شەوی هەینی 22-7-2016، گەنجێکی 18 ساڵانی ئەڵمانی بەڕەگەز ئێرانی هێرشی چەکداریی کردە سەر بازاڕێکی شاری میونشن و تەقەی لەو خەڵکە کردکە لە دەورووبەری فرۆشگای ماکدۆناڵدز کۆبووبوونەوە. لە ئەنجامدا 9 کەس کوژران و 16ی دیکەشی بریندار کرد، دواتریش خۆی کوشت.
بەڕێوەبەری پۆلیسی ویلایەتی باڤاریا لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەڤانیدا رایگەیاند: "بە گوێرەی لێکۆڵینەوەکان ئەوە دەردەکەوێت، هێرشکەرەکە بە تەنیا بەم کارە هەستاوە و هیچ کەس هاوڕێیەتیی نەکردووە. هاوکات تا ئێستا دیار نییە کە چی پاڵی پێوە نابێت تا بەم کارە هەستێت".
تەقەکەرەکە، کە دوای 2 کاژێر و نیو تەرمەکەی دۆزرایەوە، لای پۆلیس کەسێکی ناسراو نییە و بە گوێرەی قسەی پۆلیس هیچ بەڵگەیەکیش نییە لەسەر ئەوەی کە پەیوەندیی بە گرووپە "تیرۆریستی"یەکانەوە هەبێت.
هوبێرتوس ئاندریا، بەڕێوەبەری پۆلیسی میونشن گوتی: "تەرمی کەسێک دۆزراوەتەوە، کە وا دەردەکەوێت تەرمی هێرشکەرەکە بێت و خۆی کوشتبێت. ئەو گەنجێکی 18 ساڵەی ئەڵمانیی بەڕەگەز ئێرانییە و دانیشتووی میونشنە. بەپێی لێکۆڵینەوەکان هیچ بەڵگەیەک نییە کە کەسانیتر لەم کارەدا بەشدار بووبن. بەکەسە گومانلێکراوەکەوە 10 کەس کوژراون، 21 کەس رەوانەی نەخۆشخانە کراون، 16یان لەوێ ماونەتەوە، باری 3 کەسیان ناجێگیرە."
23/7/2016
ئەمڕۆ پێنجشەممە مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە هەژماری خۆیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر پۆستێكی لەبارەی چاوپێكەوتنی لەگەڵ ئاندرێ ڤالان وەزیری دەوڵەت بۆ كاروباری پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی فەڕەنسا بڵاوكردەوە.
لە پۆستەكەی سەرۆكی هەرێمی كوردستاندا هاتووە كە سوپاسی خۆی بەو وەزیرەدا بۆ فرانسوا هۆلاند سەرۆكی فەرەنسا ناردووە، لە بەرانبەر ئەو پشتگیرییانەی وڵاتەكەی لە ههرێمی كوردستانی دەكات.
ئەمڕۆ پێنجشەممە مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ئاندرێ ڤالینی وەزیری دەوڵەت بۆ كاروباری پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی فەڕەنسا و شاندێكی یاوەری كرد كە پێكهاتبوو لە ئاڵان گیبغات كونسوڵی فەڕەنسا لە هەولێر و ژمارەیەك ڕاوێژكار و یاریدەدەری وەزیری دەوڵەت بۆ پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی فەڕەنسا.
لە دیدارەكەدا بارزانی سوپاسی گەل و حكوومەتی فەڕەنسای كرد كە پاڵپشت و هاوسۆزی گەلی كوردستان بوونە و سوپاسی سەرۆك هۆڵاندیشی كرد كە لە كاتێكی هەستیار و لەو كاتەی كوردستان لەشەڕدا بوو سەردانی هەرێمی كوردستانی كردووە و ئەوەیش مانایەكی زۆر تایبەتی هەیە و گەلی كوردستان لەبیری ناكات.
بارزانی سەرەخۆشیشی لە كەسوكاری قوربانیانی ڕووداوە تیرۆریستییەكەی شاری نیس كرد و ڕایگەیاند ئەو ڕووداوە بە ڕوونی پێشان دەدات كە تیرۆر دوژمنی هەموو لایەكە و هەڕەشەیشە بۆ سەر هەموو جیهان.
22/7/2016
فەرماندەی سوپای پاسدارانی ئێران "دوژمنی یەکەم"ی وڵاتەکەی ئاشکرا دەکات.
محەمەد عەلی جەعفەری، فەرماندەی سوپای پاسدارانی ئێران رۆژی پێنجشەممە 21ـی تەمموزی 2016 لە گوتەیەکدا بۆ ژمارەیەک فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسداران رایگەیاند، دوژمنەکانی ئێران و "شۆڕشە ئیسلامییەکەی" هەموو هەوڵێک دەدەن بۆ نانەوەی ئاژاوە لە ئێران.
لەکاتێکدا سیاسییەکانی ئێران خۆیان دوور دەگرن لە ناوهێنانی سعودیە وەک دوژمن بە ئاشکرا، محەمەد عەلی جەعفەری لە گوتەکەیدا سعودیەی بە "دوژمنی یەکەم"ی وڵاتەکەی داناوە و رایگەیاندووە، "سعودیە و ژمارەیەک دەوڵەتی دیکە بەڕوونی دوژمنی ئێرانن".
پێشتر هێزەکانی پێشمەرگەی حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران لە قوڵایی خاکی کوردستانی رۆژهەڵاتەوە رووبەڕووی سوپای ئێران بوونەوە و پشێوییەکی زۆر لەو بەشەی کوردستان دروست بوو، دواتر فەرماندە سەربازییەکانی ئێران رایانگەیاند، کە کونسوڵخانەی سعودیە لە هەرێمی کوردستان لە پشت ئەو پشێویانەی کوردستانی رۆژهەڵاتە.
22/7/2016
پێچەوانەی بەرپرسانی حکومی ئێران، کە دەڵێن رێککەوتنی ئەتۆمی ئێران و رۆژئاوا بووژانەوەی کەرتی ئابووریی و پیشەسازی ئەو وڵاتەی لێدەکەوێتەوە، پەرلەمانتارێکی کورد دەڵێت، ئەو رێککەوتنە بووەتە ناوەندی قەیران لە کەرتەکانی پیشەسازی و بەرهەمهێنان و رەوتی گەشەکردنی پارێزگا گەشەنەکردووەکانی زیاتر لە رابردوو دواخستووە.
ئەحسەن عەلەوی، نوێنەرێکی سنە لە پەرلەمانی ئێران پێشبینی دەکا، لەساڵانی داهاتوودا دۆخی قەیراناوی بەرهەمهێنان و پیشەسازی لە ئێران قوڵتر بێتەوە و ئەنجامەکانی زیاتر دەرکەون.
بەگوتەی عەلەوی، چوار هەزار کرێکار و فەرمانبەر لە کەرتی پیشەسازی ئێران دەرکراون و زۆریەک لە کارخانەکانیش داخراون.
ئەو دەڵێت کاریگەری ئەو دۆخە لەسەر پارێزگا بێ بەش و گەشەنەکردووەکانی وەک سنە چەند بەرابەر زیاتر کاریگەری نەرێنی دەبێت.
ئەحسەن عەلەوی ئاماژەی بەوەشداوە بەهۆی سیاسەتە هەڵەکانی حکومەت، کەرتی کشتوکاڵی پارێزگای سنە مەترسی لەسەرە. دەشڵێت "ئاوی پارێزگای سنە بۆ ناوچەکانی دیکە دەگوازرێتەوە بەڵام بەشێکی زۆر باخ و زەوی و زارەکانی خۆی ئەو پارێزگایە بەهۆی کەمئاوی وشکبوونە".
عەلەوی هەروەها رەخنە لە حکومەتی ئێران دەگرێت "کە نەیتوانیوە چارەسەرێک بۆ کێشەی بێکاری بدۆزێتەوە. دەشڵێت، لەنێو 189 وڵاتی جیهان، ئێران لەڕووی ئاسانکاری بۆ دابینکردنی هەلی کار لە پلەی 118ـیەمدایە. ئەوەش بە نیشانەیەک بۆ باشنەبوونی رەخساندنی هەلی کار لەو وڵاتە لەقەڵەمدەدات.
ئەو پەرلەمانتارە كوردە رەخنە لە وەزیری کاری ئێرانیش دەگرێت و دەڵێت، وەزیری کار بە جۆرێک باسی بێکاری دەکات وەک ئەوەی نەزانێ کە هۆکاری بێکاری خەڵک خۆی حکومەتە.
22/7/2016
کودەتا سەرنەکەوتووەکەی تورکیا، دەرفەتی داوەتەوە رووسەکان تاوەكو جارێکی دی سیاسەتی نێودەوڵەتی و ناوچەیی ئەو وڵاتە بخەنە ژێر پرسیارەوە. هەرچەندە مۆسکۆ بە زمانێکی نەرم و سیاسییانە دژایەتی کودەتاکەی کرد، بەڵام هەرچۆنێک بێت، بەرژەوەندییە ئابوورییەکانی لەگەڵ حەوتەمین هاوبەشی بازرگانیی، وا دەخوازێت حکومەتێکی دیموکرات و هەڵبژێردراو لە ئەنقەرە حوکمڕانی بکات.
ئادالبی شخاگۆشێڤ، ئەندامی پەرلەمانی رووسیا بۆ کاروباری پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان دەڵێت "ئێمە زۆر جار گوتمان پێویستە تورکیا کێشەلەگەڵ دراوسێکانی دروست نەکات، بەڵام کێشەی زۆری دروست کرد، ئەوە کاریگەری هەبوو لەسەر کاروباری ناوخۆی تورکیا. دەبێت بزانین کە مەرج نییە هەموو جارێک ئەنجامی کودەتا ببێتە دڵخۆشی بۆ ئەردۆغان،ئەوە پێنجەمین هەوڵی کودەتایە لەتورکیا".
یوری ماباشێڤ، پسپۆڕ لە کاروباری تورکیا دەڵێت "لە کاژێری یەکەمی کودەتاکە رووسیا هەوڵوێستی خۆی بۆ تورکیا راگەیاند. ئەوە دەبێ رووسیا بزانێت ئەو کودەتایە سەردەکەوێت یان نا، ئەوەش نیشانەی ئەوەیە مۆسکۆ نایەوێت حکومەتی ئێستای تورکیا لەدەست خۆی بدات و کودەتا لە تورکیا لەبەرژەوەندیی رووسیا نییە".
بەپێی ئامارە فەرمییەکان ساڵانە زیاتر لە سێ ملیۆن رووسی سەردانی تورکیا دەکەن. خەڵکی رووسیا بەبێ لەبەرچاوگرتنی بەرژەوەندییە سیاسی و ئابوورییەکانی کێرملین، دەیانەوێت تورکیایەکی ئارام و سەقامگیر ببینن.
شەقام و دەسەڵاتی رووسیا هەردووک دژی کودەتاکەی تورکیا دەرکەوتن، بەڵام بەپێچەوانەی خەڵک، دەسەڵاتدارانی مۆسکۆ بەوە دڵخۆشن کە کودەتا شکستخواردووەکە بۆ ماوەیەک ئەنقەرە دەباتەوە نێو کێشە ناوخۆییەکانی خۆی، کە توانای رۆڵگێڕیی ناوچەیی نامێنێت.
22/7/2016
هەولێر-KDP.info- پێگەی ئەلکترۆنی ئیکورددەیلی نووسیویەتی کە ئەمەریکا بە گوێرەی ئەو پرۆتۆکۆڵە سەربازییەی کە لەگەڵ هەرێمی کوردستاندا واژۆی کردووە پێنج بنکەی سەربازی لە هەرێمی کوردستاندا دروست دەکات و، لەگەڵ ئەوەیشدا بۆ ماوەی ١٠ ساڵ ئەمەریکا مەشق و راهێنان بە پێشمەرگە دەکات و مووچەیشیان پێ دەدات.
ڕۆژی سێشەممە ١٢/٧/٢٠١٦، بە سەرپەرشتی و ئامادەبوونی سەرۆک بارزانی، یادداشتی لێکتێگەیشتن و هاوکاریی نێوان وەزارەتی پێشمەرگە و وەزارەتی بەرگریی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، لەلایەن کەریم شنگالی وەزیری پێشمەرگە بە وەکالەت و ئێلیزا سلۆتکین جێگری وەزیری بەرگریی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، ئیمزا کرا.
ئەم ڕێککەوتنە وەک پێگەی ئینگلیزی ئیکورددەیلی ڕایگەیاندووە دوای پێوەندییەکی تەلەفۆنیی نێوان سەرۆکی هەرێمی کوردستان مەسعوود بارزانی و ئاشتۆن کارتەر وەزیری بەرگریی ئەمەریکا لەدایک بوو.
بە گوێرەی پێگەی ئیکورددەیەلی، ئەمەریکا ٥ بنکەی سەربازی لە هەرێمی کوردستاندا دادەمەزرێنێ کە ئەمە لە چوارچێوەی ئەو پرۆتۆکۆلە سەربازییەدایە کە لە نێوان هەولێر و واشنتندا واژۆ کراوە.
پێگەکە بڵاویشی کردووەتەوە کە، بنکە سەربازییەکان دەکەونە پارێزگای هەولێر و دهۆک و دوو بنکەی سەربازی دەکەوێتە هەریر کە سەربە پارێزگای هەولێرە و یەکێکیشیان لە ئەتروش دەبێ.
جگە لەوەی کە پێگەکە باسی لەوە کردووە کە ئەم پرۆتۆکۆڵە سەربازییە بۆ هەماهەنگیی نێوان هەرێم و ئەمەریکایە بە مەبەستی لەنێوبردنی داعش، بەڵام ئەوەیشی خستووەتە ڕوو کە ئەمەریکا بە گوێرەی ئەو رێککەوتنە بۆماوەی ١٠ ساڵ مەشق و راهێنان بە پێشمەرگە دەکات لەگەڵ پێدانی مووچە.
21/7/2016
قوربانیانی کێشەی ئاو لە شاری بۆلداجی پارێزگای چەهارمەحاڵی بەختیاری لە ئێران گەیشتە 180 کەس و ئەندامانی ئەنجومەنی ئەو شارەش دەستیان لە کار کێشایەوە.
شاهین فەتحی، سەرپەرستی هەڵمەتی فریاکەوتن و مانگی سووری بۆلداجی ڕایگەیاند؛ "ژمارەی قوربانیانی کیشەی بێ ئاوی لەو شارە گەیشتووەتە 180 کەس، هەر بەو هۆیەشەوە سەرجەم ئەندامانی ئەنجومەنی شاری بۆلداجی دەستیان لە کار کێشایەوە".
فەتحی بە ماڵپەرەکانی ئیرانی گوتووە؛ "بەشێک لە بریندارەکان گەیەندراونەتە نەخۆشخانە و دۆخی تەندروستیان ناجێگیرە".
خەڵکی شاری بۆلداجی ئێران لەدژی گواستنەوەی ئاو لە ناوچەی "چەغاخووری" سەوزەکێو بۆ دەشتی سپی "برووجن" دوو ڕۆژی ڕابردوو ڕژانە سەر شەقامەکانی ئەو شارە و لەدژی بەڕێوەبەرە خۆجێیەکان دروشمیان دا.
ئەو خۆپێشاندانەدا توندوتیژیی نێوان خەڵک و پۆلیسی لێ کەوتەوە و بە هۆیەوە 180 کەس بریندار بوون و کەسێکیش گیانی لەدەست داوە، هاوکات زیاتر لە 50 کەسیش دەستبەسەر کراون و بەشێک لە دامەزراوە حکوومییەکان زیانی مادییان بەر کەوتووە.
ڕۆژی ڕابردوو، سەرچاوەیەک لە چەهارمەحاڵی بەختیاری بە (باسنیوز)ی راگەیاند؛ خەڵکی بۆلداجی دەڵێن؛ "2 پۆلیس کوژراون و پەیوەندیی ئەنتەرنێت و تەلەفۆن لەو شارە پچڕاوە و هێزێکی زۆری ئەمنی ڕژاونەتە ناو شارەکە.
لە نامەی دەست لەکارکێشانەوەی ئەندامانی ئەنجومەنی شاری بۆلداجیدا هاتووە؛ "هۆکاری دەست لەکار کێشانەوەمان ئەو بڕیارە نامەنتقییەی بەرپرسە ئەمنییەکانە کە بە مەبەستی سەرکوتی خۆپێشاندەران هێزێکی زۆری ئەمنییانە لە ناوچەکانی دیکەوە هێناوە و لەو شارە بڵاو کردوونەتەوە".
شاری بۆلداجی سەر بە پارێزگای چەهارمەحاڵی بەختیارییە و لە سێ نەتەوەی تورک، فارس و لوڕ پێکهاتوون کە زۆربەی دانیشتوانی لوڕن و خۆیان بە کورد دەزانن.
21/7/2016
گوتهبێژی ههدهپه: ماوهیهكی زۆره باری نائاسایی له كوردستان ههیه
گوتهبێژی فهرمی پارتی دیموكراتی گهلان (ههدهپه) لهبارهی راگهیاندنی باری نائاسایی له سهرانسهری توركیا بۆ ماوهی 3 مانگ رایگهیاند، ئێمه راهاتووین چونكه بهكردار ماوهیهكی زۆرە كوردستان باری نائاسایی بهسهردا سهپێنرابوو.
ئایهان بیلگهن، گوتهبێژی فهرمی ههدهپه ههڵسهنگاندنی لهبارهی راگهیاندنی باری نائاسایی له سهرانسهری توركیا بۆ ماوهی 3 مانگ كردو رایگهیاند، ماوهیهكی زۆره باری نائاسایی له كوردستان راگهیێندراوهو بهكردار كاری پێكراوه بۆیه بۆ ئێمه شتێكی نوێ نییه.
بیلگهن زیاتر گوتی "ئهگهر كودهتا سهركهوتوو بوایه بێگومان باری نائاسایی رادهگهیێندرا، بهڵام كه شكستی هێنا، ئهم راگهیاندنهیان لهچی بوو؟ له كام وڵاتی جیهان دیموكراسییهت باری نائاسایی رادهگهیهنێت. بهڵام حكومهتی دیموكراسییهت نییه بۆ ئهوهی كاری لهگهڵ بكرێت".
گوتهبێژی ههدهپه ئهوهشی گوت "دهستگیركردنی بهكۆی گرووپی فهتحوڵا گویلهن قۆناخی یهكهمه، ئهمجارهیان روو له ئۆپۆزیسیۆن دهكهن و ئهوانیش بهم پاساوه لهناویان دهبهن و خۆیان بهپارێزهری دیموكراسییهتێك دهناسن كه هیچ بوونی نهبووه".
رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا کە سەرۆکایەتی کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ئاسایش و ئەنجوومەنی وەزیرانی وڵاتەکەی کرد، دوای تەواوبوونی هەردوو کۆبوونەوەکە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەڤانیدا، درەنگانێکی شەوی چوارشەممە 20-7-2016 رایگەیاند، "لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیراندا بڕیارمانداوە بە جێبەجێکردنی باری نائاسایی لە سەرتاسەری تورکیا."
ئەردۆغان گوتی: "سەرەتا لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ئاسایش پێشنیازمان بۆ ئەنجوومەنی وەزیران کرد کە باری نائاسایی رابگەیێنێت، پاشان لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران بڕیارماندا بە پێی مادەی 120 لە دەستوری وڵاتەکەمان، باری نائاسایی بۆماوەی 3مانگ رابگەیێنین."
بە پێی ماددەی 120ی دەستوری تورکیا، باری نائاسایی لەکاتێکدا رادەگەیێندرێت کە تووندوتیژی جدی هەبێت بۆ لەباربردنی ئازادی و مافە سەرەتاییەکان، یاخود تێکدانی سەقامگیری وڵات بە مەرجێک لە شەش مانگ زیاتر نەبێت.
بە پێی مادەی 121ی دەستوری تورکیاش، 119 و 120ی دەستوری تورکیاش دوای بڵاوبوونەوەی بڕیارەکەی ئەنجوومەنی وەزیران لە رۆژنامەی فەرمی بڵاودەبێتەوە و دەستبەجێ پەرلەمان کۆدەبێتەوە بۆ دەنگدان لەسەری و تێپەڕاندنی بڕیارەکە.
دوای تەواوبوونی کاتی باری نائاسایی، پەرلەمان لەسەر خواستی ئەنجوومەنی وەزیران مافی ئەوەی هەیە بۆ ماوەی 4مانگی دیکە درێژی دەکاتەوە.
21/7/2016
ڕاوێژکاری ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان، سەرسوڕمانی خۆی لەوە دەربڕی کە ئەمریکا، کوردی بۆ کۆبوونەوەی واشنتۆن بانگهێشت نەکردووە.
ئەمڕۆ چوارشەممە 20\7\2016 لە شاری واشنتۆنی پایتەختی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، کۆبوونەوەی وڵاتانی ئەندام لە هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی لە دژی داعش بە سەرۆکایەتیی ئەمریکا بە ڕێوە دەچێت، بەبێ ئەوەی کورد لەو کۆبوونەوەیەدا بانگهێشت کرابێت.
لەمبارەیەوە مەسرور بارزانی، ڕاوێژکاری ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان، لە پێگەی تایبەتیی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی (تویتەر) نووسیویەتی: ”سەیرە بۆ هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی بە سەرۆکایەتیی ئەمریکا، کە کوردیان لە کۆبوونەوەی واشنتۆن بەشداری پێ نەکردووە“. جەختیشی لەوە کردووەتەوە کە ئەم بەشداری پێ نەکردنە لە کاتێک دایە، کورد ڕۆڵێکی سەرەکی لە شەڕی دژی داعشدا دەگێڕێت.
لە کۆبوونەوەی واشنتۆندا، لە کۆی 66 وڵاتی ئەندام لە هاوپەیمانێتیی نێودەوڵەتی، وەزیری دەرەوە و وەزیری بەرگریی 46 وڵاتی جیهان بەشدارن کە لە نێویاندا خالید عوبەیدی، وەزیری بەرگریی عێراق بوونی هەیە.
باسنیوز
20/7/2016
یەکێک لە بەرپرسانی ئیدارەی منداڵان و مێرمنداڵانی خانەی بێنەوایانی ئێرانی ڕایگەیاند: "کچانی ژێر 18 ساڵ لە لای ئێمە بەشوو دەدرێن.”
ڕۆژنامەی "آرمان امروز" لە ژمارەی ئەمڕۆی خۆیدا ڕاپۆرتێکی لەسەر بارودۆخی خانەی بێنەوایان لە ئێراندا بڵاو کردووەتەوە کە لە بەشێکیدا لەزاری سەرۆکی ئیدارەی منداڵان و مێرمنداڵانی بێهزیستییەوە ئاشکرای کردووە کە ئەگەرچی بڕیار وایە کە کچانی بێهزیستی لە تەمەنی سەروو 18 ساڵ بەشوو بدرێن، بەڵام ئەم بڕیارە کەمتر جێبەجێ دەکرێ و کچانی ژێر 18 ساڵیش بەشوو دەدرێن."
بەپێی ئامارەکان نۆ هەزار و 300 منداڵی بێ سەرپەرەست لە ناوەندەکانی بێهزیستی (بێ نەوایان)دا دەژین.
دوایین ئامارە حکومەتییەکان باس لەوە دەکەن کە 800 هەزار منداڵی ژێر تەمەن 18 ساڵ لە ئێراندا ژیانی هاوبەشیان بۆ پێک هێنراوە کە بە بەراورد لەگەڵ وڵاتانی دیکە گەلێک زۆرە و ئێرانی خستووەتە ڕیزی وڵاتانێکی وەک بەنگلادشەوە.
پسپۆڕانی ئەم بوارە پێیان وایە هەژاریی ماڵی و فەرهەنگی یەکێک لە سەرەکیترین هۆکارەکانی هاتنە ئارای ئەم دیاردە و گەشەسەندنیەتی و یاسا ئیسلامییەکانیش ڕێگەیان بۆ ئەم پرسە خۆشتر کردووە.
ماوەیەک پێش ئێستا دامەزراوەی ناحکومی "پۆڵن یوکی" لە بەریتانیا ڕاپۆرتێکی بڵاو کردەوە کە تێیدا هاتبوو: لە ساڵدا 10 میلیۆن کچی ژێر تەمەن ١٨ سال لە جیهاندا بە شوو دەدرێن کە دەکاتە ١ کچ لە ٣ چرکەدا!
20/7/2016
فهریق ئاكین ئوزتورك تۆمهتباری سهرهكیی كودهتا سهربازییهكهی توركیا
فهرماندهی پێشوی هێزی ئاسمانی سوپای توركیاو ئهندامی شورای سهربازی كه به تۆمهتباری یهكهمی كودهتاكهی توركیا ناودهبرێت، رایگهیاند، هیچ پهیوهندی لهگهڵ كودهتاكهدا نییهو بهڵكو ههوڵی ئهنجامنهدانی كودهتاكهی داوه.بهپێی ماڵپهڕی حورییهت، فهریق ئاكین ئوزتورك تۆمهتباری سهرهكیی كودهتا سهربازییهكهی شهوی ههینی لهتوركیا، لهوتهكانیدا لهبهردهم داواكاری گشتی ئهنقهره ئهو تۆمهتانهی رهتكردوهتهوه كه ئاڕاستهی كراون.
ئاكین ئوزتورك وتویهتی، هیچ پهیوهندییهكی لهگهڵ كودهتاكه نهبووهو لهو بارهیهوه ههریهكه له هولوسی ئاكار سهرۆك ئهركانی سوپاو عابدین ئونال فهرماندهی هێزه ئاسمانیهكانو یهشار گولهر سهرۆكی دووهمی سهرۆكایهتی ئهركان شایهتی ئهوهن.
"من لهناو سوپا شهڕی قاعیدهی هاوتهریبم كردووهو لهوباوهڕهدا نیم كه هێزی ئهو كهسهی له پهنسلڤانیایه (فهتحوڵا گولهن) ئهوهندهبێت بهمكاره ههڵسێت، پێدهچێت لهلایهن هێزێكی دهرهكی كه دهیانهوێت توركیا لاوازبكهن بهكارهێنرابێت" ئوزتورك وا دهڵێت.
شهوی 15ی ئهم مانگه، ژمارهیهك فهرماندهی سهربازی توركیا كودهتایان بهسهر تهواوی جومگهكانی دهسهڵاتدا دهستیپێكردو دوای چهند كاتژمێرێك، دهسهڵاتی توركیا بهسهرۆكایهتی رهجهب تهیب ئهردۆغان سهرۆك كۆمار، شكستپێهێنانی ئهو ههوڵهی راگهیهند.
لهدوای ههوڵی كودهتا سهربازییهكهی توركیا، دهستگیركردنی زیاتر له حهوت ههزار كهس، كه لهنێویاندا ئهفسهری پۆلیس، دادوهر، داواكاری گشتی، سهرباز و هاوڵاتیی مهدهنی ههنو دوورخستنهوهی زیاتر له ههشت ههزار فهرمانبهرو كارمهندی دامودهزگا حكومییهكان له كارهكانیان راگهیهندرا.
فهرماندهی پێشوی هێزی ئاسمانی سوپای توركیا سهرباری تهئكیدكردنهوه لهوهی دهستی له ئهنجامدانی كودهتاكهدا نهبووه، بهمجۆره پهیوهندی خۆی به كودهتاكهو كودهتاچییانهوه دهگێڕێتهوهو باسلهوهدهكات لهكاتژمێر 11:30 خولهكی نیوهڕۆی ههینیدا لهئیزمیر كۆتایی به كاره كهسییهكانی هێناوهو لهكاتژمێر 1:30 خولهك به فڕۆكهی سهربازی لهگهڵ فهرماندهی هێزی زهمینی پێكهوه چوونهته ئهنقهره.
"من راستهوخۆ بۆ بینینی نهوهكانم چوومه بنكهی ئاسمانیی ئاكنجی، تا شهو لهوێبووم ههستمكرد له بنكهكه فڕۆكه ههڵدهسنو دهنیشنهوه، پهیوهندیم كرد به محهمهد شانڤهر فهرماندهی هێزی ئاسمانیی كه كچهكهی ئاههنگی هاوسهرگیریی ههبوو، پیرۆزبایم لێكردو دواتر ئهو تهلهفۆنی بۆ كردمو لێی پرسیم چی ههیه ئهوهنده فڕۆكه جهنگییهكان به نزمی دهسوڕێنهوه؟" ئاكین ئوزتورك وای وت.
ئهو لهدرێژهی گێڕانهوهی ئهو شهوهدا دهشڵێت "دواتر پهیوهندیم به فهرماندهی بنكهی ئاكنجی كردو ئهو پێیوتم كه لیوا كوبیلای سهرلچوك میوانیانهو هولوسی ئاكار سهرۆك ئهركانیش لهوێیه، دوای پێنج خولهك چوومه لای ئهوانو گهیشتمه بنكهكهو لهژورێكدا هولوسی ئاكار سهرۆك ئهركانو لیوا كوبیلای سهلچوك(فهرماندهی بنكهی 2ی ئاسمانی له ئیزمیر)و عهمید محهمهد دیشلی(فهرماندهی نوسینگهی گۆڕینی ستراتیژی سهربازی) پێكهوه چایان دهخواردهوه".
بهوتهی ئوزتورك، هولوسی ئاكار پێی وتووه ئهمانه ئهم كارهدهكهن (مهبهست كودهتاكهیه)و وهره لهگهڵیان قسهبكهو رازییان بكه، ئهویش قسهی لهگهڵ كردوونو دهڵێت"چهندجارێك له ئهوان توڕهبوومو دهنگم بهرزكردهوهو بهههمانشێوه هولوسی ئاكاریش ههوڵی رازیكردنی ئهوانی دهدا".
فهرماندهی پێشوی هێزی ئاسمانی سوپای توركیا ئهوهشدهخاتهڕوو، لهكۆتاییدا ئهوانی رازیكردووهو فڕۆكهكان وهستاون، بهڵام نازانێت ئهو كاته كاتژمێر چهند بووهو دواتر سهرۆك ئهركانی توركیا لهگهڵ سهرۆك وهزیران قسهی كردوهو وتوویهتی لهوێ بمێنێتهوه بۆ رازیكردنی ئهو بهرپرسانهی دهیانهوێت كودهتا بكهن، دواتر هولوسی ئاكارو محهمهد دیشلی به ههلیكۆپتهر چوونه كۆشكی چانقایا بۆلای بینالی یهڵدرم سهرۆك وهزیران.
دوای ئهوهش ئاكین ئوزتوركو یهشار گولهر چوونهتهوه بۆ ماڵهكانی خۆیانو لهكاتژمێر 1:30 خولهكی شهودا فهرماندهی ناوهندی ئاكنجی ئوزتوركی دهستگیر كردووهو دواتر رادهستی هێزه ئهمنییهكانی كردوه، وهك خۆی دهیگێڕێتهوه.
بهرپرسانی توركیا دهستی تۆمهت بۆ فهتحوڵا گولهنو جهماعهتهكهی رادهكێشن لهئهنجامدانی كودهتا سهربازییهكه.
ئهمڕۆش ئهحمهد داود ئۆغڵو سهرۆك وهزیرانی پێشووی توركیا رایگهیاند، پێش تهواوبونی ماوهی یاسایی لهپۆستهكهیدا، ئاكین ئوزتوركمان لهپۆستهكهی لابردووهو كردویانه به ئهندامی ئهنجومهنی شورای سهربازیی لهبهرئهوهی "گومانیان" ههبوو سهر به جهماعهتی فهتحوڵا گولهن بێتو دورخستنهوهكهی لهسهر فهرمانی ئهو و سهرۆك كۆمارو خولوسی ئاكار بوو.
هاوكات رۆژنامهی گاردیانی بهریتانی لهراپۆرتێكدا باسله شهوی كودهتاكهی توركیا دهكاتو لهزاری بهرپرسێكی باڵای توركیا كه ئاگاداری روداوهكه بووه گواستیهوه، بهرپرسێكی باڵای رووبهڕووبوونهوهی تیرۆر، كه بهرپرسیاربووه له كهمپینی توركیا دژ به رێكخراوی داعش(ناوی نههاتووه) چووه بۆ چاوپێكهوتنێك لهكۆشكی سهرۆكایهتی لهئهنقهرهو دواتر به كوژراوی دۆزرایهوهو ههردوو دهستی لهپشتیهوه بهسترابووهوهو تهقه له ملی كرابوو.
گاردیان ئهوهشدهخاتهڕوو لهدهوروبهری كاتژمێر 9ی شهودا، جهنهراڵ محهمهد دیشلی، برای شابان دیشلی جێگری ئهمینداری پارتی دادو گهشهپێدان(ئهكهپه) دهوترێت كه فهرمانی دهستپێكردنی كودهتاكهی داوهو ئهفسهرانی هێزه تایبهتهكانی سوپای ناردووه بۆ دهستگیركردنی فهرماندهی باڵا(سهرۆك ئهركانی سوپای توركیا)و تانكهكان دهستیانكردوه به جووڵه بۆ ناو شهقامهكانی ئهنقهرهو دوای تێپهڕینی كاتژمێرێك پردهكانی بۆسفۆر و سوڵتان محهمهد فاتح-ی ئهستهنبوڵ داخراون.
لهساڵانی شهستهدهكانی سهدهی رابردووهوه بهكودهتاكهی شهوی ههینی-یهوه پێنج كودهتا لهلایهن هێزه سهربازییهكانی توركیاوه ئهنجامدراون، ساڵانی (1960، 1971، 1980، 1997) لهگهڵ ئهوهی شهوی 15ی ئهم مانگه كه شكستی هێناو یهكهم كودهتای شكست خواردووه لهو وڵاته.
20/7/2016
دوێنێ دووشەممە لە شاری دێگولانی سەر بە پارێزگای سنە ئەمجەد حوسێن پەناهی، بۆ جارێکی دیکە لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستگیر کرا.
بەپێی ڕاپۆرتی ناوەندی چالاکانی مافی مرۆڤی کوردستان، لە ئەنجامی هێرشی هێزە ئیتلاعاتییەکان بەرەبەیانی دوێنێ دووشەممە 2016 -7 -18 ئەفشین حوسێن پەناهی، چالاکوانی کورد دەستگیر و بۆ شوێنێکی دیکە ڕاگوێزراوە.
ئەو چالاکوانە کوردە لە کاتێکدا دەستگیر کراوە، مانگی یەکەمی بەهاری ئەمساڵیش بۆ جاری یەکەم دەستگیر و دواتر لە لقی یەکەمی دادگای سنە بە تۆمەتی "پڕوپاگەندە لەدژی حکوومەتی ئێران و بەڕێوەبردنی بۆنەی نەورۆز و قسەکردن بۆ خەڵک" بە یەک ساڵ زیندانی حوکم درا.
ماوەیەک لەمەوبەر بە دانانی پارەیەکی زۆر لە زیندان ئازاد کرا.
ئەفشین حوسین پەناهی، پێشینەی هاوکاری لەگەڵ ڕێکخراوەکانی ژینگەپارێزیی هەیە و ساڵی 2011 بەهۆی بەدواداچوون بۆ دۆسیەی براکەی (ئەشرەف حوسێن پەناهی) ماوەی یەک ساڵ لە قوروە زیندانی کراوە.
هەتا ئێستا هیچ ناوەندێکی حکوومەتی لەبارەی چارەنووس و شوێنی ڕاگیرانی ئەفشین حوسین پەناهی هیچ ڕوونکردنەوەیەکی نەداوە.
19/7/2016
سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان ڕای گەیاند، نیازی نووری مالیکی، سەرۆک وەزیرانی پێشووی عێراق و سەرۆکی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا باش بووایە، سەردانی هەولێری دەکرد.
کەمێک پێش ئێستا (سێشەممە 19\7\2016)، لە میانی لێدوانێکی ڕۆژنامەوانیدا کە لە پەراوێزی مەراسیمی ڕێزلێنان لە قوتابییە یەکەمەکانی کوردستان پێشکەشی کرد و پەیامنێری (باسنیوز)یش لەوێ ئامادە بوو، ڕای گەیاند: ”مالیکی باسی سەردانیکردنی هەولێری نەکردووە، ئەگەر داوا بکات، ئێمە پێشوازی لێ دەکەین“. جەختیشی لەوە کردەوە کە ئەگەر مالیکی نیازی باش بووایە، سەردانی هەولێری دەکرد و گوتی: ”ئێمە نازانین مالیکی نیازی چی هەیە و پێموایە نیازی باش نییە، منیش پێشتر سەردانی ئەوم کردبوو، بەڵام دەبێت ئەوانەی کە پێشوازییان لە مالیکی کرد، وەڵامی ئەوە بدەنەوە“.
هەر لەو لێدوانە ڕۆژنامەوانییەدا، نێچیرڤان بارزانی سەبارەت بە بەرزبوونەوەی نرخی نەوت ئاشکرای کرد، ئەو بەرزبوونەوەیە کاریگەری بەسەر داهاتی کوردستانەوە نەبووە، چونکە بە گوتەی ئەو، هەرێمی کوردستان پێشتر بەهۆی مووچەی فەرمانبەرانەوە قەرزی کەوتووەتە سەر. گوتیشی: ”ئەو پارەیەی کە لە لایەن ئەمریکاوە بۆ پێشمەرگە دەنێردرێت، لە مانگی 8 دەبێت و کە گەیشت، بەپێی پێویستی بەسەر پێشمەرگەیدا دابەش دەکەین“.
هەر لەو لێدوانەدا نێچیرڤان بارزانی باسی لە دەستپێشخەرییەکەی بارزانی کرد و گوتی: ”ئێستا دکتۆر فواد حوسێن، سەرۆکی دیوانی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، بە مەبەستی گفتوگۆکردن لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان، ڕاسپێردراوە“.
19/7/2016
ئافرەتێکی کوردی ئێزدی ڕزگاربووی دەست داعش کە بەمەبەستی وەرگرتنی چارەسەریی دەروونی ڕەوانەی ئەڵمانیا کراوە، لەو وڵاتە بە ڕێکەوت لە کەمپێکی پەنابەران ڕووبەڕووی داعشە ئەشکەنجەگەرەکەی دەبێتەوە.
دوێنێ یەکشەممە، کاناڵی (ئەلعالەم)، بڵاوی کردووەتەوە؛ ئافرەتێکی کوردی ئێزدی تەمەن 30 ساڵ بۆی دەرکەوتووە، ئەو داعشەی بۆ ماوەی 4 مانگ ئەشکەنجەی داوە، لەگەڵ هاوسەرکەی لە ئەڵمانیا لەناو کەمپێکی پەنابەرانن.
ئەبو شوجاع دنایی، چالاکوان لە بواری ئازادکردنی کچان و ژنانی ئێزدی لەدەست داعش، بە هەواڵدەریی (ئەسپۆتنیک)ی ڕووسیای گوتووە: "ئەو کچە ئێزدییە لە بازاڕی (بادەن)ی ئەڵمانیا ئەو داعشەی ناسیوەتەوە".
دنایی گوتیشی: "ئەو ئافرەتە ئیزدییە پۆلیسی ئەڵمانیای لەو داعشە ئاگادار کردووەتەوە"، بەگوتەی دنایی پێدەچێت، ئەو داعشە سووری بێت کە بۆ ماوەی 4 مانگ ئەو ژنە کوردەی بەکۆیلە گرتووە و ئەشکەنجەی داوە".
ئەو چالاکوانە جەختی لەوەش کردووەتەوە کە ئەو ژنە کوردە ئێزدییە لەگەڵ منداڵەکانی لە چوارچێوەی بەرنامەی پاڵپشتی لە ژنانی ئێزدی ڕەوانەی ئەڵمانیا کراوە.
18/7/2016
بە قسەی سەرکردەیەکی تورکمانی کە لە چەند رۆژی رابردوودا لەگەڵ سەرۆکی ھەرێمی کوردستان کۆ بوونەتەوە، بارزانی بۆ دواجار لەسەر پرسی ریفراندۆم و سەربەخۆیی کوردستان لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان کۆ دەبێتەوە، سەرچاوەیەکیش ئاشکرای دەکا لە کۆبوونەوەی بارزانی و لایەنەکان شاندێکی باڵا بۆ سەردانی بەغدا و ئێران و تورکیا و ئەمەریکا و ئەوروپا پێکدەھێنرێ.
ئێستا فواد حوسێن، سەرۆکی دیوانی سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان وەکو نوێنەری مەسعود بارزانی، سەرۆکی ھەرێمی کوردستان، سەردانی لایەنە سیاسییەکانی کوردسان دەکا، پەیامی بارزانی بۆ ئەو لایەنانە ئەوەیە کە بەشداری لە کۆبوونەوەی ھەموو پارتە سیاسییەکان لەگەڵ سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان سەبارەت بە بڕیاری راپرسی و سەربەخۆیی کوردستان بکەن.
سەرچاوەیەکی نزیک لە سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان بۆ (باس) روونی کردەوە کە بارزانی مەبەستیەتی لە رێگەی کۆدەنگیی نیشتمانییەوە پرسی ریفراندۆم و سەربەخۆیی کوردستان یەکلا بکرێتەوە، لە دۆخێکدا ھەر لایەنێک لەو پرسە نەیەتە پێشەوە ئەوا خۆی بەرپرسیار دەبێت و بەبێ ئەویش تێ دەپەڕێنرێ.
سەرچاوەکە راشی گەیاند، چەند جارێک کە یاساناسان و شارەزایانی بواری یاسا نێودەوڵەتییەکان لەگەڵ سەرۆکی ھەرێمی کوردستان کۆ بوونەتوە، باسیان لەوە کردووە کە کوردستان دەتوانێ وەکو سەنگاپوورە کە بەبێ راپرسی لە مالیزیا جیا بووەوە بڕیاری خۆی بدات، ئەو بڕیارە دەتوانرێ بە کۆدەنگیی حزب و پارتە سیاسییەکان بێت، لە دۆخی ناچاریشدا ئەگەر ھەر پەرلەمانی کوردستان کارا نەکرایەوە و بڕیاری ریفراندۆم درا، ئەوا دەتوانرێ پشت بە حوکمی بڕگە (١) لە ماددەی (٥٦)ی یاسای ژمارە (١) ی ساڵی ١٩٩٢ی ھەموارکراو، کە لەسەر پێشنیازی ژمارەی یاسایی ئەندامانی پەرلەمان، پەرلەمانی کوردستان-عێراق لە دانیشتنی ئاسایی ژمارە (١٨)ی ٢٣/٧/٢٠١٤، بڕیاری دەرچوواندنی دراوە، ببەسترێ، کە یاسای ژمارە (٤)ی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردن و راپرسییە، کە لە بەشی یەکەم لە ماددەی دووەمدا ھاتووە، بەگوێرەی ئەم یاسایە دەستەیەک دادەمەزرێ لەژێر ناونیشانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردن و راپرسی، بۆ ئەوەی ببێتە تاکە دەسەڵات کە ڕێکاری ھەموو ھەڵبژاردن و راپرسییە گشتییەکان لەسەر ئاستی سەرتاسەری کوردستان-عێراق ئەنجام دەدا.
بەگوێرەی ئەم یاسایە، کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردن و راپرسی، پاش بڕیاری سەرۆکی ھەرێمی کوردستان کە دەسەڵاتی یەکەمە لە ھەرێمی کوردستاندا، بەگوێرەی یاسا کارپێکراوەکان جاڕی ھەڵبژاردن و راپرسی دەدات و ڕێکارە یاسایی و پێویستەکان دەگرێتە بەر.
بەڵام بەسام عەلی، شارەزایی یاسایی بۆ (باس) رای گەیاند، لە حاڵەتی ئاسایی ھەر دەبێت یاسا ھەبێ بۆ ئەنجامدانی راپرسی لە ھەرێمی کوردستان، بەڵام لە حاڵەتی ناچاری ئەوا دەکرێ شێوازی دیکە ھەبێ کە بڕیاری سیاسی بێت.
رۆژی ١٤ی تەمموزی ٢٠١٦، مەسعود بارزانی، سەرۆکی ھەرێمی کوردستان لەگەڵ بەشێک لە حزب و لایەنە سیاسییەکانی تورکمانی لە پەرلەمان و دەرەوەی پەرلەمانی کوردستان کۆبووەوە، بە گوتەی بەرپرسێکی پارتێکی تورکمانی، بارزانی لەو کۆبوونەوەیەدا ئاماژەی قسەکانی بەو ئاراستەیە بووە کە ئەو بانگھێشتنامەی ئەمجارە لە جەژندا بۆ لایەنەکانی ناردووە دوا بانگھێشتە و ھەر لایەنێک بەشداری لە کۆبوونەوەی لایەنەکان بۆ راپرسی نەکا بەرپرسیاریەتییەکە دەکەوێتە سەر شانی خۆی.
محەمەد سەعدەدین، سەرۆکی پارتی گەشەپێدانی تورکمان بۆ (باس) رای گەیاند، بەگوێرەی قسەکانی بارزانی، دوا چانس دەدات بەلایەنەکان کە لە پرسی ریفراندۆم و سەربەخۆیی کوردستاندا ئەوانیش ببن بە خاوەنی و شوێنپەنجەیان دیار بێ، گوتی: "بارزانی لەو کۆبوونەوەیەدا رای گەیاند، کە شاندێک لە حزب و لایەن و پێکھاتەکانی کوردستان پێکدێ کە بە شێوەیەکی کرداری کار بۆ ریفراندۆم دەکەن، سەرەتا سەردانی بەغدا دەکەن و دواتر وڵاتانی دراوسێ و ئەمەریکا و ئەوروپا بۆ پشتیوانی لە ئەنجامدانی ریفراندۆمەکە".
ئەو سەرکردەیەی تورکمانەکان راشی گەیاند، کە بارزانی زۆر پەرۆش بووە لەوەی کە ھەموو لایەنە سیاسییەکانی کوردستان بەشداری لەو پرسە نیشتمانییەدا بکەن و پێگەیان ھەبێ لە بڕیاری چارەنووسی میللەتەکەیان، بەڵام ئەوەشی نەیەت بەبێ ئەو بڕیار دەدرێت و چاوەڕوانی ھیچ لایەن و ھێزێک ناکرێ.
19/7/2016