فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

بۆ بەشداریكردن لە بەرەكانی شەڕی داعش، 3 هەزار تیرۆریستی بیانی هاتوونەتە عێراق و سووریا. هەروەها له 30%ی ئەو شەڕکەرە بیانییانەی پەیوەندییان بەرێکخراوە تیرۆرستییەکان کردووە گەڕاونەتەوە وڵاتەکانیان. نزیکەی 600 تیرۆریستی بیانییش كوژراون.

بەگوێرەی لێکۆڵینەوەیەکی ناوەندی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی کە بارەگاکەی لە شاری لاهای هۆڵەندایە، بەشی زۆری تیرۆریستە بیانییەکان هاووڵاتی فەڕەنسان.

لێکۆڵینەوەکە رایدەگەیەنێ لە چوار ساڵی رابردوودا لە فەڕەنسا 900 تیرۆریست، لە ئەڵمانیا 720، لە بەریتانیا 700، لە بەلجیکا 420 و لە هۆڵەنداش ٢٢٠ تیرۆریستی بیانی پەیوەندییان بە داعشەوە کردووە لە عێراق و سووریا.

لەو ژمارەیەش لە 17%ی ئافرەتن. هەروەها زۆربەی ئەو کەسانەی کە پەیوەندی بە داعشەوە دەکەن تەمەنیان لە نێوان 18 بۆ 20 ساڵە.

بەگوێرەی لێکۆڵینەوەکە زۆربەی ئەو کەسانەی پەیوەندی بە رێکخراوە تیرۆریستییەکانەوە دەکەن پێشینەی تاوانیان هەیە و هەر بۆیەش ڕەشبینن بەرامبەر بە ئایندەیان و پەیوەندی بە رێکخراوە تیرۆریستییەکان دەکەن.
3/4/2016

 

د. نزار محه‌مه‌د سه‌لیم دۆسكى" كاندیدی عه‌بادى بۆ وه‌زاره‌تى نه‌وت، كشانه‌وه‌ی خۆی له‌و پرۆسه‌یه‌ ڕاگه‌یاند وده‌ڵێت:" ئه‌گه‌ر سه‌رۆكى كوردستان رازى بێت، ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌م".
دواى كاندیدكردنى له‌لایه‌ن "حه‌یده‌ر عه‌بادى" سه‌رۆكى حكوومه‌تى عیراقی فیدڕاڵ بۆ وه‌زاره‌تى نه‌وت. "د. نزار محه‌مه‌د سه‌لیم دۆسكى" كاندیدبوونى خۆى بۆ وه‌زاره‌تى نه‌وت، ده‌كێشێته‌وه‌.

له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ كه‌ناڵى ئاسمانى كوردستان 24، ئه‌و كاندیده‌ كورده‌، ڕاى گه‌یاند:" كاندیدكردنم بۆ هه‌ر پۆستێك ره‌تده‌كه‌مه‌وه‌، ئه‌گه‌ر به‌ فه‌رمانى مه‌سعود بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان نه‌بێت".


جه‌ختیشیكرده‌وه‌: "گه‌ر بارزانى رازى بێت له‌سه‌ر كاندیدبوونى، ئه‌وكات ئه‌ویش ره‌زامه‌ندى ده‌رده‌بڕێت".

پێش راگه‌یاندنى ناوه‌كانى عه‌بادى بۆ وه‌زاره‌ته‌كان، فراكسیۆنه‌ كوردستانییه‌كان له‌ په‌رله‌مانى عیراق، رێككه‌وتن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى ده‌نگ به‌ هیچ كاندیدێك نه‌ده‌ن، گه‌ر ره‌زامه‌ندى سه‌ركردایه‌تى كوردى له‌سه‌ر نه‌بێت.

2/4/2016

 

مستەفا هیجری سەرۆكی حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران ڕایدەگەیەنێ بڕیاری خەباتی چەکداریان لە دژی کۆماری ئیسلامی ئێران نەداوە و لەبەر هەرێمی كوردستان ئەوە ناكەن. دەشڵێ ئێران ئەوەندەی بۆی بکرێ دژایەتی سەربەخۆی كوردستان دەكات و ئاژاوە دەنێتەوە.

هیجری لەبارەی دەستپێکردنەوەی خەباتی چەکداری حیزبی دیموکرات دژی ئێران، لە لێدوانێکیدا بۆ (باسنیوز) گوتی لە یەکەم ڕۆژەوە بڕیارمان دا خەباتی چەکداری ڕابگرین خەباتی چەکداریمان ڕەت نەکردووەتەوە، بەڵکو وەکو شێوەیەک لە خەبات بەکاری دێنین بۆ بەدەستهێنانی مافەکانمان لە ڕۆژهەڵات.

گوتیشی "بەهۆی هەلومەرجی سیاسی لەلایەک و هاتنە پێشەوەی بارودۆخێکی تر لە هەرێمی کوردستان، بۆ ئەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران کێشە بۆ هەرێمی کوردستان دروست نەکات، بەشێوەیەکی جیدی خەباتی چەکداریمان ڕاگرتووە".

هەروەها ئاماژەی بۆ ئەوە کرد کە بەهۆی هەلومەرجی هەرێمی کوردستان و ئێران، سەركردایەتی حیزبی دیموکرات گەیشتە ئەو بڕوایەی پێشمەرگەکانیان بنێرنەوە نێوخۆی کوردستان، نەک بۆ شەڕ، بەڵکو بۆ تێکەڵاوبوون لەگەڵ خەڵک و بەرەو پێشبردنی ئامانجە سیاسییەکانی حیزب، لەو کاتەشدا ئەگەر ئێران هێرش نەکاتە سەر ئەو گرووپە، ئێمە نامانەوێت شەڕی چەکداریان لەگەڵ بکەین. بەپێچەوانەوە ئەگەر بیانخەنە ژێر هێرش، بێگومان ئەوان بەرگری لە خۆیان دەکەن.

مستەفا هیجری ئاماژەی بەیەک نەگرتنەوەی هەردوو باڵی حیزبی دیموکرات و نەبوونی بەرەیەکی یەکگرتوو لە نێوان حیزبەکانی ڕۆژهەڵات دا و بۆ چەند هۆکارێكی گەڕاندەوە. بەڵام گوتیشی "ئێستە بەشێوەیەکی گشتی لەناو هێزە کوردییە ئۆپۆزسیۆنەکانی ڕۆژهەڵات کێشە و جیاوازی بیروبۆچوون نییە لە بارەی پەیوەندی لەگەڵ ئێران، بەڵكو لەبارەی مافەكانی نەتەوەی کوردەوە هاوڕاین و لە زۆر شتیشدا هاوکاری یەکترین".

هەروەها گوتی "ئێمە وەکو بەرەیەکی یەکگرتوو نین، بەڵام هیچ کێشەیەک لەنێوانماندا نەماوە. ئێستەش لەگەڵ حیزبی کۆمەڵەی زەحمەتکێشانی کوردستانی ڕۆژهەڵات هاوپەیمانیمان هەیە".

هیجری گوتی "لەلایەکی تریشەوە ناکرێت هەموو بەرنامەکانمان ڕابگرین تا ئەو لایەنەی کە لە حیزبی دیموکرات جودابووەتەوە لەگەڵیان یەک بگرینەوە یان تا ئەو کاتەی بەرەیەک پێک بێت. بەڵکو پێمان وایە کە دەبێت هەر کامێکمان بەپێی بەرنامەکانی خۆمان بچینە پێش لە دژی ئێران. لەگەڵ ئەوەشدا هەوڵ بدەین بۆ لێک نزیکبوونەوەی زیاتر لەگەڵ ئەو برادەرانەی کە لەئێمە جودابوونەتەوە و لەگەڵ لایەنەکانی تریش دەبێ هەردوو تێکۆشان بەیەکەوە بچێتە پێشەوە".

سەبارەت بە ئەنجامدانی ڕیفراندۆم لە کوردستان لە داهاتوودا و دەستێوەردانی ئێران لەو مەسەلەیە، مستەفا هیجری گوتی ئێران دژی مافەکانی کوردە لە هەر بەشێکی کوردستان بێت، ئەوەندەی بۆی بکرێت دژایەتی دەکات و هەوڵ دەدات ئاژاوە بنێتەوە بۆ ئەوەی نەتوانن ئەو ئامانجە بگاتەجێ. بۆ ئەوەش ئێمە دژی هەموو بەرنامەیەکی ئێرانین کە بەپێی ئایدۆلۆژیای خۆی دژی ئازادی و ئاشتی و سەقامگیریە بەتایبەت دژایەتی کردنی مافەکانی کورد لە باشووردا.

basnews

2/4/2016

 

 

هەرچەندە بەپێی پەیڕەوی وەزارەتی پەروەردەی عێراق دەبێت دووەم زمانی فەرمی عێراق کە زمانی کوردییە بخوێندرێت، بەڵام وەکو پێویست گرنگی پێنەدراوە و فەرامۆش کراوە.

یەکێک لە ئاستەنگەکانی بەردەم فێرکردنی زمانی کوردی بەو قوتابیانەی عێراق کە کورد نین گوتنەوەی وانەی كوردییە لەلایەن مامۆستایانی نەشارەزا.

گوتنەوەی وانەی زمانی كوردی لە قوتابخانەکانی عێراق لە ساڵی 2012 ەوە تاوەكو ئێستا هیچی نوێی لێنەكەوتوەتەوە، هیچ شتێكیشی پێشكەش نەكردووە، پشتبەستن بە رەوشتی بەرز  بۆ دەرچوون لەو وانەیە و هاوتاكردنی لەگەڵ وانەكانی وەرزش و هونەر، لە قەبارە و گرنگی ئەو وانەیەی لەلایەن خوێندكاران كەمدەكاتەوە. 

 فاروق عومەر، خوێندکارێکی عەرەب لە دیالە دەڵێ " لە پۆلی چواری ئامادەیی دەست بەخوێندنی زمانی كوردی دەكەین، بەڵام هاوشێوەی زمانی ئینگلیزی و فەرەنسی بایەخی پێنادرێت و وەكو وانەكانی هونەر و وەزرش سەیری دەكرێت، بە پێی رەوشتی جوانیش پلە بۆ خوێندکاران دادەندرێت. راستە ئێمە تاقیكردنەوە لە وانەی كوردی دەكەین، بەڵام بشكەوین دەرماندەچووێنن".

2/4/2016

 

 

لەسەر راسپاردەی وەزیری ناوخۆی تورکیا، بڕیاردراوە ناوچە سنوورییەکانی نێوان باکوور و رۆژهەڵاتی کوردستان لە مین پاکبکرێتەوە.

کەمال ئاڤچی، پەیامنێری رووداو لە ئەنقەرە رایگەیاند، لەسەر راسپاردەی ئەفکان ئالا، وەزیری ناوخۆی تورکیا، بڕیاردراوە ناوچە سنوورییەکانی نێوان باکوور و رۆژهەڵاتی کوردستان لە مین پاکبکرێتەوە کە هەریەک لە ناوچەکانی وەک، مێردین، رەها، کلیسۆ و هەتایێ، لەگەڵ چەند ناوچەیەکی سنووری دیکە.

پەیامنێری رووداو گوتیشی "پێشبیندەکرێت زیاتر لە 222 هەزار مین لەو ناوچە سنوورییانەدا هەبێت و ئەوەش مەترسی گەورەی دروستکردووە لە سەر ئەمنیەتی خەڵک و پرۆسەکە لە ساڵی 2016 دەستپێدەکات تاوەکو ساڵی 2022 دەخایێنێت."

ئاماژەی بەوەشکرد "حکومەتی تورکیا بەدووری 15 مەتر رێگانادات هیچ کەسێک لەو ناوچانە نزیک ببێتەوە کە مینیان تێدایە بۆ ئەوەی ژیانیان پارێزراوبێت، هاوکات حکومەتی تورکیا لەهەوڵدایە کە یاسایەکی تایبەت بەهەڵگرتنەوەی مین دەربکات."

1/4/2016

 

 

بڕیارە ئەمڕۆ ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆکوەزیرانی تورکیا سەردانی ئامە بكات.

گونوول مورکووچ، پەیامنێری رووداو لە ئامەد رایگەیاند، بڕیارە ئەمڕۆ هەینی 1-4-2016 ئەحمەد داود ئۆغڵو، سەرۆکوەزیرانی تورکیا بە سەردانێک بگاتە شاری ئامەدی باكووری كوردستان، بەڵام تاوەکو ئێستا لەلایەن والی ئامەدەوە هیچ زانیارییەک لەبارەی سەردانەکەی داودئۆغڵو بەرنامەکەی رانەگەیێندراوە.

پەیامنێری رووداو گوتیشی، رانەگەیاندنی بەرنامەی سەردانەکەی سەرۆکوەزیرانی تورکیا بۆ ئامەد پەیوەندی هەیە بە دۆخی ئەمنی بەتایبەت دوای ئەوەی شەوی رابردوو تەقینەوەیەک لە ئامەد روویدا، کە بووەهۆی کوژرانی 8 پۆلیس و برینداربوونی 12ی دیکە ئەوەش هۆکاربووە بۆ ئەوەی پلان و بەرنامەی سەردانەکەی سەرۆکوەزیرانی تورکیا بۆ ئامەد بۆ دەزگاکانی راگەیاندن بڵاونەکرێتەوە.

بەپێی زانیارییەکانی رووداو، سەردانەکەی داودئۆغڵو بۆ ئامەد پەیوەندی هەیە بە دۆخی ئێستای ناوچەکانی باکووری کوردستان و لەسەرادنەکەیدا دەچێتە ناوچەی سووری ئامەدو دواتر گوتارێک پێشکەش دەکات.

1/4/2016

 

پۆلیسی مۆسكۆ توانی نزیكه‌ی 20 كه‌س ده‌ستگیربكات كه‌ گومانیان لێده‌كرێت سه‌ربه‌ ڕێكخراوی داعش بن.

ئه‌مڕۆ میدیاكانی ڕووسیا ڕایانگه‌یاند كه‌ توانراوه‌ له‌مۆسكۆدا 20 كه‌سی گومانلێكراو ده‌ستگیر بكرێن.

ئاژانسی ده‌نگوباسی ڕووسیا له‌زاری ‌سه‌رچاوه‌ ئه‌منییه‌كانه‌وه‌ ئاشكرای كرد:" نزیكه‌ی 20كه‌س له‌مۆسكۆدا ده‌ستگیركران له‌كاتێكدا خه‌ریكی ڕاكێشانی ئه‌ندامی نوێ بوون بۆ ناوڕیزه‌كانی داعش.

به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان، ئه‌و ئه‌ندامانه‌ كاریان كردووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌ندامی تازه‌ بۆ ناو ڕیزه‌كانی داعش ڕابكێشن.

له‌هه‌فته‌ی ڕابردوودا ژماره‌یه‌ك له‌ ئاژانسه‌كانی هه‌واڵگری و باڵیۆزخانه‌ی ئه‌مریكا له‌ مۆسكۆ، هۆشداری ئه‌وه‌یاندا كه‌ چه‌ندین خۆكوژ به‌ره‌و ڕووسیا به‌ڕێوه‌ن و، چاوه‌ڕوان ده‌كرێت كرده‌وه‌ی تیرۆریستی له‌و وڵاته‌دا ئه‌نجام بدرێت.
31/3/2016

 

سه‌باره‌ت به‌ چاكسازییه‌كانی "حه‌یده‌ر عه‌بادی" له‌ پۆسته‌ حكوومییه‌كاندا، لایه‌نه‌ كوردستانییه‌كان له‌گه‌ڵ "دكتۆر فواد مه‌عسوم" سه‌رۆككۆماری عێراقدا كۆبوونه‌وه‌و، دوا هه‌ڵوێستی خۆیان له‌باره‌ی چاكسازییه‌كانه‌وه‌ ڕاگه‌یاند.

چاوه‌ڕوان ده‌كرێت سبه‌ینێ "حه‌یده‌ر عه‌بادی" پێكهاته‌ی نوێی وه‌زاره‌ته‌كه‌ی بخاته‌ به‌رده‌م ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق به‌مه‌به‌ستی ده‌نگدان و په‌سه‌ند كردنی پێكهاته‌ نوێیه‌كه‌.


دەقی راگەیێندراوی نوێنەرانی كورد لە بەغدا:

1. پابەندبوون بە دەستوور وەک باڵاترین سەرچاوەی سیاسیی و بنەمای هاوبەشی راستەقینە لەنێوان پێکهاتەکانی عێراقدا.

2. کورد لەسەر بنەمای شەراکەتی راستەقینە و بەگوێرەی بەرکەوتی هەڵبژاردن بەشدارە لە دەوڵەتی عێراق و ئێستا نوێنەرایەتی کوردستان لە زۆرێک لە جومگەکانی دەوڵەتی عێراقدا کەموکوڕی و خەلەلی تێدایە و کورد داوای راستکردنەوەی رێژەی نوێنەرایەتی خۆی دەکات و بەراشکاوی رایدەگەیێنین، کە هیچ جۆرە کەمکردنەوە و پێشێکردنێک لە مافی نوێنەرایەتی کوردستان بەناوی چاکسازییەوە قبوڵ ناکەین و بە تووندی رەتی دەکەینەوە.

3. چاکسازی پێویستی بە ژینگەیەکی لەبارەی سیاسیی و لەیەکتێگەیشتنی نێوان کوتلە و پێکهاتەکان هەیە، بەبڕیاری فەردی سەر ناکەوێت و بڕیاری فەردی لەلایەن ئێمەوە بەهەموو شێوەیەک رەتدەکرێتەوە.

4. چاکسازی تەنیا بریتی نییە لە گۆڕانکاری لە چەند وەزارەت و چەند پۆستێک، بەڵکو چاکسازی راستەقینە وەڵامی راستەقینە بێت بۆ خۆپیشاندەران و مانگرتووان، کە داوای چاکسازی ریشەیی دەکەن، بریتییە لەهەنگاونان لە تێکڕای ئاستەکانی جێبەجێکردن و یاسادانان و دادگەری و دەستە سەربەخۆکان دامەزراوەکانی دیکەی دەوڵەتی عێراق.

5. ئێمەی نوێنەرانی کوردستان لە هەوڵی جیدی و گفتگۆی بەردەوامدا دەبین بۆ دەرچوون لەم دۆخە سیاسییە بە ئەنجامێکی کاریگەر و گرنگ، بە سوودی چاکسازی و گۆڕانکاری ریشەیی لە بەرژەوەندی هاونیشتمانیانی عێراق و هەوڵی دروستکردنی کۆدەنگی هاوبەشی بڕیاری سیاسی نێوان لایەنەکان، یەکێکە لە ئامانجە گرنگ و باڵاکانمان.

6. ئێمەی نوێنەرانی کوردستان یەکدەنگ و یەکبۆچوونین لەسەر داکۆکیکردن لە پاراستنی بنەمای شەراکەتی راستەقینە و چۆنیەتی هەوڵدان بۆ دەرچوون لەو دۆخە بە ئاراستەیەکی گونجاو و بە ئەنجامێکی گونجاو بەشێوەیەک بەرژەوەندی گشتی هەمووان لەبەرچاو بگرێت، لەسەرووی هەمووشیانەوە بەرژەوەندی باڵای خەڵکی کوردستان.
31/3/2016

 

ئه‌مریكا به‌فه‌رمی داوا له‌خێزانی كه‌سایه‌تییه‌ سه‌ربازی و دیپلۆماته‌كانی ده‌كات كه‌ ناوچه‌كانی باشوری توركیا به‌جێبهێڵن. هاوكات داوای له‌هاووڵاتییه‌كانی كرد كه‌ گه‌شت بۆ ئه‌و شوێنانه‌ نه‌كه‌ن، چونكه‌ تادێ مه‌ترسی ئه‌منی له‌و شوێنانه‌ زیاتر ده‌بێت.

فه‌رمانده‌یی ئه‌ورووپای سوپای ئه‌مریكا فه‌رمانی ده‌كرد بۆ ئه‌وه‌ی خێزانی كه‌سایه‌تییه‌ سه‌ربازییه‌كان ناوچه‌ی ئه‌ده‌نه‌ چۆڵ بكه‌ن، به‌و خێزانانه‌یشه‌وه‌ كه‌له‌ بنكه‌ی ئه‌نجه‌رلیكدان، هه‌روه‌ها ئه‌و خێزانانه‌ش كه‌له‌ناوچه‌ی ئه‌زمیر و موجلادان.

به‌گوێره‌ی ڕاگه‌یه‌نراوی ئه‌و فه‌رمانده‌ییه‌، ئاشتۆن كارته‌ر وه‌زیری به‌رگری ئه‌مریكا، ڕێگه‌ی به‌ده‌كردنی ئه‌و بڕیاره‌ داوه‌.

"فیلیب بریدلاف" فه‌رمانده‌ی فه‌رمانده‌یی ئه‌ورووپای سوپای ئه‌مریكا، ڕایگه‌یاند: " تێده‌گه‌ین له‌وه‌ی ئه‌وه‌ كارێكی قه‌ڵسكاره‌ بۆ خێزانی كه‌سایه‌تییه‌ سه‌ربازییه‌كانمان، به‌ڵام بۆ پاراستنی گیانیانه‌، هه‌روه‌ها بۆ ئه‌وه‌شه‌ كه‌ كارایی جه‌نگی سه‌ربازه‌كانمان بپارێزین، له‌هاوكاری كردنی توركیای هاوپه‌یمانماندا".

به‌ڵام ئه‌و بڕیاره‌ باس له‌كۆتایی هێنانی هه‌میشه‌یی ناكات به‌هه‌بوونی خێزانی سه‌ربازه‌كان له‌ دامه‌زراوه‌ سه‌ربازییه‌كانی توركیادا.

هاوكات وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكاش، داوای له‌خێزانی ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ كرد كه‌له‌ كونسوڵخانه‌ی ئه‌مریكا له‌ئه‌ده‌نه‌ كارده‌كه‌ن، تاكو ئه‌و ناوچه‌یه‌ چۆڵ بكه‌ن.

 

ئه‌مڕۆ ڕووسیا له‌سه‌ر زاری كونسوڵی گشتییه‌وه‌ له‌ هه‌ولێر، ئه‌وه‌ی دووپات كرده‌وه‌ كه‌ به‌رده‌وام ده‌بێت له‌هاوكاریكردنی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ له‌به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی داعشدا. ئه‌وه‌یشی به‌ ئه‌ركی هه‌مووان له‌قه‌ڵه‌م دا. پێداگریشی كرد له‌سه‌ر به‌رده‌وامیدان به‌ په‌یوه‌ندییه‌كانیان و هاوكارییه‌كانیان بۆ كوردستان.

به‌گوێره‌ی ڕاگه‌یه‌نراوی فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستان، له‌دیداری شاندی ئه‌و نوسینگه‌یه‌دا بۆ باره‌گای كونسوڵخانه‌ی ڕووسیا، باس له‌و په‌یوه‌ندییه‌ دوو قۆڵییانه‌ی نێوان ڕووسیا و كوردستان كراوه‌ كه‌ سه‌ره‌تاكانی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی"مه‌لا مسته‌فای بارزانی" له‌ مۆسكۆ بووه‌و، سه‌ره‌تاكانی په‌یوه‌ندییه‌كی پته‌وی له‌گه‌ڵ ڕووسیادا داڕشتووه‌.

هاوكات" گیكتۆر سیماكۆف" كونسوڵی گشتی ڕووسیا جه‌ختی كردۆته‌وه‌ له‌سه‌ر په‌ره‌پێدانی په‌یوه‌ندییه‌ دووقۆڵییه‌كان و، هاوكاری كردنی پێشمه‌رگه‌ و حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌لایه‌ن ڕووسیاوه‌و، ئه‌وه‌یشی به‌ ئه‌ركی سه‌رشانی هه‌مووان له‌قه‌ڵه‌م داوه‌.
30/3/2016

 

سه‌رچاوه‌یه‌كی باڵای سه‌ربازی یه‌مه‌ن، كوژرانی "ئه‌بو ئه‌یوب ئه‌نساری" ئه‌میری ڕێكخراوی تیرۆریستی داعشی له‌و وڵاته‌ ڕاگه‌یاند. هاوكات "ئه‌بو هیمه‌" دادوه‌ری شه‌رعی ئه‌و ڕێكخراوه‌ش له‌گه‌ڵ ئه‌میره‌كه‌یاندا كوژراوه‌.

ئاژانسی ده‌نگوباسی"سه‌به‌ء"ی یه‌مه‌نی ئاشكرای كرد: " له‌بۆردوومانێكی موشه‌كیدا، سوپای یه‌مه‌ن توانییان له‌شاری ذباب ئه‌و دوو به‌رپرسه‌ باڵایه‌ی داعش و ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ئه‌ندامه‌كانی داعش كوژران كه‌ كه‌سانی زۆر مه‌ترسیداریان تێدابوو".

سه‌رچاوه‌یه‌كی سه‌ربازی به‌و ئاژانسه‌ی ڕاگه‌یاندووه‌: " ئه‌و كه‌سه‌ی ناونرابوو ئه‌بو هیمه‌، و خۆی كردبووبه‌ دادوه‌ری شه‌رعی، فه‌توای كوشتنی هه‌موو ئه‌و هاووڵاتی و سه‌ربازانه‌ی دابوو كه‌له‌یه‌مه‌ندا كوژراون، به‌تایبه‌تی هه‌موو قوربانییه‌كان له‌ناوچه‌كانی باشوری وڵاته‌كه‌دا".
30/3/2016

 

بەپێی سەرچاوەیەک کە بەشداریی کۆبوونەوەیەکی نافەرمیی نوێنەرانی باڵوێزخانەکانی ئەمریکایی لە بەغدا کردووە کە لەگەڵ چەند لێکۆڵەرێک لە سەنتەرەکانی توێژینەوەی خۆرھەڵاتی ناوەڕاست ئەنجامیان داوە، نوێنەرانی حکوومەتی ئەمریکا لەو کۆبوونەوەیەدا راشکاوانە پێیان وابووە کە ھەنگاوە بەراییەکانی سەربەخۆیی کوردستان دەستیان پێکردووە و لەگەڵ ئامادەکارییەکان بۆ رزگارکردنی موسڵ، کوردەکانیش لە ھەرێمی کوردستان دەیانەوێ دوای ئەو قۆناغە بگەن بە سەربەخۆیی.

بەپێی ئەو سەرچاوەیە، ھەڵوێستی نافەرمیی باڵوێزخانەی ئەمریکا لە بەغدا گوزراشتی لەوە کردووە کە ھاتنە ناوەوەی ھێزەکانی ئەمریکا لەم قۆناغەدا بۆ عێراق، بۆ ئامادەکاری و خۆسازدانە بۆ چەند ڕووداوێکی گەورە لە ناوچەکەدا، بەشێوەیەک مەسەلەی گشتپرسی و سەربەخۆیی ھەرێمی کوردستان کە ئەوان بە گرنگترین رووداوی ناوچەکەیان داناوە.

بەپێی ئەو سەرچاوەیە کە بەشداریی کۆبوونەوەکە بووە، ھاتنی ھێزێکی ئەمریکایی تۆکمە بۆ بەشداری و تەنسیقکردن لەگەڵ ئەو ھێزانەدا کە بەشداریی رزگارکردنەوەی موسڵ دەکەن بۆ ناوچەی مەخمور، سەرەتای جێگێربوونێکی سیاسییانەی ئیلتزامێکی ئەمریکییە بە رێزگرتن لە ئیرادەی خەڵکی کوردستان و ئەوەی لە گشتپرسیدا خۆیان بڕیاری لەسەر دەدەن.

بەپێی ئەو سەرچاوەیە ئەمریکا لایەنگری ئەوەیە کە لە کاتی رزگارکردنی موسڵدا دەشتی نەینەوا بکەوێتە ژێر ھەژموونی ھەرێمی کوردستان و ئەو ناوچەیە وەکو دیوارێک بێت لەنێوان ناوچە سوننییەکان و ھەرێمی کوردستان و ھێزێکی ئەمریکاییش ئامادەیی لەوێ ھەبێت.

بەپێی سەرچاوەکە حکومەتی ئەمریکا پێیوایە مەسەلەی حکوومەتی تەکنۆکرات، ئایندەی عێراق بەرەو ئەو چارەنووسە نەخوازراوە دەکاتەوە کە دەبێتە ھۆکار بۆ ئەوەی کورد زیاتر لە بەغدا دوور بکەونەوە و لایەنەکان کۆدەنگ بن لەسەر سەربەخۆیی کوردستان، ھەروەھا سوننەکانیش چارەنووسێکی جیا لە عێراقی شیعی بۆ خۆیان دیاری بکەن.

بەپێی ئەوسەرچاوەیە ئەمریکا پێیوایە کە ھەنگاوە سەرەتاییەکانی سەربەخۆیی کوردستان لە ئێستاوە دەستی پێکردووە، ئەمریکا بیەوێت یان نا ئەوە روودەدات، لەبەرئەوە ناچارە مامەڵە لەگەڵ ئەوەدا بکات و پشتیوانیشی لێ بکات.

‌لای خۆیەوە سیناتۆر ڕێند پاڵ کاندیدی سەرۆکایەتیی ئەمەریکا لە کاتی بانگەشەکانی بۆ ھەڵبژاردنە چاوەڕوانکراوەکەی ئەمریکا، رای گەیاند کاتی ئەوەیە ھەرێمی کوردستان بکرێتە دەوڵەت و پێشمەرگەیش ڕاستەوخۆ پڕچەک بکرێ.

ئاشکراشی کرد کە پارتیی کۆمارییەکان بۆ ساڵی ٢٠١٦ دەیانەوێ کار بۆ سەربەخۆیی کوردستان بکەن، چونکە ئەوە دەبێتە ھۆی ڕاگرتنی پارسەنگی سیاسیی ئەمەریکا لە ناوچەکە."

لای خۆیەوەش عەلی عەونی ئەندامی سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ (باس) رای گەیاند، ئەگەر ھەموو وڵاتان لە دژی سەربەخۆیی کوردستان بن ئەوە ئیرادەی خەڵکی کوردستان بڕیار لەسەر چارەنوسی خۆی دەدات، گووتی ”چاوەڕێی ھەڵوێستی ئیجابی دەکەین لە ئەمریکا، بەلایەکی کەم ئەگەر پشتیوانیش نەبێ لە قۆناغی ئێستا ئەوە بڕوا ناکەین دژایەتیی سەربەخۆیی کوردستان بکات، لەگەڵ ئەوەش چاوەڕوانیمان لە ئەمریکا ئەوەیە ئەو زوڵمەی بە شایەدیی خۆی لە کوردستان کراوە کە ئەو وڵاتێکی زلھێزی جیھانییە بە ھاوکاریی نەتەوە یەکگرتووەکان و ھاوپەیمانان بۆ کوردی بگەڕێنێتەوە، لەو چوارچێوەیەش سەربەخۆیی کوردستان بچوکترین مافی گەلی کوردستانە“.

لای خۆیەوە بارزان جەوھەر مامۆستای کۆلێژی زانستە سیاسییەکانی زانکۆی سەڵاحەدین، جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە ھەرێمی کوردستان ھەموو رەگەزەکانی بوون بە دەوڵەتی تیایدایە و تەنیا ئەوەندە ماوە رای ھاووڵاتیانی کوردستانی لەبارەوە وەربگیرێت و رابگەیەنرێ.

جەختی لەسەر ئەوەش کردەوە، ھەرێمی کوردستان بەھۆی سەرکەوتنی پێشمەرگە لە شەڕی داعش و ھەوڵە دیپلۆماسیەکانی مەسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان کە لە وڵاتان فەرشی سووری وەکو سەرکۆمارێک بۆ رادەخرێ، پێشبینی دەکرێ پشتیوانیی گەورەی بۆ دەوڵەت بەدەستھێنابێ، بەتایبەتیش لەلایەن ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا.
29/3/2016

 

باڵیۆزی پێشوویی ئێران له‌ نووسینگه‌ی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌ ژنێف(عه‌لی هه‌ره‌م)، ڕایگه‌یاند، به‌ كشاندنه‌وه‌ی هێزه‌كانی له‌ سووریا و ڕاگه‌یاندنی دۆخی ئاگربه‌ست، ڕووسیا وڵاته‌كه‌ی و سه‌رۆكی ڕژێمی سووریای خه‌ڵه‌تاندوون.

(عه‌لی هه‌ره‌م) دوێنێ یه‌كشه‌ممه‌ به‌ پێگه‌ی 'عصر إیران'ی نزیك له‌ سه‌رۆكی وڵاته‌كه‌ی ڕاگه‌یاندووه‌، ڕووسیا له‌ سووریا و عێراقدا هه‌رچی پشتیوانییه‌ك هه‌یه‌ له‌ (ئه‌سه‌د) و ئێرانی كرد، كه‌چی هێزه‌كانی كشانده‌وه‌ و ئاگربه‌ستی راگه‌یاند، ئه‌مه‌یش ئه‌و كاره‌ بوو كه‌ ڕۆڵی ئێرانی لاواز كرد، له‌ كاتێكدا كه‌ پێگه‌ی له‌ ناوچه‌كه‌دا له‌ به‌هێزبووندا بوو.

ئه‌و دیپلۆماتكاره‌ ئێرانییه‌ گوتیشی، ئه‌گه‌ر ئێران پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ وڵاتانی به‌هێز له‌ دونیادا هه‌بوایه‌، ئه‌وا چین و ڕووسیا یان ئه‌ورووپاییه‌كان نه‌یانده‌توانی بیخه‌ڵه‌ڵه‌تێنن؛ هه‌موو هه‌وڵه‌كانی ڕووسیایش له‌ سووریا به‌ ئامانجی باشتركردنی پێوه‌ندییه‌كانیه‌تی له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریكادا، ئه‌مه‌یشی بۆ كۆتاییهێنانی كێشه‌كانیه‌تی له‌ سووریا و ئۆكراینا.
29/3/2016

 

ئەمڕۆ دووشەممە بەهۆی بیستنی دەنگی تەقەوە، هێزە ئەمنییەكانی واشنتۆن دەرگاكانی كۆشكی سپی ئەمەریكا و كۆنگرێسیان داخست. ئەمەش دوای دوو ڕووداو هات، كە یەكێكیان بیستنی دەنگی تەقە بوو لەنێو تەلاری كۆنگرێسی ئەمەریكا.

هەر بەم هۆیەوە هێزە ئەمنییەكانی واشنتۆن داوایان لە خەڵكی كرد لە شەقامی بەنسلڤانیا دوور بكەونەوە، كە هەردوو تەلاری كۆنگرێس و كۆشكی سپی كەوتوونەتە سەر ئەو شەقامەوە.

هەروەها داوایان لە خەڵكی ئەو ناوچانە كردووە بەهیچ جۆرێك نەیەنە دەرەوە و خۆیان لە حەشارگە و ژێر زەمینی ماڵەكاندا بشارنەوە تا ئەو كاتەی دۆخەكە هێور دەبێتەوە.

بەگوێرەی پەیامێكی بەپەلەی كۆنگرێس كە بۆ تۆڕی هەواڵی CNNی ئەمەریكی ناردووە، داوا لە فەرمانبەران و سەردانیكەرانی كۆنگرێس كراوە لە دەرگا و پەنجەرەكان دووربكەونەوە و هەركەس لە نووسینگەكانی خۆی چاوەڕوانی هێوربوونەوەی دۆخەكە بكات.

سەرچاوەیەكی هەواڵیش ئاماژەی بەوە داوە كە داخستنی دەرگاكانی كۆشكی سپی بەهۆی هەوڵی پازدانی كەسێكەوە بووە بۆ نێو حەرەمی كۆشكی سپی.
29/3/2016

 

بەپێی راپۆرتێکی دیوانی چاودێریی دارایی، کە لەسەر داوای پەرلەمانی کوردستان وردبینی و بەدواداچوون بۆ چۆنێتیی سەرفکردنی بڕِی ٥ ملیۆن دۆلاری خەرجیی یادی ٢٥ ساڵەی کیمیابارانی ھەڵەبجە کراوە، بەھەدەردانی زۆر ھەیە لە خەرجکردنی ئەو پارەیەدا و یەک ملیۆن دۆلاری یادەکەش نادیارە.

لەو راپۆرتەدا کە وێنەیەکی دەست (باس) کەوتووە، ھاتووە "بەپێی نووسراوی سەرۆکایەتیی ئەنجومەنی وەزیران/ ئەنجومەنی کاروباری نەوت و غاز، ژمارە ٢١١٥ لە ١٠/٩/٢٠١٣ بڕی ٥ ملیۆن دۆلار تەرخان کراوە، بێ ئەوەی ھیچ دەرخستەیەک ئامادە کرابێت بۆ ئەوەی بزانرێ گوژمەی پێویست چەندە بۆ ئەنجامدانی مەراسیمی یادی ٢٥ ساڵەی کیمیابارانی ھەڵەبجەی شەھید بۆ ساڵی ٢٠١٣، لەم گوژمەیەدا بڕی ٣ ملیۆن و ٨١٦ ھەزار و ٧١٠ دۆلار خەرج کراوە، لەبەر نەبوونی ھیچ دەرخستەیەکی پێشوەخت، نەتواندرا وەک نەریتێکی پەیڕەوکراو وردبینیی خەرجیییەکان بکرێت".

بەپێی راپۆرتەکەی دیوانی چاودێریی دارایی: "پێویستە پارەی تەرخانکراو بۆ گشت خەرجییەکان لە بانکی حکوومیدا دابنرێت، بەڵام ئەم گوژمەیە لە بانکێکی ئەھلی دانراوە، ھەرچەندە وەزارەت بە نووسراوی ژمارە ٥٧٨٠ لە ٢٥/٩/٢٠١٣ داوای رەزامەندیی کردووە بە کردنەوەی حیسابێکی تایبەت لە بانکی فیدراڵ، ئەوەش بۆوەتە ھۆی ئەوەی بەشی زۆری گوژمەکان بە کاش خەرج بکرێن".

دیوانی چاودێریی دارایی داوای ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەی کردووە لەسەر ئەو سەرپێچییانەی لە راپۆرتی دەستەکەیاندا ھاتووە، لەگەڵ گەڕاندنەوەی بڕی یەک ملیۆن و ١٨٣ ھەزار و ٢٩٠ دۆلاری ئەمەریکی بۆ بەرژەوەندیی گەنجینە، لەبەرئەوەی یادەکە کۆتایی ھاتووە و ئەو بڕە پارەیەش ماوەتەوە.

لە راپۆرتەکەدا جەخت لەوە کراوەتەوە: "ئەو گوژمەیەی تەرخان کراوە بۆ ئەنجامدانی مەراسیمی ئەم یادە، ھیچ دەرخستەیەکی نەبووە و رێکاری بەخشینی ئەم گوژمەیە لە ڕێگەی کەناڵە پەیڕەوکراوەکاندا ئەنجام نەدراوە".
29/3/2016

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان