یۆشکا فیشەر// وه‌زیری پێشوی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا 

^{فه‌یله‌سوفی ئه‌ڵمانی(هه‌رقلیتس) پێناسه‌ی جه‌نگ ده‌كات وده‌ڵێت: دایكی هه‌موو شته‌كانه‌. له‌به‌ر ڕۆشنایی ڕووداوه‌ دڕندانه‌و خوێناوییه‌كاندا، كه‌ئێستا ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست پیایاندا گوزه‌ر ئه‌كات(به‌تایبه‌ت له‌عێراق و سوریادا)ڕه‌نگه‌ مرۆڤ ناچارببێت به‌وه‌ی خۆی بدات به‌ده‌ستی پێناسه‌كه‌ی(هه‌رقلیتس)ه‌وه‌. ئه‌گه‌رچی له‌دوای سه‌رده‌می نوێگه‌ری بڕوایه‌ك هه‌بوو به‌وه‌ی ئه‌و دیده‌ له‌جیهاندا شوێنێكی نه‌ماوه‌.} ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ سه‌ربازییانه‌ی كه‌ ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له‌سوریاو عێراق به‌ده‌ستیان ده‌هێنێت. ته‌نها كاره‌ساتێكی مرۆیی نین، به‌ڵكو هاوپه‌یمانییه‌كانی ناوچه‌كه‌ش به‌ره‌و جۆرێك له‌ئه‌نارشیه‌ت ده‌بات. ته‌نانه‌ت گومان دروست ده‌كات له‌سه‌ر سنوره‌ نیشتمانییه‌كان. ئێستا ئیتر ڕۆژهه‌ڵاتێكی ناوه‌ڕاستی نوێ دروست ده‌بێت، كه‌جیاوازه‌ له‌و ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاسته‌ی له‌كۆندا هه‌بوو،له‌دوو ڕووه‌وه‌ كه‌زۆر گرنگن: یه‌كه‌م ئه‌و ڕۆڵه‌ گرنگه‌ی كه‌ كوردوئێران وازی ده‌كه‌ن. دووه‌م: كه‌م بوونه‌وه‌و پوكانه‌وه‌ی ڕۆڵی هێزه‌

عومه‌ر ئه‌یزدخواە

^{ئەو بارودۆخە ناهەموارەی ئێستا ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاستی گرتۆتەوە و لەو نێوەندەشدا، ئێستا کورد تاکێکی واقیعی یاری نێوان کۆمەڵە تاکێکی بەهێزە، بردنەوە و دۆڕانەکانی کوردیش لە گۆشە نیگای جۆراوجۆرەوە سەیر دەکرێ، بەڵام ڕۆشنترین پەنجەرە بۆ ئەوەی سەرکەوتنی نەتەوەی کوردی لێوە دیار بێت، ئەو پەنجەرەیەیە کە کورد خۆی ڕۆشنی دەکاتەوە. لە مێژووی نەتەوەی کوردا، لە هەر یەکێک لە پارچەکانی کوردستاندا بەردەوام لە ململانێی جۆراوجۆردا بووە و سەربەخۆیی سیاسی هەردەم زۆرترین ئامانجی بووە، ئەوەی ئێستا لە باشووری کوردستاندا هاتۆتە ئاراوە، فۆرمێکی نوێی زێڕینی کرانەوەی ئەو نەتەوەیەیە بە ڕووی بەدەستهینانی زیاتری دەستکەوتە سیاسیەکانی، کۆی ئەو بارە زێڕینەش کە بە هەلومەرجی جۆراوجۆر و جیاواز لە پارچەکانی دیکەی کوردستاندا تێپەڕیوە، ئێستا چاوەڕێی گۆڕانکاری گەورەی لێ دەکرێ، هەروەک ئەو گۆڕانەنە چۆن بەشێکیان هاتونە دی، ئەوەی لەبەردەم حکومەتی هەرێمی}

هێمن عەبدوڵڵا 

^{قەیرانی سووریا پێیناوەتە ساڵی چوارەمیەوە. ئەوەی سەرەتا خەڵك بۆی هاتە سەرشەقام لابردنی ئەسەد بوو، بەڵام چوار ساڵ دواتر، دەردەكەوێت ئێستا لە هەموو كاتێك قورسترە ئەسەد بگۆڕدرێت. هۆیەكەشی ئەوەیە كە لاچوونی ئەسەد و بەدوایدا پەیدابوونی داعش زۆر كەیسی داغی لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و لە جیهانیشدا ساردكردووەتەوە. لاچوونی ئەسەد و نەمانی داعش سەرلەنوێ ئەو كەیسانە گەرمدەكاتەوە، بۆیە هەر وڵاتە و لە روانگەی خۆیەوە پێی گرنگە جارێ ئاگرەكەی سووریا كڵپەی بێت.
رووسیا لەبەرامبەر پشتیوانیكردن لە ئەسەد شاباشی لە تارانیش وەرگرت}

^{براوەی یەكەم لە دەستپێكردنی قەیرانی سووریا، دەوڵەتی ئیسرائیل بوو. چونكە لەوكاتەوە شتێك بەنێوی كێشەی عەرەب و ئیسرائیلەوە نەماوە. ئەوەی هەیە شەڕە بەردێك یان دەمەقاڵێی سەرسنووری نێوان}

 بەرهه‌م عه‌لی

^{مایه‌ی خۆشحاڵییه‌، كه‌ رۆژ له‌ دوای رۆژ، خاكی كوردستان، به‌ شار و شارۆچكه‌ و گوند و گرد و ته‌پۆَلكه‌ گرنگه‌كانیه‌وه‌، له‌ تیرۆریستانی داعش پاك ده‌كرێنه‌وه‌، زۆر له‌ شاره‌زایانی سه‌ربازیی كورد و جیهانیش، پێشبینیی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن، كه‌ له‌ ئاینده‌ی نزیكدا هیچ شوێنێكی گرنگی كوردستان، به‌ده‌ست داعشه‌وه‌ نامێنێ، هه‌موو به‌ هیواین ئه‌و پێشبینییه‌ له‌ جێی خۆیدا بێ، زۆریش گرنگه‌ لووتی داعش به‌ ده‌ستی هێزی پێشمه‌رگه‌ و كورد بشكێ.}  به‌ڵام دڵنیام دوای داعش خه‌مگه‌لێكی تر دێنه‌ ئارا، مرۆڤ كه‌ له‌ شاشه‌ی ته‌له‌ڤزیۆنه‌كانه‌وه‌، ته‌ماشای ئه‌و گوند و شارۆچكانه‌ ده‌كات، كه‌ له‌ ده‌ستی داعش ئازاد ده‌كرێن، ئیدی هیچ هیوایه‌كی به‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی ئه‌و شوێنانه‌ نامێنێ، سه‌رنج له‌ زومار و سه‌عدییه‌ و جه‌له‌ولای دوای داعش بده‌ن، بزانن چییان به‌سه‌ر چییه‌وه‌ ماوه‌! مانایه‌ك نه‌ماوه‌ بۆ ژیان تیایاندا، نه‌ بینایه‌ك، نه‌ باڵاخانه‌ و ته‌لارێ، نه‌ خانووێك، نه‌ دووكانێ، نه‌ به‌ردێك و نه‌ دارێ، هیچ شتێك به‌ پێوه‌ نه‌ماوه‌، ئه‌مه‌ جیا له‌وه‌ی هه‌ر

د.پشکۆ ئاغجەلەری

^{(ئالا، العلم، flag) لە رووی زمانەوانیەوە شتێكە هەلدەدرێت بە مەبەستی رێنمویی كردن نەشارەزایان یاخود ناساندن، ئەوەی لە تەنیشت ریگاكان دادەنرێت بۆ رێنوێنیكردن لەسەر زەوی یاخود لەسەر شاخ، ئالا ئەوەیە كە جەنگاوەرو سەربازەكان لەسەری كۆدەبنەوە یاخود ئەوەیە كە بەسەر رمەكانەوە دادەنرێت، لەو ناوانەی بە ئالا وتراوە زۆرن وەك ( دەرفش "ئالایەكی مەزن بووە" ، بەند، بەیرق، سنجق، الرایە، بەیداخ، بەیداغ،بێراق و ...تاد...). ناساندنەكان بۆ ئالا جۆراوجۆرو زۆرن بەپێی سەردەمەكانیش دەگۆرێن، (ابن منڤور) لە پەرتوكی (لسان العرب) لە ناساندنی ئالادا نووسیوێتی: (ئالا ئەوەیە كە لەسەر رمەكان هەلدەدرێت)، هەروەها لە بابەتی ( حكم الرایه‌ و اللوائ)دا دەلێت:(( ئالا ئەو شتەیە كە كۆمەلێك سەرباز لەسەری كۆدەبنەوەو وەكو نیشانەیەك هەلیدەدەن)). لە فەرهەنگی كوردیشدا ئالا پاچەیەك قوماشە وهەرچیەك و هەرچۆنێك و هەرچەندێك بێت، یاخود كەولێك بووە بەسەری رم و نێزەوە دەكراو شێوەی گیاندار یان شتێكی}

عه‌لی حه‌یده‌ری

^{٩ی ئه‌پریلی ٢٠٠٣ بوو که په‌یکه‌ره‌ی سه‌دام له گۆڕه‌پانی سه‌ره‌کی شاری به‌غدا هێنرایه خواره‌وه‌و لاپه‌ڕه‌یه‌کی نوێ له مێژووی عیراقدا هه‌ڵدرایه‌وه. ئه‌م بارودۆخه بۆ ئێرانیش هه‌لێکی نوێ بوو که به له‌ناوچوونی یه‌کێک له گه‌وره‌ترین دوژمنانی ناوچه‌یی خۆی حکومه‌تێکی نزیک له تاران هاته سه‌ر ده‌سه‌ڵات و له رووی سیاسی، ئابووری و فه‌رهه‌نگییه‌وه له باشترین بارودۆخی خۆیدا وه‌ستا. چه‌ندین بواری جیاجیا بۆ هاوکاری نێوان هه‌ردوولا بوونی هه‌یه که له بواری ئابووریدا ده‌توانین باس له ئاڵوگۆڕی که‌ل و په‌لی به‌رهه‌مهێنراو، به‌رهه‌می کشتوکاڵی، چالاکی کۆمپانیا ئه‌ندازیاری و بیناسازییه‌کان، کۆمپانیا خزمه‌تگوزارییه‌کان و ... بکه‌ین، بواری نه‌وت و وزه‌ش یه‌کێکه له‌م بوارانه. بۆ باسکردن له گرنگی ئه‌م بواره ناسینی توانا و ئیمکانیاتی دوو وڵات له بواری وزه‌دا گرنگه‌و لێره‌دا باسی ده‌که‌ین:}

^١: رێژه‌ی نه‌وت و گازی سروشتیی یه‌ده‌کی ئێران و عیراق

سەروەت هەڵەبجویی

^{کاتێک که‌ ناوی سه‌رۆک بارزانیم له‌ ڕیزی ئه‌و کاندیدانه‌دا بینی که‌ گۆڤاری تایم بۆ ده‌سنیشان کردنی که‌سایه‌تی کاریگه‌ری ساڵی 2014 هه‌ڵیبژاردوون، شانازیم به‌و کوردستانه‌وه‌ کرد که‌ پێشمه‌رگه‌یه‌کی ماندوونه‌ناس سه‌رکردایه‌تی ده‌کات و به‌ خۆشحاڵییه‌وه‌ ئه‌مڕۆ به‌و ئاسته‌ گه‌یشتووین که‌ جیهان سه‌ری ڕێز و نه‌وازش بۆ ئه‌و داده‌نێت و وه‌ک که‌سێکی کارا و لێهاتوو و ئه‌ڵبه‌ت تێکۆشه‌ر، دۆزی ڕه‌وای کوردی به‌ جیهانیان ناساند و ئیدی کوردستان ئه‌و وڵاته‌ نییه‌ که‌ له‌ ژێر چه‌مکی کاریگه‌ری داگیرکه‌راندا نه‌ناسراو بێت، به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ له‌ سایه‌ی سه‌رکردایه‌تی حه‌کیمانه‌ی سه‌رۆک، ئه‌مڕۆ کوردستان له‌ جه‌مسه‌ره‌ به‌هێز و هه‌ستیاره‌کانی جیهانی دا باسی لێده‌کرێت و وه‌ک گه‌لێک و وڵاتێک که‌ زۆرترین خه‌بات و ئه‌ڵبه‌ت زۆرترین قوربانیشی له‌ پێناو ده‌سته‌به‌رکردنی ئازادی دا داوه‌ سه‌یری ده‌کرێت. بۆ کاریگه‌ربوونی که‌سایه‌تی سه‌رۆک و به‌هێزبوونی دیپلۆماسییه‌تی به‌ڕێزیان له‌ ئاستی}

هێمن عەبدوڵڵا

^{سەرەنجام ئاشكرابوو حیزبەكانی رۆژهەڵات و كۆماری ئیسلامیی ئێران پێكەوە دانیشتوون. سەرنجڕاكێشیش ئەوەیە كە وەزیری ئیتیلاعات نهێنییەكەی ئاشكرا كردووە و دەڵێت "ئەگەر پێویستی كرد لەگەڵ تیرۆریستانیش دادەنیشین". ئەو دانیشتنانە هەرچییەكیان تێدا گوترابێت دانیشتنی مێژوویین، چونكە هەردوولا جاران یەكدییان بە شەیتان دەزانی، متمانەكردنیش بە شەیتان ئاسان نییە. مەرجیش نییە بەرهەمدار بێت.} 

^{حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بە جیاواز لەگەڵ ئێرانییەكان دانیشتوون}

^{لە رۆژانی رابردوودا لەگەڵ كاربەدەستێكی ئێرانیی ئاگادار قسەمكرد. ئەو دەیگوت ئێستا لەنێو بەرپرسانی كۆماری ئیسلامیی ئێراندا دوو روانگە لەبارەی كێشەی كوردەوە دروستبووە.}

 عوسمان بایدەمیر

^{ڕژێمی تورکیا هەرچەند خۆی لەسەر بناغەی ماف و دیموکراسی خۆی پێناسە بکاتیش بەڵام ڕاستیەکەی ئەوەیە کە لەهەموو کاتەکاندا حکومەت و ڕژێمەکانی خۆیان لەسەر پاشماوەی کەلەپوری دەوڵەتێکی تولیتار خۆیان دامەزراندووە. پارتی دادو گەشەپێدان "ئاکەپە"ش هەمان فەنی حکومەتەکانی پێشوو بۆ بەرژەوەندییەکانی خۆی و بەردەوامی ڕژێمەکەی لەسەر هەمان کەلەپور و کۆنەپارێزی دەوڵەتە تۆلیتارەکانی پێشوو خۆی سوود وەردەگرێت و دەست لەو هێڵە هەڵناگرێت. کودەتای ١٢ی ئەیلولیش، بۆ پاراستن و بەردەوامی ڕژێمە تۆلیتارەکان بەندی ڕێژەی١٠% هەڵبژاردنەکانیان دانا. هەموو حکومەتەکانیش، خاواندارییان لەو بەند کرد.ئارمانجی ئەو بەندە لەژێرناوی ئارامیدا بوو،بەڵام لە ڕاستیدا ئارمانجی ئەوان ئەوە بوو کە کورد لە پەڕلەمانی تورکیادا لەبەرامبەر ڕژێمەکاندا نەبنە خاوەن دەنگ. بەڕاست ئەمە ئەوە دەگەیەنێت کە ئارامی هەیە؟}

ئاریتما موحەممەدی 

^{(بیروهزری نوێ بە مەزنترین ویستگەی خێراگۆڕی ژیان پێناسە دەکرێت و ئامانج لەوەش تەپاوتل کردنە بە زانست و ژیانبینی مرۆڤەکان و هێنانەئارای گۆڕانکاری و ڕووداوی نوێ؛ 
نەوەی نوێ و پێناسە؛
پێناسەی نەوه‌ی نوێ به‌ شێوه‌یه‌كی زانستیی ئه‌وه‌یه‌ کە هه‌ر کەسایەتییه‌كی نوێخواز بەبێ لەبەرچاو گرتنی تەمەن ڕۆڵی گرینگ و چارەنووسساز لەنێو کۆمەڵگادا دەگێڕێت و بیروهزری نوێ دێنێتە کایەوە و کێشەکان بەرەو چارەسەریی دەبات و بە هزروبیری خزمەت بە کۆمەڵگا دەکات و کۆمەڵ به‌ره‌و‌ گەشانه‌وه‌ی سیاسیی، زانستیی، كۆمه‌ڵایه‌تیی و ئابووریی دەخاتەڕێ و دەبێتە پێشەنگ و پێشڕەوی گەل و‌‌ له‌ ڕۆژگارەکانی دژوار و پڕ لە هەورازونشیودا هیوای ترووسكایی و ڕووناکیی كۆمه‌ڵگا دەبێت‌، هاوکات هەمیشە ئاسانترین ڕێ بۆ چارسەریی کێشەکان دەدۆزێتەوە و ته‌نیا به‌ بیری‌ تیژ و وردی له‌ که‌سایەتییەکانی دیکە جیا ده‌كرێته‌وه‌ و هەردەم بۆ پێشکەوتنی زانست و باییخە کۆمەڵایەتییەکان بە}