فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

” سوفیان ئه‌لعیساوی” ڕاوێژكاری میدیایی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای ئه‌نبار بۆ كاروباری هۆزه‌كان، ئاشكرای كرد كه‌ ناكۆكی و دابه‌ش بوونێكی گه‌وره‌ له‌ناو ڕیزه‌كانی داعشدا ڕوویدا. هۆكاری ئه‌و ناكۆكییه‌ش بریتی بووه‌ له‌ناچاركردنی دانیشتوانی به‌وه‌ به‌خۆبه‌خش بچنه‌ ڕیزه‌كانی داعشه‌وه‌.


ئه‌و به‌رپرسه‌ گوتیشی: ” داعشه‌كان له‌ئه‌نباردا بوون به‌دوو به‌شه‌وه‌، هه‌یانه‌ لایه‌نگری ئه‌وه‌یه‌ به‌زۆر خه‌ڵك بكرێنه‌ داعش و به‌ناوی جیهاده‌وه‌ خۆبه‌خشانه‌ ببرێنه‌ شه‌ڕه‌وه‌. هه‌شیانه‌ ئه‌و كاره‌ی ڕه‌ت كردۆته‌وه‌. بۆیه‌ ناكۆكییه‌كی گه‌وره‌ له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ له‌نێوانیاندا ڕوویداوه‌”.


هه‌روه‌ها گوتی: ” هه‌ندێك له‌و چه‌كدارانه‌ی داعش ئیمامی مزگه‌وته‌كانیان ناچار كردووه‌ تاكو له‌مزگه‌وته‌كانه‌وه‌ بانگه‌وازی چه‌ك هه‌ڵگرتن بكه‌ن. به‌ڵام زۆرێك له‌ سه‌رۆك هۆزه‌كان و ئیمامی مزگه‌وته‌كانیش ئه‌و بیرۆكه‌یه‌یان ڕه‌تكردۆته‌وه‌.بۆیه‌ داعش سه‌رجه‌میانی ده‌ستگیركردووه‌. هه‌روه‌ها هه‌موو ئه‌وكه‌سانه‌ش ده‌ستگیر ده‌كرێن كه‌ئه‌و فه‌رمانه‌ ڕه‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌”.
22/9/2015

 

بەرپرسێکی باڵای عێراقی رایگەیاندووە، کە باڵیۆزخانەی ئەمریکا دوو هەوڵی تیرۆرکردنی سەرۆک وەزیرانی عێراقی پووچەڵکردووەتەوە.

ئەو بەرپرسە عێراقییە، کە ناوەکەی ئاشکرا نەکراوە، بە ماڵپەڕی شەرقولئەوسەتی راگەیاندووە، کە هەوڵی یەکەم بۆ تیرۆرکردنی حەیدەر عەبادی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لەلایەن نزیکەکانی عەبادییەوە پلانی بۆ داڕێژرابوو و هەوڵی دووەمیش، لە دەروازەی ناوچەی سەوزی بەغدا لە لای پردی هەڵواسراو بووە.

بەپێی زانیارییەکان، دوای ئەم هەوڵانەی تیرۆرکردنی، کە باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە بەغدا ئاگاداری کردووەتەوە، عەبادی چەند ئەفسەرێکی دەستگیرکردووە و رایگەیاندووە، کە بەهۆی ”چاکسازییەکان“ـەوە، رەنگە ”بمکوژن“.

سەرۆک وەزیرانی عێراق، بە پشتگیریی مەرجەعە باڵاکانی عێراق، پرۆژەی ”چاکسازیکردنی“ لە دامودەزگاکانی وڵات دەستپێکرد و بەهۆیەوە، چەند بەرپرسێکی باڵای لەسەرکار لاداوە، لەوانە، نوری مالیکی، جێگری سەرۆک کۆماری عێراق.
22/9/2015

 

بەپێی میدیاکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان شەوی رابردوو لە ناوچەی نەغەدە هێزی پێشمەرگەی دیموکرات چلاکییەکیان ئەنجام داوە.

ماڵپەڕی کوردستان و کورد زمانحاڵی حیزبی دیموکراتی کوردستان بڵاوی کردووەتەوە شەوی 21 لەسەر 22ی ئەیلوولی دەستەیەک لە پێشمەرگەکانی حیزبی دیموکرات و پارێزەرانی رۆژهەڵاتی کوردستان چوونەتە ناو یەکێک لە گوندەکانی سەر بە شاری نەغەدە و لەگەڵ خەڵک کۆبوونەتەوە.

ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەش داوە کاتژمێر ٨ی شەوی رابردوو٢١ لە سەر ٢٢ی سێپتامبر(٣٠ خەرمانانی ٢٠١٥)، هێزێک پێکهاتوو لە پێشمەرگەکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان و پارێزەرانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، چوونە نێو ئاوایی “گەرگوولی خوارێ” لە ناوچەی لاجان هەڵکەوتوو لە نیوان شارەکانی نەغەدە، پیرانشار و مەهاباد و لەگەڵ پێشوازیی زۆریی خەڵک بەرەو ڕوو بوونەتەوە و لە بڵیندگۆی مزگەوتی گوندەوە قسەیان بۆ خەڵک کردووە.

کوردستان و کورد ئاماژەی بەوەش داوە کە فەرماندەی ئەو هێزەی پێشمەرگەی دیموکرات کە ئەندامی ڕێبەریی حیزبی دیموکراتی کوردستانە وێڕای راگەیاندنی سپاسی لە پێشوازی و هەڵوێستی شۆڕشگێڕانە و نیشتمانپەروەرانەی خەڵک، دڵنیایی پێدان کە هێزی پێشمەرگەی حیزبی دیموکراتی کوردستان لێ بڕاوە جار بە جار و ساڵ بە ساڵ حوزوورێکی کاریگەرتریان لەنێو خەڵک و نیشتمانی خۆیان دا هەبێ.

لەو دیدارەدا پێشمەرگەکانی دیموکرات باسی سیاسەتی حیزب و دیسان دەستپێکردنەوەی خەبات و پەیوەندیی دووبارەی خەڵکی رۆژهەڵات و پێشمەرگە کردووە.

لە ماەوەی دوو مانگی رابردااودا هێزی پێشمەرگەی دیموکرات، بە هاوڕێیەتی پارێزەرانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە چەندین ناوچەی دیکەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، بۆ وێنەی ناوچەکانی سەردەشت، رەبەت، شنۆ، بانە، مەهاباد، پیرانشار، نەغەدە، هەورامان، مەریوان و سەقز دیداریان لە گەڵ خەڵک نوێ کردەوە.

میدیاکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان بڵاویان کردەوە، چوونی پێشمەرگەکانی دیموکرات بۆ نێو شاری شنۆ لە یدای 23 ساڵەی شەهیدکرانی د.سادق شەرەفکەندی لە هەفتەی ڕابردوودا بووە هۆی جێژن و شادمانیی خەڵکی ئەو شارە، و ترس و نیگەرانیی لەلای بەرسانی ئەمنیی حکوومەتی ئێران ساز کردووە.

هەروەک لەم گرتە ڤیدیۆیەشدا دەردەکەوێ، دەستەی پێشمەرگەی حیزبی دیموکرات لە گوندێکی دەورووبەری سەردەشت لەلایەن خەڵکەوە پێشوازییان لیدەکرێت.
22/9/2015

 

عێراق به‌پێگه‌ی جیۆستراتیژی و قووڵایی فه‌رهه‌نگی و، سیمبولیه‌تی شارستانی و، سامانه‌ به‌لێشاوه‌كانیه‌وه‌. ده‌بێته‌ ژماره‌یه‌كی گه‌وره‌ له‌ناو خه‌یاڵدانی دروستكه‌رانی بڕیار له‌جیهاندا.

له‌دوای ڕزگاركردنی عێراق له‌2003 و، هه‌ڵكشانی هه‌ژموونی ئێران تیایدا، هه‌روه‌ها له‌دوای هاتنه‌ كایه‌ی ڕێكخراوی داعشه‌وه‌، عێراق بووه‌ته‌ ده‌وڵه‌تێكی میحوه‌ری له‌ناو ژینگه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا.

له‌م ڕاپۆرته‌دا باس له‌هه‌ڵكشانی ڕۆڵی نێگه‌تیڤی ئێران ده‌كه‌ین له‌ ڕێی سه‌رۆكوه‌زیرانی پێشوو “نوری مالیكی”یه‌وه‌ كه‌له‌ 2006ه‌وه‌ له‌وپۆسته‌دابوو. سیاسه‌ته‌كانیشی بوونه‌ هۆی سه‌رهه‌ڵدانی داعش.

بۆیه‌ له‌م ڕاپۆرته‌دا تیشك ده‌خرێته‌ سه‌ر ئه‌گه‌ری پێكدادانی ڕاسته‌وخۆی نێوان ئێران وڕێكخراوی داعش له‌سه‌ر خاكی عێراقدا. هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌هه‌ڵوێستی ئه‌مریكا ده‌ده‌ین له‌باره‌ی ئه‌و ئه‌گه‌ره‌وه‌.

ئێران سودی له‌ ڕزگاركردنی عێراق وه‌رگرت

ئه‌و مه‌ترسییه‌ی له‌سه‌رتای هاتنی ئه‌مریكاوه‌ بۆ ئێران دروست بوو، ئێران گۆڕی بۆ ده‌رفه‌تێك و ئه‌وپه‌ڕی سودی وه‌رگرت له‌ ڕوخانی سه‌دام حسێن. ئه‌و دوژمنی سه‌رسه‌ختی ئێران بوو، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا كه‌ له‌و دوژمنه‌ ڕزگاریان بوو، به‌ڵام ئێرانییه‌كان نیگه‌ران بوون له‌وه‌ی كه‌ڕه‌نگه‌ له‌لایه‌ن پارێزگاره‌ تازه‌كانی كۆشكی سپییه‌وه‌ بكرێنه‌ ئامانج.

ئێرانییه‌كان به‌جیدی بیریان له‌به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌یه‌كی ستراتیژی هه‌ژموونی ئه‌مریكا كرده‌وه‌. كاره‌كه‌شیان له‌دوو ئاستدا كرد:

یه‌كه‌م: كاركردن له‌سه‌ر ئۆقره‌نه‌بوونی دۆخی سوپای ئه‌مریكا له‌عێراقدا. له‌ڕێی هاوكاری كردنی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی ئه‌مریكییه‌كانه‌وه‌.
دووه‌م: كۆنترۆڵ كردنی سیسته‌می سیاسی عێراق، تاكو گوێڕایه‌ڵی ئه‌مریكا نه‌بێت.

هێزه‌ شیعییه‌كان

له‌م میانه‌یه‌دا حیزبه‌ شیعییه‌كان ڕۆڵێكی گرنگیان بینی بۆ پراكتیزه‌كردنی نه‌خشه‌ دووخاڵییه‌كه‌ی ئێران. چونكه‌ گره‌وی ئێران له‌داڕشتنی پلانه‌كه‌دا له‌سه‌ر ئه‌وان بوو.
له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ ئێران په‌یوه‌ندی جۆراوجۆری هه‌بوو له‌گه‌ڵ حیزبه‌ عێراقییه‌كاندا. بۆنمونه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی باڵای ئیسلامیدا، په‌یوه‌ندی زۆر به‌تین و گه‌رمی هه‌بوو. به‌ڵام له‌گه‌ڵ حیزبی ده‌عوه‌و ڕه‌وتی سه‌دردا هه‌مان په‌یوه‌ندی نه‌بوو.

به‌ڵام له‌دوای 2003 وڕووداوه‌كانی دواتر، په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌عوه‌و ڕه‌وتی سه‌در له‌گه‌ڵ ئێراندا تابێ گه‌رموگوڕتر ده‌بوون. له‌ڕێی سیسته‌می پشك پشێكنه‌شه‌وه‌، ئێران توانی له‌گه‌ڵ پێكهاته‌ سیاسییه‌كانی تری ناو ماڵی شیعه‌دا په‌یوه‌ندی توندوتۆڵ دروست بكات. ئه‌ویش به‌و پێیه‌ی ئێران سپۆنسه‌ری سیاسه‌تمه‌دارانی شیعه‌یه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا.

هێزه‌ شیعییه‌كان پێیان وایه‌ ئه‌وان پێشتر له‌ژێر هه‌ژموونی سوننه‌دا بوون، بۆیه‌ له‌بری دروستكردنی سیسته‌مێكی دیموكرات، په‌نایان برده‌به‌ر جۆرێك له‌تۆڵه‌كردنه‌وه‌.

ئێران له‌ڕێی قه‌ناعه‌ت كردنه‌وه‌ به‌شیعه‌كانی عێراق به‌وه‌ی خۆی تاكه‌ ده‌وڵه‌ته‌ بۆشیعه‌، توانی هێزی خۆی زیاتر بكات. هه‌ر زیادبوونێكی هێزی خۆیشی به‌زیاتر بوونی هێزی تاكه‌ وڵاته‌ شیعییه‌كه‌ ناساند.

سه‌ره‌تای دابه‌ش بوون.. ئێران ژێییه‌كه‌ی ڕاگرت

ئه‌گه‌رچی سه‌ره‌تا هێزه‌ شیعییه‌كان یه‌ك هه‌ڵوێست بوون وله‌ناو هاوپه‌یمانێتییه‌كی یه‌كگرتوودا كاریان ده‌كرد. به‌ڵام دواتر ناكۆكی كه‌وته‌ نێویانه‌وه‌و، دابه‌ش بوون. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئێران ژێیه‌كانی دابه‌شبوونه‌كه‌ی ڕاگرت. هه‌وڵیدا ناكۆكییه‌كان كۆنترۆڵ بكات. به‌تایبه‌ت له‌وكاته‌دا كه‌ قه‌ناعه‌تی به‌موقته‌دا سه‌در كرد بۆ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی “نوری مالیكی” بۆ پۆستی سه‌رۆكوه‌زیران له‌2010دا.

له‌دوای پاشه‌كشه‌ی ئه‌مریكییه‌كان له‌عێراق و، زاڵ بوونی هاوپه‌یمانه‌كانی ئێران به‌سه‌ر سیسته‌می حوكمدا، بڕوایه‌ك بڵاوبوویه‌وه‌ كه‌ ئێران به‌ته‌واوی كۆنترۆڵی ئێرانی كردووه‌. به‌ڵام ده‌ركه‌وت ئێران و هاوپه‌یمانه‌كانی پێشوه‌خت ده‌ركیان نه‌كردبوو به‌ مه‌ترسی سیاسه‌ته‌كانی مالیكی. چ بۆ سه‌رخۆیان یان له‌سه‌ر بارودۆخی عێراق.

ململانێی شوناس

مالیكی به‌شێوازێكی سه‌دامیانه‌ له‌گه‌ڵ نوێنه‌ره‌كانی سوننه‌دا ده‌جوڵایه‌وه‌، ئه‌وه‌ش وایكرد سوننه‌كان زیاتر هه‌ست به‌ په‌راوێزخران و سته‌م بكه‌ن. له‌ئه‌نجامدا ڕێكخراوی داعش توانی له‌ناو ڕیزه‌كانی سوننه‌دا جێپێی خۆی بكاته‌وه‌. ململانێكه‌ش بوویه‌ ململانێی شوناس. له‌ناو ململانێكه‌دا، هێز توانی جێپیی خۆی به‌ڕوونی بكاته‌وه‌.

له‌هه‌نگاوێكدا كه‌هه‌موو جیهانی توشی شۆك كرد، ڕێكخراوی داعش توانی “موسل” داگیربكات. هه‌رله‌یه‌كه‌م ساته‌وه‌ پرسیار و گومان ده‌ربڕان سه‌باره‌ت به‌ هه‌ڵهاتنی ده‌یان هه‌زار سه‌ربازی عێراقی له‌به‌رده‌م چه‌ند سه‌د چه‌كدارێكی داعشدا.. له‌مانگی ئابی هه‌مان ساڵیشدا كۆنترۆڵی چه‌ندین شاروشارۆچكه‌ی تری كرد، وه‌ك شاره‌دێیه‌كانی:( زاب، ڕیاز، قه‌زای حه‌ویجه‌)له‌كه‌ركووك. هه‌روه‌ها كۆنترۆڵ كردنی قه‌زاكانی(شه‌رگات، فه‌لوجه‌) له‌ئه‌نبار. له‌گه‌ڵ شارۆچكه‌كانی(سه‌عدیه‌، گوڵاڵه‌، میقدادیه‌)له‌ دیاله‌.

له‌به‌رده‌م ئه‌م پێشڕه‌وییانه‌ی داعش و، مه‌ترسی گه‌یشتنی به‌به‌غدا، له‌به‌رئه‌وه‌ی عێراق له‌ فیكری ستراتیژی ئێرانیدا پرۆژه‌یه‌كی درێژخایه‌نه‌. ئه‌وان له‌ژێر هیچ گوشارێكدا ئاماده‌نین ده‌ستبه‌رداری عێراق ببن. بۆیه‌ پێشڕه‌وییه‌كانی داعش ئێرانی به‌شێوه‌ی ڕاسته‌وخۆ هێنایه‌ ناو بارودۆخی عێراقه‌وه‌.

كه‌وتنی موسڵ و ئه‌و شارۆچكانه‌ی تر، ده‌ری خست كه‌ هاوپه‌یمانه‌كانی ئێران به‌ته‌نها ناتوانن به‌ره‌نگاری بارودۆخ و مه‌ترسییه‌كه‌ ببنه‌وه‌. بۆیه‌ ئێران ده‌ستی كرده‌ پێشكه‌ش كردنی كۆمه‌كی سه‌ربازی به‌حكوومه‌ته‌كه‌ی مالیكی، چه‌ند هێزێكی سنورداری ئێرانیش هاتنه‌ عێراقه‌وه‌. هه‌ندێ جار ژماره‌ی سه‌ربازه‌ ئێرانییه‌كان ده‌گه‌یشته‌ 5000 سه‌رباز. ئه‌وان شانبه‌شانی هێزه‌ حكوومییه‌كانی عێراق و حه‌شدی میللی ده‌ستیان به‌شه‌ڕكرد له‌گه‌ڵ داعشدا.

هێزه‌كانی حه‌شدی میللی دابه‌ش ده‌بن بۆ دوو گرووپ:

یه‌كه‌م: گرووپی یه‌كه‌م كۆمه‌ڵه‌ چه‌كداره‌ گه‌وره‌ و ناسراوه‌كانن، وه‌ك: حیزبوڵای عێراق، عه‌سائیب ئه‌هل ئه‌لحه‌ق، سریه‌كانی ئاشتی، لیوای خۆراسان.

دووه‌م: ئه‌و گه‌نجانه‌ن كه‌به‌ده‌م فه‌توای مه‌رجه‌عی باڵای شیعه‌كانه‌وه‌ هاتن و، له‌دژی داعش چه‌كیان هه‌ڵگرت.

داعش دوو ئامانجی پێكا

هه‌رچی له‌سه‌ر داعش گوترابێت و بگوترێت، به‌ڵام ئه‌وه‌ی ڕوونه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و گرووپه‌ تیرۆریستییه‌ دوو ئامانجی پێكا:

یه‌كه‌م: ئه‌وه‌بوو توانی ئاینده‌ی سیاسی “نوری مالیكی” بسوتێنێت. له‌كاتێكدا مالیكی پیاوی پله‌ یه‌كی ئه‌مریكایش و ئێرانیش بوو، له‌ناو سیسته‌می حوكمی عێراقدا. چونكه‌ له‌دوای ئاڵوگۆڕه‌كانی كه‌وتنی موسڵ، ئیتر ئه‌ستێره‌ی به‌ختی مالیكی به‌ره‌و ئاوابوون چوو. هه‌ربۆیه‌ دووركه‌وتنه‌وه‌ی ئه‌و له‌حوكم، مه‌رجێكی زلهێزه‌كان بوو بۆ ده‌رهێنانی عێراق له‌ ته‌نگه‌ڵانه‌كه‌ی.

ئه‌وه‌ش وایكرد مالیكی ئه‌عسابی خۆی له‌ده‌ست بدات و، ڕووكاری تایفی خۆی ئاشكرا بكات، ئه‌وه‌بوو له‌ وتارێكدا خه‌ڵكی عێراقی گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ 1300 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر و، به‌تایبه‌تی بۆ ئه‌و جه‌نگه‌ی كه‌له‌ساڵی 61ی كۆچیدا ڕوویدا. له‌باره‌ی ڕووداوه‌كانی عێراقه‌وه‌ به‌ڕوونی گوتی: ” ئه‌وه‌ی ئێستا له‌عێراقدا ڕووده‌دات، به‌رده‌وامی ئه‌وه‌یه‌ له‌ڕابردوودا ڕوویداوه‌، به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی نێوان لایه‌نگرانی یه‌زید و لایه‌نگرانی حسێنه‌”.

له‌دوای ئه‌و وتاره‌، هه‌ندێك ده‌یان پرسی: ئایا سه‌رۆكوه‌زیرانی عێراق به‌سیفه‌تی فه‌رمی قسه‌ی كرد؟ یان وه‌ك مامۆستایه‌كی ئاینی له‌ حسێنییه‌یه‌كی شیعه‌كاندا؟.

دووه‌م: دووه‌م ئامانج كه‌ داعش پێكای ئه‌وه‌بوو كه‌ ئێرانی خسته‌ به‌رده‌م ڕێگه‌یه‌ك كه‌به‌درێژایی چه‌ندین ساڵی دوای ڕزگاركردنی عێراق خۆی لێ لاده‌دا. ئه‌ویش بریتیه‌ له‌ ده‌ستێوه‌ردانی سه‌ربازی له‌عێراقدا. چونكه‌ به‌درێژایی كاره‌كانی ئێران، هه‌وڵی داوه‌ به‌پشت به‌ستن به‌ هاوپه‌یمانه‌ عه‌ره‌به‌كانی ناوخۆ، هه‌ژمونی خۆی له‌وڵاتانی ناوچه‌كه‌دا زیاتر بكات. چونكه‌ ده‌زانێ باجی ده‌ستێوه‌ردانی ڕاسته‌وخۆ زۆر له‌وڵاتانی عه‌ره‌بیدا زۆر قورس له‌سه‌ری ده‌كه‌وێت.

پرسیارێكی میحوه‌ری

پرسیارێك كه‌لێره‌دا دێته‌ پێشه‌وه‌ ئه‌مه‌یه‌: ئایا ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌داهاتوودا ئێران وڕێكخراوی داعش به‌شێوه‌یه‌كی ڕاسته‌وخۆ له‌یه‌ك بده‌ن؟ له‌كاتێكدا قۆناغی یه‌كه‌می به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌كه‌ به‌هۆی داڕوخانی سوپای عێراقه‌وه‌ له‌دژی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێران ته‌واو بووه‌؟ ئایا قۆناغی شكستی حه‌شدی میللی و به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی ڕاسته‌وخۆی نێوان ئێران و داعش ده‌بینین له‌خاكی عێراقدا؟.

گومانی تێدانیه‌ كه‌ نائۆقره‌یی عێراق سه‌رچاوه‌ی نیگه‌رانییه‌كی گه‌وره‌یه‌ بۆ ئێران، چونكه‌ له‌ئێستاشدا ئێرانییه‌كان و عێراقییه‌كانیش له‌ناویاده‌وه‌رییه‌كانی شه‌ڕی هه‌شت ساڵه‌ی نێوان هه‌ردوو وڵاتدا ده‌ژین.

به‌ئه‌زمونیش ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ ئێران بۆ پاراستنی سنوره‌كانی ته‌نها پشت به‌خۆی ده‌به‌ستێت. به‌ڵام بۆ ده‌ركه‌وتنی بایه‌خی به‌غدا به‌تایبه‌تی و عێراق به‌گشتی بۆ سیاسه‌ته‌كانی ئێران، ئه‌وا ده‌كرێت بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ ئه‌و لێدوانه‌ی “عه‌لی یونسی” ڕاوێژكاری سه‌رۆككۆماری ئێران كه‌له‌ 8/3/2015دا گوتی: ” ئێران ئه‌مڕۆش وه‌ك ڕابردوو بووه‌ته‌وه‌ به‌ئیمپراتۆریه‌تێكی گه‌وره‌، پایته‌خته‌كه‌یشی به‌غدایه‌. به‌غدا سه‌نته‌ری شارستانیه‌ت و فه‌رهه‌نگ و شوناسی ئێمه‌یه‌”.

ئه‌وه‌ش ئاماژه‌دانێكی ڕوونه‌ به‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی ئیمپراتۆرییه‌تی ساسانی كه‌ پێش ئیسلام دروست بووه‌و، شاری مه‌دائینی كردۆته‌ پایته‌ختی خۆی.

یه‌كێك له‌واتاكانی ئه‌م لێدوانه‌، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ڕه‌نگه‌ ئێران”به‌تایبه‌تی پاسه‌وانی شۆڕش-پاسداران” ئاره‌زووی له‌وه‌ هه‌بێت ده‌ستتێوه‌ردانی ڕاسته‌وخۆی سه‌ربازی ئه‌نجام بدات. به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر ڕێكخراوی داعش پێشڕه‌وی زیاتر بكات به‌ره‌و باشوری عێراق. له‌و كاته‌دا ئێرانییه‌كان بڕیاری ده‌ستتێوه‌ردانی ڕاسته‌وخۆی سه‌ربازی به‌ئامێری جه‌نگی و موشه‌كی جۆری”ئێم 270″ وه‌ ده‌ده‌ن.

ئامانجی ئێران له‌و هه‌نگاوه‌، چی ده‌بێت؟

وێڕای ئه‌وه‌ی هه‌نگاوه‌كه‌ ده‌ڕژێته‌ ناو به‌رژه‌وه‌ندییه‌ باڵاكانی ئێرانه‌وه‌، هاوكات ده‌یه‌وێت قه‌ناعه‌ت به‌ئه‌مریكا بهێنێت به‌وه‌ی كه‌ته‌نها ئێران له‌توانایدایه‌ ڕێكخراوی داعش له‌ناو ببات.

له‌په‌نای ئه‌وه‌شدا، تاران ده‌یه‌وێت خۆی بكاته‌ هاوپه‌یمانی دیفاكتۆی ئه‌مریكا، بۆیه‌ دۆخی جه‌نگ داعشی هێناوه‌ته‌ سه‌ری سه‌ره‌وه‌ی ئه‌وله‌ویاتی ئێرانه‌وه‌.

دوا ئامانجی ئێران له‌و بڕیاره‌ گریمانه‌ییه‌، ئه‌وه‌یه‌ وا بكات ئه‌مریكا هیچ نكولی نه‌بێت له‌وه‌ی ده‌ستوه‌ردان بكات له‌كاروباری عێراق، چ به‌شێوه‌ی ڕاسته‌وخۆ، یان له‌ڕێی میلیشیاكانی شیعه‌وه‌.

به‌ڵام ئه‌م پرسیاره‌ گرنگه‌ لێره‌دا دێته‌ پێشه‌وه‌: ” ئایا ئه‌مریكا به‌و ده‌ستتێوه‌ردانه‌ قایل ده‌بێت؟“.

به‌گوێره‌ی ئه‌وه‌ی خودی باراك ئۆباما له‌كۆبوونه‌وه‌ی كامپ دێڤیدی نێوان خۆیان و سه‌رانی كه‌نداودا، به‌ سه‌رۆك و پادشاو میره‌كانی كه‌نداوی گوتووه‌، ئه‌وله‌ویه‌تی ئه‌مریكا له‌ئیستادا بریتیه‌ له‌به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی داعش. له‌سه‌رده‌ستی هه‌رلایه‌نێك بێت.

بۆیه‌ وادیاره‌ ئه‌مریكا به‌په‌یامه‌كانی ئێران قایله‌. واته‌ چاوپۆشین له‌ مه‌رامه‌ فراوانخوازییه‌كانی ئێران و جه‌خت كردنه‌وه‌ له‌سه‌ر هاوپه‌یمانێتی له‌دژی داعش. چونكه‌ ئێران به‌ڕاستی پێی وایه‌ پرۆژه‌ی داعش مه‌ترسییه‌كی گه‌وره‌یه‌ له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی و، كۆتایی به‌ پرۆژه‌ی كه‌وانه‌ی شیعی ده‌هێنێت، نه‌خاسمه‌ له‌ڕووی جوگرافییه‌وه‌.

دوو قۆناغی جیاواز له‌دیدی ئۆبامادا

دیدی ئۆباما بۆ كێشه‌كانی ناوچه‌كه‌، به‌دوو قۆناغدا گوزه‌ری كردووه‌:


یه‌كه‌م: یه‌كه‌میان له‌سه‌ره‌تای ده‌ست به‌كاربوونیه‌وه‌، كه‌ پشتیوانی له‌ ئیخوانه‌كانی ناوچه‌كه‌ كرد بۆ بره‌ودان به‌نمونه‌یه‌كی توركی له‌ناوچه‌كه‌دا. له‌وكاته‌دا ئیخوانه‌كان له‌میسر و چه‌ند وڵاتێكی ناوچه‌كه‌دا گه‌یشتنه‌ ده‌سته‌ڵات. به‌و پێیه‌ی ئه‌وه‌ بره‌ودانه‌ به‌ئه‌لته‌رناتیڤی ئیسلامی میانه‌ڕه‌و.

دووه‌م: ئۆباما بڕیاریدا كه‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌مریكادایه‌ له‌گه‌ڵ ئێراندا بگاته‌ ڕێككه‌وتن. بۆیه‌ هه‌موو ئه‌و مه‌رجانه‌ی قبوڵ كرد كه‌بڕیارده‌رانی ئێران، به‌ناوی میانه‌ڕه‌وی “حه‌سه‌ن ڕۆحانی”یه‌وه‌ دایان به‌سه‌ر ئه‌مریكادا.

ئه‌وه‌ی ئیداره‌ی ئۆباما و جۆرج بۆشی كوڕ له‌سه‌ر ڕێك بوون، پرۆژه‌ی “پترۆلستان/ شیعه‌ستان”ه‌. له‌گه‌ڵ به‌هێزكردنی ئێران له‌لایه‌ك و، لاوازكردنی وڵاتانی عه‌ره‌بی ناوچه‌كه‌.

به‌گشتی

وادیاره‌ ده‌ستتێوه‌ردانی سه‌ربازی ئێران له‌عێراقدا بڕیاری لێدراوه‌.به‌ڵام ئه‌و كاره‌ درگای لاپه‌ڕه‌یه‌كی تر له‌ بارودۆخی عێراق ده‌كاته‌وه‌. ته‌نانه‌ت هه‌ندێك له‌چاودێران پێیان وایه‌ ئه‌و ده‌ستتێوه‌ردانه‌ و لێكه‌وته‌كانی ده‌بنه‌ هۆی سه‌رهه‌ڵدانی شه‌ڕێكی تایفی گه‌وره‌ له‌عێراقدا كه‌ هاوتا ده‌بێت به‌شه‌ڕی ئاینی ئه‌ورووپا كه‌له‌سه‌ده‌ی حه‌ڤده‌دا هه‌ڵایسا، له‌نێوان كاسۆلیك وپرۆتستانته‌كاندا. ماوه‌ی 30 ساڵی خایاند.

هه‌روه‌ها به‌شێكی تر له‌چاودێران ده‌ڵێن: ” ئه‌و ده‌ستتێوه‌ردانه‌ له‌لایه‌كه‌وه‌ جه‌مسه‌رگیری تایفی زۆر گه‌وره‌ دێنێته‌ كایه‌وه‌. له‌لایه‌كی تره‌وه‌ خزمه‌ت به‌داعش ده‌كات له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌ كه‌ چه‌كدارانێكی زۆر په‌یوه‌ندی پێوه‌ ده‌كه‌ن”.

له‌مپه‌رێك له‌به‌رده‌م ئه‌و ده‌ستتێوه‌ردانه‌دا

ده‌ستتێوه‌ردانه‌كه‌ دابه‌شكردنی عێراق خێراتر ده‌كات. ئه‌وه‌ش مه‌سه‌له‌یه‌ك دژی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێرانه‌، چونكه‌ دابه‌ش كردنی عێراق، ئێران دوور ده‌خاته‌وه‌ له‌سوریا. ئه‌و جه‌نگه‌ش كه‌دروست ده‌بێت ته‌نها به‌عێراق و شامه‌وه‌ ناوه‌ستێت، به‌ڵكو ته‌واوی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست ده‌گرێته‌وه‌.

ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئێران پێویسته‌

بۆئه‌وه‌ی ناوچه‌كه‌ له‌و كێشه‌ گه‌وره‌یه‌ دووربكه‌وێته‌وه‌، پسپۆڕان پێیان وایه‌ باشتر وایه‌ ئێران له‌ ئه‌قڵیه‌تی ئیداره‌دانی قه‌یرانه‌كانی ناوچه‌كه‌ دوور بكه‌وێته‌وه‌. هه‌روه‌ها هاوپه‌یمانه‌كانی له‌عێراقدا سیاسه‌تی خۆیان به‌رانبه‌ر سوننه‌كان بگۆڕن. چونكه‌ له‌ناوبردنی ڕاسته‌قینه‌ی داعش به‌وه‌ ده‌بێت دابڕنرێت له‌ ژینگه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كه‌ی.

ئه‌وه‌ش به‌وه‌ ده‌بێت ئاشته‌وایی به‌رفراوانی نیشتمانی بێیته‌كایه‌وه‌. مافی هه‌موو پێكهاته‌كان بدرێت، به‌بێ ئه‌وه‌ داعش له‌ناو ناچێت. ئه‌گه‌ر به‌ شێوه‌ی سه‌ربازیش ببه‌زێت، به‌ناوێكی تره‌وه‌ سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌.

– به‌ده‌ستكارییه‌وه‌ له‌سه‌نته‌ری”ئه‌لڕه‌وابیت” وه‌رگیراوه‌.
21/9/2015

 

ئەندامێکی پەرلەمانی کوردستان ئاماژە بەوە دەکات: لەگەڵ نوێنەری ئەمەریکا کۆبوونەوەیان کردووە و باسیان لە چۆنیەتی ئازادکردنەوەش شنگال کردووە و بڕیارە شنگال ئازادبکرێتەوە.

“شێخ شامۆ” ئەندامی پەرلەمانی کوردستان، بە (باسنیوز)ی راگەیاند: لەسەر ئازادکردنەوەی شنگال بەبەردەوام لەسەر خەتین لەگەڵ لایەنی پەیوەندی دار خەڵکی ئێمەش زۆر نیگەرانن لەسەر دواکەوتنی ئازادکردنەوەی شارەکە و هاوپەمانانیش لەسەر خەتن بەوەی پشومان درێژبێت لەسەر ئازادکردنەوەکە، کەبەداخەوە دیارە ئازادکردنەوەی شارەکە بەسراوە بەئازادکردنەوەی موسڵ، گوتی: “ناوچەکە گرنگە، چونکە پێکهاتەی ئاینی و نەتەوەی لەچیای مەقبول تا چیای شنگال سەرجەمیان پێکهاتەی جیاوازن و گرێدراون بە شاری موسڵەوە بۆ ئازادکردنی شارەکە وابەئاسانی نابێت”.
گوتیشی: “ئەو ڕۆژە لەگەڵ کونسوڵی ئەمەریکا کۆبوینەوە، باسمان لەوەکرد بۆچی ئازادکردنی موسڵ کەتوەتە دوای ڕوومادی و تکریت؟، گوتمان ئەگەر هاوکاری نەتەوە جیاوازەکان بکەن باشترە تا ئازادکردنەوەی شارەکەیان زووتر بێت، ئەوانیش گوتیان پلانمان هەیە و هەماهەنگیمان لەگەڵ دامەزراوەی پێشمەرگە و “سەرۆک بارزانی”سەرۆکی هەرێمی کوردستان هەیە بۆ ئەوەی دەست بکرێت بە پرۆسەکە”.
شنگال دەکەوێتە سنووری پارێزگای موسڵ و جەم دانیشتوانی ئاینیان ئێزدیە و تائێستا ڕووبەڕووی چەندین هەڕەشەبوونەتەوە دوا هەڕەشەش هێرشی داعش بوو بۆ سەر شارەکەیان.
21/9/2015

 

پاڵاوگه‌ی نه‌وتی “شازه‌ند” که‌ گه‌وره‌ترین به‌رهه‌مهێنی بەنزینی “یۆرۆ چوار”ی ئێرانه‌، بەهۆی رووداێکەوە داخراوە.

بەپێی هەواڵی ئاژانسی هەوالدەریی میهر، هەتا ئێستە هۆکاری داخرانەکەکەی روون نەکراوەتەوە و چاوه‌دێرانی به‌شی وزه‌ ده‌ڵێن به‌ داخرانی پاڵاوگه‌ی نه‌وتی شازه‌ند، وه‌ک گه‌وره‌ترین به‌رهه‌مهینه‌ری بەنزینی یۆرۆ چواری ئێران پێشبینیی ئه‌وه‌ ده‌کرێ که‌ ئاستی هاورده‌ی بەنزین زیاتر ببێت.

پاڵاوگه‌ی نه‌وتی شازه‌ند رۆژانە 16 ملیۆن لیتر بەنزین به‌ ستانداردی یۆرۆ چوار بەرهەمهێناوە و بەپێی زانیارییەکانی ئەو پاڵاوگەیە یەکێل لە گەورەترین ناوەندەکانی دابینکردنی بەنزینی ئێران و بەتایبەتی تاران، کەرەج، ئەراک و قوم بووە.

‌ به‌ داخرانی کاتی، یان هه‌میشه‌یی ئه‌و پاڵاوگه‌یه‌ حکوومه‌ت ناچار ده‌بێ جێی ئه‌وه‌ به‌ هاورده‌ی بەنزینی زیاتر پڕ بکاته‌وه‌.

پاڵاوگه‌ی نه‌وتی شازه‌ند پێشتریش به‌هۆی کێشه‌ی فه‌ننی ‌و تەکنیکی به ‌شێوه‌ی کاتی داخراوه‌.

لە ماوەی چەند مانگی رابردووەوە هەتا ئێستە ئه‌و پاڵاوگه‌ زه‌به‌لاحه‌ نه‌وتییه‌ چه‌ند جار به‌هۆی پێویستیی چاکردنه‌وه‌ی به‌شه‌ له‌کار که‌وتووه‌کانی له‌ کار وه‌ستاوه‌.

20/9/2015

 

ماڵپەری visamapper یەکێک لە ماڵپەرە دیارەکان کە بەسە بۆ تۆ کە تۆ بزانی خەڵکی کام وڵاتی و دواتریش کۆمەڵێک زانیاری دیکەت سەبارەت بە گەشتکردن و وەرگرتنی ڤیزەی وڵاتانت بۆ روونبێتەوە.
تۆ دەتوانی ئەم زانیاریانە لە رێگەی ئەم ماڵپەرەوە وەربگریت.

1- لەڕێگەی ئەم ماڵپەرەوە بزانە دەتوانیت بۆ کام وڵان بێ ڤیزە گەشت بکەی
2- بەپێ ئەم ماڵپەرە دەزانیت ناتوانیت بۆ کام وڵات گەشت بکەی.
3-بەپێ ئەم ماڵپەرە دەزانیت پێش ئەوەی گەشت بکەی دەتوانیت وێنەی خۆت بنێریت .
4- بەپێ ئەم ماڵپەرە دەزانیت ڤیزەی کام وڵاتت بە ئاسانی دەست دەکەوێت.
لێرە کلیک بکە

20/9/2015

 

رۆژی شەممە 19-9-2015 ژەنەراڵ مەنسوور ئەلتورکی، گوتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی شانشینی سعودیە، رایگەیاند" وڵاتەکەی 100 هەزار سەرباز و ستافی ئەمنی بۆ پاراستنی مەراسیمی حەج داناوە، کە لە ناویاندا ژمارەیەکی بەرچاویش لە ئەندامانی یەکەی دژە تیرۆری سعودیە هەن".

مەراسیمی حەجی ئەمساڵ لە کاتێکدایە کە سعودیە رووبەڕووی چەندین هێرشی گرووپە تووندڕەوە ئیسلامییەکان بووەتەوە، کە بە هۆیانەوە دەیان کەس گیانیان لەدەستداوە. 

لە لایەکی دیکەوە رۆژی 11ی ئەیلول کرێنێک بەسەر مزگەوتی گەورە لە شاری مەککەدا کەوت، کە لە ئەنجامدا زیاتر لە 111 کەس گیانیان لەدەستدا و 390ی دیکەش بریندار بوون.

چاوەڕێ دەکرێت ئەمساڵ نزیکەی 3 ملیۆن کەس لە مەراسیمی ساڵانەی حەجدا بەشداریی بکەن.

ژەنەراڵ مەنسوور ئەلتورکی، گوتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی سعودیە رایگەیاند:" دەرفەت و ئەگەری ئەوەمان گەیاندووەتە نزیک سفر کە تیرۆریستێک یان کەسێک کە ئیلهام لە داعش یان ئەلقاعیدە وەردەگرێت بتوانێت هێرشێک لە مەککەی موکەڕەمە یانیش مەدینەی مونەوەڕە ئەنجام بدات یانیش هەڕەشە لە گیانی حاجیەکان بکات".

گوتیشی:" دەزانم ناتوانین گەرەنتی ئەوە بکەین کە ئەگەرەکانمان بۆ سفری رێک کەم کردبێتەوە، بەڵام ئێمە بۆ سفر دایدەبەزێنین، ئەمەش لە رێگەی میتۆدەکانی رێگەگرتن، هەروەها لە رێگەی ئەو کارانەی لە دەرەوەی هەردوو مزگەوتە پیرۆزەکە دەیکەین".  

20/9/2015

 

شەشەمین کۆنگرەی پارتی یەکێتی دیموکراتی (پەیەدە) لە شارۆچکەی رمێلانی رۆژئاوای کوردستان پێش نیوەڕۆی رۆژی یەکشەممە 20-9-2015 دەستیپێکرد.

ژمارەیەک لە پارتەکانی باکوور ، رۆژئاوا و باشووری کوردستان بانگهێشتی کۆنگرەکەی پەیەدە کراون و نوێنەریان لە مەراسیمی کردنەوەدی کۆنگرەکەدا دەبێت.

بەپێی راگەیاندنی ماڵپەڕی فەرمی پەیەدە نوێنەرانی ئەم حیزبانەی خوارەوە بەشداریی لە کۆنگرەکەدا دەکەن.

شاندێکی پارتی دیموکراتی گەلان HDP

شاندێکی پارتی ئاشتی و دیموکراتی BDP

شاندێکی کۆنگرەی ژنانی ئازاد KJA

شاندێکی کۆمەڵگای دیموکراتیک KCD

ژمارەیەک هاوسەرۆکی شارەوانییەکانی باکووری کوردستان

شاندێکی پارتی سۆسیالیستی ژێردەست

شاندێکی یەکێتی نیشتمانی کوردستان YNK

شاندێکی پارتی دیموکراتی کوردستان PDK

شاندێکی بزووتنەوەی دیموکراسی کوردستان

شاندێکی پارتی رزگاری کوردستان 

شاندێکی پارتی کۆمۆنیستی باشووری کوردستان

شاندێکی بزووتنەوەی گۆڕان 

شاندێکی پارتی زەحمەتکێشانی کوردستان

شاندێکی پارتی یەکگرتنی دانیمارک

شاندێکی کۆمەڵی ئیسلامی کوردستان

شاندێکی پارتی کۆماریخوازی کوردستان

شاندێکی پارتی سوسیالیست دیموکراتی کوردستان

هەروەها نووسەر و رۆژنامەڤانی فەرەنسی (فرانسی پاترجک فرانجەسجە) بەشداریی لە کۆنگرەکەدا کردووە.

بەشێك لە حیزبەكانی باشووری كوردستان بۆ بەشداریکردن لە كۆنگرەی پارتی یەكێتی دیموكراتی PYD چوونەتە رۆژئاوای كوردستان، کەمال کەرکووکی ئەندامی مەکتەبی سیاسی پارتی و مەلا بەختیار بەرپرسی دەستەی کارگێڕی مەکتەبی سیاسی یەکێتی بەنوێنەرایەتی ئەو دوو حیزبە بەشدارن لە کۆنگرەکەدا بەڵام بزووتنەوەی گۆران بە شاندێکی باڵا بەشداریی کۆبوونەوەکەی نەکردووە.

20/9/2015

 

“ئه‌نگێلا مێركل” ڕاوێژكاری ئه‌ڵمانیا، ڕایگه‌یاند: ” بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین هاوكاری ئه‌و په‌نابه‌رانه‌ بكه‌ین كه‌ پێویستیان به‌ پارێزگاری كردنه‌، پێویسته‌ له‌سه‌رمان به‌وكه‌سانه‌ی كه‌ته‌نها به‌هۆكاری ئابووری ڕوویان لێره‌ كردووه‌، پێیان بڵێین: پێویسته‌ خاكی وڵاته‌كه‌مان به‌جێ بهێلن”. هاوكات ئاره‌زووی وڵاته‌كه‌ی دووپات كرده‌وه‌ بۆ هاوكاری كردنی ئه‌و په‌نابه‌رانه‌ی كه‌پێویستیان به‌ پارێزگارییه‌. وته‌كانی مێركل له‌كاتی كردنه‌وه‌ی شه‌ست و شه‌شه‌مین پێشانگای ئۆتۆمبیلی فرانكفۆرتدا بوو.


ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا كه‌ شه‌پۆلی ئاواره‌كان له‌جه‌نگی دووه‌می جیهانییه‌وه‌، گه‌وره‌ترین شه‌پۆله‌، ئه‌وه‌ش كه‌ ئه‌ڵمانیا خاوه‌نی وێنه‌یه‌كی باشه‌ له‌جیهاندا، شتێكی باشه‌.


هه‌روه‌ها جه‌ختی كرده‌وه‌ له‌بایه‌خی توانه‌وه‌و تێكه‌ڵاوبوونی په‌نابه‌ران له‌ناو كۆمه‌ڵگی ئه‌ڵمانیدا. داوای له‌كۆمپانیاكانیش كرد، هاوكاری په‌نابه‌ران بكه‌ن و، كاریان بۆ بدۆزنه‌وه‌.


له‌هه‌مان چوارچێوه‌دا بڕیاره‌ ئه‌مڕۆ” فرانك فالته‌ر شتاینمایه‌ر” وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا سه‌ردانی توركیا بكات و، چاوی به‌به‌رپرسانی ئه‌نكه‌ره‌ بكه‌وێت و، له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك له‌په‌نابه‌رانیشدا كۆببێته‌وه‌.


به‌رله‌ سه‌ردانه‌كه‌یشی وه‌زیره‌كه‌ی ئه‌ڵمانیا گوتی: ” توركیا وڵاتێكی گرنگه‌ له‌ پرسی ئاواره‌كاندا، هه‌روه‌ها بایه‌خیشی زۆره‌ بۆ كۆششه‌ سیاسییه‌كانمان له‌پێناوی كۆتایی هێنان به‌ شه‌ڕی تۆقێنه‌ری ئه‌هلی له‌سوریا”.

19/9/2015

 

سه‌رچاوه‌یه‌كی باڵای سه‌ركردایه‌تی “حه‌شدی میللی” ئه‌وه‌ی ئاشكرا كرد كه‌ حه‌شدی له‌هه‌وڵدایه‌ بۆ گه‌یشتنه‌ ده‌سته‌ڵات. جه‌ختیشی له‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌”هادی عامری” فه‌رمانده‌ی میلیشیاكانی به‌در جێگه‌ی “حه‌یده‌ر عه‌بادی” ده‌گرێته‌وه‌.

به‌گوێره‌ی ئه‌و زانیارییانه‌ی كه‌له‌ناو سه‌ركردایه‌تی “حه‌شدی میللی”یه‌وه‌ دزه‌یان كردووه‌، له‌ئیستادا به‌په‌له‌ كار ده‌كرێت بۆ كۆده‌تاكردن به‌سه‌ر عه‌بادیدا. پلانه‌كه‌ش له‌ئێران ڕێككه‌وتنی له‌سه‌ر كراوه‌. دواتر له‌به‌غدا، له‌لایه‌ن كۆمه‌ڵێك كه‌سایه‌تی باڵاو فه‌رمانده‌كانی حه‌شدی میللییه‌وه‌، ڕه‌زامه‌ندی له‌سه‌ر دراوه‌.

میلیشیای “حه‌شدی میللی، پێكهاتووه‌ له‌تێكه‌ڵه‌یه‌كی چه‌كدار، كه‌به‌ بانگه‌وازی” ئایه‌توڵا عه‌لی سیستانی” مه‌رجه‌عی باڵای شیعه‌كان كۆبوونه‌وه‌، له‌بنه‌ڕه‌تدا بۆ جه‌نگ له‌دژی داعش دروست بوو. له‌ئێستاشدا چه‌ندین لایه‌نی سیاسی ئه‌و میلیشیایه‌ تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به‌وه‌ی پێشێلكاری مه‌ترسیداری مرۆییان ئه‌نجام داوه‌.

فه‌رمانده‌یه‌كی حه‌شد، كه‌سه‌ركرده‌یه‌ له‌ناو گرووپی” عه‌سائیب ئه‌هل ئه‌لحه‌ق”دا، به‌سایتی”خلیج ئۆن لاین”ی ڕاگه‌یاندووه‌: ” واده‌ی ده‌ستگرتن به‌سه‌ر ده‌سته‌ڵاتدا له‌لایه‌ن حه‌شدی میللیه‌وه‌ نزیك بووه‌ته‌وه‌”. به‌ڵام واده‌ی كتومتی دیاری نه‌كرد.

سه‌رباری ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت: ” یه‌كێك له‌و هۆكارانه‌ی وایانكرد په‌له‌ بكرێت له‌جێبه‌جێ كردنی ئه‌و پلانه‌، ئه‌و سیاسه‌ته‌ی عه‌بادییه‌ كه‌ فه‌رمانیدا په‌له‌ بكرێت له‌ ده‌ركردنی یاسای گاردی كۆماری.هه‌روه‌ها هاوكاری نه‌كردنی ته‌واوی حه‌شد بۆ ڕزگاركردنی ناوچه‌كانی ژێر ده‌ستی داعش”.

له‌ئێستادا یاسای “گاردی كۆماری” مشتومڕو ناكۆكی زۆری له‌نێوان هێزه‌ سیاسییه‌كانی عێراقدا دروست كردووه‌.ئه‌و یاسایه‌ی كه‌ سێ جار ئه‌ندامانی په‌رله‌مانی عێراق دوایان خست.

له‌گرنگترین ئه‌و خاڵانه‌ی كه‌ واده‌كه‌ن یاساكه‌ ببێته‌ جێگه‌ی ناكۆكی، ئه‌وه‌یه‌ هێزه‌ سونییه‌كان داوا ده‌كه‌ن ده‌سته‌ڵاتی یاساكه‌ بدرێته‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگا و حكوومه‌ته‌ خۆجێییه‌كان. سوپاش له‌هه‌ر پارێزگایه‌كدا له‌خه‌ڵكی پارێزگاكه‌ پێك بێت، نه‌ك له‌خه‌ڵكی پارێزگاكانی تر.

به‌ڵام هێزه‌ شیعییه‌كان داوا ده‌كه‌ن یاساكه‌، پێڕه‌وی له‌ سیسته‌می میلیشیای حه‌شدی میللی بكات. به‌و واتایه‌ی: خه‌ڵكی هه‌موو پارێزگاكان بتوانن به‌شداری هێزه‌كان بكه‌ن، ئه‌وه‌ش له‌لایه‌ن سوننه‌كانه‌وه‌ ڕه‌ت ده‌كرێته‌وه‌. پاساویشیان بۆ ئه‌و ڕه‌تكردنه‌وه‌یه‌ ئه‌وه‌یه‌ هۆكاری كه‌وتنی شاره‌كانیان به‌ده‌ستی داعش، ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی شاره‌كان خه‌ڵكی خۆیانی تێدانه‌بووه‌.

ئه‌و سه‌ركرده‌یه‌ ده‌شڵێت: ” هادی عامری ده‌ست نیشان كراوه‌ بۆ وه‌رگرتنی ده‌سته‌ڵات، ڕاسته‌وخۆ له‌دوای جێبه‌جێ كردنی پلانی گۆڕینی حكوومه‌ت ده‌ست به‌كار ده‌بێت”.

ڕوونیشی كرده‌وه‌: ” نوری مالیكی یه‌كێكه‌ له‌و كه‌سایه‌تییانه‌ی كه‌ به‌توندی پشتیوانی له‌وه‌ ده‌كات هادی عامری ئه‌و پۆسته‌ بگرێته‌ ده‌ست”.

به‌گوته‌ی هه‌مان ئه‌و به‌رپرسه‌ كه‌ میدیا عه‌ره‌بییه‌كان لێدوانه‌كانیان گواستۆته‌وه‌، یه‌كێكی تر له‌و كێشانه‌ی كه‌ ڕووبه‌ڕووی حه‌شد بوونه‌ته‌وه‌، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌مریكییه‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان یاسای گاردی كۆماری ده‌ربكرێت. له‌وه‌شدا سوپایه‌كی سوننه‌ دروست ده‌بێت كه‌ ژماره‌یه‌كی زۆر له‌تیرۆریسته‌كان ده‌خزێنه‌ ناوی(به‌قسه‌ی ئه‌و به‌رپرسه‌) به‌وه‌ش حكوومه‌ت خزمه‌تێكی گه‌وره‌ی داعش ده‌كات، چونكه‌ له‌پاڵ ئه‌و سوپا سونییه‌دا داعش ده‌توانێت ده‌ست به‌سه‌ر به‌غدادا بگرێت.

له‌لایه‌كی تره‌وه‌”ستیوارت جۆنز” باڵیۆزی ئه‌مریكا له‌عێراق، هه‌فته‌ی ڕابردوو، پشتیوانی خۆی بۆ ده‌ركردنی یاساكه‌ ڕاگه‌یاندو پێی وابوو كه‌ یاساكه‌ به‌شداری ده‌كات له‌قووڵ كردنه‌وه‌ی یه‌كێتی عێراقدا. هه‌روه‌ها پێی وابوو كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تیش ئاماده‌یه‌ له‌و ڕووه‌وه‌ هاوكاری عیراق بكات. له‌كاتێكدا كۆمه‌ڵگه‌ی عێراقیش له‌ڕێی خۆپیشاندانه‌كانه‌وه‌ داوای ئه‌و جۆره‌ چاكسازییانه‌ی كرد.

به‌ڵام “ڕێكخراوی به‌در” كه‌ هادی عامری سه‌رۆكایه‌تی ده‌كات، له‌بڵاوكراوه‌یه‌كی فه‌رمیدا هۆشداری دا له‌وه‌ی یاساكه‌ به‌وشێوه‌یه‌ی ئێستای تێبپه‌ڕێنرێت. جه‌ختیشی له‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌كارێكی له‌و شێوه‌یه‌، كاریگه‌ری و ئاسه‌واری ئه‌منی مه‌ترسیداری ده‌بێت.

له‌بڵاوكراوه‌كه‌دا هاتووه‌: ” عێراق وڵاتێكی سه‌ربه‌خۆی خاوه‌ن سه‌روه‌رییه‌، هۆشداری ده‌ده‌ینه‌ باڵیۆزی ئه‌مریكا له‌وه‌ی به‌رده‌وام بێت له‌ده‌ستوه‌ردان له‌كاروباری ناوخۆی عێراق و پرۆسه‌ی سیاسی” جه‌ختیشی كردۆته‌وه‌ له‌وه‌ی: ” دروست كردنی هێز بۆ پارێزگاكان، سه‌ره‌تایه‌ك ده‌بێت بۆ دابه‌ش كردنی عێراق”.

19/9/2015

 

بنه‌ماڵه‌یه‌كی ئێرانی كه‌پێكهاتوون له‌”باوك، دوو كوڕ، كچ، زاوا”یه‌ك و له‌ئه‌مریكا ده‌ژین، توانییان لۆبییه‌كی گه‌وره‌ بۆ ئێران دروست بكه‌ن و، له‌واشنتۆن ڕۆڵی كاریگه‌ر و به‌هێز بگێڕن تاكو هه‌ردوو وڵات گه‌یشتنه‌ ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمی.


بنه‌ماڵه‌”نمازی” كه‌ بزنسمانی گه‌وره‌ن، چوونه‌ ژێر باری ئه‌ركی قورسی قه‌ناعه‌ت كردن به‌سیاسییه‌كانی واشنتۆن و تارانه‌وه‌، تاكو ڕێگه‌چاره‌ی ڕێككه‌وتن له‌بری پێكدادان هه‌ڵبژێرن.


پێشتر میدیاكان باسیان له‌وه‌ كردبوو، كه‌یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی ئه‌و لۆبییه‌ ئێرانییه‌ بووه‌ته‌ ڕاوێژكاری سه‌رۆك ئۆباما. هه‌روه‌ها كچی “جۆن كیری” شووی به‌ پزیشكێكی ئێرانی كردووه‌و له‌ ئاهه‌نگه‌كه‌یشیدا كوڕێكی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران”محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف” ئاماده‌بووه‌. هه‌روه‌ها میدیاكان باسیان له‌وه‌ كردبوو كه‌ چۆن” تێرینا بارسی” هاووڵاتی سویدی به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانی توانی به‌رگری بكات له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێران له‌ژیر دروشمی”به‌رگری كردن له‌ ئه‌مریكییه‌ به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانیه‌كان”دا.


بنه‌ماڵه‌یه‌كی نه‌ناسراوی ئێرانی


له‌م میانه‌یه‌دا سایتی” زه‌ ده‌یلی بیست” ڕاپۆرتێكی بڵاوكردۆته‌وه‌، تیایدا نهێنییه‌كانی ئه‌و ڕۆڵه‌ی بڵاوكردۆته‌وه‌ كه‌ بنه‌ماڵه‌یه‌كی پێشتر نه‌ناسراوی ئێرانی گێڕاویانه‌ به‌مه‌به‌ستی لێك نزیك كردنه‌وه‌ی ئێران و ئه‌مریكا.


چاودێرانی ڕه‌وشه‌كه‌ پێیان وایه‌، ڕێككه‌وتنه‌ ئه‌تۆمییه‌كه‌ جگه‌له‌وه‌ی شه‌رعیه‌تی دا به‌ چالاكییه‌ ئه‌تۆمییه‌كانی ئێران، سه‌ركه‌وتنێكی زۆر گه‌وره‌ش بوو بۆ ئه‌و لۆبییه‌ ئێرانییه‌ی كه‌ ورده‌ ورده‌ تواناكانی له‌ واشنتۆن زیاتر ده‌بن.


” ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی ئه‌مریكییه‌ ئێرانییه‌كان- National Iranian-American Council ڕۆڵێكی گرنگی گێڕاوه‌ له‌ پێشكه‌ش كردنی ڕاوێژ به‌ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی ئه‌مریكا له‌باره‌ی ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمییه‌وه‌. له‌پشتی ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌یشه‌وه‌ “بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی” ڕاوه‌ستاون كه‌ له‌ئێستادا چاوه‌ڕوانی ئه‌و قازانجه‌ بێ شوماره‌ ده‌كه‌ن كه‌ ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمی به‌سه‌ریاندا ده‌یبارێنێ.


بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی كێن؟


له‌میدیاكانی ئه‌مریكا و ناوچه‌كه‌شدا ناوی ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه‌ نه‌براوه‌، ئه‌ندامانی بنه‌ماڵه‌كه‌ش خۆیان نه‌یانویستوه‌ كۆمێنت بده‌ن له‌سه‌ر ئه‌و ڕاپۆرته‌ش كه‌ “زه‌ ده‌یلی بیست” بڵاوی كرده‌وه‌.


كه‌سه‌ نزیكه‌كانی بنه‌ماڵه‌ی “نه‌مازی” جه‌خت له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌و بنه‌ماڵه‌یه‌ زۆر دوورن له‌سیاسه‌ته‌وه‌، به‌ڵكو بزنسمانن و ته‌نها چاویان له‌قازانجی ئابووری وداراییه‌، له‌هه‌مان كاتدا سود وه‌رده‌گرن له‌و ئازادییه‌ سیاسی و ئابوریه‌ی كه‌له‌ ڕۆژئاوادا هه‌یه‌، به‌مه‌به‌ستی مامه‌ڵه‌ كردن له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی ئێراندا.


گه‌وره‌ی بنه‌ماڵه‌كه‌ ناوی” محه‌مه‌د باقر نه‌مازی”یه‌، ماوه‌یه‌ك له‌سه‌رده‌ی”محه‌مه‌د ڕه‌زا شای په‌هله‌وی1941-1979″ ئه‌و پیاوه‌ی پارێزگاری هه‌رێمی خوزستانی ئێرانی بووه‌” تاكه‌ هه‌رێمی عه‌ره‌بییه‌ له‌ئێران و پایته‌خته‌كه‌ی شاری ئه‌هوازه‌. تاكو ساڵی 1926 به‌فه‌رمی به‌و ناوچه‌یه‌ گوتراوه‌ عه‌ره‌بستان”.


له‌دوای هه‌ڵایسانی شۆڕشی ئیسلامی، لێپرسینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ نه‌كرا. ئه‌ویش له‌ساڵی 1983دا به‌ره‌و ئه‌مریكا ڕۆیشت و وڵاتی به‌جێ هێشت. خۆی و كوڕه‌كانی”بابه‌ك، سیامه‌ك” و كچه‌كه‌ی”په‌ری” له‌ئه‌مریكا گیرسانه‌وه‌. كچه‌كه‌ی شوی كرد به‌”بێژه‌ن خواجه‌ پور” كه‌ئه‌ندامێكی دامه‌زرێنه‌ری كۆمپانیای”ئایته‌ به‌هار”ه‌ كه‌ له‌”نایاك”ه‌وه‌ نزیكه‌. هه‌روه‌ها نوسه‌ریشه‌ له‌ڕۆژنامه‌ی” مۆنیتۆر”دا.


نوسه‌ری ڕاپۆرته‌كه‌ ده‌ڵێت: ” له‌دوای كۆتایی هاتنی شه‌ڕی عێراق و ئێران 1980-1988 ئێران كرانه‌وه‌یه‌كی ئابووری به‌خۆیه‌وه‌ بینی، له‌وكاته‌دا په‌ری نه‌مازی و بێژه‌ن خواجه‌پوری مێردی له‌ساڵی 1993دا گه‌ڕانه‌وه‌ ئێران و كۆمپانیای ئاتیه‌ به‌هاریان له‌تاراندا دامه‌زراند. پاش ماوه‌یه‌كی كورت بابه‌ك و سیامه‌كیش په‌یوه‌ندییان به‌كۆمپانیاكه‌وه‌ كرد.ئه‌ركی سه‌ره‌كی كۆمپانیاكه‌ بریتی بوو له‌ پێشكه‌ش كردنی ڕاوێژ به‌ كۆمپانیا بیانییه‌كان تاكو به‌ئاسانی ده‌میان بگاته‌ به‌رپرسانی ئێرانی.


هه‌وڵه‌كانی بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی


وێڕای ناكۆكییه‌ ئه‌تۆمییه‌كان، بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی هه‌وڵی به‌رده‌وامیان ده‌دا بۆ ئه‌وه‌ی ئاڵوگۆڕی بازرگانی له‌نێوان ئێران و ئه‌مریكادا به‌رده‌وام بێت. ده‌كرێ بگوترێ له‌ خراپترین ڕۆژانی په‌یوه‌ندییه‌كاندا، ئه‌و بنه‌ماڵه‌یه‌ توانییان تاڵه‌ مووه‌كه‌ی معاویه‌ بپارێزن له‌نێوان هه‌ردوو وڵاتدا. ئه‌وپه‌ڕی هه‌وڵیاندا بۆ ئه‌وه‌ی به‌هه‌ر نرخێك بووه‌ مه‌ترسی جه‌نگ دوور بخه‌نه‌وه‌.نه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ به‌ڵكو ئه‌مریكا هان بده‌ن له‌گه‌ڵ ئێراندا ڕێك بكه‌وێت و، ئێران وه‌ك دۆستی ئه‌مریكا وێنا بكه‌ن.


له‌م میانه‌یه‌دا باس له‌ هه‌وڵه‌كانی نه‌مازی ده‌كات بۆ سود وه‌رگرتن له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی بنه‌ماڵه‌كه‌ له‌گه‌ڵ كه‌سێكدا به‌ناوی”تریتا بارسی” كه‌ سه‌رۆكایه‌تی گرووپی”نایناك” ده‌كات. بارسی هاووڵاتییه‌كی سویدیی به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانییه‌. له‌پاش وه‌رگرتنی ڕه‌گه‌زنامه‌ی سویدی ده‌چێته‌ ئه‌مریكا.


له‌ساڵی 1999دا هه‌ریه‌كه‌ له‌ سیامه‌ك نه‌مازی و تریتا بارسی له‌كۆنگره‌یه‌كدا له‌ وڵاتی قوبروس یه‌كتریان ناسیوه‌. كۆنگره‌كه‌ تایبه‌ت بووه‌ به‌ “دیالۆگی نێوان هه‌ردوو گه‌لی ئه‌مریكی وئێرانی”. دواتر له‌وتارێكی هاوبه‌شدا باسیان له‌ ڕێگه‌كانی نزیك كه‌وتنه‌وه‌ی هه‌ردوو گه‌ل كردبوو.


دووساڵ له‌دوای ئه‌و دیداره‌، تریتا بارسی گرووپی”نایاك”ی دامه‌زراند و خۆیشی ئه‌ركی به‌ڕێوه‌بردنی گرته‌ ئه‌ستۆ، به‌هاوكاری و پشتیوانی بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی كاره‌كانی ده‌كرد.


شیاوی باسه‌ بارس هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی دكتۆرایه‌ له‌زانكۆی”جۆن هۆبكینز”و یه‌كێكه‌ له‌قوتابییه‌كانی” فرانسیس فۆكۆیاما”. وتاری بۆ میدیاكان ده‌نوسی و به‌پاداشتی وتاره‌كانی باربوی كاره‌كانی كۆمپانیای”ئاتیه‌ به‌هار”ی ده‌كرد. كه‌ كۆمپانیاكه‌ش خاوه‌ندارێتی بۆ بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌.

نایاك: ئێران هاوبه‌شی ئه‌مریكایه‌ له‌شه‌ڕی داعشدا


له‌ناو گرووپه‌كه‌دا ژماره‌یه‌كی زۆر كه‌سایه‌تی ئه‌مریكی به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانی كارده‌كه‌ن. زۆربه‌شیان پۆست و پله‌یان له‌ ناو حكوومه‌تی ئه‌مریكادا هه‌یه‌. له‌به‌رژه‌وه‌ندی تاران كار ده‌كه‌ن و، دژایه‌تی هه‌ر لۆبییه‌كی تریش ده‌كه‌ن كه‌ دژایه‌تی ئیران بكات.


به‌گوته‌ی نوسه‌ری ڕاپۆرته‌كه‌، نایاك ته‌نها ڕه‌خنه‌یه‌ك كه‌له‌ئێرانی ده‌گرێت، به‌شێوه‌یه‌كی ڕووكه‌ش ئاراسته‌ی پاسداران و فه‌یله‌قی قودسی ده‌كات. له‌به‌رانبه‌ریشدا بانگه‌شه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئێران هاوبه‌شی ئه‌مریكایه‌ له‌شه‌ڕی داعشدا.


له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بارسی به‌توندی ئه‌وه‌ ڕه‌ت ده‌كاته‌وه‌ كه‌سوپای پاسداران به‌ تیرۆریست له‌قه‌ڵه‌م بدرێت.


كۆمه‌ك له‌واشنتۆن وه‌رده‌گرێت و… له‌به‌رژه‌وه‌ندی تاران كارده‌كات


ئه‌و گرووپه‌ به‌ئاشكرا وه‌ك لۆبییه‌ك بۆ به‌رگری كردن له‌سیاسه‌ته‌كانی تاران كار ده‌كات. به‌ڵام له‌سه‌ره‌تای دامه‌زراندنیدا وه‌ك ڕێكخراوێكی ناحكوومی كۆمه‌كی له‌ “سندوقی نیشتمانی بۆ پاڵپشتی كردنی دیموكراسی” وه‌رگرتووه‌.ئامانجی دۆزینه‌وه‌ی ڕێگه‌یه‌كه‌ بۆ دروستكردنی په‌یوه‌ندی له‌نێوان ئه‌مریكا و ئێراندا.


به‌ڵام له‌دوای ئه‌وه‌ی ڕێكخراوه‌كه‌ خۆی یه‌كلایی كرده‌وه‌ بۆ به‌رگری كردن له‌ئێران، ئه‌مریكا كۆمه‌كییه‌كانی بڕی.


كه‌له‌ساڵی 2013دا “حه‌سه‌ن ڕۆحانی” پۆستی سه‌رۆكایه‌تی كۆماری وه‌رگرت، درگا به‌ڕووی ڕۆژئاواییه‌كاندا كرایه‌وه‌، هه‌وڵه‌كانی لۆبی ئێرانیش هاته‌ به‌رهه‌م.


بۆیه‌ له‌دانوستانه‌كانی دۆسیه‌ی ئه‌تۆمیدا، كه‌له‌ ئوتێلی”ماریۆت” له‌شاری ڤییه‌ننا به‌ڕێوه‌ چوون، هه‌ردوو گرووپی ئاتیه‌ به‌هاری بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی و، گرووپی نایاكی بارسی له‌ئوتێله‌كه‌دا شه‌و وڕۆژ له‌كاردا بوون. پاش ئه‌وه‌ی توانییان ڕێكه‌وتنه‌كه‌ بگه‌یه‌ننه‌ ئه‌نجام، كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌گه‌رییان گرێدا و، باسی ده‌رفه‌ته‌كانی وه‌به‌رهێنانیان له‌ئێران كرد. به‌و جۆره‌ش بارسی و بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی توانییان وه‌ك ناوه‌ندگیرێكی متمانه‌دار بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی كۆمپانیا ڕۆژئاواییه‌كان بۆ ناو بازاڕه‌كانی ئێران خۆیان بناسێننه‌وه‌.

18/9/2015

 

سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان بەپێویستی دەزانێت، لەسەر ئاستی ناوخۆیی و نێودەوڵەتیدا، كار بۆ بە جینۆسایدناساندنی كارەساتی هەڵەبجە و كارەساتە تراژیدییەكانی تری گەلی كورد بكرێت.

بەپێی ڕاگەیاندراوێكی سەرۆكایەتیی پەرلەمانی كوردستان كە وێنەیەكی بۆ (باسنیوز) نێردراوە، ئەمڕۆ پێنجشەممە 17/9/2015، شاندێك لە پارێزەران و كۆمەڵەی قوربانییانی هەڵەبجە بە سەرۆكایەتیی “عەبدوڵڵا نەورۆڵی”، پارێزگاری هەڵەبجە، سەردانی پەرلەمانیان كرد و لەگەڵ سەرۆك و سكرتێری پەرلەمانی كوردستان كۆبوونەوە و پڕۆژەیاسایەكیان پێشكەش بە سەرۆكایەتیی پەرلەمان كرد، بۆ پاراستنی ماف و ئیمتیازی قوربانییانی چەكی كیمیاویی لە سەر ئاستی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی.

لە لایەن خۆشیەوە د.”یوسف محەمەد سادق”، سەرۆكی پەرلەمان، پشتیوانی لە پڕۆژە یاساكە كرد و ئاماژەی بەوەدا: “ئەمە سەرەتایەكی گرنگە بۆ بە نێودەوڵەتی كردنی تاوانەكانی بەعس و تیرۆرستان لە كوردستان”. گوتیشی: “پەرلەمان كار بۆ بە نێودەوڵەتی كردنی تاوان و كارەساتە تراژیدییەكانی گەلی كورد دەكات، لەم ڕووەشەوە پەرلەمانی كوردستان بۆ یەكەمینجار دوای داگیر كردنی شنگال، لەسەر تاوانی ڕفاندنی كچان و ژنانی ئێزدی، لە دادگای لاهای نێودەوڵەتی، داوای لە سەر ڕێكخراوی توندڕەوی داعش تۆمار كردووە”.

18/9/2015

 

ئەكادیمیای زمان و وێژەی فارسی، ڕەزامەندی لە سەر گوتنەوەی وانەی كوردی لە زانكۆی كوردستانی پارێزگای سنەی ڕۆژهەڵاتی كوردستان دەڕبری.

بەپێی زانیارییەكانی (باسنیوز)، ئاكادیمیای زمان و وێژەی فارسی، لە نامەیەكدا كە ئاراستەی زانكۆی كوردستانی كردووە، ئاماژەی بەوە داوە: “بە گوێرەی بڕگەیەكی پەسەند كراوی دوایین كۆبوونەوەی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی فەرهەنگی، سەبارەت بە خوێندنی بەشی كوردی لە پارێزگای سنە، زانكۆی كوردستان بۆی هەیە لە 2 بەشدا وانەی كوردی بكاتەوە”.

ماوەیەك لەمەوبەر، “حەسەن ڕۆحانی”، سەرۆك كۆماری ئیسلامیی ئێران، بڕیاری دا لە زانكۆی كوردستانی پارێزگای سنە، 2 وانەی كوردی بخوێندرێن، بۆیە دوای ڕەزامەندیی دەربرینەكەی ئاكادیمیای زمانی فارسی، ئەو بڕیارە دەكەوێتە بواری جێبەجێ كردنەوە.

18/9/2015

 

“وه‌لید موعه‌لیم” وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی سوریا ئاشكرای كرد كه‌ هه‌ركات پێویست بكات، وڵاته‌كه‌ی داوای سه‌ربازی شه‌ڕكه‌ری ڕووسیی ده‌كات، به‌ڵام له‌ئێستادا هیچ سه‌ربازێكی شه‌ڕكه‌ری ڕووسیی له‌ سوریادا نیه‌.


ئه‌و به‌رپرسه‌ سورییه‌ به‌ته‌له‌فزیۆنی وڵاته‌كه‌ی گوت: ” تاكو ئێستا له‌سه‌ر زه‌ویدا سه‌ربازی شه‌ڕكه‌ری ڕووسیی نیه‌، به‌ڵام ئه‌گه‌ر هه‌ستمان به‌پێویستی كرد، لێكۆڵینه‌وه‌ی لێده‌كه‌ین و داوای ناردنی سه‌رباز له‌ڕووسیا ده‌كه‌ین”.


هه‌روه‌ها گوتی:” ئه‌گه‌رچی تاكو ئێستا سوپای سوریا توانای ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ به‌ته‌نها بجه‌نگێت.به‌ڵام پێویستیمان به‌چه‌كی پێشكه‌وتوو هه‌یه‌، بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی ئه‌و چه‌كدارانه‌ی كه‌ده‌یانه‌وێت حكوومه‌ته‌كه‌ی سه‌رۆك به‌شار ئه‌سه‌د بڕوخێنن”.


جگه‌له‌وه‌ش گوتی: ” به‌ڕاشكاوی ده‌ڵێین، تاكو ئێستا سوپای سوریا توانای هه‌یه‌ و پێویستمان نیه‌، ئه‌وه‌ی پێویستمانه‌ پێداویستی و چه‌كی نوێیه‌. بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گرووپه‌ تیرۆریستییه‌كان”.


پێداگری له‌وه‌ش كرد كه‌ كۆمه‌كی سوپای ڕووسیا ته‌نها بریتی بووه‌ له‌ چه‌ك و مه‌شق له‌سه‌ر چه‌كی نوێ، دووپاتیشی كرده‌وه‌ كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی وڵاته‌كه‌ی له‌گه‌ڵ ڕووسیادا ستراتیژین”.


پێشتر ڕووسیا ڕایگه‌یاند كه‌هاوكارییه‌كانی بۆ سوریا، به‌مه‌به‌ستی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی تیرۆر و ڕێگرتنه‌ له‌وه‌ی ده‌وڵه‌تی سوریا هه‌ره‌س بێنێت و، كاره‌ساتێكی سه‌رتاپایی ناوچه‌كه‌ بگرێته‌وه‌.

18/9/2015

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان