فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...
2025-04-12-15-16-19ناوەڕاست لە عومان بە نێوەندگیری وەزیری دەرەوەی عومان دەستیان پێكردووە.  ئیسماعیل بەقایی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە راگەیەندراوێكدا وتوشیەتی، گفتوگۆكان بەشێوەی "ناڕاستەوخۆ" لەو شوێنەی كە پێشبینی...
2025-04-12-15-08-33 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-12-15-08-28 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-12-15-06-23 داواکاری تایبەت"ی ئەمریکای بۆ ئێران تێدابووە. ئەم داواکاریانە بریتین لە: داواکارییەکانی ئەمریکا لە ئێران 1- هەڵوەشاندنەوەی تەواوەتی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران. 2- وەستاندنی تەواو و پشتڕاستکردنەوەی سیاسەتی پاڵپشتیکردنی...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

فەرهەنگ فەرەیدون

رێکەوتنی ئێران و چین لەنیمچە کۆنفیدراسیۆنێک دەچێت چونکە هەموو بوارە سەرەکیەکان لەخۆدەگرێت. وەک سەربازی و وزەو دارایی و ئابوری. ئەم رێکەوتنە لە سەرو بەندی لاوازبونی هەژمونی ئەمریکادا واژۆکراوە.

ناوبردنی ئەم ڕێکەوتنە بەڕێکەوتنێکی (٤٠٠) ملیار دۆلاری تەنها کەمنرخاندنی رێکەوتنەکەیە. رێکەوتنەکە هۆکارێکە بۆ ئەوەی ئێران چیتر گۆشەگیر نەکرێت. هەوەها ئەم رێکەوتنە بەگوێرەی کات پەیوەندیەکانی ئێران و چین بەهێزتر دەکات و ئەم دوو وڵاتە زیاتر لەسەر یەک بەند دەکات.

لەوەڵامێکدا بۆ رێکەوتنی ئەم دوو هێزە ئاسیاییە، ئەمریکا هاوپەیمانیەکی پێکهێناوە بە نزیککردنەوەی هاوپەیمانەکانی لەیەکتر. ئەویش نزیککردنەوەی ئیسرائیل و وڵاتانی عەرەبیە. مەبەست لەم هاوپەیمانیە وەستاندنی هەژمونی ئێران. لەگەڵ چارەسەرکردنی کێشەی فەلەستین- ئیسرائیل. بۆ داماڵینی ئێران لەهەر بەهانەیەک لەدەستتێوەردان لەکاروباری فەلەستیندا.

بەدرێژایی مێژووی ئیمپراتۆریەتە ئێرانیەکان، دەسەڵاتی ئێرانی هەمیشە یان کۆنتڕۆڵی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی کردووە یان کۆنتڕۆڵی بەشێکی کردوە. سەرەڕای هەموو ئابڵۆقەکان لەئێستادا ئێران خاوەنی نفوزێکی گەورەیە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.

ئێران پێگەیەکی بەهێزی هەیە لە چوار پایتەختی دێرینی ئەم ناوچەیەدا. وەک بەغداد، دیمەشق، بەیروت و سەنعا. لەئێستادا هەژمونی ئێران لەیەمەن زۆر لەسەردەمی ساسانیەکان بەهێزترە. چونکە ساسانیەکان بەدەیان رۆژ پەیامێکیان دەگەیاندە یەمەن، بەڵام ئێستا تەنها کلیکێک دوورە.

کوشتنی قاسم سولەیمانی سەرەتای دۆڕانی سیاسی ئەمریکا بوو. چونکە ئەمریکا چیتر لەڕێگەی سیاسی و دیپلۆماسیەوە نەیدەتوانی لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کارەکانی راپەڕێنێت. دەنگدانی پەرلەمانی عێراق بۆ دەرکردنی ئەمریکا لەعێراق دووپاتی ئەم لاوازیەی ئەمریکای کردەوە. بەم شێوەیە ئێران ب

Read more...

 

فوئاد سدیق

ئەوەی ئێستا لەناو كۆمەڵگای كوردیدا روودەدات، رێك هەرەسی ئەو شاخە بەفرینەیە كە كەوتۆتە بەر گەرمای هەتاو، جیاوازی لە رووخانی كۆمەڵگای كوردی لەگەڵ ئەو شاخە بەرزە بەفرینە كە هەردووكیان هەرەسدێنن، ئەوەیە، شاخە بەفرینەكە دەبێتە دەریاو رووبار، زەوی پێ سەوز دەكاتەوە، بەڵام داڕووخانی كۆمەڵگای كوردی ، ناسیستەماتیكی و ئاژاوەگێڕی و نەهێشتنی كارو مەعریفەو تا دەگاتە چەتەگەریی ،دروستدەكات.
كۆمەڵگای كوردی ئێستا لە دەستپێكێكی توندی هەڵوەشاندنەوەی خۆیەتی، گرفتی گەورە لەم لەباریەكچوون و هەڵوەشانەوەیە، ئەوەیە، هێشتا ئێمە نەگەیشتووینەتە دی سۆسۆرو دریدا تا رێگایەكی نوێ بۆ خوێندنەوەی كۆمەڵگا بدۆزینەوە. هێشتا ماركسێكمان نییە تا مەترسییەكانی ئەو توێژە مشەخۆرە بە خەڵك بناسێنێت كە لەماوەی رابردوودا، لە خاڵی سفرەوە بوون بە ملیاردێر. هێشتا مۆنتیسكیۆمان نییە تا رۆحی یاساكانمان پێ بناسێنێت و ، سیستەمێكمان بۆ دابهێنێت، كە لای كۆمەڵگای رەشورووت تازەو نوێ بێت،ئەوەتا هێشتا دابەشكردنی دەسەڵاتەكان ئێستا لەهەموو كات زیاتر مشتومڕی لەسەرە. ئێمە هێشتا جان جاك رۆسۆیەكمان نییە، دیموكراسی و ئازادیمان پێ ئاشنا بكات ، ئێمە هێشتا زۆرمان ماوە باس لە پراگماتیزمێك بكەین وەك ئەوەی چارلز پێرس و ويليام جيمس و جۆن ديوی بۆ كۆمەڵگای ئەمریكایان داهێنا. ئێمە هێشتا زۆرمان ماوە بگەین بە قۆناخی ئەمانۆئیل كانت، تا بە مێشكێكی ساردەوە، بیر لە ئەقڵانیەت و توانای ئەقڵی مرۆڤ و ئینجا بیر لە رەخنە بكەینەوە. زۆرمان ماوە بتوانین گرنگی دەوڵەت تێبگەین كە ٥٠٠ ساڵە تۆماس هۆبز پێداویستییەكانی ئەو دەوڵەتبوونەی بۆ كۆمەڵگاكان خستۆتە روو. هێشتا سپینۆزایەكمان نییە بنەماكانی ئەخلاق و گرفتی لاهوتیەت بخاتە بەرباس و لێكۆڵینەوە. خەریكە تازە چاوشاركێ و چاوبڕكێ لەسەر گرفتی ئایین لە كۆمەڵگادا دروستدەبێت. نایەمە سەر مرۆڤی سۆپەرمانی نیچەو منی باڵا ی فرۆید و گرێی ئۆدیبەكەی ، هێشتا فەیلەسوفانی مۆدێرنێتەو دوای ئەویش كە پۆست مۆدێرنێتەیە، میشێل فۆكۆ كە بە باوكی پۆست مۆدێرنێتەش دا نەنرێت ، بە دڵنیاییەوە رۆحی پۆست مۆدێرنێتەیە، بەڵام گەلی برادەرینە، ئێمە هێشتا

Read more...

 

حامید فەرازی

وتاری یەک (بەشی یەک)

پوختە

کوردی ڕۆژهەڵات لە ئێستا و داهاتوویەکی نێزیکدا هیچ پلان و بەرنامەیەکی ڕوونی بۆ چۆنیەتی هەڵسوکەوت لە هەمبەر ئەگەرە سیاسییەکانی داهاتوودا نییە چون لە بنەمادا خوێندنەوە و لێکدانەوەیەکی دروستی بۆ واقعی خۆی و دەروبەریی وجیهان نییە.
لە ئەگەری هەرەسهێنانی دەسەڵاتی سیاسی لە ئێراندا ـ جا بە هۆی دەستێوەردانی دەستێکی دەرەکییەوە بێ یاخود سەرهەڵدانێکی کۆمەڵایەتیی لەناکاو و بەهێز کە بتوانێ جێگای پێ لێژ کا ـ ئەوسایش هێشتا ئیمکانی ئەوە بۆ کورد نییە بیهەوێ لە چوارچێوەی ئەو قەوارە سیاسیـکولتووریە کە ناوی ئێرانە، خۆی دەرباز کا و ئاڵای سەربەخۆیی سیاسی بەرزکاتەوە، بۆیە گرنگە بۆ خۆی ڕوون کاتەوە دەیەوێ چ هەڵسوکەوتێکی لەگەڵ هێزە سیاسییە جۆراوجۆرەکانی ئێستا و داهاتووی ئێران هەبێ؟
ستراتیژی سیاسی هەردووک حیزبی "حدکا و حدک" - کە لەڕاستیدا دەتوانین بەیەکەوە هەر بە "حیزبی دێموکڕات" ناویان ببەین- لە سەر سێ کۆڵەکەی شەڕی چەکداری، ڕووخانی ڕژیم و دامەزرانی حوکومەتێکی دێموکڕاتیکی فێدرال دامەزراوە کە لەو باروودۆخەدا، ئەو ئامانجانە بەگشتی

بەختێکیان بۆ سەرکەوتن نییە. کەواتە ڕاوەستان و پێداگریی لەسەر ئەو سێ کۆڵەکەیە، لەلایەن ئەو حیزبانەوە، تەنیا دایەرەی چالاکییەکانیان بەرتەسک دەکاتەوە و لە ناوەندی هاوکێشە و گۆڕانکارییەکانی ئێستا و داهاتووی ئێران دووریان دەخاتەوە.

پێشەکی

لە کۆتاییەکانی ساڵی دوهەزار و بیستدا هەڵبژاردنی سەرۆک کۆماریی ئەمریکا بەڕێوە چوو و دۆناڵد ترامپ کە هیوای هەندێک لایەنی سیاسی بوو تا بێتەوە سەر دەسەڵات و کۆماری ئیسلامی بڕووخێنێ، دەنگی نەهێنایەوە. ئەگەرچی لە بە دەسەڵات گەیشتنەوەی دووبارەی ترامپیشدا هیچ مەرج نەبوو حەتمەن قەیڕانی نێوان ئەمریکا و ئێران تا ئاستی پێکدادان و ڕووخاندن پەرەی سەندبا و گەورە بووایەتەوە. ئەوا جۆ بایدن کاندیدای دێموکراتەکان دەسبەکار دەبێ تا بۆ چوار ساڵ دەوڵەتی تازە بەڕێوەببا. بەم پێیە سیاسەتی دەرەوەی وڵاتە یەکگرتووەکان بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوین، ئەگەرچی لە باری ستراتیژییەوە گۆڕانێکی بنەڕەتی بە خۆوە نابینێ، بێگومان لە هەندێ بواردا هێندێک جیاوازیی لەگەڵ سیاسەتەکانی دۆناڵد ترامپدا دەبێ کە دەتوانێ کاریگەریی لە سەر چارەنووسی خەڵکی ئێران و گەلی کورد دابنێ.
ئەم وتارە خوێندنەوەیەکە لەسەر سیاسەتی کوردی ڕۆژهەڵات، ئەو پلان و پڕۆژە سیاسییانەی کوردی ئەم پارچەیە، پاش دۆڕاندنی کۆمارییەکان و جۆرێک تێپەڕبوونی قۆناغی ترامپیسم یا لانیکەم بەسەرهاتنی نۆرە دەسەڵاتی دۆناڵد ترامپ، دەتوانێ هەیبێ. هەروەها توێژینەوەیەکە لە هۆکارەکانی ئەو جۆرە سیاسەت کردنەی کۆمەڵگای کوردی لە ساڵانی ڕابردوودا، بە حیزب و ڕێکخراوە و سیاسیی و نوخبەکانیەوە، بە شێوەیەک کە دەیەوێ بەگشتی خوێندنەوەی کوردی ڕۆژهەڵات بۆ ڕووداوە سیاسییە ئێرانی و جهانییەکان بداتە بەر باس و لێکۆڵینەوە.
پرسیاری سەرەکی ئەم توێژینەوە ئەوەیە کە لەمەدوا پلان و پڕۆژەی سیاسیی کورد لەم پارچەی کوردستان، بۆ دەستەبەر بوونی ماف و بەرژەوەندییە ستراتیژییەکانی لە داهاتوودا چ دەبێ و چۆن دەیەوێ خۆی لەگەڵ ئەو دۆخەی پاش هاتنە سەرکاری دەوڵەتی جۆبایدن بگونجێنێ؟
ئەوە ڕاستییەکی حاشا هەڵنەگرە کە ئێستا پڕۆسەی ڕێفۆرم لە ئێراندا شکستی

Read more...

 

هاوەڵاتیانی‌ مافخوازی كوردستان!

چالاكوانانی‌ سیاسی‌، مه‌ده‌نی‌‌، ئاینی!
‌حیزب‌و رێكخراوه‌ كوردستانییه‌كان!

بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، هەڵبژاردن وەک یەکێک لە گرینگترین میکانیزمەکانی سازو کاری سیستەمگەلی سیاسی دێمۆکراتیک سه‌یر ده‌كات و پێوایە لە پرۆسەی هەڵبژاردن دا، شارۆمەندان دەرفەتی بەشداری و مشارکەتی فەرمی و رێک‌و پێکیان لە ئاست دیاریکردنی داهاتووی سیستەمی سیاسی وەڵات‌و چاره‌نووسی‌ خۆیان بۆ دەرەخسێت. وەک ئاشکراشە زۆرینەی نیهاد و دامەزراوەکانی سیستەمگەلی دێمۆکراتیکی جیهانی، بە سوودوەرگرتن لە پرۆسەی هەڵبژاردن شکل دەگرن، به‌ڵام هه‌ڵبژاردن دەگەڵ ئەوەش کە رۆڵی سەرەکی لە پرۆسه‌ی دامه‌زراندنی ئۆرگان‌و نیهادە دیموكراتیک‌و ناوه‌ندگەلی بڕیاردانی وەڵاتدا دەگێرێت، به‌ڵكوو له‌هه‌مان كاتیشدا ده‌رفه‌تێك ده‌خوڵقێنێ‌ كه‌ شارۆمه‌ندان بتوانن به‌ شێوازی‌ دیموكراتیك‌و ئاگایانه،‌ ئیرادەی سیاسی خۆیان، وەک دەنگ بخه‌نه‌ ناو سه‌ندووقه‌كانی‌ ده‌نگدان‌و بەم‌چەشنە ته‌عبیر له‌ ویست‌و داواكانی‌ خۆیان بكه‌ن.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان سه‌ره‌رای‌ هه‌موو ره‌خنه‌كانی‌ له‌سازوكاری‌ سیستەمی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئێران، هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتووی‌ شوورای شار و گووندەکان، و خوولی سێزدەهەمی سەرۆک کۆماری له‌ ئێران‌دا، به‌ ده‌رفه‌تێكی‌ گونجاو‌ و كه‌م هه‌زینه‌ بۆ كورده‌كان دەقەبلێنێت‌، تا له‌و رێگایه‌وه‌ بتوانن نوێنه‌رانی‌ جێی‌ متمانه‌ی‌ خۆیان ره‌وانه‌ی‌ شوورای شار و گووندەکان بكه‌ن،و هاوکاتیش بە بەشداری فەعال و چالاکانەیان، لە کاندیداتۆرێکی سەرۆک کۆماری پشتیوانی بکەن کە لە بەرنامەی هەڵمەت و ململانی هەلبژاردنەکەدا، بەئاشکرا ئاماژەی بە دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کورد لە کوردستانی رۆژهەڵات کردبێت.

بزووتنەوەی کۆماریخوازان پێوایە، كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ کە خه‌ڵكی‌ كوردستان‌و له‌سه‌رووی‌ هه‌مووانه‌وه‌ چالاكوانانی‌ سیاسی‌‌، مه‌ده‌نی‌‌، و كه‌سایه‌تیه‌كانی‌ خەمخۆری پرسی كورد، له‌ گشت ده‌رفه‌تگەلێک كه‌ پێكدێن، لە راستای دارشتنه‌وه‌ی‌ دووباره‌ی‌ داوا‌ و خواسته‌كانی‌ خەڵکی كوردستان،و ئاراستەکردنیان روو لە پارێوراوەکانی سەرۆک کۆماری سوودوەربگرن، و ئه‌و ده‌رفه‌تانە لەپێناو موولزەمکردن و پابەندکردنی سەرۆک کۆماری داهاتوو، بەنیسبەت دابینکردنی ماف و داوا رەواکانی نەتەوەی کورد،و چەسپاندنی‌ داخوازییه‌ سیاسی و گشت رەهەندییەکانی‌ كۆمه‌ڵگای مافخۆراویی‌ كورد، بقۆزنەوە.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان، لەژێر تیشکی خوێندنەوە و تێرامانی قوولی واقعی ژیانی سیاسی/ کۆمەڵایەتی خەڵکی کوردستان، وە سەرئەنجام هەڵسەنگاندنی ئاجێندەی سیاسی گشت حیزبەکانی کوردستانی رۆژهەڵات، پێوایە: کە مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی گشت حیزبەکان لە خەباتی سیاسی و چەکداری‌ چەند دەهەی رابردوودا بە ئێستاشیەوە، نەک سەربەخۆیی و جیابوونەوە لە ئێران بووە، بەڵکوو وەک ئاشکرایە حیزبەکان ئیستراتێژی و ئامانجی ئیستراتێژیکیان لەخەباتی سیاسی/ چەکداری و ئیعلامی چەند ساڵی رابردوودا، دەستەبەرکردنی ئاشتی، ئازادی،و دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کوردستان لەچوارچێوەی تەواوییەتی عەرزی و ئێرانێکی یەکگرتوو، وە فیدرال و دیمۆکراتیکدا دەستنیشان کردووە. بۆ گشت لایەکیش روون و ئاشکرایە، کە ساغکردنەوەی ئێرانێکی دیمۆکراتیک و فیدرال، چ لە ئێرانی ئێستا و چ لە ئێرانی داهاتوودا، تەنیا کاتێک ئیمکانی چێبوونی لەسەر عەرزی واقیعدا دەبێت، کە سیستەمی سیاسی و دەسەلاتی ئێران، لەبوواری رەوەنگەیی و پراکتیکیەوە، زەمینەی لیبرالیزەبوون و کرانەوەی سیاسی، وە هەروەها خێرایی‌دان بە رەوتی دیمۆکراتیزاسیۆنی پێکهاتەی سیاسی وەڵاتی مووزائیکی ئێرانی، بە مەبەستی بەشداری خەڵک لە دیاریکردنی چارەنووسی گشت رەهەندییاندا، بخوولقێنێ. ئەم حالەتەش بیگوومان کاتێک ئیمکانی دەستەبەربوونی بۆ دەرخسێت، کە ئەکتەر و لایەنگەلی دیمۆکراسیخواز، بەپێچەوانەی ویستی پاوانخوازان و کۆنەپارێزان، رەوتی لیبرالیزەکردن و پرۆسێسی دیمۆکراتیزاسوێنی پێکهاتەی سیاسی ئێران، لەبوواری ئیعلامی، وە کرداری و مشارکەتی دوور و نێزیکەوە، هیدایەت بکەن. واتە لەم گۆڕەپانەدا، مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی حیزبەکان ساغکردنەوەی ئێرانێکی موەحەد و فیدرال و دیمۆکراتیکە، کەوایە ئەرک و

رەساڵەتی لایەنەکانی سیاسی، دەبێ ئۆرگانیزەکردن و هیدایەتی خەڵک بۆ نواندنی قوورسایی هەدەفمەند و شوێندانەریان، لەسەر رەوتی هەڵبژاردەکان بێت، تابەڵکوو بەم هۆیەوە بتوانرێت دروشمی لێکگرێدانی خەباتی شاخ و شار، واریدی فازی کرداری بکردرێت.

لەبیرمان نەچێت کولتوری دیمۆکراسی و سیستەمی هەلبژاردنەکان
لە رۆژهەلاتی ناوەراست بەگشتی، و لە ئێرانی هەنووکەییدا بەتایبەتی، کولتور و سیستەمگەلێکی پێنەگەیشتوو وە ناتەندروستن، هەبۆیەشە دەرئەنجام و دەرهاویشتەی ناتەندروست و دوو لە قاعیدەی بازی هەڵبژادنێکی سالم و دیمۆکراتیکیان لێدەکەویتەوە، وە لەئەنجامدا پێشێلکردنی مافی ئازادی و مشارکەتی سیاسی خەڵکیان، وەک ئاکام لێدەشکێتەوە. بەڵام بەوحالەش هەبوونی ئەم فەقری کولتوری دیمۆکراسی و ناتەندروستی سیستەمی هەلبژاردن لە ئێراندا، بە بایکۆت و لە پەراوێزراگرتنی خەڵک لە سوودوەرگرتن لە دەرفەتی هەلبژاردنەکاندا، نە کولتوری دیمۆکراسی دەوڵەمەند دەکات و نە سوود بە تەندروستکردنی سیستەمی هەڵبژاردنەکان دەگەیەنێت،و نە سوود بە کانالیزەکردنی فەرمی گەلالەی مافەخوازی کورد،و شوێندانەری قوورسایی کەیسی کورد لەسەرئاستی ململانی و دیاریکردنی ئاجێندەی سیاسەتی سەرانسەری ئێران، دەگەیەنێت.

بۆیە بزووتنەوەی کۆماریخوازان لەژێر تیشکی ئەم لێکدانەوە و هەڵسەنگاندنانەدا، پێوایە و روو لەخەڵکی کوردستان تەوسیە دەکات، کە باشترین گووزینەی نێوان بەشداری و بایکۆت، دەتوانێت بەشداری هەدفمەند و مافخوازانە بێت،وە لەوراستایەشدا داوا له‌ هه‌موو نوخبه‌‌و كه‌سایه‌تیه‌كانی‌ كورد، رێكخراوه‌ خویندكارییەکان‌‌، حیزب‌و گرووپه‌ مه‌ده‌نی‌‌و مه‌زهه‌بیه‌كانی‌ كوردستان ده‌كات، تابەڵکوو به‌رژه‌وه‌ندی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان له‌ سه‌رووی هه‌موو به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی شەخسی، سێنفی و حیزبیەوە دابنێن‌، و بۆ گه‌ڵاڵه‌ و ئاراستەكردنی‌ داواگەلی سیاسی‌، ئابووری‌‌و فه‌رهه‌نگیه‌كانی‌ كورد له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا تێبكۆشن‌، و هەوڵ بدەن بەئاجێندای ئاوێنەیی کە تەعبیر لە داخوازەکانی رەوای کورد و چین‌و توێژی گەل بکات به‌شداری‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بكه‌ن،‌ و پاڵێوراوی‌ جێی‌ متمانه‌ و خاوەن ئاجێندەی داخوازەیەکانیان، لە ململانی هەلبژاردنی پاڵێوراوانی سەرۆک کۆماری‌دا ده‌ستنیشان بكه‌ن‌ و به‌ به‌شداری‌ به‌رچاو و هەدەفمەندانەی خۆیان، لە رەوتی دیالۆگ و گوفتمانی مافخوازی دەگەل پاڵێوراوانی پۆستی سەرۆک کۆماری، ئەسلی "سیاسەتی بدە و بستان"، بەلایەنی بەرامبەر بقەبلێن.
بەرێزان
ته‌ئكیدكردنه‌وه‌ی‌ بزوووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازان‌ له‌ سه‌ر به‌شداریكردنی‌ ئاگایانه‌‌و مه‌عقول و هەدەفمەندانە له‌ هه‌لبژاردنه‌كاندا، بەمانای ئاراستەکردنی شەرعییەت به‌ حكومه‌ت‌و خه‌ڵكی‌ تر نیه‌، به‌ڵكو چەشنێک ته‌ئكیدكردنه‌وه‌ له‌ سه‌ر زەقکردنەوەی داوا ره‌واكانی‌ كورد له‌ ئێران‌دایە، و پێمانوایه‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان ده‌بیت له‌ گشت رێگەگەلی كه‌م هه‌زینه‌‌و مه‌ده‌نیانه‌ بۆ خستنه‌ رووی‌ داواكانیان سوود وه‌ربگرن.

ئەوەی راستی بێت، سیاسەتی بایکۆت یان خۆدزینەوە لە بەشداریکردن لە رەوتی هەڵبژاردنه‌كاندا، بەدرێژایی ۴۲ ساڵی رابردوو، بەئازموون بۆ گشت لایەکی دەرخستووە، کە هیچ سوودێكی‌ بۆ كورد تێدا نەبووە و نی‌یه‌ و ناشبێ. بۆیە لێرەدا رادەگەیەنین کە سه‌ره‌رای‌ هه‌موو ره‌خنه‌كانمان له‌ نادیموكراتیك بوونی سیستەمی هەڵبژاردن‌ له‌ ئێراندا، بەڵام بەوحالەش هەڵبژاردنەکان ئەگەر وەک سیناریۆییەکی مەهەندیسی کراویش بنرخێندرێن، لەکات و زەمەنی خۆیاندا ئەنجامدراون.

دیارە لێرەدا ئەوەی پەیوەندی بە سیاسەتی بایکۆتی لایەنەکانی کوردیەوە هەیە، بەئازموون دەرکەوتوو کە سیاسەتی بایکۆت، کاردانەوەی ئیجابی لەئاست دەستخستن و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی کوردی لێنەکەوتۆتەوە، هەروەک بۆ گشت لایەک ئاشکرایە، دەگەڵ ئەوەش لە ماوەی ۴۲ ساڵی ڕابردوودا، لایەنە سیاسییەکان لەسەر پەیڕەوکردنی سیاسەتی بایکۆتی فەعالی هەلبژاردنەکان تەئکید و پێداگریان کردووە، بەڵام بەوحالەش پرۆسەی هەڵبژاردن بە هەموو کەم و کۆری و پێشێلکارییەکانی، بەبەشداری نیسبی خەڵک لە بوارە جیاجیاکاندا، بەرێوە چووە، و خەڵک دەگەڵ رێزیان بۆ سیاسەتی بایکۆتی حیزبەکان، لەرووی ناچاری وە بۆ پاراستنی ئەمنییەتی ژیانی گشت رەهەندیان، واتە ئەمنییەتی شووغلی، ئابووری، و مەوقعییەتی منالەکانیان لە زانکۆ، و ،،،،وە لەسەرێک پاراستنی بەرژەوەندیی شەخسی و بنەماڵەییان، لە هەڵبژاردەکاندا کەم و زۆر بەشدارییان کردووە. بۆیە پێویستە لایەنە سیاسییەکان بەرەچاوگرتنی ئەم واقعییەتە لە ژیان کە خەڵکی کوردستان تووشگیری هاتووە، سیاسەتگووزاری بکەن و هەڵویست وەربگرن، بۆ ئەوەی زوو یان درەنگ توێ ئافەتی دابرانی خەلک لە حیزبەکان، داوێنگیری کۆمەلگای سیاسی کورد، نەبێتەوە.

بژی کورد و کوردستان
سەرکەوێ خەباتی گشت رەهەندی کورد، لەپێناو دابینکردنی مافی قایم بەزاتیان

بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان

٢٠ی بانەمەڕی ٢٧٢١ی کوردی

١٠/٥/٢٠٢١

Read more...

 

عه‌زیز ره‌سووڵ هه‌ورامانی

هه‌ردوو ده‌وڵه‌تی توركیا و ئێران كه‌ دوو ده‌وڵه‌تی داگیركه‌ری كوردستانن، هه‌میشه‌ به‌دوای بیانوویه‌كن بۆ په‌لاماردانی كوردستان، كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تیش هه‌میشه‌ چاو له‌ ئاست ئه‌و په‌لامارانه‌ داده‌خه‌ن، وه‌ك ئه‌وه‌ی كورد هیچ مافێكی نه‌بێت له‌سه‌ر خاكی خۆی.

توركیا له‌ كوشتنی كورده‌وه‌ بۆ قڕكردنی ژینگه‌
ده‌وڵه‌تی داگیركه‌ری توركیا به‌بیانووی چه‌كدارانی په‌كه‌كه‌، چه‌ندان ساڵه‌ ته‌واوی ئه‌و چه‌كه‌ پێشكه‌وتووانه‌ی هه‌یه‌تی، له‌ ئاسمانه‌وه‌ به‌سه‌ر خاك و ئاوی كوردستاندا ده‌یبارێنێت، سه‌تان هاووڵاتیی سڤیل شه‌هید و بریندار بوون و ڕووبه‌ری فراوانی دارستان و پاوان سووتاون، كشتوكاڵ له‌ ناو چووه‌ و زیانی گه‌وره‌ به‌ر جووتیاران و ئاژه‌ڵدارانی گونده‌كانی سه‌ر سنوور كه‌وتووه‌.

له‌ نوێترین هه‌ڵمه‌تی توركیا، هێزێكی زۆری هێناوه‌ته‌ ناو خاكی باشووری كوردستان به ‌بیانووی لێدان له‌ په‌كه‌كه‌، ناوچه‌یه‌كی فراوانی داگیر كردووه، له‌ ڕێی كۆمپانیایه‌كی تایبه‌ته‌وه‌ چه‌ند ڕۆژێكه‌ ده‌ستی كردووه‌ به‌ بڕینه‌وه‌ی دارستانه‌كان و ڕۆژانه‌ 450 تۆن دار ده‌بڕێته‌وه‌، به‌مه‌ش زیانی گه‌وره‌ به‌ ژینگه‌ی كوردستان ده‌گات.

ئه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تی داگیركه‌ر ده‌ستی داوه‌تێ، مه‌رام و مه‌ترسی گه‌وره‌ی ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ داگیركه‌ره‌ ده‌رده‌خات به‌رانبه‌ر به‌ گه‌لی كورد، ئه‌وه‌ی جێی نیگه‌رانی زیاتره‌، دنیای ده‌ره‌وه‌ چاوی

Read more...

سامان وەستا بەکر

لەم سەردەمی یەکتر شکان وبەهەڵە تێگەشتنی هەمووی لە هەمووی و چاڵهەڵکەنن و ڕەشبینیەی کە کۆمەڵگەی تێکەوتووە بەگرنگمزانی هەندێ وانەی ژیان وەبیر خوێنەربهێنمەوە کە ئەکرێ سودی ڕاستەوخۆی لەسەر کەسی خوێنەرو پاشان دەوربەریشی هەبێ.
مەبەستمە سەرنجی خوێنەر بۆ ئەوە ڕاکێشم کە ئەم جۆرە لە نوسین هاوشێوەی وتارێکی کۆکراوەو ئاڕاستەکراو نیە، بەڵکو دەستپێکی هەر دێڕێکی نوێ بابەتێکی سەربەخۆیە بۆخۆی، ئەکرێ وەک بابەتێکی سەربەخۆ تەماشاکرێ، بەڵام سەرنجام و کۆتای هەمووی پێکەوە چەند وانەیەکی کۆکراوەی پێویستە کە ڕۆژانە ڕووبەڕوومان ئەبێتەوە، مەخابن دژواری و سەرقاڵی ژیان ڕێ بەوە نایات کە هەمیشە لەبرمانبێ و کاری پێبکەین.
+ گرنگە هەندێک ڕەفتار، نەریت، ووشە، ئاخاوتن، ڕەخنە، پیاهەڵان، شکاندنەوە، دەستەواژە، هەڵوسوکەوت....هتد بە وریاییەکی زۆرەوە بکرێن و بەکاربهێنرێن چونکە لەیەکاتا ئەکرێ ببێتە سەرخستنی کەسێکی نەشیاو یان ڕووخانی کەسێکی شیاو، هەربۆیە گرنگە کەسایەتی بەرامبەرت باش بناسی پێش ئەوەی هیچ دەستەواژەیەک بەکاربهێنی یان کردارێک بکەی.
+ گرنگە هەمیشە ئەوەمان لەبیربێت کە تەنها ئەوەندە خاوەندارێتی

Read more...

 

رۆژی سێ شەممە رێکەوتی ۲۶ی ۵ی ۲۰۲۱ ئازاد محەممەدزادە نوێنەری بزووتنەوەی کۆماریخوازان لە شاری سلێمانی سەردانی پەیوەندییە گشتییەکانی یەکێتی نیشتمانی کوردستانی لە شاری سلێمانی کرد و لە لایەن مامۆستا مەحموود دەربەندیخانی بەرپرسی بەشی پەیوەندییەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان و هەروەها سالار سەرحەد خەلیفە بەرپرسی پەیوەندییە کوردستانییەکان بە گەرمی پێشوازی لێ کرا.

لە سەرەتایی ئەم دیدارەدا لە لایەن نوێنەرایەتی بزووتنەوەی کۆماریخوازان وێرای ئاراستەکردنی پیرۆزبایی گەرم بە بۆنەی ۱ی ۶، ۴۶مین ساڵیادی دامەزراندنی یەکێتی نیشتمانی کوردستان وەک هێزێکی دیار و کاریگەر لە گۆڕەپانی خەباتی سیاسیی و نەتەوەیی لەسەر ئاستی کوردستانی گەورە دا، باس لە رۆڵی گاریگەری یەکێتی نیشتمانی و دەوری حەکیمانەی سەرۆکی کۆچکردوو مام جەلال تاڵەبانی بەنیسبەت چارەسەری ئاشتیانەی پرسی کورد لەسەر ئاستی کوردستانی گەورە کرا، و خۆشحاڵی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی بە نیسبەت سەرکردایەتی نوێی یەکێتی نیشتمانی دەربڕی کە بە هەمان روحیاتەوە شێلگێرانە لەسەر رێباز و بیری مام جەلال تاڵەبانی بەردوامن و ئاواتی خواست رۆژ بە رۆژ زیاتر بەرەو درەوشانەوەی زیاتر هەنگاو هەڵبگرن.

هەر لەم پەیوەندییەدا شاندی یەکێتی نیشتمانی کوردستان پرۆژەی کۆماریخوازانیان وەک شاکلیکی چارەسەری کورد لە ئێران ناوبرد کە دەتوانێ رەوشی کورد لەو بەشەی کوردستان بەرەو گۆڕانی بنەرەتی و گەورە ببات، و لە درێژەی باسەکە دا شاندی خانەخوێ بە بایەخەوە لەسەر گوفتمانی دیاڵۆگی ئاشتەوایی بزووتنەوەی کۆماریخوازان بە ئەرێنی روانگە و بیروبۆچوونیان خستە روو و وەک پێویستییەکی هەنووکەییان بۆ ئەمرۆی کورد زانی و بەئیجابی نرخاندیان، و تێیدا ئاماژەیان بە نزیکی گوتاری و مەخرەجی هاوبەشی نێوان یەکێتی نیشتمانی کوردستان و بزووتنەوەی کۆماریخوازانیان کرد،و دوو لایەن بە نیسبەت چالاکی و تێکۆشانی هاوبەش و هاوکاری زیاتر لە هەموو روویەکەوە لە داهاتوودا کۆک بوون.
لە بەشێکی تری ئەم دیدارەدا باس لە دەرفەتەکانی بەردەم چارەسەری پرسی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستان و لەسەر زەروورەتی یەکگوتاری و یەکانگیریەکی بەهێزی نەتەوەیی لەسەر ئاستی هێزە سیاسیەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان کرا.

لە کۆتایی دا دوولایەنی بزووتنەوەی کۆماریخوازان و یەکیەتی نیشتمانی کوردستان لە سەر درێژەی پێدانی دۆستایەتی و پەیوەندییەکان و قایم راگرتنی پەیوەندی دووقۆڵی پێداگریان کرد.

جێگای ئاماژەیە کە لە لایەن یەکێتی نیشتمانی کوردستانەوە بە شێوەی فەرمی شاندی بزووتنەوەی کۆماریخوازان بۆ ساڵیادی دامەزراندنی یەکێتی نیشتمانی کوردستان ۱ی ۶ بانگهێشت کرابوون.

Read more...

 

کۆنگرەى نەتەوەیی کوردستان (کەنەکە) کۆنفرانسی "راوێژی هەڵوێستی نەتەوەیی و نیشتیمانی لە دژی داگیرکاریی دەوڵەتی تورکیا" بە بەشداریی کەسایەتیەکان، چالاکوانان و بەشێکی زۆر لەلایەنەکانی هەر چوار بەشی کوردستان بەڕێوەبرد.

کۆنگرەى نەتەوەیی کوردستان (کەنەکە) لەدوای بەڕێوەبردنی سەرکەوتوانەی کۆنفرانسی "راوێژی هەڵوێستی نەتەوەیی و نیشتیمانی لە دژی داگیرکاریی دەوڵەتی تورکیا" ئەمڕۆ ئەنجامەی کۆنفرانسەکەى بڵاوکردەوە. ئەنجامناکە لە ١٢ خاڵ پێکهاتووە و شیکاریی بۆ سیاسەت و ئامانجەکانی دەوڵەتی تورکی داگیرکەر و ئۆپراسیۆنە داگیرکارییەکانی لە دژی گەل و خاکی کوردستان لە رۆژئاوای کوردستان تاوەکو باشووری کوردستان کردووە و باسی هاوکاریکردنی داعش لەلایەن دەوڵەتی تورکەوە خراوەتەڕوو. باسی ئەوەشکراوە، کە چۆن دەبێت لە دژی ئەو داگیرکەرییانەى سوپای تورک بەرەنگاری بکرێت و لایەنەکان و کۆمەڵگەى نێونەتەوەی لە سیاسەتە پاکتاوکاری و داگیرکەرییەکانی دەوڵەتى تورک ئاگادار بکرێنەوە.

دەقی ئەنجامنامە

هەڵوێستنامە

هەڵوێستی نەتەوەیی و نیشتیمانی لە بەرامبەر هێرش و داگیرکاری دەوڵەتی تورکیا

لەسەر بانگهێشتی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان، ئێمە نوێنەرانی پارت، رێکخراوی مەدەنی، نوێنەرانی پێکهاتە ئیتنی و ئایینیەکان، کەسایەتیی سەربەخۆ ( نووسەر، هونەرمەند روناکبیر، ئەکادیمیکار، رۆژنامەوانان، چاودێران و سیاسەتمەدارانی نێو کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان، کە خۆمان بە دەنگیی ویژدانی نەتەوەیی و نیشتیمانی ئەزانین، بە مەبەستی هەڵوێست وەرگرتن لە بەرامبەر هێرش و داگیرکاریی دەوڵەتی تورکیا و بۆ بە خاوەن دەرکەوتن لە بەرخۆدانی هێزەکانی پاراستنی گەلی کوردستان ه پ گ. کۆنفرانسێکی بەرفراوانمان لەسەر تۆڕی ZOOM بەڕیوەبرد و لە ئەنجامدا ئەم بانگەوازی هەڵوێستنامەی خوارەوەمان بۆ رای گشتی جیهان و کوردستان رادەگەیێنین.

دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا لە رۆژی 2021.04.24، لە باشوری کوردستان لە ناوچەکانی مەتینا، زاپ و ئاڤاشین، ئۆپەراسیۆنێکی بەرفراوانی دەستپێکرد. ئێستا لەو هەرێمانەدا شەڕێکی گران روو دەدات. هێزەکانی گەریلا بە قارەمانێتی و فیداکاریەکی مەزنەوە بەرگری دەکەن. ئەو هێرشانە هەر تەنیا لە دژی هێزەکانی ه پ گ نین، بەڵکو دژی هەموو دەستکەوت و سەروەریەکانی خەڵکی کوردستانە، بەتایبەتیش داگیرکردنی باشوری کوردستان.

هەروەک ئەزانن 24 نیسان ساڵیادی فەرمان و کۆمەڵکوژی گەلی ئەرمەنی یە. دەستپێکردنی ئەم ئۆپەراسیۆنە لەم رۆژەدا رێکەوت نی یە! پەیامەکە روونە، پەیامی کۆمەڵکوژی و جینۆسایدە. ئامانجی ئەوان لەلای ئێمە روون و ئاشکرایە. دەوڵەتی تورکیا دەیەوێ کورد و هەموو پێکهاتەکانی کوردستان ( ئاسوری- سوریانی – کلدانی و ئەوانی تر ) لە سەر خاکی خۆیان ئازاد نەبن، دیل و کۆیلە بن وڵاتەکەیشیان لەژێر چنگی داگیرکەریدا بێت.

دەوڵەتی تورکیا هەبوونی خۆی وەک نەتەوەیەک لەسەر سڕینەوە و نەبوونی گەلانی تردا دەبینێت.

دەوڵەتی تورکیا، دژی هەبوونی کوردە، دژی کوردستانە. هەرگیز ئەم مەرامەی خۆی ناشارێتەوە، بە کردەوە لە رێگای کولتور، سیاسەت و سەربازیەوە نیشانی داوەو دەدات. هەرشوێنێکداگیر بکات ژێنگەی ناوچەکە وێران ئەکات، هەوڵی گۆڕینی دیمۆگرافیاکەی دەدات.

دەوڵەتی تورکیا، لە ساڵی 2017 دا لە کاتی هێرشەکەی عێراق بۆ سەر کەرکوک، خورماتوو، خانەقین، شەنگال و ناوچەکانی تر پشتیوانی حکومەتی عێراقی کرد.

لە هێرش و داگیرکاریەکانی داعش بۆ سەر کوردستان و بەتایبەتیش بۆ سەر کۆبانێ، دەوڵەتی تورکیا

Read more...

 

عیماد عه‌لی

ره‌فتار و ئه‌خلاقی فه‌رمانره‌وایانی وڵاتانی داگیركه‌ری كوردستان و سوپاكانیان و مامه‌ڵه‌ كردنیان له‌ كاتی شه‌ڕو ئاشتیش له‌گه‌ڵ كوردی كوردستان ئاشكران و پێویست ناكات باس له‌ فسفس پاڵه‌وانیه‌ته‌كانیان دژی گه‌لی كوردستان دووباره‌ بكه‌ینه‌وه‌، ئه‌وه‌ی ناوی ویژدان و ئه‌خلاق و یاسای شه‌ڕ و پاراستنی مافی مه‌ده‌نی له‌ قه‌یرانه‌كان و له‌به‌رچاوگرتنی ژیان و گوزه‌رانی ژن و منداڵ بێت له‌ فه‌رهه‌نگی ئه‌واندا نه‌بووه‌ و نیه‌. خاپوركردنی ماڵ و حاڵی هاوڵاتیان ونابوتكردنی سه‌رچاوه‌كانی ژیانیان و كوشتنی مندالی نێو لانك وه‌كو پیشه‌یه‌كی ئاسایی ئه‌م ئه‌رته‌ش و سوپایانه‌ وه‌كو نه‌ریتی لێهاتووه‌ و، ئه‌وه‌ باسی كوشتنی ئاژه‌ڵ و سوتاندنی ره‌ز و باخ ناكه‌ین.
ئه‌گه‌ر به‌ وردی مێژووی شه‌ری سوپای ئیسرائل و عه‌ره‌ب بخوێنینه‌وه‌ و له‌ گه‌ڵ ئه‌م سوپا بێ شه‌رم و به‌دناوانه‌ هه‌ندێك به‌راوردیان بكه‌ین، ده‌زانین چه‌ن جیاوازیان هه‌یه‌ و كێ مافه‌كانی پاراستووه‌ و كێ یاسای له‌به‌رچوا گرتووه‌ و مرۆڤیش لای كێ بێ به‌هایه‌. نمونه‌یه‌ك له‌م شه‌ڕه‌ی ئیسرائیل و حه‌ماس باس ده‌كه‌ین و به‌ڵگه‌ی ئه‌و جیاوازیه‌ دیارانه‌ ده‌خه‌ینه‌ روو.
ته‌لارێكی سێ نهۆمی له‌ غه‌زه‌ كه‌ خێزان و ماڵی تێدایه‌ و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا نوسینگه‌ گه‌لێكی بزوتنه‌وه‌ی حه‌مال له‌وێدا هه‌ن و خۆیان له‌ نێو مه‌ده‌نیه‌كاندا حه‌شارداوه‌ و فه‌رمانی شه‌ر پیاده‌ ده‌كه‌ن و دژ به‌ ئیسرائیل ده‌جوڵێنه‌وه‌ و په‌یوه‌ندیه‌كانیان له‌ كاتی شه‌ڕدا بۆ خزمه‌ت بزوتنه‌وه‌ی حه‌ماس و به‌تایبه‌تی قه‌سامدا ده‌خه‌نه‌ گه‌ڕ و یارمه‌تی لۆجیستیان ده‌ده‌ن و ته‌ناته‌ت ئامانجه‌كانی شه‌ڕه‌كه‌ ده‌ستنیشان ده‌كه‌ن. بۆیه‌ سوپای ئیسرائیل بڕیار ده‌دات بۆردومانی بكات ، به‌ڵام پێش ئه‌و بۆردومانه‌ چیی كردووه‌؟
- ئه‌فسه‌رێكی سوپای ئیسرائیل به‌ ته‌له‌فۆن په‌یوه‌ندی به‌ ده‌رگاوانی ته‌لاره‌كه‌وه‌ ده‌كات و پێی ده‌ڵێت پاش سه‌عاتێك بۆ دوو سه‌عات بۆردومانی ئه‌و ته‌لاره‌ ده‌كه‌ین و ده‌بێت به‌ زوترین كات خه‌ڵكی سڤیل چۆڵی بكه‌ن .
- ئینجا به‌چه‌ند موشه‌كێكی ئاگاداركردنه‌وه‌ له‌ ده‌وروبه‌ری ته‌لاره‌كه‌ ده‌ده‌ن وجه‌خت له‌ بۆردومانه‌كه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ و به‌ كرده‌وه‌ ئاگادار كردنه‌وه‌كه‌ ده‌سه‌لمێنن ، نه‌وه‌ك خه‌لكه‌كه‌ باوه‌ڕ نه‌كه‌ن و به‌ فێڵ

Read more...

 

د.سه‌ردار عه‌زیز

سەرەتا دەمەوێت خۆم لە ئەو دۆخی جەمسەرگیرییەی ناو دونیای کوردی بپارێزم، چونکە پێش هەموو شتێک مرۆڤی کورد شایانی ئەوەیە بزانێت دۆخەکە چیە، چ یارییەک لە ئارادایە، چی نوێیە لەم گەمە کۆنەدا، ئامانجەکان چین، پێگە و ڕۆڵی ئەو، ئەگەر هەبێت لە کوێدایە؟

نامەوێت ڕاستەوخۆش وەڵامی هیچ کام لە ئەو پرسیارانە بدەمەوە.

هەمومان دەزانین کە کێشەی فەلەستین یان ئیسرائیل و فەلەستین یان هەرناوێکی تری لێ دەنێیت؛ کێشەیەکی نوێ نیە، دیارە چۆنێتی ناونانی بەشێکە لە گەمەکە بە تایبەتی لە سەردەمی فراوانبون و ئاڵۆزبونی گەمەکەدا و ڕۆڵی دەسەڵاتی نەرم لە پرسەکاندا، بەڵام لە هەموو گەرمبونەوەیەکیدا هۆکاری تایبەتی هەیە، زانینی ئەم هۆکارە تایبەتانە گرنگن بۆ تێگەیشتن لە خیتابی ئەکتەرە جیاوازەکان.

بۆچی ئێستا؟

لە دوانزە ساڵی ڕابوردودا ئەم پرسە، بە ئاستێکی زۆر پەراوێزخرابوو. ئەم دوانزەساڵە سەردەمی دەسەڵاتی ناتانیاهو بوو بە زۆریی. ناتانیاهو کەسایەتێکی توندڕەوەی ئاڵۆزە، ئێستا لە ناوەوە کێشەی گەندەڵی هەیە، بەڵام سیاسەتی ئیسرائیلی وەها پەرتە بە هەڵبژاردن لە دوای هەڵبژاردن ناتوانێت زۆرینەیەکی سەقامگیر بە دەستبهێنێت. دۆخی ئابوری باشە، لە ڕوبەڕوبونەوەی کۆرۆنادا سەرکەوتووبو، بۆیە خەڵک پەرتن. لە بەرامبەردا سیاسەتی

Read more...

 

هاونیشتیمانە بەرێزەکان!
خەلکی موسولمان و یەکتاپەرستی کوردستان!

مانگی ڕەمەزان بۆ ئیمانداران، مانگی خێرو بەرەکەتە، و مانگی گەڕانەوەو پێداچونەوەیە بە کرداری یەکساڵەی مرۆڤی خوداناس و خاوەن بیرو بڕوایە. وەک ئاشکرایە لەموبارەکی ئەم مانگەدایە کە لە لایەن جبرەئیلی ئەمینەوە قورئانی پیرۆز بۆ ڕزگاری مرۆڤ و رەهابوونیان لە گوناح و ژیانی پر لەجەهالتی مرۆفایەتی، بۆ حەزرەتی موحەممەدی خاتەم‌الئەنبیا بوو بەخەڵات ونازڵ کرا، و مێژوی ژیانی بەشەرییەت وەرچەرخانی ئەرێنیی و پر لە راستگاری بە سەرداهات، و خۆشەویستی و پێکەوە ژیانی بەئاشتی و رێزدانان، کرایە نورم و کەلتوری ژیانی کۆمەلگای بەشەری.
هەر بۆیە وەک بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان بەم بۆنە پیرۆزەوە، لە خودای گەۆرە و میری مەزن دەپاڕێینەوە، گشت لایەکمان بەرەۆ ڕێگای ڕاست و خودایی هیدایەت بکات، و بە دورمان کات، لە هەوا و نەفس و ئاکاری شەیتانی و لە خۆبایی بونی دونیای فانی.
بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، بەبۆنەی جێژنی پیرۆزیی رەمەزان، پیرۆزبایی لە هەموو گەلانی ئیسلامی لەسەرانسەری جیهان، ئێران و بە تایبەت کوردستان دەکات،و جێژنێکی پر لە خۆشی و تەبایی بۆ گشت لایەک بە ئاوات دەخوازێ. هەر لەم پەیوەندییەشدا بزووتنەوە گشت لایەک دلنیا دەکاتەوە، کە لەئەنجامی پشتبەستن بە خوا و یەکانگیری و یەکریزی نەتەوەیی و سازانی نیشتیمانی‌‌دایە، کە تەنگانەکان بەرکورت دەبنەوە، و سەئەنجام ئێمەش وەک گەلی کورد لە لەئەنجامی خەبات لەپێناۆ چەسپاندنی چەمکگەلی وەک: لێکتێگەیشتن و پێکگەیشتن، سازان و ئاشتی نەتەوەیی، ئازادی، دیمۆکراسی و عەدالەتی کۆمەلایەتی، و هەروەها هاۆژینی بەئاشتی و باشبژیویی‌دایە، کە بە ئامانج و ئاواتە لەمێژینیەکانمان دەگەیین.
جێژنتان پیرۆز و تاعەتی مانگی رەمەزانتان قەبوول بێت ئینشالا
بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان
۱۲/۵/۲۰۲۱
۲۲ی بانەمەری ۲۷۲۱ی کوردی (۱۴۰۰ شمسی)
۲۹ رەمەزانی ۱۴۴۲

Read more...

 

فەرەیدوون سامان

ئێستا لە هەموو کاتێک زیاتر زمانی کوردی لەبەردەم هەرەشەی لەناوچووندایە، چەندان هۆکاری دەرەکی و ناوەخۆش هەن کە هەڕەشە لە زمانەکەمان دەکەن، بۆ هۆکارە دەرەکییەکان ئیتر پێویست بەوە ناکات دووبارە بگەڕێینەوە سەر هەوڵی وڵاتانی نەتەوەی سەردەست لە دژایەتی کردنی زمانی کوردی، بە ھۆی بە سیاسەتکردنی پرسی كەمینەکان لە کوردستاندا وەک پرسگەلی کوردانی  ئێزەدی و کاکەیی و فەیلی و شەبەک...هتد، و ھەوڵدان بۆ پتر لاوازکردنی زمانی کوردی و کەمکردنەوەی کاریگەریی جوگرافیای دانیشتوانانی کورد لە عیراقدا بەتایبەتیش لە ناوچە کوردستانییە کێشە لە سەرەکاندا، پلانێکی کارا ھەیە بۆ ناساندنیان وەک کەمینیەیکی نەتەوەیی جیاواز لە کورد، بۆ ئەم مەبەستەش  حزبی سیاسی ودارایی و پشتگیری سیاسی ناوخۆ و دەرەکی دەکەن، (بەتایبەت لە ھەندێک ناوەندی شۆڤینی لە ناو تورکیا) دا، بە پلان و بەرنامەی تۆکمە کاری جددی بۆ کراوە، بەڵام داخەکە لەوەدایە هۆکارە ناوخۆییەکان خەریکە دەبنە کێشەیەکی چارەسەرنەبوو

Read more...

سەیدرەزاو کوڕە تەمەن 14 ساڵانەکەی لە “خارپێت” لەسێدارە دران.

لە رۆژێکی وەکوو ئەمڕۆدا و لە 15/11/1937دا، “سەید رەزای دێرسیم” لەلایەن دەوڵەتی تورکیاوە کە لەوکاتەدا مستەفا کەماڵ ئاتاتورک سەرۆکایەتیی دەکرد لەسێدارە درا. ئەو تاوانەی کە سەید رەزاو هاوڕێیەکانی پێی تۆمەتبار کرابوون، ئەوە بوو کە دژ بە دەوڵەت ڕاپەڕی بوون و شۆڕشیان کردبوو. دەوڵەتی تورکیا هەروەک چۆن دەوڵەتی عێراق بە مەلا مستەفا بارزانی و پێشمەرگەکانی دەگوت “مخرب”، سەید رەزاو هاوڕێیەکانی بەو بۆنەوە دادگایی کرد. تورکەکان سەید رەزاو 10 هاوڕێی کە یەکیان کوڕە مێرمنداڵە 14 ساڵانەکەی بوو، لەسێدارەدا.

سەید رەزا دێرسیم یەکێک لە سەرکردە هەرە دیارەکانی کوردستان بوو کە پاش شێخ سەعیدی پیران، لە باکووری کوردستان شۆڕشی دژ بە دەوڵەتی تورکەکان راگەیاندبوو. دەوڵەتی تورکیا  هیچ شێوەیەک ئامادە نەبوو هیچکام

Read more...

 

جەلال جەوهەر

روسیاو کورد و جوڵانەوەی سیاسی و چەکداری لە
کوردستان
بۆ سێ سەد ساڵ دەچێ روسیا یەکێکە لە زلھێزەکانی جیھان وناوچەکە، کاریگەری دیاری ھەبووە ( بە باش وبە خراپ) لەو ماوەیەدا لەسەر پرسە گرنگ وچارەنوسەکانی ئاسیا و ئەوروپا بەتایبەت، و لە نێویشیاندا پرسی کورد. رسلان مامیدۆف، کە ئەندامی ئەنجومەنی کاروباری نێودەڵەتیە لە روسیا، و لەلایەن وەزارەتی دەرەوەی ودەزگاکانی تری روسیا کۆمەک و یارمەتی ئەو ئەنجومەنە ئەکرێ، زۆر بە ڕاشکاوی لە باسێکی خۆیدا بە ناوی ( بعد الخلافە : آفاق العلاقات الروسیە العراقیە، ێ 9 الرێد الاستراتیجی ـ العدد : الخامس عشر، آژار 2019 ) ئەڵێ : ( مۆسکۆ ھەرگیز ستراتیجێکی روون و ئاشکرای نەبوە لە بەرامبەر کورد).
دیارە مۆسکۆ لە هیچ یەکێک لە سەردەمەکانی روسیای قەیسەری، یەکێتی

Read more...

 

هاوەڵاتیانی‌ مافخوازی كوردستان!

چالاكوانانی‌ سیاسی‌، مه‌ده‌نی‌‌، ئاینی!
‌حیزب‌و رێكخراوه‌ كوردستانییه‌كان!

بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، هەڵبژاردن وەک یەکێک لە گرینگترین میکانیزمەکانی سازو کاری سیستەمگەلی سیاسی دێمۆکراتیک سه‌یر ده‌كات و پێوایە لە پرۆسەی هەڵبژاردن دا، شارۆمەندان دەرفەتی بەشداری و مشارکەتی فەرمی و رێک‌و پێکیان لە ئاست دیاریکردنی داهاتووی سیستەمی سیاسی وەڵات‌و چاره‌نووسی‌ خۆیان بۆ دەرەخسێت. وەک ئاشکراشە زۆرینەی نیهاد و دامەزراوەکانی سیستەمگەلی دێمۆکراتیکی جیهانی، بە سوودوەرگرتن لە پرۆسەی هەڵبژاردن شکل دەگرن، به‌ڵام هه‌ڵبژاردن دەگەڵ ئەوەش کە رۆڵی سەرەکی لە پرۆسه‌ی دامه‌زراندنی ئۆرگان‌و نیهادە دیموكراتیک‌و ناوه‌ندگەلی بڕیاردانی وەڵاتدا دەگێرێت، به‌ڵكوو له‌هه‌مان كاتیشدا ده‌رفه‌تێك ده‌خوڵقێنێ‌ كه‌ شارۆمه‌ندان بتوانن به‌ شێوازی‌ دیموكراتیك‌و ئاگایانه،‌ ئیرادەی سیاسی خۆیان، وەک دەنگ بخه‌نه‌ ناو سه‌ندووقه‌كانی‌ ده‌نگدان‌و بەم‌چەشنە ته‌عبیر له‌ ویست‌و داواكانی‌ خۆیان بكه‌ن.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان سه‌ره‌رای‌ هه‌موو ره‌خنه‌كانی‌ له‌سازوكاری‌ سیستەمی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئێران، هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتووی‌ شوورای شار و گووندەکان، و خوولی سێزدەهەمی سەرۆک کۆماری له‌ ئێران‌دا، به‌ ده‌رفه‌تێكی‌ گونجاو‌ و كه‌م هه‌زینه‌ بۆ كورده‌كان دەقەبلێنێت‌، تا له‌و رێگایه‌وه‌ بتوانن نوێنه‌رانی‌ جێی‌ متمانه‌ی‌ خۆیان ره‌وانه‌ی‌ شوورای شار و گووندەکان بكه‌ن،و هاوکاتیش بە بەشداری فەعال و چالاکانەیان، لە کاندیداتۆرێکی سەرۆک کۆماری پشتیوانی بکەن کە لە بەرنامەی هەڵمەت و ململانی هەلبژاردنەکەدا، بەئاشکرا ئاماژەی بە دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کورد لە کوردستانی رۆژهەڵات کردبێت.

بزووتنەوەی کۆماریخوازان پێوایە، كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ کە خه‌ڵكی‌ كوردستان‌و له‌سه‌رووی‌ هه‌مووانه‌وه‌ چالاكوانانی‌ سیاسی‌‌، مه‌ده‌نی‌‌، و كه‌سایه‌تیه‌كانی‌ خەمخۆری پرسی كورد، له‌ گشت ده‌رفه‌تگەلێک كه‌ پێكدێن، لە راستای دارشتنه‌وه‌ی‌ دووباره‌ی‌ داوا‌ و خواسته‌كانی‌ خەڵکی كوردستان،و ئاراستەکردنیان روو لە پارێوراوەکانی سەرۆک کۆماری سوودوەربگرن، و ئه‌و ده‌رفه‌تانە لەپێناو موولزەمکردن و پابەندکردنی سەرۆک کۆماری داهاتوو، بەنیسبەت دابینکردنی ماف و داوا رەواکانی نەتەوەی کورد،و چەسپاندنی‌ داخوازییه‌ سیاسی و گشت رەهەندییەکانی‌ كۆمه‌ڵگای مافخۆراویی‌ كورد، بقۆزنەوە.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان، لەژێر تیشکی خوێندنەوە و تێرامانی قوولی واقعی ژیانی سیاسی/ کۆمەڵایەتی خەڵکی کوردستان، وە سەرئەنجام هەڵسەنگاندنی ئاجێندەی سیاسی گشت حیزبەکانی کوردستانی رۆژهەڵات، پێوایە: کە مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی گشت حیزبەکان لە خەباتی سیاسی و چەکداری‌ چەند دەهەی رابردوودا بە ئێستاشیەوە، نەک سەربەخۆیی و جیابوونەوە لە ئێران بووە، بەڵکوو وەک ئاشکرایە حیزبەکان ئیستراتێژی و ئامانجی ئیستراتێژیکیان لەخەباتی سیاسی/ چەکداری و ئیعلامی چەند ساڵی رابردوودا، دەستەبەرکردنی ئاشتی، ئازادی،و دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کوردستان لەچوارچێوەی تەواوییەتی عەرزی و ئێرانێکی یەکگرتوو، وە فیدرال و دیمۆکراتیکدا دەستنیشان کردووە. بۆ گشت لایەکیش روون و ئاشکرایە، کە ساغکردنەوەی ئێرانێکی دیمۆکراتیک و فیدرال، چ لە ئێرانی ئێستا و چ لە ئێرانی داهاتوودا، تەنیا کاتێک ئیمکانی چێبوونی لەسەر عەرزی واقیعدا دەبێت، کە سیستەمی سیاسی و دەسەلاتی ئێران، لەبوواری رەوەنگەیی و پراکتیکیەوە، زەمینەی لیبرالیزەبوون و کرانەوەی سیاسی، وە هەروەها خێرایی‌دان بە رەوتی دیمۆکراتیزاسیۆنی پێکهاتەی سیاسی وەڵاتی مووزائیکی ئێرانی، بە مەبەستی بەشداری خەڵک لە دیاریکردنی چارەنووسی گشت رەهەندییاندا، بخوولقێنێ. ئەم حالەتەش بیگوومان کاتێک ئیمکانی دەستەبەربوونی بۆ دەرخسێت، کە ئەکتەر و لایەنگەلی دیمۆکراسیخواز، بەپێچەوانەی ویستی پاوانخوازان و کۆنەپارێزان، رەوتی لیبرالیزەکردن و پرۆسێسی دیمۆکراتیزاسوێنی پێکهاتەی سیاسی ئێران، لەبوواری ئیعلامی، وە کرداری و مشارکەتی دوور و نێزیکەوە، هیدایەت بکەن. واتە لەم گۆڕەپانەدا، مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی حیزبەکان ساغکردنەوەی ئێرانێکی موەحەد و فیدرال و دیمۆکراتیکە، کەوایە ئەرک و

رەساڵەتی لایەنەکانی سیاسی، دەبێ ئۆرگانیزەکردن و هیدایەتی خەڵک بۆ نواندنی قوورسایی هەدەفمەند و شوێندانەریان، لەسەر رەوتی هەڵبژاردەکان بێت، تابەڵکوو بەم هۆیەوە بتوانرێت دروشمی لێکگرێدانی خەباتی شاخ و شار، واریدی فازی کرداری بکردرێت.

لەبیرمان نەچێت کولتوری دیمۆکراسی و سیستەمی هەلبژاردنەکان
لە رۆژهەلاتی ناوەراست بەگشتی، و لە ئێرانی هەنووکەییدا بەتایبەتی، کولتور و سیستەمگەلێکی پێنەگەیشتوو وە ناتەندروستن، هەبۆیەشە دەرئەنجام و دەرهاویشتەی ناتەندروست و دوو لە قاعیدەی بازی هەڵبژادنێکی سالم و دیمۆکراتیکیان لێدەکەویتەوە، وە لەئەنجامدا پێشێلکردنی مافی ئازادی و مشارکەتی سیاسی خەڵکیان، وەک ئاکام لێدەشکێتەوە. بەڵام بەوحالەش هەبوونی ئەم فەقری کولتوری دیمۆکراسی و ناتەندروستی سیستەمی هەلبژاردن لە ئێراندا، بە بایکۆت و لە پەراوێزراگرتنی خەڵک لە سوودوەرگرتن لە دەرفەتی هەلبژاردنەکاندا، نە کولتوری دیمۆکراسی دەوڵەمەند دەکات و نە سوود بە تەندروستکردنی سیستەمی هەڵبژاردنەکان دەگەیەنێت،و نە سوود بە کانالیزەکردنی فەرمی گەلالەی مافەخوازی کورد،و شوێندانەری قوورسایی کەیسی کورد لەسەرئاستی ململانی

Read more...

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان