چوونی پەنابەران بۆ ئەوروپا، دیاردەیەکە هەرگیز کۆتایی نایەت. دەریای ناوەڕاستیش کە ڕێڕەوی ئاوى پەڕینەوەی پەنابەرانە بۆ ئەو کیشوەرە، بێ بەزەییە لە ڕۆح کێشانی ئەوانەی بە قاچاغ پیایدا تێپەڕدەبن.
لە کاتێکدا سەرکردەکانی ئەوروپا لەهەوڵی ئەوەدان هاوکاریی دارایی لیبیا بکەن تا چالاکیی قاچاخچیەکان کەم بکاتەوە کە هۆکاری سەرەکیی چوونی پەنابەرانن بۆ ئەوروپا، جۆیل میلمانی، وتەبێژی ڕێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی پێشبینی کرد کە لەگەڵ باش بوونی کەش و هەوا و بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما، ژمارەیەکی زیاتر لە پەنابەران لەڕێگەی دەریاوە ڕوو لە ئەوروپا بکەن.
ڕێژەی چوونی پەنابەران لە ڕێگەی یۆنان و دوورگەکانیەوە بۆ ئەوروپا وەک ساڵانی پێشووتر نەماوە و کەمی کردووە و ئێستا ئیتاڵیا جێگەی گرتووەتەوە، کە بەوتەی ڕێکخراوی کۆچى نێودەوڵەتی تەنیا لەمساڵدا زیاتر لە ٢٠ هەزار پەنابەر ڕوویان تێکردووە.
دیمتریس ئەفراموپۆلس، کۆمسیاری کۆچی نێودەوڵەتی لە یەکێتی ئەوروپا داوایکردووە وڵاتانی ئەندام لە یەکێتییەکە کەمتەرخەمی لە وەرگرتنی پەنابەران نەکەن و کار بۆ سوککردنی فشارەکانی سەر یۆنان و ئیتاڵیا بکەن کە زۆرترین پەنابەر لە ڕێگەی دەریای ناوەڕاستەوە ڕوویان تێکردوون.
بەڵام پێناچێت زۆرێک لە وڵاتانی یەکێتیەکە بەدەم ئەو داوایەوە بچن و وڵاتێکی وەک پۆڵەندا کە بەپێی ڕێککەوتنێکی لەگەڵ سەرکردەکانی یەکێتی ئەوروپا لەساڵی ٢٠١٥ دا پێویست بوو ٦ هەزار و ٢٠٠ پەنابەر وەربگرێت، یەک پەنابەری وەرنەگرتووە. هەرچی ڕێککەوتنەکەی نێوان یەکێتی ئەوروپا و تورکیاشە سەبارەت بە پەنابەران، زۆربەی خاڵەکانی جێبەجێنەکراون.
لە کاتێکدا هەریەک لە یۆنان و ئیتاڵیا بەپێی ڕێککەوتنەکەی سەرکردەکانی یەکێتی ئەوروپا لانی کەم ١٤ هەزار و ٥٠٠ پەنابەریان لە کۆی ١٦ هەزار پەنابەر کە بۆیان دیاریکراوە وەرگرتووە کە زۆربەیان لە ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەفریقاوە لە ڕێگەی دەریای ناوەڕاستەوە ڕوویان لەو وڵاتانە کردووە.
لەلایەکی ترەوە چیرۆکە دڵتەزێنەکانی حاڵەتەکانی خنکانی پەنابەران لە دەریای ناوەڕستدا درێژەیان هەیە کە پێشبینی دەکرێت لە سەرەتاى ئەمساڵەوە نزیکەی ٥٠٠ پەنابەر تیایدا خنکابن.
لەچەند ڕۆژی ڕابردووشدا زیاتر لە ٦ هەزار پەنابەر لەدەریای ناوەڕاست لەنێوان لیبیا و ئیتاڵیا لەلایەن تیمە فریاگوزارییەکانەوە ڕزگارکراون، کە ٧٥٨ یان تەنیا لەڕۆژی هەینی ڕابردوودا بووە.
لەماوەی نێوان ساڵانی ٢٠١٤ تا ٢٠١٦ نزیکەی ملیۆنێک و ٦٠٠ هەزار پەنابەر ڕوویان لە وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا کردووە، بەڵام چۆنێتی مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو پەنابەرانە و دابەشکردنیان بووە خاڵێکی ناکۆکی لەنێوان وڵاتانی ئەندام لە یەکێتییەکە.
ئەگەرچیش کۆمسیۆنی ئەوروپا کە باڵی جێبەجێکاری یەکێتیی ئەوروپایە، لە توانایدایە سزای ئەو وڵاتانە بدات کە پابەندی بەڵێنەکانیان نەبوون، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ڕێوشوێنی بەرانبەر هیچ وڵاتێک سەبارەت بە دۆسێی پەنابەران نەگرتووەتەبەر.
23/3/2017