^{نزیكەی دوو ساڵە، 150 كیلۆمەتر لەو سنوورەی كە براوەكانی جەنگی یەكەمی جیهانی لە نێوان باشوور و رۆژئاوای كوردستاندا كێشاویانە، لەمدیوەوە كەوتووەتە دەستی پێشمەرگە و لە دیوی ئەودیویش بەدەست شەڕڤانانی یەكینەكانی پاراستنی گەلەوەیە.}

^{لە پیشابوورەوە لەلای باكوور، تاوەكو دەگاتە شنگال، هەردوو دیوی تەواوی ئەو سنوورە بەدەست پێشمەرگە و شەڕڤانانەوەیە و حكومەتی عێراق و سووریا هیچ دەسەڵاتێكیان لە ناوچەكەدا نییە.}

^{هێرشی داعش بۆ سەر مووسڵ لە حوزەیرانی 2014 زۆر شتی گۆڕی، ئەو ناوچانەی كە بە ناوچەی ناكۆكی لەسەر ناسراون و دەكەونە سنووری پارێزگای نەینەوا، لەژێر كۆنترۆڵی حكومەتی عێراقدا نەمان، پاش ئەوەی بە تەواوی لەژێر دەستی داعش دەرهێنران.}

^{ئەم شەڕە گۆڕانكارییەكی گەورەشی بەسەر نەخشەی ناوچەكەدا هێنا، پێشمەرگە لە باشووری كوردستان و شەڕڤانان لە رۆژئاوای كوردستان چەندین دەروازەی سنوورییان كۆنترۆڵ كرد كە پێشتر سەرپەرشتی و ئیدارەیان بەدەست حكومەتی سووریا و عێراقەوە بوو.}

^{ئەو گوندنشینانەی بە درێژایی سەدەی رابردوو بە زەحمەت دەیانتوانی لە سنوورەكان بپەڕنەوە، ئێستا تەنیا بە مۆڵەت و روخسەتێكی ئاسایی پێشمەرگە و شەڕڤانان ئەمبەر و ئەوبەری سنوور دەكەن.}

^{لە پردی سحێلاوە تاوەكو شنگال بە سەتان گوند بەدی دەكرێن كە شێوازی دروستكردنیان و شێوەی ژیانی خەڵكەكانیان لەگەڵ گوندەكانی ئەوبەری سنوور هیچ جیاوازییەكی نییە، زۆربەی ئەوانە پێشتر خزم و ناسیاوی یەكدی بوون، بەڵام زلهێزەكانی دونیا لێكیان جیاكردوونەتەوە.}

^{ئیسماعیل محەممەد، 65 ساڵ، خەڵكی گوندی كەلا میرا لەسەر سنوور، دەڵێت "سەت ساڵە ئەو سنوورە كێشراوە، بەڵام پەیوەندیمان لەگەڵ خزمەكانمان لەودیو نەپچڕاوە، دوای ئەوەی سنوورەكە كەوتە دەستی پێشمەرگە و شەڕڤانان، ئێستا زیاتر لە جاران سەردانی یەكدی دەكەین".}

^{دوای كێشانی سنوور لە نێوان عێراق و سووریا، بەشێكی گوندەكەی مام ئیسماعیل كەوتە نێو خاكی رۆژئاوای كوردستانەوە. مام ئیسماعیل یادگاریی تاڵی لەگەڵ ئەو سنوورە هەیە و دەڵێت "لەوەتەی بەبیرم دێت هەر عەرەب لەم سنوورانە بوون، بەردەوام كێشەیان بۆ ئێمە دروست دەكرد، زۆرجار دەستگیریان دەكرین و قسەی ناشرینیان پێدەگوتین، بەڵام ئێستا وا هەست دەكەین كە یەك وڵاتین، لە هەردوو دیو كورد دەسەڵاتدارن".}

^{حوسێن سالم، فەرماندەی پێشمەرگە لەو سنوورە چەند زانیارییەكی لەبارەی رەوشی سنووری نێوان هەرێمی كوردستان و رۆژئاوای كوردستان دایە (رووداو) و گوتی "بەدرێژایی 150 كیلۆمەتر سنووری نێوان عێراق و سووریا كە لە سەرەتای ساڵانی بیستی سەدەی رابردوو كێشراوە، تەنیا لەسەر نەخشە ماوە، لەسەر ئەرزی واقیع هیچ سنوورێك نەماوە، ئێمە لە هەردوولا كوردین و متمانەمان بە یەكدی هەیە و خیانەت لە یەكدی ناكەین".}

^{كاڵبوونەوەی ئەو سنوورە چەندینجار فریای كورد كەوتووە، لە كاتی هێرشی داعش بۆ سەر شنگال، ژمارەیەكی زۆری كوردی ئێزدی كە پەنایان بردبووە بەر چیای شنگال، دوای ئەوەی لەلایەن پێشمەرگە و شەڕڤانانەوە رێی دەربازبوونیان بۆ كرایەوە، لەو سنوورەوە چوونە رۆژئاوای كوردستان و دواتر هەر لەو سنوورەوە خۆیان گەیاندە پارێزگای دهۆك.}

