عەبدولڕەحمان سدیق
عەبدولڕەحمان سدیق
سهڵاح حهسهن پاڵهوان
تەنیا لە کاتی نووسیندا نووسراوی ئازاد دەخوڵقێ; خولیای نووسین، ئەو حەزەیە پاڵ بە ناخەوە دەنێ، شتەکانی نێو چاو و گوێ و دڵت بخەیتە سەر کاغەز، لە وشەی هەواییەوە بۆ رەشی سەر پەڕاو، دابەزینی حەز و مەبەستەکان بۆ سەر کاغەز، تۆمارکردنێکە مێژووی خاوەنەکەی لەگەڵ خۆیدا دەبا و بۆ هەمیشە وەک مۆرکێ بە نووسەرەوە دەنووسێ. بۆیە ئەوەی غەدر بە قەڵەم و بیر دەکات، ئەو پەنجانە نین شتەکان دەنووسنەوە، ئەو مێشک و چاو و زمانانەن شتەکان لە فەزایەکی رووتەوە دەکەن بە نووسین. ئەوەی خیانەت و ئەمەکداری دەنوێنێ پەڕاو نییە، پێنووس نییە بگرە خاوەنەکەیەتی بۆیە پەڕاو غایەن نییە. ئەمە سەرەتای دەنگهەڵبڕینی نووسەر (رەزا بەراهەنی)یە لەمەڕ نووسین و پێمان دەڵێ هیچ شتێ لە پەڕاو مەشارەوە، ئەوەی بە زەینتدا رادەبورێ بیخەرە سەر پەڕاو، ژیانی تۆ هەر ئەوەیە ئازادانە بە زەینتدا تێپەڕیوە، هیچ کەس لە خۆت زیاتر مێژووی تۆ نییە و هیچ مێژوویەکیش غەیری مێژووی تایبەتی تۆ
نووسەرێک لە رۆژنامەی ئیندیپێندنتی بەریتانی، مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە یەكێك لە سەركردەكانی ساڵ لە قەڵەم دەدات لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هۆكاری ئەوەش وەك رۆژنامەكە دەڵێ بۆ راگرتنی هاوسەنگییە لەنێوان ئێران، ئەمریكا، توركیا و عێراق. هەروەها وەستانی بارزانی بە جلی كوردی لە شاری ئامەد شانبەشانی ئەردۆغان. پاتریک کۆکبێرن، رۆژنامەنوسی بەناوبانگی بەریتانی، کە چەندین ساڵە لە کاورباری خۆرهەڵاتی ناوەراست کاردەکات لە رۆژنامەی ئیندیپێندنت لە ژمارەی ئەمڕۆ یەكشەممەدا وتارێکی نووسیوە و بەراوردی نێوان چەند سەركردەیەكی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی كردووە، مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستانی بە یەكێك لە "بە ئەزموونترین و زیرەكترین" سەركردەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەقەڵەم داوە. ئەو
سەلاحەدین چەلیك
ماوەیەكە دەزگاكانی میدیا و سیاسەتمەداران لە سەنگەری كیشوەری دوورەوە، بەهەموو هێزێكەوە بەردەوامی بە شەڕی ناوبراو دەدەن. بەهۆی ئایەتی كتێبی پیرۆز و گوتەی پیاوچاكان نەفرەت لە یەكتری دەكەن، هەڕەشەكانیان لە ئاسمانەوە دەبارێن و یەكتری پارچە پارچە دەكەن. بەڵام دیارە ئەوە بەس نییە و بەڕێز ئەردۆغان سوێندی خواردووە كە پشتی گولەن لە زەوی بدات.
بزووتنەوەی گولەن چییە؟
پێیاندەگوترێ "بزووتنەوەی خزمەتكاری" یان بە كورتی "جەماعەت". فەتحوڵڵا گولەن، سەرۆكی بزووتنەوەكە ساڵانێكە لە ویلایەتە یەكگرتووەكان دەژیت. بێگومان دەتوانێ بگەڕێتەوە توركیا. بەڵام پێدەچێت مانەوەی
دەیڤد رۆمانۆ
ئاریتما موحەممەدی
ڕۆژی 26ی سەرماوەزی ساڵی 2645ی کوردی ئاڵای کوردستان لەلایەن هێزی پێشمەرگەی کۆماری کوردستانەوە هەڵکرا، لەو ڕۆژەدا خەڵکی چاو نەترسی شاری مەهاباد، شارەوانی ئەو شارە کە بنکەی سەرکوت و تاوان بوو، دەستیان بەسەردا گرت و ئالای کوردستان،یان بەسەر ئەو بنکە دەستبەسەر گیراوەدا هەڵکرد. ئەمڕۆ 26ی سەرماوەز ڕۆژی فەرمی ئاڵای کوردستانە لە هەرێمی باشووری کوردستان و هاوکات ڕۆژی پێشمەرگەی کوردستانیشە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان. بەو مەبەستەش لەلایەن خۆمەوە پڕ بەدڵ پیرۆزبایی ئەو ڕۆژە مەزنە لە هەموو گەلی کورد، بەتاییبەتی باشوور و ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەکەم!. ئاڵا ڕەمزێکی مەزن و بنەڕەتی هەر نەتەوە و خەڵک و کۆمەڵگایەکە، نەتەوەی کوردیش وەک نەتەوەکانی دیکە ئەو مافەی هەیە کە ئاڵای تاییبەت بەخۆی هەبێت، و لە بۆنە تاییبەتییەکانیدا وەک هێمای نەتەوەیی و هەرمانی کورد کەڵکی لێوەر بگرێت، ئاڵا لەلایەن حوکوومەت، دەسەڵاتی وڵاتەوە یان
ئەمرۆ ٢٦ی سەرماوەز، ٦٨ سال بەسەر هەلکردن و شەکاوەراگرتنی ئالای کوردستان، وەک رەمزی سەرکەۆتن و دەستخستنی سەروەری سیاسی نەتەوەییمان، لە شکلی کۆماری کوردستاندا تێپەر دەبێ، لە ماوەیەی ئەم ٦٨سالە و دوابەدوای نەمانی کۆماری کوردستان وەک ئەمرێکی واقیع و سەروەریسازی قۆناغی رزگاری نەتەوەیاتیمان، مێژوویی ژیان و مەکۆی حەوانەوە، و بەردەوامی و بەرقەراری کۆمار و رەمز و هێماکانی( سرود و ئالا) لە دونیای واقیع را، بەرەۆ عالەمی زەین و بەستێنی خەباتی نەهێنکاری دەرباز دەبێ. بەواتەییکی دیکە دەتوانرێ بگووترێ لەمەر بەردەوامی خەبات و هەبوونی ئیرادەیەکی بەرز و بەهێزی نەتەوەیی، لەپێناۆ دەستخستنی سەروەری سیاسی و نەتەوەیی، کۆمار لە عالەمی زەین و خەیالدا نەک رووخاۆ، بەلکوو زیندوو و بەرقەرار ماوەتەوە، و نەمانی لەسەر عەرزی واقیعدا، دەبێ وەک پاشەکشەیەکی تاکتیکی و نەک ئیستراتێژیکی بێتەنرخاندن، هەربۆیەشە لە سایەی کۆماری کوردستان دایە، کە
حوسێن نازدار
.پێشمهرگه باسکی به هێزی گهله؛
پیشمهرگه ئهو مرۆڤه راسته قێنهیه که له پێناوی رزگاری وئازادی وبهختیاری گهل ونیشتمانهکهیدا، له هه موو خۆشی وئاسوودهییهکی ژیانی گوزهراوه و لهو رێبازهدا بهشێوازی رهواوگونجاو،شێلگیرانه ، ئازایانه و چالاکانه خهبات دهک. پێشمهرگه ئهو مرۆڤه مافخوازهیه کهدژی چهوسانهوهی مرۆڤ بهدهستی مرۆڤه ولهپێناوی بنبڕکردنی ههرچهشنه ستهمێکی چینایهتی، رهگهزی، ئایینی، نهژادی ونهتهوایهتی دا خهبات دهکات. پێشمهرگه ئهو مرۆڤه تێکۆشهرهیه کهله پێناوی چهسپاندن وسه رکهوتنی دیموکراسی، مافی مرۆڤ ، مافی نهتهوایهتی، فرهچهشنی وپلۆرالیزمی سیاسی دا خهبات دهکات. پێشمهرگه ئهو مرۆڤه ژیرو بیرکراوهیه که لهپێناوی بهرزکردنهوهی ههستی نیشتمانپهروهری، هۆشیاری نهتهوایهتی وبههێزکردنی ئیرادهی سیاسی گهلهکهیدا خهبات دهکات.
مستەفا شەمامی/ دیاکۆ
له بهشی یهكهمی نهتهوه و ناسیۆنالیزم دا، لهمهر گرینگی پرسی سهروهری سیاسی و دهوڵهتی نهتهوهیی، و هەروەها چۆنییهتی رهۆتی ساغكردنهوهی پرۆژهی دهوڵهت/ نهتهوهدا، ئاماژه بهم خالانهی خواروو كرابوو :
.1 خهڵک وهك تووخم و ئێلێمێنتی سهرهكی دهوڵهت.
.2 ئیدهی نهتهوه، نهتهوهی سیاسی.
.3 ئیدهی نهتهوه، نهتهوهی كولتووری.
.4 پرۆسهی مێژوویی سهرههلدانو شكلگیری(فۆرماسێون) سهروهری سیاسی و نهتهوهیی له چەشنی دهولهتی نهتهوهیی.
بهشی دووههم تهرخان كرابوو به ناسیۆنالیزم له روانگهی لیبرال- دێمۆكراسی، و ماركسیستی، و ههروەها پرینسیپی میلییهتهكان، و ئهسلی مافی دیاریكردنی چارهنووس.
بهشی سێههم تهرخان كراوه به: لایهنی حقووقی ئهم پرسه له چوارچێوهی نیزامی حقووقی نێۆنهتهوهیی.
نووسین و ئاماددەکردنی : فوئاد زیندانی
بەشی پێنجەم و کۆتایی
شۆڕشی ڕۆژئاوای کوردستان بەڕێکەوت سەریهەڵنەداوە ، بەڵکو لەئەنجامی خەباتێکی درێژخایەنی گەلی کورد لەو بەشەی کوردستان لەدژی سیستەمی دیکتاتۆری بەعسی سوریا کەمێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ دەیان ساڵ بەرلەئێستا دەستیپێکردووە و سەریهەڵداوە ، بەتایبەتی سەرەتای بەڕێکخستنکردنی گەلی کورد لەوبەشەی ووڵات دەگەڕێتەوە بۆ ئەو سەردەمانەی کە ڕێبەری پارتی کرێکارانی کوردستان (عەبدوڵا ئۆجەلان ) لە سوریا بووە و توانیویەتی لەڕێگای تێکۆشانی بەردەوام ئەو بۆشاییە سیاسیەی گۆڕەپانی خەبات لەو بەشەی ووڵات پڕبکاتەوە و بەشێوەیەکی ڕێکخراو بیگەیەنێتە سەرکەوتن . وویستگەی سەرەکی ئامادەکاریەکانی ئەو شۆڕشە لەساڵی (2004) وە بەچڕی دەستی پێکردووە ، لەدوای دەستپێکردنی شۆڕشی گەلانی سوریا لە (٢٠١١/٣/١٥) گەلی کورد لەهەموو گەلانی تری سوریا باشتر خۆی بەڕێکخستن کردبوو ، هەر لەسەرەتاوە هەڵسەنگاندنی تەواوی بۆ هەستیاری قۆناغەکە کردبوو ،
ئاریتما موحەممەدی
هەنووکە هەموو دەسەڵاتداران و پلان دانەرانی کۆماری ئیسلامی ئێران و سیستمی وەلایەتی فەقی لە بیری ئەوەدان کە چۆن دۆخی سیاسیی و پێگەی کۆمەڵایەتیی ڕژیم جێگیر بکەنەوەو لە هەوڵی ئاشت کردنەوەی ڕژیم لەگەڵ خەڵک دان، هاتنە سەرکاری حەسەن ڕۆحانی لە پێناو ئەوە دایە کە کێشەکان بڕەوێنێتەوەو دەورو ڕۆڵی خاتەمی سەرۆک کۆماری پێشووتری کۆماری ئیسلامی ئێران بگێڕێت، تاکوو ئیستاش هەوڵە سەرەتاییەکانی سەرکەوتوو بووە، بەڵام لەو لاشەوە کاتی ئەوە گەییشتووە کە لایەنە کوردییەکان لاپەڕەیەکی نوێ لەگەڵ یەکتر هەڵبدەنەوەو چاوێک بەدۆخی سیاسیی، کۆمەڵایەتی و ئابووری کۆمەڵگای ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا بخشێنن. ئەو هەڵەش دەبێت پڕۆژەی گرینگ و پێویستی پێ بێت و کاریگەری لەسەر کۆمەڵگای ڕۆژهەڵات دابنێت. لەو کاتەوە کە کێشەی نێوان پارتە کوردییەکانی ڕۆژهەڵات پەرەی گرتووە، گوشارە سیاسیی و کۆمەڵایەتیی و ئابوورییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێرانیش بۆ
هیوا مەحمود عوسمان
مستهفا شهمامی/ دیاکۆ
نهتهوه و ناسیۆنالیزم/ ناسیۆنالیزم له رهوهنگهی لیبرال- دێمۆكراسی و ماركسیستی(ماركس، ئینگلس)بهشی 2ههم
لهبهشی 1كهمی نهتهوه و ناسیۆنالیزم دا لهمهر گرینگی پرسی سهروهری سیاسی و دهۆلهتی نهتهوهیی، و رهۆتی ساغكردنهوهی پرۆژهی دهۆلهت- نهتهوه له لایهك، وه فهقییر بوونی ئهدهبیاتی سیاسی كورد له ههمبهر پرسێكی ئاوه گرینگو چارهنووس سازدا له لایهكی دیكهوه، ئاماژه بهم خالانهی خواروو كرابوو :
•1/ خهلك وهك تووخم و ئێلێمێنتی سهرهكی دهۆلهت.
•2/ ئیدهی نهتهوه، نهتهوهی سیاسی.
•3/ ئیدهی نهتهوه، نهتهوهی كولتووری.
•4/ پرۆسهی مێژوویی سهرههلدانو شكلگیری(فۆرماسێون)سهروهری سیاسیو نهتهوهیی له چهشنی دهۆلهتی نهتهوهیی.
بهشی 2ههم تهرخان كراوه به ناسیۆنالیزم له رهۆهنگهی لیبرال-دێمۆكراسی وه ماركسیستی، پرینسیپی میلییهتهكان ، وه ئهسلی مافی دیاریكردنی چارهنووس.
بهشی 3ههم تهرخان دهكهم به لایهنی حقووقی ئهم پرسه له چوارچێوهی نیزامی حقووقی نێۆنهتهوهیی.
عەبدولڕەحمان سدیق
سروودی نیشتمانی پارچە مۆسیقایەكی نیشتمانیی دانپێدانراوە كە بە وشەكانی خەباتی گەل و كەلتووری كۆمەڵگەو مێژووی وڵاتێك بەرز رادەگرێت و حەماسەت بەگیانی نیشتمانپەروەری و خۆشویستنی نیشتمان دەدات. سروودی نیشتمانی یان لە بڕگەیەكی دەستووری وڵاتدا یان بە یاسایەكی تایبەت لەلایەن پەرلەمانەوە، یان لەڕێگەی عورف و نەریتی كۆمەڵگەوە پەسەند دەكرێت. سروودی نیشتمانی یان بەزمانی فەرمیی وڵات دەبێت، وەك زۆربەی وڵاتان. یان بەزمانێكی دیكە دەبێت وەك سروودی نیشتمانیی هیندستان (جانا گانا مانا) كە بەزمانی سەنسكریتی بەنگالییە. یان بەگشت زمانەكانی وڵاتەكە دەبێت وەك سروودی نیشتمانیی سویسرا. یاخود وەك سروودی نیشتمانیی كەنەدا دەبێت كە وشەكانی بە زمانە فەرمییەكانی (ئینگلیزی) و (فەرەنسی)یە. جیاوازیی نێوان سروودی نیشتمانی و گۆرانیی نیشتمانی: یەكەم: لەڕووی (كات)ەوە سروودی نیشتمانیی هەر وڵات و هەرێمێك، هاوكاتە لەگەڵ
نووسهر : ئۆزوالد دیكرۆ
وهرگێڕ : تاریق كارێزی
سەبارەت بە گوزارشتی فەلسەفەی زمان، بە لای كەمەوە دوو واتای مومكین هەن. دەكرێ یەكەمیان بە فەلسەفەیەك لەبارەی زمانەوە گرێ درا بێت، واتە بە توێژینەوەیەكی دەرەكی، وای دادەنێت كە زمان بابەتێكی پێشتر زاندراوە، بە دوای پەیوەندیی ئەو (واتە زمان) بە بابەتی دیكەی، بە لای كەمەوە لە سەرەتای ڵكۆڵینەوەكەدا، جودا لە خۆی دەكۆڵێتەوە. بۆ نموونە ئێمە لەبارەی پەیوەندیی نێوان هزر و زمانەوە دەپرسین (ئایا یەكیان وەپێش ئەوی دیكەیان كەوتووە؟ چۆن كارلێك دەكەن؟) جا بەم جۆرە رەوتێكی ئایدیالیست لە فەلسەفەی فەرەنسیدا، لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا ویستی روونی بكاتەوە، كە گەڵاڵە بوونی واتا لە نێو پەیڤی داڕشتەدا، یەكێكە لە هۆیەكانی تەفرە خواردنی جەوهەرییانەی باوەڕ هێنان بە هەبوونی شتانی پێشتر پێدراو و حاڵەتی چەسپاو.