به‌ڕێزان ( عوسمان عه‌به پێنجوێنی یان عوسمان قه‌ڵادزه‌یی) و( جه‌واد حه‌یده‌ری) به‌داخه‌وه وتیان به‌ڵێ ڕاسته و كۆچی دوایی كردووه؟
هونه‌رمه‌ند و پێشمه‌رگه ، سروودبێژ و گۆرانیبێژ...
کۆڕەوو شەنگال وتووەو دەیڵێت و بەشداریی کاریگەری لەئاهەنگەکانی سەرفیرازیدا بووەو دەبێت.
مستەفا داداری موکریانی مەهابادی خۆی بەخوێندکاری (مام هێمنی شاعیر ١٩٢١-١٩٨٦) دەزانێ و کاتێک قسە دەکا...
باسمان بۆ بکەن، ئەو ئۆرکێسترەی ئێوە چەنساڵێک ژەنیاری بوون؟ئەو ئۆرکێسترە بە ئۆرکێستری رادیۆ کرماشان ناسراو بوو و لە سەرەتاشەوە سەرپەرەشتییەکەی بەدەستی بەڕێز عەبدولسەمەدیان بوو کە...
بەر دەکەوێت بەڵام لەو لایشەوە هەر بە پاڵپشتی ئەو سامانە دەوڵەمەندە،خۆی دوو هێندە لە نێو ڕووبەری فەرهەنگیی کورددا دەردەخات. هێشتاکەیش کتێبخانەکەی پڕیەتی لە دەیان بەرهەمی...
عێراق یەكێكە لەو 10 وڵاتەی جیهان كە ژمارەیەكی زۆر ئاوارەی هەیە. بۆ یەكەمجار لە پاش جەنگی جیهانی یەكەمەوە، ژمارەی ئاوارەكانی جیهان 50 ملیۆنی تێپەڕاند، ئەمە لەراپۆرتێكی نەتەوە یەكگرتووەكاندا هاتووە كە دەشڵێ ئەو ژمارەیە بەرزدەبێتەوە بەهۆی قەیرانی عێراقەوە.
كۆمسیۆنی باڵای پەنابەرانی نەتەوە یەكگرتووەكان (UNHCR) كە بنكەكەی لە جنێفە لەڕاپۆرتی ساڵانەیدا دەڵێ تاوەكو كۆتایی ساڵی 2013 زیاتر لە 51 ملیۆن كەس ناچاركراون بەزۆر ماڵ و حاڵیان جێبهێڵن و زیاتر لە 6 ملیۆن كەس لە ساڵی 2012. راپۆرتەكە ئاماژە بەوەدەكات كە 2.6 ملیۆن ئاوارە لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقایە. راپۆرتەكە دەڵێ ''ژمارەی ئاوارەكان و پەنابەران و ئەوانەی لە ناوخۆیی وڵات ئاوارە بوون لە سەرتاسەری جیهاندا، بۆ یەكەمجار لە دوای جەنگی جیهانی یەكەمەوە 50 ملیۆنی تێپەڕند.
جگە لەو ئامارەی لەلایەن كۆمسیۆنی باڵای پەنابەرانی نەتەوەیەكگرتووەكانەوە بڵاوكراوەتەوە بۆ ساڵی رابردوو، كۆمیتەی نێودەوڵەتی خاچی سووری عێراق رایگەیاند ژمارەی ئەو كەسانەی بەهۆی قەیرانی ئەمدواییەوە لە موسڵ هەڵهاتوون 800 هەزار كەسە.
ئەوانەی لە موسڵ هەڵهاتبوون بۆ هەرێمی كوردستان خەریكی گەڕانەوەن بۆ سەر ماڵ و حاڵیان، چونكە دەگوترێ كە بارودۆخی موسڵ ئارامە سەرەڕای ئەوەی لەژێر كۆنترۆڵی داعش و هۆزە سوونە عەرەبەكان دایە.
سەرەڕای گەڕانەوەی هەندێك كەس بۆ موسڵ، UNHCR دەڵێ ئێستا 1 ملیۆن كەس لە عێراقدا ئاوارە بوون كە 500 هەزاریان خەڵكی پارێزگای ئەنبارن، كە بەشێكی زۆری لەژێر كۆنترۆڵی داعش و هۆزەكاندایە.
UNHCR هۆشیاری دەدات كە ئاوارەبوونی ئەو ژمارە زۆرەی خەڵك قەیرانێكی مرۆیی گەورەی دروستكردووەو ئاوارەكان پێویستیان بە هاوكاری بەپەلەیە.
نزیكەی 250 هەزار ئاوارەی سووری لە هەرێمی كوردستان نیشتەجێن. كوردستان بووەتە هەرێمێكی ئارام و پەناگا بۆ دەیان هەزار ئاوارەی باشووری عێراقیش كە لە ترسی توندوتیژیەكان هەڵدێن.
UNHCR دەڵێ قەیرانی سووریا هۆكاری سەرەكی زیادبوونی ژمارەی ئاوارەكان بووە كە تا ساڵی رابردوو 2.5 ملیۆن خەڵكی ناچار كردبوو وڵاتەكەیان جێبهێڵن و 6.5 ملیۆن لە ناوخۆی ئەو وڵاتە.
لەپاش هەڵگیرسانی شەڕی ناوخۆی سووریا سێ ساڵ لەمەوبەر، دەسەڵاتدارانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەردەوام داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەكەن كە هاوكاری و بایەخ بدەن بەو ژمارە زۆرەی ئاوارانە كە بە لێشاو دێنە سنوورەكانی. بەڕەچاوكردنی ناوچەیی، ئاسیا و وڵاتانی ناوچەی زەریای هێمن زۆرترین ئاوارەیان هەیە كە ژمارەكە دەگاتە 3.5 ملیۆن كەس. وڵاتانی بیابانی سەهارای ئەفریقا 2.9 ملیۆن ئاوارەیان هەیە، هەروەها خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا 2.6 ملیۆن ئاوارەی هەیە.
بەگشتی، زۆرترین دانیشتووانی ئاوارە كە لەژێر چاودێری UNHCR بێت لە وڵاتانی ئەفغانستان و سووریا و سۆماڵە، كە پێكەوە نیوەی ژمارەی هەموو ئاوارەكانی جیهانن. هەروەها ئاماژە بەوەكراوە كە وڵاتانی پاكستان و ئێران و لوبنان لەو وڵاتانەن كە زۆرترین ئاوارەیان لەخۆگرتووە.
جگە لە ژمارەی ئاوارەكان، نزیكەی 1.1 ملیۆن كەس لە ساڵی 2013 داواكاریان بۆ مافی پەنابەری پێشكەش كردووە. لەو ژمارەیە زیاتر لە 25 هەزاریان منداڵن كە لە دایك و باوكیان یان چاودێریكەرەكانیان جیابوونەتەوە. هاووڵاتیانی سووری زیاتر لە 64 هەزار داوایان پێشكەش كردووە ئەم ژمارەیەش لە هەموو نەتەوەكانی دیكە زیاترە.
راپۆرتەكە لەڕۆژی جیهانی ئاوارەكاندا بڵاوكراوەتەوە، سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان بان كی مۆن داوای كرد هەموو لایەك پەیمان نوێبكەنەوە بۆ كۆتایهێنان بە ململانێی سەربازی و یارمەتیدانی ئەوانەی بە زۆر ماڵ و حاڵیان جێهێشتووە. بان كی مۆن گوتی ''تەنانەت ئەگەر یەك خێزانیش بەهۆی جەنگەوە پەرتەوازە بێت هێشتا زۆرە".
04/07/2014
پەرلەمانتارێكی دانیماركی بەڕەگەز كورد مشتومڕ دەنێتەوە بەهۆی ئامادەبوونی لە مەراسیمی كردنەوەی مزگەوتێك و نووسینی كتێب بۆ منداڵان.
نووسینی چەند كتێبێك بۆ منداڵانی موسڵمانی دانیمارك لەلایەن ئۆزلەم چێكیچ، كە پەرلەمانتارێكی دانیماركی بەڕەگەز كوردە ناڕەزایی و مشتومڕی بەدوای خۆیدا هێنا. هەروەها ئەو پەرلەمانتارە رووبەڕووی رەخنە و هەڕەشە بووەوە پاش ئامادەبوونی لە مەراسیمی كردنەوەی یەكەمین مزگەوت لە دانیمارك، كە دابینكەری بودجەكەی بووە مایەی نیگەرانی خەڵك.
كاتێك هەفتەی رابردوو ئەو مزگەوتە كرایەوە سیاسەتمەداران خۆیان لە مەراسیمی كردنەوەكەی بەدوور گرت، چونكە بودجەی دروستكردنەكەی لەلایەن قەتەرەوە دابینكراوە. ئەمە لەكاتێكدایە ئەو وڵاتەی كەنداو تۆمەتبارە بە پشتگیریكردنی بزووتنەوە ئیسلامییەكانی وەك ئیخوان موسلمین و دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و سووریا (داعش).
چێكیج یەكێك بوو لەوانەی ئامادەی مەراسیمەكە بوو، كە بەهۆیەوە تووشی رەخنە و هەڕەشەیەكی زۆر بووەوە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانی وەك فەیسبووك.
لە ئیمەیڵێكدا كە بۆ (رووداو) نێردرا بوو دەڵێ "بڵێ بە هاوڕێ موسڵمانەكانت كە كاردەكەین بۆ دەركردنت. مردن بۆ موسڵمانان".
ئەو پەرلەمانتارە تەمەن 38 ساڵە، كە سەر بە پارتی سۆسیالیستی دانیماركە و لە ئەنقەرەی پایتەختی توركیا لەدایكبووە، هەروەها مشتومڕێكی زۆری دروستكرد لەسەر بڵاوكردنەوەی سێ كتێب بۆ منداڵان لەم مانگەدا. هەریەك لەم كتێبانە چیڕۆكێكی خەیاڵییە دەربارەی ئەزموونی كچێكی كورد بە ناوی (ئەیسا) كە لە دانیمارك گەورە بووە.
یەكێك لە كتێبەكان بەناونیشانی ''یاری و ئاهەنگی بیجامە''یە، كە لە دانیمارك وا باوە منداڵان بیجامەی نووستن لەبەردەكەن و لەماڵی یەكدی كۆدەبنەوە بۆ یاریكردن لە شەودا، بەڵام ئەیسا ناتوانێ بەشداری ئەو یاریانە بكات، چونكە دایك و باوكی رێگەی پێنادەن.
"ئەیسا رووبەڕووی هەمان ئەو ئاستەنگانە دەبێتەوە، كە من بە منداڵی رووبەڕووی بوومەوە". نووسەری كتێبەكە دەڵێ ''هەرگیز بەشداریم لە ئاهەنگە كۆمەڵایەتییەكاندا نەكردووە لەكاتی منداڵیمدا".
كتێبەكان بوونەتە جێگەی مشتومڕ و ناڕەزایی، لەبەرەوەی چێكیچ دەڵێ بەهیوایە لەڕێگەی ئەو كتێبەوە هانی كچانی نەتەوە پەنابەرەكان بدات لە دایك و باوكیان یاخی بن.
"دەبێت كچان سووربن لەسەر ئەنجامدانی هەمان ئەو شتانەی كە براكانیان رێگەیان پێدەدرێ بیكەن". ئەو وایگوت، بەئاماژەكردن بەو سەركوتكارییە توندەی كە دەڵێ دایك و باوكە موسڵمانەكان دەیخەنە سەر كچەكانیان لە كۆمەڵگە رۆژئاواییەكاندا.
بەڵام جەختیش لەوە دەكاتەوە كە نابێت دایك و باوكان بەزۆر بیروبۆچونیان پێ بگۆڕدرێ "بەپێچەوانەوە، پێویستە لەرێگەی دایەلۆگەوە بە دایك و باوكان بگوترێ كە ئازادی بە كچەكانیان بدەن".
نزیكەی 250 هەزار موسڵمانی وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و ئەفریقا وەك پەنابەر لە دانیمارك دەژین. ئامارێكی تەواو لەسەر كۆنترۆڵكردنی كۆمەڵایەتی لە دانیماركدا نییە، بەڵام لە توێژینەوەیەكی ساڵی 2011دا هاتووە لە هەر 10 ژنێكی پەنابەر 9 ژنیان رووبەڕووی كۆنتڕۆڵكردنی كۆمەڵایەتی دەبنەوە لەڕووی پەیوەندییەكان و سێكس و جێندەرەوە.
لە چەند ساڵی رابردوودا رۆژنامەنووسە دانیماركییەكان بەشێوەیەكی بەرفراوان لەسەر موسڵمانانی دانیمارك دەنووسن، بەتایبەت لەسەر ئافرەتانی موسڵمان. چەندین كەیسی ''كوشتن لەسەر شەرەف'' و ''بەزۆر بەشوودان'' و هەروەها چەندین نموونە كە تێیدا دایك و باوكی موسڵمان ئازادی هاتوچۆ و هەموو شتێكیان لە كچەكانیان قەدەخە كردووە. هەروەها مشتومڕ و ناڕەزایی هەبووە لەسەر لەبەركردنی حیجاب.
چێكیج گوتی ''ئەمە بەشێوەیەكی گشتی، بەڵام ئاشكرایە هەموو كچێكی پەنابەر رووبەڕووی ئەو سەركوتكارییە نابێتەوە". گوتیشی "گفتوگۆ لەسەر پۆشینی حیجاب زۆرجار زۆر بەسادەیی تەماشا دەكرێت، هەروەها هەستیارییەك هەیە لە نیشاندانی ژنانی موسڵمان وەك قوربانی سەركوتكاری".
سەرپۆشە سوورەكەی ئەیسا
(سەرپۆشە سوورەكەی ئەیسا) ناونیشانی یەكێك لە كتێبەكانە، كە باس لە حیجاب دەكات. چێكیچ خۆی لە تەمەنی هەرزەكاریدا سەرپۆشی لەسەر ناوە "زۆر كەس وابیردەكەنەوە لەبەر ئەوەی سەرپۆش دەپۆشی ئیدی تۆ سەركوت دەكرێی، بەڵام ئەم بیركردنەوەیە هەمیشە راست نییە. هەندێك سەرپۆش دەپۆشن لەبەرئەوەی ناچاركراون، هەندێكی دیكە ئەوە دەكەن بۆ یاخی بوون لە دەسەڵات. من سەرپۆشم دەپۆشی بۆ دەربڕینی یاخیبوونێكی گەنجانە".
ئەو دەڵێ، بەسووك تەماشاكردنی خەڵك لە نەزانینەوەیە. هەروەها دەڵێت دەیەوێ یارمەتی دانیماركییەكان بدات بۆ تێگەیشتن لە موسڵمانان. هەر بۆیە ناونیشانی یەكێك لە كتێبەكانی بۆ منداڵان بەناوی ''رەمەزانی ئەیسایە'' چونكە زۆر لە دانیماركییەكان نازانن بۆ موسڵمانەكان لە ساڵێكدا مانگێگ بەڕۆژوو دەبن.
04/07/2014
گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند، كە هەڵوێستی وڵاتەكەی بەرامبەر عێراق بریتییە لەوەی، عێراقێكی یەكگرتوو یانی عێراقێكی بەهێز و خواستی كوردیش بۆ سەربەخۆیی شتێكی نوێ نییە و پێشتر گوتویانە.
جین ساکی، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەنووسی رایگەیاند، "وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لە رێی تەلەفۆنەوە، بە بارزانی راگەیاندووە، کە یەکگرتوویی خاکی عێراق، واتە عێراقێکی بەهێز".
جین ساکی گوتیشی، "نابێ لەم کاتەدا هیچ هەلێک بدەین بە تیرۆریستان و سەرکردەکانی عێراق دابەش بن".
لەبارەی ریفراندۆم و دامەزراندنی دەوڵەتی کوردستان، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، "پێشتریش چەندین جار ئەو خواستەی خۆیان بۆ کوردستانێکی سەربەخۆ باس کردووە و شتێکی نوێ نییە، کە تەنیا لە هەفتەی رابردوو بیستبێتمان، بەڵام رەنگە ئێستا بارودۆخەکەی جیاواز بێت".
لەبارەی ئەوەی ئەمریکا هاوڕایە لەگەڵ ئێران و مالیکی، دژی ریفراندۆمی باشووری کوردستان، جین ساکی گوتی، "ئێمە هەڵوێستمان هەمیشە روون و ئاشکرایە و باوەڕمان وایە، عێراقێکی یەکگرتوو واتە عێراقێکی بەهێز و عێراقێکی بەهێزیش واتە عیراقێکی یەکگرتوو".
لەبارەی شاری کەرکووک و کۆنترۆڵکردنی لەلایەن هێزەی پێشمەرگە، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، "بە باشی ئاگادارین، کە پێشمەرگە لەوێن، بەڵام جارێکی دیکە ئەوە دەڵێینەوە، کە پێویستە هەموو هێزەکانی عێراق زیاتر جەخت لەسەر هەڕەشە دەرەکییەکان بکەنەوە".
03/07/2014
پەرلەمانتارێک داوا لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەکات لێبووردنێکی تایبەت بۆ هەندێک لە زیندانە سیاسییەکان دەربکات و بارزانیش بڕیاری ناردنی راوێژکارێکی خۆی دا، بۆ لێکۆڵینەوە لەو پرسە.
شوان قەڵا دزەیی، پەرلەمانتارەكەی بزووتنەوەی ئیسلامی لە پەرلەمانی كوردستان بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند، "لە كۆبوونەوەی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ سەرۆك فراكسیۆنەكانی نێو پەرلەمانی كوردستان، داوام لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد، كە بەبۆنەی مانگی رەمەزانی پیرۆز لێبووردنێك بۆ زیندانە سیاسییەكان دەربكات".
شوان قەڵا دزەیی گوتیشی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان جەختی لەوەكردوە، كە لەوبارەیەوە راوێژكاری خۆی دەنێرێتە پەرلەمان، بەمەبەستی تاوتوێكردنی ئەو پرسە.
ئەمە لە كاتێكدا پێش ئەنجامدانی كۆبوونەوەكەی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە پەرلەمان، لە راگەیەندراوێكدا فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسلامی لە پەرلەمانی كوردستان بڵاویكردەوە، كە لەبەر بەرژەوەندی گشتی و بارودۆخی هەرێمی كوردستان، فراكسیونی یەكگرتوو لە پەرلەمانی كوردستان داواكارییەك ئاڕاستەی مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەكات بۆ دەربڕینی رەزامەندی لەسەر بڕیاری لێخۆشبوونی تایبەتی بۆ ئەو بەندكراوانەی، كە زیاتر لە نیوەی ماوەی حوكمەكانیان بەسەربردووە لە بەندیخانەدا، جگە لەو کەیسانەی، كە یاسا رێ بە لێخۆشبوونی تایبەت نادات.
03/07/2014
راپۆرتێكی بەریتانی جەخت لەوەدەكاتەوە، كە بۆ بەشداریكردن لە شەڕی داعش، كۆماری ئیسلامی ئێران فڕۆكەی شەڕكەری رەوانەی عێراق كردووە.
بەپێی راپۆرتێكی پەیمانگای نێودەوڵەتی بۆ توێژینەوەی ستراتیژی لە لەندەن، كۆماری ئیسلامی ئێران فڕۆكەی شەڕكەری رەوانەی عێراق كردووە، بۆ بەشداریكردن لە شەڕ دژی چەكدارانی گرووپی داعش، كە بەم دواییانە ناوەكەیان بۆ دەوڵەتی ئیسلامی گۆڕیوە.
شیكەرەوانی پەیمانگاکە ئاماژە بەوەدەكەن، ئەو فڕۆكانەی عێراق، كە رۆژی یەكی تەمموز پێی گەیشتووە، سەرچاوەكەی ئێران بووە.
ئەمە لەكاتێكدایە، پێشتر وەزارەتی بەرگری عێراق رایگەیاندبوو، كە لە رووسیاوە فڕۆكەی شەڕكەری جۆری سوخۆی بەدەست گەیشتووە.
راپۆرتە بەریتانییەكە جەخت لەوەدەكاتەوە ئەمە بەم واتایە دێت، كە لەم تەنگژەیەدا ئەمەریكا لەگەڵ ئێران لە یەك ریزدان، بەتایبەتی واشنتن پێش ئێران فڕۆكەی رادەستی عێراق كردووە.
03/07/2014
مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان گەیشتە باڵەخانەی پەرلەمانی کوردستان.
وەک راگەیەنراوە، مەسعود بارزانی لەو سەردانەیدا بۆ پەرلەمانی کوردستان مەبەستیەتی گەلی کوردستان ئاگاداربکاتەوە لەو بڕیارە چارەنووسسازەی، کە بە نیازە بیدات، سەبارەت بە ئەنجامدانی راپرسی بۆ دیاریکردنی چارەنووسی هەرێمی کوردستان. 03/06/2014
ئه‌مریكا داوا له لایه‌نه سیاسییه‌كانی ناو عێراق ده‌كات كه‌متر له هه‌فته‌یه‌ك حكومه‌تی نوێی عێراق پێكبهێنن.
یاریده‌ده‌ری وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا له‌وباره‌یه‌وه رایگه‌یاند: باشتره پێش 8ی مانگ حكومه‌تی نوێی عێراق پێكبهێنرێت.
ماری هارف جه‌ختیشی كرده‌وه، یه‌كه‌م دانیشتنی په‌رله‌مانی عێراق هه‌نگاوێكی گرنگ بوو، به‌ڵام ده‌بێت سه‌ركرده عێراقییه‌كان له‌وه تێبگه‌ن كه وڵاته‌كه‌یان پێویستی به حكومه‌تێكی نوێ هه‌یه.
گوتیشی: پێویسته لایه‌نه عێراقییه‌كان رێككه‌وتن ئه‌نجام بده‌ن و ئه‌مریكا دڵنیایه لایه‌نه عێراقییه‌كان ده‌توانن پێش 8ی ئه‌م مانگه حكومه‌ت پێكبهێنن
ته‌ئكیدیشی كرده‌وه له دانیشتنی داهاتووی په‌رله‌مانی عێراقدا كه هه‌فته‌ی داهاتوو بڕیاره ئه‌نجامبدرێت، پێویسته سه‌رۆكی په‌رله‌مان و دوو جێگره‌كه‌ی و هه‌روه‌ها كاندیدی پۆسته‌كانی سه‌رۆك كۆمار و سه‌رۆك وه‌زیران دیاری بكرێت.
03/07/2014
فوئاد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان ، كە ئەمرۆ بە مەبەستی راوێژ لەگەڵ بەرپرسانی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا كۆبووەوە و دواتر رووی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا كرد و لەوێ رایگەیاند" ئەگەر من لە جیاتی نوری مالیكی بوومایە دەچوومە پەرلەمان و دوای لێبوردنم دەكرد لەوەی نەمتوانیووە وڵات بەرێوە و بەرم و دەردەچووم."
فوئاد حوسێن ئاماژەی بوونی دەوڵەتێكی دیكە لە عیراق كردووە كە ئەویش دەوڵەتی ئیسلامیە، كوردستان چیتر درواسێی بەغدا نییە، بەڵكو لە نێوان هەولێر و بەغدا وەكو دوو وڵاتی جیاواز مامەڵە دەكەین.
سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی بە دوورزانی ئێران بۆ شەڕكردن لە دژی داعش روو لە ناوچە سوننە نیشینەكان بكات و وتی" ئەوان شەڕ لە پێناو پاراستنی بەغدا و سامەڕا دەكەن نەك بۆ پاراستنی عیراق."
داواشی لە ئەمریكا كرد بۆ ئەوەی بەرووی وەرگرتنی نەوتی هەرێمی كوردستان بكرێنەوە تاوەكو ژیانی حەوت ملیۆن كەس باشتر بكرێت.
فوئاد حوسێن باسلەوەشدەكات كە بەغدا پێویستی بە دامەزراندی هەیكەلی سیاسەتێكی تازەی هەیە، بەڵام ئەو كارەش لە بارێكی نارێكی ئەمنی وەكو ئێستادا ناكرێت و وتی" ئەمرۆ عیراق سوپای نییە ئەوەش دوای رووخانی 80% سوپای عیراق و میلیشیا شیعەكان
بەرپرسیارن لە باری ئەمنی ئێستای بەغدا.
ئەم چاوپێكەوتنەی خوارەوەش، لەگەڵ كەناڵێ (حوڕە) فوئاد حوسێن ئەنجامیداوە كە لە پەراوێزی راوێژكردنی كورد لەگەڵ واشینتۆن بووە.
03/07/2014
ولیام گلاستۆن لە ناوەندی بیر و دەستەڵاتدا جێگای لێوردبوونەوە و گوێلێگرتنه. رەخنەی راستەوخۆ و زۆر توندی لە سیاسەتەکانی هەردوو حکوومەتی جۆرج بوش و ئۆباما گرتووە. دەیەوێت حکوومەتی ئەمریکا بەخۆیدا بچێته‌وه رای ده‌گه‌یه‌نێ كه "ئێستا کاتی پێداگریە لەسەر فاکتەکان بۆ داڕشتنی دیپڵۆماسیمان نەوەک بیرۆکەی ڕزیو و مانۆڕی تاکتیکی. سەدەیەک پاش رووخانی ئیمپڕاتۆریەتی عوسمانی ئێستا دەبێت هەڵسوکەوت لەگەڵ دەرەنجامەکان بکەین، ئەو هێلکارییەی دیپلۆماتە فەرەنسی و بریتانییەکان کردوویانە لەسەر نەخشە لە ساڵی ١٩١٦ هەرگیز وەڵامدەرەوەی واقعی ئیتنی و پێکهاتەیی نەبووە لە راستیدا. هێلکاری رێککەوتنی ساکس-پیکۆ جێگای رەزامەندی نین و "عێراق" و "سووریا" دوو ناون نەک دوو نەتەوە".
گلاستۆن له وتارێكدا كه له "وۆڵ ستریت جۆرناڵ" بڵاوی كردووه‌ته‌وه ده‌ڵێ "کوردەکان خەڵکێکی زۆر جیاوازن و زمان و کولتوور و مێژووی خۆیان هەیە، لەلایەن هەموو ئەو وڵاتانەی کە بەزۆری کوردی وەک کەمینە تێ پەستێندراون، چەوسێندراونەتەوە. و زەحمەتە خەڵکانێک هەبن زیاتر لە کوردەکان شایەنی دەوڵەتی خۆیان بن".
گلاستۆن ئاماژه‌ی به‌وه‌یش داوه "پرسی دەوڵەتی کوردی لە مەسەلەی مۆڕالی زیاترە، سەرەڕای گەندەڵی لە عێراق، کورد بە شێوەیەکی کاریگەر حوکمی خۆیان کردووە و بەشێکی بەرچاوی وەبەرهێنانی دەرەوەیان بۆ لای خۆیان راکێشاوە، هه‌روه‌ها سوپاکەیان کاریگەر بووە و دیسپلینی نیشانداوە بە گرتنەوەی شاری کەرکووک کە بە پایتەختی خۆیانی دەزانن و بە "قودس" ناوی دەبەن و به پەیماننامە نەوتییەکەیان لەگەل تورکیا بەبێ هاوکاری بەغدا، سەربەخۆیی ئابووری خۆیان بەدەست هێناوە".
"واشنتۆن هەمیشە دژ بە ناردە دەرەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان بەبێ رەزامەندی بەغدا وەستاوەتەوە و بە هەڕەشە لەسەر یەکێتی عێراق وەسفی دەکا، ئێستا کاتی ئەوەیە ئەمه‌ریکا رێک ئەو سیاسەتە هەلگێڕێتەوە و پێویستە ئەمه‌ریکا رای بگەیەنێت کە ناتوانرێ سنوورەکانی ئێستای عێراق بپارێزرێن و ساکس-پیکۆ نامەیەکی سووتاوە. رێکخستنەوەی ئاسایشی نوێ و دروستکردنی سنووری نەتەوەیی کە کارەکتەرە هەرێمییەکان پێی رازی بن بەرزترین و باشترین کاریگەری ئەمه‌ریکایە لەسەر رۆژهەڵاتی ناوەڕاست" گلاستۆن وای نووسیوه.
ولیام گلاستۆن ئەندامی ئینستیتۆی برۆکینس و پێشتر لە زانکۆی مێریلاند مامۆستا بووە و چەندین پۆستی حکوومی هەبووە، هاوكات یاریده‌ده‌ری بیل کلینتۆن بووە بۆ سیاسەتی ناوخۆ له كاتی سه‌رۆكایه‌تییدا، بەرێوەبەری کامپەینی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئێ‌لگۆر و مۆندەیل بووە. چەندین پۆستی باڵای هەبووە لە رێکخراوە مەدەنییەکان وچەندین پۆستی باڵای پێ سپێردراوە لە دامەزراوەکانی خوێندنی باڵا.
پێشتیوانی ولیام گلاستۆن لە دروستبوونی دەوڵەتی کوردی دەنگدانەوەی ناوخۆیی لە ئەمه‌ریکا دەبێت و بیرمەندانی ستراتیجی و سیاسی پشتگیری لێ دەکەن، گلاستۆن پسپۆڕی سیاسەتی ناوخۆیە و شارەزای کامپەینە سیاسییەکان و هەلبژاردنەکانە. لە ئێستادا لێکۆڵینەوەکانی تیشک دەخەنە سەر هێلکاری کۆنتراکتی کۆمەڵایەتی نوێ و تیشکخستنە سەر بە قوتببوونی سیاسەت.
02/07/2014
اوكات له‌گه‌ڵ ئه‌و مشتومڕه‌ی كه له‌باره‌ی دابه‌شكردنی عێراقه‌وه سه‌ریهه‌ڵداوه، میدیای ئه‌مریكی به‌پێویستی ده‌زانێت عێراق دابه‌شبكرێت، بۆ ئه‌وه‌ی كۆتایی به‌و ئاڵۆزیه بهێنرێت، كه ماوه‌ی سه‌ده‌یه‌كه له‌عێراقدا هه‌یه.
ڕۆژنامه‌ی (واشنتۆن پۆست) 3ی ئه‌مریكی نوسیویه‌تی: بۆ كورد وا باشه له‌عێراق جیاببێته‌وه‌‌و وه‌ك ده‌وڵه‌تێكی سه‌ربه‌خۆ مامه‌ڵه بكات، ئه‌وه‌ش له‌به‌ر چه‌ند هۆكارێك، له‌وانه عێراق ده‌رفه‌تی پێكه‌وه‌ژیانی تێدا نه‌ماوه‌‌و هه‌رێمی كوردستانیش وه‌ك ئه‌مری واقیع بۆته ده‌وڵه‌تێكی سه‌ربه‌خۆ، جگه له‌وه‌ش، ئه‌وه‌ی ڕووده‌دات ئاماژه‌یه بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی په‌یماننامه‌ی سایكس ـ بیكۆ.
هاوكات ڕۆژنامه‌ی (یو ئێس ئه‌ی توده‌ی) ئه‌مریكی نوسیویه‌تی: باشتره عێراق بۆ سێ هه‌رێمی كورد، شیعه‌‌و سوننه دابه‌ش بكرێت.
ئه‌و ڕۆژنامه ئه‌مریكیه ته‌ئكیدی له‌وه‌شكردۆته‌وه، دابه‌شكردنی عێراق ته‌نها ڕێگه‌یه بۆ هێنانه‌ئارای ئاشته‌وایی له‌عێراقدا.
له‌لایه‌كی تره‌وه، ڕۆژنامه‌ی (هه‌فینگتۆن پۆست)ی ئه‌مریكی له‌ڕاپۆرتێكدا ئاماژه‌ی به‌مێژووی پێكهێنانی عێراق كردوه، كه سه‌ده‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر له‌ڕێگه‌ی پێكه‌وه‌لكاندنی سێ ویلایه‌تی به‌سره، به‌غدا‌و موسڵه‌وه پێكهێنرا.
ئه‌و ڕۆژنامه ئه‌مریكیه ڕه‌خنه‌ی له‌و پێكهێنانه‌ی عێراق گرتوه‌‌و په‌یماننامه‌ی سایكس ـ بیكۆی به‌هه‌ڵه‌یه‌كی مێژوویی وه‌سفكردوه.
02/07/2014
جامعه‌ی عه‌ره‌بی راپرسیه‌كه‌ی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی سه‌ربه‌خۆییه‌وه ره‌تده‌كاته‌وه‌و رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانی باسی ده‌كات ته‌نیا قسه‌ی راگه‌یاندنه.
فازل جه‌واد یارده‌ده‌ری ئه‌مینداری گشتی بۆ كاروباری سیاسی جامعه‌ی عه‌ره‌بی رایگه‌یاند: راگه‌یاندنه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم له‌باره‌ی راپرسیه‌وه بۆ سه‌ربه‌خۆیی هه‌رێم قسه‌ی راگه‌یاندنه‌و ده‌ستوری عیراقی رێگه به‌وه نادات چونكه كورد به‌شێكه له عیراق.
وتیشی: ده‌ستوری عیراق رێگه‌ی نه‌داوه به جیابوونه‌وه به‌ڵكو ته‌نیا باس له دروستكردنی هه‌رێمه‌كان ده‌كات.
وتیشی: قسه‌كردن له‌باره‌ی راپرسیه‌وه بۆ هه‌رێمك نییه به‌تیا به‌لكو ده‌بێ گه‌لی عیراق راپرسی له‌سه‌ر بكات، ئه‌وه‌شی دركاند كه كورد ده‌بێ ئاگاداری بارودۆخی خۆی بێت كه عیراق و ئێران و توركیا دراوسیه‌تی و ئه‌وان رێگه به‌مه ناده‌ن.
جێگه‌ی ئاماژه‌یه پێشتر مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێم رایگه‌یاندبوو كه له‌ماوه‌ی مانگێكدا راپرسی ئه‌نجام بدرێت بۆ ئه‌وه‌ی گه‌لی كورد خۆی بڕیار له چاره‌نوسی خۆی بدات.
02/07/2014
لە شاری کەربەلای باشووری عێراق، شەڕ لەنێوان لایەنگرانی ئیمام مەحموود ئەلحەسەنی ئەلسەڕخی، مەرجەعێکی شیعەکان و هێزە ئەمنییەکان دروستبوو.
بە پێی زانیارییە سەرەتاییەکان، 5 کەس، کە لەنێویاندا چوار ئەفسەری هێزە ئەمنییەکان هەن، کوژراون.
پێشتر سەڕخی فەتواکەی ئایەتوڵڵا عەلی سیستانی، مەرجەعی باڵای شیعەکانی لەبارەی پێویستیی جیهادکردن لەسەر شیعەکان دژی چەکدارانی داعش، رەتکردەوە.
02/07/2014
گرووپی (احرار السنه) له لوبنان له‌گه‌ڵ رێبه‌ری داعش، ئه‌بووبه‌كر به‌غدادی په‌یمان ده‌به‌ستێ و پاڵپشتی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له عێراق ده‌كات.
(احرارالسنه - بعلبك) كه گرووپێكی سونه‌ی لوبنانه له لاپه‌ره‌ی تویتری خۆی بڵاوی كرده‌وه به شانازییه‌وه به‌یعه‌ت به ئه‌بووبه‌كر به‌غدادی ده‌ده‌ن كه وه‌كوو خه‌لیفه‌ی موسوڵمانه‌كانی جیهان سه‌یری بكه‌ن.
ماڵپه‌ری رۆژنامه‌ی قودسی عه‌ره‌بی بلاویشی كرده‌وه ئه‌و گرووپه چه‌كداره و تا ئێسته چه‌ندین هێرشی له لوبنان گرتووه‌ته ئه‌ستۆ.
بڵاویشی كرده‌وه دوایین چالاكی ئه‌و گرووپه ته‌قینه‌وه له هوتێلێكی به‌یرووت بوو كه تێیدا 7 كه‌سی سڤیل و 4 هێزی ئه‌منی بریندار بوون.
02/07/2014
دوای ئەوەی بە فەرمی خۆی بۆ پۆستی سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا کاندید کرد، رەجەب تەییب ئەردۆغان لە هەوڵی ئەوەدایە دەنگی کورد لە تورکیا بەدەست بێنێت، بۆ ئەو کارەشی پرۆژەیەکی بەناوی پرۆژەیاسای پرۆسەی ئاشتی یان کۆتاییهاتنی تیرۆر و بەهێزکردنی خاک ئامادەکردووە و بۆ پەرلەمانی تورکیایشی ناردووە.
گرنگترین ئاماژەی ئەوەی ئەردۆغان چاوی لە دەنگەکانی کوردە، قسەکانی ئەردۆغان خۆی بوو کاتێک گوتی "ئەگەر خودا رێگە بدات ، هەرگیز رێگە نادەین پرۆسەی ئاشتی لەماوەی سەرۆکایەتی ئێمە بوەستێت".
بەو قسانەی ئەردۆغان جارێکی دیکە دەستیکردەوە بۆ پروپاگەندەیەکی هەڵبژاردنی بەهێز لە تورکیا، هەڵبژاردنێک پێدەچێت ئەو جارە شێوەی کورسییەکەی ئەردۆغان بەرزتر بکاتەوە بۆ کورسی سەرۆکی وڵات.
کەجەکە و پارتە کوردییەکان و بەرپرسانی ئەو پارتانە بەردەوام رەخنە لە حکومەتی تورکیا دەگرن، کە هەنگاوی پێویست بۆ پرۆسەی ئاشتی نانێت، بەڵام ئەو جارە پارتە کوردییەکان دەبێت لە لەدەستدانی دەنگیان بۆ کاندیدە کوردە گەنجەکەیان کە دەمیرتاشە بترسن، چونکە ئەردۆغان زیرەکانە مامەڵە لەگەڵ پرۆسەی ئاشتی و دەنگی کورد دەکات و هەر کات بیەوێت بۆ بەرژەوەندی ئاکپارتی و خۆی هەنگاو بۆ پرۆسەکە دەنێ. هەڵبژاردنی رابردووش لەگەڵ ئەو هەڵبژاردنەی داهاتوو و ئامادەکردنی پرۆژە یاسایەک بۆ پرۆسەی ئاشتی باشترین بەڵگەی ئەو قسانەن.
شارەزیان باس لەوە دەکەن کە وێستگەی ئەمجارەی ئەردۆغان ئەوەندە گران نییە بۆ سەرکەوتن، چونکە ئەردۆغان تەنیا پێویستی بە سەدا 50ی دەنگەکانە بۆ ئەوەی لە خولی یەکەمی هەڵبژاردنەکە سەربکەوێت، بۆیەکەم جاریش لە مێژووی تورکیا 10ی مانگی داهاتوو، هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی بە دوو خولی جیاواز دەبێت.
ئەگەر ئەردۆغان سەرکەوتوو بێت لە بەدەستهێنانی دەنگی کورد لە تورکیا، کە پێنج یەکی دانیشتووانەکەی پێکدێنن، ئەوا هەر لە خولی یەکەمی هەڵبژاردن دەیباتەوە و پێویست بە پەڕینەوە بۆ خولی دووەم ناکات، کە پێشبینی دەکرێت 24ی مانگی ئاب ئەنجام بدرێت.
بۆیە باسی پشتیوانیی کورد دەکرێت بۆ ئەردۆغان ، چونکە ئاکپارتی لە هەڵبژاردنی 30 ئازاردا سەرکەوتوو بوو، بەو پێیەی لە بەشێکی باکووری کوردستان دەنگەکانی بەشێوەیەکی بەرچاو بەرزبووەوە. هەروەها لە سەردانیشی بۆ چەند شارێکی کوردی دەردەکەوێت کە ئەردۆغان خاوەنی جەماوەرێکی زۆرە لە هەندێک ناوچە، بەڵام دەبێت ئەوەش بگوترێت کە لە باکووری کوردستان هێشتا پارتە کوردییەکان لەو ئاستەن کە بتوانن بە ماوەیەکی کەم جەماوەرێکی زۆر بۆ خۆیان رابکێشن.
شارەزایان باس لەوە دەکەن، کە رێژەی بەرچاوی کورد لە تورکیا دەنگیان بۆ ئاکپارتی داوە لە هەڵبژاردنی رابردوودا، هێشتاش لەو رێژەیە زیاتر باوەڕیان وایە کە ئەردۆغان دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی پرۆسەی ئاشتی بە ئامانجێک بگات، بەتایبەت کە ئێستا پرۆژە یاسای پرۆسەی ئاشتی لە پەرلەمانە. بۆیە باوەڕوایە کە ئەردۆغان ئێستا لە هەموو کات زیاتر پێویستی بە دەنگی کوردە، چونکە کورد دەتوانێت بڕیاری لەسەر چارەنووسی ئەردۆغان بدات بۆ چوون بۆ کۆشکی چانکایا، چونکە ئەگەر دەنگی کورد بۆ ئەردۆغان بێت هەر لە جەولەی یەکەمەوە تورکیا سەرۆکێکی نوێی دەبێت و پێویست بە چوون بۆ جەولەی دووەم ناکات.
02/07/2014
شاندێكی هەرێمی كوردستان، كە ماوەی دوو رۆژە بە سەردانێك لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكان، لەگەڵ بەرپرسانی ئاسایشی نەتەوەیی و پەیوەندییەكانی دەرەوەی كۆنگرێس و سەنات-ی ئەو وڵاتە كۆبوونەوە.
شاندی هەرێمی كوردستان پێكهاتووە لە فوئاد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان و فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان.
بەپێی راگەیەنراوێكی حكومەت، ئەو شاندە لەگەڵ ژمارەیەكی بەرچاوی كەرتی پیشەسازیی ئەمریكا كۆبوونەتەوە‌و تاوتوێی باردۆخی ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان و عێراق بە گشتی كراوە.
شاندی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو كۆمپانیانەی كردووە كە لە كارەكانیان بەردەوامن و متمانەیان بە حكومەتی هەرێمی كوردستان و ئارامی كوردستان هەیە، وەك لە راگەیەنراوەكەشدا هاتووە "بۆ بەشداربووانیان روونكردەوە كە هەرێمی كوردستان لە سایەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان ئارامە".
لە راگەیەنراوەكەدا باس لە كۆبوونەوەی شاندی هەرێمی كوردستان و بەرپرسانی ئاسایشی نەتەوەیی و پەیوەندییەكانی دەرەوە لە هەردوو نو‌وسینگەكانی كۆنگرێس و سەنات كراوەو لەو بارەیەوە دەڵێ "باسیان لە رەوشی ناسەقامگیری عێراق و تێكشكانی سوپای عێراق بە ماوەیەكی زۆر كەم كرد، هەروا باس لە چۆنیەتی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و هۆكارەكانی ئەم بارودۆخەی ئێستای عێراق و دۆزینەوەی رێگەچارەی گونجاو كرا، كە ببێتە هۆكار بۆ ئارامبوونەوەی بارودۆخەكە".
02/07/2014
- ژمارەیەک لە چالاکانی سیاسی، مەدەنی و میدیایی کوردستان داوای هەڵوەشاندنەوەی سزای لەسێدارەدانی پەخشان عەزیزی و هەموو زیندانیانی سیاسیی سزادراو بە لەسێدارەدان دەکەن
- ئێران..کۆبوونەوەکەمان لەگەڵ وڵاتانی ئەورووپا ئەرێنی بوو
- مەزڵوم عەبدی و نوێنەری سەرۆک بارزانی کۆدەبنەوە
- ئەمڕۆ شاندی دەمپارتی بۆ گەیاندنی پەیامی ئۆجەلان لەگەڵ ئاکپارتی کۆدەبێتەوە
- خراپترین دراوەکانی جیهان لە ساڵی 2024 دا
- تولای حاتەمئۆگیولاری: دیدار بەس نییە، دەبێت دەرگاکانی ئیمراڵی بکرێنەوە
- کامیان مەترسیدارترن: ئێران یان ئیخوان؟
- ههسهده و چەک؛ هاوکێشە سەختەکە لە بنیاتنانەوەی سوپای سوریادا
- ئیدارەی نوێی سوریە ئەمیرێكی پێشوی بەرەی نووسرەی وەك سەرۆكی دەزگای هەوالگریی سوریە دیاری كڕد
- وەزیری دەرەوەی روسیە دەلێ دەگەل ئیدارەی تازەی سوریە پەیوەندیمان هەیە
- ئیسرائیل فرۆكەخانەی نێودەولەتی سەنعا لە یەمەن بۆمباران كرد
- شاندێكی بالای عێراقی دەگەل ئیدارەی نوێی سوریە دیداری كرد
- دوای روخانی رژیم بەعسی ئەسد، عەلەوییەكان چییان بەسەر دێت
- وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل دەلێت: هێرشەكان دژ بە كوردەكان دەبێ بوەستێنرێن
- چیروکی نەبیستراویی ناو زیندانەكانی سوریە
- حشدی شەعبی هەرشە لە توركیەدەكات
- ترامپ دەلێ: لە هیچ لایەك قەبوول ناكەیین جێگرەوەی دۆلار بەرهەم بێنێت
- ناوەرۆكی دیداری نێوان وەزیری دەرەوەی ئێران و بەشار ئەسەد بلاوبووە
- فەرانسە رێگای بەكارهێنانی مووشەكی دورمەودای بە ئوكرایین دا كە لە دژی روسیە بەكاری بێنێت
- جۆزف بۆرێل دەلێ: بیرت لە لێواری دارماندایە
- پیرۆزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی جێژنی پیرۆزی قوربان
- پەیامی پیرۆزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی پێنجەمین کۆنگرەی ئاسایی هەدەپە
- پەیامی پیرۆزبایی بزوتنەوەی کۆماریخوازی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی جێژنی ڕەمەزانی پیرۆزەوە
- راگەیەندراوی بزووتنەوەی کۆماریخوازان بەبۆنەی رۆژی جیهانی کرێکاران
- بزووتنەوی کۆماریخوازان ئیدانەی هێرشەکانی رێژیمی تورکیە بۆ سەر باشووری دەکا
