رۆژهەڵاتی کوردستان جەمسەرێکی سەرەکی بەرهەمهێنانی کشتوکاڵی ناوچەكەیە. پێشبینیدەکرێت ئەمساڵ زیاتر لە 16 ملیۆن و 300 هەزار تۆن بەرهەمی کشتوکاڵی و ئاژەڵداری لە رۆژهەڵاتی کوردستان بەرهەمبێت.
بەشێک لەو بەرهەمانە لەناوخۆی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران بەکاردێت و بەشی زۆریشی بەناوی بەرهەمی ئێران هەناردەی وڵاتانی دیکە دەکرێت.
لە رۆژهەڵاتی کوردستان زیاتر لە 4 ملیۆن و 300 هەزار هێکتار زەوی کشتوکاڵی هەیە، کە زیاتر لە 70%ی دێم و نزیک بە 30%یشی زەوی بەراوە.
بوونی چەند ملیۆن هێکتار زەوی کشتوکاڵی کوردستانی کردووە بە جەمسەری سەرەکی بەرهەمهێنانی کشتووکاڵی لە ئێران و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
پێشبینیدەکرێت ئەمساڵ لە رۆژهەڵاتی کوردستان زیاتر لە 16 ملیۆن و 300 هەزار تەن بەرهەمی کشتوکاڵی و ئاژەڵداری بەرهەم بێ، بەشێکی زۆری ئەو بەرهەمەش هەناردەی وڵاتانی دەرەوە و ناوچەکانی دیکەی ئێران دەکرێت.
8/6/2016
ئەو هاوڵاتیایە سویسرانەی کە بەشداری ریفراندۆمیان کرد، بۆ وەرگرتنی مووچەیەکی مانگانەی 2500 فرانکی بەبێ کارکردن، ئەو ئیمتیازەیان رەتکردەوە.
بەپێی ئەنجامەكانی ریفراندۆمەكە، زۆرینەی بەشداربووان دەنگیان بە نەخێر داوە و نایانەوێت ئەو بڕە پارەیە بەبێ کارکردن لە حکومەت وەربگرن.
دانیشتووانی سویسرا لەڕێگەی بەشداریکردنیان لە ریفراندۆمێک پێشنیارێکیان رەتکردەوە کە تایبەت بوو بە پێدانی مانگانەیەک بۆ هەر دانیشتوویەکی وڵات لە لایەن حکومەتەوە.
پێشنیارەکە لە لایەن کۆمەڵیک چالاکوانی چەپەوە خرایەڕوو، ئەوەش پاش ئەوەی توانیان واژۆی 100 هەزار کەس کۆبکەنەوە کە پێویست بوو بۆئەوەی پێشنیارەکەیشیان بخەنە ریفراندۆمەوە.
ئەو چالاکوانانە پێشنیاری ئەوەیان کردبوو "مانگانە حکومەت بڕی 2 هەزار و پێنج سەد فرانک، کە دەکاتە 2560 دۆلار بداتە هەر دانیشتوویەکی وڵات، بەڵام دەنگدەران پشتگیرییان لە پێشنیارەکە نەکرد.
دانیشتوویەکی سویسرا دەڵێت، پێویستە خەڵک فێری ئیشکردن بێت و ئەم پێشنیارە وادەکات ئیدی کەس ئیش نەکات.
تەنیا چالاکوانە چەپەکان نەبوون پشتگیرییان لەم پێشنیارە کرد، بەڵکو ژمارەیەک لە پسپۆڕانی بواری ئابووریش پێیان وابوو جێبەجێکردنی باشە، چونکە هەمان دەرفەتی ژیان دەداتە هەموو کەس.
8 ملیۆن و 211 هەزار کەس لە سویسرا دەژین و دەرئەنجامەکانیش دەریدەخەن کە 78%ی دەنگدەران بە "نەخێر" دەنگیانداوە و 22%ەکەی دیکەیشیان بە "بەڵێ"، واتە خەڵک رەتیکردەوە بێبەرامبەر پارە لە حکومەت وەربگرێت.
7/6/2016
بهپێى فهرمانێكى كارگێڕى حكومهتى ههرێمى كوردستان كه رۆژى 1/5/2016 دهرچووه و ئیمزاى نێچیرڤان بارزانى سهرۆكى حكومهتى لهسهره، بڕیار دراوه بهههڵوهشاندنهوهى بڕیارى لامهركهزیهتى پارێزگاكان.
لهو فهرمانهدا كه وێنهیهكى دهست (باسنیوز) كهوتووه، هاتووه "دوابهدواى فهرمانى سهرۆكایهتى ئهنجومهنى وهزیران ژماره 1700 له 17/4/2016 دواى كارا بوونى یاساى پارێزگاكانى ههرێمى كوردستان ژماره 3 ى ساڵى 2009 و بهڕهچاوكردنى بارودۆخى دارایی ههرێم و بهلهبهرچاوگرتنى بڕیار و رێكارهكانى ئهنجومهنى وهزیرانى ههرێمى كوردستان و لیژنهى باڵاى قهیرانى دارایی، بڕیارمان دا بهههڵوهشاندنهوهى بڕیارهكانى ئهنجومهنى وهزیران ژماره 40 له 16/1/2013 و 44 و 45 له 19/6/2013 تایبهت بهدابهزاندنى دهسهڵاتى گواستنهوهى فهرمانبهران و دهسهڵاته كارگێڕى و داراییهكان بۆ پارێزگا و یهكه ئیدارییه سهربهخۆكان و بهڕێوهبهره گشتییهكانى سنوورى پارێزگاكان و یهكه ئیدارییهكان و ئهو بهڕێوهبهرایهتییانهى له دیوانى وهزارهتهكان بهڕێوهبهرایهتى گشتییان ههیه".
له بهشێكى دیكهى فهرمانهكهدا ئاماژه بهوه دراوه "وهزارهت و پارێزگا و یهكه ئیدارییه سهربهخۆكان بهڕهچاوكردنى بارودۆخى دارایی ههرێم و بڕیار و رێنماییهكانى كۆبوونهوهكانى ئهنجومهنى وهزیران و بهپێى دهسهڵاتى خۆیان و پێویستى و تایبهتمهندى ههر بهڕێوهبهرایهتییهكى گشتى یان یهكهیهكى ئیدارى له چوارچێوهى یاسا و رێنماییهكان دهتوانن دهسهڵاتهكانیان بۆ خوار خۆیان دابهزێنن، بهئامانجى بهرجهستهكردنى پرهنسیپی دابهزاندنى دهسهڵاتهكان و پیادهكردنى لامهركهزى ئیدارى و كهمكردنهوهى رۆتین بۆ سوود و بهرژهوهندى گشتى".
بهپێى فهرمانهكه سهرجهم وهزارهت و دامودهزگاكانى نهبهستراو بهوهزارهتهكان و لایهنه پهیوهندیدارهكانى تر ئهم فهرمانه جێبهجێ دهكهن له ڕێكهوتنى دهرچوونیهوه.
7/6/2016
تەقینەوەیەك له گهڕهكی ڤهزنهجیلهر، ناوچهی بهیازید-ی شاری ئیستەنبوڵی توركیا روویدا و بەپێی زانیارییە سەرەتاییەکانیش تەقینەوەکە پاسێکی پۆلیسی کردووەتە ئامانج .
رەسەن رەمزی، پەیامنێری رووداو لە نزیک شوێنی تەقینەوەکە رایگەیاند " نزیکەی سێ خوولەک بەر لە ئێستا ( کاژێر 08:40) تەقینەوەیەک لە ئیستەنبوڵ روویدا".
پەیامنێری رووداو گوتیشی " ئەو شوێنەی تەقینەوەکە تێیدا روویداوە مزگەوت و میترۆی لێیە و خەڵکی زۆر سەردانی ئەو شوێنە دەکەن".
بەپێی زانیارییەکان "هێرش كراوهته سهر پاسێكی پۆلیسههڵگر و بههۆیهوه بریندار هەن، ئێستاش پۆلیسی شارهكه ناوچهكهیان بهتهواوهتی گهمارۆداوه".
7/6/2016
گووتهبێژى فهرمى حهشدى شهعبى، ههڕهشه له باڵیۆزى سعودیه له عێراق دهكات و دهڵێت دوو بژاردهى لهبهردهسته، یا دهبێت له میدیاكانهوه بێبهریی خۆى لهو لێدوانانه رابگهیهنێت یان لێپرسینهوهیهكی تونى دیپلۆماتى و سیاسی لهگهڵدا دهكرێت.
ئهحمهد ئهسهدى، گووتهبێژ بهناوى حهشدى شهعبییهوه، راى گهیاند :"لێدوانه دووبارهبووهكانى سامر سوبهان و دهستدرێژیكردنه سهر سهروهرى عێراق و دهستێوهردان له كاروبارى نێوخۆیی، دهیخاته دهرهوهى چوارچێوه دیپلۆماتییهكان.
ئاماژهى بهوهشدا، كه دهستێوهردانهكانى سوبهان، تهنها یهك ئهگهرى ههیه، كه ئهویش ئهوهیه بهرژهوهندییهكانى سعودیه له عێراق كورتبوونهتهوه له بهرگریكردن له داعش و دژایهتیكردنى حهشدى شهعبى و هێزه چهكدارهكان كه داعشیان گهمارۆ داوه، بۆیه ئهویش ئهوه جێبهجێ دهكات كه پێی راسپێردراوه.
جهختیشیكردهوه كه پهرلهمانتار محهمهد كهربوولى، پهیوهندی به باڵیۆزى سعودییهوه كردووه و ئهویش پێیگووتووه كه ئهو لێدوانانه، لێدوانى ئهو نین، گووتیشی :" ههركهسێك ئهو جۆره لێدوانانه بدات دهبێت لێپرسینهوهى لهگهڵدا بكرێت، بۆیه دوو بژارده لهبهردهم ئهو باڵیۆزهدایه، یان دهبێت له میدیاكانهوه راى بگهیهنێت ئهوه لێدوانى ئهو نییه و دهست وهرناداته كاروبارى نێوخۆیی عێراقهوه، یان به پێی دهسهڵاتى وهزارهتى دهرهوهى عێراق بهتوندی لێپرسینهوهى دیپلۆماتى و سیاسی لهگهڵدا دهكرێت".
پێشتر سامر سوبهان، باڵیۆزى سعودییه له بهغدا، راى گهیاندبوو كه بوونى ئهفسهرى ئێرانى له نزیك فهلووجه، بهڵگهیه بۆ ئهوهى دهیانهوێت عێراقییهكان به ئاگرى تایفیی بسووتێنن.
6/6/2016
حزبی دیومکراتی کوردستانی ئێران و کۆمەڵەی شۆڕشگیڕی زەحمەتکێشانی کوردستان ئێران لە دوایین دانیشتنی خۆیاندا لەسەر پەرەدان بە پرسی بەرگری لە کوردستانی ڕۆژهەڵات پێداگرییان کردەوە.
محەمەدنەزیف قادری، ئەندامی مەکتەبی سیاسیی حدکا، لەم بارەوە بە ئاژانسی (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: "ئێمە و کۆمەڵەی شۆڕشگێڕ لەسەر بنەمای ڕێککەوتنێکی ستراتیژیی سیاسی و کاری هاوبەش کە چەند ساڵ لەمەوبەر ئەنجاممان داوە، لە ڕۆژانی ڕابردوودا بە ئامادەبوونی سکرتێری هەردوو حزب (مستەفا هیجری و عەبدوڵڵا موهتەدی) کۆبوونەوەیەکام پێکهێنا و و لەو کۆبوونەوەیەدا، پرسی پەرەپێدانی گوتاری بررگری لە كوردستانی ڕۆژهەڵات كەوتە بەرباس و لێكدانەوەیان لەسەر کرا.
گوتیشی: " لەسەر چەند خاڵێکی سیاسی، دیپلۆماسی، پەرەدان بە خەباتی مەدەنی، ورەدان بە جەماوەری ڕۆژهەڵات و زیندووکردنەوە و ڕێکخستنەوەکان و پەویەندیی زیاتر لەگەڵ کۆمەڵانی خەڵکی ڕۆژهەڵات باس و ئاڵوگۆڕی بیروڕا کرا."
ڕاشیگەیاند "هەر لەو دانیشتنەدا، مەترسییەكانی سەر پرسی كورد لە ناوچەكە و بە تایبەتی پرسی كورد لە كوردستانی ڕۆژهەڵات و سیاسەت و پیلانە نوییەکانی کۆماری ئیسلامی تاوتوێ كران و خاڵە بەهێزەكان بۆ بەرەوپێشبردنی ڕەوتی خەبات لە ڕۆژهەڵات باسیان لێوە كرا."
محەمەدنەزیف قادری، باسی ەوەش کرد لەو دیدارەدا بە دەستنیشانكردنی چەند خاڵێكی دیاریكراو بۆ كاری هاوبەشی زیاتری دوولایەنە و هاوكاریی زیاتری هێزەكانی كوردستانی ئێران بۆ ئەوەی كە گوتاری مقاومەت لە كوردستانی ئێراندا پەرەی پێ بدرێت هەتا هەر وەك ڕابردوو كە كوردستانی ڕۆژهەڵات ببێتە مەكۆی ئازادیخوازیی سەرانسەری ئێران تا گەیشتن بە مافە ڕەواكانی خەڵكی كوردستان هەروەها بمێنێتەوە.
لەبارەی ئەگەری پەیوەستبوونی لایەن و پارتەکانی دیکەی کوردستانی ڕۆژهەڵات بۆ ناو ئەم ڕێککەوتنەی دیموکرات و کۆمەڵە، ئەو ئەندام مەکتەبی سیاسیی دیموکرات ڕایگەیاند "هەموو هەوڵمان ئەوەیە و جەوهەری ئەم ڕێککەوتن و کارە هاوبەشەش کاکردنە بۆ گەیشتن بە بەریەک، بۆیە هەرکامەمان بەپێی توانای خۆمان هەوڵمان داوە لایەن و پەرتەکانی دیکەش بێنە ناو ئەم ڕێککەوتنەوە هەتا گەیشتن بە مافە نەتەوەیی و سیاسییەکانی کورد لە کوردستانی ڕۆژهەڵات دەستەبەر بکرێن."
6/6/2016
بازرگانانی كرماشان سەردانی هەولێر دەكەن و دیداری ئابووری لەگەڵ بازرگانانی باشووری كوردستان سازدەكەن.
سیامەند كەریم، پەیامنێری تۆڕی میدیای رووداو لە هەولێر رایگەیاند، بڕیارە پێشنیوەڕۆی دووشەممە 6-6-2016، شاندێكی بازرگاكانی كرماشان سەردانی ژوورە بازرگانییەكانی هەرێمی كوردستان بكەن و لەگەڵ بازرگانانی هەرێمی كوردستان دیدارێكی ئابووری ساز بكەن.
پەیامنێری رووداو ئاماژەی بەوە كرد، ئەو شاندەی كرماشان كە نزیكەی 20 كۆمپانیا لەخۆدەگرێت، رۆژی یەكشەممە 5-6-2016 سەردانی ژووری بازرگانی سلێمانیان كردبوو، لەوێ لەگەڵ بەشێك لە كۆمپانیاكانی ئەو پارێزگایە دیداریان ئەنجامداوە، پێدەچێت چەند رێككەوتنێك لەگەڵ بازرگانانی ئەو پارێزگایە بكەن.
لەبارەی هاتنی شاندەكەی كرماشان، پەیامنێری رووداو گوتی "مەبەست لێی ئەنجامدانی دیداری ئابووری و رێككەوتنە لەگەڵ كۆمپانیا نێوخۆییەكانی باشووری كوردستان، بۆ ئەنجامدانی كاری بازرگانی هاوبەش لە باشووری كوردستان و رۆژهەڵاتی كوردستان".
6/6/2016
لە شەڕ و پێكدادانەكانی باشووری شاری حەلەب لە سووریا؛ 15 سەربازی ئێرانی بە دیل گیران؛ كاتێك كەوتنە بۆسەی چەكدارانی سوپای فەتحەوە.
بەپێی ئاژانسی هەواڵی "ئەلعەرەبیە"، لە ناوچەكانی باشووری شاری حەلەب شەڕ و پێكدادانی توند لە نێوان سوپای رژێمی سووریا و چەكدارانی سوپای فەتح روویدا و ژمارەیەك سەربازی رژێم كوژران و ژمارەیەك سەربازی ئێرانیش دەستگیر كران.
رژێمی سووریاش رایگەیاند كە لە ناوچەی ئەلتەلە؛ چەند تەقینەوەیەك روویدا و ژمارەیەك سەربازیان كوژراوە.
ئاژانسی هەواڵی "مسار پرێس" وێڕای پشتراستكردنەوەی رووداوەكە؛ رایگەیاند كە لەو 15 كەسەی بە دیل گیراون؛ ژمارەیەكیان ئێرانی و ژمارەیەكی دیكەش عێراقین.
رۆژی شەممە (3-6-2016)؛ هێزەكانی سوپای فەتح كە سەر بە رێكخراوی ئەلقاعیدەن؛ رایانگەیاند كە لە باشووری حەلەب پێشڕەوییان كردووە و ژمارەیەك گوندیان داگیر كردووە و زیانی زۆریان بە هێزەكانی رژێم و هاوپەیمانانی گەیاندووە.
5/6/2016
بڕیارە لەم هەفتەیەدا یەكێتی نیشتمانیی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان كۆبوونەوەیەك ئەنجام بدەن، پلان هەبوو ئەو كارە زووتر بكرێت، بەڵام یەكێتی دواكەوتنەكەی بە هۆكاری یادی 41 ساڵەی حیزبەكەی و هەندێك كاری نیۆخۆییەوە بەستووەتەوە، ئێستاش بۆ كۆبووەنەوە لەسەر پێیە و چاوەڕوانی وەڵامی پارتییە بۆ كاتەكەی، ئەگینا روونە كە كۆبوونەوەكە لە هەولێر و لای پارتی دەكرێت.
سامان گەرمیانی، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی بە رووداوی گوت "كارەكان بە رۆژێك و دوو رۆژ ناكرێن، بەڵكو قۆناخ بە قۆناخ دەكرێن و لەم هەفتەیەوە دەست بە كۆبوونەوەكان دەكرێتەوە، ئێمە دەمانەوێت لەسەر هەموو پرسە سیاسییەكانی حكومەت و پەرلەمان قسەی خۆمان بكەین".
سەرەتای رێككەوتنەكەی نێوان یەكێتی و گۆڕان، چاوەڕانییەكی زۆر هەبوو بەوەی پێكهێنانی یەك بەرە بتوانێت پارتی ناچار بە كۆبوونەوەی دوو قۆڵی و سێ قۆڵی و نەرمی نواندنیش بكات، بەڵام پێناچێت پارتی بچێتە ژێر باری ئەو نیازەوە.
بێگەرد تاڵەبانی، سەرۆكی فراكسیۆنی سەوز لە پەرلەمانی كوردستان قسەی بۆ رووداو كرد و گوتی " هیوادارم وەك چۆن ئێمە بە رۆحیەتی قبووڵكردنەوە بەشێك بووین لە چارەسەر، برایانی پارتی و گۆڕانیش كە ئێستا كێشەیان هەیە، هەر بەو جۆرە بیر لە ئایندەی كوردستان بكەنەوە".
رووداو زانیویەتی كۆبوونەوەی ئەمجارەی یەكێتی و پارتی 3 مەبەستی بنەڕەتی هەیە، روونكردنەوەی رێككەوتنەكەی یەكێتی و گۆڕان، پێداچوونەوە بە پەیوەندی و رێككەوتنە ستراتیژییەكەدا، سێیەمیش وەرگرتنی هەڵوێستی پارتییە لەبارە كێشە سیاسییەكان و قبوڵكردنی دانیشتن لەگەڵ بزووتنەوەی گۆڕاندا.
rudaw
5/6/2016
بەمەبەستی پاڵثستی و هەوڵدان بۆ ئازادیی محەمەدسدیق کەبوودوەند، ڕۆژنامەنووسی بەندکراوی کورد بڕیارە سبەینێ لە سەرجەم شارەکانی کوردستانی ڕۆژهەڵات ڕێپێوان و گردبوونەوەی هێمنانە ڕێک بخرێت.
بۆ ئەم مەبەستە کۆمەڵێک لە چالاکوانانی کوردستانی ڕۆژهەڵات بەیاننامەیەکیان بڵاو کردووەتەوە:
وێنەیەک لەو بەیاننامەیە بۆ ئاژانسی (باسنیوز) نێردراوە.
دەقی بەیاننامەکە:
هاونێشتمانیانی بەڕێز، خەڵکی خۆڕاگری کوردستانی ڕۆژهەڵات!
هەروەک ئاگادارن کاک محەمەدسدیق کەبوودوەند، (سەرۆکی ڕێکخراوی بەرگری لە مافی مرۆڤی کوردستان)
کە ڕێکەوتی 2016 -5-9ەوە بەمەبەستی ناڕەزایی دەربڕین لە بەرانبەر سازکردنی دۆسیەی نوێی دەزگای دادوەریی ئێران لەمەڕ درێژەکردنەوەی ماوەی زیندانەکەی، دەستی داوەتە مانگرتن و لە دۆخێکێ ناجێگری جەستەیی دایە، بۆیە پێویستی بە پاڵپشتیی هەمەلایەن هەیە.
بەم چەشنە داوا لە هەموو خەڵک و چین و توێژ و گرووپە نیشتمانپەروەر و مافویستەکانی کوردستانی ڕۆژهەڵات داوا دەکەین وەک ئەرکێکی نەتەوەیی و مرۆیی، بۆ دەربڕینی پشتیوانیی خۆمان لە کاک سدیق، بە هەڵگرتنی وێنەی ناوبرا لە شەقامە سەرەکییەکانی سنە، ئیلام، کرماشان هەتا ماکۆ، ڕێپێوانی هێمنانە و ئاشتیخوازانە ساز بکەن.
ڕێکەوت: 2016 -6 -5
شوێن: شەقامە سەرەکییەکانی شارەکانی کوردستانی ڕۆژهەڵات
کات: سەعات 6ی دوانیوەڕۆ
کۆمەڵیک لە چالاکوانانی کوردستانی ڕۆژهەڵات
4/6/2016
لە بەرزترین شاخی سلێمانی ئاڵای كوردستان لە سەر نەخشەی كوردستان دروستكراوە و بە گڵۆپی لید بە درێژی 7000 مەتر بە رەنگەكانی: سوور، سپی، سەوز و زەرد رازێندراوەتەوە كە لە شەودا هەموو نەخشەكە بەڕەنگەكانی ئاڵای كوردستان بە روونی دەدرەوشێتەوە.
ئەو پڕۆژەیە لە تەنیشت ناوی سلێمانی جێبەجی کراوە و، رووبەرەكەی 11هەزار و 350 مەتر چوارگۆشەیە، چوار دۆنم و نیو زەوی بۆ تەرخان كراوە و لە ماوەی چوارمانگدا بە ستافێكی 50 كەسی تەواو كراوە.
سەرپەرشتیارانی پرۆژەکە باس لەوە دەکەن " ئامانجمان لە پرۆژەكە جگە لەوەی كە كارێكی جوانە بۆ سلێمانی، ئەوەیە تەبایی بخەینە نێوان لایەنە سیاسییەكانی باشووری كوردستان لە ژێر رۆشنای ئەو ئاڵایە، هەروەها ئەم پڕۆژەیە هەوڵدانە بۆ زوو بەئەنجامگەیاندنی ریفراندۆم لە شاری سلێمانی و شارەكانی دیكەی كوردستان".
بەشداربووانی كردنەوەی پرۆژەی ئاڵای كوردستان لە سەر شێوەی نەخشەی كوردستان ئومێد دەكەن هەموو لایەنە سیاسییەكان لە ژێر ئەو ئاڵایەدا كۆببنەوە. یەکێکیش لەو بەشداربووانە دەڵێ "ئەوە كارێكی زۆر جوانەی ئومێدەوارین ئاڵای كوردستان و نەخشەی كوردستان لە سەر شاخی گۆیژە ببێتە هۆی گەڕانەوەی ئارامی و تەبایی بۆ كوردستان...".
ئەو نەخشەیەی كوردستان زیاتر لە 200 تۆن ئاسنی تێدا بەكارهاتووە و بە بۆیاخی گەرمیی جۆری نانۆ تێكنەلۆجی پلێتە ئاسنینەكانی رووپۆش كراون كە فسفۆریە و رەنگەكانی ئاڵاكە بە رۆژیش بە روونی دەردەكەون.
4/6/2016
کلای رۆژی پێنجشەممەی رابردوو بەهۆی ئەو نەخۆشییەی تووشی ببو بۆ نەخۆشخانە گواسترایەوە و بەیانی ئەمڕۆ شەممەش بەیەکجاری ماڵئاوایی لە ژیانکرد.
کاسیوس مارسێلۆس کلای جۆنیۆر لە 17 مانگی یەکی ساڵی 1942 لە شاری لویڤیڵ لە ویلایەتی کێنتاکی لە خانەوادەکەی ئاست مامناوەند لە دایکبووە، باوکی بۆیاخچی بووە و ئۆدێسا گراد کلای دایکیشی وەک کارگوزار کاریکردووە.
کلای لە ژیانیدا چەندین نەخۆشی و هەوراز و نشێویی بینووە، ساڵی 1963 بڕوای بەئاینی ئیسلام هێناوە و ناوی خۆیشی بۆ محەممەد عەلی کلای گۆڕیووە و هەر ئەوەش بووە هۆی ئەوەی بەو ناوە نێوبانگ دەربکات.
کلای لەژیانی وەرزشی خۆیدا لە ماوەی 20 ساڵدا سێجار لە ساڵەکانی 1964 ،1974، 1978
لە کێشی قوڕسدا بووەتە پاڵەوانی جیهانی.
کلای لە تەمەنی 12 ساڵیدا دەستی بە بۆکسێن کردووە و چەک بۆداک بۆ ماوەی چوار ساڵ راهێنانی پێکردووە و لەسەر شێوازەکانی یاریکردن رایهێناوە تاوەکو لە ساڵی 1960 لە تەمەنی هەژدە ساڵیدا بەشداریی لە یارییەکانی ئۆڵۆمپیادی رۆما کردووە و میدالیای زێری بەدەستهێناوە، بەڵام محەممەد عەلی بەهۆی رەگەزپەرستییەوە ئەو میدالیایە فڕێدایە ناو دەریای ئۆهایۆوە، دوای ئەوە لە ساڵی 1996 هەڵکرنی مەشخەڵی ئۆڵۆمپیادی پێدرا و وەک بەرەنگاربوونەوەی رەگەز پەرستی ئەو بۆکسێنەرە بە میدالیای زێر خەڵاتکرا.
محەممەد عەلی بەردەوام دژایەتی رەگەزپەرستیی کردووە و هەر بەو هۆیەشەوە لە ساڵی 1967 زیندانی کرا بۆ ئەوەی کە ئامادەنەبوو خزمەتی سوپای ئەمریکا بکات و بەشداریی لە جەنگی نێوان ئەمریکا و ڤێتنام نەکرد.
مارسێلوس بەدیارترین بۆکسێنەری جیهان ناودەبرێت لە ژیانی وەرزشیدا 61 یاریی بردووەتەوە و 5 جار تووشی شکستبووە هیچ جارێکیش ئەو یاریزانە یەکسان نەبووە.
بەهۆی ئەو ئاستە بەرزەی کلای پێشکەشیکرد ئێستا دەستەوانەکانی لە مۆزەخانەی سمیسونیان کە یەکێک لە بەنێوبانگترینەکانی ئەمریکایە هەڵگیراون.
محەممەد عەلی کلای دوای ئەوەی لە ساڵی 1981 و لە تەمەنی 39 ساڵیدا وازی لە یاریکردن هێنا تووشی نەخۆشی ئیفلیجی بوو، لە ساڵی 2005 لەگەڵ ئەوەی ئەو یاریزانە بەدەست نەخۆشییەوە دەیناڵاند میدالیای ئاشتیی لەلایەن جۆرج بۆشی سەرۆکی ئەو کاتەی ئەمریکا پێبەخشرا.
عەلی کلای یەکەم نازناوی جیهانیی بەرامبەر رۆی جۆنز جۆنیوربووە و ئەو بۆکسێنەرەش لە تویتێکدا خەمباری خۆی بەرامبەر کۆچی دوایی محەممەد عەلی کلای راگەیاندووە و نوسیوویەتی هەست بە خەمبارییەکی زۆر دەکەم، هیوادارم ئارام بێت و بۆ ئەو باشترین شوێن بێت.
جۆرج فۆرمان بۆکسێنەری پێشوو و رکابەری محەممەد عەلی کلای خەمباری خۆی بەرامبەر کۆچی دوایی ئەو کەسایەتییە راگەیاندووە و دەڵێت بەشێکم لێ جیابوویەوە بەشێکی هەرە گەورە.
محەممەد عەلی کلای دوای هەڤڕکییەکی زۆر لەگەڵ نەخۆشی بەیانی رۆژی 4-6-2016 دڵی لە لێدان وەستا و بۆ هەمیشەیی ماڵئاوایی لە ژیانکرد و مێژوویەکی پڕ سەروەریشی لە جیهانی وەرزشیدا بەدوای خۆیدا بەجێهێشت.
4/6/2016
بهشێوهیهكی فهرمى شاندهكهى پێشووى كوردستان به بهغداى راگهیاندووه، كه ههرێمى كوردستان ریفراندۆم ئهنجام دهدات، پهرلهمانتارێكیش جهختدهكاتهوه، ئهنجامدانى ریفراندۆم، واتاى ئهوهیه ئهمریكا و وڵاته زلهێزهكان پێشوهخت رهزامهندییان نیشانداوه.
د. ئهشواق جاف، پهرلهمانتارى كورد له ئهنجوومهنى نوێنهرانى عێراق لهبارهى ریفراندۆمى كوردستانهوه به (باسنیوز) راگهیاند :" پێشتر ئهو شاندهى ههرێم كه سهردانى بهغدایان كرد، به فهرمى به بهرپرسه باڵاكانى حكوومهتى فیدڕاڵیان راگهیاند، كه ههرێمى كوردستان دهیهوێت ریفراندۆم ئهنجام بدات و پێمانباشه به شێوهیهكی ئاشتییانه بێت".
جهختیشیكردهوه، كه له ئهگهرى هاتنى شاندى نوێی كوردستان بۆ بهغدا یا كۆبوونهوه لهگهڵ شاندى بهغدا له ههولێر، بهدڵنیاییهوه باسى ئهو پرسه دهكرێت.
لهبارهى بۆچوونى سیاسییهكانى عێراق لهسهر ریفراندۆمى كوردستان، ئاماژهى بهوهدا، كه نوورى مالیكی، لهو دوو ویلایهتهیدا كاتێك سهرۆك وهزیران بوو، كارى كردووه لهسهر ئهوهى جادهى عێراقی بهشێوهیهك تێبگهیهنن، بهوهى نهك ههر ریفراندۆم، بهڵكو فیدڕاڵییهتیش خیانهته و دهبێته هۆى دابهشبوونى عێراق، بۆیه پهرلهمانتارهكان ناتوانن به ئاشكرا هیچ لێدوانێك لهبهرژهوهندى ئهو ههنگاوه بدهن، گووتیشی :" بهڵام كاتێك لهگهڵیاندا قسهوباس دهكهین بهتایبهت پهرلهمانتاره شیعهكان پێمان دهڵێن چاوهڕێی چی دهكهن بۆ جیانابنهوه لهم ههله باشترتان دهستناكهوێت".
سهبارهت به بۆچوونى ئهمریكا و وڵاته زلهێزهكان، ئهو ژنه پهرلهمانتاره، گووتى :" ئهوان ناتوانن دژى خوساتى میلـلهتى كورد بوهستنهوه، چونكه خۆیان بهرگرى لهمافى چارهى خۆنووسین دهكهن".
جهختیشیكردهوه، كه ئهنجامدانى ریفراندۆمهكه بۆ خۆى ماناى نیشاندانى رهزامهندى ئهمریكا و تهواوى وڵاته زلهێز و كاریگهرهكانه، كه سهرۆكى ههرێم چهند ساڵێكه كار لهسهر ئهوه دهكات ئهو ریفراندۆمه به شێوهیهكی ئاشتییانه بێت.
3/6/2016
وهزارهتى دهرهوهى رووسیا ئهو لێدوانانهى ئهنقهرهى رهتكردهوه كه باس له پێدانى چهكى رووسى به پهكهكه دهكهن، جهختیش دهكاتهوه، كه وڵاتهكهیان بهمهبهستى هاوكاریكردن له شهڕى دژ به داعش، چهك به پێشمهرگه دهدات.
ماریا زاخارۆڤا، گووتهبێژ بهناوى وهزارهتى دهرهوهى رووسیا، لێدوانهكانى ئهنقهرهى به ناڕاست وهسفكرد و رهتیكردهوه چهكیان دابێت به پارتى كرێكارانى كوردستان (pkk) وهك ئاژانسى "سپۆتینك"ى رووسى، بڵاویكردهوه.
ئاماژهى بهوهشدا، كه :" بهپێچهوانهى لێدوانهكانى ئهنقهره، رووسیا بهنایاسایی چهك بههیچ لایهنێك نادات".
ئاشكراشیكرد، كه وڵاتهكهیان چهكی جۆراجۆرى دیاریكراوى به هێزهكانى پێشمهرگه داوه، بهڵام بهههماههنگى لهگهڵ حكوومهتى فیدڕاڵ له بهغدا.
روونیشیكردهوه، كه رووسیا بهشێوهیهكی روون و ئاشكرا ئهو چهكانه دهداته هێزهكانى پێشمهرگهى كوردستان بهمهبهستى هاوكاریكردنیان له شهڕى دژ به داعش.
3/6/2016
لە گوندی ئاڵوەتان سەر بە شاری سەردەشت، مینێک بە تەراکتۆری سێ برادا تەقییەوە و بووە هۆی گیان لەدەستدانی دوو لە براکان و ئەوی دیکەشیان بە سەختی بریندار بووە.
بە گوێرەی ڕاپۆرتێکی (ئیرنا)، ئێوارەی پێنجشەممەی ڕابردوو، بەهۆی تەقینەوەی مینێکی دژە تانک لە بازگەیەکی لاوەکیی ناوچەی دەشتی وەزێنەی سەر بە شاری سەردەشت سێ برا بوونەتە قوربانی کە دوانیان گیانیان لەدەست داوە و ئەوی دیکەشیان بە سەختی بریندار بووە.
بە پێی ئامارەکان ساڵی ڕابردوو، ژمارەی قوربانیانی تەقینەوەی مین لە کوردستانی رۆژهەڵات بەو شێوەیە بووە:
پارێزگای كرماشان 993 کەس، پارێزگای سنە 368 کەس، ئیلام 326 کەس و ورمێ 309 کەس بە هۆی تەقینەوەی مین گیانیان لەدەست داوە.
ئەوە لە کاتێک دایە کە هەر بە گوێرەی ئامارەکان زیاتر لە دوو ملیۆن و 200 هەزار هێكتار لە زەوییەکانی كوردستانی رۆژهەڵات بە مین چێنراون.
4/6/2016