<sup>رۆژنامەیەکی بەریتانی ئاشکرایکرد کە لە ساڵانی نەوەتەکاندا دەزگا هەواڵگرییەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا سیخوڕییان بەسەر ڤلادیمێر پوتین، سەرۆکی رووسیاوە کردووە.

پوتین لە نێوان ساڵانی 1992 بۆ 1996 وەک جێگری سەرۆک شارەوانی شاری سەینت پترسبۆرگ کاریکردووە و لەو کاتەوە جێگەی سەرنجی دەزگا هەواڵگرییەکانی ئەمریکا بووە. بەپێی هەواڵی رۆژنامەکە لەو ماوەیەدا ئەو دەزگا هەواڵگرییانە لەنزیکەوە چاودێری پوتینیان کردووە.

لە وەڵامی پرسیارێکدا لەو بارەیەوە کۆشکی کرملین، نکوڵی نەکرد و دیمیتری پێسکۆڤ، گوتەبێژی  ئەو کۆشکە گوتی: "ماوەیەکی زۆرە ئێمە ئەوە دەزانین".

ماوەیەک پێش ئێستاش رۆژنامەیەکی ئەڵمانی هەواڵی ئەوەی بڵاوکردەوە، کە ئەمریکا لە ساڵانی 1998 بۆ 2005 دا چاودێری گێرهارد شرۆدەر، راوێژکاری ئەو کاتەی ئەڵمانیای کردووە.</sup>

^19/7/2015

^{له‌گرته‌یه‌كی ڤیدیۆییدا كه‌ داعش بڵاوی كردۆته‌وه‌، تیایدا بۆیه‌كه‌مجار منداڵێكی سه‌ر به‌و گرووپه‌ تیرۆریستییه‌ ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ ئه‌فسه‌رێكی سوری به‌ پله‌ی نه‌قیب سه‌رده‌بڕێت.}

^{به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان، تاوانه‌كه‌ له‌ ناوچه‌ی قه‌سری حیری ڕۆژئاوا له‌ ده‌روروبه‌ری ڕۆژئاوای ته‌دمور ئه‌نجام دراوه‌.}

^{له‌گرته‌كه‌دا، ئه‌ندامێكی داعش ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ له‌ته‌نیشتییه‌وه‌ منداڵێك ڕاوه‌ستاوه‌. ئه‌و ئه‌ندامه‌ی داعش ده‌ڵێت: ” داعش ته‌نها چاوی له‌سه‌ر سوریا نیه‌، به‌ڵكو چاوی له‌سه‌ر ئه‌ورووپا و ئیسرائیلیشه‌”.}

^{شیاوی باسه‌ ئه‌مه‌ یه‌كه‌مجاره‌ داعش تاوانی سه‌ربڕین به‌منداڵه‌كان ئه‌نجام بدات. پێشتر گولله‌باران كردنی به‌ منداڵه‌كان سپاردووه‌.}

^19/7/2015

^{لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاوە بەڵێن بە نوێنەرانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران دراوە، لە كاتی پێویستدا لە دژی كۆماری ئیسلامیی ئێران، هاوكارییان پێ‌ بدرێت.}

^{“مستەفا هیجری”، سكرتێری گشتیی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران بە ئاژانسی (ئانادۆڵو)ی ڕاگەیاندووە، هێزیان بردووەتە سەر سنوور و ویستوویانە بەشێك لە پێشمەرگەكانیان بۆ ڕۆژهەڵاتی كوردستان بنێرنەوە و لەوێ لەگەڵ خەڵكدا پەیوەندییان هەبێت. جەختیشی لەوە كردەوە كە بارودۆخی ئێران لەگەڵ توركیا جیاوازە و پێیوایە: “لە هەر وڵاتێكدا هەلی گونجاو بۆ سیاسەت كردن هەبێت، ئەوا بەكارهێنانی چەك گونجاو نییە و لە توركیا ئەو دەرفەتە بۆ كورد رەخساوە كە خەباتی مەدەنی بكات”.}

^{ئەوەشی نەشاردووەتەوە كە لە سەردانەكانیاندا بۆ ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و ئەڵمانیادا، بە ڕوونی باسی ئەوەیان كردووە كە پێویستە یارمەتیی كوردانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان بدرێت. گوتیشی: “ئەوان گوتیان دەبێت لە هەموو بەشەكان یارمەتی كورد بدرێت، بەڵام بە پێی شوێن و جووڵانەوە و چۆنیەتی ڕەفتاری ڕژێمەكەی ئەو یارمەتییە دەدرێت و لەوێدا كوردی ئێرانیش پێیان وابوو كە دەبێت زیاتر یارمەتی بدرێت”. ڕوونیشی كردەوە كە تا ئێستا یاریمەتییان نەدراوە، بەڵام داوایان كردووە، زیاتر ئاگاداری ڕەوشی كوردانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان بن و لە ڕووی سیاسییەوە پشتگیریی زیاتریان بكەن. ئاماژەشی بەوە كرد كە “كوردی ئێران لە ڕووی سیاسییەوە دەبێت زیاتر هەوڵ بدەین و زیاتر دنیا شارەزاتر بێت لەوەی بەسەر كورد دێت”. ئەوەشی نەشاردەوە كە لە بەرنامەیاندا هەیە، پەیوەندییان لەگەڵ وڵاتانی عەرەبیشدا هەبێت، بەڵام لەگەڵ توركیادا: “هێشتا ئەو پەیوەندییە دیپلۆماسییەی خۆمان چاوەڕوانین، بەرقەرار نەبووە”.}

^{لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا سەبارەت بە ڕێككەوتنی چەند ڕۆژی ڕابردووی ئێران و وڵاتانی 5 كۆ 1 كە لە ڤییەنا لەسەر پرسی پڕۆگرامی ناوەكیی ئێران ئیمزا كرا، مستەفا هیجری دەڵێت: “پرسی گفتوگۆكردن لەسەر مەسەلەی پیتاندانی یۆرانیۆم لە نێوان ئێران و وڵاتانی پێنج كۆ یەك، ماوەیەكی زۆربوو دەستی پێ كردبوو، بۆ ئەوان ئەنجامەكەی لەسەرەتاوە دەركەوتبوو، چونكە وڵاتانی ڕۆژئاوا بە هاوپشتی لەگەڵ بەشی زۆری وڵاتانی دنیا، پێشیان بە ئێران گرت و ناچاریان كرد بێتە سەر مێزی گفتوگۆ و ئەمیش بە قەناعەت و دڵخوازی خۆی نەهاتە سەر مێزی گفتوگۆ، ئەوەشی ڕوویدا لە ڕێككەوتن لەسەر ئەوە نییە كە كۆماری ئیسلای ئێران باوەڕی پێیەتی، بەڵكو پێیوایە دەبێت چەكی ئەتۆمی هەبێت و لە هەر دەرفەتێكدا بۆی هەڵبكەوێت، ئەو بەرنامەیە درێژە پێ دەدات، واتە ئەو مەسەلەیە لە ڕووی قەناعەت و باوەڕەوە نەبووە و ئێران ناچار بە ڕێككەوتن كراوە”.}

basnews

^19/7/2015

^{سەرۆک بارزانی داوای لەهێزی پێشمەرگە کرد، بەوریاییەوە ئەرکی خۆیان لە پاراستنی کوردستان جێبەجێ بکەن و نابێ ململانێی حزبەکان کاریگەریی لەسەر پێشمەرگە هەبێت، چونکە بوونی ململانێی سیاسی لەناو لایەنەکان ئاساییە و ئەو ململانییە هەرچۆنێک بێت قسەی کۆتایی بۆ گەل دەبێت. دووپاتیشی کردەوە، ئەوانەی باسی دووئیدارەیی دەکەن دیارە پەند لە مێژوو وەرناگرن، ئەو هەموو خەبات و قوربانیدانەی گەلەکەمان بۆ ئەوە نەبووە کوردستان دابەش بکرێت و نابێ بەخەیاڵیش بیری لێ بکرێتەوە و کەس ناتوانێ هەرێمی کوردستان لەت بکات و ئەوەی بە یەک ئیدارەیی و یەکگرتنەوەی کوردستان قایل نییە ئازادە لەوەی شوێنێکی تر بۆ ژیانی خۆی هەڵبژێرێت، راشیگەیاند، زۆر سەیرە لەکاتێکدا دەرفەتی زێڕین بۆ کورد ڕەخساوە بۆ سەرکەوتن بەرەو لوتکە، کەسانێک هەبن باسی دوو ئیدارەیی بکەنەوە}

^{بەپێی راگەیاندراوێکی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان، ئەمڕۆ شەممە ١٨ـی٧ـی٢٠١٥، لە دووەم ڕۆژی جەژنی ڕەمەزانی پیرۆزدا، مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، بەمەبەستی جەژنە پیرۆزە و ئاگاداربوون لە ڕەوشی بەرەکانی بەرەوڕووبوونەوەی تیرۆریستان، سەنگەرەکانی پێشمەرگەی لە میحوەری ڕۆژهەڵاتی دیجلە، میحوەری ڕۆژئاوای دیجلە، میحوەری باشیک، میحوەری خازر و بەنداوی موسڵ، بەسەر کردەوە.}

^{لەو بەسەرکردنەوەیەدا سەرۆک بارزانی لەلایەن بەرپرسی میحوەرەکان و فەرماندە مەیدانییەکانی پێشمەرگەوە بە گەرمی پێشوازییان لێ کرا. سەرۆک بارزانی سەنگەرەکانی پێشمەرگەی بەسەر کردەوە و پیرۆزبایی جەژنی لە فەرماندە و پێشمەرگەکان کرد و ڕایگەیاند کە “هاتووم جەژنە پیرۆزەتان لێ بکەم و بە فەرزم زانی لە جەژندا لەگەڵ پێشمەرگە قارەمانەکان بم”.}

^{سەرۆک بارزانی هەروەها داوای لەهێزی پێشمەرگە کرد، بەوریاییەوە ئەرکی خۆیان لە پاراستنی کوردستان جێبەجێ بکەن و نابێ ململانێی حزبەکان کاریگەریی لەسەر پێشمەرگە هەبێت، چونکە بوونی ململانێی سیاسی لەناو لایەنەکان ئاساییە و ئەو ململانییە هەرچۆنێک بێت قسەی کۆتایی بۆ گەل دەبێت.}

^{سەرۆک بارزانی هەروەها ڕایگەیاند کە ئەوانەی باسی دووئیدارەیی دەکەن دیارە پەند لە مێژوو وەرناگرن، ئەو هەموو خەبات و قوربانیدانەی گەلەکەمان بۆ ئەوە نەبووە کوردستان دابەش بکرێت و نابێ بەخەیاڵیش بیری لێ بکرێتەوە و کەس ناتوانێ هەرێمی کوردستان لەت بکات و ئەوەی بە یەک ئیدارەیی و یەکگرتنەوەی کوردستان قایل نییە ئازادە لەوەی شوێنێکی تر بۆ ژیانی خۆی هەڵبژێرێت.}

^{سەرۆک بارزانی ڕاشیگەیاند: زۆر سەیرە لەکاتێکدا دەرفەتی زێڕین بۆ کورد ڕەخساوە بۆ سەرکەوتن بەرەو لوتکە، کەسانێک هەبن باسی دوو ئیدارەیی بکەنەوە، دڵنیاشم خەڵکی کوردستان وەڵامی ئەوانە دەداتەوە.}

^{زۆر سەرۆک بارزانی هەروەها تەئکیدی کردەوە کە مەینەتی و قوربانیدانی گەلەکەمان بە درێژایی مێژوو بۆ ئەوە نەبووە کورد پاشکۆ و ژێر دەستە بێت، دوژمنانی گەلەکەمان دەستیان لەهیچ تاوانێک نەپاراستووە و هەرچییان پێ کرابێت کردوویانە بەڵام نەیانتوانی ئیرادەی گەلەکەمان بشکێنن، بۆیە ناکرێت چیدیکە گەلی ئێمە لەو مەینەتییانەدا بژیت و بە ئاگری خەڵکی تر بسووتێت. دەبێ بڕوامان بەخۆمان بێت و گەلەکەمان لەو مەینەتییانە ڕزگار بکەن، نابێ غەدر لە قوربانیدانی گەلەکەمان بکەین، ئێمە لەنێوان سەربەخۆیی و پاشکۆبوونداین و هەرگیز پاشکۆبوون هەڵنابژێرین.}

^{سەرۆک بارزانی هەروەها ڕایگەیاند: بەرلەوەی پرۆسەی ئازادکردنی موسڵ بەڕێوە بچێت پێویستە دڵنیایی بدرێتە پێکهاتە جیاوازەکانی ئەو پارێزگایە کە ڕۆڵیان لە بەڕێوەبردنی پارێزگاکەیاندا دەبێت و جارێکی تر تووشی نەهامەتی نەبنەوە و نەچەوسێندرێنەوە.}

^{لە درێژەی سەردانەکەیدا سەرۆک بارزانی سەردانی هێزەکانی پێشمەرگەی لە بەنداوی موسڵ کرد و وێڕای جەژنە پیرۆزە و دەستخۆشیی لە پێشمەرگە قارەمانەکان بۆ پاراستنی ئەو بەنداوە، ڕێنماییشی دا بە فەرماندەکان کە ئاسانکاریی پێویست بۆ تیمەکانی چاککردنەوە و تیمە تەکنیکییەکان بکەن بۆ ئەوەی کاری چاککردنەوەی پێویست لە بەنداوەکە ئەنجام بدرێت.}

^19/7/2015

<sup>عەلی خامەنەئی، رێبەری باڵای کۆماری ئیسلامی لە نوێژی جەژنی رەمەزان کە ئەمڕۆ شەممە 18-7-2015 لە ئێران کرایە جەژن رایگەیاند ''رێککەوتنی ئەتۆمی ئێران لەگەڵ وڵاتانی 5+1 دەبێ بە رێڕەوێکی یاسایی چاوەڕوانکراودا بڕوات و چ پەسەند بکرێت یان پەسەند نەکرێت رێگە بە خراپ کەڵک وەرگرتن لەو رێککەوتنە نادەین".

لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا رێبەری ئێران تیشکی خستە سەر سیاسەتی ئێران لەدوای رێککەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ وڵاتانی زلهێزی جیهان و رایگەیاند:" رەشنووسی رێککەوتنی ئەتۆمی پەسەند بکرێت یان نەکرێت، ئێمە دەست هەڵناگرین لە پشتیوانیکردنی دۆستانمان لە ناوچەکە، گەلانی ستەملێکراوی فەلەستین و یەمەن، گەل و حکومەتی سووریا، گەل و حکومەتی عێراق، گەلی ستەملێکراوی بەحرەین و موجاهیدانی لوبنان و فەلەستین بەردەوام لەلایەن ئێمەوە پشتیوانی دەکرێن".

گۆرانکاری سیاسەتی ئێران لەبەرامبەر ئەمریکاوە بەشێکی دیکەی قسەکانی رێبەری ئێران بوو کە رایگەیاند:" بەو دانوستاندنانەی کە بەڕێوەچوو و بەو رەشنووسەی کە نووسراوە، سیاسەتی ئێمە لەبەرامبەر ئەمریکاوە هیچ گۆرانکارییەکی بەسەردا نایەت".

عەلی خامەنەئی رێککەوتنەکە بە سەرکەوتنی ئێران هەژمار دەکات و پێیوایە ئەوان دانیان بە مافی ئەتۆمی ئێراندا ناوەوە دەڵێت:''ئێران رووبەڕووی ئەو شەش وڵاتە بووە، ئەوانیش بە ناچاری دانیان بە مافی ئێران نا لە پیشەسازی ئەتۆمیدا، رێککەوتنەکەش بە رێڕەوی خۆیدا دەڕوات و هیچ کەسێک ناتوانێت بنەما دەستوورییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران پێشێل بکات''.

خامەنەئی هاوشێوەی جاران هێرشدەکاتەوە سەر ئەمریکا و دەڵێت ''ئێران هیچ کاتێک مل نادات بۆ ئارەزووەکانی دووژمنانی، ئەوەی بەرپرسانی ئەمریکاش باسیدەکەن لە ملکەچبوونی ئێران ئەوە خەونێکی ئیدارەی ئەمریکایە کە هەرگیز نایبینن، پێنج سەرۆککۆماری ئەمریکا لەسەرەتای شۆڕشی ئێرانەوە تاوەکو ئیستا بە خەونی تەسلیم کردنی ئێرانەوە یان مردن و یان لە مێژوودا ون بوون، تۆیش( سەرۆککۆماری ئێستای ئەمریکا) وەک ئەوانی پێشووتر هیچکات ئەو ئاواتەت نایەتە دی کە ئێران تەسلیم بکەی ''.

لە کۆتاییدا خامەنەئی باسی شەڕ دەکات و دەڵێت ''ئێمە هیچ کات شەڕخواز نەبووین، بەڵام ئەگەر رووبدات، ئەوەی تێیدا بە دۆڕاوی دەردەچێت تەنیا ئەمریکایە''.</sup>

^18/7/2015

<sup>لە زاگریبی پایتەختی کرواتیا وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتە پێشوازیکرد لە فەلاح مستەفا، بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی حکومەتی هەرێمی کوردستان.

ڤێزنا پوسیچ، جیگرى یەکەمى سەرۆکوەزیران و وەزیرى دەرەوەی ئەو وڵاتە رایگەیاند:" سوپاسی حکومەتى هەرێمى کوردستان دەکەین بۆپێشوازیکردن لەو ژمارە زۆرەى ئاوارە و پەنابەران". هاوکات پشتگیرى کرواتیاى دووپات کردەوە لە رووى هاوکارى مرۆیى بۆ هەرێمى کوردستان.

ڤێزنا پوسیچ گوتی " بەردەوام دەبین لەسەر هاوکارى سەربازى هێزەکانى پێشمەرگە، ئەمەش تەنیا هاوکارى کردنى هەرێمى کوردستان نیە، بەڵکو هاوکارى هەموو جیهانە، لەبەرئەوەى پێشمەرگە بەنوێنەرایەتى جیهان شەڕ دەکات".

فەلاح مستەفا، بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی حکومەتی هەرێمی کوردستان، بەناوى حکومەت و گەلى کوردستان سوپاسى حکومەتى کرواتیاى کرد بۆ پشتگیرى لە هێزەکانى پێشمەرگە و هاوکارى مرۆیى بۆ ئاوارە پەنابەران.

هاوکات ئامانجى سەردانەکەى خستەڕوو کە بۆ زیاتر بەرەوپێش بردنى پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمى کوردستان و کرواتیایە لە بوارەکانى سیاسى، ئابورى، پەروەردە و کولتورى. هەروەها داواى هاوکارى کرد بۆ چارەسەرى بریندارانى هێزەکانى پێشمەرگە و ئەو کەسانەى لەدەست داعش رزگاریان بووە و پێویستیان بە چارەسەرى دەروونى هەیە.

هەردوولا هاوڕابوون لەسەر کارکردن بەیەکەوە بۆ ئامادەکارى بۆ واژۆکردنى یاداشتنامەیەکى ڵێک تێگەیشتن لە نێوان هەردوولا کە نەخشە رێگایەک دەبێت بۆ پتەوکردنى بوارەکانى هاوکارى و هەماهەنگى نێوان کرواتیا و هەرێمى کوردستان.

هەروەها هاوڕابوون لەسەر ئەنجامدانى کۆڕبەندى ئابورى و بازرگانى بۆ زیاتر لەیەکتر نزیک کردنەوەى کۆمپانیاکان و پەرەپێدانى پەیوەندیە ئابوورى و بازرگانیەکان.</sup>

^18/7/2015

<sup>كەتيبەكانى حیزبوڵڵاى عێراقی رایگەیاند:" تاوەكو ئێستا ئۆپەراسیۆنی كۆنترۆڵكردنەوەی تەواوی پاڵاوگەی بێجی باكووری شاری تكریت دەستیپێنەكردووەو پڕۆسەی سەربازی ئێستای باكووری شارۆچكەی بێجی ئۆپەراسیۆنی سەربازی داهاتووی پاڵاوگەی بێجی دیاریدەكات".

جەعفەر حوسەینی گوتەبێژی كەتیبەكانی حیزبوڵڵای عێراقی لە لێدوانێكی رۆژنامەڤانیدا گوتی "ئێستا هێزە ئەمنییەكان و هێزەكانی حەشدی شەعبی لە هەردوو ناوچەی حاوی و ئەلبۆجواری باكووری شارۆچكەی بێجی كار لەسەر نەهێشتنی شانە چەكدارەكانی رێكخراوی داعش دەكەن، كە تاوەكو ئێستا لە ناوچەكە ماون و هێزە ئەمنییەكان دەكەنە ئامانج".

حوسەینی گوتیشی "هێشتا ئۆپەراسیۆنی كۆنترۆڵكردنەوەی پاڵاوگەی بێجی دەستیپێنەكردووە، هاوكات پرۆسە سەربازییەكانی ئێستای باكووری شاری تكریت سروشتی ئۆپەراسیۆنی كۆنترۆڵكردنەوەی پاڵاوگەی بێجی و ناوچەكانی دەوروبەری دیاریدەكات".

بەپێی سەرچاوە ئەمنییەكان، نزیكەی 40% رووبەڕی پاڵاوگەی بێجی لەژێر كۆنترۆڵی هێزە ئەمنییەكان و چەكدارانی حەشدی شەعبی دایەو 60% شى بەدەست چەكدارانی داعشەوەیە.

دوای مانگێك شەڕو پێكدادانی بەردەوام لە نێوان هێزە ئەمنییەكان و چەكدارانی داعش، لە سەرەتای مانگی نیسانی 2015 هێزە ئەمنییەكان، شاری تكریتیان كۆنترۆڵكردەوە، بەڵام تاوەكو ئێستاش رووبەرێكی فراوانی شارۆچكەکە و پاڵاوگەی بێجی بەدەست چەكدارانی داعشەوەیە.

4 ی تەمووزی 2015 ، چەكدارانی رێكخراوی داعش دوای شەڕێكی قورس لەگەڵ هێزەكانی عێراق توانیان هەر دوو گەڕەكی سەرەکی عەسری و تەئمیم لە شارۆچكەی بێجی كۆنترۆڵبكەنەوە.</sup>

^18/7/2015

 <sup>ئەو کەشتییە بارهەڵگرە گەورە نەوتییەی ئێران، کە بڕی یەک ملیۆن بەرمیل نەوتی هەڵگرتبوو و  ماوەی مانگێک دەبێت لە کەناراوە ئاوییەکانی وڵاتی ئێران گیریخواردبوو، دوای رێککەوتنە ئەتۆمییەکەی ئێران و وڵاتانی پێنج کۆ یەک بەرەو ئاسیا بەڕێکەوت.

رۆیشتنی ئەو بارهەڵگرە نەوتییەی ئێران لە کاتێکدایە، کە شرۆڤەکاران پێشبینیان نەدەکرد، بەرهەمی نەوتی ئێران، تا ساڵی داهاتوو بچێتە بازاڕەکانەوە.  

ئێران ملیۆنان بەرمیل نەوتی خامی بۆ ماوەی چەند مانگێک لەسەر ئەو کەشتییە بار‌هەڵگرانە لە ئاوە هەرێمییەکانیدا عەمبارکردبوو.

سەرچاوەیەک، کە چاودێری جموجۆڵی بارهەڵگرە نەوتییەکان دەکات رایگەیاند، بارهەڵگری ستارلای بارکراو بە نەوتی سەر بە کۆمپانیای نیشتمانی ئێران، لە 12 ی کانوونی یەکەم 2014 ئەو بارهەڵگرانەی وەکو یەدەگکردنی نەوت بەکارهێناوە.

سەرچاوەکانی رۆیتەرزیش، دەریانخستووە کە بارهەڵگرە ئێرانییەکە لە دەریاکانی کەنداو بەئاراستەی وڵاتی سەنگافورە رۆیشتووە.

بێژەن زەنگەنە، وەزیری نەوتی ئێران، مانگی رابردوو رایگەیاندبوو" ئامانجمان ئەوەیە، رێژەی بەرهەمهێنانی نەوت بۆ 5 سەد هەزار بەرمیل لە رۆژێکدا بەرزبکەینەوە لە ماوەی دوومانگی سەرەتای سووککردنی سزاکانی سەر ئێران، هەروەها نەوتەکەمان بۆ دووملیۆن بەرمیل لە رۆژێکدا بەرزدەکەینەوە لە ماوەی شەش بۆ حەوت مانگی دوای دەستپێکردنی کەمکردنەوەی سزاکانی سەر ئێران".

سەرچاوەکانی تایبەت بە چاودێریکردنی بارهەڵگرەنەوتییەکانیش رایانگەیاندووە، ئێران لە مانگی رابردوودا، زیاتر لە 40 ملیۆن بەرمیلی لەسەر کەشتییە بارهەڵگرەکانی لە نێو ئاوە هەرێمییەکان عەمبارکردووە، کە زۆرینەی ئەو رێژەیە نەوتی خام بووە.</sup>

^17/7/2015

<sup>باراک ئۆباما سەرۆکی ئەمریکا پیرۆزبایی لەموسڵمانانی ئەمریکا و جیهان دەکاتبەهۆی جەژنی رەمەزانەوە و هیواخوازە ئەم جەژنە بکرێتە پشوو لەسەرجەم قوتابخانەکانی ئەمریکا.

لەبەیاننامەیەکدا باراک ئۆباما، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا رایگەیاند:"رۆژی پشوو ئامرازێکە بۆ بیرخستنەوەی هەموو ئەمریکیەک بە گرنگی رێزگرتن لەسەرجەم ئایین و بیروباوەڕەکان".

بەپێی بڕیارێکی سەرۆکی شارەوانی لەساڵی خوێندنی داهاتووەوە خوێندکارانی نیویۆرک دوو رۆژی جەژنی رەمەزان و قوربان دەکەنە پشوو ئۆباما لەمبارەیەوە گوتی :"ئەم بڕیارە داننانە بەفرەیی و دەوڵەمەندیی میللەتەکەمان".</sup> 

^17/7/2015

<sup>لەدوایین سەردانی سەرۆکی هەرێم کوردستان بۆ کۆشکی سپی حیساب بۆ باڵەکانی ناو یەكێتیش کراوە.

هێمن هەورامی، ئەندامی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان و بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی پارتی، لە کاتی بەشداریکردنی لەبەرنامەی رووداوی ئەمڕۆی رادیۆ و تەلەڤزیۆنی رووداو لەبارەی بە دامەزراوەیكردنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی هەرێمی كوردستان رایگەیاند "ئاساییە لە چوارچێوەی دیموکراسیدا حیزبەکان گلەیی بکەن لەوە پارتی دەستی گرتووە بەسەر بەشێکی زۆری لە پەیوەندییەکانی دەرەوە، بەڵام ئەمە جۆرێکە لە چاو هەڵنەهاتن بە سەرکەوتنە دیپلۆماسییەکانی هەرێمی کوردستان.

هەورامی ئاماژە  بە دوایین سەردانی مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بۆ کۆشکی سپی دەدات و دەڵێت:" لەو سەردانەی سەرۆکی هەرێم نەک حیساب بۆ یەکێتی کراوە، بەڵکو حیساب بۆ باڵەکانی ناو یەكێتیش کرا، وەزی پێشمەرگە کە لە بزووتنەوەی گۆڕانە لە هەموو سەردانەکانی ئەم دواییە بە سیفەتی ئەوەی کە وەزیری پێشمەرگەیە بەشدارە بووە لەگەڵ شاندەکاندا لە یەکەم سەردانی سەرۆکی هەرێم بۆ کۆشکی سپی نوێنەری هەموو لایەنەکانی لەگەڵ بووە بە کەمە نەتەوایەتییەکانیشەوە، ئەو قسانەشی لەوبارەیەوە دەکرێت، جۆرێکە لە شەڕ پێفرۆشتن و چاوپێهەڵنەهاتن".

ئەو ئەندامەی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی پارتی دەپرسێت" ئایا ئەو شاندانەی دەچنە دەرەوە بەناوی شاندی پارتی دیموکراتی کوردستانەوە دەچن؟ ئامانج لە سەردانەکەیان بۆ دەرخستنی بەرژەوەندییەکانی پارتی دیموکراتی کوردستانە؟ یان ئەم شاندانە نوێنەرایەتی هەرێمی کوردستان دەکەن؟

هەورامی، نموونە بەوەش دەهێنێتەوە "کاک قوباد تاڵەبانی کاتێک دەچێتە ئەمریکا لەگەڵ کۆمەڵێک لایەن دادەنیشێت، پارتی هیچ کاتێک گلەیی کردووە نوێنەری ئێمەی نەبردووە، کاک قوباد وەکو جێگری سەرۆکی حکومەت چووەتە ئەوێ، لە سلێمانی دەیانجار شاندی ئەملاو ئەولا هاتوون، لە سلێمانیشەوە شاند چووەتە ئەملاو ئەولا".

هێمن هەورامی دەڵێت:" قەت پارتی گلەیی نەکردووە بۆچی نوێنەرایەتی پارتی تێدا نەبووە، ئێمە پێمانوایە مادام شاندێک نوێنەرایەتی سیاسەت و بەرژەوەندی گەلی کوردستان بکات، نابێت دایبەزێنینە ناو ئەو ئاستە".

هەوارمی دەشپرسێت، کاتێک سەرۆکی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە سەرۆکێک یان بەرپرسانی باڵای وڵاتان دەکات، بەپێی یاسای ژمارە یەکی سەرۆکایەتی هەرێمی ساڵی 2005، کە لە پەرلەمانی کوردستان دەرچووە پێشوازیان لێدەکات، دەڵێت " کاتێک جۆن کێری هاتە کوردستان، بانگی کاک نەوشێراون کرا بۆ نێو کۆبوونەوەکە، کاک بەرهەم ساڵح لە کۆبوونەوەکە بوو، رەنگە لەناو خودی یەکێتی گلەیی ئەوە کرابێت کێ دەڵێت بەرهەم ساڵح نوێنەرایەتی ئێمە دەکات".

هێمن هەورامی دەڵێت:" ناکرێت کێشەی ناوخۆیی حیزبێکی سیاسیی، باڵباڵێنی ئەم لایەن و ئەو لایەنەو ململانێی دوو حیزب لە سلێمانی لەسەر ئەم بابەتانە تەوزیف بکرێن"، دەشڵێت " سەرۆکی هەرێمی کوردستان سەرۆکەکەی سەرۆکی هەڵبژێردراوی ئەو گەلەیە، سەرۆکی حکومەت، جێگری سەرۆکی ئەو حیزبەیە، پارتی هێزی ژمارە یەکی کوردستانە بە هەڵبژاردن، بەڵام پارتی لەناو ئەو پۆستانەدا سیاسەت بۆ کوردستان دەکات، نەک بۆ حیزبەکەی".

ئاسایی نییە حیزبێکی سیاسیی بۆ ململانێی ناوخۆ داوا لە کۆنسوڵەکان بکات بەشداریی کۆبوونەوی پەرلەمان بکەن

سەبارەت بە پەیوەندییە حیزبییەکان لەگەڵ وڵاتانی دەرەوە، هێمن هەورامی، ئەندامی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی پارتی گوتی "یەکەم شت پێویستیمان بەوەیە یاسایەک لە پەرلەمانی کوردستان دەربچێت، یان لەناو یاسای حیزبەکاندا پەیوەندی حیزبە سیاسییەکان بە لایەنی فەرمی وڵاتانی بیانی، دەبێت لە کەناڵی حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە بێت، یان دەبێت یاسایەکی نوێ لەمبارەوە دەربکرێت، یان یاسای حیزبەکان هەموارکردنەوەی تێدا بکرێت".

پارتی نوێنەرایەتی لە هیچ وڵاتێک نەهێشتووە

 هێمن هەورامی دەڵێت:" من بەناوی پارتییەوە ئەو قسەیە دەکەم لە دوای پێکهێنانی کابینەی یەکگرتووی کوردستانەوە، پارتی دیموکراتی کوردستان لە هیچ وڵاتێک نوێنەرایەتی حیزبی خۆی نەهێشتووە تەنیا لە تورکیا نەبێت، ئەویش لەبەر ئەوەی تا ئێستا نوێنەرایەتی حکومەت لە تورکیادا نییە".

هەوارمی گوتیشی " هەموو حیزبێک ئازادە لەوەی پەیوەندی لەگەڵ کام حیزب هەیە، ئێمە لە پارتی تۆڕێکی پەیوەندی فراوانمان لەگەڵ حیزبە حاکمەکانی زۆرێک لە وڵاتانی دونیا هەیە، لەگەڵ حیزبە ئۆپۆزسیۆنەکانیش دادەنیشین، بەڵام ناچین بە فەرمی لەگەڵ دەوڵەتێک دابنیشین، بەڵام ئەمە ئاسایی نییە حیزبێکی سیاسیی بۆ ململانێی ناوخۆ داوا لە کۆنسوڵەکان بکات بێت لە کۆبوونەوەیەکی پەرلەماندا دابنیشێت".

ئێران و وڵاتانی 5+1

سەبارەت بە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ئێران بەتایبەت لەدوای رێککەوتنی 5+1 لەگەڵ ئێران، هەورامی ئاماژە بەوە دەدات "ئێران دەوڵەتێکی گرنگی ناوچەکەیە، نزیکەی 500 کم سنوورمان لەگەڵ ئێران هەیە، ئێمە بمانەوێت و نەمانەوێت لە پەیوەندی هەرێمی خۆمان جوگرافیا رۆڵ دەبینێت، سۆز رۆڵ نابینێت، ئایدۆلۆژیا رۆڵ نابینێت، کۆمەڵێک خاڵی هاوبەش لەنێوان ئێمە و ئێراندا هەیە، یەکێک لەوانە سنوورە، بەرژەوەندی ئابووری هاوبەشە، پرسی کوردە لە هەردوولا، بەڵام ئێمە هیچ وەختێک رێگە نە بە ئێران و نە بە تورکیا دەدەین نە رێگە بە ئەمریکاو نە رێگە بەخەڵکی دیکەش دەدەین لەجیاتی گەلی کوردستان ئەوان بڕیار لە چارەنووسی ئێمە بدەن".

هەورامی ئاماژە بەوەش دەدات "دەمانەوێت پەیوەندییەکانمان لەسەر بنەمای هاوسەنگی و رێزی هاوبەش بێت، نەک لەسەر بنەمای تابع و مەتبوع، ئێمە نابینە تابعی هیچ کەسێک و تابعی گەلی کوردستان دەبین".

بارزانی بۆ پێشخستنی دۆزی رەوای گەلی کورد چووە تورکیا نەک بۆ رێکلام

هەورامی بەئاماژەدان بەوەی شوێنکەوتەی تورکیا نین و لە هەڵبژاردنەکاندا رێکلامیان بۆ ئەردۆغان نەکردووە، رایگەیاند" جەنابی سەرۆک بارزانی لە مانگی 11ی 2013 لەسەر داوەتێکی فەرمی سەرۆکوەزیرانی تورکیا چووتە دیاربەکر، کۆبوونەوەکە بۆ پێشخستنی دۆزی رەوای گەلی کورد بووە، شڤان پەروەریش چووە ئەوێ، خەڵکی باکووری کوردستان هەمووی لە پێشوازی جەنابی سەرۆکدابوون".

هەوارمی روونیشی دەکاتەوە "ئێمە لەسەر ئەم سیاسەتە بەردەوام دەبین، نەک لە تورکیا، لە ئێران و هەرشوێنێکی دیکەیش بچووکترین هەل هەبێت بۆ ئەوەی دۆزی کورد پێشبخرێت، هەر هێز و هەر لایەنێکی دەسەڵاتدار بیەوێت مەسەلەی کورد بەشێوازی ئاشتیانە چارەسەر بکات، ئێمە تا ئەوپەڕی سنوور پێشوازی لێدەکەین".
 
هەوارمی، زیاتر لەسەر ئەم پرسە دەوستێت و دەڵێت "کاتێک کە جەنابی سەرۆک چووە تورکیا هەموو پەرلەمانتارە کوردەکان کە لەسەر پەکەکەش هەژمار دەکرێن هاتنە پێشوازی جەنبیان، کە جەنابی سەرۆک کۆنگرەی رۆژنامەوانی بەست، لەیلا زانا و عوسمان بایدەمیر لەگەڵی بوون و سەردانیشی کردن، عوسمان بایدەمیر گوتی ئەمڕۆ گەورەترتن رۆژی مێژووییە کە لەسایەی مەسعود بارزانیدا ئاڵای کوردستان لەناو دیاربەکر هەڵدەکرێت".

هەورامی دەشڵێت "دەبێت گەلی کوردستان شانازی بەوە بکات، نەک بگوترێت ئەمە رێکلامە بۆ ئاکپارتی، سبەی ئەگەر جەهەپەش ئاوا لە پرسی کورد بێتە پێشەوە ئێمە پشتیوانی لەو پرۆسەیە دەکەین، هەر لایەنێکی سیاسی بێت، بەڵام ئێمە هیچ وەختێک پشتیوانی لە چارەسەری سەربازی و ئەمنی بۆ دۆزی کورد نە لە تورکیا و نە لە ئێرانیش ناکەین".

پەیەدە تا ئەم ساتەش رێگە نادات هیزێکی سەربازی کوردی هاوبەش دروست ببێت

سەبارەت بەوەی دەگوترێت ئەمریکا هانی ئێوەی داوە لە پەکەکە نزیک ببنەوە،  هێمن هەوارمی گوتی "ئەم زانیارییانە هەڵەن، ئەگەر ئەمریکا راست دەکات با ناوی پەکەکە لە لیستی تیرۆر دەربهێنێت، تا ئێستاش پەکەکە لە لیستی تیرۆری ئەمریکایە".

سەبارەت بە رۆژئاوای کوردستانیش، هەورامی دەڵێت "ئێمە دەرگای پەیەدەمان بەرووی ئەمریکا کردەوە، لەم هەولێرەوە لەژووری ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانەوە پەیوەندی پەیەدە لەگەڵ ئەمریکا دروستکراوە، پەیەدە زانیاری بە پێشمەرگە داوە، پێشمەرگەش بە هێزی ئاسمانی ئەمریکای داوە، کۆبانێ بەمجۆرە ئازادکراو لێنەگەڕا بکەوێت".

سەبارەت بەوەی بۆچی پەیەدە لێناگەڕێت پێشمەرگە بچێتە رۆژئاوا، هەوارمی دەڵێت "حەق وایە ئەو پرسیارە ئاراستەی ئەوان بکرێت، لە کاتێکدا ئەم پێشمەرگانە پێشمەرگەی ئێمە نین، 4 بۆ 5 هەزار پێشمەرگەی رۆژئاوای کوردستانن، سەر بەلایەنەکانی دیکەن، مەشقیان پێکراوە بۆ ئەوەی وەک هێزێکی کوردی لەگەڵ پەیەدەدا پێکەوە رۆژئاوای کوردستان بپارێزن، بەڵام پەیەدە پێشێلی رێککەوتنی هەولێر 1 دەکات، پێشێلی رێککەوتنی هەولێر 2 دەکات، پێشێلی رێککەوتنی دهۆکی کرد بۆ ئەوەی هێزێکی سەربازی هاوبەش دروست ببێت، پەیەدە تا ئەم ساتەش رێگە نادات هیزێکی سەربازی کوردی هاوبەش دروست ببێت".

بۆ کورد شەرمە هێزێکی کوردی ناوی لە لیستێک بێت، کە ناوی داعشی تێدایە

لەبارەی سیاسەتی هەرێمی کوردستان لەبەرامبەر بە رۆژئاوا، بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی پارتی دەڵێت " سیاسەتی هەرێمی کوردستان ئەوەیە رۆژئاوای کوردستان ئازاد بێت، پێکەوە ئیدارە بکرێت، ئەجێندای خۆیان هەبێت، نەک شوێن ئەجێندای تورکیا و وڵاتانی دیکە بکەون، بۆ زانیاری ئێوە کاتێک لە کۆنگرەی نیویۆرک بەشداربووین ، ئێمە لەوێ بۆمان دەرکەوت پەیەدە ناوی لەو لیستەی نەتەوە یەکگرتووەکاندا هەیە، کە منداڵانی خوار تەمەن 18 ساڵ دەڕفێنن، ئەو بابەتەمان لەگەل برادەران لە UN نوێنەری پەیەدە کە لە کۆنگرەکە لەگەڵ ئێمە بەشداربوو باسکردووە، گوتمان هاوکارتان دەبین بۆ ئەوەی لەو لیستە دەرتان بهێنین، چونکە بۆ کورد شەرمە هێزێکی کوردی ناوی لەو لیستە هەبێت، کە ناوی داعش و پەیەدە پێکەوە لەو لیستە بێت".

23ـی حوزەیران نمایشێکی سیاسی ئیعلامی بوو

سەبارەت بەو دۆخەی لە 23ـی حوزەیران روویدا، هەورامی پێیوایە 23ـی حوزەیران "نمایشێکی سیاسی ئیعلامی بوو، بە خەیاڵی خاوی خۆیان پارتی دەخەنە کۆڕنەڵێکەوە، بەڵام پێمانوایە ئەمە شکستێک بوو بۆ ئەو لایەنانە، چونکە ئەوان تەوافق و سازانیان تێکدا، ئەو تەوافوقەی هێزێکی وەک گۆڕان لە هەڵبژاردنی پێشووتر 25 کورسی هەبوو یەک وەزارەتیشیان هەبوو، ئێستا لەبەر تەوافوق کە ئێمە باوەڕمان پێیەتی بە 24 کورسییەوە سەرۆکی پەرلەمان و 4 وەزیریان هەبێت و جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراقیان هەبێت".

هەوارمی، ئەوەش دەخاتە روو "ئەمە ئەو تەوافوقە بوو کە ئەوان شکاندیان، بەو تەوافوقەی هاتنە پەرلەمان خۆیان شکاندیان، لە کاتێکدا ئێمە لیژنەیەکی 21 کەسی دەستووریمان هەیە".

هێمن هەورامی، ئەندامی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی پارتی هۆکاری دروستبوونی دۆخەکەش دەگەڕێنێتەوە بۆ "مونافەسەیەکی سیاسی نێوان یەکێتی و گۆڕان و هێزەکانی پێشووتری ئۆپۆزسیۆنە لەسەر سلێمانی و هێنایان و تەوزیفیان کرد لەسەر هەموو هەرێمی کوردستان و سازانی پەرلەمانیان پشگوێخست، هەر ئەمەش بوو وای لە یەکگرتوو کرد کە نابێت یەکگرتوو لەناو ململانێکانی سلێمانی دابێت".</sup>

^17/7/2015