^{لە مانگی شوباتی ئەمساڵیشدا پێشمەرگە بە چەكی قورسەوە لەو سنوورە پەڕینەوە و یارمەتی شەڕڤانانیان دا بۆ دەرهێنانی چوار گوندی دیوی رۆژئاوا لە دەستی داعش.}

^{سەرچاوەیەكی سەربازی لەو ناوچەیە كە نەیویست ناوی بڵاوبكرێتەوە، لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) گوتی "ماوەیەك بوو كار لەسەر كردنەوەی دەروازەیەكی سنووری لە نێوان هەرێمی كوردستان و رۆژئاوای كوردستان دەكرا، بەڵام ئێستا كارەكانی سست بووە".}

^{لەو سنوورەدا دوو دەروازەی رەبیعە و سێمالكا هەن كە بەهۆی ناكۆیی سیاسی نێوان دەسەڵاتدارانی هەردوو بەشەكەی كوردستانەوە ئێستا داخراون و تەنیا بەشێوەیەكی زۆر سنووردار دەكرێنەوە.}

^{ئەو سەرچاوە سەربازییە گوتی "راستە هەندێكجار لە راگەیاندنەكانەوە هەندێك ئاماژە دەدرێن كە پەیوەندی نێوان هێزەكانی باشووری كوردستان و رۆژئاوای كوردستان خۆش نییە، بەڵام بەو شێوەیە نییە. ئێستا هەردوو هێز لەو سنوورە بە هەماهەنگی كار دەكەن".}

^31/5/2016

^{كۆبوونەوەی چەند سەرۆك فراكسیۆنێكی كوردیی پەرلەمانی عێراق لەگەڵ حەیدەر عەبادیی سەرۆكوەزیران، دەریخست كورد هێندە برینداریش نییە بە رووداوەكەی 30 نیسانی رابردوو، كاتێك خۆپێشاندەرانی رەوتی سەدر هەڵیانكوتایە سەر بارەگای ئەنجوومەنی نوێنەران و هەندێ لە نوێنەرە كوردەكان پاش گەڕانەوەیان بۆ كوردستان گوتیان كە بەختیان هەبووە دەرباز بوون.}

^{سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە بەغدا گلەیی لە فراكسیۆنەكانی یەكێتی و گۆڕان و پارتی دەكات كە بۆ گەڕانەوە بەغدا گوێیان لەوان نەگرتووە و دەڵێ، ئێمە و كۆمەڵ و تەنانەت كاك خەسرەو گۆرانیش داوای دواخستنی گەڕانەوەمان كرد "دەبوو ئاڵا خان موراعاتی ئێمەی بكردایە و دوایخستبایە بۆ كاتێكی گونجاو، چونكە بڕیار بوو هەندێك مەرج ئامادە بكەین، ئێمە پێمان باش بوو سێشەممە و چوارشەممە بچینەوە بۆ بەغدا و پێنجشەممە دانیشتن بكرێ".}

^{موسەننا ئەمین، نایشارێتەوە كە ئەمریكییەكان دوو جار تەلەفۆنیان بۆ كردوون و داوایان كردووە بگەڕێنەوە، بۆیە لەوباوەڕەدایە كە كۆدەنگییە كاتییەكەیان بەهۆی فشاری دەرەكی تێكچووبێت و دەڵێ "لەوانەیە شتێك لای ئەوان هەبێت و ئێمە نەیزانین، پێشتریش بە فراكسیۆنی گۆڕان و كۆمەڵیشم گوتبوو ئێستا كاتی ئەو گەڕانەوەیە نییە، بەڕاستی عەیبە ئێمە پێنج لایەن بەڵێن بەیەك بدەین و دواتر بەبێ ئاگاداری ئێمە تێكیبدەن".}

^{كورد و بەغدا هێندە فایلی ناكۆكیان لە نێواندایە، كاتێك لەسەر مێزی كۆبوونەوە بەیەك دەگەن، نازانن كامیان هەڵبدەنەوە، بەڵام لێكدووركەوتنەوەی ئەمجارەیان بابەتێكی دیكە بوو. شەقامی شیعی لە بڕیارەكانی پەرلەمان و سەرۆكوەزیران تووڕە بوون و دواتر هەندێك لە پەرلەمانتارانی كورد كەوتنە بەر پەلاماری تووڕەكان. كورد جارێكی دیكە گەڕایەوە بۆ بەغدا تاوەكو پرۆسەی سیاسی دەستپێبكاتەوە، بەلام گەڕانەوەی پڕ لە ناكۆكی، ئەمجارەیان ئیسلامییەكان زۆرتر ناكۆك خۆیان دەرخست و سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی دەڵێت كە سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی نامەی بۆ ناردووە و پێیگوتووە دیداریان لەگەڵ عەبادی هەیە "منیش پێمگوت دەی ئاڵا خان منیش سێ رۆژە داوات لێدەكەم با جارێ نەگەڕێینەوە".}

^{ئەحمەد حاجی رەشید، باسی كۆبوونەوەكەی هەولێر دەكات كاتێك كۆدەنگییان دروستكردووە بۆ ئەوەی بەیەكەوە بڕیار بدەن "بڕیارمان دا پەلەپەل نەكەین و داواكارییەكانی كورد ئامادە بكەین و بینووسین و بەیەك پاكێج بیدەینە عەبادی، دیارە بۆچوونی ئەوان جیاواز بوو، ئەوەیان بەپێویست نەزانی و رۆیشتن و ئێمەش نەڕۆیشتین".}

^{گوتیشی "ئاڵا خان مەوعیدەكەی لەگەڵ عەبادی رێكخستووە و نامەیەكی ناردووە و دەڵێ ئەوە من پێتان دەڵێم عەبادی رۆژی شەممە ئامادەیە بۆ كۆبوونەوە، منیش گوتم ئاڵا خان منیش سێ رۆژە داوا دەكەم و دەڵێم با دوای بخەین، شتێكی بەپەلە بوو، ئیدی كارتەكەی دەستمان سووتا و ئەوانە بەرپرسن كە پەلەیان كرد".}

^{لەوەتەی دەستووری نوێی عێراق بە بەشداریی كورد نووسراوەتەوە، كورد دانوستاندن لەگەڵ بەغدا دەكات، بەڵام شتێكی ئەوتۆی لێ شین نەبووە و تازە بە تازە دانوستاندن لەسەر ئەوە دەكرێت ئاخۆ بەغدا پارەی ئەو گەنمە دەنێرێت كە لە جووتیارانی كوردی كڕیوەتەوە یان نا؟
سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لە بەغدا، ئەوە بەڕاست دەزانێ كە كۆدەنگی هەبووە بۆ ئەوەی پێكەوە بگەڕێنەوە "بەڵام دانیشتنەكانی ئێمە و بەغدا سەلیم جبووری بە هاندانی ئەمریكییەكان و نەتەوە یەكگرتووەكان رێكیخستووە، نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان پێیگوتین من زۆر پێداگیریم كردووە بۆئەوەی عەبادی ئێوە ببینێ".}

^{خەسرەو گۆران، رەتیدەكاتەوە كۆدەنگیی كورد تێكچووبێت و دەڵێ ئەمریكییەكان زۆر هەوڵیان دا كۆمەڵ و یەكگرتوو بێنەوە، بەڵام یەكگرتوو كۆنگرەیان هەبوو، كۆمەڵیش گوتیان ئێستا بێسوودە هاتنەوەمان "با بزانین دادگا بڕیار بدات لەبارەی ئەو پرسەوە، بەهیچ شێوەیەك كۆدەنگییەكەمان تێكنەچووە و ئەمڕۆ پێكەوە چووینە لای عەبادی و نوێنەری یوئێن".}

^{خەسرەو گۆران، باسی كۆبوونەوەكەیان لەگەڵ عەبادی دەكات كە باسی شەڕی فەللوجە و دۆخی ئەمنیی عێراق و ناوچەی سەوز و چاكسازی و گۆڕینی وەزارەتەكان و كێشەی نێوان هەولێر و بەغدا و گەنمی جووتیارانی كوردستانی تێدا كراوە و گوتوویەتی ئامادەیە شاندی نوێ دروست بكات بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ كورد "بەڵام ئێمە لەو پیاوە تێناگەین، ئەوە چەند جارە ئەو قسانە دووبارە دەكاتەوە".}

^{لە 30ی نیسانی رابردوودا، ژمارەیەكی زۆر لە خۆپیشاندەران كە لایەنگری موقتەدا سەدر بوون، بەربەستەكانی ناوچەی سەوزیان تێكشكاند و دوای ئەوەی چوونە نێو پەرلەمانەوە، هەندێك پەرلەمانتاری كوردیان گەمارۆدا و بە دژواری رزگاریان بوو. لەوكاتەوە كورد بەغدای جێهێشتووە و بەردەوام شاندی عێراقییەكان، شیعە و سوننە بەڕێگەی هەرێمی كوردستانەوەن تاوەكو كورد رازی بكەن بە گەڕانەوە. بەڵام وەك موسەننا ئەمین دەڵێت، لانیكەم بڕیاریان دابوو هەندێك داواكاریی كورد وەك مەرج بكەنە نووسراو و لەگەڵ خۆیان بیبەنەوە بۆ دانوستاندن "مەرجمان ئەوە بوو بودجەی پێشمەرگە بدرێت و بودجە بۆ هەڵەبجە و پارەی گەنمی جووتیاران و زەوییە داگیركراوەكانی كورد و توركمان لە كەركووك تەرخان بكرێ، بەڵام دیارە بە دەستی خاڵی گەڕانەوە".}

^{پەرلەمانتارێكی یەكێتی رەتیدەكاتەوە بەدەستی خاڵی گەڕابنەوە "كورد بەدەستی بەتاڵ نەگەڕاوەتەوە بۆ بەغدا، چونكە لە دانیشتن لەگەڵ عەبادی بڕیاری دا دەست بە گەڕێكی دیكەی دانوستاندن لەگەڵ كورد بكاتەوە و پارەی گەنمی جووتیاران بنێرێت و بەبێ گەڕانەوە بۆ كورد هیچ بڕیارێك لەبارەی گۆڕانكارییەكانی كابینەكەی نەدات".}

^{بەختیار شاوەیس، رەتیدەكاتەوە كۆمەڵ و یەكگرتوویان جێهێشتبێت "یەكگرتوو لە كۆنگرە بوون و كۆمەڵیش ئەمڕۆ دووشەممە دێنەوە".
بەڵام سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان كە بۆخۆی لەگەڵ یەكێتی و پارتی گەڕایەوە بەغدا، پێیوایە كۆدەنگییان شكاندووە "بەداخەوە دەبوو بەیەكەوە بین و پەلەپەل نەكەین، دیارە ئەمریكا و نەتەوە یەكگرتووەكان زۆر پێداگیرییان كرد". وشیار عەبدوڵڵا هەروەها دەڵێ "بڕیار بوو كۆتایی ئەم هەفتەیە بچین وەك برادەرانی كۆمەڵ و یەكگرتوو پێشنیاریان كردبوو، بەڵام بەهۆی فشاری یوئێن و ئەمریكییەكان دیارە دۆخێكی پەلەپەل دروستكرا. بەداخەوە دەبوو مەرجمان هەبووایە".
ئەو رەخنە لە یەكێتی و پارتی دەگرێت چونكە "بەڵێنیان بە جبووری دابوو كە یەكشەممە دەگەڕێنەوە، هەرلەوێ ئێمە و كۆمەڵ و یەكگرتووش گوتمان زووە، بەڵام ئەوان ئیلتیزامیان نەكرد".}

^{ناوبراو لەبارەی كۆبوونەوەكەیان لە درەنگانی شەوی 28 ئەم مانگە لەگەڵ عەبادی دەڵێ، تەنیا هەندێك قسەی بێسوود و دووبارەكردنەوە بوون. پێمان گوت باشە دەسەڵات و كەسایەتی ئیتیحادی تۆ كوا كە ماوەی دوو ساڵە نەمانبینی بۆ جارێكیش سەرێك لە بەرەكانی پێشمەرگە بدەی؟ تەنیا جارێك سەرێكت لە ئاوارەكان نەدا لە كوردستان "ئەو گوتی ئێمە سەرقاڵی كێشەكانی خۆمانین و ئێوەش سەرقاڵی كێشەكانی خۆتان".}

^31/5/2016

^{بڕیارە حکومەتی هەرێمی کوردستان بە هاوبەشی لەگەڵ گرووپی بانکی نێودەڵەتی، پلانی سێ ساڵە بۆ ریفۆرمی ئابووری رابگەیێنێت.}

^{کاژێر 10-ی پێشنیوەڕۆی رۆژی دووشەممە 30-5-2016 لە هۆڵی سەعد عەبدوڵڵا لە شاری هەولێر، حکومەتی هەرێمی کوردستان بە هاوبەشی لەگەڵ گرووپی بانکی نێودەوڵەتی، نەخشە رێگای ریفۆرمی ئابووری بۆ سێ ساڵی داهاتوو رادەگەیێنێت.}

^{رێوڕەسمەکە لە ژێر ناونیشانی( ریفۆرم لە ئابووری هەرێمی کوردستاندا لە پێناو بووژانەوەی گشتی و پاراستنی چینی هەژاران) بەڕێوە دەچێت.}

^{بانکی نێودەوڵەتی}

<sup>لە مانگی 7-1944 دامەزراوە.

بارەگای سەرەکی لە واشنتنی پایتەختی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکایە.</sup>

^{بانکەکە لە دوو بەشی سەرەکی پێکدێت کە بریتین لە:}

<sup>IBRD بانکی نێودەوڵەتی بۆ بنیاتنانەوە و پەرەپێدان، کە 188 وڵات تێیدا ئەندامن.

IDA کۆمەڵەی پەرەپێدانی نێودەوڵەتی، کە 173 وڵات تێیدا ئەندامن.

سەرۆکی ئێستای بانکەکە، ییم یۆنگ کیمە و لە 1-7-2012ـەوە بووەتە سەرۆک.</sup>

^{12ـیەمین سەرۆکی بانکەکەیە.}

^{کاری سەرەکی بانکەکە پێدانی قەرزە بە وڵاتان.}

<sup>پێکهاتەی سەرەکی بانکەکە بەناوی گرووپی بەنکی جیهانییە، کە بەشێکە لە نەتەوە یەکگرتووەکان.

گرووپی بانکە جیهانییەکان لە 5 بەش پێکهاتووە.

IBRD بانکی نێودەوڵەتی بۆ بنیادنانەوەو پەرەپێدان.</sup>

<sup>IDA کۆمەڵەی پەرەپێدانی نێودەوڵەتی.

IFCبانکی هاوکاری نێودەوڵەتی.</sup>

^{MIGA ئاژانسی نێودەوڵەتی بۆ دڵنیایی وەبەرهێنان.}

<sup>ICSID ناوەندی نێودەوڵەتی بۆ نەهێشتی ناکۆکییەکانی وەبەرهێنان.

ئامانجی سەرەکی بانکەکە کەمکردنەوەی هەژارییە لە جیهاندا.</sup>

^30/5/2016

^{عوسمان ئۆجەلان رایدەگەیێنێت، دەبێت کورد لە توركیا شەڕ رابگرێت و سیاسەت بکات. پەرلەمانتارێکی هەدەپەش دەڵێت، ئەردۆغان نەیتوانیوە سیستەمی دیموکراسی پەیڕەوبکات و ناتوانێت نەخشە رێگە بۆ کێشەکانی تورکیا و پرسەکان دیاریبکات.}

^{عوسمان ئۆجەلان، سیاسەتڤان، لەكاتی بەشدارییکردنی لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆی رادیۆ و تەلەڤزیۆنی رووداو، کە تایبەت بوو بەو پرسیارەی، كە ئایا باکووری کوردستان دەتوانێت خۆسەری دیموکراتی رابگەیێنێت؟. عوسمان ئۆجەلان ئاماژەی بەوەکرد، هەوڵەکان لە باکووری کوردستان بۆ ئەوەیە کە خۆسەری رابگەیێنێن و بۆ ئەو مەبەستەش پارتەکانی باکووری کوردستان بەتایبەت هەدەپە کاری بۆ دەکات، بەتایبەت دوای هەڵبژاردنەکانی حوزەیرانی ساڵی رابردوو لە باکووری کوردستان و تورکیا سەڵاحەدین دەمیرتاش لە دژی سیستەمی سەرۆکایەتی دژایەتی ئەردۆغانی کرد.}

^{عوسمان ئۆجەلان ئاماژەی بەوەشکرد، پەرلەمانتارانی کورد کاتێک دژایەتی خۆیان بۆ ئەردۆغان و ئاکپارتی دەربڕی لەبارەی رەتکردنەوەی سیستەمی سەرۆکایەتی زیانیان بەرکەوت. دەشڵێت "راستییەک هەیە دەبێت بزاندرێت کە ئەوەیە لە ماوەی رابردوودا کورد هیچ سوودێکی لە سیستەمی پەرلەمانی لە تورکیا نەبینیوە، تاوەکو پشتیوانی لە سیستەمی پەرلەمانیدا بکات ئەوە زیانی گەورەی دا بە پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) و نەدەبوو پشتگیریی لە پەرلەمانی بکەن دژ بە سەرۆکایەتی وەک ئەوەی ئێستا ئەنجامەکەی دەبینین چۆن بۆ هەدەپ شکاوەتەوە، بۆیە دەبێت کورد شەڕ رابگرێت و سیاسەت بکات".}

^{لەبارەی سەردانەکەی ئەردۆغان بۆ ئامەد، عوسمان ئۆجەلان گوتی "سەردانەکەی ئەردۆغان بۆ ئامەد خەڵک ئۆمێدیان هەبوو کە سەردانەکە ئەنجام و دەستکەوتێکی باشی هەبێت، بەڵام دوای گوتارەکەی ئەردۆغان دەرکەوت کە گوتارەکانی ئەردۆغان جگە لە زیان بۆ کورد و دەستکەوتەکانی شتێکی دیکە نەبوو، بەتایبەت کە ئەردۆغان گوتی، ئێمە لە تورکیا یەک زمان، ئاڵا، گەڵ و دەوڵەتمان دەوێت. لە رابردووشدا تورکیا هەر ئەوەی هەبووە بەڵام کورد هیچ مافێکی پێڕەوا نەبیندراوە بۆیە ئەوە لە باکوور قبوڵناکرێت بۆیە درووشمی گوتارەکەی ئەردۆغان لە ئامەد لەبەرژەوەندی کورد نەبوو".}

^{هاوكات ئیمام تاشچەر، ئەندامی پەرلەمانی تورکیا لە فراکسیۆنی هەدەپە، کە بەشداربوویەکی دیکەی بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ بوو، لەبارەی مژارەکە و ئایە دەبێت هەدەپە چیبکات بۆ ئەوەی دۆخەکە لە بەرژەوندی کورد بشکێنیتەوە، رایگەیاند "ئێمە ئێستا وەک هەدەپە لە پەرلەمانی تورکیا لە دوای هەڵبژاردنی حوزەیرانەوە تاوەکو ئێستا کێشەی زۆرمان بۆ دروستدەکەن. ئەردۆغان دیکتاتۆرییانە مامەڵە لەگەڵ پرسی کورد و پەرلەمانتارانی هەدەپە دەکات و هەوڵدەدات هەموو کێشەکان ئاراستەی کورد و هەدەپە بکاتەوە. لە سەرۆکایەتی خۆیدا نەنیتوانیوە کارەکانی باشبکات و نەیتوانیوە سیستەمی دیموکراسی پەیڕەوبکات و ناتوانێت نەخشەڕێگە بۆ کێشەکانی تورکیا و پرسەکان دیاریبکات ئەوە گەورەترین کێشەیە".}

<sup>پەرلەمانتارەکەی هەدەپە ئاماژەی بەوەشکرد، ساڵی 2005 کاتێک ئەردۆغان سەردانی ئامەدی کرد، گوتارێکی پێشکەشکرد و رایگەیاند "لەسەر دەستی من پرسی کورد لە تورکیا چارەسەر دەکرێت و ئەوە کێشەی ئێمەیە و خۆشمان چارەسەری دەکەن و خەڵک باوەڕ هیوای بەو گوتانەی ئەردۆغان هەبوو، بەڵام نەک جێبەجێنەکرا بەڵکو کێشەی گەورەشی بۆ کورد دروستکردووە".

تاشچەر گوتیشی" باوەڕ و کارکارکردنی ئەردۆغان بۆ پرسی کورد لە تورکیا ئەوەیە، کە نابێت کورد خاوەنی زمان، کولتوور و خاکی خۆی بێت و بەڵکو کاردەکات بۆ ئەوەی کورد لەژێر دەسەڵات و زمان و کولتووری تورک بتوێتەوە، بۆیە ئەوەش لەلایەن کوردەوە قبوڵناکرێت و رەتدەکرێتەوە. سوورین لەسەر مافەکانمان".</sup>

^30/5/2016

خطر مرگ جان محمد صدیق کبودند را تهدید میکند

^{اطلاعیه}

^{بیست و دومین روز اعتصاب غذا}

^{بر اساس آخرین خبر دریافتی ،محمد صدیق کبودند در اثر افت شدید فشارخون ناشی از اعتصاب غذا بی‌هوش شده است ،وی احتمالاً در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان طالقانی بستری شود ،در حال حاضر وی در بخش عمومی بیمارستان بستری شده است ،پزشکان اعلام کرده انددر صورت تداوم اعتصاب غذا احتمال سکته قلبی وجود دارد و وی باید در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شود ،مسئولان بیمارستان به خانواده ایشان توصیه کرده‌اند که در اسرع وقت وی باید به اعتصاب غذا پایان دهد.}

^{کبودند از روز نوزده هم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۵ در اعتراض به ایراد "اتهامات جدید" و همچین رد ماده۱۳۴ قانون مجازات جدید" تجمیع جرائم " در مورد وی در اعتصاب غذا به سر می‌برد.وی این اتهامات را رد کرده و خواهان آزادی بدون قید و شرط است.}

^{کبودند روز سه‌شنبه چهارم خردادماه ۱۳۹۵ در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام محاکمه شد.}

^{محمد صدیق کبودند از دهم تیرماه سال ۱۳۸۶ بازداشت و زندانی‌شده است. در دادگاه انقلاب اسلامی تهران به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق تشکیل و اداره سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان به ده سال حبس و از بابت تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی از طریق ارتباط و مراوده با سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر و ارتباط و مکاتبه با شخص کوفی عنان دبیر کل وقت سازمان ملل متحد و گفتگو با رسانه‌های عمومی به یک سال حبس و جمعاً به یازده سال حبس محکوم شد که در شعبه ۵۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران ده سال حبس از بابت تأسیس سازمان، مورد تائید قرارگرفته و قطعی شده است.}

^{وی در پرونده مربوط به فعالیت روزنامه‌نگاری، به اتهام «تشویش اذهان عمومی از طریق درج مطالب در هفته‌نامه پیام مردم» توسط دادگاه عمومی و انقلاب سنندج به یک سال حبس تعزیری، ۵ سال محرومیت از روزنامه‌نگاری و مدیریت نشریه و ابطال پرونده انتشار پیام مردم محکوم شد که پس از تأیید در دادگاه تجدیدنظر استان تهران، میزان محکومیت حبس در دیوان عالی کشور به ۶ ماه تقلیل یافت. باوجود پیگیری زیاد و قول مسئولین قضایی هنوز قانون تجمیع جرائم درباره پرونده وی اعمال نشده است. مطابق ماده ۱۳۴  قانون مجازات جدید، در صورت تجمیع جرائم، تنها حکم ده‌ساله آقای کبودند قابلیت اجرا دارد و حبس شش‌ماهه او اجرا نخواهد شد. آقای کبودند پرونده‌ای نیز مربوط به انتشار کتابچه‌ای در مورد زنان و نقض حقوق آنان در ایران، در دادگاه انقلاب آذربایجان غربی داشت که از این اتهام تبرئه شد.}

^.

^{سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان}

^{یکشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۵ - ۲۹} مه 

رۆژنامەیەکی بەناوبانگی عەرەبی بڵاوی کردووەتەوە، کە سوپای پاسدارانی ئێران بنکەیەکی سەربازیی گەورە لە پارێزگای سلێمانی دادەمەزرێنێت.

<sup>هەروەک رۆژنامەی (شەرقولئەوسەت)ی عەرەبی بڵاوی کردووەتەوە، بنکە سەربازییەکەی سوپای پاسداران دەکەوێتە نزیک چیای سوورێن لە شاری سەید سادق لە پارێزگای سلێمانی و ئێستاش فڕۆکە جەنگییە ئێرانییەکان بەردەوام بە ئاسمانی ناوچەکەدا دەسووڕێنەوە.

سەرکردەیەکی کورد، کە نەیویستووە ناوەکەی ئاشکرا بکرێت بە رۆژنامەکەی راگەیاندووە، کە سوپای ئێرانی لە رۆژی 7ـی ئایاری 2016ـەوە دەستی بە دروستکردنی بنکە سەربازییەکە کردووە.

ئەو سەرکردەیە هەروەها رایگەیاندووە، کە ئێران سەکۆی مووشەکهاوێژی لە بنکەکەدا جێگیر دەکات و تاوەکو ئێستاش ژمارەیەکی زۆری چەک و جبەخانەی بردووەتە ناوچەکە.

باران بێریکان، ئەندامی ئەنجومەنی پارتی ژیانی ئازادیی کوردستان (پژاک) بە (شەرقولئەوسەت)ی راگەیاندووە، کە ئێران لەو سنوورە دەستی بە جموجۆڵ کردووەتەوە و چەک و جبەخانەیەکی زۆری بردووەتە ناوچەکانی نزیک لە چیای سوورێن.

باران بێریکان ئاماژەی بەوەش کردووە، کە دەرچە سنوورییەکانی ناوچەکە داخراون و سوپای پاسداران لە شارەکانی مەریوان و سنەی کوردستانی رۆژهەڵاتەوە، هێز و سەرباز دەنێرێتە نزیک سەید سادق.</sup>

^29/5/2016

^{بە بەشداری پێنج هەزار پێشمەرگە‌ و بەسەرپەرشتی فەرماندەی هێزە چەکدارەکانی هەرێمی کوردستان، هێزی پێشمەرگە هێرشی بۆ سەر داعش دەستپێکرد و پێشمەرگەش پێشڕەوی کردووە.}

^{هێڤیدار ئەحمەد، پەیامنێری (رووداو) لە میحوەری خازر-ەوە راگەیاند " لە كاژێر 04.30 بەرەبەیانی رۆژی یەكشەممە 29-5-2016 لە میحوەری خازر هێرشی پێشمەرگە بۆ سەر چەكدارنی داعش دەستی پێكرد، بەپێی زانیاریەكانی ئێمە پێشمەرگە پلانی پێشڕەویكردنی بۆ ماوەی چەند کیلۆمەترێک هەیە و فڕۆكەی هاوپەیمانانیش یارمەتیدەری پێشمەرگە دەبن لە هێرشەکەدا".}

^{ئامانج لەم هێرشەی پێشمەرگە وەك پەیامنێرەكەی (رووداو) باسی دەکات "بۆ درووخستنەوەی مەترسیە لەسەر شارۆچكەی خەبات، چونكە پێشتر چەكی دوورهاوێژی داعش، هەندێ‌جار دەبووە مەترسی بۆسەر دانیشتوانی ئەو ناوچەیە".}

^{بەهۆی ئەوەی مەسعود بارزانی، سەرۆك و فەرماندەی هێزە چەکدارەکانی هەرێمی کوردستان راستەوخۆ سەرپەرشتی هێرشەكە دەكات وەکو پەیامنێری رووداو باسی دەکات "ئەمە ورەی پێشمەرگەكانی بەرزكردووەتەوە".}

^{هەرلەبارەی ئەم پێشڕەوییەی پێشمەرگەوە سەرچاوەیەك لەهێزی پێشمەرگە بۆ رووداو ئاشکرای کرد " پێشمەرگە تاوەكو ئێستا گوندی زارخاتوونی گرتووەتەوە‌ و شەڕیش لە گوندی موفتی بەردەوامە".}

^29/5/2016

^{گوتەبێژی وەزارەتی گواستنەوە ‌و گەیاندن رایگەیاند لە یەكەم رۆژی دەستپێكردنی تاقیكردنەوەكانی پۆلە كۆتاكان (پۆلی 9 و 12)، هێڵی ئینتەرنێت لە كوردستان رۆژانە بۆ 4 كاژێر رادەگیرێن‌.}

^{ئومێد محەممەد ساڵح، گوتەبێژی وەزارەتی گواستنەوە‌ و گەیاندن بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند "لەیەكەم رۆژی دەستپێكی تاقیكردنەوەی پۆلە كۆتاكان لە رۆژی 2-6-2016 لەسەر داوای وەزارەتی پەروەردە هێڵەكانی ئینتەرنێت لە كوردستان بۆ ماوەی 4كاژێر رادەگیرێن".}

^{ئەو هەروەها گوتی "راگرتنەكە لە كاژێر 07:00-ی بەیانی بۆ كاژێر 11:00-ی پێش نیوەڕۆ دەبێت، ئەمەش بۆ رێگریکردنە لە گزی (قۆپی) قوتابیان، پڕۆسەی راگرتنەكەش تاوەکو كۆتایی رۆژانی تاقیكردنەوە بەردەوام دەبێت".}

^{سەبارەت بە هەندێ‌ شوێنیش كە بۆ رایكردنی كارەكانیان پێویستیی زۆریان بەهێڵی ئینتەرنێت هەیە، گوتەبێژەكەی وەزارەتی گواستنە‌و گەیاندن گوتی "ئەو شوێنانەی كە كارەكانیان تەنیا بەبوونی هێڵی ئەنتەرنێت بەڕێوەدەچن وەك هەندێ‌ لەبانكەکان یاخود هەر شوێنێكی دیكە، دەكرێت ئاسنكاریەكیان بۆ بكەین".}

^29/5/2016

^{گوتەبیژی هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی رایگەیاند: "ئەو دوو سەربازە ئەمریکییەی کە لۆگۆی یەپەگەیان بەکارهێناوە ریگەیان پێنەداروە بۆ ئەنجامدانی ئەوکارە". دەشڵیت: "داوامان لێکردوون کە دەستبەجێ ئەو لۆگۆیانە لە جلەکانیان بکەنەوە".}

^{رۆژی هەینی 27-5-2016 لە لێدوانێکیدا بۆ میدیاکان ستیڤ وارن، گوتەبیژی هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ شەڕی داعش رایگەیاند، ئەوەی کە لەسەر ئێمەیە کردوومانە کە هاوکاریکردن و پەیوەندی بەردەوامە لەگەڵ هاوپەیمانەکامان لە ناوچەکەدا.}

^{ستیڤ وارن دەڵێت: "دەمەویت ئەوە روونبکەمەوە کە بەکارهێنانی لۆگۆی یەپەگە لەلایەن دوو سەربازی ئەمریکییەوە رێگە پێدراو نییە و کارێکی نابەجێ بوو، ئەوەی کە لەسەر ئێمەیە و بەرهەمداربێت ئەوەیە کە ئێمە لە پەیوەندی بەردەوامداین لەگەڵ هاوپەیمانەکانمان لە ناوچەکەدا بەتایبەتی لەگەڵ هاوپەیمانەکانمان کە لەرووی سەربازییەوە لە ناوچەکدا چالاکن".}

^{گوتەبێژی هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ شەڕی داعش ئاشکرایکرد کە داوایان لەو سەربازانە کردووە لۆگۆکان لێبکەنەوە.}

^{دوای بڵاوبوونەوەی وێنەی دوو سەربازی ئەمریکییەکە کە لۆگۆی یەپەگەیان لە جلەکانیان دابوو، تورکیا کاردانەوەی نیشاندا، وەزیری دەرەوەی تورکیا مەولوود چاوشئۆغلۆ رایگەیاند کە گلەییەکانمان گەیاندووەتە واشنتن لەبارەی ئەو کارەوە.}

^28/5/2016

^{سەرلەبەیانی رۆژی شەممە 28-5-2016 یەکەمین دانیشتنی دەیەمین خولی پەرلەمانی ئێران بە بەشداری 290 پەرلەمانتار دەستیپێکرد و ژمارەیەک لە بەرپرسانی باڵای سیاسی و سەربازی ئێران لە رێوڕەسمەکەدا بەشداریانکرد.}

^{خولی ئەمجارەی پەرلەمانی ئێران لەگەڵ خولی رابردوو تەواو جیاوازە بەهۆی ئەوەی لەم خولەدا ژمارەی کورسی ریفۆرمخوازەکان زۆر زیاترە لە خولی رابردوو و ریفۆرمخوازان چاویان لە کورسی سەرۆکی پەرلەمانیشە.}

^{ریفۆرمخوازەکان کە بە باڵی حەسەن رۆحانی سەرۆککۆماری ئێران دادەنرێن و بە فراکسیۆنی (ئومید) ناویان لێنراوە، زۆرینەی پەرلەمان پێکدێنن و 123 کورسی پەرلەمانیان هەیە. هاوکات موحافزەکارەکان 80 کورسی و سەربەخۆکانیش 84 کورسی پەرلەمانیان بەدەستەوەیە و چەند کورسییەکی پەرلەمانیش دانراوە بۆ پێکهاتە ئایینییەکان.}

^{لە دانیشتنەکەی ئەمڕۆی پەرلەمان هاشمی رەفسەنجانی، سەرۆکی ئەنجوومەنی دەستنیشانکردنی بەرژەوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران، حەسەن رۆحانی ،سەرۆککۆماری ئێران، ئەحمەد جەنەتی،سەرۆکی ئەنجوومەنی شارەزایانی رێبەری، سادق ئامولی لاریجانی سەرۆکی دەزگای داد و محەممەد محەممەدی گوڵپایەگانی سەرۆکی نووسینگەی عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران، بەشدارن.}

^{محەممەد رەزا عارف و عەلی لاریجانی دوو کەسایەتی ریفۆرمخواز و موحافزەکار رکابەری دەکەن بۆ بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆکی پەرلەمان و بە دەرچوونی هەرکامەیان ئاراستەی کارکردنی پەرلەمانی ئێران بۆ 1 ساڵی داهاتوو کە ماوەی سەرۆکایەتی پەرلەمانە گۆڕانکاری بەسەردا دێت.}

^28/5/2016