بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی ئیرنای ئێرانی پیاوێكی تەمەن (80) ساڵەی ئێرانیی،کە لەپارێزگای فارس دەژی، بۆماوەی زیاتر لە (60) ساڵە بەهیچ جۆرێك خۆی نەشۆردووە نەشۆردوەو بە خواردنی لاشەی گیانلەبەرە مردووەکان دەژی
ماڵپەڕی ئیرنا بڵاویکردووەتەوە کە ئەو پیاوە بە مامە حاجی ناسراوە، خەڵکی گوندی دەژگاهی ناحیەی دەهرومی قەزای فەراشبەندیی پارێزگای فارسە کە لە باشووری رۆژئاوای ئێران هەڵکەوتووە و بۆ ماوەی ٦٠ ساڵە خۆی نەشۆردووە.
مامە حاجی دوو شوێنی هەیە بۆ حەوانەی خۆی کە یەکێکیان چاڵێکە کە وەکوو گۆڕ هەڵی کەندووە و ئەویدیکەشیان خانوویەکە کە خەڵک بە بلۆک بۆیان ساز کردووە.
6/1/2014
وهزارهتی پلاندانانی عیراق ساڵی 2015 سهرژمێری گشتیی دانیشتوان ئهنجام دهدات، گهر ئامادهكاریهكانیش لهمساڵدا تهواو كران، ئهوا پرۆسهكه لهمساڵدا ئهنجام دهدرێت.
مههدی عهلاق بریكاری وهزیری پلاندانان و سهرۆكی دهزگای ناوهندی سهرژمێریی بهرۆژنامهی سهباحی راگهیاند، گهر هیچ بڕیارێك لهبارهی جێبهجێكردنی پرۆسهی ئهنجامدانی سهرژمێریی دانیشتوان لهمسالدا نهدرا، ئهوا ساڵی داهاتوو سهرژمێرییهكه ئهنجام دهدرێت، وتیشی: پێویسته چاوخشانهوه بكرێت بهسهرجهم چالاكیه هونهری و تهكنیكیهكانی پرۆسهی سهرژمێریی كردنهكهدا لهپاڵ لهبهرچاوگرتنی گۆڕانكاریی لهچڕی دانیشتوان لهناوچهكاندا .
بهوتهی بریكاری وهزیری پلاندانانی عیراق، ئهنجامدانی پرۆسهی سهرژمێریی پێویسی بهساڵێك رێكخستن ههیه، ههروهك پرۆسهی ژماره لێدان و گهمارۆدان دهبێت سهرلهنوێ دووباره بكرێتهوه، ئهوهشی خستهڕوو كه گۆڕان بهسهر شوێن و چڕی دانیشتوان و چهند شتێكی دیكهدا هاتووه.
هاوكات وهزارهتی پلاندانان سهرجهم ژمارهی دانیشتوانی عیراقی به 35 ملیۆن كهس مهزهنده كردووه و رێژهی نێرینهی به سهدا 51 خهمڵاندووه، وهزارهت بۆ ئهم سهرژمێرییهی دانیشتوان پشتی بهستووه به بنهمای رێژهی ساڵانهی گهشه لهعیراق كه به سهدا 3 مهزهنده كراوه، ههروهك ههمان پێوهرهكانی پێشووتری بۆ رێژهی مردن لهبهرچاو گرتووه.
مهسهلهی سهرژمێریی دانیشتوان یهكێكی دیكهیه لهو كێشانهی روبهروی ههرێمی وكوردستان و بهغدا بۆتهوه، بهتایبهت لهناوچه جێناكۆكهكان و پارێزگاكانی ههرێم كه سهرژمێریی دانیشتوان تیایاندا بهرزه بههۆی رهوشی ئارامی ههرێم، بهپێچهوانهی ناوچهكانی دیكهی ناوهڕاست و خوارووی عیراق كه بهردهوام تهقینهوهو كردهخۆكوژییهكان گیانی هاوڵاتیان دهكهنه ئامانج، ئهمهش وایكردووه حكومهتی بهغدا مهترسی لهئهنجامدانی ههر پرۆسهیهكی سهرژمێریی بكات لهئێستادا نهوهك رێژهی كورد لهو ئاسته زیاتر بێت كه مهزهندكراوه.
06/01/2014
لە رۆژهەڵاتی كوردستان خەڵك بە هیواوە دەنگیان بە ئەنجوومەنی شارەكان دا، بەڵام ئێستا ئەو ئەنجوومەنانە خۆیان لە كێشەكانەوە گلاندووە، ئەنجوومەنی شارەوانی بانە بەدەست كێشەی دووبەرەكییەوە دەناڵێنێت، بەشێك لە ئەندامانی ئەنجوومەنەكەش دەڵێن سەرۆكی شارەوانی شارەكەیان بەسەردا سەپێنراوە. ئەنجوومەنی شارەكان، كە بڕیاربوو چارەسەری كێشە و گرفتەكان بن و خەڵكیش هەر بەو هیوایە دەنگیان پێ دان، بەڵام ئێستا خۆیان لە باتڵاقی كێشە و گرفتەكان دا. ئەنجوومەنی شارەكانی ژمارەیەك لە شارەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان تووشی كێشەی جدیی هاتوون. ئەنجوومەنی شاری بانە لە مێژە بە دەست دووبەرەكییەوە تووشی كێشە بووە، كێشە لەسەر دیاریكردن یان هەڵبژاردنی سەرۆكی شارەوانی. كێشەكان لە شورای شاری بانە كاتێك تەقینەوە كە پارێزگای پێشووی سنە، سەرۆكی شارەوانی ئەم شارەی دیاریكرد. بەشێك لە ئەندامانی ئەنجوومەن دەڵێن سەرۆكی شارەوانی سەپێنراوە، لەجیاتی ئەوەی كە هەڵبژێردرێ. ئەنجوومەنی شورای شارەكان سەرۆكی شارەوانییەكان هەڵدەبژێرن، یەكێك لە كارە گرینگەكانی ئەوانیش ئەمەیە. ئەندامانی ئەنجوومەنی شارەكانی پارێزگای كرماشانیش لە دیاریكردنی بەرپرسی دەستەی سەرۆكایەتی ناڕازین، چونكە بەرپرسی دەستەی سەرۆكایەتی بە تیروپشك دیاریكراوە، بەڵام ئێستا ئەندامانی شورای شارەكانی پارێزگای كرماشان دەڵێن: "بەرپرس دەبێت لە رێگای هەڵبژاردن و دەنگدانەوە دیاریبكرێ". ئەندامانی ئەنجوومانی شاری جوانڕۆش هێشتا سەرۆكی شارەوانییان دیاری نەكردووە، شاری پاوەش رەوشێكی هاوشێوەی هەیە. ئەندامانێك لە ئەنجوومەنی شارەكانی بۆكان و مەهابادیش دوای وەگرتنی بەرپرسیارێتی، دەستیان لە كارەكانیان كێشایەوە.
رووداو - بانە 6/1/2014
رهوشی مرۆیی سوریا و برسێتی له سوریا گهیشتووهته ئاستێكی مهترسیدار و بووهتههۆی تۆماركردنی حاڵهی گیانلهدهستدان بهتایبهت له نێو منداڵاندا.
بهپێی ههواڵێكی سایتی عهرهبیه، نه خۆپیشاندان و نه ههوڵه دیپلۆماسییهكان، سهركهوتوونهبوون له شكاندنی ئهو گهمارۆیهی رژێمی بهشار ئهسهد ماوهی زیاتر له پێنچ مانگه بهسهر كامپی یهرموك-ی تایبهت به ئاواره فهلهستینییهكان سهپاندوویهتی.
بههۆی ئهو گهمارۆیهوه، كامپی یهرموك، بێ خۆراك و كارهبا و دهرمان و پێداویستیی پزیشكی و ئاو ماونهتهوه و ئهوهش بووهته بهرزبوونهوهی نرخی خۆراك لهو كامپه، بهجۆرێك كه نرخی یهك كیلۆ برنج گهیشتووهته شهش ههزار لیرهی سوری كه دهكاته 42 دۆلار.
دوای شكستهێنانی سهرجهم ههوڵهكانیش بۆ گهیاندنی خۆراك و كهلوپهلی سهرهتایی، دانیشتووانی كامپهكه ههڵمهتێكی ئهلیكترۆنییان له تۆڕی ئینتهرنێت لهژێر دروشمی (كامپی یهرموك رزگار بكهن) دهستپێكردووه.
ئهو ههڵمهته ئهلیكترۆنییه زانیاریی تهواوی لهسهر رهوش و گوزهرانی كامپی یهرموك بڵاوكردووهتهوه ههر له ژمارهی خهڵكی گهمارۆدراو و ژمارهی بریندار و كوژراوهكان.
بڕیاریشه بهڕێوهبهرانی ئهو ههڵمهته، 11ی ئهم مانگه بكهنه رۆژێكی میدیایی سهرتاسهری بۆ ههڵمهتهكهیان تا چالاكی و بانگهوازهكانیان ههر له سنووری تۆڕی ئینتهرنێت و دنیای گریمانهدا نهمێنێتهوه.
06/01/2014
لە ماوەی ساڵی رابردوو تەنها لە رێگەی دەروازەی نێودەوڵەتی حاجی ئۆمەران زیاتر لە 400هەزار تۆن خواردن و خواردنەوە لە ئێرانەوە گەیشتۆتە دەروازەی سنوری حاجی ئۆمەران و دوای ئەنجام دانی نزیكەی 20هەزار پشكنین زیاتر لە 1500تۆن گەرێندراوەتەوە وڵاتی سەرچاوە.
سەرپەرشتیاری كۆمەڵگای نێودەوڵەتی حاجی ئۆمەران مەسعود باتێلی بە ئاژانسی هەواڵی پەیامنێری راگەیاند: بەوپێیەی تاكو ئێستا لە هەرێمی كوردستان پشت بە كاڵاو كەل و پەل و خۆراك و ماددە هاوردەبوەكان دەبەسترێت رۆژانە لە رێگەی سنورەكانەوە دەیان كامیۆنی بارهەڵگر دەگەنە هەرێمی كوردستان سەرجەمی ئەو كاڵاو كەل و پەلانەش پشكنینی كیمیایی و فیزیاییان بۆ ئەنجام دەدرێت و رێگە بە خۆراك و ماددە نەشیاوەكان نادرێت هاوردەی هەرێم بكرێن و لە ماوەی ساڵی رابردوشدا پشكنین بۆ 400 هەزار تۆن خۆراك و خواردنەوە كراوەو لەو رێژەیەش 1 هەزارو 550 تۆن لە گەڵ 7هەزارو 743 كارتۆن و 9هەزارو 674پارچەو 2 هەزارو 76دانە لە پشكنینەكان دەرنەچوونەو رێگەی هاوردەكردنیان پێ نەدراوە.
لای خۆشیەوە بەرێوەبەری تەندروستی چۆمان خستیەروو بۆ دڵنیابوونی ئەو ماددە خۆراك و خواردنەوانەی هاوردە كراوون 3 رۆژ پێش گەیشتنیان بۆ دەستی بەكار بەر 19هەزارو 822پشكنینیان بۆ كراوە.
بەختیار چۆمانی/ج
pna
6/1/2014
گروپی دهوڵهتی ئیسلامی لهعێراقو شام (داعش)، لهكارخانهكانی شاری حهلهب لهسوریادا، دهستیكردووه بهدروستكردنی چهندین جۆر مادهی هۆشبهر لهشێوهی حهبدا.
ئاژانسی (فارس نیوز) بڵاویكردهوه، هاوشێوهی گروپه تیرۆرستیهكانی (قاعیدهو تاڵیبان) كه لهسنوری ئهفغانستان، كێڵگهی چاندنو دروستكردنی مادهی هۆشبهری (هیرۆین) پهرهپێدهدهن، لهسوریاش چهكدارانی داعش دهستیان بهههمان كاری قاعیده كردووهو لهههوڵی چاندنو دروستكردنی مادهی هۆشبهردان.
ئهوهش خراوهتهڕوو، لهدوای مانگێك لهدهستبهسهرداگرتنی چهند كارگهیهكی دهرمان لهشاری حهلهب، داعش دهستیكردووه بهدروستكردنی مادهی هۆشبهر لهشێوهی حهبو ناسراوه بهحهبی (میت)، كه بهمهترسیدارترین حهبی هۆشبهر ههژمار دهكرێت.
ئهوهش زانراوه، داعش ئهو ماده هۆشبهرهی بهرههمی دههێنێت، ههناردهی وڵاتانی ناوچهكهو جیهانی ناكات، بهڵكو تهنها بۆ ئهندامانی داعش سودیان لێوهردهگیرێت.
5/1/2014
NNA
وەزیری دەرەوەی وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا، جۆن كیری، پشتیوانیی خۆیانی بۆ عێراق لە شەڕی دژ بە ڕێكخراوی تیرۆریستیی قاعیدە ڕاگەیاند.
دوێنێ شەممە، سەرۆكوەزیرانی عێراق، نووری مالیكی، ڕایگەیاند، هێزە ئەمنییەكانیان لە شەڕكردن ناكشێنەوە تاكو كۆتایی بە دیاردەی چەكداری لە پارێزگای ئەنبار نەهێنێت.
كیری هەروەها جەخت دەكاتەوە لەوەی كە ئەو شەڕەی كە ئێستا لە نبارە بەرپا بووە، پێوەندی بە عێراقییەكان خۆیانەوە هەیە و ئەمەریكا بیری لەوە نەكردووەتەوە جارێكی دی هێزی سەربازی بۆ عێراق بنێرێتەوە.
وەزیری دەرەوەی وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا هاوكات باوەڕی وایە كە هێزەكانی سوپای عێراق و هۆزەكانی ئەنبار لە شەڕكردنیان دژ بە ڕێكخراوی تیرۆریستیی قاعیدە سەردەكەون.
سەرۆكی هێزی پیادەی عێراق، فەریق ڕوكن، عەلی غێدانیش دەڵێت، شەڕ لە نێوان چەكدارانی هۆزەكان و پۆلیس و سوپا بەردەوامە و تاونكاران نیانەوێ ئەنبار و عێراق خێر لە خۆیان ببینن. ئەو گوتیشی كە بەرەوڕووبوونەوەیان لە شوێنێكەوە بۆ شوێنێكی دیكە درێژەی هەیە و بەرەنامەكانیش ئەرێنین؛ جەختیش دەكاتەوە كە لە چەند سەعاتی داهاتوودا گورزی كوشندە لە مۆڵگەی ڕێكخراوی قاعیدە لە فەللوجە دەدەن.
لە 21ـی كانوونی یەكەمی ئەمساڵەوە، دەشتەكانی پارێزگای ئەنبار بەرەوڕووی ئۆپەراسیۆنی سەربازی بووەتەوە كە چەند یەكەیەكی سەربازی و پۆلیس بە پشتیوانیی هێزی ئاسمانی، دژ بە ڕێكخراوی قاعیدە بەرپایان كردووە. ئەم ئۆپەراسیۆنە پاشتر پەلی كێشا بۆ نێو پارێزگاكە و بە هۆیشییەوە پەرلەمانتار، ئەحمەد عەلوانی دەستگیر كرا كە بە یەكێك لە گەورەپشتیوانكارانی گۆڕەپانی مانگرتووانی ئەو پارێزگایە ناو دەبرێت.
لە ڕۆیتەرزەوە
5/1/2014
هاتنی دوو یاریزانی ئیسپانی بۆ یانەی هەولێر، دەنگۆیەکی گەورەی لە مێدیای ناوخۆ و دەرەوەدا دروستکرد. رۆژنامە و ماڵپەرە ئیسپانییەكان، هەروەها جیهانی و عەرەبی و عێراقییەکان، بایەخێکی زۆریان بە گرێبەستکردنی یانەی هەولێر لەگەڵ هەردوو یاریزانی ئیسپانی خۆرخی بلاس و بۆرخا رۆبیتاو، بەتایبەتی رۆژنامە ئیسپانیەكان گرنگییەكی تایبەتیان بەم بابەتە داوە. هەروەها ماڵپەڕی یەكێتیی تۆپی پێی جیهانی (FIFA) بە هەردوو زمانی عەرەبی و ئینگلیزی باسی هەواڵەكەی كردووە و لەسەر ئاستی وڵاتانی عەرەبیشدا، گەورە ماڵپەر و رۆژنامەكانی عەرەبی بایەخیان بەم بابەتە داوە، وەكو ماڵپەری BEIN SPORT، کەناڵی ئەلكاس، رۆژنامەی ئەهرامی میسری، ئاژانسی ئەنبا-ی كوێتی، ئەقسای فەڵەستینی، خەلیجی ئیماراتی)، هەروەها ماڵپەرەكانی جەزائیر و لوبنانیش باسیان کردووە. لەلای خۆیانەوە رۆژنامەكانی بەغداش بە گرنگییەكی زۆرەوە باسی بابەتەكەیان كردووە و دووپاتی گرنگیی ئەم دوو گرێبەستەیان کردووەتەوە بۆ زیاتر ئاشناكردنی خولی عێراق بە وڵاتانی ئەوروپا و بەتایبەتی ئیسپانیا. ئەمە جگە لەوەی رۆژنامە و ماڵپەر و كەناڵە كوردییەكان بایەخێكی یەكجار زۆریان بە رووماڵكردنی ئەم بابەتە داوە، تۆڕی میدیایی رووداویش لە هەموو بەشەکانیدا وەکو سەبقێکی رۆژنامەوانی هەواڵی هاتنی ئەو دوو یاریزانەی بە بایەخەوە و هەر زوو بڵاوکردەوە. یەکەم جارە لە مێژووی تۆپی پێی عێراقدا دوو یاریزانی ئیسپانی پەیوەندی بە یانەی هەولێر دەكەن و لە خولی عێراق و جامی یانەکانی ئاسیا درێسی یانەی هەولێر دەپۆشن.
5/1/2014
ئۆپەراسیۆنی بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و بەرتیل وەرگرتن لە 17/12/2013 لە تورکیا دەستیپێکردووە و تاوەکو ئێستا بە دەستگیرکردنی ژمارەیەک بیرۆکرات، سەرمایەداری نزیک لە حکومەتی تورکیا و کوڕی سێ وەزیر بەردەوامی هەیە. ئەم ئۆپەراسیۆنە دەستلەکارکێشانەوەی 3 وەزیری حکومەتی ئەردۆغانی بەدوای خۆیدا هێنا.
5/1/2014
میدیاکانی تورکیا بڵاویانکردهوه بۆیهکهمجار له مێژووی تورکیادا پارتێک بهناوی کوردستانهوه ڕاگهیهنراو نووسراویشیان ئاراستهی وهزارهتی ناوخۆی ئهو وڵاته کرد.
ڕۆژنامهی میللیهتی تورکی ئهمشهو بڵاویکردهوه له درێژهی پرۆسهی چارهسهری و خێراکردنی دۆسیەی ڕیفۆرم له تورکیادا بۆ یهکهم جار له مێژووی ئهو وڵاتهدا پارتێک به ناوی پارتی دیموکراتی کوردستان- تورکیا دامهزراندنی خۆی ڕاگهیاند و نوسراوی دامهزراندنهکهشیان ڕهوانهی وهزارهتی ناوخۆی تورکیا کردووه.
ڕۆژنامهکه ئاماژهی بهوەشدا كە، محەمەد ئهمین کاردێش دامهزرێنهر و سهرۆکی گشتی پارتهکه یەو دەڵێت: دامهزراندنی پارتهکهمان به ناوی پارتی دیموکراتی کوردستان- تورکیا به مافێکی ڕهوای خۆمان دهبینین و چالاکیهکانیشمان سیاسی و ئاشتییانه دهبێت و توندوتیژی ڕهتدهکهینهوه.
له تورکییهوه: ههڵوێست ئهنوهر
xendan
4/1/2014
دوای ئەوەی بەیانی ئەمڕۆ، قوتابیانی زۆربەی قوتابخانەکان لە سەید سادق دەستیان بە خۆپێشاندان کرد، دوای رێککەوتن لەسەر چەند خاڵێک، چەند خولەک لەمەوبەر قوتابیان بلاوەیان بە خۆپێشاندان کرد.
پەیامنێرمان لە قەزای سەید سادق پێی راگەیاندین، دوای ئەوەی نوێنەری خۆپێشاندەران لەگەڵ بەرێوبەری گشتی پەروەردەی سلیمانی کۆبوونەتەوە لەسەر چەند چەند خالێک رێککەوتون و بە هۆیەوە خۆپێشاندانەکە بلاوەی پێکراوە.
یەکێک لەو خاڵانەی کە لەگەڵ پەرێوەبەری گشتی پەروەردەی سلیمانی رێککەوتون، بەداداچونە بۆ کەموکورییەکانی قوتابیان لە ناوچەکە و هەروەها دواخستنی تاقیکردنەوەکانە تا کاتی ئارامبوونەوەی دۆخەکە لە قەزاکە.
سەبارەت بە یەکێک لە داواکارییەکانی قوتابیان کە دەست لەکارکێشانەوەی بەرێوەبەری پەروەردەی سەید سادقە، پەیامنیرمان گوتی: تا ئێستا ئەوە ماوەتەوە و بەرێوەبەری پەروەردەی سلێمانیش هیچ زانیارییەکی لەسەر ئەوە نەدرکاندووە.
ئەمرۆ دوای ئەوەی زۆربەی قوتابیان لە قوتابخانەکانی سەید سادق دەستیان بە خۆپێشاندان کرد، تاقیکردنەوەکانی وەرزی یەکەم کە دەبوایە ئەمڕۆ ئەنجام بدرێت، دواخرا.
یوسف عەبدوڵا/ش.ب
pna
4/1/2014
دوای ئەوەی سەر لەبەیانی ئەمڕۆتەرمی بڕیار حەسەن ئەو گەنجەی دوێنێ لەخۆپیشاندانەكەی سەید سادق گیانی لەدەستدا ناشتیان دووبارە خۆپیشاندان دەستی پپَكردەوە.
ئەمڕۆ لەمزگەوتی عومەری كوری خەتاب لەسەید سادق تەرمی بڕیارحەسەن بەڕێ كرا بەرەو گۆرستانی سەید سادق دوای ناشتنی تەرمی ناوبراو ژمارەیەكی زۆر لەئامادەبوانی ئەم مەراسیمە بەرێكەوتن بەرەو بازاری سەید سادق بەدروشمی ئازاد كردنی ئەوبەندكراوانەی دوێنێ ی ڕووداوەكە و بەدروشمی (ئێمە هەموومان بڕیارین) چونە بەردەم بینای قائیمقامیەتی سەید سادق،
بەڵام هێزێكی ئەمنی لەچالاكیە مەدەنیەكان و بەرگری فریاكەوتن بەربەستێكیان دروست كردبوو لەبەردەم خۆپیشاندەران لەئەنجامدا ڕووبەڕووبونەوە ڕوویدا بەگازی فرمێسك ڕێژ لەلایەن هێزە ئەمنیەكان پڕژێندرا بەخۆپیشاندەران ئەوانیش بەبەرد وەڵامیان دانەوە ناوبەناو پێكدادان ڕوودەدات.
یوسف/ج
ئەرەن كەسكین، جێگری سەرۆكی كۆمەڵەی مافی مرۆڤ لە توركیا، بە یەكێك لە داكۆكیكارەكانی مافی مرۆڤ لەو وڵاتە ناسراوە. لەو پێناوەشدا قوربانیی زۆری داوە. كەسكین بەهۆی چالاكییەكانی لە بواری مافی مرۆڤدا رووبەڕووی سەدان تۆمەتی یاسایی كراوەتەوە. ساڵی 1995، بەهۆی ناوهێنانی كوردستان لە نووسینێكیدا بەناوی “جیهان قەرزداری گەلی كوردە” بۆ رۆژنامەی ئۆزگور گوندەم، سزای دوو ساڵ و شەش مانگ بەندكردنی بەسەردا سەپێنرا. هەر هەمان ساڵ رێكخراوی (ئەمنستی ئینتەرناشناڵ) نازناوی (بەندكراوی ویژدان)ی لە كەسكین نا. بە بڕوای كەسكین كێشەكە زۆر گەورەترە لە ناوهێنانی وشەی كوردستان. لە هەڤپەیڤینێكدا بە (رووداو)ی گوت “باس لە جوگرافیایەك دەكەین كە كراوە بە چوار پارچەوە”. كەسكین ئاماژەی بەوەكرد كە كوشتارە بە كۆمەڵەكانی گەلی كورد لە رابردوودا لە توركیا، وایكردووە كە شارەزایی زۆر پەیدا بكات سەبارەت بەو نەهامەتیانەی بەسەر گەلی كورد هاتوون. كەسكین دەڵێت “پوورم ئەرمەنی بوو. هێشتا منداڵ بووم كە چیرۆكی جینۆسایدی دژی ئەرمەنەكانم بیست. كاتێك گەورە بووم زۆرم خوێندەوە دەربارەی كوشتار و جینۆسایدەكانی دژی كورد، لەگەڵ ئەوەشدا بە چاوی خۆم تاوانی جەنگم بینی لەسەر دەستی بەرپرسە توركەكان لە دژی كوردستان، ئەوەش یارمەتی دام لە سروشتی دەوڵەتی توركیا تێبگەم”. لە ساڵی 2002دا، بە بڕیارێكی یەكێتی پارێزەرانی توركیا كە لەلایەن وەزارەتی دادی توركیاوە پشتگیری لێكرا، مۆڵەتی پارێزەرییەكەی كەسكین هەڵپەسێردرا. ئەوەش لە ئەنجامی پێشكەشكردنی وتارێك لە ئەڵمانیا لە هەمان ساڵدا دەربارەی دەستدرێژییەكانی سوپای توركیا بۆ سەر ژنانی كورد. پاشان سزای 10 مانگ بەندكردنی بەسەردا سەپێنرا. “لە هەموو شەڕو ململانێكاندا، ژنان وەك غەنیمەی جەنگ بینراون” ئەو گوتی “ئەمەش بە ئاشكرا لە جەنگەكانی دژی گەلی كورددا بینراوە”. ئەرەن كەسكین، لە مایسی 1959 لە شاری بورسای توركیا لەدایكبووە، ماوەیەك بەرپرسی رێكخراوی مافی مرۆڤی توركیا/ لقی ئیستەنبوڵ بووە. تاوەكو ئێستا دوو خەڵاتی نێودەوڵەتی لە بواری پاراستنی مافی مرۆڤ وەرگرتووە. هەركاتێك كەسكین سزای زیندانی بەسەردا سەپێنرا بێت لە هەمانكاتدا خەڵاتی نێودەوڵەتی بۆ كۆششەكانی لە پێناو مافی مرۆڤ پێبەخشراوە. ساڵی 2004 خەڵاتی ئاشتی ئاچێنی پێبەخشرا بۆ هەوڵە بوێرەكانی و چالاكییەكانی لە بواری مافی مرۆڤ. كەسكین گوتی كاتێك لەساڵی 1997 كە بۆ یەكەمجار دەستمكرد بە پرۆژەكەم لە یارمەتیدانی ئەو ژنانەی بوونەتە قوربانیی جەنگی ناوخۆی توركیا، زۆرینەی ئەو چیرۆكانەی دەمبیستن دەربارەی دەستدرێژی بوو بۆ سەریان. ئەو گوتی “چیرۆكی دەستدرێژی قورسترین جۆری ئەشكەنجەدانە بۆ گێڕانەوە”. هەروەها گوتیشی، هەموو كاتێك كە دەچووین بۆ كوردستان لەكاتی گەرمەی شەڕو پێكدادانەكان، ژنان بەنهێنی قسەیان بۆ دەكردین دەربارەی هەموو ئەو شتە خراپانەی كە پێیان كراوە لەلایەن دەسەڵاتدارانی وڵاتەوە”. كەسكین دەڵێت ئەو ژنانە چاوەڕێی یارمەتی بوون لە ئەوان “بەڵام ئێمە هیچمان پێنەدەكرا، چونكە ئەوان زۆر دەترسان لەوەی بە ئاشكرا چیرۆكەكانیان باس بكەن”. گوتیشی ئەو ژنە كوردانەی قوربانیی دەستدرێژی بوون لەكاتی شەڕو ململانێكاندا، هەرگیز مافی رەوای خۆیان وەرنەگرت “چونكە سیستمی دادگاو لێكۆڵینەوە زۆرجار چاوپۆشی لەو تاوانانە كردووە”. “هەموو ئەو تاوانانە بەبێ سزادان تێپەڕین. لێرە بوارێكی زۆر بۆ چاوپۆشی لە تاوانباران هەیە، هەر لەبەر ئەوەیە كە دەڵێین ئەشكەنجەدان سیاسەتی دەوڵەتە لە توركیا. هەموو دامەزراوەكانی حكومەت بە دەسەڵاتی جێبەجێكردن و یاسادانان و دادەوە بە حاكم و داواكارەكانیشەوە هەموو بەشێكن لەو سیستمە”. بەڵام سەرباری ئەو شتە خراپانەش، كەسكین پێیوایە بارودۆخی زیندانیانی ژن كەمێك باشتر بووە بە بەراورد بەجاران، چونكە ئەمڕۆ لەڕێگەی میدیاوە خەڵكی بەخێرایی هەواڵەكان دەبیستن. كەسكین دەڵێت “بەڵێ، لێپرسراوانی دەوڵەت ناتوانن سیستمە داپڵۆسێنەرەكەی رابردوو جێبەجێ بكەن. رەنگە هێشتا بیانەوێ جێبەجێی بكەن، بەڵام ناتوانن”. وەك چاودێر و كەسێك كە تەنیا بووە لە بەرگریكردن لە مافی زیندانیانی توركیا، كەسكین گوتی “تەنیا بە ئازادكردنی زیندانییە سیاسیەكان توركیا دەتوانێ بیسەلمێنێ كە نیازی راستەقینەی بۆ ئاشتی هەیە”. سەبارەت بە پرۆسەی ئاشتی نێوان ئەنقەرە و پارتی كرێكارانی كوردستانیش گوتی “بۆ من تەنیا مانای ئاشتی بریتیە لە ئازادكردنی هەموو زیندانییە سیاسیەكان”. گوتیشی “هیچ پێشبینیەكی زیاترم لە دەوڵەتی توركیا نییە. چۆن باسی پرۆسەی ئاشتی بكەین لە كاتێكدا هێشتا خەڵكی لە زیندانەكاندان”.
ئوزەی بوڵوت رووداو - ئەنقەرە 4/1/2014