فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

ryaz arabstan saudi

 

سەرچاوەیەكی دیپلۆماسی رایدەگەیەنێت، فەرماندە سەربازییەكانی جیهان بە مەبەستی هەڵسەنگاندنی ئاراستەی جەنگی دژ بە رێكخراوی داعش، سبەی چوارشەممە لە ریازی پایتەختی سعودیە كۆدەبنەوە.

سەرچاوەیەكی دیپلۆماسی بە ئاژانسەكانی فەرەنسای راگەیاندووە:" ئەو دیدارە دوو رۆژ بەردەوام دەبێت بۆ تەواوكردنی ئەو گفتگۆیانەی لە پێشووتردا كراون"، بەبەشداری "سەرجەم وڵاتانی پەیوەست" شانبەشانی ویلایەتە یەكگرتووەكان لە شەڕی دژ بە رێكخراوە تووندئاژۆكان، بە وڵاتانی كەنداویشەوە.

ئەو سەرچاوە دیپلۆماسییە كە ناوەكەی ئاشكرانەكراوە، دەشڵێت: "پێموایە ئەم كۆبوونەوەیە بەمەبەستی هەڵسەنگاندنی ساڵانەیە بۆ ئەو دۆخەی، كە ئێمەی تێدایە و تاوتوێی ئەوەش دەكرێت لەم كاتەدا چیبكرێت".

لەلایەكی دیكەوە سەرچاوەیەكی دیكەی دیپلۆماسی دەڵێت: "ئەو كۆبوونەوەیە لەم نزیكانە دەبێت و بۆ گۆڕینەوەی زانیارییەكانە" و هەلێكیش دەبێت بۆ هەماهەنگیكردن لەو كۆبوونەوەیەشدا بڕیای یەكلاكەرەوە نادرێت.

18/2/2015

ocelan dwai 14 sal zindan

 

هاوسەرۆكی پارتی دیموكراسی گەلان HDP ئاشكرایكرد، كە عەبدوڵڵا ئۆجەلان 10 خاڵی خستووەتە بەردەم حكومەتی توركیا وەك پێشمەرج بۆ چەكدانانی پارتی كرێكارانی كوردستان.

رۆژی 17-2-2015، سەڵاحەدین دەمیرتاش، هاوسەرۆكی پارتی دیموكراسی گەلان HDP دوای كۆبوونەوەی فراكسیۆنی پارتەكەی لە پەرلەمانی توركیا وەڵامی پرسیاری رۆژنامەنووسانی دایەوە.

لە وەڵامی پرسیارێكدا سەبارەت بە ئەگەری چەكدانانی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK، دەمیرتاش گوتی: "ئیمراڵی 10 خاڵی خستووەتە بەردەم حكومەتی توركیا. ئەگەر لەسەر ئەو خاڵانە بگەینە رێككەوتن لە كاتێكی كەمدا هەنگاوی پێویست بۆ چەكدانان دەنرێت".

هاوسەرۆكی HDP لەسەر پرۆژە یاسای ئاسایشی ناوخۆش كە لە لایەن پارتی داد و گەشەپێدان AKP ی دەسەڵاتدارەوە پێشنیازكراوە و چاوەڕێدەكرێت بەو زوانە بگاتە بەردەم پەرلەمانی توركیا، گوتی: "ئەو پرۆژە یاسایە نەك تەنها پرۆسەی چارەسەری، بەڵكو هەموو هەوڵەكانی ئاشتی لە كۆمەڵگادا لەباردەبات.".

18/2/2015

alai amrika u israil

 

ئەمریكا نیگەرانە لە ئاشكراكردنی زانیارییە هەستیارەكانی دانوستاندنی ئەتۆمیی لەگەڵ ئێران لەلایەن ئیسرائیلەوە.

راگەیاندنەكانی ئەمریكا و ئیسرائیل باس لە بڕیارێكی كۆشكی سپی دەكەن بۆ سنوورداركردنی گۆڕینەوەی زانیاریی لەگەڵ ئیسرائیل، لەبارەی دۆسێی دانوستاندنە ئەتۆمییەكانی ئێران.

واشنتن پۆست لە راپۆرتێكدا نووسیویەتی "بێمتمانەیی لەنێوان ئیسرائیل و ئەمریكا تادێت زیاتر دەبێ، چونكە ئەمریكا بەگومانە لەوەی بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆكوەزیرانی ئیسرائیل رێگای بە ئاشكراكردنی زانیارییە نهێنییەكانی دانوستاندنی ئەتۆمی ئێران دابێت بۆ راگەیاندنەكان".

یەكێك لەو زانیارییە نهێنییە ئاشكراكراوانە كە واشنتن پۆست ئاماژەی پێدەكات، رەزامەندی ئەمریكایە بە بەردەوامبوونی چالاكی سنوورداری 6500 ئامێری سەنتەریفیووژ لە رێككەوتنی كۆتاییدا، كە میدیایەكی ئیسرائیلی ئاشكرایكردووە.

ئیسرائیل دژی چالاكبوونی سەنتەریفیوژەكانی ئێرانە بۆ پیتاندنی یۆرانیۆم لە هەر ئاست و جۆرێكدا بێت.

17/2/2015

malayeki arab dale zawi ba daur xoida nasuretewa

 

مەلایەكی عەرەب راستی خولانەوەی زەوی بەدەوری خۆیدا رەتدەكاتەوە و بە بۆچوونی خۆی، بەڵگەی زانستیشی بۆ دەهێنێتەوە.

مەلایەكی عەرەب بە ناوی شێخ بەندەر خەیبەری، لە كاتی گوتنەوەی وانەیەكی ئایینییدا، نكۆڵی لە خولانەوەی زەوی كرد بە دەوری خۆیدا، راشیگەیاند، كە بەڵگەی ئایینی و لۆژیكی هەن، بۆ سەلماندنی قسەكەی.

لەو چوارچێوەیەدا شێخ بەندەر گوتی: "بۆ نموونە ئێمە دەمانەوێت بە فڕۆكە بچین بۆ چین، ئەگەر فڕۆكە لە ئاسمان رابووەستێت، بە پێی بیردۆزی خولانەوەی زەوی بێت، دەبێت بگەینە ئەو وڵاتە، بەڵام ناگەین، كەوابوو راست نییە. زەوی ناخولێتەوە.".

17/2/2015

shandi faransa u barzani

 

مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەكاتی كۆبوونەوەی لەگەڵ ئادمیڕاڵ پیێڕ دی ڤیلیڕس، سوپاسالاری فەرەنسا رایگەیاند، تیرۆر هەڕەشەیەكی جیهانییە و تیرۆریستان لە هەر شوێنێك دەرفەتیان بۆ بڕەخسێت دەست لە وەحشیگەری ناپارێزن، بۆیە رووبەڕووبوونەوەی ئەو دیاردەیە ئەركی هەموو لایەكە. 

ئەمڕۆ دووشەممە 16ـی 2ـی 2015 لە سەڵاحەدین، مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ئادمیڕاڵ پیێڕ دی ڤیلیڕس، سوپاسالاری فەرەنسا و شاندێكی یاوەری كرد، كە پێكهاتبوون لە ژەنەڕاڵ  دی سێت كوێنتین، فەرماندەی ئۆپەراسیۆنە تایبەتەكانی سوپای فەرەنسا و ئاڵێن جوپڕێت، كونسوڵی فەرەنسا لە هەولێر و ژمارەیەك ئەفسەر و راوێژكاری سوپای ئەو وڵاتە.

بەپێی راگەیەندراوێكی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان، لە دیدارەكەدا سوپاسالاری فەرەنسا ستاییشی رۆڵی پێشمەرگەی كردووە لە رووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و پەیوەندی و هەماهەنگیی نێوان هێزەكانی وڵاتەكەی و هێزی پێشمەرگەی بە باش وەسفكردووە. ئەوەیشی دووپاتكردووەتەوە كە "شەڕی تیرۆریستان شەڕێكی هاوبەشی هەموومانە و سوپای فەڕەنساش بەردەوام دەبێ لە یارمەتیدان و هاوكاری و مەشقپێكردنی پێشمەرگە و وڵاتەكەی هەتا لەناوبردنی داعش پابەندی ئەو هاوبەشی و یارمەتیدانە دەبێت". 

هەروەها سوپاسالاری فەڕەنسا جەختی لەوەش كردووەتەوە، كە ئەو میتۆدەی تیرۆریستان بانگەشەی بۆ دەكەن بە هیچ شێوەیەك قابیلی قبووڵ نییە.

لەبەرامبەردا بارزانی سوپاسی گەل و سەرۆك و سوپای فەرەنسای كردووە و ئاماژەی بە هاتنی فرانسوا ئۆڵاند بۆ كوردستان كردووە، ئەو سەردانەشی كە لە كاتێكی زۆر هەستیاردا ئەنجامدرا، بە دووپاتكردنەوەی دۆستایەتیی گەلی فەرەنسا و هەرێمی كوردستانی لەقەڵەمداوە. ئەوەیشی خستووەتەڕوو كە گەلی كوردستان بۆیان دەركەوت كە دۆستێكی مەزنی وەك فەرەنسایان لە پشتە.

بارزانی وێڕای ئاماژەدان بە رووداوەكانی پاریس و كۆپێنهاگن و شوێنەكانی دی، جەختی لەوە كردەوە كە تیرۆر هەڕەشەیەكی جیهانییە و تیرۆریستان لە هەر شوێنێك دەرفەتیان بۆ بڕەخسێت دەست لە وەحشیگەری ناپارێزن، بۆیەشە رووبەڕووبوونەوەی ئەو دیاردەیە ئەركی هەموو لایەكە.

لە درێژەی قسەكانیدا بارزانی باسی سەرەتاكانی سەرهەڵدانی داعش و چۆنییەتی گەشەكردن و پەلاماردانیان بۆ سەر كوردستان كردووە، ئەوەیشی خستووەتەڕوو كە لە سایەی قارەمانێتیی پێشمەرگە پەلاماری تیرۆریستان تێكشكا و پێشمەرگە ئوستوورەی داعشی شكاند و 15000 كیلۆمەتری چوارگۆشەی لەژێر دەستی تیرۆریستانی داعش كۆنترۆڵكردووەتەوە.

سەرۆكی هەرێمی كوردستان هێمای بۆ ئەوەش كردووە،" كە تیرۆریستانی داعش پشت بە هزری تەكفیری و جیهادی و هزری شۆڤینی دەبەستن و ئەم جۆرە بیركردنەوەیە نامرۆڤانەیە هیچ ئایندەیەكی نییە".

١٧/٢/٢٠١٥

pkk hawler u xopeshandan bo azadi ocalan

 

لایەنگرانی پارتی کرێکارانی کوردستان رێپێوانێك لە بەردەم پەرلەمانی کوردستانەوە بۆ کونسوڵخانەی تورکیا لە هەولێر سازدەكەن، ئەوان پڕبەدەنگ هاواردەکەن و داوای ئازادکردنی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، رێبەری بەندکراوی PKK دەکەن.

ئۆجەلان لە نەورۆزی ساڵی 2013 لە پەیامێکدا، كە لە بەرامبەر ملیۆنان کەس لە ئامەد خوێندرایەوە، نەخشەڕێی پرۆسەی چارەسەریی ئاشتی راگەیاند، پرۆسەیەک کە لایەنەگرانی پەکەکە تەنیا ئازادکردنی ئۆجەلان بە کلیلی سەرکەوتنی دەزانن.

دوای 15 ساڵ لە هەڵگیرسانی خەباتی چەکداری، لە 15 ی شوباتی 1999 ئۆجەلانی سەرۆک و دامەزرێنەری پەکەکە لە نایرۆبی پایتەختی کینیا رفێندرا و بۆ تورکیا گواسترایەوە. ئێستاش ئۆجەلان دوای 16 ساڵ بەندکردنی، لە دوورگەی ئیمرالی سەرپەرشتی پرۆسەی چارەسەری پرسی کورد دەکات.

pkk slemani u xopeshandan bo azadi ocalan

خۆپێشاندانەكەی سلێمانی لە شەقامی سالمەوە بۆ بەردەم باخی گشتی سلێمانی ئەنجامدراو كوردانی هەر چوارپارچەی كوردستان بەشداربوون، كە هیواخوازبوون عەبدوڵڵا ئۆجەلان بەر لە هاتنی نەورۆزی ساڵی 2715 ى كوردی ئازادبكرێت.

عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە4/4/1948  لە ئورفەی باكووری كوردستان لە دایكبووە و لە ساڵی 1978 پارتی كرێكارانی كوردستانی دامەزراند، نێوبراو 15/2/1999 لەولاتی كینیا دەستگیركراو رادەستی توركیا كرا. لەو كاتیشەوە تائێستا لە دوورگەی ئیمرالی دەستبەسەرە. 

17/2/2015

leon banita c.i.a usa

 

سەرۆکی پێشووی دەزگای هەواڵگری ئەمریكا پێیوایە باراك ئۆباما چەندان هەڵەی لە سیاسەتەکانی بەرامبەر چەکدارانی داعش لە عێراق و سووریا كردوون.

لیۆن بانیتا، سەرۆکی پێشووی دەزگای هەواڵگری ئەمریکا(CIA) لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ تەلەفزیۆنی CNN رایگەیاند:" بێگومان سەرۆک لە سیاسەتەکانی بەرامبەر چەکدارانی داعش هەڵەی کردووە، سەرۆک خودی خۆشی ئەمە دەزانێت، بەڵام ئەمکارە کاتێکی زۆری دەوێت".

بانیتا هەروەها دەڵێت:" گەشبینم بەو کۆششەی ئەمریکا کە لە عێراق ئەنجامیدەدات، پێشموایە کۆتاییەکەی بەدەرکردنی داعش لە عێراق تەواودەبێت".

بانیتا دەشڵێت:" ئەوەی لای من جێگەی پرسیارە، ئایا لە سووریا چەند کاتمان دەوێت تاوەکو بتوانین بەرەنگاری داعش ببینەوە، چونکە تاکە شوێنی ئارام بۆ چەکدارانی داعش سووریایە، بۆیەش لە بەرەنگاربوونەوەیان لە سووریا کاتی زۆرمان دەوێت، هەروەها کێشەی زۆریشمان دەبێت".

16/2/2015

liwa said bahadin parti

 

کۆماری ئیسلامی ئێران لیوا سەید بەھائەدینی ئازادکرد کە لایەن ھێزێکی سوپای پاسدارانەوە سەرلەبەیانی ئەمڕۆ یەكشەممە 15 ی شوباتی 2015، لە گوندی لاورانی سەر بە ناوچەی ئیمامی لە سنووری پارێزگای ھەڵەبجە دەستگری کردبوو.

مولازم نەجمەدینی کوڕی لیوا سەید بەئاھەدین بۆ تۆڕی میدیایی رووداو گوتی:" بەیانی ئەمڕۆ باوكم بە قوڵایی زیاتر لە 300 مەتر لە نێو خاکی عێراقەوە لە لایەن سوپای پاسدارانەوە دەستگیرکرا، ئێوارەی ئەمڕۆش بە کەفالەت ئازادکرا، ئێستاش لە شاری پاوەین لە رۆژھەڵاتی کوردستان و بڕیارە سبەی رێکارە یاساییەکان تەواوبکەین و بگەڕێینەوە ھەڵەبجە".

مولازم نەجمەدین هەروەها گوتی:" بەبۆنەی ساڵڕۆژی شۆڕشی ئیسلامی، ئێران سوپایەکی زۆری لە سەر سنوور کۆکردبووەوە، ھەر ئەمڕۆش چەند پلەدارێکی رۆژئاوای سوپای پاسداران ھاتنە لامان و داوای لێبوردنیان کرد كە بە ھەڵە باوکمیان دەستگیر کردبوو".

پێشتر فازڵ بەشارەتی، بەرپرسی لقی١٢ی پارتی دیموکراتی کوردستان لە ھەڵەبجە بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاندبوو كە " لیوای خانەنشین (سەید بەھائەددین) لەگەڵ ھەردوو پاسەوانەکانی (عەلی عەلی و کۆسار عوسمان) لەكاتێكدا سەرقاڵی دروستکردنی رێگابوون بۆ گوندەکەیان، هێزێكی سوپای پاسدارانی ئێران چواردەوریان گرتوون و ھەرسێکیان لەگەڵ خاوەنی ئەو شۆفڵەی کاری بۆ کردوون بەرەو شوێنێکی نادیار بردوون".

لیوا سەید بەھائەدین یەکێکە لە پێشمەرگە دێریینەکان و بەشداری شۆڕشی ئەیلوولی کردووە، سێ برای شەھیدکراون لە شەڕی داعشیش برازایەکی شەھیدبووە.

16/2/2015

rudaww

 

جەبار یاوەر، ئەمینداری گشتیی وەزارەتی پێشمەرگە لەسەر ئەو هەواڵەی بڵاوبووەتەوە گوایە ژمارەیەك پێشمەرگەی دیلی لای داعش لە بەرامبەر ئازادكردنی 106 چەكداری داعش ئازادكرابن، روونكردنەوە دەدات و ئەو هەواڵە رەتدەكاتەوە. 

جەبار یاوەر بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند:'' بەفەرمی هیچ دیلێکی پێشمەرگە ئازادنەکراوە و ئێمە ئاگاداری هیچ نین، ئەوەی بڵاوكراوەتەوە تەنها پروپاگەندەیە".

ئێوارەی ئەمڕۆ لە شاری کەرکووک، لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان و چەند ماڵپەڕێك دەنگۆی ئازادكردنی 22 پێشمەرگەی دیلی لای داعش بڵاوبووەوە، لە شاری كەركووكیش بۆ دەربڕینی خۆشی تەقەیەکی زۆری کرا.

هاوكات فەرهاد حەمە عەلی، گوتەبێژی ئاسایشی کەرکووک بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند:'' ئەوە تەنیا قسەیەو هیچ بنەمایەکی نییە''.

16/2/2015

danmark u polis

 

پۆلیسی كۆپنهاگن ئاشكرایكرد، كە ئەو كەسەی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ یەكشەممە هێرشی كردووەتە سەر پەرستگایەكەی جوولەكە لەلایەن پۆلیسەوە كوژراوە. دەشڵێ ئەوە هەر هەمان ئەو كەسە بووە كە هێرشەكەی شەوی رابردووشی بۆ سەر سەنتەرێكی رۆشنبیری ئەو شارە ئەنجامداوە.
 
لەماوەی كەمتر لە ١٢ كاژێردا دوو هێرشی هاوشێوە لە كۆپنهاگنی پایتەختی دانیمارك روویدا، یەكێكیان بۆ سەر سەنتەرێكی رۆشنبیری ئەو شارەبوو، كاتێك كە لارس ڤیلكس هونەرمەندی كاریكاتێری سویدی لە سیمینیارێكدا لەو سەنتەرە بەشداریكردبوو، هێرشی دووەمیش دوای نزیكەی ١٠ كاژێر بۆسەر پەرستگایەكی جوولەكە لە دووری ٥ كیلۆمەتر لە رووداوی یەكەم، روویدا.
 
سەرچاوەكانی هەواڵ لە دانیماركەوە بڵاویانكردەوە، كە ئەوەی هێرشی دووەمی ئەنجامداوە لەلایەن پۆلیسی دانیماركەوە لە نزیك وێستەگەیەكی شەمەندەفەری كۆپنهاگن كوژراوە، تەنها دوای چەند كاژێرێكی كەم لە كوژارانی ئەو كەسە، پۆلیسی كۆپنهاگن ئاشكرایكرد، ئەو كەسەی دوای هێرشی دووەم كوژراوە، هەر هەمان ئەو كەسە بووە، كە شەوی رابردوو هێرشی یەكەمی ئەنجامداوە.

15/2/2015

qasm solemani1

 

سەرپەرشتیارى هێزەکانى حەشدى شەعبی رایگەیاند، "بەغدا هێڵی سوورەو ئەگەر 100 هەزار جاریش داعش هێرش بکات جارێکى دیکە بەغدا جێناهێڵم". دەشڵێ "بوونى قاسم سولەیمانی لە چوارچێوەى رێککەوتنى ئەمنى نێوان بەغداو تارانە".

هادى عامرى، سەرپەرشتیارى هێزەکانى حەشدى شەعبی لە کۆنگرەیەکى رۆژنامەوانیدا گوتى: "بوونى قاسم سولەیمانى سەرکردەى سوپاى قودسی ئێرانی لە عێراق لە چوارچێوەى رێککەوتننامەى ئەمنى نێوان بەغداو تارانە، ئەگەر شارەزایی ئەو و پشتگیرى ئێران نەبوایە ئێستا لە بەغدا نەدەبووین، بۆیە لە پێناو رازیکردنى ئەمریکییەکان بە هیچ شێوەیەک داواناکەم سولەیمانى عێراق جێبێڵێت، چونکە زۆر لەو راوێژکارە ئەمریکییانە باشترە کە لە ناوچەى سەوز دانیشتوون و هیچ کارێکیش ناکەن".

هادی عامری گوتیشی: " داعش پڕۆژەیەکى زایۆنیزمەو ئامانجى دابەشکردنى سووریاو عێراق و ئوردنە، بۆیە پێویستە لێتوێژینەوە لە بیرۆکەو پلانەکانى داعش بکەین بەو پێیەى توانایەکى لە رادەبەدەری هەیە لە رازیکردنی خەڵکى بۆ ئەنجامدانى هێرشی خۆکوژى".

هادى عامرى هەروەها دەڵێت: "ئێمە متمانە بە کەس ناکەین و سەرکەوتنیش لەسەر دەستى عێراقییەکان بەدەستدێنین، بۆ چوونە نێو شارى موسڵیش جگە لە حەیدەر عەبادى فەرماندەى گشتى هێزە چەکدارەکان روخسەت لە کەسی دیکە وەرناگرین، ئامادەیى خۆشم بۆ سەرکردایەتیکردنى هێزەکانى حەشدى شەعبی لە کەرکووک بە فوئاد مەعسوم سەرۆککۆمارى عێراق راگەیاندووە".

لە ساڵى 2007 ویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمریکاو لە ساڵى 2011 ش یەکێتى ئەوروپا سوپاى قودسى ئێرانى کە قاسم سولەیمانى سەرکردایەتى دەکات بە "هێزێکى تیرۆریست" ناوبرد.

qasm solemani2

15/2/2015

peshmaraga u qafasi dahash

 

دەگوترێ ئەوانە پێشمەرگەن و بەو شێوەیە بە حەویجەدا گێڕاویانن

 

سەرۆکی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک رەتیکردەوە، کە بۆ ئازادکردنی پێشمەرگە دیلەکان گفتوگۆ لەگەڵ داعش بکرێت.

رێبوار تاڵەبانی، سەرۆکی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک بە وەکالەت بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند:" چ وەکو دەزگا ئەمنییەکان و ھێزی پێشمەرگەو پارێزگار چ وەکو ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک ھیچ جۆرە گفتوگۆ و دانوستاندنێکی راستەوخۆ و یاخود ناڕاستەوخۆمان لەگەڵ چەکدارانی داعش نییە بۆ ئازادکردنی پێشمەرگە دیلەکان، چونکە ئێمە لەگەڵ ئەوان لە حاڵەتی شەڕداین".

تاڵەبانی گوتی: "ئاگادارین کە چەند کەسایەتییەکی عەرەب و سەرۆک ھۆزێکی حەویجە وەکو نێوەندگیرو بێلایەن رۆڵ و ھەوڵی خۆیانداوە بۆ ئەوەی پێشمەرگەکان ئازادبکرێن، بەڵام جەخت لە سەر ئەوە دەکەمەوە کە گفتوگۆو دانوستاندن لەگەڵ داعش لە ئارادا نییە، بەڵکو ئەو کەسانە خۆیان ھەوڵدەدەن و لەگەڵ چەکدارانی داعش و کەسوکاری ئەو پێشمەرگانە گفتوگۆیان کردووە".

سەرۆکی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک ئاماژە بەوەشدا ئەو پۆلە پێشمەرگەی لە شەڕی ھەفتەی رابردوو لە گوندی مەلا عەبدوڵڵا و مەکتەب خالید بە دیلی کەوتوونەتە دەستی داعش بەس کوردی تێدا نییە، بەڵکو تورکمان و نەتەوەی دیکەشی تێدایە.

رۆژی ھەینی ١٣ی شوباتی ٢٠١٥ داعش گرتەیەکی ڤیدیۆیی بڵاوکردەوە، کە تێیدا ١٨ پێشمەرگەی دیل دەردەکەون لەنێو قەفەزێکی ئاسنیندان بە پۆشاکی پرتەقاڵییەوە و بە شەقامەکانی حەویجەدا دەیانگەڕێنن. لە کاردانەوەی فەرمیشدا لە بەرامبەر بڵاوکردنەوەی ئەو دیمەنانە جەبار یاوەر، ئەمنیداری گشتی وەزارەتی پێشمەرگە بە رووداوی راگەیاند:"ئەوان لە بڵاوکردنەوەی ئەو دیمەنانە ئامانجیان ترساندنی خەڵکە، بێگومان بڵاوکردنەوەی دیمەنی پێشمەرگە دیلەکان گوزارشتە لە رەفتاری دڕندانەی ئەم رێکخراوە تیرۆریستییە نێودەوڵەتییە".

جەبار یاوەر گوتی "ئێمە لە شەڕداین لەگەڵ گرووپێکی تیرۆریستی نێودەوڵەتی دڕەندەی وەحشی، ئەو بڕوای بە ھیچ یاسایەکی نێونەتەوەیی نییە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ دیل، نەک لەگەڵ دیلەکانی ھێزی پێشمەرگە، بەڵکو لەگەڵ ھەموو ئەو ھاووڵاتییانەی کە لە ژێر دەسەڵاتیدا دەژین، یان لەگەڵ ھەموو ئەوانەی کە لە رێکخراوە خێرخوازییەکان و مافەکانی مرۆڤ کار دەکەن، کە یارمەتی خەڵکی سڤیل دەدەن یان لەگەڵ رۆژنامەنووسەکان، کە ھەموو رۆژێک دیمەنێکی زۆر وەحشیگەرانە بڵاودەکەنەوە".

15/2/2015

peshmaraga u qafasi dahash

 

داعش پێشمەرگە دیلەکانی لە حەویجە لە نیو قەفەس نمایشکرد

 

سەرچاوەیەك لە شارۆچكەی حەویجەی سەر بە پارێزگای كەركووك رایگەیاند، رێكخراوی تیرۆریستی داعش، پێشمەرگە دیلەكان لە نێو قەفەس نمایش دەكات، ئەندامێكی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووكیش داوا دەكات كۆمەڵگای نێودەوڵەتی هەرچی زووە بێنە نێو هاوكێشەكەوە بۆ رزگاركردنی دیلەكان.

سەرچاوەیەك لە شارۆچكەی حەویجە، كە نەیویست ناسنامەی ئاشكرابكرێت بۆ تۆڕی میدیایی رووداو گوتی، "رۆژی هەینی چەكدارانی داعش، نمایشیان بە پێشمەرگە دیلەكانەوە كردووە و بە شەقامەكاندا گێڕاویانن" ئاماژەی بەوەشدا، كە چەكدارانی داعش رۆژی هەینی لە حەویجە رێوشوێنێكی ئەمنی تووندیان گرتبووەبەر، لەكاتێكدا پێشمەرگەكانیان بە پۆشاكی پرتەقاڵی و لەنێو قەفەزێكی ئاسنیندا دەگێڕا.

محەممەد خەلیل جبووری، ئەندامی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، "داعش هەوڵدەدات تاوانەكان زیاتر بكات، بۆیە پێویستە دانیشتنێكی تایبەتی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك سەبارەت ئازادكردنی  پێشمەرگە دیلەكانی دەستی داعش ئەنجامبدرێت".

جبووری هەروەها گوتی "تاوانەكانی داعش وەسف ناكرێت، پێویستە بە خێرایی رێگا لە كردارە وەحشییانەكەیان بگرین بەرامبەر بە پێشمەرگە دیلەكان"، گوتیشی" داوادەكەم كۆبوونەوەیەكی خێرای ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك تایبەت بەو پێشمەرگە گیراوانە گرێبدرێت و رێگایەكی خێرا بۆ ئازادكردنیان بدۆزرێتەوە".

جبووری، گرنگیی كردنەوەی دەروازەی گفتوگۆی لەگەڵ داعش نەشاردەوە بۆ گۆڕینەوەی دیلەكان و دەڵێت:" هیچ رێگایەكمان لەبەردەمدا نییە جگە لە كردنەوەی دەرگای گفتوگۆ بە ڕووی شارۆچكەی حەویجەدا بۆ ئەوەی دانوستاندن بكەین لەگەڵ داعش سەبارەت بە گۆڕینەوەی دیلەكانی هەردوولا" دەشڵێت:" ئێمە دیلی داعشمان لایە و ئەوانیش دیلی پێشمەرگە، تاكە چارەسەری عەقڵانیش كردنەوەی دەروازەی گفتوگۆكانە بۆ گێڕانەوەی دیلەكان".

رێكخراوی تیرۆرستی داعش رۆژی هەینی رابردوو گرتەیەكی ڤیدیۆیی بڵاوكردەوە كە تێیدا 18 پێشمەرگەی دیل دەردەكەون لەنێو قەفەزێكی ئاسنیندان بە پۆشاكی پرتەقاڵییەوە و بە شەقامەكانی حەویجەدا دەیانگەڕێنن.

14/2/2015

xatanai jnan la k rojhelat

 

بەپێی لێكۆڵینەوەیەك كە لەسەر خەتەنەكردنی ژنان لە رۆژهەڵاتی كوردستان كراوە، نزیكەی 50% تاوەكو 70%ی ژنانی رۆژهەڵاتی كوردستان خەتەنە كراون. بەپێی پێوەری نەتەوە یەكگرتووەكانیش هەر ژنێك خەتەنە كرابێت كەمئەندامە.

رایحە موزەفەریان توێژەر و چالاكڤانی بواری ژنان، لە ساڵی 2012دا توێژینەوەیەكی سەبارەت بە خەتەنە كردووە و ئەنجامەكەی لە دووتوێی كتێبێكدا بەناوی (تیخ و سوننەت) بڵاوكردووەتەوە.

ئەو توێژینەوەیە لە سەردەمی سەرۆك كۆماری مەحموود ئەحمەدی نەژاد كراوە، بەڵام ئەوكات مۆڵەتی بڵاوبوونەوەی پێنەدرا. ئێستا كە حكومەتی ریفۆرمخوازی حەسەن رۆحانی لە دەسەڵاتە، بەبۆنەی 6ی شوبات كە رۆژی جیهانیی بەرەنگاربوونەوەی خەتەنەكردنی ژنان بوو، (تیخ و سوننەت) مۆڵەتی بڵاوكردنەوەی وەرگرت.

موزەفەریان دەڵێت بۆ ئەنجامدانی ئەو توێژینەوەیە قسەی لەگەڵ 400 ژن لە دوورگەی قیشم، پارێزگاكانی ئیلام، كرماشان، سنە و ورمێی رۆژهەڵاتی كوردستان كردووە و پرسیاری لێكردوون، هەروەها پشتی بە چەندین سەرچاوەی زانستیش بەستووە.

بەپێی لێكۆڵینەوەكانی موزەفەریان 50% تا 70%ی ژنانی رۆژهەڵاتی كوردستان خەتەنە كراون، بەڵام دەڵێت ئەو ئامارە لە هەموو شوێنەكان بەو شێوەیە نییە "بۆنموونە لە گوندێكدا خەتەنە لەناو ژناندا نابینرێ، بەڵام لە گوندێكی تەنیشتی ژنان خەتەنە دەكرێن".

بەپێی لێكۆڵینەوەكەی موزەفەریان، ئاماری خەتەنە لە نێوان ژنانی سوننە مەزهەب و شیعە مەزهەبی رۆژهەڵاتی كوردستان وەكو یەكە.

زۆربەی مەرجەعەكانی شیعە لە ئێران دژی خەتەنەن، بەشێكیشیان بە حەرامی نازانن و دەڵێن ئەگەر بكرێت باشترە.

مەلا عەلی خالیدی، پێشنوێژی مزگەوتی شەهرەكی شاری مەهاباد كە لە كەسایەتییە سوننە مەزهەبە دیارەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانە، سەبارەت بە خەتەنەی ژنان لە رۆژهەلاتی كوردستان بە (رووداو)ی گوت "خەتەنە بۆ پیاوان لە شەرعی ئیسلامدا واجبە، بەڵام بۆ ژنان مەكرەمەیە، واتە ئەگەر بكرێت كارێكی باشە". بەڵام ئەو مامۆستا ئاینییە جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە هیچ مامۆستایەك لەسەر مینبەر داوای خەتەنەكردنی ژنانی نەكردووە.

رێكخراوی تەندروستیی جیهانی دەڵێت كە 140 ملیۆن ژن لە سەرتاسەری جیهان لە ئەفریقاوە تا كیشوەری ئاسیا و تەنانەت ئەوروپاش خەتەنەكراون.

بەپێی پێوەرەكانی رێكخراوی تەندروستیی جیهانی، هەر ژنێك كە خەتەنە كرابێت بە "كەمئەندام" ئەژمار دەكرێت، واتە ئەگەر ئاكامەكانی لێكۆڵینەوەی رایحە موزەفەریان دروست بێت، 70%ی ژنانی رۆژهەڵاتی كوردستان كەمئەندامن.

ئەو ئامارە سەرنجی زۆربەی چالاكڤانانی بواری ژنانی راكێشاوە، پێشتر وابیر دەكرایەوە كە ئاماری خەتەنە لە رۆژهەڵاتی كوردستان زۆر لەو رێژەیە كەمتر بێت، بۆیە ئامارەكە لەسەر تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان باسوخواسی زۆری چالاكڤانان و هاونیشتمانیانی رۆژهەڵاتی كوردستانی بەدوای خۆیدا هێنا.

نیشتمان رۆحانی، چالاكڤانی بواری ژنان لە رۆژهەڵاتی كوردستان سەبارەت بەو لێكۆڵینەوەیە بە (رووداو)ی گوت "ئەو لێكۆڵینەوەیە زانستی نییە و ناكرێت پشتی پێ ببەسترێ، چونكە سەمپڵێكی 400 كەسی زۆر كەمە و ئەگەری هەیە سەردانی شوێنێكی كردبێت كە خەتەنە لەو ناوچەیە زۆر بێت".

هانا ناسری، چالاكڤانی بواری ژنان سەبارەت بە كاریگەرییەكانی خەتەنە لەسەر كەسایەتی ژنان بە (رووداو)ی گوت "خەتەنە تەنیا تاوانێك نییە بەرامبەر بە ژنان، بەڵكو تاوانێكە بەرامبەر بە مرۆڤایەتی، چونكە بەهۆی ئەو كارەوە نە ژن و نە پیاو چێژ لە سێكس نابینن و كاریگەری زۆر نەرێنی لەسەر كەسایەتی ژنان دەبێت".

سۆهەیلا قادری چالاكڤانی بواری ژنانیش لە رۆژهەڵاتی كوردستان سەبارەت بە ئەركی رێكخراوەكانی ژنان و كۆمەڵگای مەدەنی بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو دیاردەیە دەڵێت "سەبارەت بە خەتەنە رەنگە هێزە سیاسی و مەدەنییەكان كاریان كەم كردبێت، پێویستە لەوە بەدواوە كاری میدیایی و توێژینەوەی زانستی زۆرتر لەسەر ئەو دیاردەیە بكرێت و لە ئەگەری راستبوونی ئەنجامەكانی ئەو توێژینەوانە بە كردەیی و بە چڕی بەرەنگاری ببینەوە".

14/2/2015

du afsari kujrawi spai eran la surya

 

حکومەتی ئێران ئەمڕۆ شەممە کوژرانی دوو ئەفسەری سوپای پاسدارانی وڵاتەکەی راگەیاند، ئەوانەی شانبەشانی هێزەکانی رژێمی ئەسەد لە سووریا دژی ئۆپۆزیسیۆنی ئەو رژێمە دەجەنگن.

ئاژانسەکانی ئێران ئەمڕۆ شەممە 14ی شوباتی 2015 کوژرانی هەر یەک لە (عەلی سوڵتان مورادی و عەباس عەبولمەهدی) لە پارێزگای درعا لە باشووری سووریا راگەیاند، کە رۆژی پێنجشەممە لە پارێزگاکەدا لە رووبەڕووبوونە لەگەڵ ئۆپۆزیسیۆنی رژێمەکەی ئەسەد کوژرابوون.

بەپێی ئاژانسەکانی ئێران ئەم دوو کەسە لە جەنگاوەرە ئێرانییەکان بوون و کاریان پارێزگاریکردن بووە لە مەزارگەکانی شیعە لە سووریا، ئاژانسەکە دەشڵێت "تا ئێستا تەرمەکانیان لەژێر دەستی چەکدارانی ئۆپۆزیسیۆنن".

پێشووتریش ژمارەیەک ئەفسەری دیکەی ئێرانی لە سوپای پاسدارانی ئەو وڵاتە لە عێراق و سووریا کوژران، هەندێک لەوان پلەی سەربازی باڵایان هەبووە و دواترینیشیان هێرشەکەی ئیسرائیل بووە، کە بەهۆیەوە شەش فەرمانداری باڵای حیزبوڵڵا کوژران، کە حەمەد عەلی ئەڵڵە دادی یەكێك لە فەرماندەكانی ئەو سوپایە بوو.

15/2/2015

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان