بهرپرسانی باڵای قوبروس ئهمڕۆ ئاشكرایان كرد كه مۆسكۆ داوای لێكردوون ڕێڕهوی ئاسایی فڕۆكهكان بگۆڕن، چونكه دهیهوێت لهنزیكی ڕۆخهكانی سوریادا مانۆڕ ئهنجام بدات.
ڕاپۆرته ڕۆژنامهییهكان لهمۆسكۆوه باس لهوه دهكهن ڕووسیا یاداشتی ئاگاداركردنهوهی ئاراستهی دهستهڵاتی فڕۆكهوانی ئهمریكا كردووه، سهبارهت بهو مانۆڕهی كهبڕیاره لهنێوان بهندهری “تهرتوس” و نیوهدوورگهی قوبرسدا ئهنجام بدرێت.
لهم بارهیهوه سهرچاوهیهك لهوهزارهتی بهرگری قوبرسهوه جهختی لهوه كردهوه كه لهمانۆڕهكهدا موشهكیش دهتهقێنرێت. یاداشتهكهشی به پرسێكی ڕۆتینی لهقهڵهمدا.
له ڕوونوسێكی ئهو یاداشتهدا كهدهستهڵاتی فڕۆكهوانی ئهمریكا بڵاوی كردۆتهوه، وردهكاری تهواو لهبارهی ئهو ناوچانهوه ئاشكرا كراوه كه مانۆڕهكه تیایدا ئهنجام دهدرێت و، ئهو ناوچانهش كه موشهكهكانیان تێدا دهتهقێنرێت.
“سێرگی لاڤرۆڤ” وهزیری دهرهوهی ڕووسیا، لهكۆنگرهیهكی ڕۆژنامهوانیدا گوتی: ” ڕووسیا له دهریای سپیدا مانۆڕ ئهنجام دهدات. ماوهیهكی درێژه نهخشه بۆ ئهوكاره دادهنێت و، كارهكهش لهگهڵ یاسای نێودهوڵهتیدا گونجاوه”.
بارهچهكی ڕووسیا بهرهو دهریای سپی
سهرچاوهیهكی نزیك له هێزی دهریاوانی ڕووسیا به”ڕۆیتهرز”ی گوتووه: ” پێنج كهشتی چهكداری ڕووسی، بهرهو دهریای سپی بهڕێكهوتن. ئهركی ئهو كهشتییانهش بهشداری كردنه له مانۆڕێكدا لهنزیكی ڕۆخهكانی سوریادا، بهمهبهستی مهشق كردن لهسهر بهرهنگاربوونهوهی هێرشی ئاسمانی و بهرگری لهڕۆخهكان. ئهوهش یانی موشهك تهقاندن و، بهكارهێنان و تاقی كردنهوهی سیستهمی بهرگری ئاسمانی كورت هاوێژ”.
ئهم مانۆڕه لهكاتێكدا دێت كه ڕاپۆرته ئیسرائیلی و ڕۆژئاواییهكان باس لهوه دهكهن كه سوریا تادێ ههبوونی خۆی له سوریادا بههێزتردهكات، سهرباز و چهك و تهقهمهنی زیاتر دهنێرێت. تهنانهت فڕۆكهی “مێك31” و “سۆخۆی30” ناردۆته سوریا. جگهلهوهش سیستهمێكی بهرگری ئاسمانی پێشكهوتووی بهناوی “ئێس.ئای.22″ لهسوریادا جێگیركردووه كهلهڕووسیا پێی دهگوترێت”بانتسیر-ئێس 1”.
سهرچاوه ڕۆژئاواییهكان دووپاتی ئهوه دهكهنهوه كه سیستهمهكه لهلایهن پسپۆڕان وشارهزایان ڕووسهوه بهكاردههێنرێت، نهك لهلایهن سورییهكانهوه. بهشێك له سیستهمهكه لهفڕۆكهخانهی سهربازی لازیقییهدا دانراوه.
بهپێی زانیارییهكانی سهرچاوهیهكی ئاگادار لهمۆسكۆ، ئهوه یهكهمجار نیه كه ڕووسیا ئهو جۆره موشهكه”ئێس.ئای.22″ بۆسوریا بنێرێت، بهڵكو له 2013شدا ههمان كاری كردووه. لهئیستاشدا سهرقاڵی ناردنی بڕێكی تر لهو چهكهیه”.
بهڕای زۆرێك لهچاودێرانیش، ئهم پشتیوانییه ڕاستهوخۆیهی ڕووسیا له “بهشار ئهسهد” نیشانهیهكی ڕوونه لهسهر هاتنه پێشهوهی قۆناغێكی نوێ لهقهیرانی سوریا، كه تیایدا كێشهی سوریا لهكۆنترۆڵی هێزه ههرێمایهتییهكان دهردهچێت و، زلهێزهكان ڕاستهوخۆ تیایدا دهجوڵێن. ههربۆیه وهك لهئاماری ڕاگهیهنراوی نهتهوه یهكگرتووهكاندا ئاشكرا كرا كراوه، چاوهڕوان دهكرێت لهو قۆناغه تازهیهدا، نزیكهی یهك ملیۆن هاووڵاتی تری سوری ئاواره ببن.
لهئێستادا ڕووسیا پێداگری لهوه دهكات كه ئهو چهكانهی بۆ سوریایان دهنێرێت بهشێكن له بۆندهكانی پێشووتر.مهبهست لێیان بۆ بههێزكردنی ڕژێمی سوریایه لهبهرانبهر داعشدا. پسپۆڕانی سهربازی ڕووسیاش چهندین ساڵه بۆ مهشق پێكردنی سوپای سوریا لهو وڵاتهدان.
لهلایهكی ترهوه، سهرچاوه ههواڵدهرییهكان باس لهنیشتنهوهی دوو فڕۆكهی بارههڵگری ڕووسی دهكهن كهئهمڕۆ لهدیمهشق نیشتنهوهو، كۆمهكیان بۆ سوریا برد. عێراقیش لهزاری”موهفهق ڕوبهیعی”یهوه ڕیگهدان به تێپهڕینی فڕۆكهكانی ڕووسیای بهئاسمانی خۆیدا ڕاگهیاند.
لهبهرانبهر ههموو ئهم پێشهاتانهدا، سهرچاوهیهكی ئیئتیلافی ئۆپۆزسیۆنی سوریا، بهفهرمی ههبوونی سهربازی ڕووسیای لهخاكی سوریادا بهداگیركاری ناساند. بهو پێیه سوپای ڕووسیا لهسوریادا هێزێكی داگیركهره، لانی كهم بهلای ئۆپۆزسیۆنی سوریاوه.
13/9/2015