فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...
2024-11-15-02-31-50ئەشكەوتەكەیان ئاگر دەدا و كوردەكان دەبونە قەرەبروت. - توركەكان لە ئەستنبوڵ، لەگەڵ تاكسیە كوردەكان سوار نەدەبون، دەیانوت گڵاونسەردەمی تازەش، ئاردۆگان وتی:من ئەو كوردەم خۆشدەوێت كە لە...
-----qq---q-q- و ئەمەش دەبێتە هۆی دوورکەوتنەوەمان لە ململانێ و دواجار شەڕ." گرۆسی هەروەها لە پۆستێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی "X" دیدارەکەی پێنجشەممەی لەگەڵ عەباس عەراقچی وەزیری دەرەوەی...
2024-11-15-02-18-29 داوای لە حکوومەتی ئێران کردووە کە دەرکردن و جێبەجێکردنی سزای لەسێدارەدان ڕابگرێت و ئەم سزایە بە تەواوی هەڵبوەشێنێتەوە.هەروەها، کەمپەینی مافی مرۆڤی ئێران لە بەیاننامەیەکدا...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

بەرزان عەلی حەمە

قه‌ڵه‌مڕه‌وی ئێستای ئێران، گه‌وره‌تره‌ له‌ قه‌ڵه‌مڕه‌وی ڕۆژگاری سه‌فه‌وی، ئێرانی ئه‌‌مڕۆ به‌ ئه‌ندازه‌یه‌ك په‌لی هاویشتووه‌، كه‌ ده‌شێت به‌ یه‌كێتی سۆڤیه‌تی خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستی نوێ ناوی ببرێت، ئه‌م شێوازه‌ له‌ په‌لهاویشتن و فراوانخوازی، لاستیكێكه‌ تا ئه‌ندازه‌یه‌ك ده‌كشێ و گه‌ر زیاتر ڕایكێشن ده‌پسێ.

ئێرانی ئێستا، له‌ زۆر ڕووه‌وه له‌ یه‌كێتی سۆڤێت ده‌چێت، یه‌كێتی سۆڤێت به‌هۆی فراوانبوونه‌ له‌ ڕاده‌به‌ده‌ره‌كه‌ی و فره‌نه‌ته‌وه‌یی و خراپی ڕه‌وشی ئابورییه‌كه‌یه‌وه‌، هه‌ره‌سی هێنا، ئێستای ئێران كتومت له‌و ڕۆژگاره‌ ده‌چێت و وادیاره‌ هه‌ر وه‌ك ئه‌ویش هه‌ره‌س دێنێت.

ئێوه‌ سه‌یری نه‌خشه‌ی كۆن و نوێ بكه‌ن، ئێرانی ئێستا، دووهێنده‌ گه‌وره‌تره‌ له‌ ئیمپراتۆریای سه‌فه‌وی، ڕۆژگاری سه‌فه‌وی، فارسه‌كان به‌شێك له‌خاكی عێڕاق و كه‌مێك له‌ ئه‌فغانستان و به‌شێكیش له‌ ئازه‌ربایجانیان به‌ده‌سته‌وه‌ بوو، به‌ڵام ئێرانی ئێستا، هه‌موو عێراق و هه‌موو سوریا و هه‌موو لوبنان و هه‌موو یه‌مه‌نی به‌ده‌سته‌وه‌یه‌! به‌م پێیه‌ش، كۆماری ئیسلامی ئێران، هه‌موو میراتی سه‌فه‌وی به‌ده‌ستهێناوه‌ته‌وه‌ و‌ به‌ره‌ و به‌ده‌ستهێنانه‌وه‌ی شكۆ و میراتی ساسانیان ده‌ڕوات، ئه‌گه‌ر یه‌مه‌ن و سوریا یه‌كلایی بكاته‌وه‌ و بۆی بچێته‌ سه‌ر، سه‌ره‌ی ئازه‌ربایجان دێت و به‌مه‌ش ده‌سه‌ڵاتی ئێران ده‌قاوده‌ق ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر نه‌خشه‌ی ده‌ورانی ساسانی.

ساسانییه‌كان نزیكه‌ی ٤٢٧ ساڵ حوكمڕانییان كرد، په‌لێكیان له‌قه‌فقاز و په‌لێكیشیان له‌ ئه‌فه‌ریقا بوو، لوتیان به‌ ئه‌وروپاوه‌ و سنگیشیان به‌ ئاسیای ناوه‌ڕاسته‌وه‌ بوو! به‌قه‌ولی به‌شار ئه‌سه‌د فه‌رمانڕه‌وای (البحار الخمسة) بوون، ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ی ئه‌سه‌د، مه‌به‌ست لێی هه‌موو ئه‌و وڵاتانه‌یه‌ كه‌ له‌سه‌ر پێنج ده‌ریاكه‌ن (ده‌ریای قه‌زوین،

Read more...

 

عەبدورەحمان رەسووڵ

لەخۆپیشاندان وناڕەزایەتی یەکانی خەڵکی ئێران کچان وژنان لاوان دروشمی ئازادی ئازادی یان دەگوتەوەوبەرزدەکردەوە.ئەوەش نیشانەی نەبوونی ئازادی بوو لەدرێژایی ۳۹ساڵەی ئەوسیستەمە ئیسلامیی یەسەرکوتگەروچەوسێنەرە لەکۆمەڵگای ئێراندا. کچان لچکەکانیان فڕێدەدا وهاواریان دەکرد بەڵێ بۆ ئازادی نابۆ حیجاب وسەرکوت.لاوان وگەنجان هاواریان دەکرد بەدەنگی بەرزبڕوخێ ڕژێم،بڕوخێ دیکتاتۆری لەبەرئەوەی بەدرێژایی ۳۹ساڵ مەلاکانی ئیسلامیی گەنجان ولاوانیان لەسێدارەداوە،گەشەیان بەبێکاری وهەڵاواردن وسەرکوتداوە.

 

نان نیان لەدروشمەکانیان بەرزدەوە لەناوخۆپیشاندان وناڕەزایەتی یەکانی خەڵکی ئێران.ئەوەش نیشانەی هەبوونی گرانی گەشەی هەژاری بوو لەو وڵاتەدا،نیشانەی هەبوونی گەندەڵی ودزینی سامان وپارەی گشتی وڵاتە.

خەڵکی ناڕازی دروشمیان لەدژی حیزب ڵلەی لوبنان دەدا ئەوەش نیشانەی یارمەتی دانی دەوڵەتی ئیسلامیی ئێرانە بە حیزب لڵە سەرەڕای ناوخوی ئێران زیاتر پێویستی بەهاوکاری ویارمەتی هەیە بۆچارەسەری کێشەوقەیرانەکانی هەژاری وبرسێتی.

خەڵکی ووشیاری ناڕازی ئێران لەدژی تەدەخولکردنی دەوڵەتی کۆماری ئیسلامیی ئێران بۆناوخۆیی دەوڵەتانی سووریاوعێراق ودەوڵەتانی تر دروشمیان بەرزدەکردەوە،داوایی ڕاگرتنیان دەکرد،دەزانن لەکاتێکدا خەڵکی ناوخۆلەناوکێشەوقەیرانەجۆراوجۆرەکاندا دەگوزرێت چۆن دەکرێت پارەوسامانی گشتی وڵاتەکەیان تەخشیان

Read more...

 

پەیامی پیروزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، بە بۆنەی دەستپێکی سالی نوێ زایینی ٢٠١٨


بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، به‌بۆنه‌ی جێژنی لەدایکبوونی عیسای مەسیح و نوێبوونەوەی سال و دەستپێکی سالی تازەی٢٠١٨ ی زایینی، پر بەدل پیرۆزبایی ئاراسته‌ی خەلکی کوردستان و گشت مه‌سیحیانی کورد و سەرجەم پەێرەوانی ئاینی پێروزی مەسیحییەت، لە گشت جیهان دا دەکات. و هێوادارە سالی تازە،  سالی ئاشتی، ئاسایش و پێکەوەژیانی بەئاشتی

Read more...

 

نەعیم نەجەفی

هاوکات له‌ گه‌ڵ ئاماده‌ کاری بۆ پێکهێنانی کۆماری کوردستان له‌ ده‌یه‌کانی 40ی زایین‌دا؛ ڕێخستنه‌کانی ئه‌و کۆماره‌ هه‌تا ناوچه‌کانی خواروی کوردستان واته‌ کرماشان و ئیلام و خانه‌قین شوێنه‌پێ دیار و به‌رچاوه؛ لەو سەردەمە هەم کەسانێک بوون لە کرماشان کە ئەرکە نەتەوایەتیەکانێان بە رێ دەبرد هەم لە تاقالای رێکخستنی بەرنامەکانی کۆمار لەو ناوچە بوون و هەم ئەوەی کە کۆماری کوردستان بەرنامە و پلانێ هەبووە بۆ گەیشتنی دەسەڵاتی کۆماری کوردستان بۆ کرماشان؛
که‌سانێک وه‌ک ئبراهیم خانی نادری خه‌لکی شاری کرماشان، یه‌دوالله ڕه‌زایی خه‌لکی شاری گیه‌ڵان وه‌ ڕه‌شید باجلان خه‌لکی شاری خانه‌قین به‌رپرسی رێخستنه‌کانی کۆمار له‌ کرماشان بوونه‌. که‌سایه‌تێک وه‌ک ئبراهیم نادری له‌ ساڵی 1290 شمسی له‌ کرماشان له‌ دایک بوو. دوای تەواو کردنی خوێندن له‌ به‌غدا و ئۆروپا و مامۆستایی له‌ زانکۆ فه‌رانسه‌ و زانکۆی ئه‌فسه‌ری تاران، ئه‌گرێته‌وه‌ کرماشان و له‌وێ ژیانی هاوسه‌رگێرێ پێکدێنی. هاوکات له‌ گه‌ڵ ڕاگه‌یاندنی کۆماری کوردستان، ده‌چێته‌ مه‌هاباد و وه‌ک ته‌نیا که‌سایه‌تی سیاسی و چه‌کداری ئه‌و کۆماره‌ دێته‌ ئه‌ژمار و له‌ لایه‌ن قازی محمد، پۆستی سه‌رۆکایه‌تی گشتی فه‌رهه‌نگی کوردستانی پێ ده‌درێت و له‌ ڕاوێژکارانی نزیک لە قازی محمد بووه‌؛ میرزا ئبراهیم خانی نادری وتارگه‌لێکی زۆری له‌ سه‌ر پرسی کورد و که‌سایه‌تگه‌لی کورد له‌ مێژوو دا به‌ دو زمانی کوردی و فارسی بلاو کردوه‌؛ له‌ ساز کردنی

Read more...

 

سەدیق بابایی
هۆرامان وه‌ک ناوچه‌یه‌کی دێرین و هه‌ره‌کۆنی ژیاری مرۆڤی سه‌ره‌تایی به‌ پێ هه‌ندێ هێما و به‌ جێ ماوی سه‌رده‌مانی پێش مێژوو (وه‌ک ئاسه‌واری چاخی به‌ردینه‌ ) له‌ ئه‌شکه‌وته‌کانی شاهۆ و هه‌جیج و ده‌وروبه‌ر ده‌بێ لانی که‌م یه‌ک له‌و سه‌رچاوه‌ هه‌ره‌ پڕبایخ وده‌وڵه‌مه‌ندانه‌بێت که‌ ئه‌گه‌ر بێتو توێژینه‌وه‌ی دێرینه‌ ناسی به‌ هه‌موو لق وپۆپه‌کانیه‌وه‌ له‌ سه‌ر بکرێ زۆر بابه‌تی نوێ و که‌متر زانراو به‌ گه‌نجینه‌ی کۆمه‌ڵناسی زیاد ده‌کا.

سه‌ره‌رای ئاڵوگۆڕ و ده‌س به‌ده‌س بوون و کارتێکه‌ری که‌م و زۆری گرووپ و تاقمی له‌ لاوه‌ هاتووی هێرشکار یان کۆچه‌ر به‌ درێژایی هه‌زاران سال هێشتار هه‌ندێ داب ، نه‌ریت و که‌له‌پوورو ئاسه‌واری سینگ به‌ سینگ ( وێژه‌ و مێژووی زاره‌کی) ، ناوی شوێن لێره‌وله‌وێ هه‌یه‌ که‌ ئه‌گه‌ر زیاتر له‌ بنج و بناوانیان بکۆڵدرێته‌وه‌ یارمه‌تیده‌ری باش ده‌بن بۆ چراخانی که‌لێن و قوژبنی ئه‌شکه‌وته‌ تاریکه‌کانی ژیانی ویه‌رده‌مان . ده‌توانین به‌ دڵنیای ئاماژه‌ به‌ هێما(خواله‌) و سه‌مبۆڵی ئه‌وتۆ بکه‌ین وه‌ک به‌ڵگه‌ی ئه‌م وته‌ له‌ به‌رانبه‌رمان خۆیان قیت ڕاگرتوه‌.
بۆ وێنه‌ ، (مـێردۆک) جێگرتوو له‌ شاخی شاهۆ لای سه‌رووی شاری پاوه‌ که‌ به‌داخه‌وه‌ قاچاخچی پووڵپه‌رستی خۆماڵی پاش هه‌زاران ساڵ فه‌وتاندیان! (سه‌ریاس یا سۆریاس) ناوی گوندێک له‌ 15 تا 20 کیلومێتری پاوه‌ ، (شمشی) به‌رزایێک له‌ نێوان نۆدشه‌ و گۆندی دزاوه‌ر . ( ئاوێسه‌ر) له‌ نێوان نه‌وسود و شۆشمێ. کانیاوی پڕخرۆش و پیرۆزی(بڵ) له‌ خوارووی ئاوایی هه‌جیج که‌ به‌ داخه‌وه‌ گۆڕ به‌ گۆڕ کرا . (شێخۆ یا شێخ ئالی ) ناوه‌ی گه‌ڕه‌کێکی هه‌ره‌کۆنی شاری پاوه‌و ئاهه‌نگێکی هۆرامی . ( کاشتۆ یا کاشته‌ر ـ ئاکاشی یا ئه‌کاشه‌ ) له‌ بێڵه‌وار[مه‌سکه‌نی بڵ] سه‌ر ڕێگای پاڵنگان کامیاران وه‌ک نێوی گۆند و که‌سایه‌تیه‌کی ئایینی مێژوویی که‌ به‌ پێغه‌مه‌ر نێوبانگی ده‌رکردوه‌ . (که‌ڕیسان ـ که‌ڕسانی) به‌رزایی و کانیاوێک له‌ شاخی شاهۆ پشتی ده‌روه‌ن . (شێڵمـاو)ئاو هه‌ڵدێرێک له‌ شاخی ئاته ژگا ئاورگه‌ی سه‌رده‌می زه‌رده‌شتی باوه‌ڕان ڕووکاری پاوه‌ . (مۆڵ و ئه‌شنان) ، نێوان شاخه‌کانی سێ مله‌ و زاوڵی به‌رانبه‌ر پاوه‌. (وێمیر یا ئێمیریا) بناری شاهۆ و سه‌یرانگای خه‌ڵکی پاوه‌. (ناوس یا بابه‌ تاوس) له‌ خوارووی شاری ته‌وێڵه‌ [باشوور] . ( مه‌کاڵ ـ کۆی مه‌کاڵ) سه‌یرانگایێک

Read more...

 

عەبدولرەحمان دەروێش
سەدەها دەزگای فەرمی ونیمچە فەرمی جۆراوجۆری عيراقی جەنگێکی دەروونی بەرفراوانیان دژی كوردستان بەرپاکردوە، بەئاشكرا مەبەستیان هاندانی خەڵكی كوردستانە بۆ ئەوەی دژی دەسەڵاتی سیاسی خۆیان شۆرش بكەن وبگەرێنەوە بۆ باوەشی دەسەڵاتی عیراقی، وخاكی كوردستان پەرتبكەن وپرسە نیشتیمانیە سەرەكیەكانیان پشتگوێ بخەن وخۆیان گیرۆدەی گرفتی ململانی ناوخۆیی ببنەوە، بەبێ شاردنەوە ئەم هەنگاوانە لەلایەن سەرجەم دەزگا سیاسی وئەمنی وئابووری وكۆمەڵایەتی ومیدیاییەكانیان ئەنجامدەدرێت، جەنگی دەروونی ئەوانیش دژی كوردستان تەنها بەزمانی عەرەب وفارسی وتوركی ئەنجامنادرێت بەڵكو بەزمانی كوردی ولەرێگای كەسایەتی سیاسی وئەمنی ومیدیایی وئەكادیمی كوردیش ئەم كارە ئەنجام دەدرێت. هاوشان ئەم جەنگە دەروونیە كوردستان رووبەرووی جەنگی میدیایی لەئاستی نێودەوڵەتییش دەبێتەوە ، ئەو جەنگە كە هەندێ لایەنی كوردی تیایدا بەشدارن كار دەكات بۆ تێكدانی وێنەی كوردستان لەناو رای گشتی نێودەوڵەتیدا.

لە كوردستان دەزگایەكی فەرمی بۆ میدیایی نیشتیمانی نیە، وەكو وزارەتێكی تایبەت، یان وەكو دامەزراوەیەكی حكومەتی تایبەت، بۆ ئەوەی لەكاتی جەنگدا ئەركی نیشتیمانی خۆی بگێرێت لەبەرگریكردن لە وڵاتدا، وە ببێتە وتەبێژی میدیایی فەرمی وە وەكو دەسەڵاتێك لەدەسەڵاتەكانی گەل دەركەوێت بە بەرگریكردن دژی جەنگی دەروونی، كە لەلایەن دوژمن رادەگەیەنرێت، ئەمەش وەهای كردوە كوردستانییەكان زیاتر لە كەسانی دیكە بەرەوڕووی نەگرسی جەنگی دەروونی ببنەوە بەبێ ئەوەی لایەنێك هەبێت لایەنی كەم كاریگەری نەرێنی ئەم جەنگی لەسەریان كەم بكاتەوە، جگە لەوەش هیچ (جەنگێكی بەرگری دەروونی) بۆ وڵامدانەوەی جەنگی دەروونی بەدی ناكرێت. ئەمەش نەهامەتی لەسەر ئەم گەلەی ئیكجار زۆر كردوە، وزۆریش كاریگەری خراپی كردوە لەسەر سەرجەم بوارەكانی ژیان سیاسی وئابووری وكۆمەڵایەتی وتەنانەت كەلتوریش، هاوكات لەوەش زۆرێك هەن

Read more...

 

کارزان گلی

ئیدی له‌ توركیا هیچ پارتێكی سیاسی و هیچ ده‌زگایه‌ك ناتوانێت ئینكاری بوونی كورد بكات، ئه‌و رۆژانه‌ به‌سه‌ر چوو و نایه‌ته‌وه‌، به‌ڵام ئێستا له‌ناو په‌رله‌مانی توركیا گفتوگۆ له‌باره‌ی وشه‌ی بوون و نه‌بوونی (كوردستان) ده‌كرێت.

 


ئاشكرایه‌ دوای ئه‌نجامدانی ریفراندۆم بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ی ده‌ستووری توركیا، په‌یڕه‌وی ناوه‌خۆی توركیا گۆڕانی به‌سه‌ردا هات و وشه‌ی (كوردستان) له‌ناو په‌رله‌مانی توركیا قه‌ده‌غه‌ كرا. بۆیه‌ كاتێك عوسمان بایده‌میر له‌ناو په‌رله‌مانی توركیا ناوی كوردستانی هێنا سزایان دا.


ئه‌م وڵاته‌ تاوه‌كو ئێستا عه‌قڵیه‌ت و زیهنییه‌تی به‌رامبه‌ر به‌ كورد و كوردستان نه‌گۆڕاوه‌، هه‌میشه‌ به‌ چاوی سووك و ریسوایی له‌ كورد ده‌ڕوانن، مێژوویش شایه‌ده‌ چه‌نده‌ هه‌وڵی سڕینه‌وه‌ی كورد و كوردستانیان داوه‌، كه‌ ئه‌مه‌یش هه‌میشه‌ عه‌یبه‌یه‌كی گه‌وره‌ بوه‌ بۆ توركیا.


پێشتر له‌ توركیا به‌ كورد ده‌وتوا توركی شاخی، ته‌نانه‌ت چیرۆكێك هه‌بوو له‌و روه‌وه‌ كه‌ زۆرجار له‌ میدیاكانی توركیا بڵاوده‌كرایه‌وه‌. ئه‌وان ده‌یانگوت كورد له‌ بنه‌ڕه‌تدا توركی شاخاوییه‌، كاتێك سه‌رما و سۆڵ ده‌هات و به‌فرێكی زۆر به‌سه‌ر چیاكاندا ده‌باری، ئیدی كوردیش له‌ شێوه‌ی (گورگ) هاواریان ده‌كرد، بۆیه‌ ناویان لێنرا (كورد). له‌ زمانی توركیدا (kurt) به‌ واتای گورگ دێت، بۆیه‌ له‌و چیرۆكه‌دا ده‌ڵێت ناوی كورد له‌ گورگه‌وه‌

Read more...

 

نووری بێخاڵی

دواجار (عه‌بادی) له‌ میانی وتاره‌كه‌ی به‌ بۆنه‌ی دامه‌زراندنی حزبه‌كه‌ی، به‌ ته‌واوی ده‌مامكی سه‌ر رووخساری شۆڤێنیی خۆی لایدا، بێ په‌رده‌ و په‌روا، بێشه‌رم و ڕوو قاییمانه‌، قسه‌ی دڵی خۆی به‌رامبه‌ر به‌ كورد كرد و گوتی: "شكستی ڕیفراندۆم و سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر داعش، یه‌ك شتن".

ساده‌ترین مانای ئه‌م گوتاری به‌راوردكردنه‌ بێ ویژدان و دووڕوویییه‌ ئه‌وه‌یه‌، عه‌بادی له‌ میانیدا ده‌یه‌وێ پێمان بڵێ، تراجیدیای دوای ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم كه‌ له‌سه‌ر ده‌ستی چه‌ته‌كانی حه‌شدی شه‌عبی و حزبوڵای لبنانی سه‌ربه‌ پاسداران و به‌ چاوساغی و ده‌ستكێشی گرووپێكی خیانه‌تكار و به‌ پیلانگێڕی به‌ریتانیا به‌سه‌ر كه‌ركووك و خورماتوومان هێنا، هێشتا هه‌مووی نییه‌، به‌ڵكو قۆناغی دوای ته‌واوبوونی داعش، سه‌ره‌تای ستراتیج و پیلانێكی تره‌ بۆ وه‌خۆكه‌وتن له‌ كورد. ئاخر غروور و لووتبه‌رزییه‌كه‌ی، بڕیاره‌ دوژمنكاره‌كانی به‌رانبه‌ر به‌ كوردستان و خه‌ڵكه‌كه‌ی، ئاماژه‌ن بۆ ئه‌وه‌.

عه‌بادی دڵی به‌م هاوتا و یه‌كسانكردنه‌ بێویژدانه‌ی دووانه‌ی (شكستی ڕیفراندۆم و سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر داعش) تێر ئاوی نه‌خوارده‌وه‌ و وێش ناچێ هێشتا بڕی تینوێتی به‌ دوژمنایه‌تی كورد بشكێ، بۆیه‌ له‌ به‌یاننامه‌ی ڕاگه‌یاندنی سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر داعشیشدا، نه‌یتوانی ئه‌م ڕق و كینه‌یه‌ به‌رانبه‌ر كوردستان و خه‌ڵكه‌كه‌ی بشارێته‌وه‌. ئه‌وه‌تا له‌ به‌یاننامه‌كه‌یدا كه‌م و زۆر، دوور و نزیك، ناوی قاره‌مانێتی و ڕۆڵی پێشمه‌رگه‌ و خۆڕاگریی خه‌ڵكی كوردستانی نه‌برد. ناو نه‌هێنانی پێشمه‌رگه‌ و دیزه‌به‌ده‌رخۆنه‌كردنی ئه‌و داستان و ئازایه‌تییانه‌ی له‌ شه‌ڕی تیرۆردا نواندی، ڕێزنه‌گرتن له‌ خوێنی هه‌زار و 712 شه‌هیدی پێشمه‌رگه‌

Read more...

 

هاۆنیشتمانە بەرێزەکان،

خەلکی بە شەرف و مافخوازی کوردستان،

رۆژی ٢٦ی سەرماوەز، ٧٢ سال بەسەر هەلکردن و شەکاوەراگرتنی ئالای کوردستان وەک رەمزی سەرکەۆتن و دەستخستنی سەروەری سیاسی نەتەوەییمان، لە شکلی کۆماری کوردستان‌دا، تێپەر دەبێ. لە ماوەیەی ئەم ٧٢سالەدا و بگرە دوابەدوای نەمانی کۆماری کوردستان ( کە لە حەۆزەی تەعاموولاتی سیاسی و دیپلۆماتیکدا، وەک حکومەتێکی دفاکتۆ و سەروەریسازی قۆناغی رزگاری نەتەوەیاتیمان ئەرک و رۆلی دەسەلاتداریەتی سیاسی/نەتەوەیی دەگێرا )، مێژوویی ژیان و مەکۆی حەوانەوە و بەردەوامی و بەرقەراری کۆمار، هاۆرێ دەگەل رەمز و هێماکانی  وەک ( سرود و ئالا)، تووشی ژیانی خەباتی ژێرزەوینی و نەهێنیکاری دەبن،و عەمەلەن لە دونیای واقیع را بەرەۆ عالەمی زەین و رەۆتی خەباتی نەهێنکاری دەرباز دەبن. بەواتەیەکی دیکە

Read more...

 

سەعد قازی
تیۆر و تێگە توانای وەیان هەیە مرۆڤ بناسێنن. واتە مرۆڤ زۆر جار لە ڕوانگەی تیۆر و تێگەوە پێناسە دەکرێت. پێشەوا مرۆیەکە کە بە ڕەفتاری خۆی کۆمەڵێک تێگەی مانا کردۆتەوە. بۆ نموونە ڕاستگۆیی، وەفاداری، ئازایەتی و هتد. بەڵام، کەمتر هەوڵ دراوە لە ڕوانگەی تیۆر و تێگەوە پێشەوا بناسێنرێت. ئەوەی لە بەر دەستتان دایە بەشێکە لە زنجیرە وتارێک کە هەوڵ دەدا لە ڕووی تێگە و تیۆری جوداوازی وەک پراگماتیسم، لە چەندین بەشدا، باس لە کەسایەتی پێشەوا بکات.
تێگەی پراگماتیسم یەکەم جار لە لایەن "چارلز سیندیرس پیرس”، مەنتیق زانی ئەمریکی، لە ساڵی ١٨٧٨ دا بەکار هێنراوە. پراگماتیسم قوتابخانەیەکە کە گرینگی بە کردەوە دەدا و ڕەوشتێکە لە فەلسەفەدا کە بە پێی کردار سەیری بابەتەکان دەکا. لای پراگماتیستەکان بە سوودبوون و بە ئاکام گەیاندن دوو پێوەرن کە حەقیقەتی بابەتێک دەسەلمێنن.
ئەگەر عەمەل گەرایی وەک پێناسەی پراگماتیسم وەربگرین، هەنگاوی کرداری پێشەوا نیشان دەدا کە پێشەوا ئینسانێکی پراگماتیست بووە. پێشەوا بە کرداری خۆی نیشانی داوە کە حیکمەتی کار نەک لە ئاخاڤتن بەڵکوو لە جێبەجێ کردن دایە. تا ڕادەیەک کە هیچ خەتەرێک ئەویان لە ئەنجام وکردەوە نەپرینگاندۆتەوە.عەمەل گەرایی پێشەوا لەو

Read more...

 

”شینگێڕانی حزبە ئیسلامییەکانی کوردستان بۆ قودس ڕێکلامی ھەڵبژاردنە“

مەلا مەسعوود:

 

(باس) نیشتمان و نیشتمانپەروەری لەناو کتێبەکانی مێژوو و کولتووری ئیسلامی و تەفسیر و سیرەدا چۆن باس کراوە؟


مەلا مەسعوود: بەپێی ئایەت و فەرموودەکان، خوای گەورە ئێمەی بە کورد خەڵق کردووە، کوردستان موڵکی ئێمەیە، جنووبیش موڵکی عەرەبە. پێغەمبەر (د.خ) کە لە مەککە دەرکرا، عەرەب دەری کرد، کە دەریانکرد لە بەینیمەککە و مەدینە ڕووی لە مەککە کرد و فەرمووی (ئەی مەککە تۆ خۆشەویسترین خاکی لای خودا، بە بەرەکەتترین خاکی لای خودا، ئەگەر میللەتەکەم منیان دەرنەکردبوایە، من تۆم بەجێ نەدەھێشت). ئەوە بەڵگەیە لەسەر خۆشەویستیی نیشتمان. خۆشەویستیی نیشتمان لە ئیماندایە. پێغەمبەرمان (د.خ) لە فەرموودەیەکی تردا فەرموویەتی (ھەر کەسێک لەسەر ماڵی، دینی، کەڕامەتی، خاک و نیشتمان بکوژرێ شەھیدە). وەک ئەوەی بینیمان کە عەرەبی عێراقی و داعش دێن بۆ سەر کوردستان و کە تەعدا بوو لە کورد و کوردستان.


کوردستان بە بەرەکەترین زەوییە لای خودا، بەڵگەش ئەوەیە، کاتێک حەزرەتی

Read more...

 

پەیڕەو ئەنوەر
ئێران بەوە ناسراوە یەکەیەکی دژە کوردییە و هیچ فەرهەنگێکی نییە بۆ ژیان و مانەوە لەگەڵ کورد. دیارە ئەم دیدە بەو مانایە دێت کە ئێران سیستم تەنیا بۆ خۆی بەرهەم دێنێت و تەنیا بۆ خۆیشی لەناویدا دەژیت و ئەوانی تر فڕێ دەداتە دەرەوەی سیستمەکەوە. ئێران کورد لەسەر سنوور و لەناو بەفر و تۆفاندا بەئەنقەست بکوژێت، یا ڕووداوێکی سروشتی کورد بکوژێت، یەک مانای سیاسیی بۆ ئەو هەیە و هیچ خەمێکی ڕاستەقینەی لێ لەدایک نابێت. دەکرێت بڵێین دونیای ئێرانی ئێستا، دونیایەکە خەون بە هۆلۆکۆستێکی گەورەوە دەبینێت لە ڕێگەی سروشتەوە بۆ کورد. 
وادەردەکەوێت ئەم ویستەی ئێران بمانباتەوە بۆ چەمکی تۆتالیتاریزم لای (هانا ئارێنت)، ئەم ژنە فەیلەسووفە پێداگری لەسەر کۆمەڵێک بنەمای تۆتالیتاریزم دەکات بۆ قووتدانی کۆمەڵگە و ئەوانی تر. ئەوانەی هیچ هێڵێکی نەتەوەیی و مەزهەبی و ئایدۆلۆژی لەگەڵ ناوەندەکانیان کۆیان ناکاتەوە و سەرەنجام دەبن بە هێزێکی زۆر پەراوێزخراو و پلە دوو و پلە دەی نێو ناوەندە زاڵەکە. 
بەشێک لە ڕۆژنامەکانی ئێران لەوانە (ڕۆژنامەی ئێران، ئیعتیماد، قانوزن، جامیعەی فەردا و هونەرمەند ... هتد) بە زمانی کوردی و شێوەزاری کرماشانی دەستیان بە نوزانەوە و لاوانەوە کردووە، بەهۆی کارەساتی بومەلەرزەکەی کرماشان و چەند ناوچەیەکی تری خۆرهەڵاتی کوردستانەوە، لەکاتێکدا ئێران تا ئێستا ئامادە نییە هاوکارییە دەرەکییەکانی وڵاتانی دونیا قبووڵ بکات بۆ قوربانی و ڕزگاربووەکان، ئەمە جیا لەوەی خۆرهەڵاتی کوردستان خاوەن ژێرخان و بونیاتێکی زۆر لاوازە، بەهۆی سیاسەتی ئاخوندەکان و پەراوێزخستنی کورد لەلایەن ڕژێمی ویلایە فەقییەوە.


دەکرێت ئەم دۆخە وا وێنا بکەین کە ئێرانیزم لە کاتی فشاردا پەنا

Read more...

 

شەریف فەلاح

پێشەکی:

سیستەمی کۆماری ئیسلامیی ئێران، کە هەڵگری ئیدئۆلۆژیای مەزهەبی و لەسەر بنەمای وەلایەتی فەقیهـ دامەزراوە، یەک لەو ڕێژیمە مەزهەبی و دژە ئازادییانەیە کە لە پێناو مانەوەی خۆیدا و درێژەدان بە تەمەنی، دەست بۆ هەموو ڕێکار، میتۆد و کردەوەیەکی نائاسایی و ناڕەوا دەبات. ئەم حکوومەتە لێوانلێو سەربازی و مەزهەبییە، بۆ گەیشتن بە خەون و ستراتیژییە خەیاڵاوییەکانی تەنانەت پاشەکەشە لە هەموو ئەو دروشم و بانگەشە ئیدۆلۆژیانەش دەکات کە نزیکەی چوار دەیەیە، هەوڵیان بۆ دەدات.

ڕێژیمی ئێران، ئەو سیستمەیە کە لەگەڵ بەتاڵان بردنی دەسکەوتی شۆڕشی گەلانی ئێران و گرتنەدەستی دەسەڵات، هەموو جومگە سیاسی، ئابووری، فەرهەنگییەکانی وڵاتی لە بن هەڵتەکاند و سەرجەم نەتەوە و گەلانی ئێرانی لە پەراوێزی خستووە و لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان کە شۆڕشێکی نەتەوەیی و ئازادیخوازیی دەیان ساڵەی تووشی شەڕی وێرانکاری کرد و بە داگیرکردنی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و دانی (فتوای جیهادی خومەینی) بە دژی نەتەوەی کورد، سیمای ڕاستەقینەی خۆی دەرخست و هەر لەوێیەوە هەنگاوەکانی خۆی بە دژی هەر دەنگێکی ئازادیخوازی هەڵگرت.

ئەم سیستەمە کە هەر بە شەڕ و وێرانکاری، داگیر کردن و پەلهاویشتن بۆ دەوروبەر دەستی پێکردبوو، لە ناوخۆی دەستی بە کپی کردنی دەنگی ئازادیخوازان و بیر و دەنگە جیاواز و ناڕازییەکان کرد، دەرگای زانکۆ و ناوەندە زانستییەکانی گاڵە دا. بەمانەشەوە نەوەستا و پەلاماری وڵاتی عێراقی دا و شەڕێکی ماڵوێرانکەری هەشت

Read more...

 

هۆمه‌ر نۆریاوی
به‌ درێژایی مێژوو، کورد له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خاوه‌نی کیان و ده‌سته‌ڵاتی خۆی نه‌بووه‌ و به‌رده‌وامیش بنده‌ست بووه‌، ئه‌و ماف و حه‌قه‌ی پێنه‌دراوه‌‌ به‌ زمانی خۆی بخوێنێته‌وه‌ و بنووسێت. هه‌ر ئه‌م پرسه‌ له‌سه‌ر تاک و کۆی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردی کاریگه‌ر بووه‌ و تا هاتووه‌ خوێنده‌وار و ده‌سته‌بژێری کوردی کوردینه‌زان ئیدی وا له‌ نێو فه‌رهه‌نگ و زمانی سه‌رده‌ستدا تواوه‌ته‌وه‌ که‌ ته‌نانه‌ت حاشای له‌ کوردبوونی خۆیشی کردووه‌ و نموونه‌یش که‌م نین ژماری ئه‌و به‌ ناو ڕۆشنبیره‌ کوردانه‌ی بێبه‌زه‌ییانه‌ به‌رانبه‌ر زمان و کولتووری کوردی هه‌ڵوێستیان گرتووه‌ و به‌ره‌نگاری بوونه‌ته‌وه‌ و به‌ جۆرێک ڕێخۆشکه‌ر بوونه‌ بۆ هێرشی ناڕه‌وای ده‌سته‌ڵاته‌‌ زاڵه‌کان بۆ سه‌ر کورد. ئیدی وای لێ هاتووه‌ که‌ قوتابیی و خوێندکار و خوێنده‌واری کورد هه‌موو هه‌وڵ و چالاکیی و خه‌باتی خۆی خستۆته‌ پێناو خزمه‌تکردنی زمان و فه‌رهه‌نگی زاڵ و باڵاده‌ست و که‌متر لای له‌ خودی خۆی کردۆته‌وه‌. گه‌ر ئاوڕێک له‌ ڕابردوویه‌کی نه‌فره‌ دوور بده‌ینه‌وه‌ ،ده‌بینین که‌ به‌شێکی ڕۆشنبیرانی نێو ڕووبه‌ر و پانتایی زمانه‌کانی عه‌ره‌بی، فارسیی و تورکی، کورد بوونه‌ و به‌رهه‌م و کتێب و هزر و بیری خۆیان به‌و زمانانه‌ نووسیوه‌. له‌و نێوانه‌دا ژماره‌یه‌ک له‌و که‌سایه‌تییانه‌یش ڕاسته‌ جه‌بری زه‌مه‌ن‌ به‌و ده‌رده‌ی بردوون و ده‌رفه‌تی نووسین به‌ کوردی پێنه‌داون لێ(به‌ڵام)، هه‌وێن و ناوه‌رۆک و جه‌وهه‌ری به‌رهه‌مه‌کانیان هه‌موو کوردییه‌ و له‌و ڕێگه‌وه‌ ئه‌رکی سه‌رشانیان به‌رانبه‌ر گه‌ل و فه‌رهه‌نگه‌که‌یان جێبه‌جێ کردووه‌. که‌چی به‌شێکی دی ئه‌و که‌سایه‌تییانه‌ ته‌نانه‌ت نکۆڵییان له‌ کوردبوونی خۆ و میلله‌ته‌که‌یان کردووه‌ و خۆیان له‌ نێو بازنه‌ی زمان و فه‌رهه‌نگی زاڵدا دیوه‌ته‌وه‌.

هه‌ر ئه‌م پرسه‌ به‌ شێوه‌یه‌کی نه‌رێنی له‌سه‌ر خوێنده‌وار و توێژی زانستگه‌یی و بگره‌ تاکی کوردیش کاریگه‌ر بووه‌ و داڕووخانێکی له‌ که‌سایه‌تی مرۆی کورددا دروست کردووه‌. دوابه‌دوای ئه‌و هه‌موو

Read more...

 


رێبوار كەریمی

دوابەدوای كارەساتی بومەلەرزەكەی 12ی نۆڤەمبەر، خەتیبێكی نوێژی هەینی لە پارێزگای كرماشان گوتبووی ئەو بومەلەرزەیە سزای خوا بوو لە سۆنگەی ڕێكخستنی ڕێفراندۆمەكەی باشووری كوردستانەوە! هەرچەندە ئەو ئاخوندە هەرزوو لەلایەن خەڵكەوە سەركۆنە كرا، بەڵام ڕووداوەكانی دوای بومەلەرزە لەڕۆژهەڵاتی كوردستان دەریخست كە بەڵێ پێوەندی لەنێوان ڕێفراندۆمەكە و بومەلەرزەكەدا هەیە، ئەویش زۆر ‌زیاتر‌ لەوەی ئەو ئاخوندە كۆنەپەرستە گریمانەی كردبوو!

نەتەوەیەك لەنێوان شكۆمەندی و شەرمەزاریدا

ڕێفراندۆمی مێژوویی 25ی سێپتەمبەر، هەر ڕێفراندۆمی باشووری كوردستان نەبوو. پێم وانییە لەڕاستی لامدابێ ئەگەر بڵێم، خولیا و پەرۆشیی خەڵكی ڕۆژهەڵاتی كوردستان بۆ ڕێفراندۆمە مێژووییەكەی باشوور بگرە لە خولیا و پەرۆشیی باشوور خۆی، زیاتر بوو. هۆیەكەشی ڕوونە: ئەو بارودۆخە دەروونییە دژوارەی لەسۆنگەی قەیرانە‌ قووڵە سیاسی، ئابووری و كۆمەڵایەتییەكانەوە، باڵی بەسەر كۆمەڵگەی شپرزەی باشووردا كێشاوە، ڕۆژهەڵاتییەكان لەنزیكەوە ئەزموونیان نەكردووە.
بۆیە بەپێچەوانەی باشووری دڕدۆنگ و دڵسارد و ماندوو، رۆژهەڵات، یەكدەستتر و گەشبینانەتر بەپێشوازیی ڕێفراندۆمەوە چوو. لەلایەكی تریشەوە، رۆژهەڵاتی گیرۆدەی نیری ژێردەستی، بە ئاواتەوە بوو

Read more...

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان