فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

munid maxid

 

هەریەک لە هەڵبژاردەکانی مەغریب و جەزائیر گەیشتنە یاریی کۆتایی پاڵەوانیەتی بالەی تازەپێگەیشتوانی وڵاتانی عەرەب، کە کوردێک بەرپرسی پاڵەوانیەتییەکەیە.

ماوەی دوو هەفتەیە وڵاتی مەغریب میوانداریی یارییەکانی ئەم کێبڕکێیە دەکات، کە یانزە وڵات پشکدارییان کردووە و ململانێیەکی بەهێز دەبیندرێت بەتایبەت یارییەکانی چوار گۆشەی زێڕین، کە پڕ بوون لە رکابەری، لە رووبەروبوونەوەی یەکەمدا کوڕانی مەغریب بە پشت بەستن بە هاندەرانیان توانیان بەئەنجامی سێ گێم بەرامبەر بە دوو گێم لە کوڕانی تونس ببەنەوە و بلیتی یاریی کۆتایی وەرگرن.

لە یارییەکی دیکەدا جەزائیرییەکان دوای بڕینی قەتەڕیەکان بەئەنجامی سێ گێم بەرامبەر بە گێمێک توانیان بلیتی یاریی کۆتایی وەرگرن، ئەوەی جێگای سەرنجە موئەیەد مەغدید جێگری سەرۆکی یەکێتی بالەی وڵاتانی عەرەب، کە کوردە و خەڵکی هەولێرە، بەرپرسی ئەم پاڵەوانیەتیەیە.

لە پەیوەندییەکی تایبەت بە رووداو،  موئەیەد مەغدید گوتی : ئەمساڵ ئاستی تیپەکان زۆر بەرزە، چەندین یاریزانی نوێ لە وڵاتانی مەغریب و تونس و جەزائیر دەرکەوتن، هەروەها یەکێتی بالەی عەرەبی بڕیاری دا لە مانگی نۆڤێمبەری داهاتوودا لە شاری شەرم شێخی میسر کۆبوونەوە ئەنجام بدات بۆ ئەوەی کاتی پاڵەوانیەتییەکانی داهاتوو دیاریی بکرێت.

15/8/2015

 

 

پۆنتا بالێنا کەرتێکی گەشتیاری سەرەکییە لە دوورگەی مایۆرکا و بەگوێرەی ئامارە گەشتیارییەکانی ئیسپانیا، ساڵانە یەک میلیۆن گەشتیاری بەریتانی سەردانی دەکەن، بەڵام بەهۆی هاتنی ژمارەیەکی زۆر لە گەنجی بەریتانیا و خواردنەوەی زۆری خواردنەوە کهولییەکان لەکاتی گەشتەکانیاندا کێشەی زۆر لەو ناوچەیە دروست دەبێت.

 بەرپرسانی مایۆرکا هەوڵیان داوە کۆمەڵیک پێوەر و یاسای نوێ لەو ناوچەیە پەیڕەو بکەن بۆ ئەوەی چارەسەری ئەو کێشانە بکەن، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا گەشتیارە گەنجە بەریتانییەکان پەیڕەوی ئەو پێوەرانە ناکەن و لەسەر شەقام و هەر شوێنێک بیانەوێت کهول دەخۆنەوە، هەندێکجار تاکو کاژێر ٨ی بەیانی لەسەر شەقامەکان دەخۆنەوە و چەندین جۆرە کێشە دروست دەکەن. 

ئەوان هەندێک جار تەواو خۆیان رووتدەکەنەوە، یان بەهۆی سەرخۆشبوونیانەوە کێشە دروست دەکەن، جگە لە دەنگە دەنگ و هەڵای نێو شەقامەکان. 

پۆلیسی مایۆرکا سزای ٤ هەزار و ٦٠٠ دۆلاری بۆ ئەو کەسانە داناوە کە بە تەواوی خۆیان رووتدەکەنەوە، بەڵام چارەسەری کێشەکەی نەکردووە، بۆیە داوای لە بەریتانیا کردووە پۆلیس بنێرێتە ئەو ناوچەیە.

ئیسپانیا تاکە وڵات نییە کە داوای کردبێت پۆلیسی بەریتانیا بێتە وڵاتەکەی و چاودێری گەشتیارییە بەریتانییەکان بکات، بەڵکو ئەڵمانیاش لە ساڵی ٢٠٠٦دا و کاتێک جامی جیهانی بۆ تۆپی پێ لەو وڵاتە ئەنجامدرا، هەمان ئەو داوایەی لە بەریتانیا کرد.

14/8/2015

david oxlu12

 

رۆژی 13-8-2015 ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆک وەزیرانی تورکیا و سەرۆکی پارتی داد و گەشەپێدان لەگەڵ کەمال کڵچدارئۆغڵو، سەرۆکی پارتی گەلی کۆماری تورکیا کۆدەبێتەوە بۆ گەشتن بە ئەنجامێک لە سەر پرسی پێکهێنانی حکومەتی هاوپەیمانی.

بە پێی لێدوانەکانی هەردوو پارت، ئەو کۆبوونەوەیە کە کاژێر 2 ی دوای نیوەڕۆ سازدەکرێت، دواین کۆبوونەوە دەبێت و پرسەکە یەکلایی دەکرێتەوە. ئەگەر بڕیاری حکومەتێکی هاوپەیمانی لەو کۆبوونەوەیە دەرچێت، ئەوا بە زووترین کات کابینەی نوێی حکومەتی تورکیا پێک دەهێنرێت. 

پێچەوانەکەشی دوو ئەگەر دەهێنێتە پێشەوە، ئەگەری هاوپەیمانی لەگەڵ پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیست یان هەڵبژاردنی پێشوەخت.

رۆژی 10-8-2015  داودئۆغڵو و کڵچدارئۆغڵو کۆبوونەوەیەکیان سازکرد، کە زیاتر لە 4 کاژێری خایاند. لێدوانە فەرمییەکانی دوای کۆبوونەوەکە هیچ سەرەداوێکیان نەدا بەدەستەوە سەبارەت بە ئەنجامی ئەو کۆبوونەوەیە، بەڵام ئەو زانیاریانەی دزەیان کردە دەرەوە ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن، کە ئەگەری هەیە AKP و CHP نزیک بن لە رێکەوتن، هەرچەندە جەماوەری هەردوو پارت لەگەڵ ئەوەدا نین، کە پارتەکانیان هاوپەیمانی پێکبهێنن.

13/8/2015

alai eran u amrika

 

هەناردەکردنی نەوتی ئێران بەبڕیارێکی حکومەتی ئەمریکا تا کاتی جێبەجێبوونی تەواوی ریککەوتنە ئەتۆمییەکەی ئێران و گرووپی پێنج کۆ یەک بە تەواوی ئازادکرا و تا یەک هەفتەی داهاتوو، هەناردەکردنی نەوتی ئێران 500 هەزار بەرمیل لە رۆژدا زیاد دەکات.

بڕیارنامەکەی حکومەتی ئەمریکا رێگە بە کڕیارانی نەوتی ئێران دەدات تا کاتی جێبەجێبوونی رێککەوتنە ئەتۆمییەکە، لە تاران نەوتی خاو بکڕن.

بەپێی بڕیارنامەکە، هەناردەکردنی نەوتی خاوی ئێران نزیکەی 5 مانگ زووتر لە هەڵوەشاندنەوەی تەواوی گەمارۆکان ئازاد کراوە.

بیژن زەنگەنە، وەزیری نەوتی ئێران هەفتە رابردوو رایگەیاندبوو، پاش لابردنی گەمارۆکان رێژەی بەرهەمهێنانی نەوت رۆژانە دەگاتە 3 ملیۆن و 800 تا 900 هەزار بەرمیل نەوت و، ئەگەر نرخی نەوتیش دابەزێت، ئێران بەردەوام دەبێت لە هەناردەکردنی ئەو رێژەیە.

لای خۆیەوە بانکی جیهانی، لەدووایین راپۆڕتی خۆیدا، پێشبینی کردووە دوای لابردنی گەمارۆ ئابوورییەکانی سەر ئێران، نرخی نەوت لە بازاڕە جیهانییەکاندا 20% دابەزین بەخۆیەوە ببینێت.

هەروەها لە راپۆرتەکەی بانکی جیهانییدا پێشبینی کراوە کە نرخی گەشەی ئابووری ئێران لە ساڵی داهاتووی هەتاویدا 5% بێت.

لەو راپۆرتەدا کە رۆژی دووشەممەی ئەم هەفتەیە ( 10ی ئاب) لە واشنتن بڵاوبووەتەوە، بانکی جیهانی پێشبینی کردووە، کە کەمکردنەوە و لابردنی گەمارۆکانی وڵاتانی رۆژئاوایی لەسەر ئابووری ئێران، دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی رێژەی هەناردەی نەوتی ئێران و ئەوەش دەبێتە هۆکاری دابەزینی نرخی نەوت لە بازاڕە جیهانییەکاندا، پێشبینیش دەکرێت هەر بەرمیلێک نەوت 10 دۆلار نرخی دابەزێت .

لەکاتێکدا کە پێش بینی دەکرێت نرخی گەشەی ئابووری ئێران لە ساڵی داهاتوودا 5% بێ ، ساڵی رابردوو ئەو رێژەیە تەنیا 3% بووە .

لە راپۆرتەکەی بانکی جیهانییدا هاتووە کە لە ساڵی داهاتوودا پەیوەندییە بازرگانییەکانی نێوان ئێران و بەریتانیا، چین، هیندستان، تورکیا و سعودیا باشتر دەبن.

ئێستا ئێران رۆژانە نزیکەی دوو ملێون و 700 تا 750 هەزار بەرمیل نەوتی خاو بەرهەمدەهێنێت و پێشبینی دەکرێت بەجێبەجێبوونی بڕیارەکەی ئەمریکا و هەڵوشاندنەوەی 3 گەمارۆی سەرەکی پیشەسازی نەوتی ئێران لەوانەش: گواستنەوەی پارەی نەوەتی فرۆشراو، دابینکردنی کەشتی نەوتهەڵگر و بیمەکردنی کەشتییەکان، لە ماوەی 7 تا 10 رۆژی داهاتوو، بەرهەمهێنانی نەوت لە ئێران 500 هەزار بەرمیلی دیکە لە رۆژدا زیاد بکات.

13/8/2015

alai eran u turkiya

 

وەک ناڕەزایەتی دەربڕینێک بەرامبەر ئەو گرژییانەی لە هەندێك شوێنی باکووری کوردستان و تورکیا دروستبوون، دواهەمینیشیان سووتاندنی بارهەڵگرێکی ئێران لە تورکیا، تاران بڕیای داخستنی دەروازەیەکی سنووری بەڕووی تورکیا دەركرد.

داود كیشافارزیان، بەڕێوەبەری رێکخستنی گواستنەوەی زەمینی، بۆ میدیاکانی ئێران رایگەیاند "تاران بڕیاری داخستنی دەروازەی سنووری لەگەڵ تورکیا دەركرد، دوای ئەو هێرشە نوێیەی لە رۆژهەڵاتی وڵاتەکەدا دژ بە باهەڵگرێکی ئێرانی کراو ئاگری تێبەربوو".

كیشافارزیان دەڵێت "دوای ئەو هێرشە نوێیەی دوێنی شەو کرایە سەر بارهەڵگرێکی ئێرانی لە تورکیا، بڕیارماندا بە داخستنی دەروازەی سنووریی بازرگان لەگەڵ ئەو وڵاتە". كیشافارزیان دەشڵێت " خۆشبەختانە شوفێرەکە لەو رووداوەدا رزگاری بوو، بەڵام بارهەڵگرەکەی سووتا".

بەڕێوەبەری رێکخستنی گواستنەوەی زەمینی ئێران ئاماژە بەوە دەدات " دەروازەی سنووریی بازرگان بە ئاراستەی تورکیا بۆ ئێران کراوەدەبێت". كیشافارزیان ئاماژە بەوەش دەدات، کە ئەو "ناڕەزایی دەربڕینی ئێرانی لە دیدارێکدا بە باڵیۆزی تورکیا لە تاران گەیاندووە و دوای لێکردووە حکومەتی تورکیا گەرەنتی سەلامەتی شوفێرانی ئێرانی بکات، هەروەک چۆن ئێران لەبەرامبەر شوفێرە تورکەکان مامەڵەی کردووە".

پێشووتریش کاربەدەستانی باڵیۆزخانەی ئێران لە تورکیا و کونسوڵخانەی ئێران لە ئەرزڕۆم سەبارەت بە گەشتكردنی ئێرانییەکان بۆ ئەو وڵاتە هۆشدارییان دابوو. باڵیۆزی ئێران لە تورکیا خەڵکی ئێرانی سەبارەت بە پشێووی لە هەندێك ناوچەی تورکیا و سەردانیکردن بۆ ئەو وڵاتە ئاگادارکردبووەوە. ئەم بڕیارەی تاران بەهۆی ئەو گرژییانەی لە هەندێك شوێنی باکووری کوردستان و تورکیا روویاندا، دراوە.

13/8/2015

grillla pkk

 

لەكاتێكدا رەجەب تەیب ئەردۆغان رایگەیاند، تاوەكو ژێر خاككردنی چەكەكان درێژە بە هێرشەكانیان دەدەن دژی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK ، كۆما جڤاكێن كوردستان KCK كە بە چوارچێوەی گشتگیری PKK دادەنرێت رایگەیاند ئەوان پشتیوانی لە دروستكردنی حكومەتە خۆجێییەكان دەكەن لە باكووری كوردستان .

لە هەمانكاتدا ئەو ئەنجوومەنانەی كە بە ناوی "ئەنجوومەنی گەل" لەلایەن لایەنگرانی PKKەوە دروستكراون رایانگەیاند, كە ئیدی ئەوان لە (سیلۆپی، جزیرە ، نسێبین و شرناخ) "دان بە داوودەزگاكانی دەوڵەت دانانێن" و لەمڕۆ بەدواوە هیچ گوێنادەنە دەزگاكانی دەوڵەتی توركیا و بەخۆیان كاروبارەكانیان بەڕێوەدەبەن .

شرۆڤەكارانی سیاسی دوای ئەو هەنگاوە چاوەڕێدەكەن هەڵمەتی گرتنی لایەنگرانی PKK زیاتر ببێت، بە تۆمەتی دروستكردنی حكومەت لە نێو حكومەتدا، هەروەك چۆن پێش سێ ساڵ ئەو هەڵمەتە لە دژی لایەنگرانی PKK ئەنجامدرا بەهەمان تۆمەت و بەهۆیەوە سەدان كەس گیران كە بە "گیراوانی دۆسیەی KCK " ناسرابوون . ساڵی رابردوو لە چوارچێوەی پرۆسەی ئاشتیدا ، سەدان كەس لەوانە لە زیندان ئازادكران و فەرمانی گرتنیان هەڵوەشێندرایەوە .

KCKیش پێشبینی كاردانەوەی تووندی دەوڵەتی توركیا دەكات بۆ سەر ئەو هەنگاوەو دەڵێ "دەوڵەتی تورك ناتوانێ ئەو دیموكراتییە خۆجێیە هەرس بكات و هێرش دەكات".

سەركردایەتی KCK لە راگەیێندراوێكدا لە رۆژی چوارشەممە 12ی ئابدا ، پشتیوانی خۆی بۆ راگەیاندنی ئەو خۆبەڕێوەبەرییە خۆجێیانەی لە ناوچەكانی باكووری كوردستان راگەیاند و ، لە راگەیێندراوەكەدا هاتووە " لەبەرامبەر پێداگری دەسەڵاتی پارتی داد و گەشەپێدان AKP لەسەر دەوڵەت ــ نەتەوە ، جگە لە خۆبەرێوەبەری هیچ چارەسەرێكی دیكە بۆ گەلی كورد نەماوە".
KCK دەڵێت:" عەقلیەت و سیاسەتی دەوڵەتی تورك نەگۆڕاوە".

لە بەرامبەردا رەجەب تەیب ئەردۆغان و حكومەتی توركیا پێداگیریی لەسەر شەڕكردن دژی PKK دەكەن ، رۆژی سێشەممە 11ی ئابی 2015 سەرۆككۆماری توركیا رایگەیاند " توركیا بەردەوامدەبێت لەسەر شەڕكردن لەگەڵ رێكخراوە تێرۆریستییەكان ، تاوەكو تیرۆریستێك لە سنوورەكانی توركیادا مابێت " ، هەروەك ئەردۆغان گوتی .

هەروەها سەرۆك كۆماری توركیا گوتی ئەوان تەنیا بە بێدەنگكردنی چەكی PKK رازینابن ، بەڵكو گوتی: " دەبێ چەكەكانیان ژێر خاك بكەن ".

13/8/2015

barzaniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

 

بە فەرمانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، هیچ  نمایشێکی سەربازی و رێپێوان لە نێو شاری هەولێر رێگەی پێنادرێت.

بەگوێرەی راگەیاندراوێکی نەوزاد هادی، پارێزگاری هەولێر کە وێنەیەکی گەیشتووەتە دەست (تۆڕی میدیایی رووداو)، لەسەر فەرمانی مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بۆ هیچ دەزگایەکی سەربازی و حکومی و حزبی نییە نمایشی سەربازی و رێپێوان لە نێو شاری هەولێر بکەن و بەهیچ شێوەیەک رێگەی پێ نادرێت.

لە رۆژی رابردوو چەند ئۆتۆمبێلێكی سەربازی و حكومى كە وێنەی مەسعود بارزانی،  سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سەرۆكی پارتییان لەسەر بەرزكرابووەوە، لەنێو شەقامەكانی شاری هەولێر بینران، لایەنگرانی پارتیش لە شەقامی ئیسكان كۆبوونەوەی جەماوەرییان سازكرد و داوای مانەوەی بارزانییان لە پۆستەكەی دەكرد.

پێشتر عەلی حوسێن، ئەندامی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان و بەرپرسی لقی دووی هەولێر، بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند " پارتی هیچ بەرنامەیەكی بۆ ئاهەنگگێڕان و مانۆڕی سیاسی و جەماوەری نییە".

12/8/2015

demirtash u_erdogan

 

سەلاحەددین دەمیرتاش، هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان هەدەپە، لەدیداری ژمارەیەک لە رێکخراو و سازیی سڤیل و میدیاکان، گوتەیەکی پێشکەش کرد و لەو گوتەیەیدا هێرشی تووندی کردە سەر ئاکپارتی و ئەردۆغان.

دەمیرتاش لە گوتەکەیدا ئەردۆغانی بە هۆکاری شەڕ و گرژییەکانی تورکیا تۆمەتبارکرد و گوتی " ئەردۆغان لەپێناو خۆی دەیەوێت تورکیا وێران بکات، ئەو شەڕ و ئاڵۆزییەی ئێستا لەناوچەکانماندا هەیە خەڵک رەتیدەکاتەوە، کە خەڵک رەتیبکاتەوە ئێمەش رەتیدەکەینەوە".

دەمیرتاش، ئەردۆغان و پارتەکەی و حکومەتی تورکیای تۆمەتبارکرد بە تێکدانی پرۆسەی ئاشتی و گوتی "  بە رێگاگرتن لەشاندی ئیمرالی پرۆسەی ئاشتیان تێکدا، خۆ ئەوکات ئەوان بەتەنیا باڵادەستبوون و سەرۆکوەزیران بوون، داودئۆغڵو لەحکومەت بوو، بۆ رێگایان گرت لەشاندەکە، خۆ ناوەکانیش دیاریکرابوون".

دەمیرتاش کوژرانی ئەو خەڵکەی ئێستاشی لەتورکیا خستە ئەستۆی دەوڵەت و گوتی " ئەگەر حکومەتی تورکیا پرۆسەی ئاشتی تێکنەدابا ئەو خەڵکەی ئێستا نەدەکوژران و ئەو کێشە و ئاڵۆزییانە دروست نەدەبوون".

ئەمەش لە کاتێکدایە کە رەجەب تەیب ئەردۆغان لە دادگادا بە تۆمەتی بێڕێزیکردن، قسەهەڵبەستن و تاوانبارکردنی بێبنەما داوای یاسایی لەسەر دەمیرتاش  تۆمارکردووە.  

12/8/2015

kerrri jan

 

لە رێککەوتنی ئەتۆمیی نێوان ئێران و رۆژئاوادا، ماوەی ٢٤ رۆژ دەرفەت دراوە بە ئێران، کە پێش چوونی چاودێران و کارناسانی ئاژانسی ئەتۆمی بۆ پشکنینی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئەو وڵاتە خۆی ئامادە بکات. 

ئەمە یەکێک لە خاڵانەی رێککەوتنە ئەتۆمییەکەی ١٤ی تەمووزی نێوان ئێران و رۆژئاوایە، کە بنیامین نەتانیاهۆ بە توندی دژایەتیی دەکات و بڕوای وایە کە ئێران لەو دەرفەتە ٢٤ رۆژیەدا دەتوانێ هەموو نهێنیەکانی پەوەندیدار بە تاقیکاری و بەرنامە ئەتۆمییە قەدەغەکراوەکان بشارێتەوە.

بەڵام جۆن کیری ئەو نیگەرانییە بە نەگونجاو دەزانێت و دەڵێت "چەک و تاقیکارییەکانی پەیوەندیدار بە چەکی ئەتۆمی شتێک نییە، کە بە ٢٤ رۆژ و بگرە بە چەندان ساڵیش بشاردرێتەوە. تەنانەت ئەگەر ئەو شتانە بنخاکیش بکرێن و سەریان کۆنکرێت بکرێت، هێشتا هەر شیاوی دۆزرانەوە و ئاشکرا بوونن".

جۆن کێری هەروەها راگەیاند کە لەلایەن محەمەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێرانەوە لە بەیروتەوە پەیامێکی پێگەیشتووە، بەڵام هیچ ئاماژەی بە ناوەڕۆکی پەیامەکە نەکرد.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا باسی ئەوەشی کرد، کە شێوازێکی نوێ بۆ چاودێریکردن جێگای کارناسانی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان دەگرێتەوە و ئەمریکا و هاوپەیمانانی چاودێرییەکی زیاتر دەخەنە سەر چالاکیی ئەتۆمیی ئێران.

12/8/2015

ukrain u sarbazi amrikai

 

تۆڕی توێژینەوەی سیاسی ئەوروپی لە راپۆرتێکدا ئاشکرای دەکات رووسیا و ناتۆ بە شێوەیەکی چڕوپڕ سەرقاڵی خۆئامادەکردنی سەربازین، بۆ هەر شەڕ و پێکدادانێک کە دەشێت لە داهاتوودا لە نیوانیاندا رووبدات. بەگوێرەی راپۆرتەکە، لەوەتەی جەنگی جیهانی دووەم ئەمە زەبەلاحترین خۆئامادەکردنی سەربازییە کە دوو لایەن لە دژی یەکدی دەستیان پێکردبێت.

لە ماوەی چەند مانگی رابردوودا ناتۆ و رووسیا چەندین مانۆڕ و کەمپی گەورەی راهێنانی سەربازییان لە ناوچە سنوورییەکاندا رێکخستووە. ناتۆ چەندین بنکەی سەربازی لەسەر سنووری وڵاتانی باڵتیک داناوە و چەندین مانۆڕی سەربازی هاوبەشیان ئەنجام داوە، لە لایەکی دیکەوە رووسیاش رێژەیەکی زۆر هێز و چەک و تەقەمەنی لەسەر سنوورەکانی لەگەڵ ئەم وڵاتانە جێگیرکردووە.

لە راپۆرتەکەی تۆڕی سەرکردایەتی ئەرووپیدا پێشنیار دەکرێت رێککەوتننامەیەکی نوێی چاودێری چەک و چالاکی سەربازی واژوو بکرێت، بۆ ئەوەی بەر بە سەرهەڵدانی شەڕ و پێکدادان لە نێوان هێزەکانی ناتۆ و رووسیا بگیرێت. 

لە بەشێک لە راپۆرتەکەدا هاتووە "ئێمە ناڵێین سەرکردایەتی لایەنە ناکۆکەکان بڕیاری چوونە ناو شەڕیان داوە، ناڵێین سەرهەڵدانی شەڕ لە نێوان لایەنەکاندا گومانهەڵنەگرە. بەڵام جموجۆڵە سەربازییەکانی ئەم دواییە لە راستیدا رۆڵیان هەیە لە راگرتنی ئەو کەشی ناکۆکی و گرژی لە نێوان هەردوولادا هەیە."

بەرپرسانی رووسیا و ناتۆ، رەتی دەکەنەوە چالاکییە سەربازییەکانی سەر سنوور بە مەبەستی ورووژاندنی یەکتر بێت و جەخت لەسەر ئەوە دەکەنەوە ئامانج لەم مانۆڕە سەربازییانە تەنها خۆئامادەکردنی سەربازییە، بەڵام بە گوێرەی راپۆرتەکەی تۆڕی سەرکردایەتی ئەورووپی "ئاستی چالاکییە سەربازییەکان پێچەوانەی ئەمەمان پێدەڵێت".

دەستەی ئامادەکاری راپۆرتەکە، پێشنیار دەکەن بۆ کەمکردنەوەی ئەگەری شەڕ و پێکدادانەکان رووسیا و ناتۆ دەبێت ئاستی پەیوەندییەکانیان زیاتر بکەن، لەوانەش یەکتر لە هەر جموجۆڵێکی سەربازیی و ئامانجەکەی ئاگادار بکەنەوە، بۆ ئەوەی رێگە لە لێکدانەوەی هەڵە بگیرێت، هەروەها بە پێی رێککەوتنێک رێژەی هێزەکان لەسەر سنوور کەم بکرێنەوە.

جموجۆڵە سەربازییەکانی ئەم دواییە سەر سنوورەکان لەلایەن رووسیا و ناتۆ دوای سەرهەڵدانی قەیرانی ئۆکراینا لە سەرەتای ساڵی 2014 دێت، کاتێک رووسیا دەستی بەسەر نیمچە دوورگەی کریمیادا گرت و دواتریش قەیرانی هەرێمەکانی باشووری رۆژهەڵاتی ئۆکراینا سەریهەڵدا، کە تێیدا رووسیا بە هاندان و پاڵپشتیکردنی جوداخوازەکانی ئەم هەرێمانە تۆمەتبار دەکرێت.

12/8/2015

qasim sleimani

 

بۆئەوەی لایەنەکان پێش 20/8/2015 بگەنە سازان و هەڵبژاردنی پێشوەخت نەکرێت، کۆماری ئیسلامیی ئێران لەڕێگەی قاسم سولەیمانی، فەرماندەی هێزی قودس-ی سەر بە سوپای پاسداران، بەگەرمی هاتە سەرخەت. 

نێوبراو هەفتەی رابردوو لە هەولێر و سلێمانی بووە. (رووداو) زانیویەتی کە سولەیمانی لەبارەی نزیکبوونەوەی سەرکردەکانی یەکێتی لە نەوشیروان مستەفا بە یەکێتیی گوتووە" ئەوان بەهەڵە سواری ئەو بەلەمە بوون کە نەوشیروان مستەفا لێیدەخوڕێت".

قاسم سولەیمانی جگە لە پارتی لەگەڵ چوار پارتەکەی دیکەی باشووری کوردستانیش کۆبووەتەوە.

بەپێی زانیارییەکانی (رووداو)، کە ئامادەبووانی کۆبوونەوەکان پێیانداوە، پوختەی قسەکانی سولەیمانی بۆ هەرپێنج حیزبەکە لە سێ پێشنیازدا چڕبوونەتەوە: "یەکەم: بارزانی لە پۆستەکەیدا بمێنێتەوە، دووەم: خەڵک بڕیار بدات سەرۆک لەنێو پەرلەمان یان لەنێو خەڵکدا هەڵبژێردرێ، سێیەم: نابێ بە هیچ شێوەیەک دۆخی سیاسی کاریگەریی لەسەر شەڕی داعش دروست بکات، کە وابکات مەترسی بۆ سەر ئێران دروست ببێت". 

سەعدی پیرە: سولەیمانی ناحەزت بێ، خراپە 
 
سەعدی ئەحمەد پیرە، ئەندامی مەکتەبی سیاسیی یەکێتی، لە هەڤپەیڤینێکی پێشووتریدا لەگەڵ (رووداو)، باسی کاریگەریی قاسم سولەیمانی دەکات  و دەڵیت "قاسم سولێمانی پیاوێکە نوێنەری خامنەئییە بۆ کاروباری سەربازی لە دەرەوەی وڵات، پەیوەندیی باشی هەیە لەگەڵ کورد و لەگەڵ یەکێتی، پارتی و ئیسلامییەکان. پیاوێکی ساحیب نفووزە و نفووزی زۆرە. قاسم سولەیمانی پیاوێکی زۆر مورەتەبە و زۆر رێزی مام جەلال و کاک مەسعود دەگرێ. زۆر حیسابیش بۆ قسەکانیان دەکات. پیاوێکە عەقڵێکی باشی هەیە و پیاو دەتوانێ سوودی لێوەربگیرێت". 

بە بڕوای سەعدی پیرە: "قاسم سولەیمانی دۆستت بێ باشترە لەوەی ناحەزت بێ. ئەگەر ناحەزت بێ، ئەوە خراپە". 

بەڵام فەرید ئەسەسەرد پێیوایە لەسەر پرسی سەرۆکی هەرێمی کوردستان "ئێران کاریگەریی زۆری نابێ، چونکە حیزبەکان بڕیاردەدەن کە گوێڕایەڵی ئێران بن یان نا". 

ئەو سەرکردەیەی یەکێتی ناشیشارێتەوە کە "ئێستا ئێران تەنیا نییە بگرە ئەمریکاش گوشار دروست دەکات، بۆئەوەی لایەنەکان بگەنە سازان". 

سەبارەت بە هەوڵەکانی قاسم سولەیمانی بۆ چارەسەرکردنی پرسی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەسەسەرد دەڵێت "سولەیمانی وەکو خۆی دەسەڵاتێکی زۆری نییە، بەڵکو دەسەڵاتەکەی سەرچاوەکەی دەگەڕێتەوە بۆ رابەری کۆماری ئیسلامیی ئێران، بۆیە هەموو جار ئەو مەسەلەیە گەورە دەکرێت".

وەک فەرید ئەسەسەرد دەڵێت "قاسم سولەیمانی کەسێکە توانیویەتی توانا و بەهرەکانی خۆی لەکاتە سەختەکاندا پیشانبدات، هەم لە هەرێمی کوردستان و هەم لە عێراق و سووریا"، لەگەڵ ئەوەشدا "ئەرکی ئەو نییە رۆڵی سیاسی بگێڕێ، بەڵام لەبەرئەوەی دەسەڵاتێکی زۆری پێدراوە و نوێنەرایەتیی بەرزترین دەسەڵاتی ئێران دەکات، زۆر جار سنوورەکانی خۆی دەبەزێنێت و دەچێتە خانەی سیاسەتەوە. هەڵبەت ئەمەش بەڵگەی ئەوە نییە کە کەسێکی بێتوانایە".

قاسم سولەیمانی یەکێک بووە لە فەرماندەکانی شەڕی نێوان ئێران و عێراق لە ساڵانی هەشتا و بەهۆی ئازایەتییەوە، ئایەتوڵڵا خامنەیی ناونیشانی "شەهیدی زیندوو"ی پێداوە. لە عێراق لایەنە سیاسییەکان سولەیمانی وەکو "فەرمانڕەوای راستەقینەی وڵات" دەناسێنن.

"حیزبەکان گوێ لە ئێران و تورکیا دەگرن" 

یەکگرتووی ئیسلامیی کوردستان نایشارێتەوە کە قاسم سولەیمانی لەکوێ بێتە سەر خەت، بێ یەک و دوو کاریگەریی لەسەر بڕیارەکان دروست دەکات. 

ئەبوبەکر عەلی دەڵیت: "بەدڵنیاییەوە کۆماری ئیسلامیی ئێران، هەروەها تورکیا و ئەمریکاش هێزی گرنگن لەم ناوچەیەدا. حیزبەکان لەئاستی جۆراوجۆردا گوێ لە قسەکانیان دەگرن. لانیکەم هەوڵەکانیان هۆکارێک دەبن بۆئەوەی گوشار بۆ سەر هێزە سیاسییەکان دروست بکەن و بگەنە رێککەوتن لەسەر پرسی سەرۆکی هەرێمی کوردستان و مەسەلەی دەستوور". 

دەربارەی قاسم سولەیمانی، ئەندامەکەی مەکتەبی سیاسیی یەکگرتوو گوتی "قاسم سولەیمانی و ئێران بیانەوێ ،دەتوانن کاریگەرییەکی گەورە لەسەر چۆنیەتی چارەسەرکردنی کێشەکان دروست بکەن. 

ئەمە راستییەکە و ناتوانین خۆمانی لێ بدزینەوە. بگرە ئاراستەی کۆماری ئیسلامیی ئێران و جۆری بیرکردنەوەی دەربارەی چارەسەرکردنی کێشەکان، کاریگەرییان دەبێ لەسەر رەوتی گفتوگۆکانیش".

11/8/2015

jon kerbe12

 

جۆن کێربی گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە وەڵامی پەیامنێری(تۆڕی میدیایی رووداو)، تایبەت بە بارودۆخی ئێستای هەرێمی کوردستان رایگەیاند:" دەربارەی بابەتە سیاسیە نێوخۆییەکانی عێراق قسە ناکات، بەڵام ئەمریکا بەردەوام دەبێت لە هاوکاریکردنی عێراق لە روبەڕووبونەوەی داعش".

هەروەها کێربی دەربارەی سەردانی بریت مەکگۆرک بۆ سلێمانی گوتی" ئەمریکا دەربارەی کۆبوونەوە دپلۆماسیەکانی لێدوان نادات".

نامۆ عەبدوڵڵا دەپرسێت: لە هەرێمی کوردستانی عێڕاق ئێستا قەیرانێك هەیە و پسپۆڕان دەڵێن ئەو قەیرانانە گەیشتوونەتە ئاستێکی مەترسیدار، پارتەکانی ئۆپۆزسیۆن داوا دەکەن کە سەرۆک نابێت بمێنێتەوە بۆ خولی سێیەم، وا دەردەکەوێت کە ئەویش بەوە رازی نەبێت، ئایا ئێوە نیگەران نین کە ئەو هەرێمە گرنگە لە شەڕی داعش بەهۆی ئەم کێشە ناوخۆییانەوە تووشی ناسەقامگیری بێت؟

جۆن کێربی گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە وەڵامدا رایگەیاند:" وەک لە وەڵامی پرسیاری یەکەمتدا گووتم، من دەربارەی ئەو بابەتە سیاسییانەی نێو عێراق قسە ناکەم کە پەیوەستن بە ناوخۆی وڵاتەکەوە، من پێموایە، بە گشتی سەرکردایەتی سیاسی عێراق تێدەگەن لەو هەڕەشەیەی کە داعش دروستی کردووە لەسەر ئەوان و لەسەر گەلی عێراق، ئێمە بەردەوام دەبین لەکارکردن لەگەڵ عێراقییەکان بۆ روبەڕووبونەوەی ئەو هەڕەشانە من هەر ئەوەندە دەڵێم"

نامۆ عەبدوڵڵا دەپرسێت: بەرێز برێت مەکگۆرک کە دوێنێ لە عێراق بوو، ئایا لە کۆبوونەوەکانیدا لەگەڵ سەرکردە کوردەکان باسی بابەتی قەیرانی سەرۆکایەتی کردووە؟

جۆن کێربی لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا گوتی: ئێمە هەرگیز باسی  وردەکاری کۆبوونەوە دیپلۆماسییەکانمان ناکەین باڵیۆز مەکگۆرک لە عێراقە تاوەکو باسی هەوڵەکانی لاوازکردن و لەناوبردنی داعش بکات".

شاندێکی باڵای ئەمریکا کە پێکهاتبوون لە ستیوارت جۆنز باڵیۆزی ئەمریکا لە عێراق، برێت مەکگۆرک جێگری نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا، ماتیاس میتمان کۆنسوڵی گشتی ئەمریکا لە هەولێر و جەنەراڵ جەیمس تێری فەرماندەی هێزی هاوبەشەکان لە شەڕی دژی داعش لە سەرەتای ئەم هەفتەیەدا گەییشتنە باشووری کوردستان و لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان کۆبوونەوە.

شاندەکەی ئەمریکا رۆژی شەممە 8-8-2015 گەییشتنە سلێمانی و لەگەڵ هەریەکە لە یەکێتی نیشتمانی کوردستان و بزووتنەوەی گۆڕان کۆبوونەوە.

11/8/2015

alai turkya

 

فەرمانی دەستگیرکردن بۆ هەر یەک لە زەکەریا ئۆز، جەلال قەرە و محەممەد یوزگەچ جێگرانی داواکاری گشتی پێشوو دەرکرا.

ئەو بڕیارە لەلایەن جێگری داواکاری گشتی باقرکۆی لە شاری ئیستەنبوڵ دەرکراوە و فەرماندراوە بە هێزەکانی پۆلیس بۆ دەستگیرکردنی هەر یەکێک لەو 3 جێگری داواکارییە گشتییە، کە دوای لێکۆڵینەوەکانی گەندەڵی و بەرتیلخۆری لە ئەرکەکانیان دوورخرابوونەوە. پاساوی ئەو بڕیارەش "پێکهێنانی رێکخراوی نایاسی و هەوڵدانە بۆ لەناوبردنی حکومەتی تورکیا"یە.

زەکەریا ئۆز ئەو داواکارییە گشتییەیە کە لێکۆڵینەوەی دۆسیەی ئەرگەنەکۆنی بەڕێوەدەبرد و بە فەرمانی ئەو دەیان ئەفسەر و جەنەراڵی سوپای تورکیا برانە بەردەم دادگا.

بەڵام دوای ئەوەی کە لە 17 و 25 ی کانونی یەکەمی 2013 دا دۆسیەیەکی لێکۆڵینەوەی کردەوە لەسەر چەند وەزیرێکی کابینەی ئەو کاتی حکومەتی تورکیا و کەسانی نزیکی رەجەب تەییب ئەردۆغان بە پاساوی تێوەگلانیان لە گەندەڵی و بەرتیل خۆرییەوە، لە ئەرکەکەی دوورخرایەوە.

11/8/2015

nawti kurdistan

 

ماوەی مانگێک دەبێت حکومەتی هەرێمی کوردستان چیتر فرۆشتنی نەوتەکەی لە رێگەی حکومەتی ناوەندییەوە نییە، بەرپرسانی حکومەتی هەرێمی کوردستان هۆکارەکەی بۆ ئەوە دەگەڕێننەوە کە ئەو بڕە پارەیەی بەغدا دەینێرێت بە گوێرەی رێککەوتنەکە نییە. 

هەر بۆیەش حکومەتی هەرێم لە مانگی پێشووەوە رێژەی هەناردەکردنی نەوتی بۆ زیاتر لە 600 هەزار بەرمیل لە رۆژێکدا بەرزکردەوە و نەوتەکەش بەشێوەیەکی راستەوخۆ هەناردە دەکرێت، بەغدا ئەم هەنگاوەی کوردستان بە نایاسایی دەزانێت.

ئارێز عەبدوڵڵا، سەرۆکی لیژنەی نەوت لە پەرلەمان عێراق پێیوایە "ئەمە قەیرانە"، هەروەها جەختیش لەسەر ئەوە دەکاتەوە کە هیچ کام لە لایەنەکان پابەند نین و تەنیا یەکتر تۆمەتبار دەکەن.

بەرپرسە کوردەکان ئاماژە بەوە دەکەن هەولێر ناچار بووە بەرەو سەربەخۆیی ئابووری هەنگاو بنێت، لەبەر ئەوەی ناتوانن بۆ پێدانی مووچەی فەرمانبەران و پێشمەرگەکان پشت بە بەغدا ببەستن. 

ئیبراهیم محەممەد بەحرولعلوم، وەزیری پێشووی نەوت و ئەندامی لیژنەی نەوت لە پەرلەمانی عێراق، لەسەر ئەو بڕوایەیە "چارەسەری ئەم کێشەیە گرنگە، بە تایبەتیش لەبەر نالەباربوونی رەوشی ئەمنی". بە بۆچوونی بەحرولعلووم "پێویستە بەغدا پەیوەندییەکی باشی لەگەڵ هەولێردا هەبێت."

بە گوتەی بەرپرسانی کورد، بە هۆی کێشەی تەکنیکییەوە رێژەی هەناردەکردن لە قۆناغە بەراییەکاندا کەمتر لەو رێژەیە بووە کە رێککەوتنی لەسەر کرابوو، بەغداش لەبەرامبەردا بەشە بودجەی هەرێمی دابەزاندبوو. 

بەڵام لەگەڵ چارەسەربوونی کێشەکان و هەناردەکردنی زیاتر لە 500 هەزار بەرمیل لە رۆژێکدا، حکومەتی عێراقی رێژەی ئەو پارەیەی زیادنەکرد کە بۆ هەرێمی دەنێرێت. 

ئارێز عەبدوڵڵا لەمبارەیەوە دەڵێت "رێژەی ئەو نەوتەی هەناردە دەکرا دڵخۆشکەر بوو، بەڵام پارەکە رەنگدانەوەی ئەو رێژە نەوتە هەناردەکراوە نەبوو. هەر بۆیەش کێشەکان سەریانهەڵدا."

بە پێی راپۆرتی مانگانەی وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کوردستان، هەولێر لە مانگی حوزەیراندا، رۆژانە  تەنیا 150 هەزار بەرمیلی لە رێگای سۆمۆوە رەوانەکردووە، ئەم رێژەیەش لە مانگی تەمموزدا بە تەواوەتی وەستێنرا. 

سەفین دزەیی، گوتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان، دەڵێت "پەیامی ئێمە بۆ بەغدا روونە. ئێمە پێمان باشترە رێکبکەوین. بەڵام خۆ ناتوانین چاوەڕێی بەغدا بکەین هەتا ئەو کاتەی مایەپووچ دەردەچین." 

رێککەوتنەکەی نێوان بەغدا و هەولێر هەر لەسەرەتاشەوە کۆمەڵێک دژبەری لە بەغدا هەبووە، لەوانەش هەندێکیان ئەندامی پارتەکەی عەبادی خۆی بوون، دژبەرەکان پێیانوایە حکومەتی عێراق زۆری بە کورد بەخشیوە. موەفەق روبەیعی، ئەندامی سەرکردایەتی حزبی دەعوە جەختلەسەر ئەوە دەکاتەوە رێککەوتنەکە کۆتایی پێهاتووە.

بەڵام کورد هێشتاش پێیوایە دانووستاندن و رێککەوتن لەسەر پرسەکە باشترین رێگەیە، هەر بۆیەش سەفین دزەیی بە رۆژنامەی واشنتۆن پۆست دەڵێت "ئێمە ئامادەین دانوستاندن بکەین، خاڵەکان باشن، بەڵام بە پێی پێویست رێزیان لێ نەگیراوە."

10/8/2015

mahmud abasss

 

کاربەدەستێکی باڵای دامەزراوەی خۆبەڕێوەبەری فەلەستین رایگەیاند کە مەحموود عەباس لە داهاتووییەکی نزیکدا سەردانی ئێران دەکات.

ئەحمەد مەجدەلانی، نوێنەری مەحموود  عەباس کە لە رۆژی شەممەوە لەگەڵ شاندێکی دامەزراوەی خۆبەڕێوەبەری فەلەستین بە سەردانێک لە تارانن، بە ئاژانسی هەواڵی شین هوای چینی راگەیاند کە "مەحموود عەباس، سەرۆکی دامەزراوەی خۆبەڕێوەبەری فەلەستین بە نیازە لە ماوەی ٢ مانگی داهاتوودا سەردانی ئێران بکات".

ئەم هەواڵە لە کاتێکدایە کە هەندێ سەرچاوەی حەماسیش باسیان لە ئەگەری سەردانی خالید مەشعەل کردووە بۆ تاران لە داهاتوویێکی نزیکدا.
 
مەجدەلانی رایگەیاندووە کە لەم سەفەرەیدا بۆ تاران، سەبارەت بە ئامادەکاری بۆ گەشتی داهاتووی مەحموود عەباس لەگەڵ کاربەدەستانی ئێران باس و راوێژی کردووە.

مەجدەلانی گوتیشی: "ئەو شاندەی دامەزراوەی خۆبەڕێوەبەری فەلەستین کە ئێستا لە تارانن، بۆ دامەزراندنەوەی پەیوەندیی فەلەستین لەگەڵ ئێران هەوڵ دەدەن".

مەحموود عەباس، دوایین جار ساڵی ٢٠١٢ و بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەی سەرانی وڵاتانی بێلایەن سەردانی ئێرانی کردووە.

11/8/2015

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان