^{سامان سلێمانی که سه‌رپه‌رشتی ده‌رچوونی ئه‌م پاشکۆیه‌ی کردووه، پێی راگه‌یاندین: دوای ئه‌وه‌ی مام جه‌لال دوای وه‌رگرتنی چاره‌سه‌ری گه‌ڕانه‌وه‌ نیشتمان، پێشنیارم به دۆستانی رۆژنامه‌ی شه‌رق کرد بۆ رێزگرتن له نزیکه‌ی ٧٠ ساڵ خه‌باتی پێشمه‌رگایه‌تی و دپلۆماسی، پاشکۆیه‌کی تایبه‌ت به‌و سیاسه‌تمه‌داره کورده ده‌ربکه‌ین که به خۆشحاڵییه‌وه پلانه‌که‌م په‌سه‌ندکراو دوای ئاماده‌کردنی وتاره‌کان شه‌وی رابردوو پاشکۆکه ئاماده کراو رۆژی سێ‌شه‌ممه ٢/٩ له هه‌‌موو ئێران بڵاوده‌بێته‌وه.}

^{به وته‌ی سامان سلێمانی ئه‌و پاشکۆیه ١٤ وتاری له‌خۆگرتووه که نزیکه‌ی ١٨ هه‌زار وشه‌ ده‌کات و له‌ژێرناوی "پێشمه‌رگه‌ی دپلۆمات" بڵاوده‌بێته‌وه‌و نوسه‌رانی ئێرانی و کورد له‌وانه د.فه‌ره‌یدوون مه‌جلسی، د.ئه‌سعه‌د ئه‌رده‌ڵان، د.خالید ته‌وه‌کولی، د.سادق زیباکه‌لام، مامۆستا نازم ده‌باغ، د.محه‌مه‌دعه‌لی سوڵتانی، د.مه‌هدی جه‌مشیدی، د.مونیر حوزووری، خه‌لیل عه‌بدوڵڵا، عه‌داله‌ت عه‌بدوڵڵا و چه‌ندین نوسه‌ری دیکه وتاریان تێدا نوسیوه‌و باسی قۆناغ و ده‌ستکه‌وته گرنگه‌کانی ژیانی جه‌نابی مام جه‌لالیان کردووه.}

^{جێگای ئاماژه‌یه‌ که رۆژنامه‌ی شه‌رقی ئێرانی رۆژنامه‌یه‌کی ئه‌هلییه که له نێو چینی رۆشنبیر و خوێنده‌واری ئێرانیدا جێگه‌و پێگه‌یه‌کی تایبه‌تی هه‌یه و پێشتریش به سه‌رپه‌رشتی سامان سلێمانی دوو پاشکۆی تایبه‌ت له‌سه‌ر مامۆستایانی کورد شێرکۆ بێکه‌س و موجته‌با میرزاده بڵاوکردۆته‌وه.}

^2/9/2014

 چەکدارانی داعش لە موسڵ داوایان لە شارەوانی ئەو شارە کردووە، کە هەرچی کرێی شارەوانی هەیە لە ماوەی دوو رۆژدا کۆبکرێنەوە و پێیان بدرێت. هەروەها داوایان لە دووکانەکانی موسڵ و قەزای تەلەعفەر کردووە زەکات بدەن.

بە پێی ئەو زانیارییانەی بە تۆڕی میدیایی رووداو گەیشتوون، چەکدارانی رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (ناسراو بە داعش) داوای کرێی شارەوانی سنووری شاری موسڵیان لە شارەوانی ئەو شارە کردووە، کە دەبێت لە ماوەی 2 رۆژدا کۆبکرێنەوە و پێیان بدرێت.

هەروەها داوایان لە دووکاندارەکانی ئەو شارە کردووە کە زەکات بدەن بە گوێرەی گەورەیی و بچووکی دوکانەکە کە لە 300 - 1000 دۆلار دانراوە. هەر بەپێی زانیارییەکان رۆژی دووشەممە 1/9/2014 فرۆکە جەنگییەکانی عێراق لە ئاسمانی شاری موسڵدا بڵاوکراوەیان بەسەر شارەکەدا فرێداوەو داوایان لە دانیشتوانەکە کردووە خۆیان لە بنکەکانی داعش بەدوور بگرن، چونکە بۆردوومانی ئەو بنکانە دەکەن.

بە پێی زانیارییەکانی ناو موسڵ، چەکدارانی داعش لە بازاڕ و شەقامە سەرەکییەکان نەماون و زیاتر بە ئۆتۆمبێلی مەدەنی هاتوچۆ دەکەن. لەلایەکی دیکەوە بەپێی زانیارییەکانی تۆڕی میدیایی رووداو لە شارۆچکەی تەلەعفەریش چەکدارانی داعش داوایان لە دووکانەکان کردووە کە زەکات بدەن، زەکاتەکەش لە 300 - 1000 دۆلارە بە پێی قەبارەی دووکانەکە.

هەروەها زۆر لە چەکدارانی داعش لەو شارۆچکەیەدا دەرچوونە و چوونەتە گوندەکان لە ترسی بۆردوومانی فرۆکە جەنگییەکان. دوێنێش نمایشێکی سەربازییان بە ناوی کەرتی جەزیرەی ویلایەتی نەینەوا ئەنجامداوە. لە 9/6/2014 ەوە چەکدارانی داعش دەستیان بەسەر شاری موسڵ کە دووەم گەورەترین شاری عێراقە، داگرتووە.

02/09/2014

هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان HDP هۆکاری چەپڵەلێدان لە رێوڕەسمی سوێندخواردنی رەجەب تەییب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا ئاشکرادەکات و دەڵێ: "کەسێک 52%ی دەنگەکانی بەدەستهێنابێ دەبێ چەپڵەی بۆ لێبدرێ".

سەڵاحەدین دەمیرتاش دەڵێ: "پێویستبوو چەپڵە بۆ ئیرادەی خەڵک لێبدەم، ئەو کەسانەی دەنگیان بەو داوە دز و گەمژە نین، خەڵک بوون، پێویستە ئیرادەی خەڵک بەپێوە چەپڵەی بۆ لێبدرێ".

دەمیرتاش لە هۆڵی پەرلەمان قسەی بۆ رۆژنامەنووسان کرد و هۆکاری چەپڵەلێدانەکەی خستەڕوو و گوتی: "لە هۆڵەکە دوو پاڵێوراوی سەرۆککۆمار هەبوون، یەکێک لەوان بردوویەتییەوە ئەوەی دیکە من بووم، ئەگەر کەس چەپڵەی لێنەدابووایە من چەپڵەم لێدەدا، ئەمە چەپڵەلێدان نییە بۆ کەسایەتی ئەردۆغان، بەڵام پێویست بوو چەپڵە بۆ ئیرادەی 52%ی خەڵکی تورکیا لێبدەم".

هەروەها رەخنەی لە کەمال کڵچدار ئۆغڵو سەرۆکی پارتی کۆماری گەل گرت، کە رایگەیاندبوو ئامادە نییە لەگەڵ ئەردۆغان دابنیشێت، گوتیشی "من ئامادەم هەموو رۆژێک لەگەڵ ئەردۆغان دابنیشم و کۆببمەوە لەپێناو بەرەوپێشچوونی پرۆسەی ئاشتی".

لە رۆژی 28/08/2014 رێوڕەسمی سوێندخواردنی رەجەب تەییب ئەردۆغان، وەک سەرۆککۆماری تورکیا بەڕێوەچوو، ئامادەبوون و چەپڵەلێدانی سەلاحەدین دەمیرتاش بووە جێگەی رەخنەی بەشێک لە خەڵک و پارتەکانی ئۆپۆزیسیۆنی تورکیا بەتایبەت پارتی کۆماری گەل CHP.

02/09/2014

کەسوکاری قوربانیانی سپایکەر هێرشیانکردووەتە سەر بینای پەرلەمانی عێراق و پێکدادان روویداوە.

سەلیم شوشکەیی، ئەندامی پەرلەمانی عێراق بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند: "ژمارەی خۆپیشاندەران هەزار کەس زیاترە".

گوتیشی "خۆپیشاندەران گوێ بۆ کەس ناگرن و هێرش دەکەن و ئاڵای رەشیان بەرزکردووەتەوە".

02/09/2014

ئەمڕۆ 1ی ئەیلوول لە قەزای دەربەندیخانی سەر بە پارێزگای سلێمانی فڕۆكەیەكی بێ فڕۆكەوان كەوتە خوارەوە.

فڕۆکەکە له ‌گووندی چرچه‌قڵه‌ی سه‌ر به‌ قەزای ده‌ربه‌ندیخان كه‌تووەته‌ خواره‌وه‌ و تائێستاش هیچ زانیارییه‌كی ورد له‌سه‌ر ئه‌و فڕۆكه‌یه‌ نه‌زانراوه‌.

01/09/2014

بەپێی ئەو داتا و زانیاریانەی دەست (رووداو) كەوتوون، لە ساڵی 2010دا تەنیا لە سنووری پارێزگای سلێمانی 615 كەس بە پلەی تایبەت مووچەی خانەنشینییان وەرگرتووە كە كۆی گشتی مووچەی مانگێكیان ملیارێك و 902 ملیۆن دینار بووە. هەندێك لەوانەش كە خانەنشین كراون هیچ كاتێك وەزیفەیان نەبینیوە. وەك لە لیستەكەدا دیارە، ژمارەیەك سەركردەی حیزبی بە پلەی بریكاری وەزیر خانەنشینكراون.  بەپێی ئەو خشتەیەی لەبەردەستی (رووداو) دایە، پلە تایبەتەكان بریتین لە (سەرۆكی حكومەت، جێگری سەرۆكی حكومەت، وەزیر، بریكاری وەزیر، مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی، دادوەر، بەڕێوەبەری گشتی، راوێژكار و هەمەجۆر).  بەپێی زانیارییەكانی (رووداو)، لە سنووری پارێزگای سلێمانی 7 كەس بە پلەی سەرۆكی حكومەت و جێگری سەرۆكی حكومەت خانەنشین كراون. (رووداو) مووچەی مانگی ئەیلولی 2010ی ئەوانەی بە نموونە وەرگرتووە كە كۆی مووچەی خانەنشینییان لەو مانگەدا 52 ملیۆن و 850 هەزار دینار بووە.  مووچەی سەرۆكی حكومەتی خانەنشینكراو 9 ملیۆن و 750 هەزار دینارە، هەروەها مووچەی خانەنشینی جێگری سەرۆكی حكومەتیش 7 ملیۆن و 500 هەزار دینارە.  81 وەزیری خانەنشین لە سلێمانی  لە كۆی ئەو 615 كەسەی لە سنووری پارێزگای سلێمانی بە پلەی تایبەت خانەنشینكراون، 81 كەس بە پلەی وەزیر خانەنشینكراون. بەپێی بەدواداچوونی (رووداو) هەندێك لەوانە وەزیر بوون لە كابینەكانی پێشووی حكومەت، بەڵام هەندێكیان ئەندامی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی حیزبەكانن، بە تایبەتی یەكێتی و گۆڕان كە بەم پلەیە خانەنشین كراون، بەبێ‌ ئەوەی یەك رۆژ وەزیر بووبن.  بەپێی ئەو خشتەیە، مووچەی خانەنشینی ئەو 81 وەزیرە لە مانگی ئەیلولی 2010دا بریتی بووە لە 470,459,000 دینار. هەر بەپێی خشتەكە مووچەی خانەنشینی ئەو وەزیرانە جیاوازە، هەندێكیان شەش ملیۆن دیناریان وەرگرتووە، هەندێكیان چوار ملیۆن دینار، كەمترینیشیان 1.5 ملیۆن دیناری وەرگرتووە. ئەوانەشی لە ژیاندا نەماون، وارسەكانیان لە نێوان 3 – 4 ملیۆن دینار وەردەگرن.  ئەندامی سەركردایەتی دەكرێنە وەزیر  لە لیستی خانەنشینكراوانی سلێمانی خانەیەك بۆ خانەنشینكراوانی سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی تەرخانكراوە كە ژمارەیان 31 كەسە. ئەوانە بە پلەی "وەزیر" خانەنشینكراون. بەپێی خشتەكە، ئەو سەركردایەتی و مەكتەب سیاسییە خانەنشینكراوانە كە سەرجەمیان یەكێتین، كۆی مووچەی خانەنشینییان مانگانە 137.640.000 دینارە. مووچەی هەر یەكێكیشیان 4 ملیۆن و 440 هەزار دینارە.  51 كەس بە پلەی بریكاری وەزیر خانەنشینكراون  هەر لە سنووری پارێزگای سلێمانی 61 كەس بە پلەی بریكاری وەزیر لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی خانەنشینی سلێمانی مووچە وەردەگرن و كۆی مووچەی سەرجەمیان لە مانگی ئەیلولی 2010دا گەیشتووەتە 248,969,150 دینار.  بەپێی خشتەكە، مووچەی بریكارەكانی وەزیر جیایە و  زۆرترینیان 4,330,400 ملیۆن دینارە و كەمترینیشیان 674,700 دینارە. بەپێی بەدواداچوونی (رووداو)، هەندێك لەو كەسانەی بە پلەی بریكاری وەزیر خانەنشین كراون، بە درێژایی هەشت كابینەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەو پۆستەیان نەبینیوە.  سلێمانی 16 پەرلەمانتاری خانەنشینكراوی هەیە  پێدەچێت پلەی پەرلەمانتاری و دادوەری تاكە پلە بن لە لیستەكەدا كە ناوی كەسانی دیكەی تێدا نەبێت. بەپێی لیستەكە لە ساڵی 2010دا 16 پەرلەمانتاری خانەنشینكراو لە بەڕێوەبەرایەتی خانەنشینی سلێمانی مووچەیان وەرگرتووە، كۆی مووچەكانیان لە مانگی ئەیلولی ئەو ساڵەدا  104,960,000 دینار بووە. مووچەی مانگانەی خانەنشینی هەر پەرلەمانتارێك 6 ملیۆن و 650 هەزار دینارە.  هەر بەپێی لیستەكە، لە ساڵی 2010دا 23 دادوەری خانەنشین لە سلێمانی هەبووە، كە كۆی مووچەكانیان لە مانگی ئەیلولدا گەیشتووەتە  63,007,450 دینار.  110 بەڕێوەبەری گشتی خانەنشینكراو  بەپێی ئەو لیستەی لەبەردەستی (رووداو) دایە، لە مانگی ئەیلولی 2010دا 110 كەس بە پلەی بەڕێوەبەری گشتی مووچەی خانەنشینییان وەرگرتووە و كۆی گشتی مووچەكانیشیان گەیشتووەتە 263,595,300 دینار. بەپێی ئەو بەدواداچوونە، هەندێك لەوانەی بە پلەی بەڕێوەبەری گشتی خانەنشین كراون، ئەو پۆستەیان نەبینیوە.  هەر لەو لیستەدا دەردەكەوێت كە 23 كەس بە پلەی یاریدەدەری بەڕێوەبەری گشتی خانەنشین كراون و كۆی مووچەی مانگی ئەیلولی ئەو ساڵەیان 16,977,800 دینار بووە. بەڵام پشكی شێر لە خانەنشینانی پلەی تایبەت لە سنووری پارێزگای سلێمانی بەر راوێژەكارەكان دەكەوێت، بەپێی لیستەكە لە مانگی ناوبراودا 143 كەس بە پلەی راوێژكار مووچەی خانەنشینییان وەرگرتووە و كۆی گشتی مووچەكانیشیان گەیشتووەتە 375,601,150 دینار.  پلە تایبەتی هەمەجۆر  لە نێو لیستەكەدا خانەیەك تایبەت كراوە بۆ خانەنشینی هەمەجۆر (هەمە چەشنە). بەپێی لیستەكە 120 كەس بەو پلەیە خانەنشینی وەردەگرن و كۆی مووچەكەیان لە مانگی ئەیلولی 2010دا 167,977,650 دینار بووە. مووچەی هەندێك لەوانە زیاتر لە 7 ملیۆن دینارە و كەمترینیشیان نزیكەی 440 هەزار دینار وەردەگرێت.

01/09/2014

شاندی دانوستاندكاری كورد کۆبوونەوەیەکی 4 کاژێری لەسەر ناوچە کوردستانییەکان و پێشمەرگە لەگەڵ هاوپەیمانی نیشتمانیی شیعەکان ئەنجامداوە و هەرچەند وەڵامی لایەنی شیعەی دەست نەکەوتووە، بەڵام بڕیارە سبەی لەسەر پرسی بودجە و نەوت و غاز درێژە بە گفتوگۆکانیان بدەن.

ئیوارەی ئەمڕۆ یەكشەممە 31 ئابی 2014، شاندی دانوستاندكاری كورد بە سەرۆكایەتیی هۆشیار زێباری لەگەڵ شاندی هاوپەیمانی نیشتمانیی شیعەكان بۆ ماوەی 4 كاژێر لە بەغدا كۆبوونەوە، بە گوێرەی زانیارییەكانی تۆڕی میدیایی رووداو شاندەكە نەگەیشتوونەتە هیچ رێككەوتنێك لە سەر پرسە چارەنووسازەكان و لایەنی شیعە بڕیارە دوای کۆبوونەوە لەگەڵ سەرووی خۆی وەڵامی داواکارییەکانی کورد بداتەوە.

فریاد رواندزی، گوتەبێژی شاندی دانوستاندكاری كورد لەو بارەوە بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند: "كوبوونەوەكەی ئەمڕۆمان لەگەڵ لیستی هاوپەیمانی نیشیتمانی لە سەر  ماددەی 140  و پێشمەرگە بوو. لە سەر ئەو دوو دۆسیەیە رێكنەكەوتووین  و ئێمە سیغەیەكی تایبەتمان لە سەر ئەو دوو پرسە پێشكەشكردووە، ئەوانیش بڕیارە سبەی وەڵامان بدەنەوە دوای ئەوەی لەگەڵ سەركردایەتی خۆیان تاوتوێی دەكەن".

رواندزی ئامادە نەبوو ناوەڕۆكی داواكارییەکانی کورد لە سەر ئەو دوو خاڵە ئاشكرابكات و تەنها گوتی: " سبەی ئەوان وەڵامان دەدەنەوە، چونكە ئێمە سبەی لە سەر دۆسیەی بودجە و نەوت و غاز دەست بە گفتوگۆ دەكەین".

گوتەبێژی شاندی دانوستاندكاری كورد گوتیشی: "رۆژی سێشەممە 2ی ئەیلوول شاندی دانوستاندكاری كورد دەگەڕێتەوە هەولێر و وەڵامی كۆتایی و ئەنجامی گفتوگۆكان دەهێنینەوە لای سەركردایەتی كورد  بۆ یەكلاكردنەوەی بڕیارەكان".

رواندزی راشیگەیاند: "تەنها لە سەر مەلەفە عێراقییەكان وەكو پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجوومەنی وەزیران و چۆنیەتی بڕیاردان لە حكومەت و نەهێشتنی میلیشیاو دژایەتی تیرۆر و باشكردنی ئیش و كارەكانی پەرلەمان رێككەوتووین".

01/09/2014

هیلاكیت؟ پێویستت بە هەتاوە؟ پشوو بەخۆت بدەو گەشتێك بكە بۆ كوردستانی عێراق. ئەمە دروشمی یەكێك لە كۆمپانیا گەشتیارییەكانی بەریتانیایە، كە كۆمەڵیك كەس خۆیان تۆماركردووە بۆ سەردانی كوردستان بێ گوێدانە هەڕەشەكانی داعش. 

لەگەڵ هەڵگیرسانی جەنگی چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی ناسراو بە داعش، نووسینگەیەكی گەشتوگوزار راپۆرتێك بڵاودەكاتەوە‌و باس لە زیادبوونی خواست دەكات بۆ گەشتكردن بۆ كوردستانی عێراق. پشوو بەرەو وڵاتێك كە لە نزیكی و تێیدا جەنگی چەكدارانی داعش هەیە، بە مێشكی زۆر كەسدا ناچێت، تاوەكو كۆمپانیایەكی گەشتوگوزار لە راپۆرتێكدا بڵاویدەكاتەوە كە " زیادبوونێكی سەرسوڕهێنەر" لە خواستی گەشتیاران هەیە بەرەو باكووری عێراق.

نووسینگەی گەشتوگوزاری "ویگن بەیسد" بەدواداچوونێك بۆ گەشتەكانی دەكات بەرەو هەرێمی كوردستان لەدوای هەڕەشەكانی چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی و لە ماوەی چەند هەفتەیەكدا پلیتی نزیكەی 100 گەشتی بەرەو كوردستان فرۆشتووە.

 دیلان هاریس خاوەنی نووسینگەكە رایدەگەیێنێت: لەم چەند مانگەدا چەندین گەشت بەرەو كوردستان رێكخراوەو 40 كەس لە لیستی چاوەڕوانیدان و پێیوایە بۆ مانگی 12 و 2 دەبێت گەشتەكانیان زیاتر بكەن. هاریس هەروەها باس لەوە دەكات، "كاتێ گەشتەكان بەرەو عێراق روویان لە زیادبوون دەكرد و خواستی زیاتریان لەسەربوو لە ساڵی رابردووەوە، تووشی سەرسوڕمان بووم". 

لە رێگەی هێڵكاری بۆ گەشتەكان دەبینرێت بۆ كام وڵات خواست زیاترە، بۆ نموونە پارساڵ وڵاتی ئۆكراینا زۆر خواستی لەسەربوو، بەڵام ئەمساڵ تەخت بوو، كەس نایەوێ بڕوات بۆی، عێراق لە وڵاتی سامناك دەچێت و لەوانەیە وا بیربكەینەوە كەس نەیەوێ گەشتێك لەوێ بەسەربەرێت، بەڵام بەهۆی هەر هۆكارێكەوە بێت خواستێكی ئێجگار زۆری لەسەرە. هاریس دەڵێت: "خواست لەسەر گەشتەكان لەو كاتەوە دەستیپێكرد كۆمەڵێك لەو كەسانەی حەزیان لە ریسك بوو دەیانویست بەرەو شوێنێكی مەترسیدار بڕۆن، دواتریش هەندێك لەو رێكخراوانەی دەیانویست لەوێ پێگەی خۆیان بۆ داهاتوو دابنێن بەرفراوان بن".

 گەشتە نۆ رۆژییەكەی ئەم نووسینگەیە كە بێجگە لە پارەی بلیت نرخەكەی دەگاتە 749 پاوەن، لە دیاربەكرەوە دەستپێدەكات بەرەو هەولێر و لەوێش شوێنەوارەكان بەسەردەكرێنەوە لەوانە قەڵا بەناوبانگە كۆنەكەی هەولێر، پاشان رێگەی هامڵتۆن، دەریاچە و چیاكان و دواتر وەستانێكی خەمناك لە ئەمنە سوورەكەی سلێمانی كە چەندین كورد تێیدا لەسێدارەدراون و زیندانی كراون لە كاتی رژێمی سەدام حوسێن. هاریس دەڵێت: "ئەوەی لە گەشتەكەدا زۆر لێی نزیك دەبینەوە هەولێرە، چەند هەفتەیەك پێش ئێستا ویستمان گەشتەكان رابگرین بەهۆی هەڕەشەكانی داعشەوە، بەڵام هێرشە ئاسمانییەكان بەهێز بوون و ئەو كێشەیەیان نەهێشت. ئێمە رۆژانە زانیاری وەردەگرین سەبارەت بە دۆخی ئەو ناوچانەی گەشتی بۆ دەكەین، گەر رۆژێكیش سامناكییەكە هێندە مەترسیدار بێت گەشتەكە رادەگرین، بەڵام ئێستا هەموو كەس ئاگادری ئەو ناوچەیەیە و دەزانن چ دەگوزەرێت". 

هاریس لە پلانیدایە سەردانێك بۆلای ئاوەرەكان لە كەمپی دهۆك بۆ گەشتەكە زیاد بكات "دەزانم ئەمە رەنگە هەندێك سەری بێت، بەڵام ئێمە دەچین تا ببینین ئەو كەسانە چییان پێویستە. ئێمە داوا لە گەشتیارەكان دەكەین شت لەگەڵ خۆیان بهێنن تا بە ئاوارەكانی ببەخشن، ئەمە وا دەكات ئەو كەسانە بیرۆكەیەكی روونتر وەربگرن لەوەی چی روودەدات".

 ئەم نووسینگەی گەشتوگوزارە لە ساڵی 2007ەوە دەستی بە كار كردووە بۆ رێكخستی گەشتوگوزار بەرەو وڵاتی تاك، بۆ نموونە ئێران، تورمانستان و ئۆكراینا. 

31/08/2014

ئیبراهیم کاڵن یەکێک لە کەسە نزیکەکان لە ئەردۆغان لە گوتارێکیدا لە  دەیلى سەباحى تورکى، باسى ئەو هەنگاوانە دەکات کە دەبێت لە ئاییندەدا بۆ چارەسەرى پرسى کورد کاریان لەسەر بکرێت، کە ئەمانەن:

1-دەبێت پرۆسەى سیاسى جێگاى ململانێى چەکدارى بگرێتەوە. دەڵێت لەم بوارەشدا مانگى پێشوو لە تورکیا یاسایەک دەرکرا کە رێگا دەگرێت لە هەر بەربەستێکى یاسایى لەرێگەى پرسى کورددا.

2-لە چەک داماڵینى پەکەکە: هەتا پەکەکە وەک بەدیلێکى "تیرۆریست" بمێنێتەوە و سیاسییە کوردەکان بخاتە ژێر رکێفى خۆى، دەستپێشخەریى چارەسەرى پرسى کورد بە ناکارایى دەمێنێتەوە. چەکدانانى شەفافانە و تەواوەتى، سەنگێکى قورس دەداتە پرۆسەى ئاشتى.

3-ئەو بارودۆخە کۆمەڵایەتى-ئابووریەى کوردان تێیدا دەژین. هەرچەندە لەم لایەنەوە بەرەوپێشچوون هەبووە، بەڵام دەبێت کارى زیاتریش بکرێت. حکومەت بەردەوامە لە وەبەرهێنان لە ناوچە کوردییەکاندا  و رێژەى بێکاریش لە کەمبوونەوەدایە. بەڵام ئەم کارە تەنها بە حکومەت ناکرێت، بەڵکو دەبێت بزنسمان و خاوەنکار و وەبەرهێن و سیاسییەکان و کارگێڕە کوردەکانیش پشتیوانى لێبکەن.

4-ئەو کەشە دەروونییەى پرسى کوردى تێدا گەنگەشە دەکرێت: ئەمەش لە دەیەى رابردوو گۆڕانکارییەکى زۆرى بەسەردا هاتووە. ئەوە رۆشت دۆخەکە واببینرێت ململانێ لەنێوان کورد لەلایەک و دەوڵەتێکى دڵڕەق لەلایەکى تر روودەدات. ئێستا راى گشتى تورکیا لەگەڵ پرۆسەى چارەسەریدان و هیوادارن هەموو هاونیشتیمانییان مافى یەکسانیان هەبێت.

5-ئەو فەزا هەرێمییەى پرسى کوردى تێدا دەگوزەرێت: سەرهەڵدانى داعش پرسى کوردى خستەوە نێو ناوان لە ناوچەکەدا، بەتایبەت بەردەوامیى شەڕ لە "رۆژئاوا" لە نێو سووریا. هەرچەندە داعش لەگەڵ حکومەتى هەرێمى کوردستانیش بەشەڕهات، وا دیارە ئەو حکومەتە بەسەر شۆکى سەرەتاى پەلامارەکەى داعشدا زاڵ بووە.

لە کۆتاییشدا دەڵێت: هیچ گومانى تێدا نییە چارەسەرى کێشەى کورد یەکێک دەبێت لە دەستکەوتە هەرە گرنگەکانى تورکیاى نوێ.

31/08/2014

بەرپرسێكی باڵای نەتەوەیەكگرتووەكان رایدەگەیەنێت دابینكردن و گەیاندنی هاوكاری بە ئاوارەكانی هەرێمی كوردستان كارێكی ئەستەمە، بەهۆی زۆری ژمارەكەیان كە ئێستا گەیشتووەتە 850 هەزار ئاوارە. 

رێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكان و حكومەتی هەرێمی كوردستان دوا ئاماری پەنابەرانیان ئاشكراكرد و بەگوێری راگەیاندراوە هاوبەشەكەیان، زیاتر لە 850 هەزار ئاوارەی عێراق روویانكردووەتە كوردستان و بەسەر هەزار شوێنی جیا جیای هەرسێ پاریزگاكانی هەرێمی كوردستان دهۆك، هەولێر و سلێمانی دابەشبوون.

كفین كینیدی، جێگری بەرپرسی هەماهەنگی كاروباری مرۆیی رێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكان لە عێراق دەڵێت: "سەرەڕای دابینكردنی هەزاران تۆن هاریكاری، بەڵام گەیاندنی كۆمەكەكان لەبەر زۆری ژمارەیان كارێكی قورسە".  بەگوێری ئەو ئامارە هاوبەشەی نەتەوەیەكگرتووەكان و حكومەتی كوردستان، "65%ی ئەو ئاوارانە روویانكردووەتە پارێزگای دهۆك و 7 قەزای سەر بەو پارێزگایە.

هەر بەگوێرەی ئامارەكە، ژمارەی ئاوارەكانی عێراق پێشتر لە هەرێمی كوردستان 80 هەزار ئاوارە بووە، بەڵام دواتر ژمارەكە لە مانگی ئابدا، بەهۆی تێكچوونی بارودۆخ و هێرشەكانی داعش بەرزبووەتەوە. ئەمە جگە لەبوونی 226 هەزار ئاوارەی دیكەی سووریا، كە لەلایەن رێكخراوی پەنابەرانی سەر بە نەتەوەیەكگرتووەكان پێشتر تۆماركراون، پێش ساڵی 2014 روویان كردووەتە باشووری كوردستان.

31/08/2014