بهپێی سهرچاوهیهك له سهركردایهتیی یهكێتیی نیشتمانیی كوردستان، كۆماری ئیسلامیی ئێران داوای كردووه، هاوپهیمانیی كورد و شیعه، بهردهوام بێ، بۆ ئهم مهبهستهش وا بڕیاره له چهند ههفتهی داهاتوودا، فوئاد مهعسوم سهركۆماری عێراق به سهردانێك بگاته ههولێر و چاوی به سهرۆكی ههرێمی كوردستان بكهوێت.
بهپێی ئهو زانیارییانهش كه له سهرچاوهیهكی نزیك له ئۆفیسی سهركۆماری عێراق به (باس) دراون، سهردانی سهركۆمار بۆ لای بارزانی، سهردانێكی سیاسییه و فوئاد مهعسوم نامهیهكی عهبادی بۆ بارزانی دههێنێت، كه له چوارچێوهی ئهو پرۆسهیهدایه.
ئهو سهرچاوهیه ئاماژهی بهوهش دا، ماوهیهكه گفتوگۆیهك لهنێو هاوپهیمانیی شیعهدا ههیه، بۆ چۆنیهتیی چارهسهركردنی كێشهكانی نێوان ههرێمی كوردستان و بهغدا و پرسی بودجه و نهوت و پێشمهرگه.
ئاشكراشی كرد، كه له دواسهردانیدا بۆ كۆماری ئیسلامیی ئێران، فوئاد مهعسوم داوای لێ كراوه، ڕۆڵێكی تایبهت بگێڕێت له نێوهندگیریی نێوان ههولێر و بهغدادا.
ههمان سهرچاوه روونی كردهوه، عهبادی چهند چارهسهرێكی بۆ ئهو كێشانه پێشنیار كردووه و بڕیاره مهعسوم ئهو رێكارانه له سهردانهكهیدا بۆ لای سهرۆكی ههرێمی كوردستان باس بكات.
پێوهند بهم باسه، ئهشواق جاف ئهندامی پهرلهمانی عێراق (لیستی پارتی) ئهو زانیارییانهی پشتڕاست كردهوه و به (باس)ی راگهیاند،: د.فوئاد مهعسوم سهركۆماری عێراق، پهیامێك بۆ سهرۆك بارزانی دههێنێت و له چهند ههفتهی داهاتوودا لهمیانی سهردانێكیدا بۆ ههولێر، ئهو پهیامه دهگهیهنێ.
دوایین سهردانی رهسمیی سهركۆماری عێراق بۆ لای سهرۆكی ههرێمی كوردستان، له سهرهتای مانگی ئاداری 2015 بوو.
ئهشواق جاف گوتیشی: ئهو پهیامهی كه لهلایهن عهبادی بۆ سهرۆك بارزانی دههێندرێت، بۆ هێوركردنهوهی دۆخهكه و رهواندنهوهی ئاڵۆزییهكانی نێوان ههولێر و بهغدایه و نازانم پهیامهكه زارهكی دهبێت یاخود به نووسراو.
بهڵام سهرچاوهكهی سهركردایهتیی یهكێتیی نیشتمانیی كوردستان، ئهوهی ئاشكرا كرد، كه له داهاتوویهكی نزیكدا، شاندێكی لایهنه سیاسییهكانی كوردستان، له شاری سلێمانی، لهگهڵ بهرپرسانی ئێرانی كۆ دهبنهوه و مهبهستیش لهو كۆبوونهوهیه، بههێزكردنهوهی هاوپهیمانیی نێوان و كورد و شیعهیه و بهشێك لهو كۆبوونهوانهش، بهتایبهتی ئهوانهی كه پهیوهست دهبن، به پیشاندانی نیازپاكیی ههرێمی كوردستان له
ئهنجامدانی راپرسی و دیاریكردنی چارهنووسی خۆی، له تاران دهبن.
سهرچاوهكه گوتیشی: ئهو كۆبوونهوه و دیدارانهی چهند رۆژی رابردووی لایهنه سیاسییهكانی كوردستانیش له سلێمانی، بهشێكی زۆری پهیوهندیی بهو پرۆسهیهوه ههیه.
9/6/2015
ئەمینداری گشتی رێكخراوی بەدر رایگەیاند، هاوپەیمانی نێودەوڵەتی مەبەستی نییە چەكدارانی رێكخراوی داعش لە عێراق لەناوبەرێت، چونكە خۆی دروستیكردوەو رێگەی پێداوە بە پارەو دارایی كەنداو لەناوچەكەدا بن.
هادی عامری، لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا گوتی:" ئەگەر هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بەجددی ویستی لەناوبردنی داعشی هەبوایە، ئەوە لە رێگەی زانیارییە هەواڵگریییەكان و مانگە دەستكردەكان و فڕۆكەی بێفڕۆكەوان بنكە ستراتیژییەكانی داعشی بۆردوومان دەكرد، لە كاتێكدا زانیاری ورد و تەواویان هەیە لەسەر بارەگا سەربازییەكان و فەرماندەكانی داعش ئەگەر مەبەستیان بێت دەتوانن ئەو كارە بكەن".
پێشتریش حەیدەر عەبادی، سەرۆكوەزیرانی عێراق گوتبووی :"قەبارەی هاوكاری نێودەوڵەتی بۆ عێراق لاوازە و لەگەڵ ئەو ئاستەنگانەدا گونجاو نییە، كە رووبەڕووی عێراق بووەتەوە".
نێوەندە سیاسییەكانی عێراق بێزارن لە بەرامبەر مامەڵەی ئەمریكا لەگەڵ داعش ، ئەمریكاش بە لاوازكردنی سوپای عێراق تاوانبار دەكەن "بۆ درێژكردنەوەی شەڕ لە پێناو بەدیهێنانی ئەو ئامانجانەی ئیدارەی ئەمریكا هەوڵیان بۆ دەدات لەوانەش دابەشكردنی عێراق".
9/6/2015
"دەستوور بۆ دەوڵەت دەنووسین نەك هەرێمێك" ئەمە رای پارتی دیموكراتی كوردستانە لەسەر نووسینەوەی پڕۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستان، بەڵام ئەندامێكی یەكێتی لە لێژنەی نووسینەوەی دەستوور، رەخنە لە پارتی دەگرێ و دەڵێ "رێزی یاسا نەگیرا كە داوا دەكات پرۆژەی دەستووری كۆن هەموار بكرێ". هەرچی ئیسلامییەكانە، پاراستنی شەریعەتی ئیسلامییان زیاتر لەلا مەبەستە و دەڵێن "هێڵی سوورە".
رۆژی 20/5/2015 پەرلەمانی كوردستان لێژنەیەكی بۆ ئامادەكردنی پڕۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستان دروستكرد كە لە 21 ئەندام پێكدێن. دوای چەندین كۆبوونەوە تاوەكو ئێستا تەنیا "دیباجە"ی دەستووریان نووسیوە كە لە لاپەڕەیەك پێكدێت.
دەستوورێك بۆ دەوڵەت
پارتی دیموكراتی كوردستان زۆرترین ئەندامی لێژنەكەی بەركەوتووە كە 7 ئەندامە. ئەو حیزبە دەڵێت ئامانجی سەرەكی لە نووسینەوەی دەستوور "دەستوورێكە بۆ دەوڵەت".
عەبدولحەكیم خەسرۆ، ئەندامی پارتی لە لێژنەی نووسینەوەی پڕۆژەی دەستوور باسی ئامانجی حیزبەكەی دەكات لەو دەستوورەدا و دەڵێ "پارتی دەستوورێكی دەوێ كە بۆ دەوڵەت بنووسرێ، واتە ئەگەر سبەینێ دەوڵەتیشمان راگەیاند بە كەڵكی دەوڵەت بێ، لە ئایندەدا تەنیا ئەوەندە هەموار بكرێ كە ناوی عێراق لە كوردستان بكرێتەوە".
ئەو ئەندامەی پارتی باس لە پڕۆژەی دەستووری رابردووی هەرێمی كوردستان دەكات كە یەكێتی و گۆڕان لەو بارەیەوە دژی هەڵوێستی پارتین "پڕۆژەی دەستووری كۆن تەنیا وەكو یەكێك لە سەرچاوەكان بەكاردەهێنین و ئەو دەستوورە ناكرێ ببێ بە بنەمای نووسینەوەی دەستووری نوێ و ئەمە بڕاوەتەوە".
پرۆژەی كۆن چی بەسەردێت؟
پڕۆژەی پێشووی دەستووری هەرێمی كوردستان كە لەلایەن پەرلەمانی هەرێمی كوردستانەوە پەسەند كرا، بەهۆی ململانێی سیاسی نەخرایە ریفراندۆمەوە تا دواتر بڕیار درا بۆ هەمواركردنەوەی بنێردرێتەوە بۆ پەرلەمان.
گۆران ئازاد، ئەندامی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بۆ نووسینەوەی دەستووری نوێ رەخنە دەگرێ و دەڵێ "لە یاسای درێژكردنەوەی ویلایەتی سەرۆكی هەرێمی كوردستاندا كە لە 2013 دەرچوو، لە بڕگەی دووەمی یاساكەدا هاتووە دەبێ پڕۆژەی دەستوور هەموار بكرێ". بەڵام وەك گۆران ئازاد دەڵێ "بەداخەوە رێزی ئەو یاسایە نەگیرا و ئێستا دەبێ دەستوورێكی نوێ بنووسین".
گۆران ئازاد كە ئەندامی فراكسیۆنی سەوزە لە پەرلەمانی كوردستان، لەگەڵ ئەوەیە پڕۆژەی دەستووری كۆن بكرێتە بنەمای نووسینەوەی دەستووری نوێ. لەوبارەیەوە رەخنە لە پارتی دەگرێ كە دژی ئەوە وەستاوەتەوە و دەڵێ "پارتی رەتیكردەوە كە پڕۆژەی دەستووری كۆن ببێ بە بنەما، لەكاتێكدا كە یاسایەكە دەركرا، سێ مانگیان دانا بۆ پێداچوونەوە بە دەستوور، ئەگەر بمانزانیبایە سەرلەنوێ دەستوور دەنووسرێتەوە، دەمانزانی سێ مانگ بەش ناكات، بەڵكو ساڵێكمان دادەنا".
دەستوور دژی عێراق نانووسین
بەڵام بەرپرسێكی پارتی كە ئاگاداری هەنگاوەكانی نووسینەوەی دەستوورە، دەڵێ "یەكێتی مەبەستی بوو دەستووری كۆن بكرێ بە بنەما، تاوەكو دواتر بەكاری بهێنێ و بە خەڵك بڵێ ئەوە من بووم پارتیم ناچار كرد قایل بێ بە هەمواركردنی دەستوور". ئەو بەرپرسەی پارتی دەڵێ "زوو لە نیەتی یەكێتی تێگەیشتین، بۆیە بڕیاردراو بوو بە یاساش كە ئامادەكاری بۆ نووسینەوەی دەستوورێكی نوێ بكرێ".
سەبارەت بەوەی كە پارتی داوا دەكات دەستوور بۆ دەوڵەت بنووسرێ، گۆران ئازاد دەڵێ "ناكرێ دەستوورێك بنووسین دژی دەستووری عێراق بێ، چونكە دەستوور بۆ هەرێمی كوردستان دەنووسین، نەك بۆ دەوڵەت، بەڵام خۆمان وا بەقوڵی بە عێراقەوە نابەستینەوە".
رای یەگرتووی ئیسلامی كوردستانیش دوور نییە لە رای یەكێتی. ئەبوبەكر هەڵەدنی، ئەندامی یەكگرتوو لە لێژنەی نووسینەوەی دەستوور دەڵێ "دەبێ دەستوورێك بنووسرێ كە خۆمان لە گێچەڵی عێراق بە دوور بگرین".
جگە لە یەكێتی، بزووتنەوەی گۆڕانیش لەگەڵ ئەوەبوو دەستووری كۆن بكرێ بە بنەما. عەدنان عوسمان، ئەندامی بزووتنەوەی گۆڕان لە لێژنەكە بە (رووداو)ی گوت "لێژنەكە دەستكراوە دەبێ لەوەی دەستوورێكی تازە بنووسرێ یان ئەوەی كۆن هەموار بكات".
عەدنان عوسمان پێیوایە ئەگەر كار لەسەر دەستووری كۆن بكرێ ئەوا بەزوویی تەواو دەبێت بۆیە دەڵێت "رای ئێمە وایە سوودی سەرەكی لە دەستووری كۆن وەربگرین".
شەریعەتی ئیسلام هێڵی سوورە
یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان كە دوو ئەندامی هەیە لە لێژنەی نووسینەوەی دەستووردا، باسی ململانێی حیزبی دەكات لەسەر پرۆژەكە. ئەبوبەكر هەڵەدنی، ئەندامی یەكگرتوو لە لێژنەی نووسینەوەی دەستوور دەڵێ "بەداخەوە لەبەر ململانێی سیاسی نەگەیشتینە رێككەوتن كە پڕۆژەی كۆن ببێ بە بنەمای نووسینەوەی دەستووری نوێ، بۆیە ئێستا دەستووری كۆن تەنیا بووە بە یەكێك لە سەرچاوەكان بۆ نووسینەوەی دەستوورە نوێیەكە".
یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان باسی شەریعەتی ئیسلام دەكات كە دەبێ لەنێو دەستووردا جێی بكرێتەوە هەڵەدنی هۆشداری دەدات كە "شەریعەتی ئیسلام لەو پرۆژەی دەستوورەدا هێڵی سوورە و ناكرێ نەكرێتە سەرچاوەی دانانی یاساكان".
دەستووری ژاپۆن بۆ كوردستان
لێژنە 21 كەسییەكە دەستووری چەندین وڵاتی وەرگرتووە بۆ ئەوەی دەستوورێكی سەردەمیانە و پێشكەوتوو بنووسن. عەبدولحەكیم خەسرۆ ناوی ئەو دەوڵەتانە دێنێ كە سوود لە دەستوورەكانیان وەردەگرن "سوود لە دەستووری ئەڵمانیا، ئەمریكا، فەرەنسا، ژاپۆن، تونس، عێراق، میسر، ئیسپانیا و كاتالۆنیا وەردەگرین". گوتیشی "لەدەستووری ئەمریكا فیكرەی ئەوەمان وەرگرتووە ئامانج لە نووسینەوەی دەستوور چییە، لە دەستووری فەرەنسا سوود لە مەسەلەی مافەكانی مرۆڤ و ئازادی وەردەگرین. بۆ مەسەلەی ئاشتی سوود لە دەستووری یابان وەردەگرین، هەروەها بۆ مەسەلەی مەدەنیەت سوود لە دەستووری تونس وەردەگرین، بۆ مەسەلەی فیقهیش سوود لە دەستووری میسر وەردەگرین".
دەربارەی سیستەمی حوكمڕانی كوردستانیش كە چۆن دەبێ، پەرلەمانی یان سەرۆكایەتی؟ خەسرۆ دەڵێ "تەنیا لە دەستووری دوو دەوڵەتدا باسی ئەوە كراوە كە سیستەمی حوكمڕانییان پەرلەمانییە، ئەویش عێراق و ئیسپانیایە، بۆیە رەنگە هەڵوێستی لایەنەكان لەسەر مەسەلەی سیستەمی حوكمڕانی لە كوردستان بگۆڕدرێ".
9/6/2015
رۆژنامەی دەیلی مەیلی بەریتانی بڵاویکردەوە، ئەکتەری ناسراوی بواری نواندن وکۆمێدیای بەریتانیا روان ئەتکینسۆن ناسراو بە مستەربین، ئۆتۆمبێلە کۆنەکەی بە بڕی ٨ ملیۆن جونییەی ئیستەرلینی فرۆشتووە بە خاوەنی کۆمپانیای پترۆل و بەمەش نرخی ئۆتۆمبێلەکەی بین بەرزترین نرخی تۆمارکردووە لە بەریتانیا.
بە گوێرەی زانیارییەکانی ئەو رۆژنامەیە، ئۆتۆمبێلەکەی مستەربین ناوی ماکلارینە و هەژدەساڵ لەمەوبەر بە بڕی ٦٤٠ هەزار جونییەی ئیستەرلینی کڕیوە و هاوکات لەساڵی ١٩٩٩ و ٢٠٠١ میستەربین بەو ئۆتۆمبێلەی دووچاری رووداوی هاوتوچۆبووە
هەواڵی فرۆشتنی ئۆتۆمبێلەکەی مستەربین بەو نرخە بەرزە بووە جێی سەرەنجی میدیاکانی بەریتانیاو لەبەرامبەریشدا خاوەنی کۆمپانیای پترۆل و کڕیاری ئۆتۆمبێلەکەی مستەربین خۆشحاڵی پیشاندا کە بۆ مێژوو کڕیاری بەرهەمی یەکێک لە هونەرمەندەکانی جیهانە.
9/6/2015
مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی تەواوبوونی هەڵبژاردنەکەی تورکیا پەیامێکی پیرزۆبای بڵاودەکاتەوە بەتایبەت پیرۆزبای لە سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی گەلان دەکات.
سەرۆک بارزانی لەو پەیامەیدا ئاماژە بەوە دەکات”زۆریش خۆشحاڵ بووم که کورد بۆ یهکهمجار توانی لهکهشوههوایهکی دیموکراتیدا له چوارچێوهی پارتێکی سیاسی بگاتهپارلهمانی تورکیا. ئهوه بۆ پێشخستنی ئاشتی و دیموکراسی دهستکهوتێکی گرنگه. ههر بهم بۆنهیشهوه دهستخۆشی له سهرکردایهتی و ئهندام و لایهنگرانی پارتی دیموکراتی گهلان دهکهم.
دەقی پەیامەکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان
بهبۆنهی سهرکهوتنی ههڵبژاردنی پارلمانی تورکیا پیرۆزبایی خۆم ئاراستهی گهلانی تورکیا و ههموو حزبه بهشداربووهکانی ههڵبژاردن دهکهم. سهرکهوتنی ئهم ههڵبژاردنه بهڵگهیه لهسهر ئهوهی که دیموکراسی لهتورکیا گهیشتووهته ئاستێکی بهرزی پێگهیشتوویی.
زۆریش خۆشحاڵ بووم که کورد بۆ یهکهمجار توانی لهکهشوههوایهکی دیموکراتیدا له چوارچێوهی پارتێکی سیاسی بگاتهپارلهمانی تورکیا. ئهوه بۆ پێشخستنی ئاشتی و دیموکراسی دهستکهوتێکی گرنگه. ههر بهم بۆنهیشهوه دهستخۆشی له سهرکردایهتی و ئهندام و لایهنگرانی پارتی دیموکراتی گهلان دهکهم.
وهک چۆن له ڕابردوو پاڵپشتی پێشڤهچوونی پڕۆسهی ئاشتی و دیموکراسی بووین له تورکیا لهمهودوایش لهم پشتیوانیه دا بهردهوام دهبین. هیوادارم ئهم دهستکهوته ببێته مایهی فراوانتربوون و قوڵتربوونی ئاشتی و برایهتی له تورکیا و ئاسهوارهکانی ستهمکاری و ئینکار وجیاکاری نهمێنێت .
8/6/2015
لێژنەی ئامادەكردنی دەستووری هەرێمی كوردستان 6 ماددەی پەسەندكرد و سیستەمی (پەرلەمانی دیموكراتی كۆماری) لە رەشنووسەكە جێگیركرا.
ئەمرۆ دووشەممە 8ی حوزەیرانی 2015 لێژنەی ئامادەكردنی دەستووری كوردستان كۆبوونەوەی ئاسایی خۆی لە پەرلەمانی كوردستان ئەنجامداو تیدا لایەنەكان لە سەر 6 ماددەی دەستوورەكە رێككەوتن.
ئەبوبەكر هەڵەدنی، ئەندامی لێژنەی نووسینەوەی دەستووری كوردستان بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند:" لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆ دووشەممە 8-6-2015 گفتوگۆمان لە سەر 6 ماددەی رەشنووسی دەستووری كوردستان كرد كە بە بنەماو كۆڵەكەی سەرەكی دەستوور هەژمار دەكرێن، بە تایبەتی جێگیركردنی سیستەمی پەرلەمانی دیموكراتی".
بە گوتەی ئەبووبەکر هەڵەدنی" هەر 4 پارێزگاكەی باشووری کوردستان، لەگەڵ ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوە لە رووی جوگرافی و مێژووییەوە وەكو بەشێك لە سنووری كوردستان دانراون، جگە لەمە پرسی زمانی فەرمی كوردی و زمانی نەتەوەو ئایینزاكانی دیكەی هەرێمی كوردستان، لەو رەشنووسە جێگیركرا".
ئەبوبەكر هەڵەدنی گوتی" سەرجەم لایەنەكان لە سەر ئەو ماددانە كۆكبوون و گفتوگۆ و كۆبوونەوەكان بە شێوەیەكی ئاسایی و بەرپرسیارانە دەڕوات".
ئەو ئەندامەی لێژنەی ئامادەكردنی دەستووری كوردستان ئاماژەی بەوەدا"لە رەشنووسەکە جەخت لە سەر سیستەمی لامەركەزی ئیداری لە بەرێوەبەردنی یەكە ئیدارییەكان كراوەتەوە".
رۆژی 20ی ئایاری 2015، پەرلەمانی كوردستان 20 ئەندامی لیژنە 21 كەسییەكەی دەستووری پەسەندكرد، ئەو لیژنەیە دەبێت لە ماوەی 90 رۆژدا دەستووری كوردستان ئامادەبكات.
8/6/2015
لە ئاهەنگێکدا کە بۆ لایەنگرانی پارتی دیموکراتی گەلان HDP لە شاری ئیستەنبوڵ رێکخرابوو، سەلاحەددین دەمیرتاش، هاوسەرۆکی ئەو پارتە رایگەیاند:" لە سەرەتاوە زانیمان بەشداریکردنمان لە پرۆسەی هەڵبژاردن ئاسان نابێت، هەموو تاوانی ئێمە ئەوە بوو گوتمان وەرن دەستبخەینە ناو دەستی یەک، لە بەرامبەردا بۆمبیان بۆ ناردین".
دەمیرتاش گوتی "پیش هەڵبژاردن سەرۆککۆماری تورکیا پێی گوتین ئەگەر متمانەتان بەخۆتان هەیە بەشداریی هەڵبژاردن بکەن، لە کاتێکدا لەو باوەڕەدا نەبوون ئێمە بەربەستی 10% تێبپەڕێنین".
هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان باس لە قۆناخی دوای هەڵبژاردن کرد و گوتیشی "هەرگیز بیرمان لەوە نەکردووەتەوە ببینە بەربەست بۆ دیموکراسی لە تورکیا، چونکە پیرۆزی مرۆڤ و فرە مەزهەبی لە هەدەپەدا رەنگیداوەتەوە، هەدەپە ئامادەیە حوکمداری لە تورکیا بکات".
لە کۆتایی گوتارەکەیدا سەلاحەددین دەمیرتاش ئاماژەی بەوەکرد کە" سەردەمی هەڕەشەکردن کۆتاییهاتووە و ئەوانەی تاوانیان لە رۆبۆسکی و دیلۆک ئەنجامداوە دەبێ بدرێنە دادگا.
لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی تورکیا لە 7/6/2015 بە پێی ئەنجامە بەراییەکانی ئەو هەڵبژاردنە پارتی دیموکراتی گەلان HDP ، توانی رێژەی 13.1%ی دەنگەکان بۆ خۆی مسۆگەر بکات و بەربەستی 10% تێپەڕێنێت.
8/6/2015
لە دووەمین رۆژی کۆبوونەوەکانی گرووپی G7 باراک ئۆباما، سەرۆکی ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا رایگەیاند:" ئابووری جیهان رووبەڕووی مەترسی بووەتەوە و قەیرانی ئۆکرایناش زیانی گەورەی بە کەرتی ئابووری رووسیا گەیاندووە".
سەبارەت بە دۆسیەی ئەتۆمی ئێران ئۆباما گوتی " پێویستە ئێران سوود لە دانووستاندنەکان وەربگرێت بۆ چارەسەرکردنی دۆسیەی ئەتۆمی وڵاتەکەی".
رەوشی عێراق و شەڕی داعش، تەوەرێکی دیکەی گوتارەکەی باراک ئۆباما بوو کە تێیدا سەرۆکی ئەمریکا گوتی "یارمەتییە سەربازییەکانمان بۆ عێراق زیاددەکەین و بەرەوپێشچوونێکی زۆر هەیە لە شەڕی داعش، چونکە ئەوان پاشەکشێیان کردووە، هەروەها لەگەڵ عەبادی تاوتوێی هاوکاریکردنی هێزە سونییەکانی عێراقمان کردووە".
ئۆباما نەخشە رێگایەکی بۆ عێراق دانا و ئاماژەی بەوەکرد" پێویستە حکومەتی عێراق، هێزێکی نیشتمانی درووستبکات بۆ دوورخستنەوەی مەترسییەکانی تیرۆر، هاوکات پێویستە لەسەر حکومەتی تورکیا کە دراوسێی عێراق و سووریایە، هاوکار بێت لە رێگەگرتن لە چوونی چەکدارانی بیانی بۆ سووریا و هەوڵی زیاتر بدات بۆ قایمکردنی سنوورەکانی".
G7 گرووپی 7 وڵاتی پیشەسازی بەهێزە، کە ئەمریکا، ئەڵمانیا، کەنەدا، بەریتانیا و فەرەنسا، ئیتاڵیا و ژاپۆن لەخۆدەگرێت.
کۆبوونەی G7 لە رۆژی یەکشەممە 7-6-2015 لە میونشنی ئەڵمانیا دەستیپێکردووە و دوو رۆژی تەواو دەخایەنێت، کە چەندین دیپلۆماتکاری جیهان تێیدا بەشدار دەبن.
8/6/2015
نێچیرڤان بارزانی لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەڤانی کە رۆژی یەکشەممە لەسلێمانی ئەنجامیدا رایگەیاند:" تەبایی لایەنەکانی نێو ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دڵخۆشکەر بوون". ئەو هەروەها گوتی":ئەگەر گەیشتینە ئەو بڕیارەی کە ناگەینە چارەسەر لەگەڵ بەغدا، ئەو بژاردەی دیکەمان هەیەو پەنای بۆ دەبەین".
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە کۆنفڕانسە رۆژنامەڤانییەکەدا رایگەیاند، بەڵێندەران و وەبەرهێنانی شاری سلێمانی لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان زۆر پشودرێژبوون،ئێمە بە جیدی هەوڵی چارەسەری کێشەکانیان دەدەین.
بارزانی گوتی "من ئێستا تێگەیشتم کە کێشەی بەڵێندەران زۆر گەورەتربوون لەوەی من پێشبینم دەکرد، ئەمەش وادەکات کە ئێمە بڕیاری پێویست بدەین بۆ چارەسەری ئەم کێشانە".
سەبارەت بە کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان گوتی " ئەم بارودۆخە ئابوورییەی هەرێمی کوردستان قابیلی بەردەوامی نییە، ئێمە پێمانخۆشە و هەوڵدەدەین کێشەکانمان لەگەڵ بەغدا چارەسەر بکەین و پشوو درێژ بووین و هەوڵمان لەگەڵ بەغدا داوە، بەڵام حکومەتی بەغدا پابەند نەبووە بە رێککەوتنەکەی لەگەڵ هەرێمی کوردستان, ئەگەر گەیشتینە ئەو بڕیارەی کە ناگەینە چارەسەر لەگەڵ بەغدا، ئەو بژاردەی دیکەمان هەیەو پەنای بۆ دەبەین".
سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان ژمارەی ئەو ئاوارانەی بەهۆی شەڕەوە لە عێراق وسووریا روویان لە هەرێمی کوردستان کردووە ئاشکرا کرد و گوتی "زیاتر لە ملیۆنێک و 800 هەزار ئاوارە لە هەرێمی کوردستان هەن, هەرێمی کوردستان دەرگاکانی کراوەن تا ئیستا، بەڵام نایشارینەوە هەرێمی کوردستان بارگرانییەکی زۆری لەسەرە، بۆیە پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هاوکاری زیاتر پێشکەشی هەرێمی کوردستان بکات و نوێنەری حکومەتی هەرێم لە برۆکسل داوای پاڵپشتی لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کردووە".
سەبارەت بەو بڕیارانەی لە کۆبوونەوەکەی لەگەڵ ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دراوە، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە وەڵامێکی پرسیاری پەیامنێری رووداو سەبارەت بە ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکەی لەگەڵ ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی و بڕیارەکان، گوتی "هەندێک لە بڕیارەکان ئیداری بوون، بەشێک تایبەت بوون بە شێوەی بەڕێوەچوونی کارەکان، بەشی دوای ئەوە باس لە دارایی کراوە کە پەیوەندی بە کێشەی هەولێر و بەغداوە هەیە و هیوادارین زوو چارەسەر بکرێت".
گوتیشی" تەبایی لایەنەکانی نێو ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دڵخۆشکەر بوون".
پرسی یەکگرتنەوەی وەزارەتی کارەبا و سامانە سرووشتییەکان بەشێکی دیکە بوو لە کۆنفڕانسە رۆژنامەڤانییەکەی سەرۆکوەزیران و رایگەیاند:" کێشەی وەزارەتی کارەبا پەیوەندی بە برایانی یەکگرتوو یان وەزیری کارەباوە نییە، کە بلێین خوا نەخواستە لە کارەکە نازانێت یان فاشل بووە، بەپێچەوانەوە زۆر کاری باشی کردووە، هەر لە بنەڕەتدا وەزارەتی کارەبا و سامانە سرووشتییەکان دەبێ یەک وەزارەت بن".
نیچیرڤان بارزانی سوپاسی پەرلەمانی کوردستان و جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانی کرد سەبارەت بە مەسەلەی قەرزی نێودەوڵەتی و پەسەندکردنی لەلایەن پەرلەمانەوە و راشیگەیاند:" قەرزی نێودەوڵەتی تەنیا رەهەندی ئابووری نییە، بەڵکو رەهەندی سیاسیشی هەیە، دوای واژۆکردنی لەلایەن سەرۆکی هەرێمی کوردستانەوە، حکومەت دەست بە گفتووگۆکانی دەکات لەگەڵ بانکەکانی جیهان".
7/6/2015
بەپێی ئەنجامە بەراییەکان لە هەڵبژاردنی گشتی تورکیا و ئەو بنکانەی لەباکووری کوردستان دەنگەکانی جیاکراوەتەوە، ئەنجامەکان بەمشێوەیە..
HDP لەم شارانە لە پێشە
ئامەد، وان ، مووش ، بەدلیس ، ئاگری ، سێرت ، ماردین ، دێرسیم ، ئیدیر، جۆلەمێرگ ، شڕناخ و ئێلیح.
AKP لەم شارانە لە پێشە
ئەردەخان، چەولیگ ، قەرس ، روحا ، خاریێت ، سەمسوور، ئەرزگان ، سێواس ، مەڵەتی ، مەراش ، دیلۆک ، کیلیس و ئەرزڕۆم .
7/6/2015
لە ئەنجامی بۆردوومانی فڕۆکە جەنگییەکانی هاوپەیمانانی عەرەبی بە رێبەرایەتی سعودیە بۆ سەر بنکەی فەرماندەیی گشتی سوپای یەمەن لە سەنعا، 44 کەس کوژران و بەدەیانی دیکەیش برینداربوون.
میدیاکانی یەمەن بڵاویانکردوەتەوە، رۆژی یەکشەممە 7 ی حوزەیرانی 2015، لە ئەنجامی هێرشەکانی فڕۆکە سعودییەکان بۆ سەر حوسییەکان لە شاری سەنعا، 44 کەس کوژران و زیاتر لە 100 کەسی دیکەش برینداربوون .
دانیشتوانی شاری سەنعاش بە دەزگاکانی راگەیاندنیان گوتوە، فڕۆکە سعودییەکان 5 هێرشیان بۆ سەر بنکەی فەرماندەیی گشتی سوپای یەمەن لە سەنعا ئەنجامداوە.
بەپێی راپۆرتەکانیش زۆرینەی قوربانییەکان ئەو سەربازانەن کە بەمەبەستی وەرگرتنی مووچە سەردانی بنکەی فەرماندەیی گشتی سوپای یەمەنیان لە سەنعا کردبوو.
هاوپەیمانی وڵاتانی عەرەبی بە سەرکردایەتی سعودیە، نزیکەی دوومانگ دەبێت هێرشی ئاسمانی بۆ سەر بارەگا و بنکەی حوسیییەکان لە یەمەن دەستپێکردووە، دوای ئەوەی ئەو گرووپە سەنعای پایتەختی یەمەنی کۆنتڕۆڵکرد.
حوسییەکان ئەم هێرشانە بە دەستدرێژی بۆ سەر سەروەریی خاکی یەمەن وەسفدەکەن، وڵاتانی کەنداویش حوسییەکان بەوە تۆمەتبار دەکەن، کە رێگەی بۆ ئێران خۆشکردووە بۆ ئەوەی دەست لە کاروباری یەمەن وەربدات.
7/6/2015
کونسوڵی گشتی ئەڵمانیا لە هەرێمی کوردستان رایگەیاند، کە بۆ هاوکاریکردنی پێشمەرگە، “لە بڕیارێکی خۆمان پەشیمانبووینەتەوە”.
دیتەر لاملێ، کونسوڵی گشتی ئەڵمانیا لە هەرێمی کوردستان رایگەیاند، کە حکوومەتی وڵاتەکەی هاوکاریی سەربازی چەکدارانی حەشدی شەعبی نەکردووە، کە ئێستا شەڕی داعش دەکەن، بەڵام پێچەوانەی بڕیارێکی خۆی، کە رایگەیاندبوو “ئەڵمانیا بە هیچ شێوەیەک هاوکاری گرووپە چەکدارییەکان ناکات”، هاوکاریی سەربازی پێشکەشی پێشمەرگە کرد، بۆ رووبەڕووبوونەوەی چەکدارانی داعش.
دیتەر لاملێ هەروەها باسی لەوەکرد، کە پەیوەندی هەرێمی کوردستان و ئەڵمانیا لەسەر ئاسەکانی سیاسەت، سەربازیی و مرۆیی “زۆر باشە”.
ئهو قسانهی كونسوڵی گشتی ئهڵمانیا له مەراسیمی بهخشینی خهڵاتی “چاوی كراوه” بوو بهسهر سێ رۆژنامهنووس، كه ساڵانه ئهكادیمیای ئهڵمانی له عێراق بۆ كاری رۆژنامهوانی رێكی دهخات.
حکوومەتی ئەڵمانیا هەر لە سەرەتای شەڕی داعشدا، بە کەلوپەلی سەربازیی بەتایبەت چکی میلان و یارمەتیی مرۆیی بۆ ئاوارەکان، هاوکاریی باشووری کوردستانی کردووە.
6/6/2015
سەرەتای ئەمساڵ رێکخراوی توندڕەوی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) چەند جارێک هەوڵی دا بە رێگەی کاتیۆشای ناوەندی شاری هەولێر بۆردومان بکات.
بۆ ئەم مەبەستە چەند جارێک چەند کاتیۆشایەکی ئاراستەی ناوەندی شاری هەولێر کرد, بەڵام لە دەوروبەری هەولێر کەوتنە خوارەوە و بەوهۆیەشەوە لە قەزای خەبات کە چەند کیلۆمەترێک لە شاری هەولێرەوە دوورە, کەسێکی شەهید کردوو چەند کەسێکی دیکەشی بریندار کردن.
دوا هەوڵی داعش بۆ بۆردومانکردنی سەنتەری شاری هەولێر ئەوەبوو ئەویش چەند کاتیۆشایەکی ئاراستەی شاری هەولێر کرد بەڵام لە نزیک عەلوەی شاری هەولێر کەوتنە خوارەوەو هیچ زیانێکی گیانی و مادیان نەبوو.
دواتریش فەرماندەی گشتی هێزەکانی پێشمەرگە ڕایگەیاند ,لە رێگەی کۆکردنەوەی زانیاری لەگەڵ هاوپەیمانان توانیمان ئەو چەکانەی داعش بەکاری دەهێنانن بە رێگەی بۆردومانێکی تایبەتەوە لەناویان ببەین.
6/6/2015
لەشەڕ و پێکدادانی نێوان هێزەکانی ساڵح و حوسییەکان بۆسەر هەردوو ناوچەی سنووریی جیزان و نەجران نێوان یەمەن و سعودییە چوار سەربازی عەرەبستانی سعودیە کوژران.
هێزەکانی سوپای سعودیە رایانگەیاند " چوار سەربازی سعودیە لە شەڕ و پێکدادانی نێوان هێزەکانی سوپای سعودیە و هێزەکانی عەلی عەبدوڵڵا ساڵح، سەرۆکی پێشووی یەمەن و چەکدارانی حوسی لەسنووری نێوان سعودیە و یەمەن لەناوچەکانی جیزان و نەجران کوژراون".
بەگوێرەی راگەیێندراوی سوپای سعودیە، هێرشەکە لەدیوی یەمەنەوە کراوەتە سەر هێزەکانیان لە جیزان و نەجران، شەڕەکەش ماوەی 5 کاژێری خایاندووە، هەر بەگوێرەی راگەیێندراوەکە دەیان چەکداری یەمەنی کوژراون.
ئەو سەربازە کوژراوانەی هێزەکانی سوپای سعودیەش، بریتین لە ئەفسەرێکی گاردی نیشتمانی و دوو سەربازی هێزەکانی پیادە و پاسەوانێکی سنوور.
پەیامنێری رووداو لە یەمەن باسی لەوە کرد، کە بەگوێرەی ئەو زانییارییانەی دەست (تۆڕی میدیایی رووداو) کەوتوون لایەنگرانی عەلی عەبدوڵا ساڵح، سەرۆکی پێشووی یەمەن و چەکدارانی حوسی دەستیان بەسەر چەند پێگەیەکی سوپای سعودیە لەنێو خاکی سعودییەدا گرتووە.
6/6/2015
سەرۆک بارزانی دووپاتیدەکاتەوە کە گەلی كوردستان نابێتە بەشێك لەو ململانێ تاییفیەی لە ناوچەكەدا لە ئارادایە. وڵاتی کوێتیش ئامادەی هەموو جۆرە هاوکارییەکی بۆ کوردستان دەردەبڕێت
بەپێی راگەیاندراوێکی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان، ڕۆژی شەممە 6ـی6ـی 2015 لە سەلاحەدین مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە عومەر ئەحمەد ئەلكەندەری، كونسوڵی كوەیت لە شاری هەولێر كرد.
لە دیدارێكدا كونسوڵی كوەیت لە شاری هەولێر سڵاوی شێخ سەباح ئەلئەحمەد ئهلجابر ئەلسەباح، ئەمیری كوەیتی بە سەرۆك بارزانی گەیاند. هەروەها ڕێز و پێزانینی خۆی بۆ خەبات و قوربانیدانی گەلی كوردستان بۆ گەییشتن بە ئازادی نیشان دا و دەستخۆشیشی لە سەرۆك بارزانی و هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد بۆ ئەو ڕۆڵە كاریگەرەی لە دژایەتیكردنی تیرۆردا گێڕاویانە. هەروەها وێڕای جەختكردنەوەی لە دۆستایەتیی و پەیوەندییە مێژووییەكانی گەلی كوردستان و گەلی كوەیت كردنەوەی كونسوڵخانەی وڵاتەكەی لە شاری هەولێر بە قۆناغێكی تازەی پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا لە قەڵەم دا. ئەوەیشی ڕاگەیاند كە وڵاتەكەی ئامادەیە ئەوەی لەدەستی بێت بۆ یارمەتیدانی گەلی كوردستان بیكات.
لە بەرانبەر دا سەرۆك بارزانی خۆشحاڵیی خۆی بۆ كردنەوەی كونسوڵخانەی كوەیت نیشان دا و پێشوازیشی لە فراوانتربوونی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا كرد. هەروەها ڕۆشنایی خستە سەر پەیوەندییەكانی نێوان هەردوو گەلی كوردستان و گەلی كوەیت و ئەوەی خستەڕوو كە گەلی كوردستان لەو نەهامەتییە دەگات كە لەلایەن ڕژێمی بەعس بەسەر گەلی كوەیتدا سەپێندرا بوو. سەرۆك بارزانی باسی لە هەڕەشەكانی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی ناوچەكە و جیهان كرد و ئەوەی دووپات كردەوە كە گەلی كوردستان نابێتە بەشێك لەو ململانێ تاییفیەی لە ناوچەكەدا لە ئارادایە.
6/6/2015