كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان لەسەر بەڕێوەبردنی خەباتی مەدەنی و پەرلەمانی بۆ بەدەستهێنانی مافەكانیان هاوڕا نین. چالاكوانە مەدەنی و سیاسییەكانی رۆژهەڵات دەڵێن پێویستە بە وریاییەوە مامەڵە لەگەڵ رەوشەكە بكەن، بەڵام حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان پێیانوایە هیچ دەرفەتێك بۆ خەباتی مەدەنی و سیاسی لە ئێراندا نییە.
هەرچەندە حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان چەندین ساڵە هاوار دەكەن و داوا لە هاووڵاتیانی كورد دەكەن بایكۆتی هەڵبژاردن و چالاكییە سیاسییەكانی ئەو وڵاتە بكەن، بەڵام ساڵ بەساڵ بەشداری خەڵك لە هەڵبژاردنەكاندا پتر دەبێ و چالاكوانانی كوردی ناوخۆی ئێرانیش داینەمۆی بەشێك لە هاندانی خەڵكن بۆ بەشداریكردن لە پرۆسەی سیاسی.
لە باكووری كوردستان، خەباتی چەكداری لە دژی حكومەتی توركیا لە رێی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK، هەروەها خەباتێكی مەدەنی و پەرلەمانی لە رێی پارتی ئاشتی و دیموكراتی BDP شانبەشانی یەكدی چوونەتە پێشەوە. ئێستا چالاكوانانی رۆژهەڵاتی كوردستان لە ناوخۆی وڵات دەیانەوێ بە خەباتی مەدەنی لە دەسەڵاتدارانی ئێران نزیك ببنەوەو داوای مافە سیاسی و كولتووریەكانیان بكەن، بەڵام ئەوەی تا ئێستا بەلای زۆربەی حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانەوە مەتلەبە، رووخاندنی رژێمی ئێستای ئێرانە و پێیانوایە ئەو رژێمە هیچی پێ نییە بۆ كورد.
ئەوە لەكاتێكدایە كە ئەوان ئێستا دەستبەرداری خەباتی چەكداری بوونە و لە ئۆردوگاكانەوە كە لە باشووری كوردستان بۆیان دروستكراوە سەیری رەوشەكە دەكەن. كەچی PKK وەك لە پرۆسەی كێشانەوەی هێزەكانیدا دەركەوت، تەنیا لە نێو خاكی توركیا 2500 گەریلای هەبووە كە ئێستا دەستیان بە كشانەوە كردووە بۆ باشووری كوردستان.
د.رەحیم فەرهمەند، وتەبێژی پێشووی بەرەی یەكگرتووی كورد لە تاران، سەبارەت بەوەی كە چالاكوانانی ناوخۆ دەبنە BDPی باكووری كوردستان دەڵێت "هەر وڵاتێك تایبەتمەندیی خۆی هەیە، نامانەوێ چاو لە خەڵكی دیكە بكەین، بەڵكو دەمانەوێ رۆڵی خۆمان وەك كوردی رۆژهەڵاتی كوردستان بگێڕین. كوردی ئێران خاوەن بیری خۆیانن. بۆیە ئەگەر رۆڵی خۆمان بگێڕین زۆر سەركەوتووتر دەبین".
حیزبەكانی دەرەوەی رۆژهەڵاتیش پێ لەسەر ئەوە دادەگرن كە ئێران و سیستمی سیاسی ئەو وڵاتە تایبەتمەندیی خۆی هەیە. ئەوان دەڵێن توركیا وڵاتێكی نیمچە دیموكراتیكەو رێگە بە كاری سیاسی و پەرلەمانی دەدات. بەڵام لە ئێران ئەو جۆرە چالاكیانە نین.
حەمەنەزیف قادری، ئەندامی دەفتەری سیاسی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران (حدكا) پێیوایە "فەزای سیاسی ئێران بە پێچەوانەی توركیایە و فەزایەكی داخراوە، چاوەڕوان ناكرێ دەرفەتی چالاكی سیاسی و خەباتی مەدەنی بە هێزە سیاسییەكان بدات. بۆیە هیچ ئاسۆیەك بەدی ناكرێ كە بوار بۆ خەباتی سیاسی و مەدەنی كورد بڕەخسێ".
لە رۆژهەڵاتی كوردستان پاش هاتنە مەیدانی ریفۆرمخوازان وەك هێزێكی سەرتاسەریی لە ساڵی 1997، دەرفەتێك بۆ هەندێ چالاكی مەدەنی و رێكخراوەیی هاتە ئاراوە. ئەوكات نوێنەرانی ریفۆرمخوازی كورد لە خولی شەشەمی پەڕلەمانی ئێراندا فراكسیۆنی نوێنەرانی كوردیان پێكهێنا بە مەبەستی دانوستاندن لەگەڵ بەرپرسانی ئێران. ئەم فراكسیۆنە لە خولەكانی دواتریشدا پێكهاتەوە، بەڵام خاوەن كاریگەرییەكی ئەوتۆ نەبووەو تەنانەت لە هێنانە گۆڕی داخوازییە یاساییەكانی كورد كڵۆڵ بووە.
ساڵی 2005 بەرەی یەكگرتووی كورد وەك یەكەمین رێكخستنی سیاسی كورد پاش هاتنە سەركاری كۆماری ئیسلامی ئێران، لەلایەن ریفۆرمخوازان و چالاكوانانی سیاسی كوردەوە لە ناوخۆ پێكهات. بەڵام تا ئێستا مۆڵەتی یاسایی چالاكیی پێنەدراوە.
تاهیر خەدیو، خوێندكاری دكتۆرا لە بەشی زانستی سیاسی زانكۆی تاران، پێیوایە رەوتە سیاسییەكانی نێوخۆی رۆژهەڵاتی كوردستان "لە ئاستێكدا نین بتوانن بە دواداچوون بۆ داخوازیەكانی كورد بكەن و فۆرمولەی بكەن. چونكە ئەوانە تەنیا ناوەندێكن بۆ كاتی هەڵبژاردنەكان كە چەند هەفتەیەك چالاك دەبن و دواتر چالاكییان نامێنێ". هەروەها دەڵێت "كێشەیەكی دیكەی ئەوان ئەوەیە كە نەیانتوانیوە پێوەندیی لەگەڵ توێژی رۆشنبیرو دەستەبژێری كۆمەڵگای كوردستان دروستبكەن. بۆیە ئەم توێژانەش تا ئێستا متمانەیان بەو رەوتانە نییە".
پاش رووخانی سیستەمی پاشایەتی لەساڵی 1979، رێكخستنە سیاسییەكانی كورد وەك حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران، بەشدارییان لە خولی یەكەمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئێراندا كرد. بەڵام نە وەك فراكسیۆنی حیزبی. هەروەها لە هەڵبژاردنەكانی خولی یەكەمی پەڕلەمانی شارەزایانی رێبەریدا، د.عەبدولڕەحمان قاسملوو وەك نوێنەری پارێزگای ورمێ دەنگی هێنا. بەڵام بەهۆی هەڕەشەی ئایەتوڵڵا خومەینی نەیتوانی بەشداری ئەو پەڕلەمانە بێت. لەوكاتەوە هیچ نوێنەرێكی كورد كە داوای پێكهێنانی حكومەتی ناوچەیی بۆ كوردو بەدەستهێنانی مافە بنەڕەتییەكانی كوردی كردبێت، رێگەی بەشداریی لە هەڵبژاردن پێنەدراوە.
د.فەرهمەند دەڵێ "ئێمە لە هەشت ساڵی رابردوودا زۆرمان هەوڵداوە داواكارییەكانی كورد بخەینەڕوو. كە سەرۆك كۆماری ئێستاش داواكارییەكانی ئێمەی بە یاسایی زانیوەو قبوڵی كردووەو بەڵێنی جێبەجێكردنی داوە. ئێمە هەوڵدەدەین لە وڵاتی خۆمان بەبێ گرژی داواكانی خۆمان بە راشكاوانە رابگەیەنین. شەڕو تووڕەیشمان لەگەڵ كەس نییەو حكومەتیش بە دوژمنی خۆمان نازانین".
تاهیر خەدیو دەڵێ ئەگەر رەوتە سیاسییەكانی ناوخۆی كوردستانی ئێران بتوانن خۆیان رێكبخەنەوە ـ هەم لە باری رێكخستن و هەمیش لەباری گوتارەوە ـ هەڵبەت گوتارێكی نەتەوەیی بەمەرجێك لەگەڵ هەلومەرجی هەنوكەیی ئێران بگونجێ، دەكرێ ببنە جێی هیوای كورد "بەڵام ئێستا توانای ئەوەیان نییە، چونكە چالاكی مەدەنی پێویستی بە رێكخستن هەیە".
چالاكوانانی كورد هاوكاری رووحانی دەكەن
"دەنگ مەدەن بەوانەی باوەڕیان بە چەوساندنەوەی گەل و ئاینە جیاوازەكان هەیە"، داوایەك بوو كە حەسەن رووحانی لە كاتی بانگەشەی هەڵبژاردنەكان لە خەڵكی رۆژهەڵاتی كوردستانی كرد.
حەسەن رووحانی لە بەیاننامەیەكدا بەڵێنی دا كە پارێزەری ماف و پێگەی كەمینە پشتگوێخراوەكان بێ، هەڵبەت لەچوارچێوەی دەستوور. بۆ دڵنیاكردنەوەشیان رایگەیاندووە كە جێگرێكی تایبەت دەستنیشان دەكات بۆ بەدواداچوونی مافی نەتەوە و ئایینە جیاوازەكان.
عەبدوڵڵا سوهرابی، چالاكوانی سیاسی كورد و یەكێك لە پشتیوانانی حەسەن رووحانی لەوبارەوە بە (رووداو)ی گوت "خەڵكی رۆژهەڵاتی كوردستان بە ئاگادارییەوە دەنگیان بە گوتاری جیاوازی ئەو پاڵێوراوە دا، چونكە بەرنامەی بۆ هێنانەدی بەشێك لە مافە سیاسی و نەتەوەییەكانی كەمینەكان هەبوو".
ئەو نوێنەرەی پێشووتری مەریوان لە پەرلەمانی ئێران پێیوایە چالاكوانانی كورد لە نێوخۆی رۆژهەڵاتی كوردستان ئامادەیی ئەوەیان هەیە بۆ جێبەجێكردنی بەڵێنەكانی، هاوكاری حەسەن رووحانی بكەن.
rudaw
26/06/2013
پسپۆرانی بواری ئاسایشی ئینتهرنێت ئاشكرایان كرد ڤایرۆسێكی كۆمپیوتهر توانیویهتی 45 ههزار پاسوۆردی بهكاربهرانی تۆڕی كۆمهڵایهتی فهیسبووك بدزێت.
كۆمپانیای سكۆلرت ئاشكرای كرد بهشێكی زۆری ئهو پاسۆردانه بۆ بهكاربهرانی فهیسبووك له بهریتانیا و فهرهنسا دهگهڕێنهوه و ڤایرۆسێك كه ناوی رامنیته و له نیسانی 2010 ئاشكرا كراوه، ئهو كارهی كردووه,
له كاتێكدا فهیسبووك له سهرهتاوه گوتی لێكۆڵینهوه له زانیارییه بڵاوكراوهكان دهكات، سهردانكهرانی ماڵپهری كۆمپانیای سكۆلرت گوتیان پێیان وایه ئهوانهی له پشت ڤایرۆسی رامنیتهوهن پاسوۆردی دزراو بۆ چوونه ناو پهیجی كهسانی دیكه بهكار دههێنن و زانیارییهكان بۆ كهسانی تر دهگوازنهوه و بهوهش رووبهری زیانهكه فراوانتر دهكهن.
ههروهها گوتیان تۆمهتباره ئهلیكترۆنییهكان سوود لهوه وهردهگرن كه بهكاربهران زۆرینهی كات یهك پاسوۆردیان بۆ چهندین شتی جیاواز ههیه و بهوهش ئاسانكارییهكی زۆریان له كارهكهدا دهست دهكهوێت.
تۆڕه كۆمهڵایهتییهكان به هۆكارێكی گهورهی پهرهسهندنی ئهو دزییه ئهلیكترۆنییه دادهنرێن، چونكه لهسهر پهیجی بهكاربهرهكانیان زانیاری زۆری كهسیی ئهوان ههیه كه بهكارهێنانیان ئاسانه.
كۆمپانیای سكۆلرت گوتی وادیاره هاككهرهكان زیرهكن و ڤایرۆسی پێشكهوتوو بهكار دههێنن كه گونجاوه بۆ تۆڕه كۆمهڵایهتییهكان له بری ئهو ڤایرۆسه كۆنانهی پێشتر بۆ كردنهوهی ئیمێلی كهسانی تر بهكاریان دههێنا.
كۆمپانیاكه ههروهها گوتی له ماوهی نێوان ئهیلوول تا كانوونی یهكهمی رابردوودا ڤایرۆسهكه له 800 ههزار كۆمپیوتهری داوه.
بی بی سی/ زانیار نووری
26/06/2013
موراد قەرەیلان لەمیانەی چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ ڕۆژنامەی ( Die welt ) ڕایدەگەیەنێت لە قۆناغی سێیەمی چارەسەریدا عەبدوڵا ئۆجەلان ئازاد دەکرێت.
ئەمڕۆ سێشەممە ٢٥-ی حوزەیرانی ٢٠١٣ سایتی ڕۆژنامەی رادیکاڵی تورکی بڵاویکردەوە لە میانەی چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ ڕۆژنامەی ( Die welt) ی ئەڵمانیدا مورات قەرەیلان سەرۆکی کۆنسەی بەڕێوبەری کەجەکە ڕایگەیاندووە " هەموو پرۆسەیەکی ئاشتی بۆ هەرکەسێک بە سەربەست بوون کۆتاییدێت ، ئەمکارەش سەرکردەکەی ئێمەش دەگرێتەوە"، لەوەڵامی پرسیارێکی ڕۆژنامەکەدا کە پرسیبووی ئایا ئێوە لەم کاتەدا ئازادبوونی ئۆجەلانتان دەوێت ، قەرەیلان دەڵێت " بەستراوە بە ئەکتیفی پرۆسەکەوە ، لە ئێستادا ڕۆڵبینینی زیاتری ئەو و پتەوکردنی پەیوەندیی پارتەکەمان لە ڕیگەی سەردانەکانی گرتووخانەوە گرنگە ".
هەروەها دەڵێت " ئەگەر قۆناغی سێیەمی ئاشتی تەواوبێت ئەوا عەبدوڵا ئۆجەلانیش وەکو هەموو کەسێک ئازاد دەبێت".
دەربارەی خۆپیشاندانەکانی ئێستای شارە جیاوازەکانی تورکیاش قەرەیلان دەڵێت باوەڕناکەم کاریگەرییەکی وایهەبێت لەسەر پرۆسەی ئاشتییەکە .
لەوەلامی پرسیاری ئایا دەوڵەتێکی کوردی سەربەخۆتان دەوێت ؟، قەرەیلان دەڵێت "ئاشتی و دیموکراتی و سەرکەوتنمان بۆ کورد دەوێت ،بەڵام دەوڵەتێکی نیشتیمانیمان بۆ ئەم قۆناغە ناوێت و ئێمە دیموکراتییەکی کۆنفیدراڵیزمیمان دەوێت و هەر میللەتێک و جۆرە دینێک دەتوانێت لەژێر ئەم ناونیشانەدا بژی .
لە تورکییەوە: هەڵوێست ئەنوەر
سەرچاوە: حورییەت
25/06/2013
ئەمرۆ شاندێكی بەدەپە سەردانی عەبدوڵا ئۆجەلانیان كرد لەدورگەی ئیمرالی، وەزارەتی دادی توركیا رێگەی نەدا سری سورەیا ئوندەر پەرلەمانتاری بەدەپە لەگەڵ وەفدەكەدا بچێت بۆ ئیمرالی.
ئەمرۆ دووشەمە، سەلاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی بەدەپەو پەروین بوڵدان جێگری سەرۆكی فراكسیۆنی بەدەپە لەپەرلەمانی توركیا وەك شاندی حەوتەمی بەدەپە سەردانی دورگەی ئیمراڵیان كرد.
بریار بوو رۆژی یەكشەمە شاندەكەی بچنە ئیمرالی، بەڵام بەهۆی ئەوەی وەزارەتی دادی توركیا پێدگری لەسەر ئەوەكردبوو كە دەبێت ئەوان ئەندامانی وەفدەكە دیاریبكەن سەردانەكە بۆ ئەمرۆ دواخرا.
كەناڵی ntv توركیا بڵاویكردەوە وەزارەتی داد رێگەینەدا سری سورەیا لەگەڵ وەفدەكە بڕواتو ئەوەش دووەمجارە رێگە بەناوبراو نادرێت سەردانی ئۆجەلان بكات.
ئۆندەر هۆكاری رێگەنەدانیشی بۆ بەشداریكردنی لەخۆپیشاندانەكانی گۆڕەپانی تەقسیمی ئەستەنبوڵ گەڕاندوەتەوە.
هەفتەی رابردوو ئەو شاندە سەردانی قەندیلیان كردو پەیامی كۆتایی سەرۆكایەتی كۆنسەی كەجەكەیان بۆ ئۆجەلان برد.
دوای گەڕانەوەی وەفدەكە ناوەندی گشتی بەدەپە رایگەیاند دەربارەی چۆنیەتیو ناوەرۆكی دیدارەكان سبەینێ لێدوانێكی نوسراو بۆ رایگشتی بڵاودەكرێتەوە .
دانا رەزگەیی
hawlati
25/06/2013
ئێوارهى دوێنێ, نێچیرڤان بارزانى سهرۆكی وهزیرانی ههرێمى كوردستان لهگهڵ مارتن كۆپلهر نوێنهرى سكرتێرى گشتیى نهتهوه یهكگرتووهكان له عیراق كۆبۆوه كه به بۆنهى كۆتایى هاتنى كارهكهى له عیراق و بۆ ماڵئاواییكردن، سهردانى سهرۆك وهزیرانى كرد بوو و باسیان له چهند پرسێكی ههنوكهیی عێراق و ناوچهكه كرد.
له دیدارێكدا نوێنهرى سكرتێرى گشتیى نهتهوه یهكگرتووهكان، سوپاس و پێزانینى خۆى پێشكهش به نێچیرڤان بارزانى و حكوومهتى ههرێمى كوردستان كرد بۆ ئهو هاوكارى و ههماههنگییهى بهردهوام لهگهڵ UN و دهزگاكانى نهتهوه یهكگرتووهكانیان كردووه و دهیكهن. ئاماژهى بهوهش دا كه كاتێك له عیراق دهستبهكار بوو، یهكهمین سهردانى خۆى له دهرهوهى بهغدا بۆ ههڵهبجه ئهنجام دا و ئهمڕۆش بهر لهم دیداره و له كاتێكدا كارهكانى له عێراق كۆتایى دێت، دووباره سهردانى ههڵهبجهى كردهوه.
لاى خۆیهوه نێچیرڤان بارزانى به ناوى خۆى و حكوومهتى ههرێمى كوردستانهوه سوپاسى ڕۆڵ و ماندووبوونى نوێنهرى سكرتێرى نهتهوه یهكگرتووهكانى له عیراق كرد و ڕۆڵى مارتن كۆپلهرى له ههوڵدان بۆ چارهسهركردنى كێشهكانى عیراق و مامهڵه و ڕهفتارى هاوسهنگى لهگهڵ لایهن و پێكهاته نهتهوهیى و مهزههبیهكانى عیراق بهرز نرخاند و هیواى سهركهوتنى له كار و ئهركى تازهیدا بۆ خواست.
پهیوهندییهكانى ههولێر و بهغدا لایهنێكى دیكهى دیدارهكه بوون، كه تیایدا كۆپلهر دهسپێكردنهوهى گفتوگۆكانى نێوان ههردوو حكوومهتى فیدرال و حكوومهتى ههرێمى كوردستانى به ههنگاوێكى ئهرێنى و سهردانى نێچیرڤان بارزانى بۆ بهغدا كه بووه هۆى دهسپێكردنهوهى دانوستانهكانى نێوان ههردوولا، به دهستپێشخهرییهكى گرنگ و پێویست له قهڵهم دا.
لاى خۆیهوه سهرۆك وهزیران دووپاتى كردهوه كه ههرێمى كوردستان ههمیشه لهگهڵ ئهوهدا بووه كێشهكان له ڕێگهى دیالۆگ و لێكگهیشتنهوه چارهسهر بكرێن و ئاماژهى بهوه دا بۆ چارهسهركردنى كێشهكان لهسهر دانوستان و گفتوگۆ بهردهوام دهبین و ڕایگهیاند ئێستا چاومان له كارى ئهو لیژنانهیه كه به هاوبهشى له نێوان ههردوولادا بۆ چارهسهركردنى كێشهكان دامهزراون.
دهربارهى پرسى پهنابهرانى سووریاش له ههرێمى كوردستان، نێچیرڤان بارزانى جهختى لهسهر ئهوه كردهوه كه پهنابهران پێویستیان به هاوكاریى زیاترى نهتهوه یهكگرتووهكان و حكوومهتى فیدرال ههیه و ئاماژهى بهوهى دا كه پێشبینیى ژمارهى زیاترى پهنابهران دهكهین، بۆیه دهبێ نهتهوه یهكگرتووهكان و حكوومهتى فیدرال ڕۆڵێكى كاراتر بۆ هاوكاریى پهنابهران و پێشكهشكردنى كۆمهك و یارمهتیى زیاتر، بگێڕن.
س . س
pna
25/06/2013
وەزیری دەرەوەی سووریا رایدەگەیەنێت، ئەوانەی پێیانوایە بەشداریكردنی حكومەتی سووریا لە كۆنگرەی جنێف 2 بۆ ئەوەیە دەسەڵات رادەست بكەن، "تووشی وەهم بوون".
وەلید موعەلیم، وەزیری دەرەوەی سووریا، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: "لەپێناو راگرتنی تیرۆر و شەڕ بەشداری كۆنگرەی جنێف 2 دەكەین و پێشمانوایە كۆبوونەوەی جنێف هەلێكی راستەقینەیە و نامانەوێ لەدەستی بدەین".
موعەلیم ئەگەری رادەستكردنی دەسەڵات بۆ لایەنەكانی ئۆپۆزیسیۆنی رەتكردەوە و رایگەیاند "ئێمە بۆ ئەوە بەشداری كۆنگرەی جنێف ناكەین دەسەڵات رادەستی لایەنی بەرامبەر بكەین، بەڵكو ئامانجی بەشداریكردنمان لەپێناو دروستكردنی حكومەتێكی نیشتیمانی بنكە فراوانە، كە نوێنەرایەتی هەموو لایەنەكانی سووریا بكات".
وەزیری دەرەوەی سووریا ئاماژەی بە شەڕی قوسەیر كرد و رایگەیاند "دوای شەڕی قوسەیر هەستمان كرد ئەوەی سوپای سووریا بەدەستی هێناوە كارێكی ستراتیژییە، بەتایبەت دوای ئەوەی دەستگرتنەوەمان بەسەر قوسەیر كاردانەوەی نێودەوڵەتی لێكەوتەوە و بڕیاردرا ئۆپۆزیسیۆن چەكدار بكرێت".
سەبارەت بە ئەگەری بەكارهێنانی چەكی كیمیاوی، موعەلیم گوتی "ئێمە لە سووریا هەرگیز رۆژێك نەمانگووتوە هێزە چەكدارەكانمان چەكی كیماوییان هەیە، بەڵام ئەمە گومانی ئێمەی جوڵاند كە بۆچی سەرۆكی ئەمریكا پرسی بەكارهێنانی چەكی كیماوی دەجوڵێنێ و پشت بە راپۆرتی درۆ دەبەستێ".
گوتیشی: "بە چەكداركردنی ئۆپۆزیسیۆن هاوسەنگی هێز ناگەڕێتەوە، بەڵكو تەگەرە دەخاتە بەردەم كۆنگرەی جنێف 2".
24/06/2013
پێشانگایهكی شێوهكارێ كورد ئاڕش یاسهمهن پوور، به ناوهرۆكی ئهنفال له گهلهری سووڕهی پهردیسی سینهمای بههمهنی شاری سنه كرایهوه.
بهرپرسی بهشی هونهرگهلی شێوهكاری حهوزهی هونهری پارێزگای كوردستان خهبات نهودینیان، به ئاژتنس و رادیۆی پهیامنێر راگهیاند: پێشانگای شێوهكاریی، شێوهكاری كورد ئاڕش یاسهمهن پوور، به ناوهرۆكی ئهنفال، به هاوكاری و پشتیوانی حهوزهی هونهری پارێزگای كوردستان له 22 ئهم مانگه له گهلهری سووڕهی پهردیسی سینهمای بههمهنی شاری سنه كرایهوه و تا 26 ئهم مانگه درێژهی دهبێت.
گوتیشی: لهم پێشانگایهدا 16 بهرههمی شێوهكاری له قهبارهی 70 × 100 به ناوهرۆكی ئهنفال و به كهڵك وهرگرتن لهو كارهساته دڵتهزێنه خڕاونهتهوهڕوو كه یاسهمهن پوور به كهڵك وهرگرتن له تهكنیكی بۆیه و زهیتی ئهم تابڵۆیانهی خوڵقاندووه.
ئاڕش یاسهمهن پوور له شاری سنه له دایك بووه، دهرچووی زانكۆی سووڕهی تارانه و ساڵی 1992 دهستی به كاری هونهری كردووه، تا ئێستا چهندین پێشانگای شێوهكاری تاكهكهسی كردۆتهوه، لهوانه: پێشانگای شێوهكاری ماڵی كورد له سنه ـ ساڵی 2000، پێشانگای هێڵكاری و شێوهكاری كۆمهڵگهی فهرههنگی و هونهری له شاری بانه ـ ساڵی 2003، پێشانگای هێلكاری گهلهری فهرههنگ و ئیرشاد له شاری سنه ـ ساڵی 2005، پێشانگای كاڵكۆگرافی واته چاپی دهستی گهلهری فهرههنگ و ئیرشاد له شاری سنه ـ ساڵی 2008 و پێشانگای شێوهكاری به ناوهرۆكی ئهنفال له شاری تاران، ساڵی 2009.
له ساڵانی رابردوودا چهندین پێشانگای شێوهكاری هاوبهشیشی كردۆتهوه، لهوانه: پێشانگای هێڵكاری قوتابیانی ئهنجومهنی هونهرگهلی شێوهكاری گهلهری فهرههنگ و ئیرشاد له شاری سنه ـ ساڵی 1999، پێشانگای شێوهكاری به ناونیشانی "له ماڵی ئاسهف تا ماڵی ئاسهف" له شاری سنه ـ ساڵی 1999، پێشانگای هونهرگهلی شێوهكاری گهلهری فهرههنگ و ئیرشاد له شاری سنه ـ ساڵی 2004، یهكهمین پێشانگای گرووپی كارگهی شێوهكارانی ئازادی حهوزهی هونهری له شاری سنه ـ ساڵی 2004، پێشانگای گرووپی شێوهكارانی سنه له شاری سهقز ـ ساڵی 2005، پێشانگای شێوهكاری نوێخوازی كوردستان له رێكخراوهی فهرههنگی و هونهری سهبا له شاری تاران ـ ساڵی 2006، پێشانگای شێوهكاری و پهریكهرتاشی هونهرمهندانی كوردستان له شاری چابههار، ساڵی 2006، یهكهمین ئێكسپۆی قوتابیان له زانكۆی سووڕهی تاران ـ ساڵی 2007، پێشانگای شێوهكاری له گهلهری سووڕهی رێكخراوهی تهبلیغاتی ئیسلامی تاران ـ ساڵی 2008، پێشانگای شێوهكاری ههڵبژاردهی پارێزگاكان له رێكخراوهی فهرههنگی و هونهری سهبای تاران ـ ساڵی 2009، پێشانگای چاپی ئاسن واته تهكنیكی Mezzotint له وڵاتی ئیسپانیا ـ ساڵی 2010 و پێشانگای گرووپی فۆتۆگرافی ئهشكهوتهكانی پارێزگای كوردستان له گهلهری سنه ـ ساڵی 2011.
مهنسوور جیهانی/ پ. ف
pna
24/06/2013
بڕیاربوو سەرلەبەیانی ئەمڕۆ شاندێكی پارتی ئاشتی و دیموكراسی BDP بەمەبەستی ئەنجامدانی دیدارێك لەگەڵ عەبدوڵڵا ئۆجەلان، سەردانی دوورگەی ئیمڕالی بكەن، بەڵام وەزیری دادی توركیا رێگەی بە سەردانی شاندەكە نەدا.
پەروین بوڵدان، جێگری سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی ئاشتی و دیموكراتی (BDP) لە پەرلەمانی توركیا، لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) رایگەیاند: "لەو چاوپێكەوتنەی، كە پێشتر لەگەڵ حكومەتدا ئەنجاممان دابوو پێیان راگەیاندین، كە لەوانەیە رۆژی یەكشەممە رەوانەی دورگەكەمان بكەن، بەڵام تاوەكو دوێنێش هیچ وەڵامێكیان نەبوو".
بوڵدان لەبارەی هۆكاری وەڵامنەدانەوەیان لەلایەن وەزیری داد، گوتی: "لە راستیدا هۆكاری ئەمە نازانین، ئاخۆ كێشەیەكی تەكنیكی هەیە، یان كێشەكە پەیوەندی بەخودی شاندەكەوەیە".
بوڵدان ئاماژەی بەوەشدا "بڕیارمانداوە 15 رۆژ جارێك سەردانی ئیمڕالی بكەین، ئەمڕۆ وادەی سەردانەكامان بوو، هیوادارم وەڵاممان بدەنەوە و لە ماوەیەكی نزیكدا سەردانەكە ئەنجام بدەین".
بوڵدان زیاتر گوتی: "لە سەردانەكەی پێشوودا، لەگەڵ ئۆجەلان لەبارەی رووداوەكانی پاركی گەزی و قۆناخی كشانەوە و ئەو كۆنفرانسانەی سازدەكرێن گفتوگۆمان كرد، لەوانەیە لە چاوپێكەوتنەكەی ئەمجارەماندا دووبارە قۆناخی كشانەوە، كە ئاخۆ گەیشتووەتە چ ئاستێك و ئەو هەنگاوانەی حكومەت بەو ئاراستەیەدا پێشكەوتنی بەخۆوە بینیوە یان نا، گفتوگۆی لەبارەوە بكرێ".
بوڵدان لەبارەی چاوپێكەوتنەكانیان لەگەڵ حكومەت، گوتیشی "پاكێجێكمان داوەتە حكومەت لەبارەی بەرەوپێشچوونی پرۆسەی ئاشتی، چاوەڕوان دەكرێ لە چەند رۆژی داهاتوودا پاكێجەكە لەلایەن حكومەتەوە رابگەیەنرێ".
23/06/2013
بەهۆی ئەو توندوتیژیانەی كە حكومەتی توركیا لە دژی خۆپیشاندەرانی پاركی گێزی بەكارهێناوە، ئەڵمانیا بڕیاریدا گفتوگۆكانی تایبەت بە وەرگرتنی توركیا لە یەكێتی ئەوروپا رابگرێت. لای خۆشیەوە وەزیری توركیا، بۆ كاروباری یەكێتی ئەوروپا، بە تووندی وەڵامی حكومەتی ئەڵمانیای دایەوە.
23/06/2013
لهئایندهیهكی نزیكدا یهكهم كهناڵی تایبهتمهندی بواری ئابووری لهههرێمی كوردستان دهكرێتهوه، نێت تیڤی دهبێته یهكهمین ئهزموونی میدیای بینراوی كوردی كه گرنگی بهبوارهكانی وهبهرهێنانو ئاڵوگۆڕی بازرگانیو سهرچاوه سروشتییهكان دهدات. لهپاڵ ئهمانهشدا بینهری كوردی بهردهوام ئاگاداری نوێترین ههواڵو گۆڕانكارییهكانی ههرێمی كوردستانو ناوچهكه دهبێت.
بۆردی بەڕێوەبەری نێت تی.ڤی کە ئەم هەواڵەی بۆ ئاژانسی هەواڵی پەیامنێر ناردوە، دەڵێت: سیاسهتی كهناڵهكه لهسهر بنهمای پێویستیهكانی ئابووری كوردستان و دونیا و جیهانی كار بنیادنراوه. ههموو زانیاری و ئامارهكان لهسهر یهك شاشه، لهڕێگهی نێت تیڤی یهوه دهروازهی پردی بازرگانی نێوان كوردستان و ولاَتانی دنیا فراوانتر دهكات.
ئەم کەناڵە ئابووریە، هەموو هەواڵەکانی پێوەندیدار بە کاورباری ئابووری و بازرگانیی لە خۆ دەگرێت و بەر دەوام لە ٢٤ سەعاتی شەو و رۆژدا نرخی دراوەکان و کانزا بایەخدارەکان لە سەر شاشە پێشانی بینەرانی دەدات.
م. ش
pna
23/06/2013
سوپای سوریای ئازاد، رایدهگهیهنێت، یهكهم وهجبهى چهكو تهقهمهنى وهرگرت، پێیانیشوایه بهو چهكانهوه پێدهچێت رێڕهوى شهڕهكه له بهرژهوهندى ئۆپۆزسیۆن یهكلایی بكرێتهوه.
لوئهى میقداد، ههماههنگى سیاسیو راگهیاندنى سوپای ئازاد، وتى :" دهستهى ئهركان له سوپای ئازاد كۆمهڵێك چهكو تهقهمهنى وهرگرت، كه پێشتر لیوا سهلیم ئیدریس، سهرۆكى دهستهكه به لیستى دهستنیشانكراو له چهند وڵاتێكى پشتگیر له گهلى سوریا داوایكردبوو".
ههر له چوارچێوهى سوریادا، سوپاى رژێم، به خهستى بۆمبارانى گهڕهكى قابوون له باكوورى شارى دیمهش كرد، كه لهو بۆمبارانكردنهدا مووشهكى جۆرى (فهجر3)ى ئێرانى بهكارهێنا.
به پێی مهرسهدی مافهكانى مرۆڤى سوری، هێزهكانى سوپای رژێم بهو بۆمبارانكردنهى دهیهوێت ئهو گهڕهكه كۆنترۆڵ بكاتهوهو چهكدارانى ئۆپۆزسیۆن وهدهر بنات.
دوێنی (ههینی 21ى حوزهیران) ، چهند ناوچهیهكی سوری، خۆپیشاندانیان ئهنجامدا دژ به رژێمى سوریاو سهرۆكهكهى بهشار ئهسهد به ناوى "ههینی سهرخستنى شام به كردار نهك به قسه" وهك ئاماژهیهك بۆ زۆرى ئهو كۆبوونهوانهى لهسهر سوریا دهكرێت، كه تهنها بهیاننامهیان لێبهرههم دهبێت.
لهلایهكی دیكهوه، چوار ئهندامى ئهنجومهنى پیرانى ئهمریكا پرۆژهیاسایهكیان پێشكهشكرد، كه تیایدا رێگرى دهكرێت له باراك ئۆباما، سهرۆكى ویلایهته یهكگرتووهكانى ئهمریكا هاوكارى سهربازى پێشكهش به ئۆپۆزسیۆنى سوریا بكات، ئهو چوار ئهندامه وتییان، ئیداره هیچ زانیارییهكى پێشكهش نهكردووه سهبارهت بهو دهستێوهردانه، وهك خۆیان ئاماژهیان پێداوه.
له عهرهبییهوه: سۆران كهریم
سهرچاوه: شهرقولئهوسهت
22/06/2013
لە درێژەی دیدار و سەردانەکانی چالاکوانانی بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان بۆ نوێنەرایەتی حیزب و لایەنە سیاسی و کۆمەلایەتی و ئاینییەکانی هەر چوارپارچەی کوردستان، رۆژی سێ شەمبە رێکەۆتی 11/06/2013، شاندێکی کۆماریخوازان بە سەپەرشتی چالاکوانی هێژا کاک ئیبراهیم بایەزیدی نوێنەری بزووتنەوەی لە هەۆلێر،سەردانی نوێنەرایەتی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانیان لە شاری هەۆلێر کرد.
لەم دیدارەدا کە بە مەبەستی ناساندنی پرۆژەی ئاشتەوانی بزووتنەوە و، هەروەها لە راستای سیاسەتی بزووتنەوە لەمەر دامەزراندنی پەیوەندی دۆستانە دەگەل گشت لایەنەکانی کوردستانی دا ئەنجامدرا، شاندی بزووتنەوەی کۆماریخوازان زۆر بەگەرمی لەلایەن بەرێزان کاک ئیبراهیم زێوەیی ئەندامی کۆمیتەی ناوەندی و نوینەری حیزب لە هەۆلێر و کاک حەسەن کاکیلی کادری نوێنەرایەتی حدک لە هەۆلێر، پێشوازیان لێکرا.
لەسەرەتای باس و ئاخفتنەکاندا، نوێنەری بزووتنەوە لە هەۆلێر دوابەداوی ناساندنی پرۆژەی ئاشتەوانی و چالاکیەکانی بزووتنەوەی کۆماریخوازان لەمەر رەخساندنی زەمینەی پێویست و گوونجاۆ بۆ دەستپێکی پرۆسەی دیالۆگ و دانووستاندنی لایەنەکانی دەخیل لە کیشەی کورد لە رۆژهەلاتی کوردستان دا، باسێکی چری دووقۆلیان سەبارەت بە رەۆتی گۆران و گۆرانکارییەکانی هەنووکەیی جیهانی، ناۆچەیی و کوردستانی، و هەروەها پێویستی تەئسیرپەزیری و خۆتەیاری گشت لایەک لە گەل دەرئەنجامەکانی ئەم گۆرانکارییانە هێنایە بەرباس.
تەوەرێکی دیکە باسەکە پەێوەندیداربوو بە زەرورەت و پێویستی لێکنێزیک بوونەوەی گشت حیزب و لایەنەکان و چرکردنەوەی هاۆکاری گشت لایەنی، لەمەر رەخساندنی کەش و هەوای گوونجاۆ بۆ ساغکردنەوەی یەکریزی و یەکدەنگی و چەسپاندنی ئەسلی ئیستراتێژیکی یەکدەنگیسازی لە پێناۆ دەستەبەرکردنی سەروەری سیاسی بۆ خەلکی رۆژهەلاتی کوردستان، کە دوولایەن بە تێبینییەوە هاۆرابوون.
لەدرێژەی باس وئاخفتنی دوولایەندا، باسێک سەبارەت بە هەلبژاردنەکانی ئێران و کوردستان و بانگەوازی بزووتنەوەی کۆماریخوازان بۆ مشارکەت و بەشداری فەعالی خەلک و ئاکامەکانی بایکوت کردن و نەکردنی کرا، لە کۆتایی دانیشتنەکەدا باس لە شێوازی خەباتی مەدەنی و دوور لە گرژی و رادیکالی و هەۆلدان بۆ حەللی کێشەی کورد لە رێگای دیالۆگ و گۆفتمانی ئاشتەوانی کرا، کە هەر دوو لایەن لەسەر ئەم شێوازە لە خەبات هاۆرا بوون.
شایانی باسە دیدارەکە زیاتر لە سەعاتێکی خایاند و دوولایەن لەسەر درێژەی دیدارەکان و قایمکردنی پەیوەندی دوو قۆلیان پێداگریان کرد.
21/06/2013
موراد قەرەیلان رایگهیاند که دەوڵەتی توركیه هەنگاوەكانی پرۆسەی بهرهو ئاشتی سست دهکا، "ئێمه گەریلاكانمان كشاندهوه كەچی دەوڵەتی توركیه تا دێ جووڵانەوە سەربازییەكانی زیاتر دەكا.
لە چاوپێکهوتنێکدا، موراد قەرەیلان، بە ئاژانسی ههواڵدهریی فورات-ی راگەیاند، "ئێمه ئهرکی سهر شانی خۆمان بهرهو ئاشتی بهجێ هێنا، بەڵام دەوڵەتی توركیه تازە خەریكی درووستكردنی بارەگای نیزامیی، بورجی چاودێری و بەنداوی ئاوە، ئەم جووڵانەوانەش ئەوە دەردەخەن که دەوڵەت ئامادەكاری بۆ شەڕێكی نوێ دەكا و گومان لای كورد دروست دەكا".
قەرەیلان گوتیشی: "دەبوو هاوكات لەگەڵ كشانەوەی گەریلاكانمان، دەوڵەتی توركیه هەموو دەستگیركراوەكانی KCK ی ئازاد کردبایه، بەڵام سزادانی 6 ئەندامی دیكەی BDP بە مانای ئهوهیه که توركیه دوژمنایەتی گەلی كورد دەكا".
لە دەیەمین دانیشتنی دادگای سزای قورس لە ئیزمیر، 6 ئەندامی پارتی BDP لە مانیسا سزای 83 ساڵ زیندانیكردنیان بەسەردا سەپێندرا.
لە رۆژی 15/5/2013 دادگای تایبەت لە ئامەد سزای 1500 دۆلاری كەسوكاری قوربانیانی رۆبۆسكی دا، ئەوەش بەهۆی ئەوەی که یادی ئهم رووداوەیان كردۆتەوە.
قەرەیلان گوتیشی: "رەجەب تەیب ئەردۆغان لە لایەك ئۆجەلان به سەرۆكی گرووپی تیرۆریستی دهزانێ، لەلایەكی دیكەشەوە وتووێژی ئاشتی لەگەڵ دەكا، ئەمەش ناكۆكییەكی گەورەیە".
وەزیری دەرەوی رووسیا رای دەگەیێنێت مۆسكۆ خوازیاری ئەوەیە بە زووترین كات دانوستانەكانی نێوان تاران و شەش وڵاتە زلهێزەكەی جیهان دەستپێبكەنەوە، پێشوازی بڕیارەكەی رووحانیش دەكەین كە دەخوازێت كێشەی ناوەكی وڵاتەكەی چارەسەر بكرێت.
سێرگی لاڤرۆف، وەزیری دەرەوەی رووسیا، رۆژی پێنج شەممە 20-6-2013 رایگەیاند "ئەگەر ئێران پیتاندنی یۆرانیۆم رابگرێت، گرووپی 5+1 بە ئاڕاستەی راگرتنی گەمارۆ نێودەوڵەتییەكان، بۆ سەر ئەو وڵاتە هەنگاو دەنێت".
بە پێی هەواڵی (radiofarda)، لاڤرۆف لە چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ كەناڵی 24ی رووسیا، رایگەیاند "مۆسكۆ پێشوازی لە بڕیاری حەسەن رووحانی سەرۆكی هەڵبژێردراوی ئێران دەكات، كە دەخوازێت كێشەی ناوەكی وڵاتەكەی چارەسەر بكرێت".
وەزیری دەرەوەی رووسیا گووتیشی" مۆسكۆ خوازیاری ئەوەیە پاش تەواوبوونی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی ئێران، دانوستانەكانی نێوان تاران و شەش وڵاتە زلهێزەكەی جیهان، بە زووترین كات دەستپێبكەنەوە".
حەسەن رووحانی لە یەكەمین كۆنگرەی رۆژنامەوانیدا وەك سەرۆكی ئێران، رایگەیاند: "تاران ئامادەیە روونكردنەوەی زیاتر لەسەر بەرنامە ناوەكییەكەی بدات".
هاوكات ئەو لێدوانەی رووحانی لە لایەن وڵاتە زلهێزەكانی رۆژئاوا كاردانەوەی باشی لێكەوتەوە.
21/06/2013
حزبی بەعسی عێراقی هەڵوەشاوە ئاشكرایكرد یەكێك لەو كەسانەیان كوشتووە، كە سەدام حسێنی سەرۆكی پێشووی عێراقیان لەسێدارەدا، بەبێ ئەوەی كاتی كوشتنەكەی دیاری كردبێت.
لەبەیاننامەیەكدا كەلەسەر ماڵپەڕی زیقار وتەبێژی ڕەسمی حزبی بەعسەوە ئەمرۆ هەینی بڵاویكردوەتەوە، لەسەرچاوەیەكی ئاگادارەوە گواستویەتیەوە، تێیدا هاتووە “پیاوانی بەرگری لە نزیك ناحیەی یوسفیەی سەر بەقەزای مەحمودییەی باشوری بەغدا لەسەر ڕێگای گشتی دەسترێژیان لە محەمەد نسەیف مالكی كردووە و دەستبەجێ كوشتویانە.”
تائێستا بەرپرسانی حكومەتی بەغدا هەواڵی كوژرانی مالیكیان پشتراستنەكردوەتەوە هەروەك چۆن رەتشیانەكردوەتەوە.
لەبەیاننامەكەدا حزبی بەعسی هەڵوەشاوە، ئاماژەی بەوەكردوە محەمەد نسەیف یەكێكە لەو كەسانەی كە لە گرتەی ڤیدیۆیی لە سێدارەكانی سەدام حسێنی سەرۆكی پێشوی عێراقدا دەردەكەوێت، دەیەوێت چاوی سەدام حسین ببەستێتەوە، بەڵام ناوبراو رەتیدەكاتەوە، تا دواتر ئەو كەسە سەدام بەرەو پەتی سێدارەكە دەبات.
بەر لەداگیركردنی عێراق لەلایەن ئەمریكاوە، مالیكی لەقەزای توریج سەوزە فرۆش بوە، دواتر بۆتە تیمی پاسەوانی تایبەتی مالكیو لەسەر ئەركی لە سێدارەكانی سەدام حسێن پلەكەی بەرزكراوە بۆ نەقیب. بەپێی بەیاننامەكەی حزبی بەعس.
بەرەبەیانی 30 دیسەمبەری 2006، سەدام حسێن لەبەغدا حكومی لەسێدارەدانی بەسەردا سەپێنرا.
22/06/2013