فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...
2024-11-15-02-31-50ئەشكەوتەكەیان ئاگر دەدا و كوردەكان دەبونە قەرەبروت. - توركەكان لە ئەستنبوڵ، لەگەڵ تاكسیە كوردەكان سوار نەدەبون، دەیانوت گڵاونسەردەمی تازەش، ئاردۆگان وتی:من ئەو كوردەم خۆشدەوێت كە لە...
-----qq---q-q- و ئەمەش دەبێتە هۆی دوورکەوتنەوەمان لە ململانێ و دواجار شەڕ." گرۆسی هەروەها لە پۆستێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی "X" دیدارەکەی پێنجشەممەی لەگەڵ عەباس عەراقچی وەزیری دەرەوەی...
2024-11-15-02-18-29 داوای لە حکوومەتی ئێران کردووە کە دەرکردن و جێبەجێکردنی سزای لەسێدارەدان ڕابگرێت و ئەم سزایە بە تەواوی هەڵبوەشێنێتەوە.هەروەها، کەمپەینی مافی مرۆڤی ئێران لە بەیاننامەیەکدا...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

شۆڕش عەزیز سورمێ

رۆژی یەکشەممەی رابردوو تاڵیبان میرنشینێکی نوێی ئیسلامیان لەئەفغانستان راگەیاند، هەروەک پێشبینی دەکرا دوای کۆنترۆڵکردنی کابولی پایتەخت و هەڵاتنی سەرۆک ئەشرەف غەنی. لێرەدا پرسیارێک دروست دەبێت ئەویش ئەوەیە ئایا ئاییندەی قاعیدە و گرووپە توندڕەوەکانی تر کە کابولیان وەکو بنکەی ئۆپەراسیۆنە جیهادییەکانیان دادەنا چی دەبێت؟

تا ئیستا دیار نییە کە تاڵیبان چ رێگایەک دەگرێتەبەر بەرامبەر بە قاعیدە و رێکخراوە توندڕەوە ئیسلامییەکانی تر کە پابەندن بە نانەوەی ئاژاوە و کردەوە توندڕەوەکانیان لە ناوچەکەدا.

هەروەها ئەوەش روون نییە کە قاعیدە چ کاردانەوەیەکی دەبێت بەرامبەر رووداوەکانی ئەم دواییە. گومان لەوەدا نییە خێرایی سەرکەوتنی تاڵیبان دەبێت پاڵنەرێکی بەهێز بۆ ئیسلامیە توندڕەوەکان جا چ قاعیدە بێت یاخود دەوڵەتی ئیسلامی.

هەفتەی رابردوو (بین واڵاس)ی وەزیری بەرگری بەریتانیا لە دیمانەیەکیدا لەگەڵ تۆڕی سکای نیوز، سەبارەت بە ئەفغانستان گوتی: "زۆر نیگەرانین لەوەی ئەفغانستان ببێتە زەمینەیەکی بە پیت بۆ ئەو جۆرە رێکخراوە توندڕەوانە و رەنگە قاعیدە بگەڕێتەوە".

بە پێی ئەو راپۆرتەی کە مانگی رابردوو رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووه‌کان دوای پشت بەستن بە زانیارییە هەواڵگرییەکان بڵاویکردەوە، رێکخراوی ئەلقاعیدە لە ژێر پاراستنی

Read more...

 

عومەر خدر

ئێران بەدرێژای تەمەنی دەوڵتەكانی چاوی لەسەر كوردستانی باشور بووە . لە ڕووی پەیوەندییەوە عێراق و ئێران لە سالی 1555ز ، تاكو 1975 ز ، 14 ڕیككەوتننامەیان لەنێواندا واژۆ كراوە .كە لە هەر هەموویان بەشێكی گرنگ بۆ باسكردنی كورد و كوردستان تەرخانكراوە .
دەوڵەتی عوسمانیش ، لەوكاتەوەی كوردستانی باشوری لە ساڵی 1516ز دا داگیركرد ، بە كردار كوردستان بوو بە بەشێك لە سنوری نفوز و دەسەڵاتیان تاكو لە لەجەنگی یەكەمی جیهانی 1918ز ، بەشەڕ لەبن دەستیان دەرهێنرا .
لەمێژووی تازەشدا ، باشترین سەرچاوە بۆ زانینی سیاسەت و هەڵوێستی ڕاستەقینەی وڵاتانی ئێران و سوریاو توركیا ، بەرامبەر پرسی كورد ، كتێبەكەی ( عبدالحلیم خەدام ، التحالف السوری والایرانی و المنگقە ) – خەدام ساڵی 1970 تا 1984 وەزیری دەروەو 1984 تا 2005 جێگری سەرۆكی سوریا بوە - خەدام بەدرێژی و بەوردی باسی هەڵوێستی وڵاتانی ئێران، سوریا، توركیا ، هەندێ وڵاتانی عەرەبی دەكات ، لەسەر پرسی كورد. بە بەردەوامی لیژنەیەكی باڵا لەسەر ئاستی جێگرانی سەرۆك كۆماری سوریاو ئێران هەبووە ، بۆ چاودێری جموجۆڵ و داواكاریەكانی كورد . زۆر جاریش بەشداریان بە وڵاتانی توركیاو سعودیە كردوە لە كۆبونەوەكانیاندا . تەنانەت ڕازی نەبوون كە ڕژێمی بەعسیش بڕوخێت ئەگەر ئەو ڕوخانە ببێتە هۆی دروستبوونی دەوڵەتێك بۆ كورد . لەوبارەشەوە گفتوگۆی بەردەوامیان لەگەڵ بەعس كردووە .
ئەولیژنە هاوبەشە ، پێش ڕوخانی سەدام حسێن ، زۆر سەرزەنشتی موعارەزەی عێراقیان كردووە ، كەچۆن لە كۆنگرەی موعارەزە ، بە چ حەقێك بە عێراقێكی فیدڕاڵی ڕازی بوون ، كە ئەو فیدڕاڵییە

Read more...

 

ئاسۆ عەبدوڵەتیف

ئێران بەدەر لە ڕەهەندە دینی و مەزهەبیەکەی حوکمڕانییەکی ڕاقی و ستراتیژیی قوڵی حەوزەی دەستەبژێر پەیڕەو دەکات لەسە ئەو توراس و ترادیسیۆنە کلاسیکە هەزار ساڵەی ڕابردوو، هیچ پێی شەرم نیەو بگرە ئەوە بە هێزو ماکی مانەوەی خۆی دەزانێت.


ئەمڕۆ ئیبراهیم رەئیسی وەک مۆدێلێکی نوێی سیاسەتکردن و حوکمڕانیی خۆی مانیفێست کرد کە گوزارشت بوو لەو ئێرانە قەدیمییە، ئەمریکاش خوازیاری ئەوەیە ئێران نەڕوخێ و میتۆدەکەی بگۆڕێت بەرەو ڕەچەڵەکە کلاسیکییە کۆنەکەی نەک ئێرانەکەی ئێستای شیعیزمیی نوێ، ئێران بەو هێزە میحوەرییەی کە هەیەتی لەناوچەکە یەك جولەكەو ئەوروپایی و کریستیانێک لەخۆی توڕە ناکات هەموو مەعبەدو پەرستگاو دێرەکان و کڵێساکانیشیان دەپارێزێت، هەموو وەزیرەکانی ئەم کابینەیە باکلاس و قسەزان و سەربە تەریقەت و کەلتوریی ڕۆژئاوایی و مەدرەسە هاوچەرخەکانن، ڕەنگە ئێران ئیتر خەریکی چاککردنەوەی هەموو پەیوەندیە دەرەکیە شکاوەکانیان بن و باشتر فۆڕمەڵەی خۆیان بکەنەوە کە بگونجێت لەگەڵ تیمی دانوستانکاری جۆبایدن.

تەنانەت ئێران ئەمرۆ سەنگ و پێگەی گەڕاندەوە بۆ هەرێمی کوردستان بە بەرزکردنەوەی پەرچەم و ئاڵای کوردستان لە ئێستاو سەردەمی کۆماری مهابادو قازی محەمەد، دەی ئەوە گۆڕینی میتۆدەو ڕوانگەیەکی جدییە بەرەو تۆلێرانس و کرانەوەو گەڕانەوە بۆ ژێر چەتری ئیمپراتۆریەتی ئێرانی کۆن و دەستگرتن بە فرە کاڵچەریی

Read more...

 

عەلی حەمە

ئێوارەی هەینی رێککەوتی ۳٠ی تەموزی ۲٠۲۱ خێزانێکی کورد لەشاری کۆنیای تورکیا لەلایەن کۆمەڵێ چەکداری تورکی نەتەوەپەرستی توندرەوە هێرشیان ئەکرێتە سەر و ۷ حەوت کەس لەئەندامانی ئەو خێزانە ۳ژن و ٤پیاو تیرۆر ئەکەن .
ئەمە یەکەم جار نیە کە هێرش و پەلاماری فاشیانە و نەژادپەرستانەی تورک بەرامبەر دانشتوانە رەسەنەکەی کوردستانی باکور ئەنجام ئەدرێت بەڵکو
لەچەند ساڵی رابردوشدا هێرش و پەلاماری تورکە نەژاد پەرستە توندرەوەکان هەر هەبوە و رق و کینەی تورک بەرامبەر بەکورد رەگێکی مێژوویی قوڵی هەیە و لاپەرەکانی مێژوو گەواهی ئەم دیاردە فاشیانە و نەژاد پەرستیە تورانیە ئەدەن..
بەپێی راپۆرتی کۆمەڵەی مافەکانی مرۆڤی تورکیا زیاد لە دەیان جار لەم ساڵدا تورکە نەتەوەپەرستە توندرەوەکان هێرش و پەلاماریان کردۆتە سەر هاوڵاتیە کوردەکان و زەروزیانی گیانی و مادیان پێ گەیاندون لەوانە کەدەس لیژنەی کۆمەڵەی مافەکانی مرۆڤ کەوتون بەم جۆرە یە :

یەکەم / لەساڵی ۲٠۱۹ لەشاری ترابزۆنی تورکیا لەلایەن نەتەوە پەرستە تورکە تەندرەوەکانەوە هێرش کراوەتە سەر خێزانێکی کوردی باشور ـ عێراقی تەنها لەسەر ئەوەی کە ویستویانە بەئاڵای کوردستانەوە چەند وێنەیەک بگرن .
دووەم / لەساڵی ۲٠۲٠ بارش جاکان کە گەنجێکی کوردستانی باکورە ـ تورکیا تەنها لەبەر ئەوەی گوێی بۆ گۆرانی کوردی گرتوە لەلایەن گەنجە تورکە نەتەوەپەرستەکانەوە پەلاماری ئەدەن و بەچەقۆ سکی هەڵئەدڕن و ئەی کوژن ،لە دەوروبەری نەخۆشخانەکە پۆلیس لەگەڵ ئەوەی سوکایەتی بەکەسوکارەکەی ئەکەن هەرەشەیان لێ ئەکەن کە سکاڵا بەرزنەکەنەوە دژی هیچ کەسێ ئەگینا لەوانەیە خراپتریان بەسەر بێ ..
سێ یەم / لە ۱٤ ـ ٥ ـ ۲٠۲۱ ؛
چەند نەتەوەپەرستێکی تورکی شۆڤینی لە نێوان مێرسین و أنطالیا هەڵئەکوتنە سەر خێزانێکی دانیشتوی شاری هەولێر و زۆر درندانە پەلاماریان ئەدەن و یەکێ لە ئەندامانی ئەو

Read more...

 

سیروان ڤیان

تاوەکو دێت لەم سەردەمەدا ئەو بڕوایە بەهێز دەبێت، کە کێشەکانی کۆمەڵگە لەڕێگەی دیموکراسی و عەقڵییەتی دیموکراتیکەوە چارەسەردەکرێن. دەکرێت بڵێین، هەموو کەسەکان و لایەنەکان ئەوەیان دەستنیشانکردووە، کە کێشەکان بەدیموکراسی چارەسەر دەبن. بابەتی هۆکارو شێوازی پێشکەوتنی ئەو تێگەیشتنە، یان ئەو هۆشمەندییە گرنگە. تاوەکو ئەو تێگەیشتن و زانینە لەبەرچاو نەگیرێت، مرۆڤ لەکۆمەڵگە و بابەتە کۆمەڵگەییەکان نزیک بێتەوە ئەوا تووشی هەڵە دەبێت. لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و کوردستاندا ئەو هەڵەیە زۆر دەکرێت و لەبەرئەوەش پێویستە ئێمە گرنگی بدەین بەو بابەتە. ئەگەر ئەوە نەکرێت ئێمە کۆمەڵگەو ئەو راستییە تێناگەین و ناتوانین پێشکەوتن دروست بکەین. پێویستە ئێمە ئەوە ببینین و لێی تێبگەین و لەناو هەوڵدا بین بۆ تێپەڕاندن و گوزەر پیایدا.

لەدیموکراتیکبوونی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا کورد رۆڵێ پێشەنگایەتی دەگێڕێت. ئەو پێشەنگایەتییە هۆکاری مێژوویی و رۆژانەی هەیە. لەڕووی مێژووییەوە، کۆمەڵگەی کورد زۆر بەشداری کولتوری دەسەڵاتداری، دەوڵەتداری و شارستانی نەبووە. لەکۆمەڵگەی کورددا لەبریی کولتوری دەسەڵاتداری و دەوڵەت، کولتورو ژیانی کۆمەڵگەپارێز کاریگەریی هەیە. ئەو دۆخە وایکردووە، کە کورد لەمیزۆپۆتامیاو ناوچەکەدا بۆ پێشکەوتنی کۆمەڵگەی دیموکراتیک ببێتە پێشەنگ. لەمێژوودا نموونەی ئەوە هەیە. لە رۆژگاری ئەمڕۆماندا کورد ئەرکێکی پێشەنگایەتیی هەیە. رەنگە هەڵە بێت، کە مرۆڤ ئەوە وەک ئەرک پێناسە بکات، چونکە پێگە و دۆخی سیاسیی کوردان بووەتە هۆی ئەوە، کە رۆڵێکی پێشەنگانەی وەهایان هەبێت. لەسەرەتادا ئێمە دەتوانین بڵێین، کوردستان، جۆگرافیایەکە، کە کولتوری کۆمەڵگەی دیموکراتیکی

Read more...

 

بە ناوی خودای مەزن و دلۆڤان و بێ هاوتا
خەڵکی موسڵمان و خۆراگری کوردستان !
بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان، بەبۆنەی هاتنی جێژنی پیرۆزی قوربان، واتە جێژنی عەهد و پەیمان و وەفاداری موسلمانان، کە خەلکی موسلمانی کوردستانیش هاوكات دەگەل گشت ولاتانی‌ ئیسلامی، به ‌رێزه‌وه‌ به‌ پێشوازی‌ ئه‌و جه‌ژنه پیرۆزەوە ‌ ده‌چن، پیرۆزبایی ئاراستەی گشت لایەک دەکات‌و ئاواتەخوازە تاعەت و خواپەرستی گشت خوشکان و برایانی موسڵمان، پەسندی پەروەردگاری بێهاوتا و بەخشەندە و میهرەبان بێت، بزووتنەوەی کۆماریخوازان هیوادارە ئەم جێژنەش هەر وەک هەموو جێژنەکانی دیکە، سه‌ره‌تایه‌ك بێت بۆ تەبایی و ئاشتی نەتەوەیی، و هەروها بکرێت بە جێژنی یەکانگیری و سازانی نیشتیمانی،و بەرخۆدانی هاووەڵاتیان‌و سه‌رجه‌م موسلمانانی‌ كوردستان، لەپێناو ئاشتی نەتەوەیی و ئازادکردنی خاک و نیشتیمانی کوردان لەدەست ستەمکاران، داگیرکاران و دژبەران، وە گرانەوەی ئاشتی و دیالۆگ و کۆتایی بە دامارگرژی و سەرۆیی و چەقبەستوویی بهێندرێت.
ئاشتی خوازان:
هەر لەم پەیوەندیەشدا بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، ئاواتەخوازە کە گشت حاجیانی‌ ماڵی‌ خوا‌و، و هەموو ئه‌و كوردستانیانه‌ی‌ ئیستا له‌ سه‌فه‌ری‌ حه‌ج دان به‌سه‌لامه‌تی‌ و لەشساغی، وە تەبەرووکەوە بگه‌رینه‌وه‌ كوردستان‌،و لەئەنجامی تەبەروکی جێژنی قوربانەوە، ئاشتی کۆمەڵایەتی و یەکێتی نەتەوەیی کوردان، لێکتێگەیشتن و پێکەوکارکردنی نێوان حیزبی، وە لە ئەنجام دا ئاسایش و ئارامیی‌ بال بكێشێت به‌سه‌ر بارودۆخی چوار بەشی كوردستاندا.
شووڕای هاوئاهەنگیی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان
19/7/2021

Read more...

 

د. محەمەد شوانی

له‌م رۆژگاره‌دا ،زاڵبونی بنه‌ما مادیه‌كان و هه‌لپه‌رستی و به‌رژه‌وه‌ندخوازی كۆنترۆڵی ره‌فتاری به‌شێكی زۆری مرۆڤه‌كانی كردووه‌، به‌رژه‌وه‌ندی گشتی و ئاكاره‌جوانه‌كانی مرۆڤ ورده‌ ورده‌ كاڵ ده‌بنه‌وه‌ و مرۆڤی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ توانای به‌خشین و قوربانیدانی له‌ پێناو گشتدا كه‌م ده‌بێته‌وه‌، قازانجی مادی ده‌بێته‌ بزوێنه‌ری ره‌فتاره‌كانی مرۆڤ، لایه‌نی رۆحی و باوه‌ڕبون به‌ هه‌قیقه‌‌تی ژیانێكی دیكه ‌و پاداشتی خوایی كز بووه‌، له‌ لایه‌كی دیكه‌شه‌وه‌ ئه‌قڵگه‌رایی و باوه‌ری مرۆڤدۆستی و مه‌ده‌نی پێنه‌گه‌یشتووه‌ .

بۆیه‌ له‌گه‌ڵ بڵاوبونه‌وه‌ی هه‌ژاری و‌ بێكاری و نا ئارامی ده‌رونی له‌ كۆمه‌ڵگاكه‌ماندا، رۆژ نیه‌ گوێبیستی هه‌واڵێكی ناخۆش نه‌بین، شكاندن و بێ رێزی ، سته‌م و ده‌ستدرێژی ، په‌لامار و توندوتیژی، سوتاندن و خۆكوژی، نه‌خۆشی و مردن و گیان له‌ده‌ستدان و كوژرانی مرۆڤێك ! ئه‌و هه‌واڵانه‌ن‌ رۆژانه‌ ده‌یانبیستین و دووباره‌ ده‌بنه‌وه‌، به‌ جۆرێك ‌ خه‌م له‌ جێگای خه‌نده‌، شین له‌ جێی شادی، ناسۆری له‌شوێن ئاسوده‌یی رووبه‌رێكی فراوانی ژیانی هه‌مومانی گرتوه‌! ئه‌مانه‌ش به‌رهه‌می كارو ره‌فتارو كرده‌وه‌كانی خودی مرۆڤه‌كان خۆمانن.

كۆمه‌ڵێك یان گروپێک دڕنده‌ی دوو پێ له‌ كه‌وڵی مرۆڤدا بوونه‌ كه‌ڵه‌گا، چڵێسی جه‌سته‌ و حه‌زه‌ بایۆلۆژیه‌كانیان ئاراسته‌كه‌ری ره‌فتاریانه‌ و بێگه‌ردی ئاكاری و روناكی رۆحیان به‌ ته‌واوی كوژاوه‌ته‌وه‌، سیسته‌می ژیانی كۆمه‌ڵگا هه‌ڵده‌سوڕێنن.

ئاخر مرۆڤ كه‌ ئاكاره‌ مرۆییه‌كانی له‌ ده‌ستدا و له‌ جیهانی رۆح دابڕا و پیرۆزیه‌كانی له‌ ماده‌دا كورتكرده‌وه‌‌، دڕنده‌یه‌كی زۆر ترسناكی لێ ده‌رده‌چێت.

مرۆڤ بوونه‌وه‌رێكی سه‌یره‌، ته‌نیا زینده‌وه‌ره‌ بیرده‌كاته‌وه‌ ، ئامراز بۆ گرتن و كه‌ره‌سته‌ بۆ ئازاردان و پلان بۆ به‌ كۆیله‌كردن و كوشتنی هاوره‌‌گه‌زه‌كانی خۆی دروست ده‌كات.

مرۆڤ به‌پێی هه‌ڵوێسته‌كان ره‌فتارو باری ده‌رونی ده‌گۆڕێت، توڕه‌ ده‌بێت و خه‌م و په‌ژاره‌ دایده‌گرێت، عاشق ده‌بێت ، کڵپه‌ و گڕێك له‌ ناوه‌وه‌‌ تارمایی رۆحی ده‌سوتێێت ، بێ ئه‌وه‌ی قه‌تماغه‌ی

Read more...

 

وه‌رگێڕان: ته‌نو هێلین

ئەگەر تاكه‌ هۆكارێك هەبێت لەم جیهانەدا کە ڕۆژانە ملیۆنان خەڵک دوودڵ بکات لەوەی کە گەشە بکەن وەک تاکێک، و پلەی بەرز بەدەست بێنن و بگەنە باشترین ئاستی خۆیان، بە دڵنیاییەوە ترسە.

تاکە شتیک کە ده‌بێت ئێوە لێی تێبگەن ئەوەیە ترس هەستێکی تەواو ئاساییە. هەتا باشتریین ئەزمون ناوبەناو لە ترسەوە وەردەگیرێت. نهێنییەکە لەوەدایە کە نەهێڵیت ترس بەسەرتدا زاڵ بێت و دودڵت بکات لە ئەنجامدانی کارەکانت و دواکەوتنی ئەو ئامانجەی مەبەستتە لە ژیانت.
لێرەدا چەند ڕێگەیەکتان نیشان دەدەم بۆ زاڵبون بەسەر ترسدا بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ.

١. مێشکت بارگاوی بکەرەوە. بارگاوی کردنەوەی مێشکت یەکێکە لە باوترین ڕێگەکان بۆ زاڵبون بەسەر ترسدا و پەرەدان بە بوێری پیویست بۆ هەنگاونان بەرەو ئەو پێگەیەی کە دەتەوێ. پەڕتوکە هاندەرەکان بخوێنەوە تا یارمەتیت بدەن لە کردنە دەرەوەی ئەو خەیالە نەرێنییانەی کە لە مێشکتدا هاتوچۆ دەکەن. ئەگەر دەستپیشخەری نەکەیت لە بارگاویکردنەوەی میشکت، ژیان بارگاوی دەکاتەوە.

٢.هەبونی بیرۆکەی پلانێکی بێوێنە. دەستدەکەین بە نیگەران بونو شیکردنەوەی لەڕددەبەدەری بارودۆخەکان، کاتێک کە بیرۆکەی پلانێکی نایاب و داڕێژراومان نییە بۆ ژیانمان. چەند ئامانجێکی تەواو ڕون دابنێ و پاشان پلانێکی نایاب دابنێ کە چۆن بگەی بە ئامانجەکانت. دوابەدوای پلانێکی نایاب دەست

Read more...

 

هاونیشتیمانە بەرێزەکان

‎خەڵکی مافخوازی کوردستانی رۆژهەلات

‎رۆژی ٢٢ی پووشپەڕ رۆژێکی پر لەکارەساتە لە مێژوویی خەباتی حیزبی دێمۆکرات و بزووتنەوەی رزگاریخوازی کوردستانی رۆژهەڵات‌دا. دروست ۳۲ساڵ لەمەوپێش لەم رۆژە شوومەدا، گەورە سیاسەتوان و دیپڵۆماتکار و بگرە دەوڵمەردی بلیمەتی کورد، دکتور عەبدولڕەحمان قاسملوو سکرتێری گشتی حیزبی دیمۆکراتی کوردستانی ئێران، کە لەپێناو چارەسەرکردنی ئاشتیانەی پرسی کوردی رۆژهەڵات دەگەل نوێنەرانی دەسەڵاتی ئێران لە ویەن پێتەختی وەڵاتی ئوتریش لە ووتوێژ و مزاکرەدا بوو، شەهید دەکرێت.

‎دوکتور قاسملوو هەر لەسەرەتای دەستپێکی شۆرشی گەلانی ئێران و هاتنەسەرکاری کۆماری ئیسلامی، بڕوای قووڵی بە رێگاحەللی ئاشتیانەی کەیسی کورد لە کوردستانی رۆژهەڵات هەبوو، هەر بۆیەشە لە‌م‌پەیوەندییەدا گشت چالاکیی سیاسی، دیپلۆماتیک و مێدیاتیکی حیزبی لەپێناو چەسپاندنی گووتاری ئاشتی و سوودوەرگرتن لە مکانیزمی دیالۆگ و دانووستاندنی ئاشتەوایی بۆ حەللی کێشەکان دەگەل تاران، تەرخان کردبوو، وە هەر لەم راستایەشدا دوای شەری ٣مانگە و ئیعلامی لەببەیک بە "پەیامی سولحی خومەینی"، وەک گووتەبێژی هەیئەتی حووسنی نییەتی کوردستان دەگەڵ هەیئەتی نێردراوەیی تاران، واریدی ووتوێژ و دانووستاندنی ئاشتەوایی بوو، وە چەندین دانیشتنیان بەمەبەستی دۆزینەوەی رێگاحەللی ئاشتیانەی پرسی کورد، دەگەڵ هەیئەتی نێردراو کرد. بەڵام بەداخەوە شەرخوازان سەرئەنجام توانیان رەوتی ئاشتەوایی بەرەو گرژی و سەپاندنی شەری بەرگری نەتەوەیی جهەتدار و هیدایەت بکەن، شەرێک کە ئێستاشی دەگەلڵدا بێت، هەر درێژەی هەیە.

‎کارەساتی دڵتەزێنی ٢٢ی پووشپەر دەگەڵ ئەوەش کە خەسارەکان و لێکەوتە سەلبییەکانی، بە روخسار و پەیکەری بزووتنەوەی رزگارخوازی کوردستانی رۆژهەڵات و بە تایبەتی حیزبی دێمۆکراتەوە هەنووکەش هەر بەزەقی دیارن، بەڵام لەهەمانکاتیشدا دەکرێت ئەم کارەساتە وەک نووقتە گۆرانێکی مێژوویی لە خەبات و رەوشی کاری ئەکتەرەکانی دەخیل لە خەباتی نەتەوەخوازی کورد دا حیسابی بۆ بکرێت. نووقتەگۆرانێک کە رەوتی خەباتی لە لووتکەوە بەرەو نزمی و لاوازی وەرچەرخاند، وە سەرئەنجام ئافەتی کەمپ‌نشینی و چەقبەستوویی نەخوازراویی، تووشگیر ی تێکۆشەران و رەوتی خەبات کرد.

‎بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، وەک بزووتنەوەیەکی سەردەمییانە و خاوەن پرۆژەی ئاشتەوایی، کە ئیستراتێژی و ئامانجی ئیستراتێژیکی بزووتنەوەی لەسەر ئاستی بنەما فیکری و فەلسەفییەکانی سەردەمی کۆمارە کە بە رێبەرایەتی پێشەوا و پشتیوانی هێزی نەمر بارزانی،و هەروەها ئازموونە بەنرخەکانی رەوشی کاری شەهید دوکتور قاسملوو لەپێناو ئاشتی دا دارشتووە، خۆی بە رێبواری

Read more...

 

ئاسۆ عەبدوللەتیف

لەدوای خۆپیشاندانەکان و شۆڕشی ٢٢ ی بەهمەن، واتە ١١ی شوباتی ١٩٧٩ و ڕێک ساتەوەختی هاتنەوەی ڕوحوڵا ئیمام خومەینی لە فەرەنساوە بەرەو تاران، کۆتایی هاتنی مۆدێلێکی سیاسی شاهنشایی ئێرانی بوو بەرەو مۆدێلێکی سیاسی مەزهەبیی کۆنزێرڤاتیڤ، کە تەواوی بەرژەوەندیە سیاسی و ئابوریەکانی خۆی پێچابوو بە کۆمەڵێک پرەنسیپی دینی و نەتەوەیی پەڕگیرەوە.

جیهانی سەرمایەداریی و دیموکراسی ئەوروپی و عەرەبیش لە پێشوازی ئەو مۆدێلەدا بوون، تەنها نەتەوە کورد زیانمەندی هەردوو مۆدێلەکە بوو هەم سەردەمی ئێرانی شاهەنشایی، هەم عەهدو ویلایەتی ئایەتوڵایی. دەتوانین وا وێنای بکەین کورد لەبەردەم سیاسەتی تواندنەوەی فەرهەنگی و ڕەگەزیی و پرۆسەی ئێرانیزمێکی سەدساڵەدا بوو.
چل و دوو ساڵە کوردان وەک نەتەوەو جڤاک چاوەڕوانی ریفۆرم و چاکسازیی و ئازادی و مافە مەدەنیەکانە لە ئیران کەچی هێشتا لە ڕووی زمانیی و میدیاییەوە ئەو چەمکە نەگۆڕاوەو لەناو بۆتەی نەتەوەی ئێراندا واتە یەک نەتەوەو یەک ئاڵاو یەک زیهنیەت هەژمار دەکرێت وەک لە کۆنفرانسە ڕۆژنامەوانیەکەی دوای سەرکەوتنەکەی ئیبراهیم رەئیسی وەک سەرۆک کۆماری نوێ ئاماژەی بۆکردو مۆری تازەی دا لەو قەواڵە کۆنە.

گرنگە لە خولی سیانزەهەمین کۆماری دینی لە دوای ٢٢ی بەهمەن و دەورەی یەکەمیی ڕەعیلەکانی شۆڕش، ئەبولحەسەنی بەنی سەدر و مونتەزیریی و خاڵخاڵی تا ئێستای

Read more...

محەمەد مێرگەسۆری

دوای چل و دوو ساڵ لە سستمی ولائی فەقیھی، بۆ جاری یەکەم لە ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئێران، کەسایەتیەکی نەریتخوازی وەک رەئیسی، بە پاڵپشتی ڕاستەوخۆی خودی ڕابەر وکۆی دەزگا ئەمنی وسەربازییەکان و چەندین ڕێی جیاواز، ھاتەسەر کورسی سەرۆکایەتی ئێران. بردنەوەی ڕەئیسی و ئەو قۆناغەی ئێرانی پێیدا تێپەر دەبێ، جێی ھەڵوێستە و ووردبوونەوەی زیاترە، بەھۆی ئەوەی ئەم کەسایەتیە لە چەندین وێستگە و دەرەتانی جیاوازدا، وەک سەرکردەیەکی دیاری شۆڕشی ئیسلامی سەیرکراوە و ڕۆڵی ھەبووە، لە بەھێزکردنی ھەژموونی باڵی نەریتخواز و توندڕەوی نێو ئەو بەرەیەی، کە ئەمڕۆ بۆتە جێگرەوەی ڕۆحوڵڵا خومەینی، کە ئەویش بەرە یان ئاڕاستەی خامەنییە، کە لە ڕووی سەربازی وئابووری و ئەمنی و جەماوەری، خاوەن پێگەیەکی بەھێزە. دەیانەوێ لە ڕێی ھەڵبژاردنی ئاغای ڕەئیسی، ھەم وەک دەستەبژێرێکی سیاسی ونەوەی یەکەمی شۆڕشی ئیسلامی و ھەم وەک شارەزایەکی یاسایی و قەزائی، کە لە شوێن وپێگە وپۆستدا، توانیوەتی شوێن پێی خۆی نیشان بدات، کۆمەڵێک ھەنگاوی تازە لە بوارە جیاوازەکاندا بنێ. لەگەڵ ئەوەی ناوبراو، لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیدا، کۆمەڵێک دۆسێی پێشلکردنی پەیوەندیدار بە مافەکانی

Read more...

 

فوئاد سدیق

ئەوەی ئێستا لەناو كۆمەڵگای كوردیدا روودەدات، رێك هەرەسی ئەو شاخە بەفرینەیە كە كەوتۆتە بەر گەرمای هەتاو، جیاوازی لە رووخانی كۆمەڵگای كوردی لەگەڵ ئەو شاخە بەرزە بەفرینە كە هەردووكیان هەرەسدێنن، ئەوەیە، شاخە بەفرینەكە دەبێتە دەریاو رووبار، زەوی پێ سەوز دەكاتەوە، بەڵام داڕووخانی كۆمەڵگای كوردی ، ناسیستەماتیكی و ئاژاوەگێڕی و نەهێشتنی كارو مەعریفەو تا دەگاتە چەتەگەریی ،دروستدەكات.
كۆمەڵگای كوردی ئێستا لە دەستپێكێكی توندی هەڵوەشاندنەوەی خۆیەتی، گرفتی گەورە لەم لەباریەكچوون و هەڵوەشانەوەیە، ئەوەیە، هێشتا ئێمە نەگەیشتووینەتە دی سۆسۆرو دریدا تا رێگایەكی نوێ بۆ خوێندنەوەی كۆمەڵگا بدۆزینەوە. هێشتا ماركسێكمان نییە تا مەترسییەكانی ئەو توێژە مشەخۆرە بە خەڵك بناسێنێت كە لەماوەی رابردوودا، لە خاڵی سفرەوە بوون بە ملیاردێر. هێشتا مۆنتیسكیۆمان نییە تا رۆحی یاساكانمان پێ بناسێنێت و ، سیستەمێكمان بۆ دابهێنێت، كە لای كۆمەڵگای رەشورووت تازەو نوێ بێت،ئەوەتا هێشتا دابەشكردنی دەسەڵاتەكان ئێستا لەهەموو كات زیاتر مشتومڕی لەسەرە. ئێمە هێشتا جان جاك رۆسۆیەكمان نییە، دیموكراسی و ئازادیمان پێ ئاشنا بكات ، ئێمە هێشتا زۆرمان ماوە باس لە پراگماتیزمێك بكەین وەك ئەوەی چارلز پێرس و ويليام جيمس و جۆن ديوی بۆ كۆمەڵگای ئەمریكایان داهێنا. ئێمە هێشتا زۆرمان ماوە بگەین بە قۆناخی ئەمانۆئیل كانت، تا بە مێشكێكی ساردەوە، بیر لە ئەقڵانیەت و توانای ئەقڵی مرۆڤ و ئینجا بیر لە رەخنە بكەینەوە. زۆرمان ماوە بتوانین گرنگی دەوڵەت تێبگەین كە ٥٠٠ ساڵە تۆماس هۆبز پێداویستییەكانی ئەو دەوڵەتبوونەی بۆ كۆمەڵگاكان خستۆتە روو. هێشتا سپینۆزایەكمان نییە بنەماكانی ئەخلاق و گرفتی لاهوتیەت بخاتە بەرباس و لێكۆڵینەوە. خەریكە تازە چاوشاركێ و چاوبڕكێ لەسەر گرفتی ئایین لە كۆمەڵگادا دروستدەبێت. نایەمە سەر مرۆڤی سۆپەرمانی نیچەو منی باڵا ی فرۆید و گرێی ئۆدیبەكەی ، هێشتا فەیلەسوفانی مۆدێرنێتەو دوای ئەویش كە پۆست مۆدێرنێتەیە، میشێل فۆكۆ كە بە باوكی پۆست مۆدێرنێتەش دا نەنرێت ، بە دڵنیاییەوە رۆحی پۆست مۆدێرنێتەیە، بەڵام گەلی برادەرینە، ئێمە هێشتا

Read more...

 

حامید فەرازی

وتاری یەک (بەشی یەک)

پوختە

کوردی ڕۆژهەڵات لە ئێستا و داهاتوویەکی نێزیکدا هیچ پلان و بەرنامەیەکی ڕوونی بۆ چۆنیەتی هەڵسوکەوت لە هەمبەر ئەگەرە سیاسییەکانی داهاتوودا نییە چون لە بنەمادا خوێندنەوە و لێکدانەوەیەکی دروستی بۆ واقعی خۆی و دەروبەریی وجیهان نییە.
لە ئەگەری هەرەسهێنانی دەسەڵاتی سیاسی لە ئێراندا ـ جا بە هۆی دەستێوەردانی دەستێکی دەرەکییەوە بێ یاخود سەرهەڵدانێکی کۆمەڵایەتیی لەناکاو و بەهێز کە بتوانێ جێگای پێ لێژ کا ـ ئەوسایش هێشتا ئیمکانی ئەوە بۆ کورد نییە بیهەوێ لە چوارچێوەی ئەو قەوارە سیاسیـکولتووریە کە ناوی ئێرانە، خۆی دەرباز کا و ئاڵای سەربەخۆیی سیاسی بەرزکاتەوە، بۆیە گرنگە بۆ خۆی ڕوون کاتەوە دەیەوێ چ هەڵسوکەوتێکی لەگەڵ هێزە سیاسییە جۆراوجۆرەکانی ئێستا و داهاتووی ئێران هەبێ؟
ستراتیژی سیاسی هەردووک حیزبی "حدکا و حدک" - کە لەڕاستیدا دەتوانین بەیەکەوە هەر بە "حیزبی دێموکڕات" ناویان ببەین- لە سەر سێ کۆڵەکەی شەڕی چەکداری، ڕووخانی ڕژیم و دامەزرانی حوکومەتێکی دێموکڕاتیکی فێدرال دامەزراوە کە لەو باروودۆخەدا، ئەو ئامانجانە بەگشتی

بەختێکیان بۆ سەرکەوتن نییە. کەواتە ڕاوەستان و پێداگریی لەسەر ئەو سێ کۆڵەکەیە، لەلایەن ئەو حیزبانەوە، تەنیا دایەرەی چالاکییەکانیان بەرتەسک دەکاتەوە و لە ناوەندی هاوکێشە و گۆڕانکارییەکانی ئێستا و داهاتووی ئێران دووریان دەخاتەوە.

پێشەکی

لە کۆتاییەکانی ساڵی دوهەزار و بیستدا هەڵبژاردنی سەرۆک کۆماریی ئەمریکا بەڕێوە چوو و دۆناڵد ترامپ کە هیوای هەندێک لایەنی سیاسی بوو تا بێتەوە سەر دەسەڵات و کۆماری ئیسلامی بڕووخێنێ، دەنگی نەهێنایەوە. ئەگەرچی لە بە دەسەڵات گەیشتنەوەی دووبارەی ترامپیشدا هیچ مەرج نەبوو حەتمەن قەیڕانی نێوان ئەمریکا و ئێران تا ئاستی پێکدادان و ڕووخاندن پەرەی سەندبا و گەورە بووایەتەوە. ئەوا جۆ بایدن کاندیدای دێموکراتەکان دەسبەکار دەبێ تا بۆ چوار ساڵ دەوڵەتی تازە بەڕێوەببا. بەم پێیە سیاسەتی دەرەوەی وڵاتە یەکگرتووەکان بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوین، ئەگەرچی لە باری ستراتیژییەوە گۆڕانێکی بنەڕەتی بە خۆوە نابینێ، بێگومان لە هەندێ بواردا هێندێک جیاوازیی لەگەڵ سیاسەتەکانی دۆناڵد ترامپدا دەبێ کە دەتوانێ کاریگەریی لە سەر چارەنووسی خەڵکی ئێران و گەلی کورد دابنێ.
ئەم وتارە خوێندنەوەیەکە لەسەر سیاسەتی کوردی ڕۆژهەڵات، ئەو پلان و پڕۆژە سیاسییانەی کوردی ئەم پارچەیە، پاش دۆڕاندنی کۆمارییەکان و جۆرێک تێپەڕبوونی قۆناغی ترامپیسم یا لانیکەم بەسەرهاتنی نۆرە دەسەڵاتی دۆناڵد ترامپ، دەتوانێ هەیبێ. هەروەها توێژینەوەیەکە لە هۆکارەکانی ئەو جۆرە سیاسەت کردنەی کۆمەڵگای کوردی لە ساڵانی ڕابردوودا، بە حیزب و ڕێکخراوە و سیاسیی و نوخبەکانیەوە، بە شێوەیەک کە دەیەوێ بەگشتی خوێندنەوەی کوردی ڕۆژهەڵات بۆ ڕووداوە سیاسییە ئێرانی و جهانییەکان بداتە بەر باس و لێکۆڵینەوە.
پرسیاری سەرەکی ئەم توێژینەوە ئەوەیە کە لەمەدوا پلان و پڕۆژەی سیاسیی کورد لەم پارچەی کوردستان، بۆ دەستەبەر بوونی ماف و بەرژەوەندییە ستراتیژییەکانی لە داهاتوودا چ دەبێ و چۆن دەیەوێ خۆی لەگەڵ ئەو دۆخەی پاش هاتنە سەرکاری دەوڵەتی جۆبایدن بگونجێنێ؟
ئەوە ڕاستییەکی حاشا هەڵنەگرە کە ئێستا پڕۆسەی ڕێفۆرم لە ئێراندا شکستی

Read more...

 

هاوەڵاتیانی‌ مافخوازی كوردستان!

چالاكوانانی‌ سیاسی‌، مه‌ده‌نی‌‌، ئاینی!
‌حیزب‌و رێكخراوه‌ كوردستانییه‌كان!

بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، هەڵبژاردن وەک یەکێک لە گرینگترین میکانیزمەکانی سازو کاری سیستەمگەلی سیاسی دێمۆکراتیک سه‌یر ده‌كات و پێوایە لە پرۆسەی هەڵبژاردن دا، شارۆمەندان دەرفەتی بەشداری و مشارکەتی فەرمی و رێک‌و پێکیان لە ئاست دیاریکردنی داهاتووی سیستەمی سیاسی وەڵات‌و چاره‌نووسی‌ خۆیان بۆ دەرەخسێت. وەک ئاشکراشە زۆرینەی نیهاد و دامەزراوەکانی سیستەمگەلی دێمۆکراتیکی جیهانی، بە سوودوەرگرتن لە پرۆسەی هەڵبژاردن شکل دەگرن، به‌ڵام هه‌ڵبژاردن دەگەڵ ئەوەش کە رۆڵی سەرەکی لە پرۆسه‌ی دامه‌زراندنی ئۆرگان‌و نیهادە دیموكراتیک‌و ناوه‌ندگەلی بڕیاردانی وەڵاتدا دەگێرێت، به‌ڵكوو له‌هه‌مان كاتیشدا ده‌رفه‌تێك ده‌خوڵقێنێ‌ كه‌ شارۆمه‌ندان بتوانن به‌ شێوازی‌ دیموكراتیك‌و ئاگایانه،‌ ئیرادەی سیاسی خۆیان، وەک دەنگ بخه‌نه‌ ناو سه‌ندووقه‌كانی‌ ده‌نگدان‌و بەم‌چەشنە ته‌عبیر له‌ ویست‌و داواكانی‌ خۆیان بكه‌ن.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان سه‌ره‌رای‌ هه‌موو ره‌خنه‌كانی‌ له‌سازوكاری‌ سیستەمی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئێران، هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتووی‌ شوورای شار و گووندەکان، و خوولی سێزدەهەمی سەرۆک کۆماری له‌ ئێران‌دا، به‌ ده‌رفه‌تێكی‌ گونجاو‌ و كه‌م هه‌زینه‌ بۆ كورده‌كان دەقەبلێنێت‌، تا له‌و رێگایه‌وه‌ بتوانن نوێنه‌رانی‌ جێی‌ متمانه‌ی‌ خۆیان ره‌وانه‌ی‌ شوورای شار و گووندەکان بكه‌ن،و هاوکاتیش بە بەشداری فەعال و چالاکانەیان، لە کاندیداتۆرێکی سەرۆک کۆماری پشتیوانی بکەن کە لە بەرنامەی هەڵمەت و ململانی هەلبژاردنەکەدا، بەئاشکرا ئاماژەی بە دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کورد لە کوردستانی رۆژهەڵات کردبێت.

بزووتنەوەی کۆماریخوازان پێوایە، كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ کە خه‌ڵكی‌ كوردستان‌و له‌سه‌رووی‌ هه‌مووانه‌وه‌ چالاكوانانی‌ سیاسی‌‌، مه‌ده‌نی‌‌، و كه‌سایه‌تیه‌كانی‌ خەمخۆری پرسی كورد، له‌ گشت ده‌رفه‌تگەلێک كه‌ پێكدێن، لە راستای دارشتنه‌وه‌ی‌ دووباره‌ی‌ داوا‌ و خواسته‌كانی‌ خەڵکی كوردستان،و ئاراستەکردنیان روو لە پارێوراوەکانی سەرۆک کۆماری سوودوەربگرن، و ئه‌و ده‌رفه‌تانە لەپێناو موولزەمکردن و پابەندکردنی سەرۆک کۆماری داهاتوو، بەنیسبەت دابینکردنی ماف و داوا رەواکانی نەتەوەی کورد،و چەسپاندنی‌ داخوازییه‌ سیاسی و گشت رەهەندییەکانی‌ كۆمه‌ڵگای مافخۆراویی‌ كورد، بقۆزنەوە.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان، لەژێر تیشکی خوێندنەوە و تێرامانی قوولی واقعی ژیانی سیاسی/ کۆمەڵایەتی خەڵکی کوردستان، وە سەرئەنجام هەڵسەنگاندنی ئاجێندەی سیاسی گشت حیزبەکانی کوردستانی رۆژهەڵات، پێوایە: کە مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی گشت حیزبەکان لە خەباتی سیاسی و چەکداری‌ چەند دەهەی رابردوودا بە ئێستاشیەوە، نەک سەربەخۆیی و جیابوونەوە لە ئێران بووە، بەڵکوو وەک ئاشکرایە حیزبەکان ئیستراتێژی و ئامانجی ئیستراتێژیکیان لەخەباتی سیاسی/ چەکداری و ئیعلامی چەند ساڵی رابردوودا، دەستەبەرکردنی ئاشتی، ئازادی،و دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کوردستان لەچوارچێوەی تەواوییەتی عەرزی و ئێرانێکی یەکگرتوو، وە فیدرال و دیمۆکراتیکدا دەستنیشان کردووە. بۆ گشت لایەکیش روون و ئاشکرایە، کە ساغکردنەوەی ئێرانێکی دیمۆکراتیک و فیدرال، چ لە ئێرانی ئێستا و چ لە ئێرانی داهاتوودا، تەنیا کاتێک ئیمکانی چێبوونی لەسەر عەرزی واقیعدا دەبێت، کە سیستەمی سیاسی و دەسەلاتی ئێران، لەبوواری رەوەنگەیی و پراکتیکیەوە، زەمینەی لیبرالیزەبوون و کرانەوەی سیاسی، وە هەروەها خێرایی‌دان بە رەوتی دیمۆکراتیزاسیۆنی پێکهاتەی سیاسی وەڵاتی مووزائیکی ئێرانی، بە مەبەستی بەشداری خەڵک لە دیاریکردنی چارەنووسی گشت رەهەندییاندا، بخوولقێنێ. ئەم حالەتەش بیگوومان کاتێک ئیمکانی دەستەبەربوونی بۆ دەرخسێت، کە ئەکتەر و لایەنگەلی دیمۆکراسیخواز، بەپێچەوانەی ویستی پاوانخوازان و کۆنەپارێزان، رەوتی لیبرالیزەکردن و پرۆسێسی دیمۆکراتیزاسوێنی پێکهاتەی سیاسی ئێران، لەبوواری ئیعلامی، وە کرداری و مشارکەتی دوور و نێزیکەوە، هیدایەت بکەن. واتە لەم گۆڕەپانەدا، مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی حیزبەکان ساغکردنەوەی ئێرانێکی موەحەد و فیدرال و دیمۆکراتیکە، کەوایە ئەرک و

رەساڵەتی لایەنەکانی سیاسی، دەبێ ئۆرگانیزەکردن و هیدایەتی خەڵک بۆ نواندنی قوورسایی هەدەفمەند و شوێندانەریان، لەسەر رەوتی هەڵبژاردەکان بێت، تابەڵکوو بەم هۆیەوە بتوانرێت دروشمی لێکگرێدانی خەباتی شاخ و شار، واریدی فازی کرداری بکردرێت.

لەبیرمان نەچێت کولتوری دیمۆکراسی و سیستەمی هەلبژاردنەکان
لە رۆژهەلاتی ناوەراست بەگشتی، و لە ئێرانی هەنووکەییدا بەتایبەتی، کولتور و سیستەمگەلێکی پێنەگەیشتوو وە ناتەندروستن، هەبۆیەشە دەرئەنجام و دەرهاویشتەی ناتەندروست و دوو لە قاعیدەی بازی هەڵبژادنێکی سالم و دیمۆکراتیکیان لێدەکەویتەوە، وە لەئەنجامدا پێشێلکردنی مافی ئازادی و مشارکەتی سیاسی خەڵکیان، وەک ئاکام لێدەشکێتەوە. بەڵام بەوحالەش هەبوونی ئەم فەقری کولتوری دیمۆکراسی و ناتەندروستی سیستەمی هەلبژاردن لە ئێراندا، بە بایکۆت و لە پەراوێزراگرتنی خەڵک لە سوودوەرگرتن لە دەرفەتی هەلبژاردنەکاندا، نە کولتوری دیمۆکراسی دەوڵەمەند دەکات و نە سوود بە تەندروستکردنی سیستەمی هەڵبژاردنەکان دەگەیەنێت،و نە سوود بە کانالیزەکردنی فەرمی گەلالەی مافەخوازی کورد،و شوێندانەری قوورسایی کەیسی کورد لەسەرئاستی ململانی و دیاریکردنی ئاجێندەی سیاسەتی سەرانسەری ئێران، دەگەیەنێت.

بۆیە بزووتنەوەی کۆماریخوازان لەژێر تیشکی ئەم لێکدانەوە و هەڵسەنگاندنانەدا، پێوایە و روو لەخەڵکی کوردستان تەوسیە دەکات، کە باشترین گووزینەی نێوان بەشداری و بایکۆت، دەتوانێت بەشداری هەدفمەند و مافخوازانە بێت،وە لەوراستایەشدا داوا له‌ هه‌موو نوخبه‌‌و كه‌سایه‌تیه‌كانی‌ كورد، رێكخراوه‌ خویندكارییەکان‌‌، حیزب‌و گرووپه‌ مه‌ده‌نی‌‌و مه‌زهه‌بیه‌كانی‌ كوردستان ده‌كات، تابەڵکوو به‌رژه‌وه‌ندی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان له‌ سه‌رووی هه‌موو به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی شەخسی، سێنفی و حیزبیەوە دابنێن‌، و بۆ گه‌ڵاڵه‌ و ئاراستەكردنی‌ داواگەلی سیاسی‌، ئابووری‌‌و فه‌رهه‌نگیه‌كانی‌ كورد له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا تێبكۆشن‌، و هەوڵ بدەن بەئاجێندای ئاوێنەیی کە تەعبیر لە داخوازەکانی رەوای کورد و چین‌و توێژی گەل بکات به‌شداری‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بكه‌ن،‌ و پاڵێوراوی‌ جێی‌ متمانه‌ و خاوەن ئاجێندەی داخوازەیەکانیان، لە ململانی هەلبژاردنی پاڵێوراوانی سەرۆک کۆماری‌دا ده‌ستنیشان بكه‌ن‌ و به‌ به‌شداری‌ به‌رچاو و هەدەفمەندانەی خۆیان، لە رەوتی دیالۆگ و گوفتمانی مافخوازی دەگەل پاڵێوراوانی پۆستی سەرۆک کۆماری، ئەسلی "سیاسەتی بدە و بستان"، بەلایەنی بەرامبەر بقەبلێن.
بەرێزان
ته‌ئكیدكردنه‌وه‌ی‌ بزوووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازان‌ له‌ سه‌ر به‌شداریكردنی‌ ئاگایانه‌‌و مه‌عقول و هەدەفمەندانە له‌ هه‌لبژاردنه‌كاندا، بەمانای ئاراستەکردنی شەرعییەت به‌ حكومه‌ت‌و خه‌ڵكی‌ تر نیه‌، به‌ڵكو چەشنێک ته‌ئكیدكردنه‌وه‌ له‌ سه‌ر زەقکردنەوەی داوا ره‌واكانی‌ كورد له‌ ئێران‌دایە، و پێمانوایه‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان ده‌بیت له‌ گشت رێگەگەلی كه‌م هه‌زینه‌‌و مه‌ده‌نیانه‌ بۆ خستنه‌ رووی‌ داواكانیان سوود وه‌ربگرن.

ئەوەی راستی بێت، سیاسەتی بایکۆت یان خۆدزینەوە لە بەشداریکردن لە رەوتی هەڵبژاردنه‌كاندا، بەدرێژایی ۴۲ ساڵی رابردوو، بەئازموون بۆ گشت لایەکی دەرخستووە، کە هیچ سوودێكی‌ بۆ كورد تێدا نەبووە و نی‌یه‌ و ناشبێ. بۆیە لێرەدا رادەگەیەنین کە سه‌ره‌رای‌ هه‌موو ره‌خنه‌كانمان له‌ نادیموكراتیك بوونی سیستەمی هەڵبژاردن‌ له‌ ئێراندا، بەڵام بەوحالەش هەڵبژاردنەکان ئەگەر وەک سیناریۆییەکی مەهەندیسی کراویش بنرخێندرێن، لەکات و زەمەنی خۆیاندا ئەنجامدراون.

دیارە لێرەدا ئەوەی پەیوەندی بە سیاسەتی بایکۆتی لایەنەکانی کوردیەوە هەیە، بەئازموون دەرکەوتوو کە سیاسەتی بایکۆت، کاردانەوەی ئیجابی لەئاست دەستخستن و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی کوردی لێنەکەوتۆتەوە، هەروەک بۆ گشت لایەک ئاشکرایە، دەگەڵ ئەوەش لە ماوەی ۴۲ ساڵی ڕابردوودا، لایەنە سیاسییەکان لەسەر پەیڕەوکردنی سیاسەتی بایکۆتی فەعالی هەلبژاردنەکان تەئکید و پێداگریان کردووە، بەڵام بەوحالەش پرۆسەی هەڵبژاردن بە هەموو کەم و کۆری و پێشێلکارییەکانی، بەبەشداری نیسبی خەڵک لە بوارە جیاجیاکاندا، بەرێوە چووە، و خەڵک دەگەڵ رێزیان بۆ سیاسەتی بایکۆتی حیزبەکان، لەرووی ناچاری وە بۆ پاراستنی ئەمنییەتی ژیانی گشت رەهەندیان، واتە ئەمنییەتی شووغلی، ئابووری، و مەوقعییەتی منالەکانیان لە زانکۆ، و ،،،،وە لەسەرێک پاراستنی بەرژەوەندیی شەخسی و بنەماڵەییان، لە هەڵبژاردەکاندا کەم و زۆر بەشدارییان کردووە. بۆیە پێویستە لایەنە سیاسییەکان بەرەچاوگرتنی ئەم واقعییەتە لە ژیان کە خەڵکی کوردستان تووشگیری هاتووە، سیاسەتگووزاری بکەن و هەڵویست وەربگرن، بۆ ئەوەی زوو یان درەنگ توێ ئافەتی دابرانی خەلک لە حیزبەکان، داوێنگیری کۆمەلگای سیاسی کورد، نەبێتەوە.

بژی کورد و کوردستان
سەرکەوێ خەباتی گشت رەهەندی کورد، لەپێناو دابینکردنی مافی قایم بەزاتیان

بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان

٢٠ی بانەمەڕی ٢٧٢١ی کوردی

١٠/٥/٢٠٢١

Read more...

 

فەرهەنگ فەرەیدون

رێکەوتنی ئێران و چین لەنیمچە کۆنفیدراسیۆنێک دەچێت چونکە هەموو بوارە سەرەکیەکان لەخۆدەگرێت. وەک سەربازی و وزەو دارایی و ئابوری. ئەم رێکەوتنە لە سەرو بەندی لاوازبونی هەژمونی ئەمریکادا واژۆکراوە.

ناوبردنی ئەم ڕێکەوتنە بەڕێکەوتنێکی (٤٠٠) ملیار دۆلاری تەنها کەمنرخاندنی رێکەوتنەکەیە. رێکەوتنەکە هۆکارێکە بۆ ئەوەی ئێران چیتر گۆشەگیر نەکرێت. هەوەها ئەم رێکەوتنە بەگوێرەی کات پەیوەندیەکانی ئێران و چین بەهێزتر دەکات و ئەم دوو وڵاتە زیاتر لەسەر یەک بەند دەکات.

لەوەڵامێکدا بۆ رێکەوتنی ئەم دوو هێزە ئاسیاییە، ئەمریکا هاوپەیمانیەکی پێکهێناوە بە نزیککردنەوەی هاوپەیمانەکانی لەیەکتر. ئەویش نزیککردنەوەی ئیسرائیل و وڵاتانی عەرەبیە. مەبەست لەم هاوپەیمانیە وەستاندنی هەژمونی ئێران. لەگەڵ چارەسەرکردنی کێشەی فەلەستین- ئیسرائیل. بۆ داماڵینی ئێران لەهەر بەهانەیەک لەدەستتێوەردان لەکاروباری فەلەستیندا.

بەدرێژایی مێژووی ئیمپراتۆریەتە ئێرانیەکان، دەسەڵاتی ئێرانی هەمیشە یان کۆنتڕۆڵی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی کردووە یان کۆنتڕۆڵی بەشێکی کردوە. سەرەڕای هەموو ئابڵۆقەکان لەئێستادا ئێران خاوەنی نفوزێکی گەورەیە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.

ئێران پێگەیەکی بەهێزی هەیە لە چوار پایتەختی دێرینی ئەم ناوچەیەدا. وەک بەغداد، دیمەشق، بەیروت و سەنعا. لەئێستادا هەژمونی ئێران لەیەمەن زۆر لەسەردەمی ساسانیەکان بەهێزترە. چونکە ساسانیەکان بەدەیان رۆژ پەیامێکیان دەگەیاندە یەمەن، بەڵام ئێستا تەنها کلیکێک دوورە.

کوشتنی قاسم سولەیمانی سەرەتای دۆڕانی سیاسی ئەمریکا بوو. چونکە ئەمریکا چیتر لەڕێگەی سیاسی و دیپلۆماسیەوە نەیدەتوانی لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کارەکانی راپەڕێنێت. دەنگدانی پەرلەمانی عێراق بۆ دەرکردنی ئەمریکا لەعێراق دووپاتی ئەم لاوازیەی ئەمریکای کردەوە. بەم شێوەیە ئێران ب

Read more...

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان