تانەر یڵدز، وەزیری وزە و سامانە سروشتییەکانی تورکیا رایگەیاند، رۆژی ٢٩ی تەمموز هێرشکراوەتە سەر هێڵی نەوتی کەرکوک- جەیهان لە ناوخاکی تورکیا هێڵی نەوتی کەرکووک جەیهان، ئێستا لە ناو خاکی عێراق بووەتە بۆڕی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان کە نەوتی کەرکووک و هەرێمی کوردستان هەناردەی بەندەری جەیهان دەکات.
پێشتر هێڵی کەرکووک جەیهان بەو هێڵە دەگوترا کە لە کەرکووکەوە و لە ناو خاکی موسڵ دەگەیشتە سنووری تورکیا، بەڵام بەهۆی تێکدانەکان ئەو بەشەی بۆڕییەکە بەتەواوەتی لەناوچووە.
لە بەیاننامەیەکدا وەزیری وزەی تورکیا رایگەیاند "پێدەچێت ئەو هێرشە بەهۆی تەقاندنەوەی بۆمبێک بێت کە لە 18 کیلۆمەتری شاری جزیرە لە پارێزگای شێرناخ روویداوە".
یڵدز لەو بەیاننامەیە رایگەیاند کە پاش ئەو هێرشە ئەوان ڤەڵڤەکانیان داخستووە بۆ ئەوەی نەوتی زیاتر لەو بۆڕییە نەڕوات و هەموو رێوشوێنێکی پێویستیان گرتووەتەبەر.
بەپێی وەزیری وزەی تورکیا، ئەو هێرشە کاریگەری لەسەر ئاستی دابینکاری و خواستی نەوت نەکردووە.
دوای رووداوەکە هێزی پاراستنی گەل HPG، کە باڵی سەربازی پارتی کرێکارانی کوردستانە لەسەر ماڵپەڕی تایبەتی خۆی رایگەیاندووە کە "لەو شوێنە کارێکی تێکدەریان ئەنجامداوە".
وەزیری وزەی تورکیا جەخت دەکاتەوە چەند رۆژێکە هێرشکراوە تەسەر دامەزراوە نەوت و گازییەکانی ئەو وڵاتە و بەگوێرەی ئەو تیرۆریستان ئامانجیانە شوێنە ستراتژییەکان و سەقامگیری و گەشەپێدانی تورکیا راگرن. رۆژی پێشووتر، هێڵی هەناردەکردنی گازی ئێران بۆ تورکیا لە پارێزگای ئاگری لە نزیک سنووری ئێران تەقێندرایەوە.
بەرپرسێکی ئێرانی رایگەیاندووە لە ماوەی سێ رۆژدا ئەو بۆڕییە نۆژەندەکرێتەوە و هەناردەکردنی گازی سرووشتی بۆ تورکیا دەسپێدەکاتەوە.
یەدۆڵا بایبۆردی، بەڕێوەبەری کۆمپانیای هەناردەکردنی گازی ئێران رایگەیاند کە لە ماوەی سێ رۆژدا نۆژەنکردنەوەی بۆڕی هەناردەکردنی گازی سرووشتی بۆ تورکیا تەواودەبێت.
تورکیا بۆ دابینکردنی پێویستییەکانی ناوخۆی بە وزە، بەتەواوەتی پشتی بە هاوردەکردنی نەوت و گاز لە دەرەوەی ئەو وڵاتە بەستووە.
رۆژانە نزیکەی 600 هەزار بەرمیل نەوت لە رێی بۆڕی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان دەگوازرێتەوە بۆ بەندەری جەیهان.
هەروەها تورکیا سەدا 25 ی خواستی خۆی بۆ گازی سرووشتی لە رێی بۆڕی هەناردەکردنی گازی سرووشتی ئێران بۆ تورکیا دابین دەکات.
30/7/2015
فازڵ میرانی، سکرتێری مەکتەبی سیاسی پارتی رەخنەی لە لایەنەکان دەگرێ کە پارتی لە بەر چاوی رای گشتی رەش دەکەن و دەڵێ "پارتی هەست بە غۆبن (مافخوران) دەکات".
میرانی لە میانەی سەردانی شاندی حیزبەکەی بۆ لای حیزبی شیوعی کوردستان لەسەر پرسی سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئاشکرایکرد کە گۆڕینی شێوازی حوکم وا بەئاسانی نییە، بەڵکو دەبێ بەهۆی نووسینەوەی دەستوورێک یان شۆڕشێک ئەوە رووبدات، میرانی دەڵێ "پارتی دەرگای گفتوگۆی واڵایە".
بەڵام یەکێتی و گۆڕان و کۆمەڵی ئیسلامی کوردستان دژی داواکەی پارتین بۆ مانەوەی ٢ ساڵی دیکەی بارزانی لە پۆستەکەیدا. حیزبی شیوعی کوردستان رایدەگەێنێ "ئەگەر لەسەر ئەو پرسە دەرگاکان داخران دەبێ بگەڕێنەوە بۆ رای خەڵک، ئەو کات گەلی کوردستان بڕیاری خۆی دەدات".
فازڵ میرانی، سکرتێری مەکتەبی سیاسی پارتی لەمیانەی سەردانی حیزبەکەی بۆ لای حیزبی شیوعی نەیشاردەوە گەلەکۆمە لە پارتی دەکرێ و "گۆڕینی سیستەمی حوکم و شێوازی هەڵبژاردنی سەرۆک وا ئاسان نییە، بگرە مەگەر بە شۆڕشێک ئەنجامبدرێ".
بزووتنەوەی گۆڕان و یەکێتی، کە ئێستا لە هەموو کات زیاتر نزیکی یەکن و لەسەر پۆستی سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئازاری پارتی دەدەن، بە داواکەی پارتی بۆ مانەوەی بارزانی لە پۆستەکەی رازی نین.
تەنانەت دەڵێن هێشتا نازانین مانەوەی بارزانی لە پۆستەکەی تەنیا رای پارتییە یان خودی بارزانی.
پارتی توانیویەتی رای حیزبەکان نزیکی خۆی بکات. حیزبی شیوعیش ئێستا وەکو پارتی بیردەکاتەوە کە بۆ شێوازی هەڵبژاردنی سەرۆک دەبێ بگەڕێنەوە بۆ رای خەڵک، کە ئەمە دژی خواستی یەکێتی و گۆڕان و کۆمەڵی ئیسلامی و تاڕادەیەک یەکگرتووی ئیسلامیشە.
ئەندامێکی مەکتەبی سیاسی یەکێتی کە داوایکرد ناوی نەهێنرێ گوتی "قسەی راست و دروست لەسەر ئەم کێشەیە ئەوەیە. نە یەکێتی و گۆڕان کە کۆمەڵی ئیسلامیش لەگەڵیانە ئامادەن بۆ پارتی سازش بکەن، نە پارتیش ئامادەیە سازش بکات و بووەتە شەڕی ئیرادە. هەر لایەنێ سەر بکەوێ ئیدی سەرەتای دۆڕاندنیانە بۆ ماوەیەکی درێژ".
30/7/2015
وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا رەزامەندی نیشاندا بۆ واژۆکردنی گرێبەستێک بە بەهای 5 ملیار و 500 ملیۆن دۆلار بۆ فرۆشتنی سیستەمی مووشەکی پاتریۆت پاک 3 بۆ دژەفڕۆکە.
ئاژانسی هاریکاری ئەمنی سەر بە وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا ئاشکرایکردووە، کە ئەو گرێبەستە سوودی بۆ هاوپەیمانێکی سەرەکی ئەمریکا دەبێت لە ناوچەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و کۆنگرێسی ئەمریکا لەو بابەتە ئاگاداركراوەتەوە.
کۆمپانیای لۆکهید مارتن، بەرهەمهێنەری مووشەکی پاتریۆت پشتگیری خۆی بۆ ئەو گرێبەستە نیشانداوە کە ئامانج لێی بەهێزکردنی سیستەمی بەرگری ئاسمانی شانشینی سعودیەیە.
پاتریۆت پاک 3 ، پێکدێت لە سیستەمی بەرگری ئاسمانی پێشکەوتوو، بۆ رێگەگرتن لە فڕۆکە و مووشەک. هەروەها ئێستا بەشێکە لە سیستەمی بەرگری وڵاتانی ژاپۆن، ئەمریکا، ئەڵمانیا، تایوان، ئیمارات و هۆڵەندا.
30/7/2015
عوسمان بایدەمیر، ئەندامی پەرلەمانی تورکیا لەسەر لیستی پارتی دیموكراتی گەلان هەدەپە، بەناوی پارتەکەیەوە گوتەیەکی لە دانیشتنی نائاسایی پەرلەمانی تورکیا پێشکەشکرد، کە تائێستاش كۆبوونەوەكە بەردەوامە.
کۆبوونەوەکە لەسەر داوای پارتی گەلی کۆماری جەهەپە و بەبەمەبەستی قسەکردن لەسەر رووداوەکانی ئەم دواییەی تورکیا بەتایبەت شەڕی نێوان تورکیا و پەکەکە ئەنجامدەدرێت.
عوسمان بایدەمیر لە گوتەكەیدا رایگەیاند، کە ئەو بانگەوازی خۆی ئاڕاستەی ویژدانی پەرلەمانتاران دەکات و گوتی: "ئەگەر ئیرادەیەکی راستەقینە هەبێت ئەوا لە ماوەی 48 کاژێردا شەڕ رادەوەستێت".
بایدەمیر دەسەڵاتی پارتی دادوگەشەپێدان ئاک پارتی و رەجەب تەییب ئەردۆغان، سەرککۆماری تورکیای بە هەوڵدان بۆ رێگریکردن لە ئاشتی تۆمەتبارکرد و گوتی " ئەوان شەڕیان ناوێت، بەڵام تەسلیمیش نابن". بایدەمیر گوتیشی:" دژی رشتنی خوێنین جا هی سەرباز بێت یان پۆلیس یان گەریلا".
29/7/2015
نێچیرڤان بارزانی رایدەگەیێنێت :" بۆ چارەسەرکردنی کێشەی بودجەو نەوت ئامادەیە سەردانی بەغدا بکات". راشیگەیاند:" با نەتەوە یەکگرتووەکانیش چاودێری ھەناردەکردنی نەوتی کوردستان بکات".
رۆژی چوارشەممە 29ی تەمموزی 2015 نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان، پێشوازی لە ئێگھارد برۆس باڵیۆزی ئەڵمانیا لە عێراق و شاندێکی یاوەری کرد.
لە دیدارەکەدا برۆس ھیوای خواست" کێشەکانی نێوان ھەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق لە رێگەی دیالۆگ و گفتوگۆوە چارەسەر بکرێن"، سیستمی فیدراڵیشی بە باشترین سیستەمی دەسەڵات بۆ عێراق زانی.
باڵیۆزی ئەڵمانیا جەختی لەوە کردەوە کە" وڵاتەکەی لە ھاوکارییکردنی پێشمەرگە لە شەڕی دژی داعش بەردەوام دەبێت و سوپاسی خەڵک و حکومەتی ھەرێمی کوردستانی کرد کە سەرەڕای ئەو بارە قورسە داراییەی کەوتۆتە سەر شانیان، پێشوازییان لە ژمارەیەکی زۆری ئاوارە و پەنابەرانی دەستی تیرۆر کردووە و بە شێوەیەکی زۆر باش پێداویستی و جێگەی حەوانەوەیان بۆ دابینکردوون".
نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لەدیدارەکەدا هیوای خواست کێشەکان لەگەڵ بەغدا چارەسەر بکرێن و ئامادەییی خۆیشی دەربڕی کە بۆ چارەسەرکردنی ھەموو کێشەکان لەگەڵ بەغدا، بە تایبەتی لە بوارەکانی بودجە و نەوتدا، سەردانی بەغدا بکات.
نێچیرڤان بارزانی ئامادەیی حکومەتی ھەرێمی کوردستانی دەربڕی کە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و نەتەوە یەکگرتووەکان بێن و چاودێریی شەفافییەتی ناردنی نەوتی ھەرێمی کوردستان بۆ دەرەوە بکەن، ئاماژەی بەوەش دا" کاتێک ساڵی2003 چوونە بەغدا، بە ئومێدی دروستکردنی عێراقێکی نوێ بوون، بەڵام ئەمە رووینەدا".
سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان سوپاسی ھاوکارییەکانی ئەڵمانیا و وڵاتانی ھاوپەیمانیی نێودەوڵەتی کرد کە لە شەڕی دژی داعشدا پێشکەش بە ھێزی پێشمەرگەیان کردووە و" ھۆکارێک بوون بۆ ئەوەی پێشمەرگە لە سەرکەوتنەکانی بەرامبەر تیرۆر بەردەوام بێت".
نێچیرڤان بارزانی، ھیوایشی خواست ئەڵمانیا لە ھەردوو بواری مرۆیی و سەربازییەوە زیاتر ھاوکاریی ھەرێمی کوردستان بکەن بۆ ئەوەی بتوانن لە ھەردوو بوارەکاندا باشترین خزمەتگوزاری پێشکەش بە خەڵک و خاک و ئاوارە و پەنابەران لە ھەرێمی کوردستان بکەن.
29/7/2015
لە بەیاننامەیەکدا ناوەندی هەماهەنگی ئەنجوومەنی وەزیرانی تورکیا ئاشکرای دەکات، کە لە 24 ی تەمموزی 2015ـەوە تاوەکو ئێستا لە 39 شاری تورکیا و لە 39 شاردا هەزار و 302 کەس دەستگیرکراون.
هەروەها لەبارەی ئەو ئۆپەراسیۆنانەی دەیکەنە سەر بنکە و بارەگاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان PKK هاتووە: "لە شەوی 28 لەسەر 29 -ی تەمموزی 2015 لە هەریەکە لە زاپ، مەتین، گارە، ئاڤاشین، خواکوڕک و قەندیل بنکە و بارەگاکانی پەکەکە کراونەتە ئامانج".
لە بەیاننامەکەدا ئاماژە بە بەردەوامبوونی ئۆپەراسیۆنەکانی دەستگیرکردنی لایەنگرانی پارتی کرێکارانی کوردستان PKK، بەرەی رزگاریخوازی گەلی شۆڕشگێڕ DHKP-C و داعش کراوە.
هەروەها گوتراوە کە شەوی 29 ی تەمموز لە 39 شار ئۆپەراسیۆنیان ئەنجامداوە و لە ئەنجامدا هەزار و 302 کەس دەستگیرکراون، بەشێک لە دەستگیرکراوەکانیش رێوشوێنەکانی دادگایان تەواو بووە و ئەوانی دیکەش کاری دۆسیەکەیان درێژەی هەیە.
دوای تەقینەوەکەی پرسووس وکوشتنی دوو پۆلیسی تورک لەلایەن ئەندامانی پەکەکە، گرژی و ئاڵۆزی لەنێوان پارتی کرێکارانی کوردستانPKK و تورکیا دروست بوو، دوای ئەمەش شەوی هەینی 24-7-2015 فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا دەستیان بە بۆردوومانی بارەگاکانی پەکەکە كرد، تاوەكو ئێستاش ناوەناوە ئەو بۆردوومانكردنە بەردەوامە و ژمارەیەك گەریلاش بەهۆی بۆردوومانەكان شەهید و برینداربوونە.
29/7/2015
لیوا مەهدی نیعمەت وائیلی بەڕێوەبەری گشتیی بەڕێوەبەرایەتی رەگەزنامەی عیراقی رۆژی چوارشەممە رایگەیاند، كە كارتی نیشتیمانی چەند كوالێتییەكی بەرزی دەبێت و بە هەردوو زمانی كوردی و عەرەبی لەسەری دەنووسرێت.
وائیلی لە بەیاننامەیەكدا ئاماژە بەوە دەكات " كارتی نیشتیمانی هێڵی ئاساییشی سێ رەهەندی كە سیمبولەكانی عێراق: نەخشە، ئاڵا و دروشمی كۆماریی عێراقن لەسەر دەبێت" راشیگەیاند " كارتی نیشتیمانی بە هەردوو زمانی كوردی و عەرەبی كە لە دەستووری عێراقیدا دانیان پێدانراوە لەسەری دەنووسرێت".
دوێنێ سێشەممە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لە كۆبوونەوەی ئاسایی خۆیدا خوێندنەوەی یەكەمی بۆ پڕۆژەیاسای كارتی نیشتیمانی كرد.
تاریق حەرب، پسپۆڕی یاسایی رۆژی دووشەممە رایگەیاند كە پڕۆژەیاسای كارتی نیشتیمانی هەموو پارێزگاكانی عێراق بەبێ جیاوازی و بەهەرێمی كوردستانیشەوە دەگرێتەوە.
حەرب ئەوكاتە بە رووداوی راگەیاند " بڕیارەكەی حكومەتی مەركەزی بۆ پڕۆژەیاسای كارتی نیشتیمانی بۆ ئەوەیە كارئاسانی بۆ كاروباری خەڵكی بكرێت لە بەڕێوەبەرایەتییە حكومییەكان" گوتیشی " هەرچوار بەڵگەنامەی فەرمی كە ناسنامەی باری كەسی، رەگەزنامەی عێراقی، فۆرمی بیمەی خۆراك و كارتی زانیارین كۆدەكرێنەوە و كارتی نیشتیمانیان لێ پێكدێت و بەهۆیەوە خەڵكی لەجیاتی ئەوەی پێویستیان بە چوار بەڵگەنامەی فەرمیبێت لە دامودەزگا حكومییەكان تەنیا پێویتسان بەو كارتە دەبێت".
29/7/2015
پارتی دیموکراتی گەلان هەدەپە دوو راپرسی نێوخۆیی ئەنجامداوەو بڵاوی نەکردوونەتەوە بەڵام ئەنجامەکانی ئەو دوو راپرسییە دەست(تۆڕی میدیایی رووداو) کەوتوون.
ئەم راپرسیانە لەلایەن کۆمپانیایەکی راپرسییەوە بەناوی ئەڤراسیا و لەسەر داوای هەدەپە ئەنجامدراوە، بەڵام تاوەکو ئێستا ئەنجامەکانی بڵاونەکراوەتەوە.
لە راپرسیەکاندا دەرکەوتووە کە زیاد لە 30.6 %-ی دەنگدەرانی هەدەپە، لە هەڵبژاردنەکانی 7-ی حوزەیراندا پێشتر دەنگیان بە ئاک پارتی داوە. 68%-ی دەنگدەرەکانیشی کوردن، 25%-ی دەنگەرەکانیشی خۆیان بە"کوردی نەتەوەپەرست" دەناسێنن.
راپرسیەکەی هەدەپە ئەوەشی دەرخستووە کە زۆرینەی دەنگدەرانی ئەو حیزبە بەهۆی کوردبوونەوە دەنگیان بە هەدەپە داوە.
93%-ی ئەو دەنگدەرانەی هەدەپەش کە لە راپرسیەکەدا بەشداربوون، رایانگەیاندووە کە" ئەگەر دووبارە هەڵبژاردن ئەنجامبدرێتەوە، ئەوان هەر دەنگ بە هەدەپە دەدەن، بەڵام2%-ی بڕیاریانداوە دەنگ بە جەهەپە بدەن و 1%-یش دەنگ بە ئاک پارتی دەدەن".
هەر بەپێی ئەنجامەکانی ئەو دوو راپرسییە،35%-ی دەنگدەرانی هەدەپە داوا دەکەن کە هەدەپە لەگەڵ پارتی داد و گەشەپێدان حکومەت پێکبهێنێت، لەکاتێکدا32%-ی دەنگدەران داوا دەکەن لەگەڵ جەهەپە ئەو حکومەتە درووست بکەن.
٢٨/٧/٢٠١٥
پارێزگای ئیلامی رۆژهەڵاتی کوردستان ،پشگوێ خراوە بەڵام تواناگەلێکی زۆری هەیە ، کە لە ئەگەری گرینگی پێدانیان ، دەتوانێ پەردە لەسەر تۆخی گەشەنەسەندووی ئەو پارێزگایە لابدات .
بە پێی ئامارە فەرمییەکانی بەڕێوەبەرایەتی کشتوکاڵی پاریزگای ئیلام، لەم ساڵدا پێشبینی دەکرێت لە پارێزگای ئیلام زیاتر لە شەش هەزار تۆن جۆرەکانی ماسی بەرهەم بێت .
پارێزگای ئیلام بە هۆیی بوونی کەش و هەوای تایبەت، توانای بەرهەمهێنان و پەروەردە کردنی جۆرەکانی ماسی و ئاژەڵی ئاوەکی هەیە بە تایبەت ماسی قزل ئالا .
بە پێی ئامارە فەرمییەکان لە پارێزگای ئیلام زیاتر لە 200 ناوەندی پەروەردەی ماسی بوونی هەیە و ساڵانە زیاتر لە شەش هەزار تۆن جۆرەکانی گیانداری ئاوی بەرهەم دێت و رەوانەی بازاڕەکانی پارێزگای ئیلام و دەرەوەی رۆژهەڵاتی کوردستان دەکرێت .
ئیلام پارێزگایەکە لە بواری ئابوورییە دواکەوتووە و ئامارێکی بەرزی بێکاری هەیە، بە هۆی شەڕی هەشت ساڵەی نێوان عێراق و ئێران زیانێکی زۆری بەر کەوتووە و تاوەکو ئێستاش ئەو پارێزگایە لە لایەن حکومەتەوە بە شێوەی گونجاو قەرەبوو نەکراوەتەوە .
بوونی چەندین رووبار و بەنداو لە پارێزگای ئیلام وایکردووە حکومەت هەنگاو هەڵێنێتەوە بۆ پەرە پێدانی پەروەردی گیاندارە ئاوییەکان و کەڵک وەرگرتن لە بەشێکی بچوک لە تواناکانی ئەو پارێزگایە .
رۆژی شەممە 25-7-2015 محەممەدرەزا مورواریدی لە گوندی کێلمی شاری بەدرە ، 15 حەوزی نوێی پەروەردەی ماسی کردەوە .
لە رۆژهەڵاتی کوردستان ساڵانە زیاتر لە 600 هەزار تۆن ماسی بەرهەم دێت کە چەند بەرامبەری خواستی بازاڕی رۆژهەڵاتی کوردستانە ، بەشێکی زۆری ئەو بەرهەمە ماسییەی کە لە رۆژهەڵاتی کوردستان بەرهەم دێت بۆ بازاڕەکانی ئێران و وڵاتانی دەرەوە هەناردە دەکرێت.
بە باوەڕی کارناسانی ئەو بوارە ،رۆژهەڵاتی کوردستان لەرووی سروشتییەوە هەڵکەوتوویەکی باشی هەیە بۆ پەروەردە کردنی ماسی و گیاندارە ئاوییەکان، پەرە پێدان و گرینگیدان بەو کەرتە دەبێتە هۆی رەخساندنی هەلی کار بۆ خوێندکارانی گیاندارە ئاوییەکان .
28/7/2015
ماڵپەری فەرمی نەتەوە یەکگرتووەکان بەشی ئابووری و کاروباری کۆمەڵایەتی، بڵاویکردووەتەوە کە رۆژی 29-تەمووزی 2015 نەتەوە یەکگرتووەکان ئاماری خەمڵێندراوی دانیشتوانی جیهان بۆ ساڵی 2015 لە UN Web TV بڵاودەکاتەوە
هاوکات ئەم ئامارە لەسەر بنچینەی زانیارییەکانی ساڵی رابردوو و راپرسی و توێژینەوەکانی سەرژمێری بۆ دانیشتووان خەمڵێندراوە.
هەروەها لە هەواڵەکەی ماڵپەری UN داهاتووە، داتاکان لە رێگەی راپۆرتێکی گشتگیر بڵاودەکرێنەوە کە زیاتر لە 100 فایلی ئێکسڵی لە خۆ گرتووە
بڵاوکردنەوەی ژمارەی دانیشتوانی جیهان بۆ ساڵی 2015 لە کاتێکدادێت کە UN لە ساڵی 1991ەوە هەموو ساڵێک ئاماری خەمڵێندراوی دانیشتوان لە جیهان بڵاودەکاتەوە.
28/7/2015
یەكێتی نیشتیمانیی كوردستان هەموو دەرگاكانی دانوستاندنی لەسەر مەسەلەی سیستەمی حوكمڕانی و شێوازی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە رووی پارتیدا داخست و رایگەیاند "جگە لە سیستەمی پەرلەمانی و هەڵبژاردنی سەرۆك لە نێو پەرلەماندا هیچ بەدیلێكی دیكەمان نییە". پارتیش هیچ قسەیەك لە رێگەی راگەیاندنەوە وەرناگرێ و دەڵێت "هیچ لایەنێك بەفەرمی وەڵامی داواكەی پارتی نەداوەتەوە". بەڵام بەرپرسێكی بزووتنەوەی گۆڕان دەڵێت "بەزارەكی وەڵامی پارتیمان داوەتەوە.
چارەنووسی پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان هێشتا یەكلایی نەبووەتەوە، هەرچەندە پارتی دەڵێ چاوەڕوانی لایەنەكان دەكات بۆ ئەوەی وەڵامی بدەنەوە، بەڵام وادەردەكەوێ هەموو لایەنەكان چاوەڕوانی یەك بكەن. ئایا دوای ئەو كۆبوونەوەیەی بڕیارە ئەمڕۆ (دووشەممە) سەرۆكایەتی پەرلەمان و سەرۆكی فراكسیۆنەكان ئەنجامی بدەن، 5 لایەنەكە بڕیاری چی دەدەن؟
یەكێتی یەكلایی بووەتەوە
عیماد ئەحمەد، گوتەبێژ و ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی دەڵێت تاوەكو ئێستا چارەسەری نێوەند لەنێوان پرۆژەكانی ئەوان و داواكارییەكەی پارتی نەهاتووەتە ئاراوە "تاوەكو ئێستا پڕۆژەیەك نەهاتووەتە پێشەوە هەموو لایەك پێی رازی بن".
قسەكانی گوتەبێژی مەكتەبی سیاسی یەكێتی دوای ئەوە دێت كە حیزبەكەی پێش جەژنی قوربان وەڵامدانەوەی پارتییان هەڵگرت بۆ ئەوكاتەی سەردانی لایەنەكان كۆتایی پێدێنن و بەرچاویان رووندەبێتەوە.
عیماد ئەحمەد دەڵێ راستە كۆبوونەوەیان لەگەڵ لایەنە سیاسییەكان كۆتایی هات "بەڵام هێشتا مەكتەبی سیاسی كۆنەبووەتەوە". گوتیشی "پێشبینی دەكەم گەڕێكی دیكەی سەردانكردنی لایەنە سیاسییەكان دەستپێبكەینەوە، بەڵام تاوەكو ئێستا یەكێتی هیچ حەلێكی دیكەی نییە و هیچ بەدیلێكی نییە بۆ ئەوەی كە دەبێ سیستەم پەرلەمانی بێ و سەرۆك لەنێو پەرلەمانەوە هەڵبژێردرێ و دەسەڵاتەكانی كەم بكرێنەوە، لانیكەم بۆ ئەم خولە وا بڕوات".
گوتەبێژەكەی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لەمەڕ هەر تێكچوونێك لەسەر پرسی سەرۆكی هەرێمی كوردستان "هۆشداری" دەدات و دەڵێت "هەر لایەنێك بەگوێرەی قەبارەی خۆی بەرپرسیارێتی دۆخەكە لە ئەستۆ دەگرێ". ئەو نایشارێتەوە كە شەڕی پەكەكەش تاڕادەیەك كاریگەری دروست دەكات لەسەر پرسی یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان.
عیماد ئەحمەد درێژە بە قسەكانی دەدات و دەڵێ "ئەگەر پێش دەستپێكردنەوەی ئەو شەڕە بەرچاوڕوونییەكیش هەبووایە ئێستا كەم بووەتەوە، چونكە هەموو شتێك بە كەم یان زیاد كاریگەریی دەبێ".
گۆڕان: مەگەر پارتی خۆی تێنەگات
بزووتنەوەی گۆڕان و یەكێتی و یەكگرتوو و كۆمەڵ، پڕۆژەیان داوەتە پەرلەمانی كوردستان بۆ هەمواركردنەوەی یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان.
بەرپرسێكی بزووتنەوەی گۆڕان پێیوایە هێشتا ئاسۆی دۆخەكە نەگۆڕاوە "چوار لایەنەكە و پارتی یان ئەوەتا بە پڕۆژەكان رازی دەبن، یان ئەوەتا دەبێ ئەو سازانە بگرنەبەر كە ئێستا باس دەكرێت". بە دووریشی نازانێت بارزانی لە ساتەكانی كۆتاییدا بڕیاری ئەوە بدات كە خۆی كاندید ناكاتەوە "بەڵام ئەوەش رەنگە بۆ خۆی دۆخێك بەدوای خۆیدا بهێنێ".
بەڵام ئاسۆ مەحموود، ئەندامی جڤاتی نیشتمانی و ئەندامی شاندی دانوستاندنكاری بزووتنەوەی گۆڕان، پێشبینی دەكات لە دوای كۆبوونەوەكەی سەرۆكایەتی پەرلەمان و سەرۆك فراكسیۆنەكان "گەڕێكی دیكەی كۆبوونەوە دەستپێبكەنەوە، چونكە قسەی سەرۆكی فراكسیۆنەكان شتێك روون دەكاتەوە".
لەبارەی وەڵامی بزووتنەوەی گۆڕان بۆ ئەو داواكارییانەی شاندی پارتی بە سەرۆكایەتی نێچیرڤان بارزانی خستیانە بەردەم گۆڕان، ئاسۆ مەحموود دەڵێ "داواكارییەكانی پارتی بە زارەكی بووە و ئێمەش هەر لەو كۆبوونەوەیەدا بە زارەكی وەڵاممان داونەتەوە، پێمانگوتوون كە ئێمە پڕۆژەی خۆمان هەیە و بەوە رازی نابین، ئەوە وەڵامە مەگەر خۆیان نەیانەوێ تێبگەن".
پارتی چاوەڕێی چی دەكات؟
پارتی دیموكراتی كوردستانیش وەڵامی زارەكیی بزووتنەوەی گۆڕانیان وەك ئاسۆ مەحموود باسی دەكات، بە وەڵامی فەرمی وەرنەگرتووە.
دڵشاد شەهاب، ئەندامی شاندی دانوستاندنكاری پارتی لەو بارەیەوە دەڵێ "كۆبوونەوەمان كردووە لەگەڵ لایەنەكان و پارتی بە فەرمی داوای خۆی پێشكەشی لایەنەكان كردووە كە سەرۆك بارزانی بۆ دوو ساڵی دیكە و بەتەواوی دەسەڵاتەكانی بمێنێتەوە".
دڵشاد شەهاب كە ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارتییە، دەڵێت "چاوەڕێی وەڵامی فەرمی دەكەین، تاوەكو ئێستا هیچ لایەنێك بە فەرمی وەڵامی پارتی نەداوەتەوە".
یەكگرتوو دێتە سەر خەت
یەكگرتووی ئیسلامی هاتە نێو پرۆسەی نێوەندگیری و داوا دەكات دەرگا بەسەر سازاندا دانەخرێ.
ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكگرتووی ئیسلامی، پێیوایە كەشوهەوای سازان هێشتا لەبار نەچووە و دەتوانرێ گفتوگۆی زیاتر بكرێ "دەمانەوێ دەرگای گفتوگۆكردن قوفڵ نەبێت و بگەین بە سازان، بەڵام چۆن سازان بكرێ؟"
ئەو ئەندامەی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو كە داوای كرد ناوی بڵاونەكرێتەوە، گوتی "دەست بە گفتوگۆ دەكەین، سەردانی یەكێتی، گۆڕان، كۆمەڵ و پارتی دەكەین، قسەی لایەنەكان بۆ یەكدی دەبەین، ناكرێ لە راگەیاندنەوە وەڵامی یەكدی بدەنەوە بێ ئەوەی پێكەوە لەسەر مێزی گفتوگۆ دابنیشن و بگەنە رێككەوتنێك".
هەر لەوبارەوە رێبوار محەممەد، گوتەبێژی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسلامی، باسی هەڵوێستی حیزبەكەی كرد و رایگەیاند "ئێمە سوورین لەسەر پرۆژەكەی خۆمان، هەرچەندە دەبێ چارەسەرێكی ناوەندیش بێتە پێشەوە".
27/7/2015
محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئیران گەیشتە شاری نەجەف و بڕیارە ئەمڕۆ دووشەممە، ٢٧ ی تەمموزی ٢٠١٥، لەگەڵ عەلی سیستانی مەرجەعیەتی شیعە کۆببێتەوە و هاوکات دوای تەواو بوونی کۆبوونەوەکانی لە شاری نەجەف، وەزیری دەرەوەی ئێران سەردانی بەغدا دەکات و لەگەڵ بەرپرسانی عێراق کۆدەبێتەوە.
وەزیری دەرەوەی ئێران لەگەڵ بەرپرسانی عێراق، رێککەوتنە ئەتۆمییەکەی ئێران و وڵاتانی رۆژئاوا تاوتوێدەکات و هاوکات دۆسێی ئەمنی عێراق و و ناوچەکەش مژارێکی دیکەی کۆبونەوەکانی نێوان زەریفی و بەرپرسە باڵاکانی عێراق دەبێت.
وەزیری دەرەوەی ئێران، دوای سەردانی بۆ وڵاتانی کوەیت و قەتەر ، ئەمرۆ گەیشتە عێراق و بڕیارە لە سەردانێکی یەک رۆژەدا لەگەڵ سیستانی گەورە مەرجەعی شیعە و بەرپرسانی عێراق کۆببێتەوە
27/7/2015
مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، لە پەیامێكدا هەڵوێستی شەخسی لەسەر بۆردوومانكردنی بارەگاكانی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK لەلایەن توركیاوە راگەیاند و دەڵێت " گهڕانهوه بۆ پرۆسهی ئاشتی و گفتوگۆ تهنیا رێگهیه بۆ چارهسهری گرفتهكان و ئێمهش ئهوهی لهدهستمان بێت دهیكهین بۆئهوهی یارمهتی گفتوگۆ و ژیانهوهی پرۆسهی ئاشتی بدهین". بارزانی دەشپرسێت خهڵك مافی خۆیهتی پرسیار بكات بۆچی ههرێمی كوردستان ببێته گۆڕهپانی شهڕ و ژیان و ئاسوودهییان بشێوێت ؟
بەشار ئەسەد، سەرۆکی سووریا لە میانەی گوتارێکدا لە دیمەشقی پایتەختی سووریا لە چاوپێکەوتنی لەگەڵ سەرۆک و کەسایەتییەکانی رێکخراوە میللیەکان و سەندیکاکانی ئەو وڵاتە رایگەیاند:" دوێنێ فەرمانی لێبووردونمان بۆ ئەوانە دەرکرد، کە ریزەکانی سوپایان جێهێشتبوو".
سەرۆکی سووریا بە ئاماژەدان بەوەی بەردەوام دەبین تاکو سەرکەوتن بەدەستدێنین، گوتی:" وڵات بۆ ئەوانەیە، کە بەرەڤانی لێدەکەن، نەک ئەوانەی هەڵدێن".
بەشار ئەسەد سەرۆکی سووریا رایگەیاند:" دوژمنان بە زەقکردنەوەی جیاوازییەکانی پێکهاتەکانی سووریا دەیانەوێت، سووریا پارچە پارچە بکەن، بەڵام گەلی سووریا پارچە پارچەبوون قبووڵناکات".
سەرۆکی سووریا هەروەها گوتی:" لەماوەی ساڵانی شەڕ هەمووان تێگەیشتن، ویستێک هەیە بۆ زەقکردنەوەی مەسەلەی تاییفی لەم وڵاتەدا".
لە مانگی 3-ی ساڵی 2011 تاوەکو ئیستا شەڕی ناوخۆیی لە سووریا دەستیپێکردووە و بەشێکی زۆری رووبەری خاکی ئەو وڵاتە لەکۆنترۆڵی هێزەکانی ئۆپۆزیسیۆنی بەشار ئەسەد-دایە وەک داعش و سوپای ئازادی سووریا لە ناوچە عەرەبییەکان و یەکینەکانی پاراستنی گەڵ پەیەدە لە رۆژئاوای کوردستان.
26/7/2015
ئەندامێکی سەكردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان رایدەگەیێنێت، وەدەرنانی هەدەپە و عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە پرۆسەی چارەسەری ئاشتی شتێکی خراپە، ئاماژە بەوە دەدات ئەگەر ئێمە دەسەڵاتمان هەبێت، بتوانین رێگە لە تورکیا بگرین بۆ ئەوەی لە پەکەکە نەدات، دەبێت دەسەڵاتی ئەوەشمان هەبێت رێگە لە پەکەکە بگرین بۆ ئەوەی لە هەرێمی کوردستانەوە هێرش نەکاتە سەر تورکیا، لەبەرامبەریشدا سیاسەتڤانی نزیك لە پەكەكە پێیوایە هاوپەیمانییەک هەیە لەنێوان سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان و تورکیا بۆ لێدانی پارتی کرێکارانی کوردستان.
ئەحمەد كانی، ئەندامی سەكردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان، لەکاتی بەشداریکردنی لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆی رادیۆ و تەلەڤزیۆنی رووداو لەبارەی دەستپێكردنەوەی شەڕ لە نێوان توركیاو پەكەكە رایگەیاند "ئێمە نیگەرانی ئەو بارگرژیە سەربازیەین لەلایەن پەکەکە و تورکیاوە".
کانی، دەڵێت "ئێمە ئامادەین جارێکی دیکە وەک ئەو رۆڵە کاریگەرەی پێشان هەبوو، کە وایکرد عەبدوڵڵا ئۆجەلان نەک وەک زیندانییەک، بەڵکو وەکو لایەنێکی سەرەکی لە پرۆسەی ئاشتی لەلایەن حکومەتی تورکیاوە هەڵوێستی لەگەڵدا بکرێت، ئێمە دەڵێین بگەڕێینەوە ئەوە شوێنەی کە ئاشتی لێی وەستاوەوە لەوێوە دەستپێبکەینەوە".
کانی، ئاماژە بەوە دەدات "وەدەرنانی هەدەپە و عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە پرۆسەی چارەسەری ئاشتی شتێکی خراپە". ئاماژە بەوەش دەدات "چەند جارێک سەرۆکی کۆما جڤاکێن کوردستان جەختی لەسەر ئەوە کردووەتەوە، کە پرۆسەی ئاشتی لەگەڵ تورکیا کۆتایی هاتووە، نە هەدەپەو عەبدوڵڵا ئۆجەلان ناتوانن وابکەن لە قەندیل گەریلاکان چەک دابنێن".
لەبارەی رێگریکردن لە بۆردوومانەکانی تورکیاو بەرگریکردن لە هێزێکی کوردی، ئەو ئەندامەی سەكردایەتی پارتی گوتی "لە رووی یاسای نێودەوڵەتییەوە ئەگەر ئێمە دەسەڵاتمان هەبێت، بتوانین رێگە لە تورکیا بگرین بۆ ئەوەی نەیەت لە پەکەکە بدات، دەبێت دەسەڵاتی ئەوەشمان هەبێت رێگە لە پەکەکە بگرین بۆ ئەوەی لە هەرێمی کوردستانەوە هێرش نەکاتە سەر تورکیا".
دەربارەی هەڵوێست وەرگرتن تەنیا بە ئیدانە کردن، ئایا هەڵوێستێکی لاواز نییە، کانی دەڵێت "بە پێچەوانەوە هەڵوێستێکی زۆر بەهێز و بەرپرسانەیە، چونکە ئێمە بە کردار سەلماندمان رۆڵی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە پرۆسەی چارەسەرکردنی ئاشتیانەی دۆزی کورد لە تورکیا زۆر بەرچاو بووە، ئەویش وای لە حکومەتی تورکیا کرد لە زیندان لەگەڵ ئۆجەلان خەڵک بنێرێتە لای و بچنە لای، ئەم هەنگاوەش بەهۆی بارزانییەوە بووە".
فایەق گوڵپی: هاوپەیمانییەک لەنێوان پارتی و تورکیادا هەیە بۆ لێدانی PKK
لە بەرامبەریشدا فایەق گوڵپی، سیاسەتڤانی نزیك لە پەكەكە، کە یەکێکی دیکەبوو لە بەشداربووانی بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ، رایگەیاند" هاوپەیمانییەک هەیە لەنێوان سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان و تورکیا بۆ لێدانی پارتی کرێکارانی کوردستان".
گوڵپی، ئاماژە بەوە دەدات "بە هیچ شێوەیەک ناکۆکی لەسەر مەسەلەی تورکیا و ئاشتی لەنێوان باڵە جیاجیاکان یان بەرپرسە جیاجیاکانی پارتی کرێکارانی کوردستاندا نییە".
سەبارەت بە هەڵوێستی هەرێمی کوردستان لەبەرامبەر بۆردوومانەکانی تورکیا، گوڵپی بە پێویستی دەزانێت "بەرپرسانی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراقی هەڵوێستێکی روون و ئاشکریان هەبوایە، کە بەهیچ شێوەیەک رازی نین تورکیا دەستدرێژی بکاتە سەر هەرێمی کوردستان چ بە بۆردوومانکردنی بنکە و بارەگاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان، چ بە بۆردوومانکردنی رەز و باخ و گوندی جووتیارانی کوردستان، چونکە پەکەکە بەشێکە لە کورد، ئێمەش کوردین یەکێتی نەتەوەیی لەنێوان کورددا هەیە".
گوڵپی، ئاماژە بەوەش دەدات "پەکەکە ئێستا شانبەشانی هێزەکانی عێراق و هێزەکانی پێشمەرگەی باشووری کوردستان لەبەرەی دژە تیرۆردایە، ناکرێت بەتەنیا ئیدانەی ئەو بۆردوومانانە بکرێت، ئەم هەڵوێستانە هەڵوێستی زۆر لاوازن".
27/7/2015