^{حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، له‌ راگه‌یه‌ندراوێكدا، نیگه‌رانی خۆی له‌ بۆردومانكردنی ناوچه‌ سنورییه‌كان نیشاندا و داواش لە هەردوو دەوڵەتی دراوسێ، كۆماری ئیسلامیی ئێران و كۆماری توركیا دەكات، بۆمبابارانكردنی ناوچە سنوورییەكانی هەرێمی كوردستان رابگرن.}

^{هاوكات نیگه‌رانی خۆیشی له‌ به‌رامبه‌ر به‌كارهێنانی خاكی هه‌رێمی كوردستان، بۆ زیانگه‌یاندن و هێرشكردنه‌ سه‌ر وڵاتانی دراوسێی، له‌لایه‌ن هه‌ندێك له‌ ئۆپۆزیسیۆنی كۆماری ئیسلامی ئێران و پارتی كرێكارانی كوردستان.}

^{ئەمەش دەقی ڕاگەیه‌ندراوەكەی سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستانە:}

^{لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا ناوچە سنوورییەكانی هەرێمی كوردستان لەلایەن كۆماری ئیسلامیی ئێران و كۆماری توركیاوە بۆمباباران كران، لە ئەنجامدا ژمارەیەك هاووڵاتیی هەرێمی كوردستان بریندار بوون، هەروەها دەیان گوندنشین ناچار بوون گوندەكانیان چۆڵ بكەن و دەیان مەڕدار و جوتیار و كۆچەریش، ناچار بوون لە كوێستانەكان بێنە خوارەوە و زیانێكی زۆر بەر كشتوكاڵ و ئاژەڵی هاووڵاتیان و ژینگەی هەرێمی كوردستان كەوتووە.}

^{حكوومەتی هەرێمی كوردستان نیگه‌رانیى خۆی بەرامبەر ئەو زیانانە ڕادەگەیه‌نێت و داوا لە هەردوو دەوڵەتی دراوسێ، كۆماری ئیسلامیی ئێران و كۆماری توركیا دەكات بۆمبابارانكردنی ناوچە سنوورییەكانی هەرێمی كوردستان ڕابگرن. هەروەها حكوومەتی هەرێمی كوردستان پێداگیری لەسەر ئەوە دەكات كە سیاسەتی حكوومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ دراوسێكانی نەگۆڕە و پابەندە بە دۆستایەتی و یاسا نێودەوڵەتییەكان بۆ پاراستنی ئارامیی سنوورەكانی ئەو دەوڵەتانە و هەوڵدان بۆ ئاشتی و ئارامییەكی بەردەوام بۆ گەلی هەرێمی كوردستان و گەلانی ئێران و توركیا و ناوچەكە.}

^{لە هەمان كاتدا ناڕەزاییی خۆمان بەرامبەر بەكارهێنانی خاك و سنوورەكانی هەرێمی كوردستان ڕادەگەیه‌نین بۆ زیانگەیاندن و هێرشكردنە سەر وڵاتانی دراوسێی هەرێمی كوردستان لەلایەن هەندێ لایەنی ئۆپۆزسیۆنی كۆماری ئیسلامیی ئێران و لەلایەن پارتی كرێكارانی كوردستانەوە، داوا لە هەموو ئەو لایەنانە دەكەین كە چیتر خاكی هەرێمی كوردستان بۆ هێرشكردنە سەر دراوسێكانی هەرێمی كوردستان بەكار نەهێنن و ڕێز لە ئارامیی ژیانی خەڵكی هەرێمی كوردستان و پابەندییە یاساییەكان و پەیوەندییە دۆستایه‌تییه‌كانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ دراوسێیەكانی، بگرن..}

^{سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان}

^26/6/2016

<sup>سه‌رۆكى هاوپه‌یمانێتى "موته‌حیدوون" ژماره‌ى چه‌كدارانى "داعش" له‌ موسڵ ئاشكرا كرد، پێشبینیش ده‌كات له‌ شه‌ڕى رزگاركردنى ئه‌و شاره‌دا، داعشه‌كان به‌كۆمه‌ڵ هه‌ڵبێن.

ئوسامه‌ نوجه‌یفی، سه‌رۆكى هاوپه‌یمانێتی "موته‌حیدوون" كه‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا خه‌ڵكى شارى موسڵه‌، رایگه‌یاند :" پێشبینی ده‌كه‌ین داعش به‌ كۆمه‌ڵ هه‌ڵبێن و هاوكات راپه‌ڕینی جه‌ماوه‌ریان له‌ دژ درووست ببێت".

ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا، كه‌ ژماره‌ى چه‌كداره‌كانى ئه‌و رێكخراوه‌ له‌ ناو موسڵ نزیكه‌ى حه‌وت هه‌زار چه‌كداره‌ و به‌وانه‌ى ده‌وروبه‌ریش ده‌گه‌نه‌ 12 هه‌زار چه‌كدار كه‌ زۆرینه‌یان بیانیین.

نوجه‌یفی له‌ دیدارێكى ته‌له‌فزیۆنیدا، ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو، كه‌ ئێستا بزووتنه‌وه‌یه‌كی به‌رگرى له‌ ناو موسڵدا درووست بووه‌ و چاوه‌ڕێی رۆژى رزگاركردنى ئه‌و شاره‌ ده‌كه‌ن، گوتیشی :" له‌ چه‌ند رۆژى داهاتوودا له‌ به‌ره‌كانى بێجى و شرگات و گه‌یاره‌ و به‌ره‌ى مه‌خموور و دۆڵه‌كانى نه‌ینه‌وا له‌لایه‌ن پێشمه‌رگه‌وه‌، پێشڕه‌وى باش به‌دی دێت.

پێشوازیش ده‌كات له‌هه‌ر هاوكارییه‌كى نێوده‌وڵه‌تى له‌لایه‌ن توركیا و ئه‌مریكا و كه‌نداوه‌، گوتیشی :" به‌ڵام تێبینیمان له‌سه‌ر ئێران هه‌یه‌، چونكه‌ گه‌ر ئێرانییه‌كان هاتنه‌ موسڵ جێگیر ده‌بن تیایدا".</sup>

^26/6/2016

<sup>بەڕێوەبەری شارەدێی حاجی ئۆمەران ئاشکرای کرد، ئێران بە هەڕەمەکی ناوچەکە تۆپباران دەکات و بەهۆیەوە 4 کەس بریندار بوون کە 3 برینداریان منداڵن.

ئەمڕۆ یەکشەممە 26\6\2016، مەغدید ئەحمەد، بەڕێوەبەری شارەدێی حاجی ئۆمەران، بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند، سەعات 10ی بەیانیی ئەمڕۆ، تۆپخانەکانی ئێران چەند ناوچەیەکیان لە سنووری حاجی ئۆمەران تۆپباران کرد. ئەوەشی ڕوون کردەوە کە تۆپبارانەکە لە سنووری گوندی ئالانەی سەر بە حاجی ئۆمەران بووە و بەهۆیەوە 4 کەس بریندار بوون کە 3 لە بریندارەکان، منداڵن و تەمەنیان لە 18 ساڵ بچووکترە و تەنیا یەکێکیان نزیکەی 20 ساڵە.

بەڕێوەبەری شارەدێی حاجی ئۆمەران ئەوەشی بۆ (باسنیوز) ئاشکرا کرد: ”ئەو هاووڵاتییانەی کە لە کاتی تۆپبارانەکە لەو ناوچەیە بوون، چووبوونە کوێستانەکان بۆ بەخێوکردنی مەڕوماڵات، بەڵام دوای ئەو تۆپبارانە، خەڵکێکی زۆر ئاوارە بوون و پووش و پاوانی ناوچەکەش سووتاوە“.

مەغدید ئەحمەد جەختیشی لەوە کردەوە: ”بۆردومانەکە هەڕەمەکییە، بۆیە هێزەکانی پۆلیسی، ئاسایش و تیمی فریاگوزاری لە ئامادەباشی داین، بۆ ئەوەی لە هەر حاڵەتێکی لەناکاو، هاوکاری ئەو خەڵکانە بین“.

بەپێی زانیارییەکانی (باسنیوز)، تۆپبارانەکەی ئێران تەنیا لە سنووری حاجی ئۆمەران نەبووە، بەڵکو ناوچەکانی سنووری شارەدێی سیدەکان و شاخی (بەربزنا)ی تۆپباران کردووە.</sup>

^26/6/2016

<sup>سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ شەممە لە شارۆچکەی سەوڵاوای سەر بە مەریوان لە نێوان تیمێکی پێشمەرگەکانی حدکا و سوپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە سەوڵاوا شەڕ و تێکهەڵچوون هاتووەتە ئاراوە.

هەر لەبارەی ئەم شەڕە و شەڕەکەی دوێنێی مەهاباد ئەنجومەنی سەربەزیی حدکا ڕاگەیەندراوێکی بڵاو کردووەتەوە.

وێنەیەک لەو ڕاگەیەندراوە بۆ ئاژانسی (باسنیوز) نێردراوە.
دەقی ڕاگەیەندراوەکە:

ڕگەیەندراوی شوڕای نیزامیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لەسەر شەڕی مەریوان و مەهاباد.

لە درێژیی پێوەندی‌گرتنی پێشمەرگەکانی حیزب بە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستانی ڕۆژهەڵات هێزەکانی ڕێژیم هێرش و پەلاماری خۆیان بۆ سەر هێزەکانی پێشمەرگەی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران دەست پێکردوە کە هەروا بەردەوامە.

لەو پێوەندییەدا بە پێی هەواڵی گەیشتوو لە ناوچەی مەهاباد ڕۆژی هەینی ٤ی پووشپەڕی ١٣٩٥ی هەتاوی، (٢٤/٠٦/٢٠١٦) کاتژمێر ٤ی پاشنیوەرۆ لە کاتێکدا هێزێکی پێشمەرگەی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە گوندەکانی "دوو چۆمان" ، "باگردان"، "حەسەن چەپ" و "بێنگوێن" لە حاڵی حەسانەوە بوون کەوتنە بەر هێرش و پەلاماری هێزەی سەرکوتکەرەکانی کۆماری ئیسلامی کە پاش تێکهەڵچوونێکی نابەرابەر و چەند ساعەتە کە کوژران و بریندار بووونی ژمارەیەک لە هێزەکانی کۆماری ئیسلامی بەدواوە بوو، هێزی پێشمەرگە بە دوای شەڕێکی قارەمانانە شوێنی تێکهەڵچوونەکەیان بە سەلامەتی بەجێ هێشت.

بەپێی هەواڵێکی دیکە پێشمەرگەکانی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە ناوچەی مەریوان لە لایەن هێزەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران پاش ئەوەی بە خەستی تۆپ و خمپارەباران کران سەرئەنجام سەر لەبەیانی ڕۆژی شەممە ٥ی پووشپەر ١٣٩٥(٢٥/٠٦/٢٠١٦) ساعەتی ٤ لە ناوچەی سەوڵاوە کەمینیان بۆ هێزێکی پێشمەرگە داناوە. پاش شەڕێکی قارەمانانە هێزی پێشمەرگە لە شوێنی شەڕەکە دەرباز بوون لە کوژراو و برینداری دوژمن هەواڵێک لە بەردەست نییە، بەداخەوە پێشمەرگەیەکی قارەمان بە ناوی کاک "شۆڕش منبەری" لەو بەرگرییە قارەمانانەدا شەهید بوو.

ڕۆحی شاد و ڕێگای پڕ شانازی بەردەوام بێ.

شوڕای نیزامیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران

٥ی پووشپەڕی ١٣٩٥ی هەتاوی
٢٥</sup>ژوئەنی ٢٠١٦ی زایینی

<sup>دواى ده‌ركه‌وتنى ئه‌نجامى راپرسییه‌كه‌ى به‌ریتانیا كه‌ 52%ـى ده‌نگده‌ران له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان له‌ یه‌كێتى ئه‌وروپا جیاببنه‌وه‌، زیاتر له‌ یه‌ك ملیۆن ئیمزا كۆده‌كرێته‌وه‌ بۆ دووباره‌كردنه‌وه‌ى راپرسییه‌كه‌.

ئاژانسى فرانس پرێس، له‌ هه‌واڵێكى به‌ په‌له‌دا، رایگه‌یاند :" زیاتر له‌ یه‌ك ملیۆن ئیمزا كۆ ده‌كرێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى دووباره‌ راپرسیی له‌سه‌ر جیابوونه‌وه‌ له‌ یه‌كێتى ئه‌وروپا، ئه‌نجام بدرێته‌وه‌".

دواى بڵاوبوونه‌وه‌ى ئه‌نجامه‌كان، كه‌ زۆرینه‌ به‌ رێژه‌ى نزیكه‌ى 52%ـى ده‌نگده‌رانى به‌ریتانیا له‌گه‌ڵ جیابوونه‌وه‌ى وڵاته‌كه‌یاندان له‌ یه‌كێتى ئه‌وروپا، بارى ئابوورى له‌ جیهان تووشى شۆك بوو و سه‌رجه‌م بازاڕه‌ سه‌ره‌كییه‌كانى دراو و كۆمپانیا پشكداره‌كان زیانى گه‌وره‌یان پێگه‌شت.

بازاڕه‌كانى دراو له‌ جیهان، دوێنێ هه‌ینى كه‌ "به‌هه‌ینی ره‌ش" ناسێنرا، نزیكه‌ى 2.1 ترلیۆن دۆلار زیانیان پێگه‌شت، ئه‌وه‌ش گه‌وره‌ترین زیانه‌ به‌ بازاڕه‌كانى جیهان كه‌وتبێت له‌ 2007ـه‌وه‌.</sup>

^25/6/2016

^{دوای ئەوەی لە ڕیفراندۆمەکەی دوێنێدا زۆرینەی گەلی بەریتانیا بڕیاری دا، لە یەکێتیی ئەورووپا جیا ببێتەوە، جێگری ڕاوێژکاری ئەڵمانیا ڕای گەیاند، ”ئەورووپا لە ڕۆژە ڕەشەکەدایە“.}

^{بەپێی ئەنجامی ڕیفراندۆمەکەی دوێنێ پێنجشەممە 23\6\2016ی بەریتانیا، 51.9%ی گەلی بەریتانیا، دەنگیان بە جیابوونەوە لە یەکێتیی ئەورووپا داوە، لە بەرامبەریشدا 48.1% داوای مانەوەیان لە چوارچێوەی یەکێتییەکە کردووە، بۆیە چاوەڕوان دەکرێت لە ئایندەیەکی نزیکدا، بەریتانیا لە یەکێتیی ئەورووپا بکشێتەوە.}

^{لەمبارەیەوە ئاژانسی (DW)ی ئەڵمانی بڵاوی کردووەتەوە، زیگمار گابریێل، جێگری ڕاوێژکاری ئەڵمانیا، بە نیگەرانییەوە لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی (تویتەر) نووسیویەتی: ”نەفرەت، ڕۆژێکی ڕەشە بۆ ئەورووپا“.}

^{لە لایەن خۆشیەوە، فرانک فاڵتر شتاینمایر، وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا ئاشکرای کردووە، بڕیاری جیابوونەوەی بەریتانیا لە یەکێتیی ئەورووپا، دەری دەخات کە ئەورووپا ڕۆژێکی خەمبار بەڕێ دەکات.}

^{هەمان ئاژانس لە زاری وەزیری دەرەوەی پۆڵەنداوە بڵاوی کردووەتەوە، دەرچوونی بەریتانیا لە یەکێتیی ئەورووپا، ”هەواڵێکی خراپە بۆ ئەورووپا و پۆڵەندا“.}

^{مارتن شۆڵتس، سەرۆکی پەرلەمانی ئەورووپاش ڕای گەیاند، پێشبینی دەکات دانوستانی بەپەلە سەبارەت بە دەرچوونی بەریتانیا لە یەکێتیی ئەورووپا دەست پێ بکات.}

^{هاوکات مارین لۆبان، سەرۆکی بەرەی نیشتمانیی ڕاستڕەو ئاماژەی بەوە کرد: “بڕیاری دەرچوونی بەریتانیا لە یەکێتیی ئەورووپا، سەرکەوتنی ئازادییە”. داواشی لە فەڕەنسا و وڵاتانی دیکەی ئەورووپا کردووە، ڕاپرسییەکە ئەنجام بدەن.}

^{هەر ئەمڕۆ، گیرت فیڵدرز، پەرلەمانتاری ڕاستڕەوی هۆڵەندی، داوای لە حکوومەتی وڵاتەکەی کرد، ڕیفراندۆمێک بۆ جیابوونەوەی هۆلەندا لە یەکێتیی ئەورووپا ئەنجام بدەن. لە بەیاننامەیەکدا ئەوەشی ڕوون کردەوە: “مافی هۆڵەندییەکانە کە لە وڵاتەکەیاندا پرسیان پێ بکرێت، پارتی ئازادیش داوا دەکات، ڕاپرسی بۆ دەرچوونی هۆڵەندا لە یەکێتیی ئەورووپا ئەنجام بدرێت”.}

^24/6/2016

^{سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا، دەست لەکار کێشانەوەی خۆی ڕاگەیاند و داوای کرد، کەسێکی دیکە بۆ پێکهێنانی حکوومەت ڕاسپێردرێت.}

^{کەمێک پێش ئێستا (هەینی 25\6\2016)، دیڤید کامیرۆن، سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا، بە شێوەیەکی فەرمی، دەست لەکار کێشانەوەی خۆی ڕاگەیاند و داوای کرد، تا مانگی ئۆکتۆبەری داهاتوو (10\2016)، کەسێک بۆ سەرۆک وەزیرانی نوێی بەریتانیا دابندرێت. هاوکات کامیرۆن جەختی لەوە کردەوە کە هەرچییەکی لەدەست بێت بۆ دەرچوونی بەریتانیا لە یەکێتیی ئەورووپا، ئەنجامی دەدات.}

^{ئەمە لە کاتێک دایە کە چەند سەعاتێک لەمەوبەر، فلیپ هامۆند، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا ڕای گەیاندبوو، سەرەڕای شکستهێنانی هەوڵەکانی بۆ ڕازیکردنی خەڵک، تاوەکوو دەنگ بە مانەوەی بەریتانیا لە یەکێتیی ئەورووپا بدەن، بەڵام سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا لە پۆستەکەی دەمێنێتەوە. بۆیە میدیا جیهانییەکان بڕیاری دەست لەکار کێشانەوەکەی کامیرۆن بە لەناکاو دەزانن.}

^24/6/2016

<sup>مه‌سعود بارزانی ، سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌ نوێترین په‌یامی خۆیدا ده‌ڵێ هیچ ئامانجێك لە مافی چارەنووس و سەربەخۆیی بەرزتر و پیرۆزتر نییە، ناشبێت ڕێگە بدەین ئەم پرسە چارەنووسسازە بكرێتە قوربانیی ناكۆكی و ململانێی نێوخۆیی.

ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌(23-6-2016) مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان په‌یامێكی سه‌باره‌ت به‌ پرسی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان و مافی چاره‌نووسه‌وه‌ بڵاوكردووه‌ته‌وه‌ و له‌به‌شێكیدا هاتووه‌" ئەمڕۆ پێگەی گەلی كوردستان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی ئاسۆیەكی ڕوونی هەیە و، لە شەڕی تیرۆریش بە هەوڵ و كۆششی پێشمەرگە قارەمانەكان و لەسایەی خوێنی شەهیدانمان و بە خۆڕاگریی خەڵكی كوردستان و پشتیوانیی هاوپەیمانان، سەركەوتنی گەورە بەدەست هاتووە و تیرۆریستان تووشی شكستی گەورە هاتوون بەڵام مەترسییەكەیان هەر ماوە.هاووڵاتیانی كوردستانبۆ ئێمە لەم قۆناغەدا هیچ ئامانجێك لە مافی چارەنووس و سەربەخۆیی بەرزتر و پیرۆزتر نییە".

ئه‌مه‌ی خواره‌وه‌ ده‌قی په‌یامه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستانه‌:-

بەناوی خودای بەخشندە و میهرەبان جەماوەری خۆڕاگری كوردستان هێز و لایەنە سیاسییە كوردستانییەكان دۆخی ناوچەكە بە قۆناغێكی نوێدا تێدەپەڕێت و بە هەموو لێكدانەوەیەك گۆڕانكاریی گەورە لە ئارادان. گەلی كوردستان و ئەزموونەكەیشی لەبەردەم قۆناغێكی هەستیار و چارەنووسسازدایە، ناكرێت ئەو دەرفەتەی ئەم جارە بۆ گەلەكەمان هاتووەتەپێش، لەدەستی بدەین. ئەمڕۆ پێگەی گەلی كوردستان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی ئاسۆیەكی ڕوونی هەیە و، لە شەڕی تیرۆریش بە هەوڵ و كۆششی پێشمەرگە قارەمانەكان و لەسایەی خوێنی شەهیدانمان و بە خۆڕاگریی خەڵكی كوردستان و پشتیوانیی هاوپەیمانان، سەركەوتنی گەورە بەدەست هاتووە و تیرۆریستان تووشی شكستی گەورە هاتوون بەڵام مەترسییەكەیان هەر ماوە. هاووڵاتیانی كوردستان بۆ ئێمە لەم قۆناغەدا هیچ ئامانجێك لە مافی چارەنووس و سەربەخۆیی بەرزتر و پیرۆزتر نییە، ناشبێت ڕێگە بدەین ئەم پرسە چارەنووسسازە بكرێتە قوربانیی ناكۆكی و ململانێی نێوخۆیی، بۆیە داوا لە سەرجەم هێزە سیاسییە كوردستانییەكان دەكەم لە زووترین كاتدا ڕێوشوێنی پێویست بگرنەبەر بۆ دروستكردنی كۆدەنگیی نیشتیمانی لەسەر پرسی ڕیفراندۆم و سەربەخۆیی و هەنگاوی یەكەم ئەوەیە لەگەڵ بەغدا بكەوینە گفتوگۆی ڕاشكاوانە و برایانە.بۆ ئەم مەبەستە بانگهێشتی هەموو هێز و لایەنەكان دەكەم كۆبوونەوەیەكی تایبەت بەم بابەتە ئەنجام بدەن بۆ بڕیاردان لەسەر هەنگاوەكانی داهاتوو و بۆ ئەوەیش دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم پەیوەندی بە هەموو لایەكانەوە دەكات.
مسعود بارزانی23ـی 6ـی 2016</sup>

<sup>چاودێرانی سیاسی پێیانوایە هەوڵەكانی توركیا بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ سووریا كارێكی ئاسان نییە و بە زەحمەتی دەزانن پەیوەندی نێوان هەردوو وڵات بگەڕێتەوە بۆ پێش ساڵی 2011، ئەگەریش پەیوەندییان ئاسایی ببێتەوە كار لە دەستكەوتەكانی كورد ناكات.

ماوەیەكە سەرچاوەكانی هەواڵ ئاماژە بە هەوڵی حكومەتی توركیا و رەجەب تەیب ئەردۆغان دەكەن بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ سووریا. رۆژی 17ی ئەم مانگە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز لەسەر زاری بەرپرسێكی ئاكپارتی رایگەیاند: "هێشتا ئەسەد بكوژە. خەڵكەكەی ئەشكەنجە دەكات. لەم رووەوە هەڵوێستی ئێمە نەگۆڕە. بەڵام ئەو پشتگیری لە ئۆتۆنۆمی كورد ناكات. لەوانەیە حەز لە چارەی یەكدی نەكەین، بەڵام لەو رووەوە هەمان سیاسەت پەیڕەو دەكەین".

بەگوێرەی سەرچاوەكان هەوڵێكی هەرێمی لە ئارادایە بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندیی توركیا لەگەڵ سووریا. ئیدریس نەعسان، چاودێر و توێژەری سیاسی لە رۆژئاوای كوردستان پێیوایە هەوڵێكی ناوچەیی بۆ زیندووكردنەوەی پەیوەندییەكانی توركیا – سووریا هەیە.

 نەعسان بە (رووداو)ی گوت "لەماوەی رابردوودا قسەیەكی زۆر لەبارەی هەوڵی جەزائیر بۆ نێوبژیوانی لەنێوان هەردوولا كرا". نەعسان پێیوایە زیندووكردنەوەی رێككەوتننامەی جەزائیر جارێكی دیكە زۆر زەحمەتە "ئەوە پەیوەستە بە هاوسەنگیە ناوچەییەكان و پلانی نێودەوڵەتی بۆ گۆڕینی نەخشەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و سەرلەنوێ رێكخستنەوەی بەرژەوەندییەكان بە گوێرەی هاوسەنگیی نوێ لە ناوچەكەدا".

دەبێت توركیا قوربانی بدات

دوای ئەوەی بەشار ئەسەد، سەرۆكی سووریا شوێنی باوكە كۆچكردووەكەی گرتەوە، پەیوەندی ئەو دوو وڵاتە بەخێرایی بەرەوپێش چوو، تا رووداوەكانی ئاداری 2011، سووریا و توركیا چەندین رێككەوتنامەی ئابووری، بازرگانی و سیاسییان واژۆ كرد. كار گەیشتە ئەوەی ڤیزای نێوان هەردوو وڵات هەڵگیرا، بەڵام دەستپێكردنی راپەڕینی سووریا و گۆڕینی ئاراستەی راپەڕینەكە بۆ شەڕی چەكداری، پەیوەندی توركیا – سووریای پێچەوانە كردەوە. ئەردۆغان بووە دوژمنێكی سەرسەختی ئەسەد و لە هەموو بۆنەیەكدا جەختی لەسەر لادانی ئەسەد لە دەسەڵات دەكردەوە.

محەممەد جیهاد توێژەر لە كاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ناوەندی (SAMER) دەڵێت: "پەیوەندیی توركیا و سووریا بەهۆكاری ئایدیۆلۆژی، سیاسی و ئاینی تێكنەچووە. بەهۆی هەڵوێستی بەرژەوەندیخواز و هەلپەرستی توركیاوە خراپ بووە، بۆیە دەبێت پرسیاری ئەوە بكەین كە ئایا بەرژەوەندیی هاوبەشی توركیا و سووریا چییە؟".

محەممەد جیهاد سەبارەت بە ئەگەری ئاساییبوونەوەی پەیوەندی لە نێوان توركیا و سووریا دەڵێت "ئەگەر ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان بۆ دەسەڵاتی ئاكپارتی و لەوەش گرنگتر بۆ دواڕۆژی ئەردۆغان و بەرژەوەندییەكانی سوودی هەبێ، ئەوا پەیوەندییەكان ئاسایی دەبنەوە". 

بەڵام جیهاد پێیوایە پڕۆسەی ئاساییكردنەوە ئەوەندە ئاسان نابێت "ئاساییكردنەوە لە ماوەیەكی كورتدا زەحمەتە. ئەگەر توركیا بخوازێ پەیوەندییەكانی لەگەڵ سووریا ئاسایی بكاتەوە، چانسی ئاساییكردنەوە بە ئاسانی بەدەست نایەت. توركیا ناچارە ماوەیەكی درێژ هەوڵ بۆ ئەمە بدات و قوربانی بدات".

دوای تێكچوونی پەیوەندییەكانی توركیا و سووریا، سیاسەتی دەرەوەی توركیا تووشی كورتبینی بوو بەتایبەتی لەئاستی نێودەوڵەتی. ئۆباڵی بەهێزبوون و بەرفراوانبوونی پێگەی داعش لە سووریا لەنێو رای گشتیدا خرایە ئەستۆی توركیا. 

سەڤاش گەنج مامۆستای زانكۆی فاتیح و پسپۆڕی سیاسەتی نێودەوڵەتی پێیوایە خوێندنەوەی هەڵە بۆ رووداوەكانی سووریا و حیساب نەكردن بۆ مانەوەی ئەسەد توركیای خستە نێو زەلكاوێك كە دەرچوون لێی زەحمەتە.

سەڤاش بە (رووداو)ی گوت "لەلایەك پەكەكە بووە خاوەن دەسەڵات و ناوچەیەكی دروستكرد، لەلایەكی دیكە توركیا ناچار بوو سێ ملیۆن پەنابەر قبوڵ بكات، هەروەها بەهۆی رەوشی نائارامی سەر سنووری توركیا بازرگانی و گەشتیاری تووشی داڕمان بوو".

ئەوەی ئاساییبوونەوەی پەیوەندی توركیا و سووریا زەحمەتر دەكات، تێكچوونی پەیوەندیی توركیایە لەگەڵ رووسیا. سەڤاش گەنج پێیوایە ئاساییكردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ سووریا پەیوەستە بە هەوڵی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان لەگەڵ رووسیا "بۆ ئەوەی ئەنقەرە لەگەڵ رووسیا ئاشت ببێتەوە، بۆ ئەوەی لە سووریا سەقامگیری هەبێ‌، بۆ ئەوەی ناوچەی پەكەكە مەترسی كەمتری لەسەر توركیا هەبێ، توركیا ناچارە دان بە مانەوەی ئەسەد لە دەسەڵاتدا بنێ‌".

توركیا لە كورد تۆقیوە

هەوڵی توركیا بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ سووریا ناچارییە. بارودۆخی ناوخۆی سووریا، گۆڕانی هاوسەنگییە سەربازی و سیاسیەكان، تادێت زیاتر پێگەی توركیا لاواز دەكات، توركیا لە پڕۆسەی سیاسی نێو سووریادا رۆڵی زۆر لاواز بووە، ئەگەر نەڵێین بەتەواوەتی نەماوە. 

سەردار یڵدرم، مامۆستای زانكۆی ئەرتوكلو لە ماردین و توێژەر لەبەشی كۆمەڵناسی پێیوایە بەعس لە دەسەڵات دەمێنێتەوە و ئەگەریش هەیە ئۆپۆزیسیۆنی سووریا وەكو لایەنێكی سیاسی بەشداری لە هەڵبژاردن بكات "شەڕ گەیشتووەتە بنبەست. سووریا، رووسیا و ئێران سەرەڕای ئەو هێزەی هەیانە بە درێژایی چەند ساڵی رابردوو نەیانتوانی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا لەنێوببەن. ئۆپۆزیسیۆن سەلماندی بەلانیكەم دەتوانێ درێژە بە شەڕی گەریلایی بدات. توركیا، سعودیە و قەتەر و دژبەرانی دیكەی پارتی بەعس تێگەیشتن كە ناتوانن رژێم بڕووخێنن، ئەمریكاش ئامانجێكی لەو جۆرەی نییە. لەم ئاستەدا دەتوانن لەگەڵ یەكدی سازش بكەن".

ئەگەرچی یڵدرم پێیوایە تاكە هۆكار بۆ هەوڵی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی توركیا و سووریا مەسەلەی كورد نییە بەڵكو بە بنبەست گەیشتنی شەڕە، بەڵام پێشیوایە دەسكەوتەكانی كورد لە رۆژئاوای كوردستان  هەندێك لە دەوڵەتانی ناوچەكەی ترساندووە، بۆیە هەوڵەكانیان بۆ لەناوبردنی دەخەنەگەڕ "دوای راگەیاندنی حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ساڵی 1992، توركیا، ئێران و سووریا میكانیزمی سێ قۆڵییان دروستكرد. ئەمڕۆ هەمان مەسەلە بۆ كوردی سووریا دووبارە دەبێتەوە". 

هەروەها دەڵێت ئەگەر پەیوەندییەكانیش ئاسایی ببنەوە، ناچنەوە پێش ساڵی 2011.

دەستكەوتی كورد لە رۆژئاوای كوردستان، توركیای زیاتر لە سووریا نیگەران كردووە. بۆیە یەكێك لە ئامانجەكانی توركیا لە ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ سووریا رێگرتنە لە دەستكەوتەكانی كورد.

ئیدریس نەعسان لەوبارەوە دەڵێت "كورد بەو رۆڵە میحوەریەی دەیگێڕێ لە توانایدایە هاوسەنگییەكان بپارێزێ‌، كورد توانی پشتگیری و هاوكاریی نێودەوڵەتی تاوەكو ئاستێكی باش بەدەستبێنێ‌. ئەوەش ئەگەری قوربانیدان بە كورد و بەكارهێنانیان وەكو سەرباز زۆر كەمتر دەكاتەوە ئەگەر نەڵێین هەر نایهێڵێت".

سەڤاش گەنج مامۆستای زانكۆش پێیوایە هەوڵەكانی توركیا بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ سووریا كاریگەریی لەسەر كورد نابێ "كورد لەنێو سیستەمی نێودەوڵەتی رەوایەتی بەدەستهێناوە كە هیچ كاتێك بەمشێوەیە نەبووە. چونكە شەڕی داعش دەكات. نزیكبوونەوەی توركیا لە ئەسەد و ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ سووریا كاریگەری نەرێنی لەسەر كورد نابێ. رەنگە جارێكی دیكە (سیستەمی چاودێری لەسەر سنوور) بۆ پەكەكە دروست بكرێت. جگە لەمە گۆڕانكاری گەورە روونادات".

بەڵام سەردار یڵدرم پێیوایە ئەوەی كورد لە سووریا بەدەستی هێناوە هێشتا نەبووەتە دەستكەوت "بۆ ئەوەی ئەوانە ببنە دەستكەوت پێویستە دەوڵەتی ناوەندی دانیان پێدا بنێت. حیزبی بەعس تا ئێستا ئەو ئیعترافەی نەكردووە".</sup>

^23/6/2016

^{کاژێر 9 بەکاتی هەولێر و 7 بەکاتی لەندەن لە رۆژی پێنجشەممە 23-6-2016، سندووقەکانی گشتپرسی تایبەت بە پرسی مانەوە یان چوونەدەرەوەی بەریتانیا لە یەکێتی ئەوروپا بەڕووی بەریتانییەکان بۆ وەرگرتنی دەنگەکانیان کرانەوە .}

^{لەدوای 4 مانگ لە هەڵمەتی بانگەشە بۆ گشتپرسی تایبەت بە دیاریکردنی چارەنووسی بەریتانیا لەیەکێتی ئەوروپا، سندووقەکانی دەنگدان لە 382 ناوچەی بەریتانیا بەڕووی زیاتر لە 46 ملیۆن دەنگدەری بەریتانی لەنێوان کاژێر 7-ی بەیانی تاوەکو کاژێر 22-ی شەو بەکاتی بەریتانیا دەکرێنەوە.}

^{گشتپرسی بریگزت سێیەمین گشتپرسییە کە لە بەریتانیا ئەنجام دەدرێت و راپرسە سەرەتاییەکانی چەند کاژێر بەر لە دەستپێکردنی دەنگدان، جیاوازییەکی کەم لەنێوان لایەنگران و دژەکانی بریگزت پیشان دەدەن.}

^{ئاڵا شاڵی نێردراوی رووداو لە لەندەنی پایتەختی بەریتانیا، لە یەکەم ساتەکانی دەستپێکردنی پرۆسەی دەنگدان لە گشتپرسییەکەی بەریتانیا لە بەردەم یەکێک لە بنکەکانی دەنگدان پرسیاری لە دەنگدەران کرد بەوەی دەنگیان بە مانەوە داوە یان جیابوونەوە.}

^{یەکێک لە پشتیوانەکانی مانەوەی بەریتانیا لە یەکێتی ئەوروپا گوتی: "من دەمەوێت لە یەکێتی ئەوروپا بمێنمەوە، چونکە باشترە بۆ ئابووری و سەلامەتی خۆمان، ئێمە پێمانوایە کە بەشێکبین لەو 28 وڵاتە، بەڵێ هەر ئەمڕۆ دەنگ دەدەم و لە بەیانییەوە دەستم بە کەمپین کردووە".}

^{ئەو هاووڵاتییە بەریتانییە گوتی: "پێمباشە لێرەوە هانی هەموو بەریتانییەکان بدەین کە لە یەکێتی ئەوروپا بمێنینەوە، پێموایە چوونە دەرەوە زۆر ترسناکە، بۆیە دەمەوێت هانی خەڵک بۆ مانەوە بدەم".}

^{بەڵام هاووڵاتییەکی دیکە بەپێچەوانەی چەند دەنگدەرێک کە بە مانەوە دەنگیان دابوو، گوتی: "من دەنگم بۆ چوونەدەرەوەدا، چونکە کۆچبەرێکی زۆر لێرە هەن، شتی دیکەش هەن قوتابخانە و نەخۆشخانەکانمان باش نین، منداڵەکانمان لەکێشەدان ئەمانە هەمووی هۆکارن، ئێمە پێویستیمان بە نیشتەجێبوونی زیاتر هەیە، پێویستە خۆمان بۆ کۆچبەری زیاتریش ئامادە بکەین".}

^{کوردستان حەسەن، پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو، لە لەندەن دەڵێت: "بنکەکانی دەنگدان بەڕووی دەنگدەران کراونەتەوە، 33 بنکەی سەرەکی لەناو لەندەن ئامادەکاری کردووە بۆ هەژمارکردنی دەنگەکان".}

^{یەکێک لە کوردەکانی دانیشتووی لەندەن دەنگی بە جیابوونەوەی بەریتانیا لە یەکێتی ئەوروپا داوە،ئەو هۆکارەکەی بۆ پەیامنێری رووداو باس دەکات و سەبارەت بەوەی بۆچی دەنگی بە جیابوونەوە داوە، ئایا ئەمە کاریگەری لەسەر ئەو کوردانەی لە وڵاتانی ئەندام لە یەکێتی ئەوروپا هاتوونەتە بەریتانیا نابێت، لەوەڵامدا دەڵێت: "کاریگەری لەسەر ئەوانە دەبێت کە رەگەزنامەی وڵاتانی دیکەیان هەیە و هاتوون لێرە دانیشتوون، بۆیە دەبێت بگەڕێنەوە، بەڵام لە ماوەی 10 ساڵی رابردوودا، ئەو کەسانەی کۆچیان بۆ بەریتانیا کردووە، 10 ملیۆن کەس دەبن، لەماوەی چەند ساڵی داهاتوودا رەنگە ببێت بە 20 ملیۆن و 30 ملیۆن، بەمەش نە جێگەی نیشتەجێبوون بەردەکەوێت، نە نەخۆشخانە و نە قوتابخانەکان بەردەکەون".}

^23/6/2016