^{زمناكۆ ئیسماعیل}

^{ەتەنها یەک هۆکار هەیە بۆ ئەوەی کە جەنگ لەنێوان ئەمریکا و ئێران هەڵبگیرسێت، ئەویش کێشەی ئەتۆمی ئێرانە نەک کوشتنی (قاسم سولەیمانی)، بەڵام بەدەیان هۆکار هەیە، کە جەنگ لەنێوان ئەو دوو ووڵاتە روو نەدات، بەرژەوەندی ئابوری ئەمریکا، گرێدراوە بە هەڵایسانی جەنگ، بەڵام بەرژەوەندی ئابوری چەندین ووڵاتی هاوپەیمانی ئەمریکا و ئێران و ووڵاتی ئێرانیش، بەستراوە بەهەڵنەگیرسانی جەنگ لەناوچەکە.}

^{هەریەکە لەروسیا و چین، پەیوەندی بەهێزی ئابورییان، گرێدراوە بەتێکنەچونی دۆخی سیاسی ئێران، ئەمەش لەکاتێکدایە کە ئەو دوو ووڵاتە، ئەندامی هەمیشەیی نەتەوە یەکگرتوەکانن، توانای مافی ڤیتۆیان هەیە دژ بەهەڵایسانی جەنگ، لەهەمانکاتدا بڕیاردانی جەنگ لەلایەن ئەمریکا دژ بە ئێران، واتە لێدان لەبەرژەوەندی ئابوری روسیا و چین، لێدان لەئابوری قەتەڕ، بەحرەین و ئیمارات، سعودییە و سوریا، ئەڤخانستان و هیندیستان و پاکستان و تورکیا و عێراق.}

^{ئێران گەورەترین هاوپەیمانی بلۆکی روسیایە، ئەو ووڵاتە بەئاسانی دەستبەرداری ئێران نابێت، پەیوەندی نێوان روسیا و ئێران، دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ئیخمینییەکان، بەڵام پەیوەندی نزیکیان دەگەڕێتەوە بۆ شۆڕشی ئۆکتۆبەرو هاتنە ئارای روسیایی شویعی و دەوڵەتی فارس، ئەم پەیوەندییە بەردەوام}

^{هێمن عەبدوڵڵا}

<sup>بەو نیشانانەی لە نێوخۆ و ناوچەکە و جیهانیش دەیبینین، ساڵی داهاتوو ساڵێکی ئاڵۆز و زەحمەت دەبێت بۆ کورد. با لە عێراقەوە دەستپێبکەین کە بە ئاڵۆزی و شڵەژاویی بەردەوامەوە دەچێتە ساڵی داهاتووەوە. هەرچەندە وا راهاتووین کە هەمیشە لە تەنگانەدا سیستانی بە فتوایەک یان قسەیەکی یەکلاکەرەوە رێگە دەگرێ لەوەی دۆخەکە بتەقێتەوە، بەڵام وەک دەردەکەوێ، لە قەیرانی ئەمجارەدا کە بەهۆی خۆپیشاندانەکان و کەللەڕەقیی دەسەڵاتدارە ئیسلامییە شیعییەکانەوە دروستبووە، ئیشەکە دەکرێ بگاتە ئەوەی سیستانیش پێی یەکلایی نەکرێتەوە.

هەر ئەوەی کە لە دوایین هەینیی ساڵی 2019 دا سیستانی بڕیاری دا هیچ پەیامێکی سیاسی نەبێ، بۆخۆی پەیامێکی سیاسییە و واتاکەی روون بوو: خۆپیشاندەران بەردەوام بن تا ئەوکاتەی نومایندەکانی ئاغای خامنەیی لە بەغدا تێدەگەن کە دەبێ گوێ لە داوای شەقام بگرن. راستییەکەی هەڵوێستی بوێرانەی بەرهەم ساڵح بۆ من سەپرایز بوو. چونکە دەزانم ئەگەر مام جەلالیش مابووایە ئەوەی نەدەکرد کە ئەو کردی و نموونەش زۆرن کە ئەوە دەسەلمێنن. هۆیەکەی هەرچییەک بووبێ و بۆ چی و بۆ کێ کردوویەتی ئاساییە، گرنگ ئەوەیە بۆ جارێکیش بێ وایکرد مرۆڤ هەست بکات سەرۆککۆمارێکی کورد لە بەغدا دەتوانێ بڵێ نەخێر.</sup>

^{پەیامی پیروزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، بە بۆنەی دەستپێکی ساڵی نوێ زایینی ٢٠٢٠}

^{بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، به‌بۆنه‌ی جێژنی لەدایکبوونی عیسای مەسیح و نوێبوونەوەی ساڵ و دەستپێکی سالی تازەی٢٠٢٠ ی زایینی، پر بەدڵ پیرۆزبایی ئاراسته‌ی خەڵکی کوردستان و گشت مه‌سیحیانی کورد و سەرجەم پەیرەوانی ئاینی پێروزی مەسیحییەت، لە گشت جیهان دا دەکات. و هیوادارە ساڵی تازە، سالی ئاشتی، ئاسایش و پێکەوەژیانی بەئاشتی بێت بۆ گشت خەلکی کوردستان و ناوچەکە،و جیهان. هەروەها ساڵی تەبایی و سەرکەوتنی سیاسەتی تەعاموول و لێکتێگەیشتنی گشتگیرانە بێت، بەسەر ناتەبایی و سیاسەتی شەرانخوازی و تەقابووڵگەرایانە لە گشت کوردستان و جیهان، بەتایبەتی لە رۆژهەلاتی کوردستان دا کە پێویستی بە یەکگوتاری و دیالۆگی ناوماڵی کوردە.}

^{شوورای هەماهەنگی/ بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان}

^{٣١/١٢/٢٠١٩}

^{بەرێزان، ئەندامانی هێژای سەرکردایەتی یەکیەتی نیشتیمانی کوردستان}

^{لەگەل ئاراستەکردنی سلاۆ و رێزمان}

^{بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، بەبۆنەی کۆتاییهاتنی سەرکەوتوانەی چوارەمین کۆنگرەی یەکیەتی نیشتمانی کوردستان، پیروزبایی گەرم ئاراستەی ئەنجومەنی بالای سیاسی،و ئەنجومەنی گشتی سەرکردایەتی،و سەرجەم کادر و ئەندامان و لایەنگرانی یەکیەتی نیشتیمانی و خەلکی کوردستان، دەکات.}

^{بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، مێژوویی خەباتی یەکیەتی نیشتیمانی و قۆناغە سەخت و ئاستەمەکانی دەستپێک، و رێبەری شۆرشی نوێ‌ی یەکیەتی، کە ٤٤ سال پێش لە پێناۆ دەستەبەرکردنی ئاشتی، ئازادی، دێمۆکراسی، مافی مرۆف، و هەروەها بە ئەمری واقیعکردنی ئەسلی مافی دیاریکردنی چارەنووس دەستی پێکردبوو، وە سەربەرزانە بەئەنجام و ئاکامی هەنووکەیی گەیاندووە، بەرز و پیرۆز دەنرخێنێ.}

^{بزووتنەوەی کۆماریخوازان بە باوەڕی قوول و قایمی بە خەبات لە پێناو ئاشتی و هاۆژینی بەئاشتی، وە هەروەها سەقامگیری ئاسایشی گشتی،و باشبژێویی و}

ئازاد وەڵەدبەگی

<sup>لە چەندین ساڵی رابردووەوە و تا ئێستاش، ژمارەیەک لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وەک مەنجەنیق لەناو ئاگری خۆپیشاندان و تەنانەت جەنگی ناوخۆییدا دەسووتێن. خەڵكێکی زۆری ناڕازی لەو وڵاتانە لەسەر شەقامەکانن و، بێزاریی خۆیان لە سیستەمە گەندەڵەکان دەردەبڕن. هەندێ جاریش بینەری ئەوەین کە ئەم خۆپیشاندانانە ئاوێتەی توندوتیژی دەبن و رووداوی نەخوازراوی لێدەکەوێتەوە، وەک ئەوەی لە گەڕەکی وەسبەی بەغدا روویدا.

ئەگەر سەرنج بدەین، زۆر لە سیستەمە دەسەڵاتدارەکانی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لەوانەش عێراق، هەموو کات هەوڵیانداوە خۆیان وەک سیستەمێکی دیموکراسی بناسێنن، بەڵام لە راستیدا ئەم سیستەمانە جۆرێکن لە کلیپتۆکراسی (Kleptocracy) و خۆیان بە دیموکراسی رتووش کردووە. لەم وڵاتانە هەرچەندە بە رواڵەت هەڵبژاردن دەکرێت، بەڵام لە ڕاستیدا ئەو دەسەڵاتدارانەی کە دێنە سەر کورسی دەسەڵات، پێگەی خۆیان بۆ گەندەڵی و راوەڕووت بەکاردەهێنن و ئەوەی کە لە دیموکراسی دەمێنێتەوە تەنیا ناوێکی بێ ناوەڕۆکە. یەکێک لە</sup>

^{عارف قوربانی}

<sup>لەبەر ئەوەی هیچ هێزێكی سیاسی نەیتوانی بە تەنیا زۆرینەی كورسییەكانی پەرلەمان لە هەڵبژاردنی 2018ی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقدا بباتەوە و لایەنە براوەكانی هەڵبژاردنیش نەیانتوانی هاوپەیمانییەكی زۆرینە دروستبكەن تا بە رێكارە دەستوورییەكان وەك كوتلەی هەرەگەورەی پەرلەمان حكومەت پێكبهێنن، بەهۆی ناتەبایی و رێكنەكەوتنیشیان لەسەر كاندیدای قەوارەیەكی دیاریكراو، عادل عەبدولمەهدی وەك بژارەیەك كە ئیجماعی زۆرینەی لەسەر بوو، لە دەرەوەی هێزە براوەكانی هەڵبژاردن راسپێردرا بۆ پێكهێنانی كابینەی حكومەت. بەڵام لەبەرئەوەی خاوەنی هیچ كوتلەیەكی پەرلەمانی نەبوو، هیچ حیزبێكی سیاسیش لەپشتی نەبوو، كابینەكەی بە كێشەو سەرئێشەوە لەدایك بوو.

لە ماوەی ئەم ساڵەی تەمەنی كابینەكەیدا، گرفی زۆر بۆ عەبدولمەهدی دروستكرا، سەرئەنجام بێكەسییەكەی وایكرد، دارەكە لەسەری ئەودا بشكێنن و بووە قوربانیی 15 ساڵ حوكمڕانیی فاشیلی شیعە كە وەك باس دەكرێت، لە تەمەنی ئەو سێ‌ كابینەیەی پێش ئەمدا نزیكەی 500 ملیار دۆلار لە گەندەڵیدا بەفیڕۆ چووە. دۆخی شارە شیعییەكان و ژیانی خەڵك گەیشتە ئاستێكی مەترسیداری وەك ئەوەی شارێكی وەك بەسرە كە شادەماری ئابووریی عێراق بوو، ئاوی خواردنەوەی نەبێت. رێژەی بێكاری لە هەندێ‌ لە شارەكان گەیشتووەتە نزیكەی نیوەی دانیشتووان و رێژەی هەژاری بە ئەندازەیەكە خۆپیشاندەران وەك شۆڕشی برسییەكان وێنا بكرێت. عێراق</sup>

^{عادل قادری}

^{مەبەستمان لە لێكدانی "كورد لە رۆژهەڵات چییە؟ یان دەلالەتی چییە؟" دیارە كاتێك باسی شوناس و ناسنامە بێت، پێگە و رۆڵی هۆشیاری لانیكەم لە ئاستێكی كەمیشدا بێت، زەق دەبێتەوە. شوناسی كورد لە رۆژهەڵات لە سەردەمی دەسەڵاتی سەفەوییەكان بەملاوە، تا ئێستە بە زەقی لەلایەن دوو كەڵەهێز و دیسكۆرسی ئاین و سیاسەت پەستانی خراوەتە سەر و لە هەندێ قۆناغ و هەندێ لایەنەوە بەرەو توانەوە رۆیشتووە و لە هەندێ رەهەند و لایەنیشەوە بە گیانی راسان و خۆڕاگرییەوە هەستاوەتەوە.}

^{ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ مێژووی هاوچەرخمان و زۆر دوور نەڕۆین، دەبێ بڵێم دامەزرانی كۆماری كوردستان لە مەهاباد تەنیا دەركەوتەیەكی سیاسی نەبوو، بەڵكو دەرهاوێشتە و ئەنجامی هۆشیارییەك بوو كە لە ئاستێكی شوناسمەنددا هاتبووە ئاراوە. وەك دەشزانین پێش كۆمار كۆمەڵەی "ژێ كاف" و دەستە و گرووپی تریش هەبوون كە بەشێوەی نهێنی چالاك بوون، ئەمەش نیشانەی}

ئەبوبەكر هەڵەدنی

^{ئەوەی ئێستا لەشەقامی زۆرێک لەشارەکانی ئێران دەگوزەرێ وەڵامدەرەوەی ئەو ئازارە پەنگ خورادوەی گەلی ئێرانە کەلە ژێر سایەی دۆخێکی ئابووری دژوارو ژیانێکی کولەمەرگی دا دەژیت.}

^{ئێران کەیەکێکە لەووڵاتەگەورەکانی دونیای دەوڵەمەند بەنەوت وسامانە سروشتیەکان،کەچی ئەوسامانە خواکردە لەجیاتی بەکارهێنانی بۆ خۆشگوزەرانی هاوڵاتیەکانی زۆربەی هەرەزۆری داهاتی ئێران لەبواری سەربازی و بۆ ووڵاتانی دەرەوە خەرج دەکرێت ئەوەی پێی دەڵێن (هەناردەکردنی شۆڕش).}

^{ئێران خاوەنی میلەتێکی زیندوو وکەلتورێکی دەوڵەمەند وشارستانیەتێکی هەزاران ساڵەیە (کەلەمەیاندا جیاوازە لەتورکیاو عەرەب وعێراق بەتایبەتی کە ئەمانی درەنگ سەر پێکەوتن و خاوەنی مێژویەکی گەورە نین)کە دەبینین گەلانی ئێران فەرهەنگێکی قوڵ لەپشتیانەوەیە بەهۆیەوە گەلانێکی خاوەن خەسڵەتی شارستانی ونەریتی لەسەرخۆیی ونەرم ونیانی ودۆستی هونەرو ژینگە وعیرفانن،،ئێرانیەکان خاوەنی حافز (لەهەموو ماڵێکی ئێران خاوەنی نوسخەیەکی قورئان ودیوانە شیعری حافزن) ومەولاناو سەعدی شیرازی ومەلا سەدراو عەلی شەریعەتی و مەلائەبوبەکری موسەنیف ومسباح الدیوان وهەژارو}

^{رێبین هه‌ردی‌}

^{ئێران بەردەوام کانگای قەیران بووە...وڵاتێکە بەردەوام بەهانەی بۆ هەمووجۆرە ناڕازیەتیەک تێدایە...لەدۆخی ئابوری خراپەوە، بۆ نەبوونی هیچ ئازادیەک، لەپێشیلکاری بەردەوامی کەرامەتی ئینسانەوە بۆ بێدادیەکی گەوەرەی ئابوری، کۆمەڵایەتی و سیاسی. ڕاستت بوێت دۆخی سەیر ئەوەیە نارازیبوون لەئێراندا نەبێت.}

^{خەڵکی کوردستان وەک هەموو بەشەکانی تری کوردستان هەمیشە بەشی شێریان لەم پێشیلکاریی و بێدادیە بەرکەوتووە..هەمیشە ژمارەی ئەو شەهیدانەی لەکوردستانی رۆژهەلات دەدرێن بارتەقای هەموو شەهێدەکانی تری ئێرانە..بگرە سەردەمانێکی زۆر کوردستانی رۆژهەلات بو بەلانکەی زوربەی ئەو ناڕازی و ئازادیخوازانەی خەون بەجیهانێکی باشترەوە بۆ ئێێران دەبینن.}

^{کوردستان بەشاخ و شاریەوە هەمیشە باوەشێکی گەرم بووە بۆ هەموو ئۆپزسێۆنێکی ئێرانی. خواش هەڵناگرێت دەولەتی ئێران ڕێزی ئەمەی زۆر گرتووەو لەهەموو ناڕازیبونێکی جەماوەریدا، کاردانەی گەورە و توند و خوێناوی لە کوردستاندا لەهەموو شوێنێکی دی زیاتر بووە.}

^{دەولەتی ئێران هەمیشە زۆر بە سەخاوەتەوە گولەباران و پەلاماری کوشەندەی هەموو جۆرە ناڕەزایەتیەک دەدات کە لە شارە کوردەکاندا بەرپا دەبێت. .ژمارەی ئەو شەهیدانەی}

^{نەبەز گۆران}

^{بە پێی هەواڵی ماڵپەرە فارسییەكان، ئەوەی تا ئێستا زانراوە زیاد لە(45) خۆپیشاندەری كورد بە گولەی هێزە سەركوتكەرەكانی سیستەمی ئاخوندی كوژراون، زیاد لە (500) خۆپیشاندەری دیكەش بریندارن، ئەمە جگە لەوەی بە هەزاران كەس لە رەشبگیریدا دەستگیركراون و بەرەو زیندانەكان براون.}

^{بە هۆی پچڕانی هێڵی ئەنتەرنێت و لە هەندێك شوێنیش هێڵی تەلەفۆنەوە، زانیارییەكانی ناوەوەی _ئێران_ بە تەواوەتی ناگەنە دەرەوە، هەموو ئەو ژمارانەش بڵاو دەبنەوە خەمڵاندنە و هێشتا داتایەكی راستەقینە لە ئارادانییە و ئەشێت زۆر لەوە زیاتر كوژرا و بریندار و دەستگیركراو هەبن. لە هەمووحاڵەتێكدا بە شێوەیەكی توندوتیژ سیستەمەكە لە زۆربەی شارەكانی_ئێران_ و بەتایبەت شارە كوردنیشیەكاندا دەستیداوەتە كوشت و گرتن و رووبەرووبوونەوەكان لەگەڵ خۆپیشاندەراندا چوەتە ئاستێكی خوێناوییەوە.}

^{بێگومان ئەو سیستەمە ئاخوندییە دینییە، یەكێكە}