ئەندامێكی شاندی دانوستاندنكاری پارتی دیموكراسی گەلان HDP لەسەر زاری عەبدوڵڵا ئۆجەلانەوە هۆشداری بە پارتی داد و گەشەپێدان دەدات بەرامبەر ئەگەری روودانی كودەتای سەربازی.
سرری سورەییا ئۆندەر، ئەندامی شاندی دانوستاندنكاری پارتی دیموكراسی گەلان رایگەیاند، كە لە داویین سەردانیاندا بۆ دوورگەی ئیمراڵی، عەبدوڵڵا ئۆجەلان، سەرۆكی بەندكراوی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK باسی لە گۆڕانكارییەكانی نێو ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوەیی توركیا و هێزە تایبەتەكان كردووە، كە لە لایەن حكومەتەوە ئەنجامدەدرێن و گوتوویەتی "ئەو جۆرە گۆڕانكارییانە میكانیزمی كودەتا دەخەنەكار و یەكەم كەسیش حكومەت دەڕووخێنن".
ئۆندەر ئەوەشی خستەڕوو كە ئۆجەلان فەرمانی كردووە پارتی دیموكراسی گەلان HDP لە هەڵبژاردنی داهاتوودا وەكو پارت بەشدارببێت، بە پێچەوانەی هەڵبژاردنەكانی پێشووەوە كە لەبەر مەترسی نەبڕینی بەربەستی 10% ی هەڵبژاردن بە لیستی كاندیدی سەربەخۆ بەشدارییان دەكرد.
1/12/2014
پارێزگای سنە چەندین کانگای دەوڵەمەندی تێدایە، کە بە بەرهەمهێنانی مادەکانی، دەتوانێت رۆڵێکی باش لە بووژانەوەی ئابووری ئەو پارێزگایە بگێڕێت.
بەرهەمهێنان لە کانگاکانی ئەو پارێزگایە، یەک لەوان کانگاکانی شاری قۆروە وەک پێویست سەرمایەگوزاری بۆ نەکراوە و کەڵکێکی ئەوتۆی بۆ خەڵک نییە. هەڵبەت هەندێک لە سەرمایەداران بە پرۆژەکانیان هەلی کاریان بۆ ژمارەیەکی کەم لە خەڵک رەخساندووە، بەڵام مووچەکانیان ماندووێتییەکەیان قەرەبوو ناکاتەوە.
ئەو بەرهەمە کانگایانەش بە خاوی دەنێردرێنە دەرەوەی شار و گوندەکانی ئەو پارێزگایە و جیا لەوەی قازانجی بۆ هاونیشتمانیان نابێت، خەسارێکی بەرچاوی بۆ ژینگە و کشتوکاڵی خەڵکی بوومی بە دواوە دەبێت.
جێگری پلاندانان و ئاوەدانی قایمقامی قۆروە دەڵێت: خاو فرۆشی، نەبوونی کەرەستەی پیشەسازی، رەچاونەکردنی یاسای ژینگەپارێزی و بەرهەمە کانگاییەکان یەکێک لە گرفتەکانی کانگاکانی شاری قۆروەیە.
بە پێی ئامارە راگەیێندراوەکان، ٣ کانگای چالاکی بەردی مەڕمەڕ، ٣٢ کانگای چالاکی بەردی مەڕمەڕیت، ٩ کانگای بەردی مەڕمەڕیتی سوور، ٣ کانگای بەردی گەچی، ١٢ کانگای بەردی ئاسن، ١٢ کانگای بەردی ئاهەک، ٦٤ کانگای بەردی لاشە، ١ کانگای بەرد، ٣ کانگا پووکە، ١ کانگای فلۆرین، ٢ کانگای سیلیس، ١ کانگای ئانتیموان و ١ کانگای تراورتن لە پارێزگای سنەدا هەن، کە بە گشتی ١٤٢٠ ئەندازیار، تێکنێسیەن و کرێکار تێیدا کار دەکەن.
عەبدولمحەممەد زاهێدی پارێزگاری سنە دەڵێت: راستە کە خام فرۆشی لەو پارێزگایەدا دەکرێت، بەڵام ئێستا یەکێک لە یەکە بەرهەمهێنەرەکان رێگەی پێدراوە کە بە ئاڵوگۆر لە مادەکانگایەکان، بەرهەمی نوێ پێکبێنێت و ئەگەر کەرتە تایبەتەکان توانای بەرهەمهێنانیان نەبێت، حکوومەت لە رێگەی کۆمپانیای ئۆمیدڕوەوە دێتە نێو کاری بەرهەمهێنانی مادە کانگاییەکان.
زاهێدی ئاماژەی بە سەرمایە سەرگەردانەکان کردووە و گوتوویەتی: بە لەبەرچاو گرتنی ئەو داهاتە کەمەی کە خەڵی ئەو پارێزگایە لە ساڵدا هەیانە، سەرمایەی سەرگەردانی زۆر هەن، کە نە لە مامەڵەی بانکییەکاندا هەن و نە لە پەرەسەندی ئابووری پارێزگای سنە بە کار دەبردرێن.
جێگری پیشەسازی، بازرگانی و بازرگانی پارێزگای سنە دەڵێت: پێویستە خەڵک و بەرپرسانی حکوومی هەوڵبدەن سەرمایەداران رابگرن و پشتیوانییان لێ بکەن بۆ ئەوەی ئەوانیش بە مەبەستی رەخساندنی هەلی کار بۆ خەڵک هەنگاو هەڵبگرن.
فەلاح رەحیمی
1/12/2014
ئەمڕۆ ڤلادیمێر پوتین، سەرۆكی رووسیا سەردانی توركیا دەكات، ئەگەرچی جیاوازییە سیاسییەكانی نێوانیان بە روونی دیارە، بەڵام تادێ هەماهەنگییە بازرگانییەكانیان پەرە پێدەدەن.
ئامانجی ئەو هەماهەنگییە بازرگانییە ئەوەیە قەبارەی بازرگانی نێوانیان، كە ئێستا 32 ملیار دۆلارە، تاوەكو ساڵی 2020 بیگەیێننە 100 ملیار دۆلار.
بیانووی هاتنی پوتین بەشداریكردنە لە كۆبوونەوەی كۆنسەی هەماهەنگی باڵای نێوان هەردوو وڵات كە لە توركیا ئەنجام دەدرێت.
تورگوت گور، سەرۆكی فەخری ئەو كۆنسەیە دەڵێت: "لە لایەكەوە پرسی سیاسی، لەگەڵیشیدا پرسی ئابووری دەخرێتە رۆژەڤەوە، لەنێوان رووسیا و توركیا هەماهەنگی و پەیوەندی سیاسی، ئابووری، سەربازی هەیە و لە چەند ساڵی داهاتوودا زیاتریش پەرەیان پێدەدەین".
هەناردەكردن لەنێوان هەردوو وڵات كە لەساڵی 2003 ، 1.3 ملیار دۆلار بوو گەیشتووەتە 7 ملیار دۆلار، هاوردەكردنیش لە 5.4 ملیار دۆلارەوە بۆ 25 ملیار دۆلار بەرزبووەتەوە.
توركیا داوای داشكاندن لە رووسیا دەكات
بەهۆی هاوردەكردنی سەرچاوەكانی وزەوە، هاوسەنگی پەیوەندی بازرگانی لە بەرژەوەندی توركیا شكاوەتەوە. تورگوت گور دەڵێ: "ئەم رەوشە تەواو ئاساییە، بەڵام لە دەرەوەی وزە پەیوەندییەكان نە باش نە خراپن".
هەروەها دەڵێ: "ئێمە ساڵانە بەبەهای 6-7 ملیار دۆلار هەناردەكاریمان بۆ رووسیا هەیە، هەناردەی ئەوانیش بۆ توركیا نزیكە لەمەوە، بەڵام ئێمە ناچارین وزە لە رووسیا وەربگرین".
تورگوت گور ئاشكرای دەكات، كە وزە گرنگترین پرس دەبێت كە لەم سەردانەی پوتین باسی لێوە دەكرێت.
توركیا بە رێژەی سەدا 58 بە رووسیاوە بەستراوەتەوە، بۆیە ئەنقەرە داوای داشكاندن لە نرخی گاز دەكات لە رووسیا، چونكە ئەو پارەیەی توركیا لە هەزار مەتر چوارگۆشەی گازی سروشتی دەیداتە توركیا زیاترە لە نرخی گازی ئەمریكا، لە كاتێكدا كە نرخی هەزار مەتر چوارگۆشە گازی ئەمریكا 350 دۆلارەو رووسیا 410 دۆلار، لەمەوە توركیا دوای ئەڵمانیا، دووەم كڕیاری گاز پڕۆمە.
كۆبوونەوەی "دوو تەنیا"
رووداوەكانی ئۆكراینا و هاتنی داعش و دوورەپەرێزی توركیا لەو هاوپەیمانێتییە نێودەوڵەتییەی دژی داعش پێكهێنراوە، وایكرد توركیا و رووسیا پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكانیان بكەوێتە تەنگژەوە و وەك "دوو تەنیا" وڵاتی جیهان دەربكەون.
ڤلادیمێر پوتین، سەرۆكی رووسیا لەگەڵ هاوتا توركییەكەی، رەجەب تەییب ئەدۆغان كۆدەبێتەوە و دواتر لەگەڵ ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆكوەزیرانی توركیا كۆبوونەوە ئەنجام دەدات.
1/12/2014
http://rudaw.net/sorani/middleeast/iran/30112014
"ئەگەر حکومەت هەموو کەنداوی فارس بکات بە پارە ،دیسان لە دەرمانی خەڵکدا سەرکەوتوو نابێت"، ئەمە گوتەی وەزیری تەندروستی و راهێنانی پزیشکی ئێرانە ، کە کۆمەڵگەی پزیشکی و خەڵکی ئەو وڵاتەی سەرسام کردووە.
حەسەن قازی زادەی هاشمی لە وتارێکدا لە نوێژی هەینی شاری تاران هۆشداریداوە سەبارەت بە بەرزبوونەوەی رێژەی جەڵتەی مێشک و دڵ لە ئێران و رایگەیاندووە، کە 20 لەسەدی ئێرانییەکان فشاری خوێنیان هەیە و داوای لە خەڵکی ئێران کردووە کە گرینگی بدەن بە پێشگیریکردن و خۆپاراستن لە نەخۆشی.
وەزیری تەندروستی کابینەی حەسەن رۆحانی هاوکات داوای لە دانیشتووانی ئێران کردووە، بە وردی چاودێری چەندی و چۆنایەتی خواردەمەنییەکان بکەن ، چونکە حکومەت توانای دەرمانی هەموو نەخۆشەکانی نییە.
ئەو هۆشدارییەی وەزیری تەندروستی ئێران لە کاتێکدایە کە ماوەیەک پێش ئێستا بەرپرسێکی وەزارەتی تەندروستی ئێران رایگەیاندبوو، کە دانیشتووانی ئێران لەژێر مەترسی کەمخواردن و نەبوونی ئەمنییەتی خواردنن و باڵا و کەشی خەڵکی ئێران بە بەراوردی پێشووی بە شێوەی نێونجی دابەزیوە .
هاوکات ئاژانسی هەواڵی حکومی ئیرنا ئاکامی لێکۆڵینەوەیەکی بڵاوکردووەتەوە ،کە نیشاندەدات یازدە لەسەدی دانیشتووانی ئێران تووشی نەخۆشی شەکرە بوون و لە پێنج ساڵی رابردوودا ئەو نەخۆشییە 35 لەسەد پەرەی سەندووە.
بە پێی ئامارە فەرمییەکانی وەزارەتی تەندروستی ئێران، ژمارەی تووشبووان بە نەخۆشی شەکرە لە ساڵی 2011 ی زایینیدا ،4 ملیۆن و 500 هەزار کەس بووە، کە ئەو ژمارەیە لە ساڵی 2014دا بۆ حەوت ملیۆن کەس بەرزبووەتەوە.
ئەو گوتانەی وەزیری تەندروستی ئێران لە کاتێکدا دێت ، کە لە چەند مانگی رابردوودا باس لە بەرزبوونەوەی رێژەی نەخۆشی شێرپەنجە لە ئێران دەکرێت و هەندێک لە پزیشکەکان و کارناسانی تەندروستی ئەو بەرزبوونەوەیە وەک بەرزە شەپۆلی شێرپەنجە پێناسە دەکەن.
rudaw/ ئومێد بەرین
1/12/2014
بزووتنەوەی گۆڕان لە كۆبوونەوەی تایبەتی خۆیاندان، بۆ ئەوەی هەر ئەمڕۆ لەگەڵ شاندی یەكێتی کۆببنەوە بۆ بڕیاری كۆتایی لەسەر یەكلاییكردنەوەی پۆستەكانی پارێزگای سلێمانی.
ئاسۆ رەحیم، ئەندامی شاندی دانوستاندنكاری بزووتنەوەی گۆڕان، بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، دەیانەوێت پێش كۆبوونەوەی كۆتایی نێوان بزووتنەوەی گۆڕان و یەكێتی، ئەمڕۆ دابنیشن لەگەڵ یەكێتی و بڕیاری كۆتایی لەسەر رێككەوتنی هەردوو هێزەكە بدەن لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان.
راشیگەیاند كۆبوونەوەی ئەمڕۆیان تەنیا بۆ لێكتێگەشتنە بۆ ئەوەی كۆبوونەوەی ئایندەیان تەنیا بۆ راگەیاندنی رێككەوتنەكە بێت.
ئاسۆ رەحیم گوتیشی: "بەتەواوی نزیكبووینەتەوە لە یەكێتی و زۆربەی بەربەستەكانمان تێپەڕاندووە، لەئایندەیەكی زۆر نزیكدا رێككەوتنی كۆتایی رادەگەیەنین".
30/11/2014
http://rudaw.net/sorani/middleeast/301120143
بەرپرسانی ئێران جەختدەكەنەوە کە لە هاوکاریكردنی هێزی پێشمەرگەی کوردستان دژی داعش بەردەوام دەبن و هەمیشە هاوكارییەكانیشیان ستراتیژین.
عەلی رەزا رەحمانی، وەزیری ناوخۆی ئێران بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند،" هاوکاری ئێران بۆ باشووری کوردستان و عێراق ستراتیژین و وڵاتەکەی لەو هاوکارییانە بەردەوام دەبێت".
هاوکات ئایەتوڵڵا تەها محەممەد، نوێنەری خامنەیی تایبەت بۆ تۆڕی میدیایی رووداو دەڵێت،" ئێران نەبووایە کۆتایی بە دەسەڵاتی هەریەک لە سوریا و عێراق و لوبنان دەهات".
ئەو قسانەی بەرپرسانی ئێران لە کاتێکدان، کە سەرەڕای ئەوەی وڵاتەکەیان ئەندامی ئەو هاوپەیمانێتییە نێودەوڵەتییە نییە کە ئەمریکا دژی داعش سەرۆکایەتی دەکات، کەچی ئێران لە رێگەی قاسم سولەیمانی لە عێراق و چەند ناوچەیەکی باشووری کوردستاندا بەشداری شەڕی دژی داعشی کردووە.
وەزیری ناووخۆی ئێران دەڵێت،" پشت بەخوا گەلی كورد و هاووڵاتانی عێراق لە بەرگریكردن بەردەوام دەبن و شەڕی داعش لە عێراق و كوردستان دووردەكەوێتەوە و ئەم بەڵایە لەنێودەبرێت، دیدی ئێمە بۆ كودستان و عێراق ستراتیژییە و هەمیەشە هاوكارییەكانیشمان سراتیژین".
هەروەها ئایەتوڵڵا تەها محەممەد، نوێنەری خامەنەیی لە ئێران دەڵێت،" لەهەر شوێنێك هەركەسێك بڵێت (لا إله إلا الله محمد رسول الله)، بەبرای خۆمانی دەزانین و بەئەركی خۆمانی دەزانین پارێزگارییان لێبكەین".
30/11/2014
دوای ئەوەی شارەوانی شاری کرماشان لە رۆژهەڵاتی کوردستان بوونی دەستفرۆش و چەرچییەکانی لەناو شاردا قەدەخە کرد، شوێنێکی تایبەتی لەپەنا بێستوون بۆ دیاریکردوون کە رۆژانی هەینی دەتوانن کەڵکی لێوەرگرن و کاسبی لێبکەن.
ئەو بازاڕە رووبەرووی سەردانی زۆری خەڵک بووەتەوە ، چوون بە باوەڕی بەشێک لە خەڵک شتومەک و کەرەستەکانی نێو ئەو بازارە هەرزانتر لە شوێنەکان و بازارەکانی دیکەی کرماشانە .
کاری هونەری ،خواردنی ناوماڵ و میوە و سەوزی و جلوبەرگ و هەموو جۆرە کەرەستە و شتومەکێک لەو بازارەدا دەبێندرێ ،بە قەولی قەدیمیان سەری مار و مێرو لەو بازارەدا هەیە .
ئەگەرچی هەفتە بازارەکان خاوەنی مێژوویەکی کۆنن و لە ئێستاشدا لە زۆربەی شارەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان بەرێوەدەچن ، بەڵام هەفتە بازاری کرماشان تایبەتمەندییەکی هەیە کە بازارەکانی دیکە نیانە ، هەفتە بازاری کرماشان لەناو جەرگەی شاردا هەڵکەوتووە لە شوێنێکی گەشتیاری . ئەوەش بەدڵی دەستفرۆش و چەرچی و بەزازەکانی ئەو بازارەیە و چاوێکیشیان هەر لەوەیە کە رێگەیان پێبدەن هەموو رۆژێک بازار بکەن .
شاری کرماشان یەکێک لە گەورە شارەکانی رۆژهەڵاتی کوردستانە و بەرپرسانی ئەو شارە لە چەند ساڵی رابردوودا هەوڵیانداوە سیمای ئەو شارە بگۆڕن ، گۆڕانکارییەک زیان لە مێژوو و جوگرافیای مرۆڤی نەدات ، هەرچەندە زۆرێک لە کارەکانیان بەرەورووی رەخنەی هاونیشتمانیانی کرماشان بووەتەوە . بەڵام پێدەچێ هەفتە بازاری کرماشان جگە لە فرۆشیاران دڵی شۆفێران و هاونیشتمانیانیشی رازی کردبێت.
30/11/2014
شێرزاد زاخۆیی ئەفسەر بەپلەی نەقیب لە هێزەكانی پێشمەرگە بە ئاژانسی ئەنادۆڵ ڕاگەیاندوە" هێزەكانی پێشمەرگە بە هاوكاری هێزەكانی یەپەگە و چەكدارانی ئێزیدی لە بۆسەیەكدا 52 چەكداری داعشیان دەستگیركردوە".
ڕاشیگەیاندوە" ئەو چەكدارانە لە كاتێكدا دەستگیركران كە دەیان ویست بچنە ناو باڵەخانەیەكەوە لە سەنتەری قەزای سنونی لەدووری 60 كیلۆمەتر لە قەزای شەنگال و دواتر هیزەكانی پێشمەرگە گەمارۆی باڵەخانەكەیان داو ئەوچەكدارانەیان دەستگیركرد".
شێرزاد زاخۆیی، ئاماژەی بەوەشكرد" لەكاتی گەمارۆدانی باڵەخانەكەدا بەچەكدارەكانمان راِگەیاند لەنێوان مردن و ڕادەستكردندا یەكێكان هەڵبژێرن و ئەوانیش چەكیان داناو خۆیان ڕادەستی ئێمە كرد".
ئهو ئهفسهرهی هێزهكانی پێشمهرگه ئهوهشی خسته ڕوو" تەواوی چەكدارەكانیان بۆ ناوچەیەكی ژێر دەسەڵاتی هیزەكانی پێشمەرگە گواستۆتەو".
30/11/2014
رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (ناسراو بە داعش)، 25 برینداری خۆی کوشت، کە لەشەڕەکانی ئەم دواییە برینداربووبوون.
سەعید مەموزینی، بەرپرسی راگەیاندنی لقی ١٤ی پارتی دیموکراتی کوردستان لە مووسڵ بە رووداوی راگەیاند: "لە سەرچاوەی باوەڕپێکراوەوە زانیارییمان پێگەیشتووە، کە داعش 25 برینداری خۆی کوشتوون، ئەوانەی لە شەڕی ئەو دواییەی بەنداوی مووسڵ برینداربووبوون، هەندێکی دیکەشیان بەهۆی فڕۆکەوە برینداربووبوون".
مەموزینی، لەبارەی هۆکاری کوشتنی ئەو بریندارانە گوتی: "ئەو بریندارانە بیانی بوون و دەست و قاچیان لەدەستدابوو لە شەڕەکان و بۆردوومانەکان، لەبەرئەوە داعش لێیان نائومێدبووە، ئەگەر نەشمرن، ناتوانن جارێکی دیکە بچنەوە بەرەکانی شەڕ و شەڕبکەن، لەبەرئەوە لە نەخۆشخانەی مووسڵ بردوونیەتییە دەرەوە و کوشتوونی".
29/11/2014
ئەو شاندەی پارتی دیموکراسی گەلان HDP کە چاوەڕێ دەکرا سبەی 30-11-2014 سەردانی ئیمراڵی بکات ئەمڕۆ 29-11-2014 چووە ئەو دورگەیە.
شاندەکەی پارتی دیموکراسی گەلان HDP پێکهاتبوو لە پەروین بوڵدان، ئیدریس باڵوکەن، سرری سورەییا ئۆندەر و خەتیب دیجلە، کە دوایینیان یەکەم جارە بەشدار دەبێت لەو شاندەدا.
پێشتر سەڵاحەددین دەمیرتاش، هاوسەرۆکی HDP رایگەیاندبوو کە خەتیب دیجلە هاوسەرۆکی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراسی DTK سەردانی ئیمراڵی دەکات بۆ بینینی عەبدوڵڵا ئۆجەلان.
ئەم سەردانەی شاندی دانوستاندنکاری HDP یەکەم سەردانە بۆ ئیمراڵی لە دوای خۆپیشاندانەکانی کۆبانێ لە باکووری کوردستان و تورکیا، کە بووبووە هۆی هەڵپەساردنی پرۆسەی چارەسەری.
29/11/2014
رۆژنامەی ئافتونبلادتی سوێدی راپۆرتێکی لەسەر کورد بڵاوکردووەتەوە و بەهۆی گرنگی راپۆرتەکە، رووداو وەری گێڕاوەتە سەر زمانی کوردی.
دەقی راپۆرتەکە:
سەرۆكی پارتی یەكێتی دیموكراتی (پەیەدە)، گەورەترین پارتی كورد لە سووریا (رۆژئاوای کوردستان)، کە پیاوێكی بەخۆوەیە و سمێڵێكی تەنك و قاتێكی رەشی لەبەردایە. ئەو لە پێشەوە لە هۆڵی رێكخراوی كوردی "كۆنسەی كورد لە ستۆكهۆڵم" دانیشتووە. لەسەر سەریەوە وێنەیەكی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، سەرۆكی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەکەکە) هەڵواسراوە، كە بە زیندانی هەتاهەتایی لە توركیا حكومدراوە.
كاتێك باسی رەوشی كۆبانێ دەكات، كە دەكەوێتە سەر سنووری توركیا (باكووری كوردستان)، دەنگی دەگۆڕێت.
شاری كۆبانێ بووەتە سیمبووڵی رووبەڕووبوونەوەی رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش). رێكخراوێك، كە لە بەرەكانی شەڕی سووریا و عێراق سەركەوتنی بەرچاوی بەدەستهێناوە و ترسی خستووەتە نێو دنیاوە. مانگێك پێش ئێستا خەریك بوو كۆبانێ بكەوێتە ژێر دەستی داعشەوە. كورد داوای هاوكارییان لە ئەمریكا و توركیا كرد، هەردووك لایان نەیاندەویست هاوكاری بكەن و بەهانەی خۆیان هەبوو.
گوشاری نێوەدەوڵەتی وایكرد، كە خۆیان بگۆڕن، ئەوە قسەی ساڵح موسلیمە.
چڕكردنەوەی بۆردوومانی فرۆكە ئەمریكیەكان و رێگاپێدانی توركیا بە پێشمەرگە (لە باشووری کوردستانەوە) بۆ چوونە نێو كۆبانێ، كوردی سووریای رزگاركرد.
ئەمریكا نەیدەتوانی هەروا بە ئاسانی دەستبەرداری شارێك ببێت، كە ببووە سیمبوول و بكەوێتە ژێر دەستی داعشەوە، ئەوەش لە كاتێكدا، كە تازە باراك ئۆباما هاوپەیمانییەكی بۆ تێكشكاندنی داعش پێكهێنابوو.
دوای ئەوە بێدەنگی لە كۆبانێ كرا. ئەمەیش بەو مانایە نایەت، كە شەڕەكە كۆتایی هاتووە.
لەم رۆژانەی دواییدا توانیومانە لە بەرەكانی رۆژهەڵات و باشووری كۆبانێ پێشڕەوی بكەین، ئەوە قسەی ساڵح موسلیمە. فڕۆكەكانی ئەمریكا رێگاكانی هاتنی كۆمەك بۆ داعشیان خاپووركردووە.
بەڵام سەرەڕای پشتیوانی پێشمەرگە و فڕۆكەكانی ئەمریكا، داعش توانیویەتی لە قەراخ شاردا بمێنێتنەوە.
هەموو ئەو خانووانەی لە دوای خۆیان بەجێیان دەهێڵن، مینرێژ دەكەن، هەر بۆیە دەبێت زۆر ئاگامان لە خۆمان بێت، موسلیم وادەڵیت.
ساڵح موسلیم خۆی دەزانێت شەڕ چەند بەئازارە، ئاخر ساڵێك پێش ئێستا كوڕێكی خۆی لە شەری گرووپە تووندڕەوەکان، كوژراوە.
داعش بە بەردەوامی هێزی پشتیوانی دەگاتێ. ئەوان كۆنترۆڵی دوو دەروازەی سنووری لەگەڵ توركیادا دەكەن، خەڵكانی تازە لەوێوە پەیوەندییان پێوە دەكەن. هەروەها ئەوان دەستیان بەسەر ژمارەیەكی زۆری چەكی پێشكەوتووی سوپای عێراقیدا گرتووە.
تێكۆشان بۆ پاراستنی شاری كۆبانێی كورد، كوردی كردووەتە یەك.
هەموو نەتەوەی كورد لە خەباتی پاراستنی كۆبانێدا بوونەتە یەك، ئەوە قسەی ساڵح موسلیمە، كە هیوادارە هەنگاوی دیكەش بهاوێژرێن بەرەو دەوڵەتێكی یەكگرتوو بۆ كوردەكان، كە بەسەر وڵاتانی توركیا، سووریا، ئێران و عێراقدا دابەشکراون.
ئەوەی لە هەمووان زیاتر دژایەتی دەوڵەتی کورد دەكات، توركیایە، ژمارەیەكی زۆر كورد لە وڵاتەدا دەژین، وەكو كێشەیەكی ئەمنی سەیری كێشەكەیان دەكرێت.
رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا زیاتر دڵەڕاوكێی كوردەكانیەتی نەوەک دەوڵەتی ئیسلامی (داعش).
ئێستا، ساڵح موسلیم وەكو براوەیەك سەیر دەكرێت، بەڵام پرسیارەكە ئەوەیە، كە ئاخۆ لەداهاتوودا چی روودەدات.
سالە كوردە 29/11/2014
رووداو- ستۆکهۆڵم
بەریتانیا یاسای توندی بۆ ئەو هاووڵاتیانەی دەركردووە كە لە سووریا و عێراق لە ریزی چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامیدا شەڕ دەكەن. ئەو هاووڵاتیانە بۆ ماوەی 2 ساڵ رێگەیان نادرێت بۆ بەریتانیا بگەڕێنەوە.
سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا رایگەیاند كە ئەم رێوشوێنە تایبەتانە دوای تاوتوێكردنێكی درێژ گیراونەتە بەر و بە مەرجێك رێگە بەو هاووڵاتییە گومانلێكراوانە دەدرێت بۆ بەریتانیا بگەڕێنەوە كە ئامادەی دادگا بن و ئەگەر یاسا بە گونجاوی زانی لە ماڵەوە دەستبەسەر بكرێن و لەلایەن پۆلیسەوە چاودێریی بەردەوامیان لەسەر بێت، هەروەها بەشداری بكەن لە خولی دژی توندڕۆیی.
دەیڤید كامیرۆن گوتی "ئێمە دەبێ رێوشوێن بدۆزینەوە بۆ رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ئەو شەڕكەرە بیانیانەی بە بەرنامەوە دەیانەوێت هێرش بۆ سەر خەڵكی ئێمە بكەن". ئەو گوتی "دەسەڵاتە تازەكانی دەوڵەت رێگە لە گەڕانەوەی شەڕكەری بیانی دەگرێت ئەگەر بە مەرجەكانی ئێمە رازی نەبێ".
بەریتانیا و چەند وڵاتێكی دیكەی ئەوروپا دەیانەوێت رێ لە گەڕانەوەی ئەو كەسانە بگرن كە گومانیان لێدەكرێ لە ریزی گرووپە تیرۆریستییەكاندا شەڕیان كردبێت. ماوەیەك لەمەوبەر فەرەنسا دەسەڵاتی بە دەزگاكانی وڵات دا پاسپۆرت و كارتی ناسنامە لەو كەسانە وەربگرنەوە كە گومانی ئەوەیان لێدەكرێت دەستیان لەكاری جیهادیدا هەبێت.
تا ئێستا زیاتر لە 30 گومانلێكراو لە ئەڵمانیا دراون بە دادگا. ئەڵمانیا دەیەوێت زۆر توندتر رێگە لەو كەسانە بگرێت كە دەیانەوێ بچنە ریزی گرووپە جیهادییەكانی عێراق و سووریاوە. بە گوێرەی زانیارییەكان، تا ئێستا نزیكەی 400 كەس لە ئەڵمانیاوە بە نیازی جیهاد بەرەو ئەو دوو وڵاتە چوون.
بەمدواییە هەندێك زانیاریی تازە لەوبارەیەوە لە ئەڵمانیا بڵاوكرانەوە. نزیكەی 240 پۆلیس لە هەڵمەتێكی بەرفراواندا تۆڕێكی گومانلێكراوی تۆندڕۆكانیان لە چەند شوێنێكی ئەڵمانیا دەستگیر كرد. ئەو تۆڕە گومانی ئەوەی لێ دەكرا كە یارمەتیی جیهادییەكانی دابێت بۆ گەیشتن بە سووریا و عێراق و هەروەها بە ڕێگەی نایاسایی یارمەتی دارایی بۆ توندڕۆكان دەستەبەر كردبێت.
لە یەك شوێندا لە ئانتوێرپ، 46 كەس دەستگیركران كە گومانی ئەوەیان لێ دەكرا هاوكاریی بەرفراوانی توندڕۆكانیان كردبێ.
بە گوێرەی راپۆرتێكی سۆفان گرووپ كە بنكەكەی لە نیویۆركە، زیاتر لە 3000 ئەوروپایی بۆ یارمەتیدانی جیهادییەكان بەرەو سووریا چوون. هێزە ئەمنییەكانی بەریتانیا دەڵێن لەم ژمارەیە نزیكەی 500 كەسیان رەگەزنامەی بەریتانیایان هەیە و تا ئێستا نزیكەی 250یان گەڕاونەتەوە بەریتانیا، بۆیە مەترسیی كاری تیرۆریستی لەناو بەریتانیا بەرز بووەتەوە. ئامارەكان نیشان دەدەن كە زۆرینەی ئەو گومانلێكراوانە لەنێوان تەمەنی 16 تاوەكو 21 ساڵیدان.
پلانەكەی بەریتانیا بەشێوەیەك رێكخراوە كە كەمترین سەرئێشەی یاسایی بۆ بەریتانیا دروست دەكات لەلایەن ئەو جیهادییانەی رێگەیان پێ نادرێت بۆ خاكی بەریتانیا بگەڕێنەوە. ئەم یاسایە دوای ئەوە هات كە جێمس فۆڵی رۆژنامەنووسی ئەمریكایی بە دەستی داعشێكی بە رەگەزنامە بەریتانی سەری لە جەستەی جیاكرایەوە.
بەڵام شامی چاكرابارتی بەڕێوەبەری گرووپی هەڵمەتی ئازادی لە لەندەن رەخنە لەو رێكارە دەگرێت و دەڵێت ئەم بڕیارە هەندێك كەس بە تەواوی بێ دەوڵەت دەكات.
ئەو دەڵێت "ئەمە بڕیارێكی هەڵەیە، چونكە ناكرێت بە رێگەگرتن لە گەڕانەوەی ئەو گومانلێكراوانە، كۆمەڵێك خەڵك بە سەرگەردانی لەناو وڵاتاندا بخولێنەوە. ئەمە وەك ئەوە وایە پاشماوەی ژەهراویی خۆمان فڕێ بدەینە دەرەوەی حەوشەی ماڵی خۆمان".
سونگول بەهار كە چالاكوانێكی كوردی نیشتەجێی لەندەنە، دەڵێت كوردی ئەوروپا بە گشتی دەمێكە داواكارە كە دژ بە جیهادییەكان رێوشوێن بگرنەبەر. بەڵام بە باوەڕی ئەو، ئەم پلانەی ئێستا وا دەكات تەنانەت ئەو كوردانەی كە دەیانەوێت بە هانای كۆبانێشەوە بچن نەتوانن ئەو كارە بكەن.
بەهار دەڵێت "زۆر كورد لێرەوە گەڕاونەتەوە بۆ ئەوەی یارمەتیی ئەو ئاوارانە بدەن. ئێمە نابێ بەو هۆیەوە سزا بدرێین."
دانیمارك نزیكەی 100 گومانلێكراوی هەیە كە بەمەبەستی جیهاد بۆ سووریا و عێراق رۆیشتوون. بەڵام بە گوێرەی یاسای دانیمارك ئەگەر لە ریزی جیهادییەكاندا شەڕ نەكەیت، ئاساییە لە سووریا بیت و دژی جیهادییەكان شەڕ بكەیت. یاسای دانیمارك بە گشتی ناتوانێت رێگە لە خەڵك بگرێت كە سەفەر بكەن.
دانیمارك هەروەها چەند خولێكی كردووەتەوە كە یارمەتیی گەنجان دەدات بۆئەوەی چۆن خۆیان لە هزری توندڕۆیی بپارێزن. ئەمە تەنانەت ئەوانەش دەگرێتەوە كە وەك جیهادی دەگەڕێنەوە دانیمارك.
پریبێن بەرتەلسەن، پرۆفیسۆری دەرونشیكاری لە زانكۆی ئارهووس دەڵێت "ئەگەر هیچ تاوانێكت نەكردبێت، ئێمە یارمەتیت دەدەین بگەڕێیتەوە."
بەڵام زۆر لە سیاسییەكانی دانیمارك داوای رێوشوێنی توندتریان كردووە. لارس ئەسلان راسموسێن كە باوكی كوردە و دایكی دانیماركییە و خۆی لەناو سۆسیال دیمۆكراتەكان چالاكە، دەڵێت پێویستە لایەنگرانی داعش لە دانیمارك دەربكرێن.
فیۆنا لێنی 28/11/2014
رووداو- لەندەن
بۆ رزگاركردنی دارستانەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان، چالاكانی ژینگەپارێزی لە شاری جوانڕۆ كەمپینێكیان سازكردووە بۆ چاندنی داربەڕوو كە بەردەوام ژمارەیان لە كەمبوونەوەدایە.
كەمپینی بەڕوو لەلایەن عەتا قادری، بەرپرسی ژینگەپارێزی شاری جوانڕۆوە پێشنیاز كرا. دواتر ئەنجوومەنی سەوزی ماپریسی جوانڕۆش پشتگیری كرد. عەتا قادری گوتی "ئامانجی ئەو كەمپەینە رێگرتنە لە نەخۆشكەوتن و لەنێوچوونی دار بەڕووەكان. بەشێكی زۆر لە دار بەڕووەكانی پارێزگای ئیلام تووشی نەخۆشی هاتوون، ئەم نەخۆشیەش لە هەندێ شوێنی پارێزگای كرماشانیش پەیدا بووە".
لەو كەمپەینەدا دەبێت هەر كەسێك سێ كەس بۆ كەمپەینەكە بانگهێشت بكات. هەر یەك لەوانیش دەبێت سێ بەڕوو بچێنن. یان هەر دارێكی دیكە كە لەگەڵ كەشوهەوای شوێنەكەدا گونجاو بێت. بۆئەوەی كەمپەینەكە زیاتر پەرە بستێنێ، هەریەك لەو سێ كەسە دەبێت سێ كەسی دیكە بانگهێشت بكات.
ئومێد ئەحمەدیان، بەرپرسی ئەنجومەنی ماپریس، دەڵێ "پێشتر كەمپەینی سەهۆڵاو هەبوو، بۆیە ئێمەش لەم چوارچێوەیەدا بیرمان كردەوە شتێكی هاوشێوە بۆ ژینگە بكەین". كەمپەینەكە تەنیا لە شاری جوانڕۆدا سنووردار نەبووە. ژینگەپارێزان لە شارەكانی مەهاباد، مەریوان، سنە و تەنانەت سلێمانیش بانگهێشتی كەمپەینەكە كراون و ئەوانیش پێیەوە پەیوەست بوون.
بەگوتەی عەتا قادری، ئەوان بۆ پێشگیری لە لەنێوچوونی دارستانەكان ساڵی پار خولی راهێنانیان بۆ دەیان منداڵ كردووەتەوە و دواتر بەڵگەیەكیان پێداون تاوەكو هەر كەسێك دارێكی بڕی یان ژینگەی پیس كرد بەشێوەی سەمبۆلیك سزای بدەن.
تەنیا لە ناوچەی جوانڕۆ ئەمساڵ 20 حاڵەتی ئاگركەوتنەوە لە دارستانەكاندا روویداوە. جگە لە ئاگر مەترسییەكی دیكەش هەڕەشە لە دارستانەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان دەكات كە ئەویش داگیركردنی دارستانەكانە لەلایەن خەڵكەوە. چالاكانی ژینگەپارێز دەڵێن، كەسانی بەرژەوەندیخواز دارستانەكان دەبڕنەوە و لە شوێنەكانیان خانووبەرە دروستدەكەن.
ئومێد ئەحمەدیان دەڵێ ئەوان وەك ئەنجومەنی ماپریس سكاڵایەكیان سەبارەت بە داگیركردنی دارستانەكان لەلایەن كەسانی بەرژەوەندیخوازەوە لە ئیدارەی سەرچاوە سروشتییەكان تۆمار كردووە. ئەحمەدیان بە (رووداو)ی گوت ئەوان بەڵگەشیان لە بەردەستە كە كەسانێك دارستانەكان بۆ كاری كشتوكاڵی دەبڕنەوە.
بەڵام ئەو چالاكە ژینگەپارێزە زۆر بەهیوا نییە كە بتوانن كەیسەكەیان ببەنەوە. چونكە پێشتریش كەسانێك كە كەیسی داگیركردنی زەوییان هەبووە، بە پارە خۆیان لە سزا دەرباز كردووە.
دیاردەی لەنێوبردن و داگیركردنی دارستانەكان لە زۆر لە شارەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان دەبینرێ.
چەند رۆژ پێش ئێستا 12 پارێزگاری زاگرۆسنشین لە شاری ئیلامی رۆژهەڵاتی كوردستان كۆبوونەوە و رێككەوتننامەیەكیان بۆ رزگاركردنی دار بەڕووەكانی زنجیرە چیاكانی زاگرۆس واژۆ كرد. زنجیرە چیاكانی زاگرۆس دەكەوێتە رۆژئاوا و باشووری رۆژئاوای ئێرانەوە. پارێزگاكانی رۆژهەڵاتی كوردستان هەموویان لە پارێزگا زاگرۆسنشینەكانن.
ناوچەی زاگرۆس نزیك بە سی ملیۆن هێكتار رووبەری هەیە و 40%ی ئاوی ئێران لەوێوە سەرچاوە دەگرێ. بۆیەشە رۆڵێكی گرنگی لە زیندووراگرتنی ژینگەی ئێراندا هەیە. لە پارێزگاكانی رۆژهەڵاتی كوردستاندا، دار بەڕووەكانی پارێزگای ئیلام زیاتر لە هەمووان مەترسی لەنێوچوونیان لەسەرە. لەم پەیوەندییەشدا ئاماری جیاواز بڵاو دەبێتەوە. شارەزایان دەڵێن: لە ماوەی ئەم ساڵانەی رابردوودا نزیكەی 100 هەزار هێكتار كە زیاتر لە یەك لەسەر شەشی كۆی دارستانەكانی ئیلام دەكات، بە هۆكاری ناسروشتی لەنێوچوون.
دارستانە بەڕووەكان 527 هەزار هێكتار لە رووبەری پارێزگای كرماشانیان داپۆشیوە. عەتا قادری باسی لەوەش كرد كە ئەوان فەرمانبەری پێویست و تەنانەت بودجەی پێویستیان بۆ راپەڕاندنی ئەركەكانیان نییە. بۆیە ناچارن قۆناغ بە قۆناغ كارەكانیان راپەڕێنن.
rudaw/ فواد حەقیقی
28/11/2014
ئیسرائیل، تورکیا تۆمەتبار دەکات، بە داڵدەدانی سەرکردەکانی حەماس لە سەر خاکەکەی، بەوەی حەماس "لەوێ پلان بۆ هێرشكردنە سەر ئیسرائیل دادەڕێژێت".
حكومەتی ئیسرائیل رایگەیاند، كە پلانی گەورەترین هێرشی بزووتنەوەی حەماسیان پووچەڵكردووەتەوە، کە بزووتنەوەکە بە نیازبووە هێرش بكاتە سەر یاریگایەكی فوتبوڵ لە شاری ئۆرشەلیم و چەند شوێنێكی دیكە لە کەناری رۆژئاوا ئەنجامبدات، لەبەرامبەردا بزووتنەوەی حەماس رەتیدەکاتەوە پلانێکی لەو جۆرەیان هەبێت.
دەزگای ئاسایشی نێوخۆی ئیسرائیل، كە بە بەیت شین ناسراوە و 30 ئەندامی بزووتنەوەی حەماسیان دەستگیركردووە، کە لە ئوردن و غەززە مەشقیان لەسەر چەك و چۆنێتی ئەنجامدانی تەقینەوە كردووە.
بە گوتەی دەزگای بەیت شین، بەرپرسەكانی حەماس لە توركیا پلانی ئەنجامدانی هێرش بۆ سەر ئیسرائیل دادەڕێژن.
28/11/2014
کۆمەڵەی شێخ سەعیدی پیران پاش وەرگرتنی مۆڵەت لە پارێزگاری ئامەد بەشێوەیەکی فەرمی کرایەوە. بەڕێوەبەرانی کۆمەڵەکە دەیانەوێ هەمان کۆمەڵە لە باشووری کوردستانیش بکەنەوە و لەبارەی سەرهەڵدانی شێخ سەعید هەر چوار پارچەی کوردستان ئاگادار بکەنەوە.
29/11/2014