منداڵێكی ئهمهریكی، دوای ئهوهی نامهیهكی دهستنووسی سێ لاپهڕهیی، ئاراستهی باراك ئۆباما، سهرۆكی ویلایهته یهكگرتووهكان دهكات، ئۆباما له كۆشكی سپی پێشوازی لهو منداڵه دهكات.
نامهی منداڵهكه، مانگی ئاب/ ئۆگسی رابردوو نووسراوه و تایبهت بووه به عیمران، ئهو منداڵه سوورییهی دیمهنی ڤیدیۆییهكهی جیهانی ههژاند، كاتێك لهلایهن تیمێكی فریاگوزارییهوه له ژێر داروپهردووی خانووهكانی حهلهب له بۆردومانی فڕۆكه جهنگییهكانی رووسیا و سووریا، رزگاركرا، ئهو منداڵه سوورییه كاتێك خرایه ناو ئامبۆلانس، سهری بریندارببوو و ههموو لهشی تۆز و خۆڵی دار و پهردوو بوو.
عیمران به شێوهیهك تاسابوو، نهیدهزانی چی له دهوروبهریدا دهگوزهرێت، تهنها ئهوه نهبێت قهرهباڵغییه و لهلایهن تیمهكانی رۆژنامهوانانهوه وێنهی دهگیرێت، ئهویش به دهسته بچووكهكهی ههوڵی دهدا ئهو خوێنهی سهر دهموچاوی لابهرێت، كه بههۆی بۆردومانهوه بریندارببوو.
ئهو منداڵه ئهمهریكییه، ناوی ئهلێكس مایتبێرییه، تهمهنی شهش ساڵه و له بهشێك له نامهكهیدا نووسیویهتی: "بهڕێز سهرۆك ئۆباما، ئهو منداڵه سووریهت به بیره كاتێك ههڵگیرایهوه و خرایه ناو ئامبۆلانس؟ تكایه ئهگهر دهتوانی بڕۆ بیهێنه بۆ پارك له (درایڤ وهی)، یان بیهێنه بۆ سهر شهقام و ئێمه به گوڵ و باڵۆنهوه له چاوهڕوانیدا دهبین.
ئێمه خێزانی پێدهدهین و ئهو دهبێته برای ئێمه، كاترین، خوشكه بچووكهكهم، پهپوولهی بۆ كۆدهكاتهوه.
له قوتابخانهكهم و به عومهری هاوڕێم دهناسێنم، كه ئهویش له سووریاوه هاتووه، ئێمه ههموومان به یهكهوه یاری دهكهین.
دهتوانین بۆ ئاههنگی لهدایكبوون بانگهێشتی بكهین و ئهویش فێره زمانێكی دیكهمان دهكات، ئێمهش ئهو فێره ئینگلیزی دهكهین، ههروهكو ئۆتۆمی هاوڕێمان فێری ئینگلیزی كرد كه له ژاپۆنهوه هاتووه.
تكایه پێی بڵێ ئهلێكسی برای، كه زۆر به رهحمه، ههروهكو ئهوه، چونكه ئهو یارییهكانی خۆی نههێناوه و نیهتی، خوشكهكهم جلی كهروێشك لهبهر دهكات، منیش پایسكلهكهی خۆی پێدهدهم و فێری دهكهم چۆن لێبخوڕێت.
من له بیركاریدا فێره كۆ و جارانی دهكهم، ئهویش دهتوانێت شووشه بۆنه پهنگوینییهكهی خوشكم بۆن بكات، كه لێناگهڕێ كهس دهستی لێبدات.
زۆر سوپاس، ناتوانم بهرگهی چاوهڕوانی ئهوه بگرم تا بێمه لات!
ئهلێكسی
تهمهن 6 ساڵان"
دواجار ئهلێكس له كۆشكی سپی پێشوازیلێكرا، ئهلێكس چاكهت و پانتۆڵێكی پۆشیبوو، لهگهڵ ئهندامانی خێزانهكهی، كه له دایك و باوك و خوشكێكی بچووكی پێكهاتووه، له نووسینگهی ئۆڤاڵ چاوییان به ئۆباما كهوت.
له بهرامبهر نووسینی ئهو نامهیهدا، ئۆباما بهو منداڵهی گوتی: "ئهو شتانهی له نامهكهتدا نووسیبووت زۆر به دڵم بوون، من بۆ ههموومان خوێندهوه، تۆ زۆر باش و به رهحمی، هیوادارم وا له خهڵك بكهی به ههمان شێوهی تۆ بیر بكهنهوه، زۆر شانازیت پێوهدهكهم".
20/11/2016
پارێزگار و نوێنەرانی پارێزگای سنە رەخنە لە نادادپەروەری سیستەمی وەرگرتنی خوێندکارانی زانکۆکانی ئێران دەگرن و داوا دەکەن، حکومەت پێداچوونەوە بە سیستەمی وەرگرتنی خوێندکاران بکاتەوە.
پارێزگاری سنە لە کۆبوونەوەی دەستەی سەرۆکایەتی زانکۆی کوردستان، کە بەبەشداری وەزیری خوێندنی باڵای ئێران لە سنە بەڕێوەچوو، رایگەیاند، خوێندکارانی پارێزگای سنە لەبەر بەناوچەییکردنی سیستەمی وەرگرتنی خوێندکاران لەخوێندن لە زانکۆ ئاست بەرزەکانی ئێران بێبەش بوونە.
زاهیدی دەشڵێت، سیستەمی "بوومی گوزینی" بووەتە هۆکاری ئەوەی کە گەنجانی پارێزگا بێبەشەکانی ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان نەتوانن لە زانکۆ ئاست بەرزەکاندا بخوێنن.
داواشی لە وەزیری خوێندنی باڵای ئێران کرد پێداچوونەوە بە سیستەمی وەرگرتنی خوێندکاران بکرێت بۆ ئەوەی دەرفەتی یەکسان بۆ خوێندن بڕەخسێت.
سەرۆکی کۆڕی نوێنەرانی سنەش سیستەمی بە ناوچەییکردنی وەرگرتنی خوێندکاران بە سەرەکیترین گرفتی خوێندکارانی پارێزگاکەی لەقەڵەمدەدات. مەنسوور مورادی دەڵێت، ئەو سیستەمە خوێندکارانی کوردی لە خوێندن بێهیواکردووە و بووەتە هۆکاری ئەوە خوێندکارانی کورد لە زانکۆ بەرزەکانی ئێران وەرنەگیرێن.
بەپێی سیستەمی بوومی گوزینی یاخوود بە ناوچەییکردنی وەرگرتنی خوێندکاران لە زانکۆکانی ئێران، 80 لەسەدی کورسییەکانی خوێندن بۆ دانیشتووانی ئەو ناوچەیە تەرخاندەکرێت، کە زانکۆکەی لێیە و تەنیا 20 لەسەدی بۆ خوێندکارانی ناوچەکانی دیکە دەبێت.
وەزارەتی خوێندنی باڵای ئێران لەبارەی سیستەمەکە رایگەیاندووە، ئەو سیستەمە رێگری دەکات لە تێکەڵاوی ناپێویستی قوتابیانی کوڕ و کچ لە زانکۆکاندا، تێچووی خوێندنیش کەمدەکاتەوە.
بەگوێرەی ئامارەکان لە رۆژهەڵاتی کوردستان تەنیا 7 زانکۆی سەرانسەری و پیشەسازی حکومی هەن، کە کەمترە لە 4%ی سەرجەم زانکۆکانی ئێران. جگە لەوەش تەنیا دوو زانکۆی ورمێ و رازی کرماشان لە پلەبەندنی زانستی لە ریزی 50 زانکۆی یەکەمی ئێراندان.
20/11/2016
مامۆستایەکى زانكۆی روتجهرس له ویلایهتی نیوجێرسیی ، بههۆی رهخنهگرتن له سهرۆكی نوێی ههڵبژێردراوی ئهمەریكا دۆناڵد ترهمپ لهبارهی چهكداریی تاكهوه، دهستبهسهركراوه و له نهخۆشخانهی دهروونی بهزۆر پشكنینی بۆ ئهنجامدراوه.
بهپێی ههواڵێكی رۆژنامەی دهیلی نیوز Daily News، كیڤن ئاڵڕێد کە مامۆستای زانکۆى روتجهرسە دوای ئهوهی له پێگهی خۆی له تۆڕی كۆمهڵایهتیی تویتهر نووسیویهتی "ئهگهر بهشێوهیهكی ههڕهمهكی به چهك سپی پێستهكان بكوژم، ماددهی دووهمی دهستوور دهبێته ماددهیهكی شاهانه؟"، دهستبهسهركراوه و بهزۆر رهوانهی نهخۆشخانهی دهروونی كراوه.
ئاڵڕێد رایگهیاندووە ، پۆلیسی نیویۆرك له ماڵهكهی خۆی له برووكلین دهستبهسهریان كردووه و پۆلیسی زانكۆی روتجهرس به پۆلیسی نیویۆركی راگهیاندووه، ناوبراو به پهیامه سیاسییهكانی له تویتهر، ههڕهشه و مهترسی دروست دهكات.
ناوبراو رایگهیاندووه ، ههرچهنده پهیامهكانی توندن بهڵام لهچوارچێوهی ماددهی یهكهمی دهستووردایه كه تایبەتە بە"ماف و ئازادییه كهسییهكان" و گوتی: "ههرچهنده پهیامهكانم بههیچ جۆرێك ههڕهشه نین، بهڵام مۆری مهترسیداریان لێدام. بهم جۆره كودهتای ترهمپ بهسهر ئازادیی رادهربڕیندا دهستی پێكرد."
ئەو مامۆستایە راشیگهیاندووە، جگه له نیگهرانیی له ههڵبژێردرانی ترهمپ به سهرۆكی ئهمەریكا، هیچ كێشهیهكی نییه و تهندروستیشی باشه.
پۆلیسی نیویۆركیش رایگهیاندووه، پۆلیسی زانكۆكه داوای كردووه ناوبراو بههۆی گوتهكانی له هۆڵەکانی خوێندن و پهیامهكانی له تۆڕی كۆمهڵایهتیی تویتهر لهبارهی كوشتنی سپی پێستهكانهوه، پشكنینی تهندروستی و دهروونیی بۆ بكرێت.
گوتهبێژی زانكۆی روتجهرس، جێفری تۆڵڤین لهڕوونكردنهوهیهكدا رایگهیاندووە "پۆلیسی زانكۆ لهسهر ههڵسهنگاندنی ئهو گلهییانهی له خوێندكارانهوه هاتووه، ئەو رێوشوێنەی گرتووەتەبەر".
له ماددهی دووهمی دهستووری ئهمەریكادا هاتووه، پێویستیی هێزێكی چهكداری باش بۆ ئاسایشی دهوڵهتێكی ئازاد، ناتوانێت مافی ههڵگرتنی چهك و چهكداریی تاك پێشێل بكات.
19/11/2016
كارگهی شهكری پیرانشار، رۆژانه 3 ههزار تۆن شهكر و شیلهی شهكر بهرههمدێنێت و پاشماوهی چهوهندهرهكانیش دهكاته ئالیك بۆ ئاژهڵ، ئێستا كه وهرزی سهرما دهستیپێكردووه، جوتیارانیش پهلهیان له كۆكردنهوهی چهوهندەرهكانیان، چونكه دهیانهوێت پێش گهیشتنی بهفر ئهوان بگهنه بهرههمهكهی خۆیان.
جوتیارانی رۆژهەڵاتی کوردستان بە نزیک بوونەوەی وەرزی سەرما، لە کۆکردنەوەی بەرهەمی چەوەندەری قەند پەلەیانە و دەترسن وەک زۆربەی ساڵان بەرهەمی نزیکەی 9 مانگ زەحمەتکێشانیان ژێر بەفر بکەوێت و داهاتی بەرهەمەکەیان بۆ ساخ نەبێتەوە.
19/11/2016
سهرچاوه میدیاییه فهلهستینییهكان بڵاوییانكردهوه، له كۆنگرهی حهوتهمی بزووتنهوهی فهتح، كه بڕیاره مانگی داهاتوو ببهسترێت، ناوی بكوژانی یاسر عهرهفات، سهرۆكی پێشووی فهلهستین ئاشكرا دهكرێت.
سایتی ئاژانسی "سهما ئهلخهبهریه"ی فهلهستینی، له زاری سهرچاوهیهكی بهرپرس بڵاویكردهوه "بهرپرسێكی نزیك له دهسهڵاتداران له رامهڵڵا، جهختیكردووهتهوه، ئاشكراكردنی ئهو ناوانه دهبێته سهرپرایزێك بۆ جهماوهری فهلهستینی و ئێستاش ئهو دۆسیهیه تهواوبووه".
سهرچاوهكه روونیشیكردهوه، بۆ ئهو مهبهستهش فهلهستین دهبێته بهشێك له پۆلیسی ئینتهرپۆلی نێودهوڵهتی و به فهرمی داوا له ئاژانسه نێودهوڵهتییه دهكات، ئهو كهسانه رادهستی دهسهڵاتدارانی فهلهستین بكاتهوه.
یاسر عهرفات كهسایهتی سیاسی فهلهستینی، رۆژی 24ی ئاب/ ئۆگستۆسی 1929 له قاهیره لهدایكبووه، ناوی تهواویشی محهمهد عهبدولرهئووف عهرهفات قدوه حوسێنی- یه.
له ساڵی 1969 پۆستی سهرۆكی رێكخراوی ئازادیخوازانی فهلهستینی وهرگرت، كه سێیهم كهس بوو ئهو پۆسته وهربگرێت، دواجار له ساڵی 1996 به سهرۆكی دهسهڵاتداری نیشتمانی فهلهستیی ههڵبژێردرا.
یاسر عهرهفات، له 11ی تشرینی دووهم/ نۆڤهمبهری 2004، دوای گهمارۆدانی ماڵهكهی لهلایهن سوپای ئیسرائیل، له تهمهنی 75 ساڵیدا كۆچی دوایی كرد، ههرچهنده پزیشكان رایانگهیاند بههۆی نهخۆشی جگهر كۆچی دواییكرد، بهڵام توێكاری بۆ تهرمهكهی نهكرا و كهسه نزیكهكانیشی گومانی خۆیان له مردنی یاسر عهرهفات راگهیاند.
19/11/2016
دۆناڵد ترامپ، سهرۆكی ههڵبژێردراوی ئهمهریكا، مایكل فلین، بهڕێوهبهری پێشووی ههواڵگری وهزارهتی بهرگری ئهمهریكای بۆ پۆستی راوێژكاری ئاسایشی نهتهوهیی خۆی كاندید كردووه.
فلین له ساڵانی 2012-2014 بهرپرسیارێتی ههواڵگری سهربازی ل ئهستۆ بوو، بهڵام بههۆی پهیدابوونی جیاوازی لهگهڵ ئیدارهی باراك ئۆباما، دهستی له كارهكهی كێشایهوه.
ئهو جهنهراله تهمهن 57 ساڵه، كێشهی لهسهر شێوازی چارهسهركردنی دۆسیهی سووریا لهگهڵ ئیدارهی ئۆباما ههبوو، فلین رایگهیاند، پهیدابوونی "نهسڕه و داعش" له سووریا، به رێككهوت، یاخود ههڵهیهكی ئاسایی نهبووه، بهڵكو ئهنجامی پلانێكی داڕێژراو بوو لهلایهن تیمی ئیدارهی ئۆباماوه.
له چاوپێكهوتنێشكدا لهگهڵ كهناڵی جهزیره، فلین گومانی خۆی له پشتگوێخستنی زانیارییه ههواڵگرییهكان نیشاندا لهلایهن ئیدارهی ئۆباماوه، بهو پێيهی له شیكردنهوه و روونكردنهوهی زانیارییهكان، كاتێك ئهو بهرپرسی ههواڵگری بووه، مهترسی درووستبوونی رێكخراوی تیرۆریستی نیشانداوه, بهڵام ئیدارهی ئۆباما گرنگی پێنهداوه.
فلین له گفتوگۆیهكدا لهگهڵ "RT" گوتی: "ئیدارهی ئۆباما ههڵهبوو كه بۆ دۆسیهی سووریا رهتیكردهوه ههماههنگی لهگهڵ رووسیادا بكات".
ههروهها گوتی: "تاكه رێگه بۆ چارهسهركردنی پرسی سووریا، كاركردن و ههماههنگیكردنی ئهمهریكایه لهگهڵ رووسیا و وڵاتانی دیكه".
گوتیشی: "دهبێ لهوه تێبگهین رووسیا سیاسهتی دهرهوهی تایبهت بهخۆی و ستراتیژیهتیهتی خۆی ههیه بۆ دهستهبهركردنی ئاسایشی نهتهوهیی خۆی، بهڵام ئێمه تهنانهت له ستراتیژیهتی ئاسایشی نهتهوهیشی تێنهگهیشتووین".
19/11/2016
وڵاتی ئیمارات خۆی بۆ مهراسیمێكی گهوره ئاماده دهكات كه بڕیاره مانگی داهاتوو له دوبهی بهڕێوه بچێت كه تێیدا وهك ساڵانی پێشوو باشترینهكانی ساڵ دهستنیشان دهكرێن.
ئهمڕۆ پێنجشهممه، 17 نۆڤێمبهری 2016، پێگهی (The National sport) ناوی بهربژێرهكانی بۆ وهرگرتنی خهڵاتی (گڵۆب سۆكهر) راگهیاند كه بڕیاره له رۆژانی 27 و 28ـی مانگی داهاتوو له مهراسیمێكی گهورهدا باشترینهكانی ساڵ خهڵات بكرێن.
باشترین یاریزانهكان
بۆ وهرگرتنی خهڵاتی باشترین یاریزانی ساڵ، شهش یاریزان كێبڕكێ دهكهن، دوو یاریزان له یانهی ریال مهدرید كه پێكهاتوون له (كریستیانۆ رۆناڵدۆ و كهریم بێنزیما)، هاوشانی ئهم دوو یاریزانه (لیۆنێل مێسی، گۆنزالۆ هیگواین، ئهنتوان گریزمان و جیمی ڤاردی) دهبینرێن.
باشترین یانهی ساڵ
پێنج یانهی ئهورووپا بۆ وهرگرتنی خهڵاتی (گڵۆب سووكهر) بهربژێرن (لیگا وارشۆی پۆڵهندی، لیستهر سیتی ئینگلیزی، سێڤییای ئیسپانیا، مۆڵدهی نهرویج و ریال مهدریدی ئیسپانیا.
باشترین راهێنهرهكان
بۆ وهرگرتنی خهڵاتی باشترین راهێنهر، پێنج راهێنهر بهربژێر كراون (كلاودیۆ رانیێری ـ لیستهر سیتی)، (فێرناندۆ سانتۆس ـ ههڵبژاردهی پورتوگال)، (ئالێگری ـ یوڤێنتۆس)، (ئۆنای ئیمری ـ سێڤییای پێشوو)، (زینهدین زێدان ـ ریال مهدرید).
خهڵاتی Globe Soccer كه ساڵانه له دوبهی ساز دهكرێت، له مهراسیمهكهدا باشترین ناوبژیوان و بهڕێوهبهری وهرزشیش دیاری دهكرێت، كریستیانۆ له 2014 وهك باشترین یاریزانه خهڵاتهكهی بردهوه.
18/11/2016
جۆن بۆلتۆن یهكێ له بههێزترین پاڵێوراوی پۆستی وهزارهتی دهرهوهی كابینهی دۆناڵد ترهمپ داوای گۆڕینی رژێم له ئیران و یارمهتی ئهمریكا بۆ مهبهسته دهكات.
بۆلتۆن له سهردهمی سهرۆكایهتی جۆرج بوش، باڵیۆزی ئهمریكا له نهتهوه یهكگرتووكان بوو، له چاوپێكهوتنێك لهگهل "بریت بارت" رایگهیاند "ئایهتووڵڵاكان له بنهماوه گهورهترین ههرهشهن بۆ سهر ئاشتی نێودهوڵهتی و ئاسایشی رۆژههڵاتی ناوهڕاست".
پاڵێوراوی پۆستی وهزارهتی دهرهوهی ئهمریكا له ماوهكانی رابردوو چهندین جار داوای گۆڕینی رژێم له ئیران كردبوو و پشتگیری هێرشی ساڵی 2003 ئهمریكا بۆ سهر عێراق كردبوو.
بۆلتۆن چهندین جارا داوا له ئهمریكا كردووه یارمهتی ئیسرائیل بدات بۆ لێدانی ئێران یان به تهنیایی ئهو كاره بكات.
تهنانهت كاتێ كه رێككهوتننامهی ئهتۆمی له قوناغی كوتاییدا بوو، بۆلتۆن داوای هێرشی سهربازی بۆ سهر ئێران كردبوو.
جۆن بۆلتۆن له چاوپێكهوتنهكهدا رهخنه له باراك ئۆباما دهگرێت كه له ساڵی 2009 وهك پێویست یارمهتی خۆپیشاندهرانی بزووتنهوهی سهوز له ئێران نهدا، بهڵكو زیاتر یارمهتی توندرهوهكانی ئیرانی دا.
18/11/2016
ميدياى رووسيا بڵاويكردهوه، ههريهك له تاران و مۆسكۆ به بههاى 10 مليار دۆلار مامهڵهى كڕين و فرۆشتنى چهكيان له نێوان خۆياندا گهڵاڵه كردووه.
سيناتۆرێكى ديارى رووسيا رايگهياندووه، به بههاى 10 مليار دۆلار، ئێران چهكوچۆڵى سهربازى به تايبهتى تانكى جۆرى تى 90 و هێليكۆپتهر و فڕۆكهى جهنگى له رووسيا دهكڕێت.
سهرۆكى ليژنهى ئاسايش و بهرگرى له ئهنجوومهنى يهكێتى رووسيا ڤيكتۆر ئوزيرۆڤ رايگهياند، له ميانهى سهردانى شاندێكى پهرلهمانى رووسيا بۆ ئێران، تاران خواستى لهسهر كڕينى ئهو چهكانه پيشانداوه.
18/11/2016
هاوشارهداری گهورهی وان بهكر كایا پاش ئهوهی له لایهن وهزارهتی ناوخۆی توركیاوه له كارهكهی دوور خرایهوه و دهستگیركرا، بڕیاری گرتنی درا.
دادگای توركیا به تۆمهتی "پروپاگهنده و یارمهتی بۆ پهكهكه" بڕیاری گرتنی بهكر كایای دهركرد.
هاوشارهداری گهورهی وان، رۆژی پێنجشهممه لهگهڵ چوار بهرپرسێكی دیكهی شارهوانی له لایهن پۆلیسی توركیاوه دهستگیر كرا و رادهستی دادگا كرابوو، بهرهبهیانی ئهمڕۆ ههینی لهگهڵ یهكێك لهم بهرپرسانه به تۆمهتی "به زانینهوه یارمهتی پهكهكهی داوه" بڕیاری گرتنی دهرچوو و سێ بهرپرسی دیكهی شارهداری وان ئازاد كران.
18/11/2016
بە تۆمەتی پرۆپاگەندەکردن بۆ پارتی کرێکارانی کوردستان، هاوسەرۆکی شارەوانی ئاگری بە ساڵێک و 3 مانگ زیندانی سزادرا.
ناوەندی راگەیاندنی شارەوانی سێرت رایگەیاند، ئەمڕۆ دووەمین دانیشتنی دادگاییکردنی سری ساکک، هاوسەرۆکی شارەوانی ئاگری لە دادگای بازید بەڕێوەچووە و لە دۆسییەی "سوکایەتی بە گەلی تورک"دا بڕیاری بێتاوانی بۆ دەرکراوە و لە دۆسییەی "پرۆپاگەندەکردن بۆ پەکەکە"دا بە ساڵێک و3 مانگ زیندانی سزا دراوە.
ناوەندی راگەیاندنی شارەوانییەکە راشیگەیاندووە، پارێزەرەکانی ساکک داوای تێهەڵچوونەوەی بڕیارەکەی دادگای شارۆچکەی بازیدی سەر بە ئاگری دەکەن.
سری ساکک، سەرۆکی شارەوانی ئاگری لە پەیامێکیدا کە لە تویتەر بڵاوی کردەوە گوتی: "بەهۆی لێدوانێکمەوە بۆ ئاشتی و چارەسەر بە ساڵێک و 3 مانگ زیندانی سزادرام. لەچاو ئەو زۆردارییەی کە هەیە، ئەم سزا هەر هیچ نییە."
سری ساکک، سەرۆکی شارەوانی ئاگری و پەرلەمانتاری پێشووی پارتی دیموکراتی گەلان HDPیە.
لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکاندا کە لە 30 ئاداری 2014دا بەڕێوەچوو، زۆرینەی دەنگەکانی شاری ئاگری بەدەستهێنا بەڵام بەهۆی نارەزایی ئاک پارتییەوە، 15جار دەنگەکان ژمێردرانەوە بەڵام هەر ساکک زۆرینەی بەدەستهێنابوو. بەهۆی سکاڵای ئاک پارتییەوە ئەنجامی هەڵبژاردنی ئاگری دووبارە کرایەوە و لە جاری دووەمدا رێژەیەکی زیاتری دەنگەکانی بەدەستهێنا و بووە هاوسەرۆکی شارەوانی ئاگری.
18/11/2016
ئهنجومهنی نوێنهرانی ئهمریكا یاسای ئابڵۆقهكانی سهر ئێران بۆ 10 ساڵی دیكه درێژ كردهوه.
یاسای سزاكانی ئێران له ساڵی 1996 دهرچووه و ئامانجیشی سزادانی ئهو وهبهرهێنهرانهیه كه له كهرتی وزی ئێران كار دهكهن و له 31 كانوونی یهكهمی 2016 كۆتایی دههات.
ئهم یاسایه به دهنگی 419 له بهرامبهر دهنگێكی ناڕازی له ئهنجومهنی نوێنهرانی ئهمریكا بۆ ماوهی 10 ساڵی دیكه درێژ كرایهوه.
یاسایهكه تایبهته به بوارهكای بازرگانی، وزه، بهرگری و بانكی كه پهیوهندیدارن به بهرنامهی ئهتۆمی و موشهكی بالستیكی ئێران و سزا بهسهر ئهو كهس و كۆمپانیانه دهسهپێنێت كه بههۆی چالاكییانیانهوه دهبنه بهشێك له پرۆسهی پێشخستنی بهرنامهی ئهتۆمی ئێران و موشهكهكانی.
درێژكردنهوهی ئهم یاسایه هاوكاته لهگهڵ دوو رووداوی گرنگ بهرامبهر بهرنامهی ئهتۆمی ئیران. یهكهم ساڵێك بهسهر رێككهوتننامهی ئهتۆمی ئێران تێپهڕ دهبێت، كه بههۆیهوه سزاكانی سهر ئێران ههڵگیراون، له بهرامبهر سنووردار كردنی چالاكییه ئهتۆمییهكانی ئیران.
دووهم، سهرۆكی ههڵبژێردراوی ئهمریكا دۆناڵد ترهمپ بهڵێنی ههڵوهشاندنهوهی رێككهوتننامهی ئهتۆمی لهگهڵ ئیران داوه كه پێی وایه ئێران بههۆی سیاسهتهكانی ئۆباماوه زۆر بههێز بووه.
یاسای سزاكانی ئێران دهسهڵات دهداته سهرۆكی ئهمریكا بۆ ئهوهی له كاتی پێویستدا سزا بهسهر ئێران بسهپێنێت.
پێشتر ئۆباما داوا له كۆنگرێس كردبوو درێژكردنهوهی ئهم یاسایه دوا بخات، راشیگەیاند سهرۆكی ئهمریكا ئامرازی پێویستی لهبهر دهست دایه بۆ سهپاندنی سزا بهسهر ئێران، ئهگهر رێككهوتننامهی ئهتۆمی پێشێل بكات.
17/11/2016
بە 85 دەنگ، رەشنووسی بڕیارنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان لەبارەی پێشێلکرانی مافی مرۆڤ لە ئێران پەسندکرا و بڕیارە مانگی داهاتوو، بڕیارنامەکە لە کۆڕی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان دەنگی لەسەر بدرێت.
لە رەشنووسەکەدا ئاماژە بە پێشێلکرانی مافی پێکهاتە نەتەوەییەکانی نێو ئێران، سنووردارکردنی ئازادی رادەربڕین و بوونی یاسای دژە مافی ژنان لە دەستووری ئێران کراوە.
لەکۆی 183 وڵاتی بەشدار لە کۆبوونەوەی لیژنەی مافی مرۆڤ، 85 وڵات دەنگیان پێیداوە. 35 وڵات دژی دەنگیان داوە و 63 وڵاتیش دەنگی سپییان بە رەشنووسەکە داوە.
ئەو رەشنووسە مانگی داهاتوو لە کۆڕی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان دەخرێتە دەنگدان و ئەگەر لەوێش پەسەند بکرێت، دەبێتە بڕیارنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان.
ئێران پەسندکردنی ئەو رەشنووسە ئیدانە دەکات و دەڵێت، مەبەست لێی گووشار خستنە سەر حکومەتی ئێرانە.
لە رەشنووسی بڕیارنامەکەدا، هانی حکومەتی ئێران دراوە کۆتایی بە دەستگیرکردنی هەڕەمەکی و بێسەروشوێنکردنی خەڵک لە وڵاتە بێنێت. هەروەها تێیدا هاتووە، نەتەوە یەکگرتووەکان لە سنووردارکردنی لەرادەبەری ئازادی مەزهەبی و بیڕورا لە ئێران نیگەرانە.
لەو رەشنووسەدا پێشوازی لەهەوڵەکانی حەسەن روحانی، سەرۆککۆماری ئێران بۆ نەهێشتنی هەڵاواردن لەسەر پێکهاتە نەتەوەییەکان و ژنان کراوە.
لیژنەی مافی مرۆڤ هەروەها رەخنە لە زۆربوونی رێژەی لەسێدارەدانەکان لە ئێران دەگرێت و داوا لە بەرپرسانی دەزگای داد و حکومەتی ئێرانیش دەکات یاسا نادادپەروەرانەکان لەبارەی کچان و ژنان نەهێڵن.
وەزارەتی دەرەوەی ئێران بڕیارەکەی بە سیاسی لە قەڵەمداوە و دەڵێت، هەندێک وڵات بە بێ لەبەرچاوگرتنی راستییەکانی نێو ئێران رەشنووسی ئەو بڕیارنامەیان پەسەندکردووە.
بەهرام قاسمی، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە بەیاننامەیەکدا، ئیدانەی پەسەندکرانی رەشنووسەکەی کردووە و دەڵێت "هەندێک وڵات بە مەبەستی سیاسی ئەو بڕیارنامەیان ئامادە کردووە و دەیانەوێ بەشێوەیەکی نادروست سوود لە پرسی مافی مرۆڤ لە ئێران وەربگرن و گوشار بخەنە سەر حکومەتی ئێران".
گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران داوا لە وڵاتانی ئەندامی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان دەکات، رێگەنەدەن ئەو بڕیارنامەیە لە ئەنجوومەنی گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە دژی ئێران پەسندبکرێت.
63 وڵات دژی رەشنووسی ئەو بڕیارنامەیە دەنگیانداوە، کە لە چاو بڕیارنامەکانی پێشوو دژ بە حکومەتی ئێران، ژمارەیان زیاتر بووە.
هاوپەیمانەکانی ئێران وەک سووریا، رووسیا و ڤەنزوێللا، کە خۆشیان بە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ تۆمەتبارن لە هەمووان زیاتر دژی بڕیارنامەکە وەستانەوە. ئەوانیش وەک ئێران، پەسەندکردنی رەشنووسی بڕیارنامەکەیان بە سیاسی لەقەڵەمدا.
چالاکڤانانی مافی مرۆڤ و ئەو کەسانەی دەڵێن، مافەکانیان لەلایەن حکومەتی ئێرانەوە پێشێلکراوە پێشوازییان لە پەسندکرانی کردووە. رێکخراو و چالاکڤانانی مافی مرۆڤی ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان دەڵێن، هەوڵدەدەن لە کۆڕی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، بڕیارنامەکە پەسندبکرێت.
17/11/2016
پارێزگاکانی رۆژهەڵاتی کوردستان کێشەی کەمی قوتابخانەیان هەیە، بەشێک لە گوندەکان قوتابخانەیان نییە و لەو شوێنانەش کە قوتابخانە هەیە، زۆربەی قوتابخانەکان ناستانداردن.
بەگوتەی بەرپرسانی پەروەردەی ورمێ، ئەو پارێزگایە پێویستی بە پێنج هەزار پۆلی نوێی خوێندن هەیە، هەروەها لە کرماشان و ئیلام و سنەش، بەشێکی زۆری قوتابخانەکان کۆن بوونە و بودجە بۆ نۆژەنکردنەوەیان تەرخان نەکراوە.
پارێزگای ورمێ یەکیک لەو پارێزگایانە لە ئێران دایە کە بۆ خوێندن رەوشی زۆر باشی نییە، ئەم پارێزگایە بۆ بوونی ژمارەی پۆلەکانی خوێندن لە نێو 31 پارێزگای ئێراندا پلەی 27 هەیە.
ئیبراهیم موحەممەدی، جێگری پلاندانانی پەروەردەی ورمێ دەڵێ "ئەم پارێزگایە پێویستیی بە 5 هەزار پۆلی خوێندنی نوێ هەیە، ئەمە واتە ستانداردی پۆلەکانی خوێندن لەم پارێزگایە دا زۆر نزمە و هەر پۆلیکی خوێندن زیاتر لە ژمارە قوتابییە کە دەبێت لێی بخوێنن، تێیدا جێگیر کراوە".
18/11/2016