فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...
2024-11-15-02-31-50ئەشكەوتەكەیان ئاگر دەدا و كوردەكان دەبونە قەرەبروت. - توركەكان لە ئەستنبوڵ، لەگەڵ تاكسیە كوردەكان سوار نەدەبون، دەیانوت گڵاونسەردەمی تازەش، ئاردۆگان وتی:من ئەو كوردەم خۆشدەوێت كە لە...
-----qq---q-q- و ئەمەش دەبێتە هۆی دوورکەوتنەوەمان لە ململانێ و دواجار شەڕ." گرۆسی هەروەها لە پۆستێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی "X" دیدارەکەی پێنجشەممەی لەگەڵ عەباس عەراقچی وەزیری دەرەوەی...
2024-11-15-02-18-29 داوای لە حکوومەتی ئێران کردووە کە دەرکردن و جێبەجێکردنی سزای لەسێدارەدان ڕابگرێت و ئەم سزایە بە تەواوی هەڵبوەشێنێتەوە.هەروەها، کەمپەینی مافی مرۆڤی ئێران لە بەیاننامەیەکدا...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

هۆگر ئیبراهیم حەکیم
ژینگه‌ى نێوده‌وڵه‌تی ئێستا سروشتی تۆڕێكی ئاڵۆزی وه‌رگرتووه‌، به‌شێوه‌یه‌ك كه‌وا هه‌موو رووداو و پێشهاتێك به‌ شێوه‌یه‌ك له‌ شێوه‌كان به‌یه‌كه‌وه‌ به‌ستراونه‌ته‌وه‌. له‌م سۆنگه‌یه‌وه‌ هه‌میشه‌ گفتوگۆیه‌كی قووڵ هه‌یه‌ له‌نێوان زانایانى زانسته‌ سیاسییه‌كان (به‌تایبه‌ت بواری په‌یوه‌ندییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان) كه‌وا سه‌ره‌ڕای ئه‌و ئاڵۆزییانه‌ چۆن بتوانرێت سه‌قامگیریی ژینگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی به‌ده‌ست بێت، به‌ مانایه‌كی دیكه‌ به‌ چ شێوازێك وا بكرێت ئه‌م ژینگه‌یه‌ به‌ره‌و كێبركێی توند و ناكۆكی و جه‌نگ نه‌چێت، به‌تایبه‌ت له‌ ئه‌گه‌ری دروستبوونی واقعی نوێدا. بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ گفتوگۆكان له‌ چوارچێوه‌ی دوو چه‌مكی سه‌ره‌كیدا چڕ بووەته‌وه‌، یان باشتره‌ بڵێین گفتوگۆیه‌كان له‌نێوان دوو رێگه‌چاره‌دا گه‌نگه‌شه‌ ده‌كرێن، ئه‌وانیش هاوسه‌نگیی هێز و سیسته‌می ئاسایشی به‌كۆمه‌ڵ. ئێستاش دواى ریفراندۆمی كوردستانییان، هه‌نگاوه‌ دوژمنكارییه‌كانى حكوومه‌تی عیراق، به‌تایبه‌ت به‌رامبه‌ر داگیركردنی ناوچه‌ كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم و ئابلوقه‌ خستنه‌سه‌ر هه‌رێمی کوردستان له‌ رووی ئابووری و سیاسی و سه‌ربازییه‌وه‌، گفتوگۆیه‌كی جدیی له‌سه‌ر ئاینده‌ی سه‌قامگیری له‌ عێراق و ناوچه‌كه‌ ده‌ستی پێ كردووه‌. به‌شێك پێیان وایه‌ ئه‌م رووداوانه‌ قه‌یرانێكی هه‌رێمیی دروست كردووه‌ و سه‌قامگیریی ناوچه‌كه‌ تێكده‌دات، له‌به‌رامبه‌ردا ده‌گوترێت ناوچه‌كه‌ خۆی له‌به‌رده‌م قه‌یرانێكی راسته‌قینه‌دایه‌، دووباره‌ داڕشتنه‌وه‌ی ناوچه‌كه‌ پێویستییه‌كه‌ بۆ راگرتنی سه‌قامگیری، له‌م رووه‌وه‌ یه‌كلاكردنه‌وه‌ی قه‌یرانی په‌یوه‌ندیی هه‌ولێر و به‌غدا یه‌كێكه‌ له‌ فاكته‌ره‌كانى سه‌قامگیری. لێره‌دا پێویسته‌ بپرسین، ئاینده‌ی ئه‌و كێشه‌یه‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌كه‌ بۆ تێكچوونی سه‌قامگیریی ناوچه‌كه‌، یان فاكته‌رێكه‌ بۆ راگرتنی سه‌قامگیری؟


ده‌توانین بڵێین هاوسه‌نگیی هێز بریتییه‌ له‌ بوونی دۆخێكی سه‌قامگیری رێژه‌یی كاتی، ئه‌م دۆخه‌ له‌ژێر كاریگه‌ریی هێنانه‌كایه‌ی هه‌ندێ فاكته‌ری كاتییه‌ بۆ راگرتنی هاوسه‌نگیی له‌نێوان هێزه‌

Read more...

 

ئاسۆ عه‌بدوللـه‌تیف

له‌ عێراقدا هێزه‌كان سه‌رگه‌رمی گفتوگۆن بۆ ئاینده‌، ئه‌جێندای گروپه‌كانیش ئاشكرانین و نازانرێت كێ به‌رپرسه‌ له‌ دۆخی سیاسی و به‌هه‌ده‌ردانی سامانی نیشتیمانی و بۆچی شكۆی یاساكان و سیاسه‌تی گشتی وڵات و سه‌روه‌ری خاك و گشت پێوه‌ره‌كان شكێنران، ده‌ستوه‌ردان و له‌شكركێشی له‌ عێراق بۆته‌ دیارده‌یه‌كی ئاسایی و رۆتین، ته‌نانه‌ت دادگای فیدراڵی وه‌ك به‌رزترین ده‌سه‌ڵاتی دادوه‌ریی، ناتوانێت رێگریی بكات له‌م پاشاگه‌ردانی و ده‌ستێوه‌رانه‌ سه‌ربازی و ئه‌منیانه‌ی وڵات.

لێره‌وه‌ كورد پێویسته‌ خه‌ریكی كرده‌و مانۆڕی سیاسی بێت له‌ناو هه‌مان ئه‌و عێراقه‌ شێواوه‌ كلاسیكییه‌دا، به‌ڵام نه‌ك له‌و پنته‌ی كه‌ شكستی لێوه‌خوارد، به‌ڵكو له‌ پنت و جێگای دیكه‌وه‌، ئێ خۆ مرۆڤ ئه‌گه‌ر له‌ناو جه‌نگه‌ڵ و زیندانیشدا بێت نابێت ده‌ستبه‌رداری عه‌قڵانیه‌ت و ئیمكانی فیكری و فیزیكی خۆی بێت، بگره‌ پێویسته‌ سیاسه‌تی گونجاندن و خۆبه‌رێوه‌به‌ریی پیاده‌بكات بۆ به‌رگریی و مانه‌وه‌.

ئه‌م ماوه‌یه‌ واز له‌ نه‌وت و موشته‌قاته‌كانی بهێنن و كه‌مێكیش دوور بكه‌وونه‌وه‌ له‌ درووشمه‌ باوه‌كانی وه‌ك ئازادی و كۆنسێبتی دیموكراسی و مافی مرۆڤ، چونكه‌ مه‌حاڵه‌ عێراق به‌م شێوه‌یه‌ بمێنێته‌وه‌، ده‌ركه‌وت له‌م عێراقه‌دا كه‌س پارێزه‌ری دیموكراسی نیه‌و ئه‌وه‌ی ئه‌مریكاش بانگه‌شه‌ی ده‌كات سه‌رابێكی وشكه‌، كاتیه‌تی یاری به‌و عه‌قڵه‌ كلاسیكیانه‌وه‌ بكه‌ین كه‌ خه‌ریكی ریسك و توندڕه‌وین به‌ناوی دروستكردنه‌وه‌ی عێراقه‌وه‌، عێراق یان دروست ناكرێته‌وه‌ یان كاتێك دروست ده‌كرێته‌وه‌ كه‌ لێك بترازێت و گه‌لان به‌ ئازادی بژین و سه‌روه‌ری یه‌كدی بپارێزن و هێڵه‌ شۆڤێنیستی و كۆلۆنیالیستیه‌كانی

Read more...

 

فەریبۆر ئاودانان

دەسەڵاتی ئیسلامی ئێران هەمیشە بەچاوێکی ئەمنیەتی سەیری چاڵاکی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی کردوە لە رۆژهەڵاتی کوردستان و ئەوەش بۆتە حەقیقەتێکی تاڵی ئەمرۆی کۆمەڵگە و بزووتنەوەی کوردی لە رۆژهەڵاتی کوردستان.
سەرەتا دەبێت لێکۆڵینەوەی لەسەر ئەنجام بدەین و بزانین زەمینە گونجاوە بۆ چاڵاکی مەدەنی و دامەزراندنی ڕێکخراوەی نوێ بۆ خەباتی مەدەنی لە رۆژهەڵاتی کوردستان و بەتایبەتی لە ناوچەکانی کرماشان و ئیڵام چیە؟
بەلانیکەمی دۆخ و بەستەرەکانی گونجاو و تەرازکراو چیە بۆ خەباتی مەدەنی؟
لەم بابەتە هەوڵمانداوە خوێندنەوەیەکی بابەتی و فیکری و ستراتیژی لەسەر پێویستی دامەزراندنی بزووتنەوەیەکی سیاسی و کولتووری و ڕۆشنبیری تایبەت بۆ کرماشان و ئیڵام و ناوچەکانی بکەین لەچوارچێوەی پرۆژەی خەباتی مەدەنی و دوور لە بەرنامە و پرۆگرامی ئەحزابی سیاسی کوردی رۆژهەڵات..
سەرەتا
پێشکەوتنەکانی جیهانی ئەمرۆ زۆر بەخێرایی ژیانی مرۆڤ و کۆمەڵی تووشی گۆڕانکاری ڕیشەیی کردوە و پێویستی لەرووی پێوەندیە کۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری و ڕێکخراوەکانی مرۆڤ دۆستی و ژینگە پارێزی زاتر کردوە.
فەزای سیاسیی ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستانیش بەدەر نین لەو گۆڕانکارییانە،بە جۆرێک کارتێکەری باشی داناوە لەسەر چالاکانی مەدەنیی کوردستان کە گوڕ و تینێکی دیکە بە کارەکانیان بدەن،لەم قۆناغەدا لە زۆرێک لە شار و ناوچەکانی کوردستان رێکخراو و (ئین جێ ئۆی) مەدەنی و فەرهەنگی لەفۆرم و شێوەی “گروپ”دا پێکهاتوونە،بەڵام دەبێ پانتایی خەباتی

Read more...

 

 فەریبۆرز ئاودانان

فاشیزمی فارس، بەپێچەوانەی تورک و عەرەب و هاوشان لەگەڵ جینۆسایدی نەتەوەی کورد لە میتۆدەکانی جەنگی نەرم و تاڵانی و لەخۆ نامۆبوونی کولتووری لەناو کۆمەڵگەی کوردیدا دروستکردوە لەدوای سەرکەوتنی شۆڕشی ئیسلامی یا هەمان سەرهەڵدانی فاشیزی مەزهەبی شیعەگەڕایی.ئێمە تاچەند ئاشنای ئەم ڕەوتە لە هاتنی فاشیزمی ئێرانین،هەچەندە ساڵانێکی دڕێژە فاشیزمی فارسی بەشێوەیەی ڕەسمی و غەێرە ڕەسمی لەئێراندا چاڵاکی دەکات و بەلانیکەمەوە چوار یا پێنج ڕێکخراو و حیزبی سیاسی تەواو فاشیزم لە ئێراندا چاڵاکی دەکەن لەسەر بنەماکانی ئیستکبار،ئیستبداد،ئیستعمار و ڕەگەزپەرەستی.
تائەو شوێنەی کە قەومی فارس لە ئێراندا تەنیا و کەمینەنە بەشێوەیەکی سروشتی و بەناچاری هەوڵیانداوە لەژێر ناوی ئاشتەواویی و یەکگرتوویی نیشتیمانی بەدوای هاوبەش و هاوپەیمانی خۆیاندا بگەڕێن،تاکوو بەشێوەیەکی گشتی بتووانن لەدژی دوژمنی مێژوویی و ڕیشەیی خۆیان نەتەوەی کورد شەڕ بکەن و بتووانن بەسەریاندا زاڵ بن..سەرەڕای ئەوەش لە قۆناغی یەکەمدا بەدروشمی هەر جێگەیەک کوردی لێبت ئەوی ئێرانە و کوردەکان ئاریایی ڕەسەنن.
سیاسەتی شەڕی نەرم یا هەمان ئەسمیڵاسیۆنی چاند و کولتووری بۆتە بەشێکی دانەبڕاوی شۆڤینیزمی فارس بەدڕێژایی مێژووی نەوەت ساڵەی خۆی..
تاڵانکردنی تەواویی ژێرخانەکانی سامانی نیشتیمانی نەتەوەی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستان،وەک ئاو،زێر،نەوەت و غاز....

دەبێ پێش بە فاشیزمی هاوسارپچڕاوی فارس بگیرێ ،دەبێ تابوێ باس کردن لە فاشیزمی فارس لە ناو بزووتنەوی سیاسی رۆژهەڵات بشکێندری،دەبێ ئۆپۆزیسیۆنی رۆژهەڵات

Read more...

 

په‌یڕه‌و ئه‌نوه‌ر

ئێران به‌وه‌ ناسراوه‌ یه‌كه‌یه‌كی دژه‌ كورده‌ و هیچ فه‌رهه‌نگێكی نییه‌ بۆ ژیانكردن له‌گه‌ڵ كورد و مانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ كورد. دیاره‌ ئه‌م دیده‌ به‌و مانایه‌ دێت كه‌ ئێران سیستم ته‌نیا بۆ خۆی به‌رهه‌م دێنێت و ته‌نیا بۆ خۆیشی له‌ناویدا ده‌ژیی و ئه‌وانیتر فڕێ ده‌داته‌ ده‌ره‌وه‌ی سیستمه‌كه‌وه‌.

ئێران كورد له‌سه‌ر سنوور و له‌ناو به‌فر و تۆفاندا به‌ ئه‌نقه‌ست بكوژێت یا ڕووداوێكی سروشتی كورد بكوژێت، یه‌ك مانای سیاسی بۆ ئه‌و هه‌یه‌ و هیچ خه‌مێكی ڕاسته‌قینه‌ی لێ له‌ دایك نابێت. ده‌كرێت بڵێین دنیای ئێرانی ئێسته‌ دنیایه‌كه‌ خه‌ون به‌ هۆلۆكۆستێكی گه‌وره‌ ده‌بینێت له‌ڕێی سروشته‌وه‌ بۆ كورد.

ئه‌م ویسته‌ی ئێران ده‌مانباته‌وه‌ بۆ چه‌مكی تۆتالیتاریزم لای (هانا ئارێنت)، ئه‌م ژنه‌ فه‌یله‌سووفه‌ پێداگری له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك بنه‌مای تۆتالیتاریزم ده‌كات بۆ قووتدانی كۆمه‌ڵگه‌ و ئه‌وانیتر. ئه‌وانه‌ی هیچ هێڵێكی نه‌ته‌وه‌یی و مه‌زه‌وی و ئایدۆلۆجی له‌گه‌ڵ ناوه‌نده‌كانیان كۆیان ناكاته‌وه‌ و سه‌ره‌نجام ده‌بن به‌هێزێكی زۆر په‌راوێزخراو و پله‌ دوو و پله‌ ده‌ی ناو ناوه‌نده‌ زاڵه‌كه‌.

به‌شێك له‌ ڕۆژنامه‌كانی ئێران له‌وانه‌ "ڕۆژنامه‌ی ئێران، ئیعتیماد، قانوون، جامیعه‌ی فه‌ردا و هونه‌رمه‌ند ... هتد" به‌ زمانی كوردی و شێوه‌زاری كرماشانی ده‌ستیان به‌ نووزانه‌وه‌ و لاوانه‌وه‌ كردووه‌ به‌هۆی كاره‌ساتی بوومه‌له‌رزه‌كه‌ی كرماشانه‌وه‌ و چه‌ند ناوچه‌یه‌كی تری خۆرهه‌ڵاتی كوردستان، له‌ كاتێكدا ئێران تا ئێسته‌ ئاماده‌ نییه‌ هاوكارییه‌

Read more...

 

بێستوون عومه‌ر نوورى/ مامۆستاى زانسته‌ سیاسییه‌كان/ زانكۆى سه‌ڵاحه‌دین

ڕه‌نگه‌ ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ كه‌مێك نامۆ بێت، به‌ڵام له‌ ساڵى 2017دا ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ له‌ گۆڕه‌پانى دنیا هاته‌ بوارى جێبه‌جێكردن، چونكه‌ به‌شێكى زۆرى وڵاتانی دنیا كۆتایان به‌ دیموكراسى هێنا و سه‌رهه‌ڵدانى چه‌مكى (دنیا دیكتاتۆره‌)یان راگه‌یاند، به‌ پێچه‌وانه‌ى بنه‌ماى مافی چاره‌ى خۆنووسینی گه‌لان كه‌ له‌ میساقى نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كاندا هاتووه‌ و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌موو گه‌لێك مافی هه‌یه‌ بڕیار له‌ چاره‌نووسى خۆى بدات.

به‌شێوه‌یه‌ك هه‌ریه‌كه‌ له‌ عێراق و ئیسپانیا دوا پرۆسه‌ى دیموكراسییان تاقی كرده‌وه‌ له‌لایه‌ن كورده‌كان له‌ عێراق و كه‌ته‌لۆنییه‌كان له‌ ئیسپانیا، به‌ڵام ئه‌م پرۆسه‌یه‌ كۆتای پێ هات به‌ كوشتنى دیموكراسى، له‌وێشه‌وه‌ هه‌موو دنیا مه‌رگى دیموكراسییان بینى و دواین ماڵئاوایییان لێ كرد.

ره‌نگه‌ پرۆسه‌ى ڕیفراندۆم له‌ عێراق و ئیسپانیا له‌ هه‌ندى لایه‌نه‌وه‌ جیاوازییان هه‌بێت، به‌ڵام دواجار هه‌ردوو وڵات پرۆسه‌ى دیموكراسییان ئه‌نجام دا و ڕاى خه‌ڵكیان وه‌رگرت له‌باره‌ی مانه‌وه‌یان یاخۆ به‌رده‌وامبوونیان له‌گه‌ڵ وڵاته‌كانیان، خه‌ڵك /ده‌نگده‌ر/ بڕیاریان له‌سه‌ر چاره‌نووسى خۆیان دا و داواى جیابوونه‌وه‌یان كرد له‌ هه‌ردوو پایته‌ختی ناوه‌ندی. ئیسپانیا وه‌ك ده‌وڵه‌تێكى ئه‌وروپایى و به‌ناو دیموكراتیخواز نه‌ك ڕێگرى ده‌كرد له‌ هاووڵاتییانی، بگره‌ هێزى سه‌ربازیشى تێدا به‌كار هێنا، دڵنیام له‌وه‌ى ئه‌گه‌ر ئه‌م ریفراندۆمه‌ له‌ به‌ریتانیاش سه‌ركه‌وتوو بووایه‌، ئه‌وه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ى ئیسپانیا و عێراق قبووڵ نه‌ده‌كرا.

ئه‌گه‌ر عێراق به‌ وڵاتێكى دكتاتۆر ناو ببه‌ین و بڵێین

Read more...

 

بارزان عەلی حەمە
سه‌د ساڵ پێش ئێستا، هه‌موو كێشه‌كانی كورد، نه‌بوونی شه‌كر و چای و سه‌ختی ژیان و كه‌می نان بوو، هه‌ر حكومه‌تێك، جا پاشایه‌تی یان كۆماری، ئه‌م شتانه‌ی بۆ خه‌ڵكدابین بكردایه‌، تاڕاده‌یه‌كی باش خه‌ڵكی گوێڕایه‌ڵییان ده‌كرد و كه‌س دژایه‌تی نه‌ده‌كردن،به‌ڵام ئه‌م شته‌ی كه‌ ئێستا ئێمه‌ پێی ده‌ڵێین (كوردایه‌تی)، ڕه‌وت و بارێكی نوێیه‌، به‌ دابین كردنی شه‌كر و چای و پێدانی دوو به‌رمیل نه‌وتی زستان و مووچه‌ی مانگانه‌، نه‌ته‌وه‌یه‌ك ڕازی ناكرێت!

كێشه‌ی ئێستای كورد، كێشه‌ی قه‌ند و دیشله‌مه‌ و به‌تانی و زۆپا نییه‌، هه‌موومان خۆمان ده‌دزینه‌وه‌ له‌وه‌ی كه‌ ئاریشه‌كان وه‌ك ناكۆكی نێوان كورد و عه‌ره‌ب یان كورد و فارس و كورد و تورك بناسێنین، به‌ڵام حه‌قیقه‌ته‌كه‌ش هه‌ر ئه‌مه‌یه‌، ئه‌وه‌ی ده‌گوزه‌رێت، ئیلتیهابی سیاسی نێوان دوو نه‌ته‌وه‌یه‌، كه‌ یه‌كێكیان سه‌رده‌سته‌یه‌ و ئه‌ویدیكه‌یان ڕه‌ت ده‌كاته‌وه‌ و ددان به‌ مافه‌كانیدا نانێت! نه‌ك هه‌ر ئه‌مه‌ش، به‌ڵكو ده‌یكوژێ و شار و گونده‌كانی وێران ده‌كات و ڕێگاش نادات به‌زمانه‌كه‌ی خۆی بخوێنێ و بدوێ!

ساڵی 1941 وه‌فدێكی كوردی كه‌ پێكهاتبوون له‌ قازی محه‌مه‌د، میرئه‌سعه‌د، حاجی بابا شێخ، ڕه‌شید به‌گ، زێڕۆ به‌گ و محه‌مه‌د قاسملوو، به‌مه‌به‌ستی به‌ده‌ستهێنانی پشتیوانی بۆ سه‌ربه‌خۆیی كوردستان، به‌ره‌و باكۆ ده‌كه‌ونه‌ڕێ. شه‌هید عه‌بدولڕه‌حمان قاسملوو، له‌ كتێبی (چل ساڵ خه‌بات له‌ پێناوی ئازادی)، له‌باره‌ی سه‌فه‌ره‌كه‌ی باوكییه‌وه‌ ده‌ڵێت: "زۆر باشم له‌ بیره‌ كه‌ له‌باكۆ هاته‌وه‌، چه‌ندین تاقه‌ند(كه‌لله‌ شه‌كر)ی له‌گه‌ڵ خۆی هێنابوو، تاپڕێكی باشیشی پێ بوو، وادیاره‌ سۆڤێتییه‌كان

Read more...

 

فەریبۆرز ئاودانان

فارس و کورد خۆیان لە کرماشان تاقیدەکەنەوە،حەماسەی نەتەوەیی گەلی کورد لە رۆژهەڵات بۆ بەهانەوە چوونی خەڵکی لێقەوماوی کرماشان سنووری نێوان باکوور و باشووری رۆژهەڵاتی ڕوخاند و دڵێ داگیرکەرانی هەژاند و شپرزەی کردون!!..هاتنی کەسایەتی سیاسی و وەرزیشڤان و هونەرمەند و .....فارس دادی نەدان و بەقەدەر "مام ڕەحمانی" پیرانشاریان پێ نەکرا..!فاشیزمی فارس ئەمڕۆ دواهەمین کارتی سووتاوی خۆی ڕاکێشا و "عەلی خامنەیی" ڕێبەرێ کۆماری ئیسلامی سەردانی "کرماشان"ی کرد.

لە دوای ئەمەوە هیچ چاڕەیەک نامێنی، ئەشێ کورد و فارس لە کرماشان خوێان یەکلایی بکەنەوە...!!
کرماشان ئیتر کرماشانەکەی جاران نییە!ڵافاوی یەکگرتوویی و هاوسۆزی گەلی کورد لە رۆژهەڵات هەستاوە و هەموو ئەو دیوارانەی بەدڕێژایی 90 ساڵی ڕابردوو، فاشیزمی فارس لە کرماشان هەڵیچنیبوو ڕوخاند...!!

شاری کرماشان:

ڕەگەزی مێژوویی وشەی کرماشان لە وشەی کرمانجان گیراوە.کرمانجان یان کورمانجان یان کوری مانجەکان، ناوی ھۆزێک لە پێش ھاتنی مادەکان بۆ ئەم بەشە،بووە. مانج ناوی ھۆزێکی زەردەشتی بووە کە لەم ناوچەیەدا ژیاون.
کرماشان یەکێکە لە شارەکانی ڕۆژھەڵاتی کوردستان و ناوەندی پارێزگای کرماشان لە وڵاتی ئێرانە. بە پێ سەرژمێری ساڵی 1396ی ھەتاوی، ژمارەی دانیشتووانی ئەو شارە نزیک بە(1,192434)کەس بووە.
بەو بۆنەوە بە نۆیەمین شاری گەورەی ئێران و ھەروەھا

Read more...

 

یوسف له‌تیف

كیسنجه‌ر ده‌ڵێ: له‌ به‌رژه‌وه‌ندیى ئه‌مه‌ریكا نییه‌ هیچ كێشه‌یه‌ك له‌ دنیادا چاره‌سه‌ر بكات، به‌ڵام له‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌تى سه‌رى په‌تى كێشه‌كه‌ بگرێت به‌ ده‌ستییه‌وه‌ و بجووڵێنێت به‌پێى به‌رژه‌وه‌ندى نه‌ته‌وه‌یى ئه‌مه‌ریكا. ئه‌مه‌ و زۆرى تریش هه‌ن له‌ سیاسه‌تى ئه‌مه‌ریكادا هیچ كات دۆست و دوژمنى هه‌میشه‌یى بوونى نییه‌، بگره‌ به‌رژه‌وه‌ندى هه‌میشه‌یى دروسته‌ و كارى پێ ده‌كرێ.

هه‌روه‌ها له‌ نسكۆى ساڵى 1975دا كیسنجه‌ر له‌ بیره‌وه‌رییه‌كانیدا له‌باره‌ی كورد و شۆڕشه‌كه‌ى گوتوویه‌تى، ئێمه‌ به‌شێوه‌یه‌كى به‌دڕه‌وشتانه‌ له‌گه‌ڵ كورد هه‌ڵسوكه‌وتمان كرد، به‌ڵام ئێسته‌یشى له‌گه‌ڵدا بێت ئێمه‌ هه‌مان ریسكین و هه‌مان خۆراكین له‌ نێوان سێگۆشه‌ى ئه‌مه‌ریكا و ئێران و عێراقدا.

ئێسته‌ هه‌یمه‌نه‌ و ئیمپراتۆریى شیعه‌ وه‌ك ئاگر له‌ پووش به‌ربووبێ، به‌و شێوه‌یه‌ به‌ چوارده‌ورى خۆیدا ته‌شه‌نه‌ى كردووه‌ و بڵێسه‌ى به‌رز بووه‌ته‌وه‌. زۆر له‌ سیاده‌ى ده‌وڵه‌تانى هاوسێی شكاندووه‌ و ته‌نیا وه‌ك قه‌باغ ماونه‌ته‌وه‌، له‌ژێر ركێف و سیاسه‌تی ئێراندا كار ده‌كه‌ن، هێنده‌ی بڵاوبوونه‌وه‌ى ئه‌و ئیمپراتۆرییه‌ته‌ ده‌ستی ئێرانی درێژ كردووه‌، هێنده‌ش قاچى عه‌ره‌بى كورت كردووه‌ته‌وه‌، به‌تایبه‌تى حه‌وزه‌ى سوننى، ئه‌مه‌ش به‌و ئاراسته‌یه‌ ده‌ڕوات یا ده‌بێ ئه‌وانیش به‌شێوه‌یه‌ك یه‌كسان بكاته‌وه‌ به‌ خۆى یاخۆ ده‌بێت ئه‌وانیش ده‌ستوپێى هه‌ڵكشاوى ببڕن و كورتى بكه‌نه‌وه‌.

ئه‌م پێكدادانه‌ له‌ ئاینه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ى گرت و بۆ به‌رژه‌وه‌ندى خاك و كولتوور هه‌ڵكشا، ئه‌م بازنه‌یه‌ تا دێت فراوانتر ده‌بێ، ئه‌م ئاوه‌ تا دێ زیاد ده‌كات و لافاوى لێ هه‌ڵده‌ستێ و ده‌شت و دۆڵ پێچ ده‌دات،

Read more...

 

بێستون هەورامی
ئێراق لە16/ئۆکتۆبەری/1925بۆ16/ئۆکتۆبەری/2017 نە یتوانیوە بەهاوشێوەی وڵاتێک خاوەن سەروەری و سیادەی ڕاستەقینەی خۆی بگرە لەزۆربەی ویستگەکاندا لەلایەن وڵاتانی ناوچەکەو زلهێزەکانەوە بەپێی بەرژەوەندیەکانی خۆیان تەحەکومی پێکراوەو هەر ئەم ئاماژەیەش بووەتە نەبونی ئارامی و پێکەوەژیانێکی سیاسی ئارەزومەندانە لە نێوان پێکهاتەی باڵادەست و بندەست .
ئەم پەتا کوشندەیە ڕەنگدانەوەیەکی بەرچاو لەناو مێژویی بزوتنەوەی ڕزگاریخوازی گەلی کورددا هەبووەو گەلێکجار بووەتە هۆکاری شەڕی براکان .

ڕژێمەکانی ئێران لەمێژوو تاوەکو2003دۆخی ناوخۆی ئێراق یان هێندە بۆ لەبارنەبووە لەهەموو بوارەکاندا بڕیار لەسەر سێکتەرەکانی چۆنیەتی بەڕێوەبردنی ئەم وڵاتە لەبەرژەوەندی خۆیان بدەن .

بەڵام لەچەند ساڵی ڕابردودا گەلی کورد بەکۆی گوشارو کەمو کورتیەکانیەوەو بەهۆی ڕەوتی ڕوداوەکانی ناوخۆی ئەم وڵاتە و ناوچەکەوە توانی بەشێوەیەکی گونجاو لەئامانجە نەتەوەیە کانی نزیک بێتەوە بەڵام بەجێگەیاندنی پیلانگێڕی خیانەتنا مە ی 16/ئۆکتۆبەرەوە ئەم بابەتە نەک هەر بۆ دەیان ساڵی دیکە بۆ دواوە گێڕایەوە بەڵکو شکۆی سەدان ساڵ جوامێری و قارە مانیەتی گەلی کوردی خستە ژێر نیشانەی پرسیارەوە .

بەهەرحاڵ ...
لەدوای ئەم ئاماژەیە چەند ڕۆژێکە لەمیدیاکانەوە گوێ بیستی جێگیرکردنی هێزێکی سوپای پاسدارانی ئێران لەناوچەکانی گەرمیان ئەبین !؟.
هەرچەندە بەپێی دۆخی ئەمڕۆی ئێراق ئەم هەواڵە زۆر

Read more...

 

ئومید خۆشناو

یەکێک لە شانازی و شاکار و سەروەرییەکانی خەڵکی کوردستان کە تا مرۆڤایەتی ماوە گەلی کوردستان پێیەوە سەربەرز و خودان ئیرادە بێت، جەژنە ڕیفراندۆمی ٢٥ی ئەیلولی پیرۆزە، ھەرچەند بەداخەوە ئێستا لەمپەر و کۆسپی گەورە، لەبەردەم جێبەجێکردنی ئەنجامەکانی ئەو شانازییە دروستکراون، بەڵام ئەوە کاتییە و تاسەر نابێت.

لەلایەک دوژمنانی کوردستان خۆیان لەبەرامبەر ئیرادەی ئاشتیخوازانەی گەلی کوردستان نەگرت و ھەرچی توانا ھەبوو خستییانە گەڕ بۆ سەرنەکەوتنی ڕیفراندۆم و ئەنجامەکانی، لەلاکەیتریش خیانەتی ناوخۆیی گورزێکی شەرمەزاری لە ئیرادەی گەل و خواست و ئامانجەکانی و ھاتنەدیی ھیوای ملیۆنان مرۆڤی کورد و کوردستانی دا و خەنجەری ژەھراوی و خیانەتی سرەواندە کەمەری کوردستان و ھەناوی ڕیفراندۆم!

لەبەرامبەر شکستھێنان بە پلاو پیلان و گەلەکۆمەکیی دوژمنان و ناحەزانی کوردستان و ڕێگری کردن لە بەدیهێنانی ئامانجی خۆفرۆشان، سەرکردایەتیی سیاسیی و حکومەتی کوردستان و خەڵکە شەرەفمەندەکی بەرگەی زۆریان گرت و حەکیمانە، ڕێگای دروستی مۆڕاڵ بەرنەدان و بەرگری و بەکارھێنانی تاکتیکی کاتییان گرتەبەر.

بەڵام حەیفێ ئێستا دوژمنان خەریکە واز لە بەھانەی نادروستی

Read more...

 

بەدران ئەحمەد حەبیب

هەر لە دەسوەکاربوونیەوە لە دەستپێکی ئەم ساڵەی وا تەواو دەبێ، سەرۆکی ئەمەریکا دۆناڵد ترامپ یەکبینە پاتەی دەکاتەوە کەوا حەزی لە دانیشتن و ئاخاوتنی رووبەڕوو لەگەڵ مەزنی کۆریای باکور کیم جۆنگ ئوون و بڕاندنەوەی تەنگژەی نێوانیانە بە خۆشی و بە ئاشتی. بە پێچەوانەی ئەوە، لە تەنگژەی وەل ئێراندا، لە سەردانەکەی مانگی ئایاری رابردوویەوە بۆ عەرەبی سعوودیە، ترامپ خۆی و کاربگێڕییەکەی، زیاتر بە لای شەڕدا دەیشکێننەوە نەک ئاشتی. لەو رۆژانەی بۆریدا سەرکۆماری فرەنسا ئەمانۆیل مارکۆن وتی "ئەم تەنگژەیە وەک ئێستای خۆی بڕوات، ئێران دەکات بە کۆریای باکور”، واتە لە هەڕەشەکردن و لاملیدا.

بەڵام ئەوەی خوویان و روونە، کێشەی ئەمەریکا لەگەڵ ئێراندا تەنیا کێشەی هێزی ناوکەیی نییە تاوەکو هەندێک لا خۆیان بێلایەن بگرن لەوەدا ئاخۆ رێککەوتنی ناوکەیی لە نێوان ئەو وڵاتە و وڵاتەیلی زلهێزدا باش رۆییوەتە رێوە یان نا؟ ئەو کێشەیە، هەروەها دەگەڕێتەوە بۆ رۆڵی تێکدەرانەی ئێران و دەسوەردانی لە ناوەخۆی زۆربەی وڵاتەیلی رۆهەڵاتی ناوین و بوونی بە هەڕەشە بۆ ئیسڕائیل و خوتی ئەمەریکا خۆی وێڕای ئەو وڵاتەیلەی بەرژەوەندیی ئەمەریکا لە ناوچەکەدا دەپارێزن لە سەروو گشتیانەوە سعوودی عەرەبیە. لە تەنگژەی قەتەردا پێش چەند مانگێک، کاربگێڕیی ترامپ پشتی ریازی گرت. دوای ئەوە، وەزیری دەرەکیی ئەمەریکا ڕۆڵی ناوبژیی نێوان بەغدا و ریازی گێڕا بۆ راکیشانی دووەمیان بە لای یەکەمدا لەو ململانەیەی بەڕێوەیە لە نێوان سعوودی عەرەبیە و کۆماری ئیسلامیدا روو بدات. لە تەنگژەی سووریاشدا، هیچ کاتێک لەو شەش ساڵەی لێرەوپێشدا ئەمەریکا ئەوەندەی ئێستا تەبای

Read more...

 

هاوڕێ نه‌هرۆ

دیاره‌ زۆر كتێب نووسراوه‌ له‌باره‌ی سایكۆلۆجیای جه‌ماوه‌ر، وه‌ك ئه‌وه‌ی ویلهایم رایش كه‌ جورج گرابیشی وه‌ری گێڕاوه‌، هه‌ندێ نووسراوی ئه‌م دواییه‌ی فرۆید، به‌ڵام فرۆید وه‌ك خاوه‌ن قوتابخانه‌ی شیكردنه‌وه‌ی ده‌روونی، لێكۆڵینه‌وه‌كانی سه‌ره‌تا له‌باره‌ی تاك بوو وه‌ك نه‌ستی مرۆڤ، دواتر ئه‌م تیۆرییانه‌ی به‌سه‌ر كۆمه‌ڵ پێڕه‌و كرد، بۆیه‌ ده‌ڵێن نووسینه‌كانی فرۆید له‌باره‌ی سایكۆلۆجیای ده‌سته‌جه‌معی، جێی متمانه‌ نییه‌ به‌هۆی نه‌خۆشی و پیرییه‌وه‌. من لێره‌دا زیاتر دووپات له‌سه‌ر كتێبی سایكۆلۆجیای جه‌ماوه‌ر كه‌ له‌لایه‌ن غوستاف لۆبۆنه‌وه‌ نووسراوه‌ ده‌كه‌م، سه‌ره‌تا ده‌بێ ئه‌و جیاوازییه‌ بزانین كه‌ له‌ نێوان، سایكۆلۆجیای كۆمه‌ڵایه‌تی و سایكۆلۆجیای جه‌ماعیدایه‌.

ئه‌مه‌ی دواییان لقێكه‌ له‌وه‌ی پێشوویان، له‌ ڕاستیدا غوستاف زۆر پشتی پێ نابه‌سترێ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی باسی ره‌گه‌ز ده‌كا له‌رووی رۆشنبیری و میژوویییه‌وه‌، بۆ نموونه‌ ده‌ڵێ ئه‌مه‌ریكییه‌كان حه‌زیان به‌ دیموكراسییه‌ته‌، ئینگلیزه‌كان حه‌زیان به‌ئازادییه‌، فڕه‌نسییه‌كان حه‌زیان به‌ یه‌كسانییه‌، گه‌لانی لاتینی حه‌زیان به‌وه‌یه‌ ناوه‌ندی ده‌وڵه‌ت به‌ڕێوه‌یان ببات، به‌هه‌ر حاڵ ئێمه‌ بیروڕاكانی ده‌خه‌ینه‌ روو، پێی وایه‌ تاك هوشیار و به‌ئاگایه‌ كاتێ خۆی ده‌خزێنێته‌ نێو ریزه‌كانی جه‌ماوه‌ر تیایدا ده‌توێته‌وه‌ و به‌شێوه‌یه‌كی نائاگا هه‌ڵسوكه‌وت ده‌كا، حاڵه‌تی نه‌ست به‌ڕێوه‌ی ده‌بات، لایه‌نی عه‌قڵ و هوشیاری له‌ ده‌ست ده‌دات و ده‌كه‌وێته‌ ژێر ئیعاز و ئیحای جه‌ماوه‌ره‌وه‌ كه‌ تێكڕایان له‌ سه‌ركرده‌یه‌كه‌وه‌ یان ڕابه‌رێكی به‌ تواناوه‌ هان ده‌درێن و ده‌جووڵێنرێن، له‌ شوێنێك دا ده‌ڵێ جه‌ماوه‌ر وه‌ك كۆمه‌ڵی ئه‌سپن له‌ نێو ته‌وێڵه‌یه‌كدا، یه‌كێكیان بحیلێنێ ئه‌وانی تریش ده‌حێلێنن، یا وه‌ك مێگه‌له‌ مه‌ڕێك وان یه‌كێكیان بترسێ ئه‌وانی تریش ده‌ترسن. به‌واتایه‌كی تر

Read more...

 

نووری بێخاڵی

كورد له‌و ناوه‌دا كه‌ فریوی دۆستایه‌تیی ئه‌مه‌ریكای خوارد و زۆرترین قوربانیی مرۆیی له‌سه‌ر سینی زێڕ پێشكه‌ش به‌ پڕۆژه‌ كۆڵۆنیالییه‌ نوێیه‌كه‌ی ئه‌مه‌ریكا و هاوپه‌یمانه‌كانی كرد، ئێسته‌ له‌و دۆخه‌دایه‌ كه‌ ده‌یبینین. ئه‌مه‌ بۆ گه‌لانی ناوچه‌كه‌ و به‌تایبه‌تی خه‌ڵكی وڵاتانی (توونس، لیبیا، میسر، سووریا، لبنان و)یش هه‌ر ڕاسته‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ی كه‌ كاره‌سات و تراجیدیای كورد له‌و گه‌لانه‌ جیا ده‌كاته‌وه‌، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌وان خاوه‌نی ده‌وڵه‌ت و سه‌روه‌رین و دواجار هه‌ر دێنه‌وه‌ سه‌ر یه‌كه‌ی ژیان، به‌ڵام كوردی بێ نیشتمان و سنوور و سه‌روه‌ری، ده‌بێ بۆ 100 ساڵی تر ئه‌و باجه‌ بدات. ئینجا ئه‌وه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ هه‌ندێ له‌ (سیاسییه‌ حه‌كیمه‌كانی كورد!) زۆر باسیان له‌وه‌ كرد و ده‌كه‌ن كه‌ دنیا مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ت و سه‌روه‌ری ده‌كه‌ن، نه‌ك له‌گه‌ڵ گه‌لان. بۆیه‌ نابێ ئه‌مڕۆ تووشی شۆك بن و سه‌یریان به‌م دۆخه‌ بێت كه‌ به‌سه‌ر كورد هێنراوه‌!

له‌ دوای ڕووداوه‌كانی شه‌ڕی یه‌كه‌م و دووه‌می كه‌نداو (داگیركردنی كوێت له‌ لایه‌ن عێراق)، تا ڕووخاندنی سه‌دام و ڕژێمی به‌عس، هه‌تا به‌هاری عه‌ره‌بی، ئه‌وه‌ ته‌نیا سه‌ركردایه‌تیی سیاسیی كورد بوو فریوی دۆستایه‌تیی ئه‌مه‌ریكا و هاوپه‌یمانانی خوارد. فریوخواردنێك وه‌ك شانازیش به‌ گه‌لی خۆیانیان فرۆشته‌وه‌، به‌وه‌ی هه‌نووكه‌ پێشمه‌رگه‌ له‌ جیاتی هه‌موو دنیا شه‌ڕی تیرۆر ده‌كات، دنیا و به‌تایبه‌تی ئه‌مه‌ریكا كورد به‌ ته‌نیا جێ ناهێڵن، ئیتر كورد بووه‌ هێزێكی كاریگه‌ری ناوچه‌كه‌ و حیساب بۆ كراو، هێزێك ده‌توانێ هاوسه‌نگیی هاوكێشه‌ و ڕووداوه‌كان له‌ ناوچه‌كه‌دا بگۆڕێ و زۆری تریش له‌م دروشم و وڕێنانه‌. تا ئه‌و ڕۆژه‌ی

Read more...

 به‌ختیار مام شێخ

عیراق چی دەوێت؟

 

لە دامەزراندنی عیراقەوە هەتا ئەمڕۆ سەرجەم حکومەتەکانی ئەم وڵاتە ناوە ناوە بۆ چەند ساڵێک بێدەنگ بوون، پاشانیش هەر کاتێک هێزیان پەیداکردۆتەوە ئاگر و ئاسنیان بەسەر کورددا باراندووە.

لە پاش وەستانی شەڕی هەشت ساڵەی نێوان عیراق و ئێران لە هاوینی 1988 سەدام حوسێنی دکتاتۆری عیراق تووشی لە خۆباییبوونێکی بێ وێنە بوو، دەستبەجێ هەموو لەشکرەکەی بۆ وێرانکردنی کوردستان نارد، لە هاوینی 1990 یش کویتی داگیرکرد, کە دواتریش بوو بە هۆی نەهامەتیەکی زۆر بۆ سەرجەم عیراقییەکان و لە ناوچوونی سەدام و دەستەڵاتەکەی. دیارە عەرەبی عیراق پەند لە مێژوو وەرناگرن و هەرگیز نایانەویێت فێربن، بۆیە هەمان ڕێکاری سەربازی و فەرهەنگی فەرهوود بۆ سڕینەوەی کورد پیادە دەکەن.

لەبەر ئەوەی کورد گەلێکی خۆشباوەڕ و بێ پشت و پەنايه، دوابەدوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس و سەدام حوسێن لە 2003 بە ئومێدێکی زۆر گەوەرەوە جارێکێ تر چوونەوە بەغدا، لەبەر ئەوەی لەو باوەڕە نەبوون کە جارێکی تر حکومەتێکی تایفی دیکتاتۆری لەم وڵاتەدا درووستبێتەوە، بەڵام دیسان هەڵەبوون.

عیراقی ئێرانی، دەیەوەت تاقيکرنەوەی حیزبوڵڵای لوبنانی بۆ کۆنترۆلکردنی گشت جومگەکانی وڵات لە ڕێگەی تاقمێکی تایفی تیرۆرستی وەک حەشدی شەعبی لە کوردستان و عیڕاقدا دووبارە بکاتەوە، (حیزبوڵڵا سەرەتا کامیرای چاودێری لە فڕۆکەخانەی بەیروت دانا، لە پاشان لە هەموو شوێنێکی گرنگ, بۆئەوەی

Read more...

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان