە قسیە و بزانید چە ئویشید و چوی ئویشید.
بەڵام هەرکەسێگ وە بنەڕەت شوین و جی و پایگا و ڕوانگەی خوەی لە بارەی ئەهواڵ ولاتەگەی نەزەر دەید.
وەگشتی هەرکاممان لە درێژای تەمەنمان چەندین جار شنەفتیمنە ک خەڵک ئێران وە چەو وڵاتەیل و نەتەوەیل دەور و وەر خوەی، یەکێگ لە سیاسیترین و ئاگاترین و وەرچەوڕوینترین خەڵکەیل ناوچەگەن.
ئی قسیە لە دەم موئەلمەیل و مامووسایل دانشگا و لە ڕادیۆ و تلیزوین و ڕاگەیاننەیل گشتی، هەمیشە دوپاتەو بوود و وە گووشمان هاوردنە و تیەرنیش.
ئی کارە ئەقەرە تکرارەو بیە ک چمانی توان باوەڕ و ئیمان وەی دروشم و شوئارە باریمن و ئەڵبەت فرەیگمانیش باوەڕ کردیمنە و تەنانەت هەر وەیەیشە نەوسایمنە و ڕێکلام و تەبلیق

Read more...

 

ئازاد محەممەدزادە


کۆتایی 40 ساڵەی شەری ساردی ئامریکا و ئێران رێککەوتن و وتووێژە لەسەر پاراستنی بەرژەوەندییەکانی دوولایەنە

هیچ کات ئێران و ئامریکا ئامادە نین گەروەترین و بەهێزترین بەرژەوەندییەکانیان لە ناوچەدا بخەنە مەترسییەوە لە پێناو شەرێک کە زەرەرمەندی سەرەکی خۆیانن، بە پێی گریمانەکان ئەو شەرە ساردەی ئێران و ئامریکا نابێت بە شەرێکی گەرم کە لە دەستدانی بەرژەوەندی و لاوازی پێگەی خۆیانی لێ بکەوێتەوە، چۆنکە تێچوویەکی پر دەست کەوت دەبێت بۆ دوو لایەن، ئەوان گەرەکیان نیە بکەونە ناو شەرێک دوورودرێژ ماوە و بێ ئەنجام.

کورد لە ئێران و زلهێزان:
پێویستە کوردی ئێران پرسی خۆی تێکەڵ بە ململانێی زلهێزان لەگەڵ تاران نەکات، تا ئێستا زلهێزان و بە تایبەتی ئامریکا لە رووی سیاسی، مەحنەوی، مادی، لۆجستیکی و تەنانەت پاراستنی کەمپ و بارگاکان هیچ جۆرە پشتیوانییەکی حیزبە کوردیەکانی رۆژهەڵات و خەڵکی کورد لە ناوخۆی ئێرانی نەکردووە، وڵاتانی زلهێز و گەورەی جیهان و بەتایبەتی ئامریکا ئەوەی لەبەرچاویان نیە و بۆیان گرینگ نەبووە پرسی کورد لە ئێران و رەوشی گەلانی تری ناو ئەووڵاتەیە، چۆن لە حەقیقەت دا کورد ناتوانێ بەرژەوەندی کەلان و دڵخواز بۆ زلهێزان دەستەبەر بکات. ئەو بی مولاباتی و پشت گوێخستن و ئیهمال کردنەی ئەورووپا و ئامریکا لە ئاست کورد لەئێران مێژوویەکی دوور و درێژی هەیە، لە پشت کردن لە سمکۆ تا گەمارۆدان و رووخانی کۆماری کوردستان، هەروەها تیرۆری رێبەرانی کورد دوکتۆر قاسملوو و دوکتۆر شەرەفکەندی کە دوایین نموونەش موشەکبارانکردنی قەڵای دێموکرات حدک و فێرگەی حدکا لە مانگی خەرمانانی ساڵی پار 2018 دا بوو، کە ئامریکا و کۆشکی سپی و ئەورووپا هیچ هەڵوێستێکیان نەگرت و تەنانەت وەها خوێندنەوەی بۆ دەکرێت کە ئامریکا حیزبە کوردیەکانی رۆژهەڵات و ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی فیدای بەرژەوەندی و ئیمتیاز وەرگرتن لە ئێران و رێگا خۆش کردن بۆ وتووێژ لەگەڵ تاران

Read more...

شاخەوان برایم عەبدوڵڵا

 

كێشەی كورد، ئەگەر بە ئاشتی نەبێت، بە شەڕ و رووبەڕووبوونەوە لە بەرانبەر هەر كام لەو دەوڵەتانەی كە كورد كێشەی لەگەڵیاندا هەیە چارەسەر نابێت، تەنانەت هەرچەندی كورد بەهێزیش بێت و شەڕكەری چاونەترسی یەكجار زۆریشی هەبێت، بەڵام نابێت ئەو راستییە تاڵەمان لە بیر بچێت، هێشتا هێزە زەبەلاحەكان، ئەو هێزانەی كوردییان بە خاك و نەتەوەوە بەسەر دابەشكراوە، دەتوانن بە توندی رووبەڕووی كورد ببنەوە.

تۆیش ئارەزووی خۆتە، ئەم قسەیە لەڕووی سۆز و عاتیفەوە چۆنچۆنی لێكدەدیتەوە، بەڵام واقیعەكە رێك ئەوەیە كە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش، تەنیا رێگە بۆ چارەسەری كێشەی كورد لە پرسی ئاشتەوایی دەبیننەوە، ئەگینا لە شەڕدا رەنگە هەندێ شت لەدەستبدەین كە بە خوێنی رۆڵەی كوردان، لە هەر پارچەیەكی كوردستاندا بەدەستهاتوون.

پەیامەكەی عەبدوڵڵا ئۆجەلان درەنگوەختە، دەبوو ئەوكاتانە بووایە كە دەرفەتی باشتر لە ئێستا، بۆ كورد لە باكوور و رۆژئاوا هاتبوونە كایەوە تا لە ئاشتیدا كورد شتی زیاتر بەدەستبهێنێت و پارێزگاریش لە بەشێكی ئەو دەستكەوتانەی بكات كە بە خوێنی بەدەستی هێنا و دواجار لە ئەنجامی سیاسەتی هەڵەی قەندیل بە ئاسانی لەدەستیدا، هەڵبەت باسی رۆژئاوای كوردستان دەكەین، ئاخر ئەگەر پرسی ئاشتی لە

Read more...

 

ئاسۆ عەبدوللەتیف

• تەنگی بە سەرۆكی سوریا بەشار ئەسەد لێژكردو دواتر بەرژەوەندیەكانی لەگەڵ هاوتا كردەوەو هێشتیەوە.
• جەنگی دژی موقتەدا سەدر كردو دواتر بەهێزی كردو شەست میلیشیای حەشدی شەعبی بۆ دروست كردن.
• بەرانبەر ئەردۆغان و فیدراسیۆنی رێكخراوە مەترسیدارەكان هیچی بۆ نەكراو ئێستا فڕۆكەی مۆدێلی خاریقی پێدەفرۆشێت.
• لە جەنگ و هەڕەشە دژی كۆریای باكورو سەرۆكە گەنجەكە، دواتر هێشتیەوەو سازشی بۆكرد.
• لەپرسی خاشقچی و سەربڕینەكەی پاشەكشەی گەورەی كرد دژی عەرەبستانی سعودیی و ئەمەش بۆ كۆنتێنەرێك دۆلار.
• حیزبوڵای لوبنانی بە بەهێزترین شێوەو فۆرم ماوەتەوە دژی ئیسرائیل و ئەمریكاو حەسەن نەسروڵاش هێشتا قەدرگیراوترین فیگۆری مەزهەبی و عەقائیدیی رۆژهەڵاتی ناوینە.
• ئەمریكا دیسان چەندین بزوتنەوەو رێكخراوی نافەرمی خستۆتە لیستی رەش‌و تیرۆری نێودەوڵەتی‌و پاش ماوەیەك میدیاو زومی كامێراكانی بەخۆیەوە سەرقاڵ كردوە تا شەڕەكانی دیكەی پێ یەكلایی بكاتەوە بە قازانجی بەرژەوەندیەكانی خۆی.
• دوساڵ پێش ئێستا پارەیەكی هائیلی تەرخانكرد بۆ دەستگیركردنی

Read more...

 

کەماڵ محەممەد

لە پێناو بەدەست هێنانی ئامانجەكانی خۆی لە میانەی خاوەندارێتیكردنی ئابورییەكی جیهانی دەستدرێژكەر ،ئەمریكا لە رێگەی پرۆژەیەكەوە كە بە گۆڕانكارییەكانی سەدە ناسراوە نەخشەیەكی بۆ گۆڕانكارییەكانی چەندین وڵاتی رۆژهەڵاتی ناوین ئامادە كردوە، ئەمە لە كاتێكدا كە ناوچەكەو جیهان دابەشبوون بەسەر دو جەمسەری بلۆكدا، بۆیە ئەمریكا دەیەوێت لە رێگەی گۆڕانكارییەكی جیۆپۆلەتیكییەوە سیستەمی سیاسی جیهانی و بە تایبەت رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە دوجەمسەرییەوە بكات بە تاك جەمسەری و باڵادەستی ئەمریكا.

لێرەدا ئەمریكا مەبەستێتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە پارادۆكسێكی زۆر ئاڵۆز و تەنگەژەی سیاسی و ئابوری و سەربازی و كۆمەڵایەتیدا بێت لە ناوخۆی وڵاتەكانی ناوچەكە ،بۆ ئەوەی نەتوانن تواناكانی خۆیان بخەنە خزمەتی خۆیانەوەو سەقامگیری و ئاشتی لە ناوخۆ و ناوچەكە مسۆگەر بكەن، بۆیە پرسی ستراتیژییە سەربازی و ئابوری و جیۆپۆلەتیكییەكان هەمیشە گەورەترین خەمی ئەمریكا بوە لە ناوچەكەدا ،ئێستا رۆژهەڵاتی ناوەراست لە قەیرانێكی قوڵی سیاسی و ستراتیژیدایە ،ئەوەی ئێستا دەگوزەرێت گۆڕانكارییەكانی جیهانگەرایی و شەری سەرمایەدارە ئیمپریالیستەكانە كە هەریەكەیان ئەیانەوێت لەسەر بنەمای بەرژەوەندییەكان و مۆدێلی قەوارەی سیاسی تایبەت بە خۆیان دابڕێژنەوە ،بەهۆی ئەوەی كە رۆژهەڵاتی ناوەراست ناوچەیەكی گرنگە بۆ سەرچاوەكانی ووزە ئەمە وای كردوە كە زلهێزەكان بیكەنە پێگەیەك بۆ ئەوەی بەشێوەیەكی راستەوخۆ ناوچە نەوتی و ستراتیژییەكانی چەقی رۆژهەڵاتی ناوەراست

Read more...

 

ئازاد محەممەدزادە

خواستی رەوا و بەرحەقی کورد لە ئێران مافی دیاریکردنی چارەنووسە، چارەنووسێک کە گەیشتن بە سەروەری سیاسی یا حکومەتی خۆجێیی لە شکلی مومکینی خویدا بۆ کورد دەستەبەربکات، جا ئەو شکلە چ خودگەردانی ، خودموختاری، فیدراڵی، یا سەربەخۆیی بێت، کە ئەمانەش بە پێی بارودۆخ، توانا و زەرفیەتی کورد، هەروەها بە تەعامول و پێشگرتنی میکانیزمی ئاشتی و دیالۆگ و قەناعەت، بەرخۆدان، خواستی یەکدەستی سیاسی و خۆراگری مەدەنی روو بە تاران جا چ حکومەتی ئێستا بێت یا دوارۆژ ئیمکان جێ بەجێ بوونی هەیە.
سەربەخۆیی بۆ کوردستانی گەورە، گەرچی سەربەخۆیی ئیدەئالی بەرز و ئامانجی هەرە گەورەی کوردە لە سەد ساڵی رابردوودا، بەڵام سەربەخۆیی کوردستان لە شەرایەتی ئیستادا لە ئیرادە و خواستی کورد بەدەرە، بۆیە سەربەخۆیی بێ دانپێدانانی توکمە و ستراتیژی درێژخایەن، بە ژێر خانی ئابووری و سیاسی لاواز، و بێ پشتیوانی و ئیرادەی وڵاتان گەورەی مسۆگەر نابێت، هەنووکە کوردیش ناتوانی لەم هەلوومەرجەدا ئەو بەرژەوەندیە گەورەیە بۆ زلهێزان دەستەبەر بکات، بەم پێیە لە ژێر ناوی سەربەخۆیی یا بەرژەوەندی حیزب و بەشێکی تری کوردستان نابێ کورد لە ئێران قوربانی بازی و سات و سەودای ئابووری و بازرگانی زلهێزانی جیهانی و فیدای بەشەکانی تری کوردستان.

کەواتە ئێمە وەک کورد لە ئێران لە نەبوونی کەشی ئازاد و دێموکراتیک، بە هۆی زۆری گوشار و سەرکوت لە لایەن حاکمیەتی مەرکەزی تارانەوە لە وەها حالەتێک دا کە مەجالی بەشداری ئازاد بە حیزب و لایەنە سیاسی و مەدەنیەکانی کورد نادرێ کە لە پرۆسێسی هەڵبژاردنی دێموکراتیک دا بە ئازادانە ، جۆری سەروەری سیاسی

Read more...

 

بەرێزانی ناوەندی هاوكاری حیزبەكانی كوردستانی ئێران، پێویستە ئێوەی بەرێز بەجێگای تەشویقی گەنجان بۆ شەهیدبوون لەپێناو فێدرالیزەكردنی ئێران دا، داوا لەگەنجانی كورد بكەن كە خۆیان لەپێناو پاراستنی حكومەتی دیفاكتۆ لەتبعیددا، ئامادەبكەن. ‎ئەوانەی شەری موشەكی نوختەزەنیان پێناكرێ سیاسەتی وتووێژخوازیش وەك سووكایەتی بەكورد دەقەبلێنن، با بفەرموون و بەسوود لەبژاردەی ٣هەم واتە:نەقشەرێگای كۆماریخوازان، مافی قایم بەزاتی كوردان لەشكلی حكومەتی دیفاكتۆ لەتبعیددا، مسەوگەر بكەن.
حیزبەكان رۆژهەلات نابێت چارەنوسی كورد، گرێدراویی چارەنووسی نادیاری ئوپۆزیسیۆنی سرانسەری ئێران بكەن، بەلكوو پێویستە بۆ دەستەبەركردنی مافی قایم بەزاتی كورد، فرسەتەكان بۆ وتووێژ دەگەل تاران بقۆزنەوە، واتە: ” ” نابێ نەغد بە قەرز بدەن ” ‎بۆ كوردی رۆژهەلات نابێ گرینگ بێت لەتاران شا حكومت دەكات، یان شێخ و مەلا، بەلكوو ئەوەی دەبێ گرینگ بێت: چەسپاندنی مافی قایم بەزاتی كوردە، بۆیە گەر خەلك وحزبەكا ئیرادە بكەن، دەتوانن مافی كورد لەشكلی حكومەتی دیفاكتۆ،ئنتقالی،و لەتبعیدا رابگەیەنن. ‎بێ ئینسافی دەبێت گەر بەرێزانێك، ململانی گۆفتمانی ناو حیزبەكەیان، تێكهەلكێشی گۆفتمانی ئاشتەوایی بزووتنەوەی كۆماریخوازان

Read more...

 

هەڵۆ ئەحمەد

ئەم پرسیارە و چەندین پرسیاری تر کە بوونەتە جێی وتووێژی زۆرێک لە خەڵکان و کەسانی کۆمەڵناس، من لێرەدا بەڕوونی خاڵێک دەخەمەڕوو.

لەدوای سێبتێمبەری ساڵی ٢٠١٥ بەڕێژەیەکی بەرچاو و نائاسایی کۆمەڵێ کۆچبەی زۆر ڕوویان لەوڵاتانی ئەوروپا بەگشتی و وڵاتی ئەڵمانیا بەتایبەتی کرد، کە لەم ڕێژە کۆچبەرەدا سەدان و بگرە ھەزاران خێزانیش لەناویاندا ھەبوو لەھەموو نەتەوەکانی وەک عەرەب و فارس و ئەفغانی و ئەفریقی بەھەمان شێوەکوردیش کەبێ بەش نەبوو لەو ڕێژە کۆچبەرانە کەڕوویان لەوڵاتانی ئەوروپاکرد.

ئێمە لێرەدا تیشک دەخەینەسەر ئەو بابەتەی کە بۆچی زۆربەی ئەو خێزانانەی کە لە نیشتمان و وڵاتی خۆیان ھیچ کێشەیەکی ئەوتۆیان نەبووە بۆ لێکترازان و جیابوونەوە بەڵام بە گەیشتنیان بۆ وڵاتانی ئەوروپا و دوای ماوەیەک ژیان لەو غەریبیەدا بەڕێژەیەکی بەرچاو لەو خێزانانە تووشی لێک ترازان و جیابوونەبوون.

ھۆکار گەلێک ھەن بۆ ئەم کێشە خێزانیانە کە ھەردوو ڕەگەز تیایدا بەشدارن لەھەندێک حاڵەتدا ھۆکار ئافرەتەکەیە و لەھەندێک حاڵەتیش ھۆکار پیاوەکەیە کەبەڕادەیەکی زۆر بەرچاو ھۆکاری دروست بوونی کێشە و جیابونەوەی ئەو خێزانانە دەگەڕێتەوە بۆ پیاو.

لێرەدا ئەبێ ئەوەبخەینەڕوو کە زۆربەی ئەو کێشانە لەوەوە

Read more...

 

ئازاد محه‌ممه‌دزاده‌

لاوانی کورد له‌ سه‌رده‌می به‌جیهانی بوون، دیالۆگ‌و ئاشتی نێوان شارستانه‌ته‌کان‌و، ئه‌و هه‌موو گۆڕانکاری‌یه‌ خێرا‌و هاوکات پێشکه‌وتنی ته‌کنۆلۆژیا‌و زانست‌دا، هه‌روه‌ها به‌جیهانی بوونی مافه‌کانی مرۆڤ ناتوانن چی دیکه‌ خۆیان له‌ بێ‌شوناسی که‌سێتی‌و ئینکار‌و سڕینه‌وه‌ی ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی‌دا

ببیننه‌وه‌. ئایا لاوان کورد ده‌توانن مۆدێلی نوێی خۆیان تاقی بکه‌نه‌وه‌و پڕۆژه‌ی خۆیان بۆ شۆڕشێکی گشتگیری سیاسی‌و گۆڕانکاری کۆمه‌ڵایه‌تی له‌‌سه‌ر بنه‌مای نوێ بوونه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگاو ئازادی گشتی‌و تاکی‌یه‌کان‌و دێمۆکڕاسی پێشکه‌ش بکه‌ن؟

بێ‌گومان هێزی لاو کاراترین توێژی کۆمه‌ڵگایه‌‌و سه‌رمایه‌ی ئه‌مڕۆی کۆمه‌ڵگای کوردی به‌ ئه‌ژمار دێ‌و رۆژ له‌‌دوای رۆژ به‌ره‌و سه‌رکه‌وتن هه‌نگاو ده‌نێ، به‌ڵام هێشتاش به‌شی هه‌ره‌زۆری وزه‌و پوتانسێلی لاوان‌ له‌ لایه‌ن سیسته‌م‌و بنه‌ماڵه‌‌و کۆمه‌ڵگاوه‌ به‌تاڵ ده‌کرێته‌وه‌ که‌ ده‌بێ کۆتایی پێ بهێنرێ.
لاو به‌ کورتی: که‌سێکه‌ له‌ هه‌ر دوو ره‌گه‌زی مێ‌و نێر پێک دێ که‌ ته‌مه‌نی منداڵی‌و مێرمنداڵی تێ‌په‌ر کردوه‌و له‌ قۆناغی گه‌شه‌و هزری هه‌نگاو ده‌نێت، تێکه‌ڵ به‌ دونیای گه‌وره‌ ساڵان ده‌بێ‌و به‌رپرسایه‌تی ژیان‌و کاری ده‌که‌وێته‌ سه‌رشان، ئه‌رک‌دار ده‌کرێ به‌ نیسبه‌ت چاره‌نووسی خۆی‌و بنه‌ماڵه‌‌و کۆمه‌ڵگاوه‌.
لێره‌دا کورته‌ ئاماژه‌یه‌ک به‌ پرس‌و بابه‌تی تایبه‌ت به‌ لاوان، پێگه‌و شوناسی لاوانی کورد، دیالۆگی نیوان نه‌سڵه‌کان‌و ئه‌رکی لاوان به‌ نیسبه‌ت داهاتووی کۆمه‌ڵگای کوردی‌و لاوان له‌ رۆژهه‌ڵاتی کوردستان دێنمه‌ به‌ر باس.
ئه‌وه‌ی که‌ لاوان که‌مترین رۆڵیان له‌ کایه‌کانی ژیان‌دا هه‌یه‌‌و تاڕا‌ده‌یه‌ک تووشی سه‌رلێشیواوی‌و بێ‌شوناسی هاتوون، ده‌گهڕێته‌وه‌ بۆ چه‌ند هۆکار که‌ به‌ کورتی ئاماژه‌ به‌ دوو هۆکاری سه‌ره‌کی ده‌که‌م.
یه‌که‌م: خواستی لاوی کورد که‌ هه‌وڵی پێویستی نه‌داوه‌، چونکه‌ خۆی له‌ ململانێکانی ژیان ده‌دزێته‌وه‌و به‌دوای شوناسی راسته‌قینه‌ی خۆی‌دا ناگه‌ڕێ یا ترسێک له‌ ئه‌گه‌ری پێش‌بینی کردنی‌ شکست وای کردوه‌ که‌ خۆی نه‌خاته‌ نێو ئه‌و یاریانه‌وه‌‌و به‌جۆرێک خۆیانی لێ ده‌بوێرن، له‌ راستی‌دا ئه‌وه‌ زۆر مه‌ترسیداره‌ هه‌م بۆ خودی لاو و هه‌میش بۆ کۆمه‌ڵگا که‌ ده‌ره‌نجامه‌ خه‌راپه‌کانی له‌ ماوه‌یه‌کی

Read more...

گۆران ھەڵەبجەیی

سەرەتا پیرۆزبایی لە گەلی کورد دەکەم لە باکوور، کە توانیان سەربەرزانە لەو ھەڵبژاردنانەدا دەرچن.بەڵام بەدەر لەمە دەبێ وەڵامی ئەو پرسیارە گرنگەش بدرێتەوە کە لە فەیسبووک لە لایەن دڵسۆزانەوە بە نیگەرانیەوە خرایە ڕوو. پرسیارەکە دەڵێ بە پێی ئەنجامی ھەڵبژاردەکان ، ھەدەپە ھەندیک شارەوانی لەدەست داوە ،بەمەش ڕێژەی دەنگەکانی دابەزیەوە ، ھۆکار چیە کە دەنگەکانیان کەمی کردووە؟

بەر لە وەڵامدانەەی ئەم پرسیارە گەرەکە بگەڕێینەوە بۆ چەند ساڵێک لەمەوبەر یا ڕوونتر پاش ھەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی تورکیا. لەو دەمەدا ئەردۆغان بە ئومید بوو کە ھەدەپە ڕێژەی ١٠٪ نەھێنێت و پێی نەخاتە پەرلەمان ، بەڵام کە ئومیدەکەی نەھاتە دی ، سیاسەتێکی دوژمنکارانەو نائینسانی پەیڕەو کرد دژ بە ھەدەپە.

ھەموو دەزانین کە ھەر حیزبێک لە دەمی ڕەوشێکی سەوغڵەم و ئازادیدا دەتوانێت ممارەسەی سیاسەت بکات و گەشەبکات و بەرنامەی خۆی ڕابگەیەنێت، بە پێچەوانەوە ھەر دۆخێکی ناھەموارو نالەبار بەسەلبی کاردەکاتە سەر ئەو حیزبە لەھەموو پێگەکاندا.

بەرنامەکەی ئەردۆغان

Read more...

 

فەوزیە سوڵتانبەگی

دەیان ساڵە و بگرە زیاتریش، ژنان خەباتێكی بێ پسانەوەیان دژی چەوسانەوە و نابەرانبەری مافی ژن و پیاو لە كۆمەڵگەدا دەست پێ كردووە، هاوكات بۆ دەستەبەری مافی یەكسانی لە هەوڵدان.

مێژووی ئەم خەباتە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو سەردەمەی ١٨٥٧ ژنانی كرێكاری كارگەی رستن و چنینی نیویۆرك بەهۆی نابەرانبەری و كاری قورس و حەقدەستی كەم، وەزاڵە هاتبوون و دەستیان كرد بە مانگرتن و خۆپێشاندان. ئەم خۆپێشاندانە كە بەمەبەستی زۆركردنی حەقدەست و ئاسانكاری ئیشی كارگەكان بوو، لەلایەن پۆلیسەوە بە توندی هێرشی كرایە سەر و بەشێكی زۆری خۆپێشاندەران گیران یان كوژران و بریندار بوون.

ساڵی ١٩٠٨ كلارا زكتین یەكێك لە رێبەرانی حزبی سوسیالیستی ئەڵمانیا، بە پێشنیارێك بەمەبەستی تەرخانكردنی رۆژێك بۆ رێزگرتن لە مافەكانی ژن، بەردی بناغەی ئەم رۆژە و یادەی دانا، دواتر لە ١٩٧٨ رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان بڕیاری دا ٨ی مارس وەك رۆژی جیهانی ژن بناسرێت و بۆ رێزگرتن لە خەبات و قوربانیدانی ژنانی كارگەی رستن و چنین و بە لووتكە گەیاندنی ئەو ئاڵایەی بەرزیان كربووەوە، ٨ی مارس بوو بە هێمای هاوخەباتی و هاودەنگی ژنان لە زۆربەی وڵاتانی دنیا و بەمەبەستی گۆڕانكاری ئابووری، سیاسی، كۆمەڵایەتی و دابینكردنی یەكسانی

Read more...

 

ئاسۆ کمال

چینی کرێکار بۆئەوەی لە دەوری خۆی و پێویستییەکانی خەبات بۆ ڕزگاری لە دەست سیستمی سەرمایەداریی تێبگات پێویستی بە ناسینی مێژووی قۆناغەکانی سەرھەڵدان و شکست و سەرکەوتنەکان و یاساکانی گەشەی چینەکان وچینەکەی خۆی ھەیە. ھەرچۆن داروین لە ناسینی ئینساندا پشتی بە مێژوو و یاساکانی گەشەی ھەموو بونەوەراندا بەست تا توانی زانستی پەرەسەندن بچەسپێنێت. لەم لێکۆڵینەوەدا ئێمە بەدوای ئەو ئاڵوگۆڕانەوەیەن کە بەسەر حزبی کرێکاریدا ھاتووە و ھۆکارەکانی ئەم گۆڕانکارییانە باس دەکەین تاکو بتوانین لەم ڕێگەیەوە ئەزمەی ئێستای کۆمۆنیزم و کێشەکانی بەردەم ئێستا و چۆنییەتی زاڵ بوون بەسەریاندا بدۆزینەوە. ئێمە لەبەشەکانی پێشودا باسی "میتۆدی دیالەکتیکی و تێگەیشتنی ماتریالیستی"*١ مان کرد لەم لێکۆڵینەوەیەدا و لەم بەشەدا ئەم میتۆد و تێگەیشتنە بەسەر لێکدانەوەی مێژووی بزوتنەوەی کۆمۆنیستیدا پیادە دەکەین.

لە لێکدانەوە و ناسینی گەشەی حزب لای چینی کرێکاردا پێویستمان بە ناسینی مێژووی ئەنتەرناسیونالی یەکەم و دواتر سۆشیال دیموکراتییە وەک یەکەم ھەنگاوی دروستبوونی حزب لای چینی کرێکار. دواتر باس لەو جیابوونەوە سەرەکییە دەکەین کە لەم ڕەوتە حزبیەی کۆمۆنیزمدا دروست دەبێت و باڵەکانی سۆشیال دیموکراتی و بەلشەفی و کۆمۆنیستی لێک جیادەبنەوە. لێرەشەوە لەسەرچاوەی ھەموو ئەو دابەشبونانە دەگەین کە بەسەر بزوتنەوەی کرێکاری و کۆمۆنیستیدا ھاتووە لە دوو سەدەی ڕابردوودا.

کۆمەڵەی ئەنتەرناسیونالی کرێکاران

شۆڕشەکانی دەیەی چوارەمی سەدەی ١٩ لەئەوروپا کرێکاران و کۆمۆنیستەکانی لەو ڕاستیە تێدەگەیاند کە کرێکاران نابێ وەک پاشکۆی شۆڕشگێڕییەتی وردە بورژوازی لەمەیدانی سیاسیدا خەبات بکەن و پێویستیان بەڕیزی سەربەخۆی خۆیانە. ئەم ڕاستییەی مانیفیستی کۆمۆنیست بە شێوەیەکی تیۆری

Read more...

 

هوشیار مەحموودی

بەشی یەکەم: بەراوردکردنی ڤێنێزوێلا بە کۆماری ئیسلامی پێشێل کردنی نەریتی میدیایی و ئاکاری سیاسییە

»هه‌موو ڕۆژێ ئه‌و خه‌ریكی ئه‌وه‌ بوو

په‌یڤ بگۆڕێ به‌ هه‌نگاو

هه‌نگاو بكات به‌ ئه‌زموون‌و

ئه‌زموون بكات به‌و په‌نجانه‌ی

له‌ نووسیندا ئه‌بن به‌ چاو

هه‌موو ڕۆژێ ئه‌و خه‌ریكی ئه‌وه‌ بوو

زه‌نگه‌كانی جه‌سته‌ وریابكاته‌وه‌

خۆشه‌ویستی هه‌موو قه‌ڵه‌مه‌ پاكه‌كان بوو

“چونكه‌ درۆكانی نیشان ئه‌دان”

درۆی مناره‌كان

درۆی عه‌مامه‌كان

درۆی جبه‌كان [شێڕکۆ بێکەس] «

لەو کاتەوە کەوا ڤێنێزوێلا تووشی قەیرانی سیاسی بووە، راگەیاندنە کوردییەکان و بە تایبەت ئێرانییەکان وەک دیکتاتۆری و دۆستی نزیکی ئێران لەقەڵەمی دەدەن. ئەو جۆرە پڕوپاگاندانە لە سێ هۆکارەوە دێت.

١- پێوەندی ئیران لەگەڵ ڤێنێزوێلا و سەرمایەگوزاریی بەرفراوانی کۆماری ئیسلامی لەو ولاتە وای کردوە کە رەوتێکی رووکەشگەرا (راستگەرا) دژی هەموو شتێکی ئەو وڵاتە بدوێن.

٢- نەفرەت لە رژیمی کۆماری ئیسلامی وای کردوە چاوپۆشی

Read more...

 

بەشی دووهەم: دەسکەوت و ئاستەنگی ڤێنێزۆێلا (برووسکە بۆ کوردستان)

هوشیار مەحموودی

لە ساڵی ٢٠١٢ وڵاتی ڤێنێزوێلا چووە ناو "بازاڕی هاوبەشی ئامریکای لاتین" ناسراو بە مێرکۆسوور. "ڤێنێزۆێلا ئەندام بووە لە مێرکۆسوور لە ساڵی ٢٠١٢ەوە کە پێی دەوترێ بازاڕی هاوبەشی وڵاتانی باشوور". ئەلجەزیرە (٢٠١٦). ئەو کاتە هێشتا هۆگۆچاڤێز سەرۆک کۆماری پێشوو زیندوو بوو بەڵام لە ٢٠١٣ کۆچی دوایی کرد و دوای ئەو نیکۆلاس مادۆرۆ هاتە سەر کار بە زۆرینەی دەنگەکان (مەکلێئۆد، ٢٠١٩).

بارودۆخی ئابووری و کۆمەڵایەتی خەڵکی ڤێنێزوێلا باشتر ببوو دوای هاتنە سەرکاری هۆگۆ چاڤێز. "پەرتووکی ستراتیژی وڵات" کە "کۆمۆسیۆنی ئۆرووپا" نووسیویەتی بەمجۆرە وەسفی دەکات. لە ساڵی ٢٠٠٥دا داهاتی نەتەوەیی ئەو وڵاتە ٤% بوو. لە ٢٠٠٤ بۆختەی داهاتی نەتەوەیی بەرزبووەوە بۆ ١٧.٣% کەچی بەڵام لە ٢٠٠٥ تەنیا ٩% بەرز بووەوە کە دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتی باج و بووجە و رکێفکردنی سەرمایە کە خۆی داخوازی ناوخۆیی دەباتە سەر، ئەو بنەمایەی کە یەکجار کەمتر بوو لە بەراورد لەگەڵ ساڵانی پێشوو (پەرتووکی ستراتیژی وڵات، ٢٠٠٧ بۆ ٢٠١٣، لاپەڕەی ١١).

لە رووی سیاسیی و مافی مرۆڤەوە دەڵێ:

دەستوور مافی خزمەتگوزارییە تەندرووستییە گشتییەکانی

Read more...

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان