فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

بەشی فارسیی تەلەفزیۆنی (BBC) دیدارێکی لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان ئەنجام داوە کە تێیدا لەبارەی چەند پرسێکی پەیوەندیدار بە شەڕی داعش، هەرێمی کوردستان و پەیوەندییەکانی بەغدا و تورکیا، ڕوانگەی هەرێمی کوردستانی خستووەتەڕوو.

سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، لە سەرەتای وتووێژەکەدا لە پەیوەندی لەگەڵ تەقینەوەی بەردەم بارەگای مەکتەبی سیاسیی (حدک) لە کۆیە دەڵێت "ئێمە هەر لە ڕۆژی یەکەمەوە ئەو تەقینەوەیەمان ئیدانە کردووە و هەرکەس و لایەنێک کەلە پشتی ئەو هێرشانەوە بێت، کارێکی خراپ و ناشیرینی کردووە و ئێمە ئەو هێرشانە بەدژی خۆمان لەقەڵەم دەدەین. گوتیشی"گومانێکی زۆر هەیە کە ئەگەری هەیە کۆماری ئیسلامیی ئێران لە پشتی ئەو هێرشەوە بووبێت، بەڵام بەڵگەیەک لەبەردەستدا نییە."

لەبارەی گرفتی شنگال و بوونی هێزەکانی (پەکەکە) لەوێ لە وەڵامی پرسیاری پەیامنێری (بی بی سی)دا ڕایگەیاند: "برایانی ئێمە لە کۆبانێ چەند ساڵ لەمەوبەر کاتێک تووشی گرفتی شەڕی داعش بوون، ئێمە هێزی پێشمەرگەمان بۆ یارمەتی و پشتیوانیی ئەوان نارد و کاتێک کۆبانێ ئازاد کرا و مەترسیی داعش ڕەوییەوە، داوایان لێ کردین هێزەکانمان بگەڕێنینەوە، ئێمەش ئەو کارەمان کرد، ئێستا ئێمەش هەر ئەم چاوەڕوانییەمان لە پەکەکە هەیە، ڕاستە هێزە کوردییەکانی کوردستانی ڕۆژئاوا لە یارمەتیکردنی کوردانی ئێزدیدا ڕۆلێ گرنگ و بەرچاویان گێڕاوە و سوپاسیان دەکەین و چاوەڕوانین ئەوێ بەجێ بهێڵن، مانەوەی پەکەکە لە شنگال یارمەتیی سەقامگیریی ناوچەکە ناکات و لەو ناوچەیە پرسێکی هەستیار دێنێتە ئاراوە."

لە وەڵامی ئەو پرسیارەدا کە دەڵێت موراد قەرەیلان گوتوویە سەرقاڵی کشانەوەی هێزەکانیان لەو ناوچەیەن، نێچیرڤان بارزانی گوتی "هەتا ئێستا بەکردەوە هیچ هەنگاوێک بۆ چوونەوە دەرەوەی هێزەکانیان لە شنگال هەڵنەگیراوە و هیوادارم ئەو کارە بکەن."

لەبارەی گرفت و ئاستەنگی نێوان هێز و لایەنە سیاسییەکانی کوردستانی ڕۆژئاوا و هەرێمی کوردستان سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان گوتی "ئێمە لە هەرێمی کوردستان تەنیا یەک داوامان لە پارتی دەسەڵاتبەدەستی کوردستانی ڕۆژئاوا هەیە، ئەویش ئەوەیە کە "هەموو لایەنەکان پێکەوە گفتوگۆ بکەن و بگەنە ئەنجامێک، ئەوان ئیزن و دەرفەتی چالاکی و کاری سیاسی بە هیچ پارت و لایەنێکی دیکەی ڕۆژئاوا نادەن و سیاسەتی هاوشێوەی دیکتۆرەکانیان گرتووەتە پێش. سنوورەکانی ئێمە لەگەڵ ئەوان بۆ پرسی مرۆڤایەتی و یارمەتیدان کراوەن، بەڵام لەوانەیە ئێمە پێش بە هێنان و بردنی چەکوچۆڵ بگرین، بەڵام بەمدوایانە ئێمە خەریکین لەم بارەوە گفتوگۆ دەکەین کە بە چ ڕێکارێک دەکرێت ئەو سنوورانە زیاتر کراوە بن، چونکە لە بەرژەوەندیی هەموو لایەک دایە."

لە درێژەدا و لەبارەی قەیرانی سیاسیی هەرێمی کوردستان و پەککەوتنی کار و چالاکیی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان گوتی "لەو کاتەوەی کە کارەکانی پەرلەمانی کوردستان ڕاگیراون، ئەولەویەتی ئێمە لە هەرێمی کوردستان شەڕ لەگەڵ داعش بووە، چونکە داعش هەتا 35 کیلۆمەتریی هەولێر هاتبووە پێش، ئێمە ناچار بووین لە نێوان خراپ و خراپتردا یەکیان هەڵبژێرین، کە ئێمە خراپمان هەڵبژارد، بەڵام بەداخەوە بۆ لایەنەکانی دیکەی گۆڕەپانی سیاسەتی کوردستان ئەم ئەولەویەتە گرنگ نەبوو، ئێستا ئیدی ئەولەویەتی ئێمە گەڕانەوەی پەرلەمانتاران و دەست بەکاربوونەوەی پەرلەمانە. ئیتر لەمەودا هەوڵی ئێمە بەو ئاراستەدا دەڕوات کە چۆن دەکرێت کێشە و ناکۆکییە سیاسییەکان چارەسەر بکەین."

لە بەشێکی دیکە لەبارەی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئێدارەی هەرێمی کوردستان کە لەگەڵ بەغدا جێگەی کێشەن نێچیرڤان بارزانی گوتی "بێگومان پاش نەمانی داعش ئێمە هەر لەو ناوچانە دەمێنینەوە و بە هیچ شێوەیەک ناکشێینەوە، بەڵام مانەوەمان بە دانوستان و گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا دەبێت لە ئۆپەراسیۆنی ئازادکردنی مووسڵدا ئێمە پاش 25 ساڵ ئیزنمان بە هێزە عێراقییەکان دا هەتا لەناو خاکی کوردستانەوە دەست بە ئۆپەراسیۆنی مووسڵ بکەن. چەند ساڵ لەمەوبەر کەس باوەڕی بەوە نەبوو کە ئەمە بێتە ئاراوە، ئێمە لەگەڵ بەغدا هاوکاریی باشمان پێکەوە هەیە."

لە وەڵامی پرسیارێکی دیکەدا کە بەرپرسێکی حەشدی شەعبی ئاشکرای کردووە "پێشمەرگە بۆ عێراق لە داعش مەترسیدارترن" سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند: "ئێمە ڕێزێکی زۆرمان بۆ خەبات و شەهیدانی حەشدی شەعبی هەیە، ئەوان ڕۆڵێکی گرنگیان لە شەڕ لەدژی داعش هەیە، بەڵام پاش داعش دەبێ ڕێبەر و سەکردەکانی شیعە بیرێک لە ڕێکخستنی خۆیان بکەنەوە. ئەوان زۆر سەربەخۆ و سەرەڕۆیانە دەجووڵینەوە، ئەوان دەبێ بە جوانی ڕێک بخرێن و بخرێنە ژێر چاودێرییەوە، دەنا بە پێچەوانەی ئەمە لە داهاتوودا دەبنە سەرچاوەی کێشە و ناکۆکی."

لەبارەی پرسی بوونی هێزەکانی تورکیا لە "باشیک" و ناکۆکیی نێوان بەغدا و ئەنقەرە ئاماژەی بەوە کرد "لەسەر بنەمای ئەو پەیوەندییە قووڵەی کە لەگەڵ هەردوولایان هەمانە، توانیمان یارمەتیدەری دیداری نێوان بەرپرسانی باڵای عێراق و تورکیا بین، تورکیا هەست بە نیگەرنییەکانی بەغدا دەکات، بەڵام هەتا ئێستا هیچ کات و ڕێکەوتێک بۆ چوونە دەرەوەی هێزەکانی تورکیا لەناو خاکی عێراق دیاری نەکراوە، بەڵام تورکیا ئەوەی قەبووڵ کردووە لەم بارەوە درێژە بە گفتوگۆکانی بدات، هەتا بگەنە ئەنجامێک."

26/1/2017

 

دڵی ڕۆژھەڵات، خانمە شاعیر، ئێستا خەریکی بڵاوکردنەوەی یەکەمین ئەلبوومی شیعرییە و ئاشکراشی دەکات، کە بە بۆنەی ڕۆژی ڤاڵانتاینەوە، چەندین کۆڕی شیعری ساز دەکات.

دڵگەش قادر، ناسراو بە (دڵی ڕۆژھەڵات) خانمە شاعیر، لە بارەی ئەلبوومە نوێیەکەیەوە بە (باسنیوز)ـی ڕاگەیاند: "ماوەیەکە بۆ ئەلبوومە نوێیەکەم سەرقاڵی نووسینی تێکستم و لەوانەیە نزیکەی 10 تڕاک بێت، ئەگەر سپۆنسەر ھەبێت ئەوا لە ماوەیەکی نزیکدا بڵاوی دەکەمەوە".

ئەو خانمە شاعیرە، لە بەشێکی تری لێدوانەکەیدا ئەوەشی ئاشکرا کرد، کە لە ئێستاوە لە چەندین شوێنی جیاواز و شارەکانی ھەرێمی کوردستانەوە داوایان لێی کردووە لە ڕۆژی 14ـی شوباتی مانگی داھاتوو، بە بۆنەی ڕۆژی ڤاڵانتاینەوە (ڕۆژی جیھانی عاشقان) کۆڕ ساز بکەن.

دڵی ڕۆژھەڵات دەشڵێت: "بۆ ڕۆژی عاشقان چەندین تێکستی نوێم ئامادە کردووە، کە لەوانەیە لە چەند شارێک و شوێنی جیاواز کۆڕ ساز بکەم، لە ئێستاشەوە بەردەوام پەیوەندیم پێوە دەکرێت بۆ ئەوەی خۆم ئامادە بکەم بۆ ئەو ڕۆژە".

26/1/2017

 

سەرۆکی نوێی ئەمریکا خۆی بۆ سەرۆکایەتیکردنی وڵاتەکەی لە خولی دووەم ئامادە دەکات.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی نوێی ئەمریکا دوو رۆژ پێش سوێندخواردن و دەستبەکاربوونی وەک سەرۆکی ئەمریکا لە 20/1/2017، لە کتێخانەی خاوەندارێتیی فیکریی ئەمریکی دروشمی ”با پارێزگاریی لە گەورەیی ئەمریکا بکەین“ی بۆ خۆی تۆمار کردووە، تا لە هەڵبژاردنی 2020 بەکاری بهێنێت.

ئەم هەوڵەی دۆناڵد ترەمپ لە کاتێکدایە، کە پێنج رۆژ بەسەر دەستبەکاربوونی وەک سەرۆکی ژمارە 45ـی ئەمریکا تێپەڕیوە و دڵنیایی ئەویش دەردەخات لەوەی، لە ماوەی ئەو چوار ساڵەی خولی یەکەمی سەرۆکایەتییەکەی، دروشمی هەڵبژاردنەکانی جێبەجێ دەکات.

لە هەڵمەتی هەڵبژاردنەکاندا، ترەمپ دروشمی ”با هێز و مەزنیی بۆ ئەمریکا بگەڕێنینەوە“ی بەکارهێنا، کە لە ساڵی 2012 لە کتێبخانەی خاوەندارێتیی فیکریی تۆماری کردبوو.

25/1/2017

 

لە کۆتایی دانیشتنی دوو ڕۆژەی ئاستانە کە بە بەشداریی سێ وڵاتی تورکیا، ئێران و ڕووسیا و نوێنەرانی سووریا و ئەمریکا و 15گرووپی ئۆپۆزسیۆن و بە چاودێریی نەتەوە یەکگرتووەکان و بەڕێوە چوو، لە کۆتاییدا لایەنەکان جەختیان لەسەر یەکپارچەیی خاکی سووریا کردەوە.

لە بەیاننامەی کۆتاییدا کە هەر سێ وڵاتی ئێران ڕووسیا و تورکیا بە هاوبەشی واژۆیان کردووە، وێڕای جەختکردنەوە لەسەر یەکپارچەیی خاکی سووریا خوزیاری درێژەی ئاگربەستی نێوان حکوومەتی سووریا و لایەنەکانی ئۆپۆزسیۆن بوون.

لە بەرانبەردا 15 لایەنی ئۆپۆزیسیۆن کە لە دانیشتنەکاندا بە شیوەی ناڕاستەخۆ و بە نێوجیگەریی تورکیا و ڕووسیا بەڕێوە چوو، پابەندیی زۆیان لەسەر دانیشتنەکانی جنێڤی یەک کردووە.

لەو دانیشتنانەدا ستیڤان دیمیستۆرا، نوێنەری تایبەتیی نەتەوە یەکگرتووەکانیش بەشداری بوو، هاوکات جۆرج کرۆل، باڵیوزی ئەمریکا لە کازاخستان ئامادەی دانیشتنەکان بووە.

ئەو سێ وڵاتە لە بەیاننامەکەی خۆیاندا پابەندبوونی خۆیان بە "یەکپارچەیی خاکی سووریا، وەک وڵاتێکی چەند ئیتنیکی، مەزهەبی کەلە ئەنجومەنی ئاسایشیش دانی پێدا نراوە" جەختیان کردووەتەوە.

هاوکات ئاشکرایان کردووە چارەسەریی قەیرانی سووریا ڕێکاری سەربازی نییە و "تەنیا بە پرۆسەی سیاسی" و جێبەجێکردنی کامڵی بڕیارنامەی 2254ی ئەنجومەنی ئاسایش چارسەر دەبێت.

ئێران و ڕووسیا بە دوو هاوپەیمان و پاڵپشتی حکوومەتی بەشار ئەسەد و هاوکات تورکیاش بە پشتیوانی چەند گرووپێکی چەکداری ئۆپۆزیسیۆنی سووریا دێنە ئەژمار.

لە بەیاننامەی کۆتاییدا پێداگری لەسەر دژایەتی و شەڕ لەدژی داعش و بەرەی ئەلنوسرە کراوەتەوە.

ئۆپۆزیسیۆنی سووریا لە گفتۆگۆی راستەوخۆ لەگەڵ نوێنەرانی سووریا خۆیان بوارد، چونکە بە گوتەی ئەوان سوپای سووریا هێڵی پێشەوەی ئەوان لە دەوروبەری دیمەشق بۆردومان دەکات.

حکوومەت و ئۆپۆزیسیۆن لە دانیشتنی دوو ڕۆژەی ئاستانە هەرچەند لەسەر مێزیك دانیشتن، بڵام دانوستانەکان بە نێونجیگەری بەڕێوە چوو.

لە دژکردەوە بەم دانیشتانە پارتی یەکێتیی دیموکراتیک (PYD) ڕایگەیاندووە کە پابەندی بڕیاری دانیشتنەکانی ئاستانە نابێت، چونکە دەزانێت هیچ ئەنجامێکی نابێت.

25/1/2017

 

دوای رۆژێک لە کۆبوونەوەکانی ئەستانە، شەڕ لە نێوان ئۆپۆزیسیۆن و رژێمی سووریا دەست پێدەکاتەوە.

رۆژی چوارشەممە 25/1/2017، لە گوندی (عەین فەیجە) لە گوندەوارەکانی رۆژئاوای دیمەشق گرووپەکانی ئۆپۆزیسیۆن و رژێمی سووریا بە پاڵپشتیی میلیشیاکانی حزبوڵڵای لوبنانی رووبەڕووی یەکتر بوونەوە.

بەپێی هەواڵی میدیا عەرەبییەکان، هێزەکانی سەر بە رژێمی سووریا هەوڵیان داوە بۆ ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ئۆپۆزیسیۆن پێشڕەویی بکەن.

هەروەها هێزەکانی سەر بە رژێمی سووریا تۆپبارانی ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ئۆپۆزیسیۆنیان کردووە، کە بەهۆیەوە چەندین هاووڵاتیی مەدەنی گیانیان لە دەست داوە و بریندار بوون.

دروستبوونەوەی شەڕ لە نێوان ئۆپۆزیسیۆن و رژێمی سووریا لە کاتێک دایە، کە رۆژانی دووشەممە 23/1/2017 و سێشەممە هەردوولا بە سەرپەرشتیی رووسیا و تورکیا لە شاری ئەستانەی پایتەختی کازاخستان، کۆبوونەوە و رێککەوتن لەسەر راگرتنی شەڕ.

25/1/2017

 

هاووڵاتییەکی خەڵکی گوندێکی سەر بە شنۆ لەلایەن دەزگای دادوەریی ئێرانەوە سزای سێدارەی بۆ بڕایەوە و شەش کەسی دیکەش بە 100 ساڵ زیندان سزا دران.

بەپێی راپۆرتی ماڵپەڕی مافی مرۆڤی (هەنگاو) ئەو حەوت هاووڵاتییە کوردەی دانیشتووی گوندی "قەرەسەقەل"ی سەر بە شاری شنۆ ڕۆژی دووشەممە 2017 -1- 23 لەلایەن لقی یەکەمی دادگای ورمێوە بە تۆمەتی "هاوکاریکردنی پارتێکی کوردیی دژبەری ئێران" دادگایی کراون و یەکیان سزای سێدارەی بۆ براوەتەوە و ئەو حەوت کەسەکەی دیکەش سەرجەم 100 ساڵ زیندانییان بۆ بڕاوەتەوە.

ناسنامە و حوکمی دەرکراو بۆ هەرکام لەو هاووڵاتییانە بەم چەشنەیە:
- هیدایەت عەبدوڵاپوور، سزای سیدارە
- حاسڵ عەزیزی، 25 ساڵ بەندکردن
- محەمەدزاهیر فەرامەرزی، 20 ساڵ بەندکردن
- یەعقووب بائێکرام، 15 ساڵ بەندکردن
- جەلال مەسرووری، 15 ساڵ بەندکردن
- کەمال مەسرووری، 11 ساڵ بەندکردن
- سدیق بائێکرام، 10 ساڵ بەندکردن

ئەو حوکمانە لەلایەن لقی یەکەمی دادگای ورمێ و بە تۆمەتی "هاوکاریی پارتە کوردییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی ئێران" بۆ ئەو حەوت هاووڵاتییە کوردە دراوە.

ئەو حەوت هاووڵاتییە کورد دانیشتووی گوندی "قەرەسەقەل"ی سەر بە شنۆن کە تێیدا بەهاری ساڵی پێشوو لە نێوان سوپای پاسداران و پێشمەرگەکانی (حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران) تێکهەڵچوون ڕووی دا و شەش پیشمەرگەی (حدکا) شەهید و جێگری فەرماندەی سوپای پاسدارانی شنۆ و چەندین ئەندامی دیکەی خۆجێی سوپا کوژران و پاشان سوپای پاسداران بەشێک لە خانووی دانیشتوانی گوندەکەی وێران کرد.

25/1/2017

 

دادگای فەرەنسی دۆسیەی کوژرانی سێ ژنە چالاکوانەکەی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) دادەخات.

بڕیاربوو رۆژی سێشەممە 24/1/2017 دادگای باڵای فەرەنسی دوایین دانیشتن لەبارەی دۆسیەی کوژرانی ئەو سێ ژنە بەڕێوە ببات و بڕیاری کۆتایی لەبارەی عومەر گونەی، تۆمەتبار بە کوشتنیان، بدات.

بەهۆی ئەوەی عومەر گونەی هەروەک پۆلیسی فەرەنسی رایگەیاند لە رۆژی 18/12/2016 لە زینداندا کۆچی دوایی کرد، دادگا دۆسییەکەی بە تەواوی داخست.

عومەر گونەی، کە هاووڵاتییەکی تورک بوو، تۆمەتباری سەرەکی کوشتنی هەرسێ ژنە چالاکوانی پەکەکە ساکینە چانسز، لەیلا شایلەمەز و فیدان دۆغان بوو.

ساکینە چانسز، فیدان دۆغان و لەیلا شایلەمەز رۆژی 9/1/2013 لە بنکەیەکی پەکەکە لە شاری پاریس کوژران.

چانسز، کە یەکێک بوو لە دامەزرێنەرانی پەکەکە و کەسێکی نزیکی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، رێبەری زیندانیکراوی پەکەکە بوو، لە ساڵی 1979 تاوەکو 1992 لە تورکیا زیندانی کراوبوو، هەروەها فیدان دۆغان کەسێکی دیپلۆماتکاری پەکەکە بوو لە ئەوروپا و لەیلا شایلەمەزیش چالاکوانێکی گەنجانی پەکەکە بوو.

24/1/2017

 

گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئیران ڕای گەیاندووە، هێشتا زووە و ناکرێت لێکدانەوەیەکی ورد لە هەڵوێستەکانی دۆناڵد ترەمپ، سەرکۆماری نوێی ئەمریکا بکەین.

ئەم هەڵوێستەی گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە حاڵێک دایە کە سەرۆکی دەزگای دادوەریی ئێران ڕوو بە ترەمپ لەبارەی ئاکامی هەڵوێست و لێدوانەکانی لەبارەی موسڵمانان هۆشداری داوەتە ترەمپ.

بەپێی ڕاپۆرتی میدیاکانی ئێران، بەهرام قاسمی، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران دوێنێ دووشەممە 2017 -1- 23 لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەنووسیدا لە وەڵامی پرسیارێک لەبارەی ئاڵوگۆڕی پەیام و پەیوەندیی پشتی پەردە لە نێوان ئێران و ئەمریکا ڕایگەیاندووە "هیچ پەیام و پەیوەندییەک لە نێوان دوو وڵاتدا ئاڵوگۆڕ نەکراوە و کۆماری ئیسلامیی ئێران بێجگەلە دانوستانی ئەتۆمی "هیچ پەیوەندییەک"ی لەگەڵ ئەمریکا نییە و ئاسۆیەکیش بۆ پەیوەندی نابینێت.

ئاماژەی بەوەش کردووە "ترەمپ هێشتا لەبارەی "ترسان لە ئیسلام" پرسە جیهانییەکان، ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، ئەورووپا و ئەمریکای لاتین "هەڵوێستێکی ورد و ڕوون"ی ڕانەگەیاندووە و دەبێ چاوەڕوان بین هەتا ببینین لە "چوارچێوەی ڕوانین"ی ئەو و سەرۆکایەتیی ئەمریکا لەبارەی پرسەکانی جیهان ڕوون ببێتەوە.

قاسمی گوتیشی "هاوکات کۆماری ئیسلامی "هیوایەکی ئەوتۆی بە گۆڕانکاریی بنەڕەتی" و گۆڕینی تێڕوانین لە دەسەڵاتی ئەمریکای نییە.

لە بەرانبەردا سادق لاریجانی، سەرۆکی دەزگای دادوەریی ئێران دوێنێ دۆناڵد ترەمپی بەوە تۆمەتبار کردووە کە لێدوانەکانی "ڕەنگ و بۆنی ڕەگەزپەرستانە"یان پێوە دیارە و داوای کردووە کە سەرنجی جیدی بەم هەڵوێستانە بدرێت.

24/1/2017

 

ئەندامێکی پەرلەمانی کوردستان ئاماژە بەوە دەکات، هەر هەوڵێک لەلایەن پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) بۆ بەدەستهێنانی مۆڵەتی دروستکردنی حزب، سەر ناگرێت و حکوومەت ڕێگە بە دروستکردنی حزبی چەکداری نادات.

نازم هەرکی، جێگری سەرۆکی لێژنەی ئاسایش و ئەنجومەنی خۆجێیی لە پەرلەمانی کوردستان، بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: “ناتوانن مۆڵەتی حزبی وەربگرن، چونکە یاسایەکمان هەیە بە ناوی (یاسای حزبەکان لە هەرێمی کوردستان)، ناکرێت ئەمانە چەکدار بن و حزب دامەزرێنن، هەر حزبێک دەبێت بەدواداچوونی بۆ بکرێت، دەبێت لە کوردستان بێت و نابێت چەکدار بێت”.

ئەوەشی ڕوون کردەوە: "گرنگە حزبەکە ناسنامەیان دیار بێت، ئاشکرایە پەکەکە دەیانەوێت حزبێک دامەزرێنن بۆ ئەوەی توندوتیژی دروست بکەن، ئەگەر حکوومەتی عێراقیش مۆڵەتیان بدات، ئێمە قەبوڵی ناکەین، چونکە ئاگادارین ئەوان دەیانەوێت ئیش لەسەر ئەوە بکەن کە حزب دامەزرێنن، بەڵام ناکرێت، چونکە یاسامان هەیە و دەبێت لە وەزارەتی ناوخۆ مۆڵەتی پێ بدرێت".

جەختیشی لەوە کردەوە کە پێشمەرگە بە خوێن سنووری ناوچە کێشە لەسەرەکانی دیاری کردووە کە شنگالیش یەکێکە لەو ناوچانە، هەر بایەتێک لەم ناوچانە “دەبێت لە ڕێگای وەزارەتی ناوخۆ”وە بێت، نابێت بەغدا دەستوەردان بکات، هەر گەڕانەوەیەک لەم شوێنانە بۆ بەغدا بەبێ ئاگاداریی هەرێمی کوردستان، “وەک جاشایەتی مامەڵەی لەگەڵ دەکەین".
پێشتر (باسنیوز) ئەوەی بڵاو کردەوە کە پەکەکە کار بۆ ئەوە دەکات، پارتێکی چەکداری دروست بکات و لە ڕێگەی حکوومەتی عێراقیشەوە مۆڵەت وەربگرێت.

24/1/2017

 

پێوەند بە گەشەسەندنی رەوتی سەلەفی و توندڕەوەکان لە زۆنی سەوز، ئێران ھۆشداری دەداتە دەزگا ئەمنییەکانی سەر بە یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان.

بەپێی سەرچاوەیەکی ئاگادار بۆ (باس)، ھەفتەی رابردوو شاندێکی ھاوبەشی ئیدارەی ئیتلاعاتی ھەردوو پارێزگای سنە و کرماشان بۆ ئەو پرسە ھاتوونەتە سلێمانی و لەگەڵ بەرپرسانی ئەمنیی یەکێتیدا کۆبوونەوەیان کردووە و ھۆشدارییان داوەتە یەکێتی کە زۆنی سەوز لە لە گەسەندنی رەوتی سەلەفی و توندڕەوەکان بپارێزێت و کۆنترۆلی رەوشەکە بکات، چونکە ھاوسنوورە لەگەڵ کۆماری ئیسلامیی ئێران و لە ئایندەدا دەبێتە مەترسی بۆ سەر دۆخی تەناھیی ئەو وڵاتە.

سەرچاوەکە روونی کردەوە، شاندی ئێران نیگەران بوون لەوەی کە ململانێی سیاسیی نێوان حزبە باڵادەستەکانی زۆنی سەوز و ھەروەھا زۆربوونی باڵەکانیان و کێشەی بەردەوامی نێوان باڵ و ئاراستە جیاوازەکانیان و پشێوییەکانیان، وای کردووە بۆشایی سیاسی و ئەمنی لەو زۆنەدا دروست بێت و بەو ھۆیەوە رەوتی سەلەفی و ئیسلامییە توندڕەوەکان پەرە بستێنن، ئیرانییەکان بەئاشکرا بە نوێنەرانی دەزگا ئەمنییەکانی یەکێتییان گوتووە کە زۆنی سەوز ھاوسنوورە لەگەڵ ئیران و ئەوان قبووڵ ناکەن ئەو رەوتە لە سنوورەکەیان گەشە بکەن.

ئەو شاندە ئێرانییە کە بەمەبەستی گفتوگۆ و بەدواداچوونی پەرەسەندنی رەوتی سەلەفی و توندڕەو و دەرکەوتنی چەند مەفرەزەیەکی سەر بە داعش لە گەرمیان و ھەڵەبجە سەردانی سلیمانیی کردووە، نیگەرانیی کۆماری ئیسلامیی ئێرانی بە بەرپرسە ئەمنییەکانی یەکێتی راگەیاندووە.

بەپێی ئەو سەرچاوەیە، شاندەکە دوودڵیی خۆی سەبارەت بارودۆخی زۆنی سەوز و پشێوییەکانی ئەو زۆنە بۆ بەرپرسە ئەمنییەکانی یەکێتی باس کردووە و ھۆشداریی ئەوەشی داوە کە کۆماری ئیسلامیی ئێران نیگەرانە لەو زانیارییانەی لەو ناوچەیەدا سەبارەت بە جموجۆڵی ئیسلامییە توندرەوەکان و سەلەفییەکان و ھەندێک ئاراستەی چەکداریی تر ھەیانە.

سەرچاوەکە ئەوەشی خستە ڕوو کە شاندەکە بە بەرپرسەکانی یەکێتیی راگەیاندووە کە کۆماری ئیسلامیی ئێران، یەکێتی بە دۆستی خۆی دەزانێت و پێشی وایە کە چەندین ساڵە توانای کۆنترۆڵکردنی ناوچەکانی زۆنی سەوزی ھەبووە، بەڵام ئێستا ململانێی بەردەوامی سیاسی لەو زۆنە و ھەندێک رووداوی دیکە، بوونەتە ئاما‌ژە بۆ ئەوەی کە ئێران وا ھەست بکا یەکێتی توانای کۆنتڕۆڵکردنی ناوچەکەی لاواز بووە کە ھاوسنوورە لەگەڵ خۆی.

سەرچاوەکە ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد، شاندەکە بارودۆخی ھەرێمی کوردستانی بە ھەستیار لەقەڵەم داوە و سەرچاوەی گرفتە ئەمنییەکانیشیان بۆ بارودۆخی سیاسیی ھەرێمی کوردستان گێڕاوەتەوە، پێشنیاریان بۆ بەرپرسە ئەمنییەکان کردووە کە ھانی سەرکردەکانیان بدەن بۆ یەکلاییکردنەوەی کێشەکانی زۆنی سەوز، چونکە بەپێچەوانەوە گوتوویانە کە ئەوان وەکو کۆماری ئیسلامیی ئێران ئەگەر بزانن یەکێتی گەیشتووەتە ئاستێک کە نەتوانێت زۆنی سەوز کۆنتڕۆڵ بکات، ناچار دەبن وەکو دەوڵەتی ئێران بیر لە بژارەی دیکە بکەنەوە.

بەپێی بەیاننامەیەکی فەرمیی دەزگای ئاسایشی سلێمانیش، لە ماوەی ساڵی رابردوودا ٦٠ تیرۆرست دەستگیر کراون و ١٤ تیرۆرستی دیکەش لە ھەندێک ناوچەی دەسەڵاتی ئەواندا کوژراون.

لە راگەیەندراوەکەی ئاسایشی سلێمانیدا، کە دانپیانانی ھەندێک لەو تیرۆرستانە تێیدا بڵاو کراوەتەوە، ئاماژە بەوە دراوە کە لە ئۆپەراسیۆنی ماوەی ٣٦٠ رۆژی دەزگای ئاسایشدا ٦٠ تیرۆرست دەستگیر کراون و ١٤ تیرۆرست لە دەربەندیخان و دەبەرندی ژاڵە و سەنگاو و سنوورەکانی نێوان ئێران و ھەرێمی کوردستاندا کوژراون.

لەم بارەوە دانا جەزا، ئەندامی لیژنەی ئاسایش و ناوخۆ لە ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی، بۆ (باس) رای گەیاند، لەو ماوەیەدا لە سنووری ھەڵەبجە و دەربەندیخان ژمارەیەک چەکداری داعش، کە بەپێی زانیارییەکانیان ئەو داعشانە لە سنووری گەرمیان، کەرکووک، سەعدییە و حەمرینەوە دزەیان کردووەتە ئەو ناوچانە و ھەروەھا گوتی: «ئەو داعشانە ویستوویانە لەو ناوچەیەی کە بۆی ھاتوون شانە و گرووپ دروست بکەن و دواتر وەکو کەرکووک دەست بۆ کردەوەی تیرۆرستی درێژ بکەن، بەداخەوە کە زۆربەیان کورد و ھەندێکیان خەڵکی ناوچەکەش بوون، ناتوانرێ بڵێین کەلێنی ئەمنی نەبووە، چونکە ئەوانە ھاتوون، لەگەڵ ئەوەشدا ناشکرێ ھاتنیان بە موستەحیل بزانین، چونکە داعش دەستی گەیشتووەتە ئەوروپا و لەوێدا کردەوەی تیرۆرستیی کردووە، بەڵام گرنگە ئیجرائاتی توند بکرێ لەگەڵیان و گومان دەکرێ ئێستاش شانەکانیان مابن».
ئاماژەی بەوەش دا، ئەو شوێنانە کە لە سنووری ئێرانەوە نزیکن، گومانی تێدا نییە کە ئێران لە پەلھاوێشتنیان و بوونیان دەترسێ و ھەوڵ بۆ کۆنتڕۆڵکردنی مەترسییەکە دەدات.

بەڵام مستەفا چاوڕەش، بەرپرسی مەڵبەندی پێشمەرگەی یەکێتی بۆ (باس) جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە ھەموو ئەو دزەکردنانەی چەند مەفرەزەیەکی داعش لەو سنوورە کۆنتڕۆڵ کراون و ھەرێمی کوردستان قۆناغی سەختتری تێپەڕ کردووە و راشی گەیاند کە ئاگاداری ھاتنی شاندی ئێرانیش نییە بۆ ئەو مەبەستە.

24/1/2017

 


حكومەتی هەرێمی كوردستان رەزامەندی دەربڕیوە بودجەی پێویست بۆ هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان ‌و سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان دابین بكات، كە بڕیارە مانگی 11ی ئەمساڵ ئەنجام بدرێن، لەسەر ئەو بنەمایەش كۆمیسۆنی هەڵبژاردنەكان دەستی بە ئامادەكاری كردووە.

د. جووتیار عادل، ئەندامی كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان لە هەرێمی كوردستان بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند "لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتی هەرێمی كوردستان قسەمان كردووە، ئامادەییان نیشان داوە بودجەی هەردوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ‌و سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان دابین بكەن".

ئەو ئەندامەی كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان باسی لەوەش كرد، لەسەر ئەو بنەمایە دەستیان بە ئامادەكاری بۆ هەر دوو هەڵبژاردنەكە كردووە، گوتیشی "نازانین دۆخی سیاسی كوردستان بە چ ئاراستەیەكدا دەڕوات، بەڵام بەپێی ئەوەی هەیە، دەبێت لە 6-11-2017 هەردوو هەڵبژاردنەكە بكرێن، لەسەر ئەو بنەمایەش دەستمان بە ئامادەكارییەكان كردووە".

بەپێی یاسای سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان، دەبێت هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان و هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە یەك كاتدا ئەنجام بدرێن.

23/1/2017

 

نووسینگەی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل بە بڵاوکردنەوەی بەیاننامەیەک یەکەم گفتوگۆی تەلەفۆنیی نێوان بنیامین نتانیاهۆ و دۆناڵد ترەمپ سەرکۆماری ئەمریکای بە گرنگ و کاریگەر وەسف کردووە.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردووەتەوە "ئەو گفتوگۆ تەلەفۆنییەی نێوان ترەمپ و نتانیاهۆ دوانیوەڕۆی دوێنێ یەکشەممە 2017 -1- 22 ئەنجام دراوە و سەبارەت بە ڕێککەوتنی ئەتۆمیی ئێران و پرۆسەی ئاشتیی فەلەستین بە وردی پێکەوە قسەیان کردووە."

بەپێی ڕاپۆرتی ئاژانسی (ڕۆیتەرز) نتانیاهۆ ئەو گفتۆگۆیەی زۆر بە گەرم و دۆستانە لەقەڵەم داوە و ئاشکرای کردووە کە سەرکۆماری ئەمریکا بە فەرمی ئەوەی بانگهێشتی کۆشکی سپی کردووە.

بەپێی بەیاننامەکەی نووسینەگی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل هەردوولایەن لەو گفتۆگۆیەدا لەبارەی ڕێککەوتینی ئەتۆمیی ئێران پرۆسەی ئاشتیی ئیسرائیل و فەلەستین و چەند پرسی دیکە قسەیان کردووە.

ڕاگەیەنەکانی ئیسرائیل بڵاویان کردووەتەوە "دۆسیەی ناوکیی ئێران و جموجٶلە ناوچەییەکانی ئێران" لە دەستووری کاری هاوبەشی نێوان ئیسرائیل و ئەمریکایە و سەرکۆماری نوێش گرنگی بەم بابەتە دەدات.

شەوی 2017 -1- 22 بنیامین نتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لە پەیامێکی تەلەفزیۆنیدا ڕوو بە خەڵکی ئێران گوتی "ئێمە لەسەر حکوومەتی ئێران زۆرمان قسە کردووە، بەڵام هیچکات باسی خەڵکی ئێرانمان نەکردووە، دەبێ بڵێم ئێمە دۆستی خەڵکی ئێرانین و حیسابی خەڵک لە حکوومەت جیا دەکەینەوە، ڕژێمی ئێران بێ بەزەییە، خەڵک ئاوا نین، حکوومەت شەڕخوازە، بەڵام خەڵک زۆر بە بەزەیی و خوێنگەرمن."

23/1/2017

 

سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایدەگەیەنێت، کە ئەگەر مالیکی بگەڕێتەوە سەر حوکمی عێراق، یەکەم کاری ئەو راگەیاندنی سەربەخۆیی کوردستان دەبێت.

رۆژی دووشەممە 23/1/2017، رۆژنامەی (شەرقولئەوسەت) چاوپێکەوتنێکی لەگەڵ مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەنجام داوە، کە تێیدا تیشکی خستووەتە سەر چەندین پرسی پەیوەندیدار بە کوردستان و عێراق.

مەسعود بارزانی رایگەیاندووە، کە لە سەردەمی سەرۆک وەزیرانیی نوری مالیکی (2006-2014) هەزاران هاووڵاتیی نەتەوە و تایفەکانی عێراق تیرۆر کراون و ”ناوەکانیشمان لایە“.

سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە چاوپێکەوتنەکەیدا ئاماژەی بەوەش داوە، کە نوری مالیکی سیاسەتێکی تائیفی گرتەبەر و لە گەلی کوردستان و عەرەبی سوننەی دا، ”بەداخەوە هەرگیز لەو باوەڕە نەبووم مالیکی بگاتە ئەو ئاستەی رکوکینە و دوژمنایەتی بۆ کورد“.

مەسعود بارزانی هەروەها رایگەیاندووە، کە ئەگەر نوری مالیکی، کە ئێستا جێگری سەرۆک کۆماری عێراق و سەرۆکی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسایە، بگەڕێتەوە سەر حوکمی عێراق (ببێتەوە سەرۆک وەزیران)، ئەوا ”سەربەخۆیی کوردستان رادەگەیەنم“ و گوێش بە قسەی هیچ کەس و لایەنێک نادات.

سەرۆکی هەرێمی کوردستان پێیوایە ئەگەر سەرۆکی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا هێزی سەدام حوسێنی سەرۆکی رژێمی بەعسی لەناوچووی هەبووایە، ئەوا ”چەندین هەنگاویش لە سەدام تێدەپەڕی“، هاوکات مالیکی بە خیانەتکار“ لە برایەتی و هاوکاریی دادەنێت.

23/1/2017

 

لەسەر چوونەوەی پێشمەرگەی کوردستانی ڕۆژئاوا، ئاگاداری ئەمریکا دەکرێتەوە و ئەندامێکی سەرکردایەتیی ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد لە سووریا (ئەنەکەسە)ش دەڵێت: “ئەمریکا لەدژی چوونەوەی ئەو هێزە نییە".
سەعید عومەر، ئەندامی سەرکردایەتیی ئەنەکەسە، بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: “بڕیارە بەم نزیکانە، شاندی ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد لە سووریا، بچێتە کۆنگرەی (ئەستانا)، لە کۆنگرەکەدا قسە لەسەر ڕاوەستانی شەڕ دەکرێت، ئێمەش پاکێجێکی تایبەتمان دەبێت بۆ ئەوەی ئایندەی ناوچەکە دیاری بکەین”.
ئەوەشی ڕوون کردەوە: “لەسەر هێزی پێشمەرگەی (ڕۆژ) کە هێزێکی کوردستانی ڕۆژئاوایە، قسەمان لەگەڵ لایەنی ئەمریکی کردووە و ئەمەریکاش تائێستا ڕەزامەندی تەواوی نیشان نەداوە، بەڵام دژیشی نەبووە".
هێزی پێشمەرگەی ڕۆژ، هێزێکی پێشمەرگەیە کە لە گەنجانی کوردی کوردستانی ڕۆژئاوا پێکهاتووە، بەڵام لەلایەن پارتی یەکێتیی دیموکرات (پەیەدە)وە ڕێگری لە گەڕانەوەی دەکرێت.

22/1/2017

 

بەڕێوەبەری وەبەرهێنانی پارێزگای هەولێر ئاماژە بەوە دەكات كە ئیمتیاز دەدرێت بەو وەبەرهینەرانەی پرۆژەی وەبەرهێنان لە هەرێمی كوردستان ئەنجام دەدەن.

سامان عەرەب، بەڕێوەبەری وەبەرهینانی پارێزگای هەولێر بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: "بەپێی یاسای وەبەرهێنانی ژمارە 4ی ساڵی 2006ی پەرلەمانی كوردستان، كۆمەڵێك ئیمتیازات بۆ ئەو كەسانە دانراوە كە دەیانەوێت پرۆژەی وەبەرهێنان لە هەرێمی كوردستان ئەنجام بدەن، ئەو ئیمتیازاتانەش پێم وا نییە لە هیچ وڵاتێكی دونیادا هەبێت، كە بریتین لە ( بەناوكردنی زەوین بۆ ئەو كەسانەی وەبەرهێنان ئەنجام دەدەن، بەخشین لە پێدانی 10 ساڵ باجدان، لێخۆشبوون لە وەبەرهێنەر و ..هتد)، بەڵام ئێمە ساڵی 2010 داوای هەمواركردنەوەی ئەو یاسایەمان كرد و تا ئیستا هەموار نەكراوەتەوە".

گوتیشی:"ئێستا لەگەڵ (كۆمپانیایەكی ڕاوێژكاری بۆ بەڕێوەبەری كۆنفرانس) بۆ ئەنجامدانی كۆنفرانسێك بە ئامانجی كۆكردنەوەی وەبەرهێنەرەكان و بەرەوپێشچوونی كەرتی وەبەرهێنان لە هەرێمی كوردستان خەریكی ئامادەكارین ".
هێمای بۆ ئەوەش كرد "بڕیارە كۆنفرانسەكە لە مانگی 4ی ئەمساڵدا ئەنجام بدرێت، كە دەبێتە هاندەرێك بۆ وەبەرهێنەر و سەرمایەدارەكان، وەك چۆن حكوومەتی هەرێم لەڕووی سیاسی و سەربازییەوە بەرەپێشچوونی بەخۆیەوە بینیوە، دەبێ لە كەرتی وەبەرهێنان و ئاوەدانكردنەوەش بە هەمان شێوە بەرەوپێش بچێت".

23/1/2017

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان