<sup>تەرمی سەرۆکی پێشووی ئیسرائیل دەبرێتە بەردەم پەرلەمانی ئەو وڵاتە و بۆ ماوەیەک رێگا بە هاووڵاتییان دەدرێت، بۆ دوایین جار سەیری سەرۆکی پێشوویان بکەن.

سەرلەبەیانیی رۆژی چوارشەممە 28ـی ئەیلوولی 2016، شیمۆن پێرێز، سەرۆکی پێشووی ئیسرائیل لە تەمەنی 93 ساڵیدا، لە نەخۆشخانەیەکی وڵاتەکەی گیانی لە دەست دا.

لە سەرلەبەیانیی رۆژی پێنجشەممە 29ـی ئەیلوولەوە، تەرمی شیمۆن پێرێز براوەتە بەردەم پەرلەمانی ئیسرائیل (کنێست) و بۆ ماوەی 12 کاتژمێر لەوێ دەمێنێتەوە، تاوەکو هاووڵاتی و بەرپرسانی ئەو وڵاتە، بۆ دوایین جار سەرۆکی پێشووی خۆیان ببینن.

بڕیارە رۆژی هەینی 30ـی ئەیلوول، تەرمی سەرۆکی پێشووی ئیسرائیل لە گۆڕستانی چیای هێرتزل لە شاری قودس بە ئامادەبوونی دەیان سەرکردە و کەسایەتیی جیهانی، بە خاک بسپێردرێت.

بەپێی زانیارییەکان، سەرۆکی وڵاتانی ئەمریکا، فەرەنسا، ئەڵمانیا، شازادەی جێنشینی بەریتانیا، سەرۆک وەزیرانی کەنەدا و شای ئیسپانیا بەشداریی مەراسیمی بە خاک سپاردنی شیمۆن پێرێز دەکەن.

سەرچاوەکانی هەواڵ ئاماژە بەوە دەکەن، کە شا محەمەدی شەشەم، شای مەغریبی عەرەبی، راوێژکارێکی خۆی دەنێرێت و سامح شوکری، وەزیری دەرەوەی میسریش نوێنەرایەتیی وڵاتەکەی لە مەراسیمەکە، دەکات.

کەناڵی 10ـی ئیسرائیلی باسی ئەوەی کردووە، کە پەیوەندیی ئیسرائیل و وڵاتانی کەنداوی عەرەبی بۆ بەشداریکردنی سەرکردەکانیان لە مەراسیمەکە بەردەوامە، بە تایبەت وڵاتی عومان.

هەروەها رادیۆی (کۆڵ حای) ئیسرائیلی بڵاوی کردووەتەوە، کە عەبدولفەتاح سیسی، سەرۆکی میسر و شا عەبدوڵڵای دووەم، شای ئوردنیش بەشداریی دەکات.</sup>

^29/9/2016

نرخی دراوەکان بۆ ئەمڕۆ پێنجشەممە 29ـ/9/ 2016 بەمشێوەیەیە:

100 دۆلاری ئەمریکی = 130.000 دینار

100 یۆرۆ = 145.750 دینار

100 پاوەند = 170.000 دینار

100 ھەزار تومەن = 36.500 دینار

100 لیرەی تورکی = 44.000 دینار

<sup>توێژەرێکی سیاسی بە توندی ڕەخنە لە لایەنەکانی هەرێمی کوردستان دەگرێت، بەوەی لە حکوومەتدان و خۆپیشاندان دژی حکوومەت دەکەن.

سۆران سێوکانی، توێژەری سیاسی، لە پەیجی تایبەتیی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی (فەیسبووک)، نووسینێکی بە ناوی (کێ ئەخەڵەتێنن؟) بڵاو کردەوە و تێیدا ئاماژەی بەوە کردووە: ”حزبەکان بە ئیسلامی و عەلمانییەوە، سەدان و هەزاران بندیواری شەرعێنراویان هەیە، کەچی دژی گەندەڵی خۆپیشاندان دەکەن“. لەبارەی لایەنە ئیسلامییەکانیشەوە نووسیویەتی: ”کۆمەڵ هەر هێندی ماوە ئیعلانی جیهاد بکات دژی حکوومەت، کەچی قاچی گۆ ناکات لە حکوومەت پاشەکشە بکات. یەکگرتووش لەبادینان و هەولێر دەستەونەزەر بۆ پارتی وەستاوە، کەچی لێرە لەگەڵ خۆپیشاندانە“.

لە بەشێکی دیکەی نووسینەکەدا، سێوکانی ڕەخنەی لە پەرلەمانتارانی گۆڕان گرتووە و نووسیویەتی: ”وەزیر و پەرلەمانتارەکانی گۆڕان تائێستاش مووچەی حکومەت وەردەگرن، کەچی دەڵێی کوڕی گیڤاران، قسەفڕێ دەدەن. عەلی حەمە ساڵح و سۆران عومەریش هەموو کارتەکانی دەستیان سووتاوە، ئێستاش مانگانە ملیۆنان دینار لەو حکوومەتە وەردەگرن، کەچی دەڵێی بووکەلەن، لە هەموو شوێنێک هەن“.

لە کۆتاییشدا ئەو نووسەرە دەڵێت: “لە هەموویشی گرنگتر ئەوەیە، پارتیش پشتیوانی خۆپیشاندەرانە”.

ئەم نووسینە دوای ئەوە هات کە دوێنێ سێشەممە 27\9\2016، لە سلێمانی، هەڵەبجە، گەرمیان و ڕانیە، خۆپیشاندانی ناڕەزایی هاووڵاتییان لە دژی دواکەوتنی مووچە ئەنجام درا.</sup>

^28/9/2016

<sup>سەرلەبەیانیی رۆژی چوارشەممە 28ـی ئەیلوولی 2016، سەرۆکی پێشووی ئیسرائیل لە نەخۆشخانەیەکی وڵاتەکەی، گیانی لەدەست دا.

شیمۆن پێرێز، سەرۆکی پێشووی ئیسرائیل، یەکێک بوو لە دامەزرێنەرانی دەوڵەتی ئیسرائیل و چەندین جار هەڵوێستەکانی لە بەرژەوەندیی گەلی کوردستان بوو.

لە مانگی ئەیلوولی 2015، شیمۆن پێرێز ڕای گەیاند، کە بەشێکی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەڵدەوەشێنەوە، چونکە لەسەر داخوازیی گەلەکانیان دروست نەبوون، بەڵکو ”بە خۆشی و ویستی ئیمپراتۆرەکان“ دروست بوون.

پێرێز لە دوایین رۆژەکانی سەرۆکایەتییکردنی ئیسرائیل لە مانگی حوزەیرانی 2014، لە میانی کۆبوونەوەیەکیدا لەگەڵ باراک ئۆباما، سەرۆکی ئەمریکا، داوای لە ئۆباما کرد پشتگیریی دروستبوونی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان لە کوردستانی باشوور بکات و دانی پێدا بنێت.

سەرۆکی پێشووی ئیسرائیل بە سەرۆکی ئەمریکای راگەیاند، کە کورد لە کوردستانی باشوور دەسەڵاتێکی دیموکراسیی نیمچە سەربەخۆیان هەیە و یەکێک لە نیشانەکانی دیموکراتیی کوردستانیش، یەکسانیی ژن و پیاوە تێیدا، کە لە وڵاتانی عەرەبیی ناوچەکە نییە.

بەشێک لە سەرچاوە مێژووییەکان باس لەوە دەکەن، کە لەو کاتەی شیمۆن پێرێز وەزیری بەرگریی وڵاتەکەی بوو لە شەستەکانی سەدەی 20، پەیوەندیی بە شۆڕشی ئەیلوولەوە کردووە و خولێکی سەربازیی بۆ بەشێک لە هێزەکانی پێشمەرگە کردووەتەوە.</sup>

^28/9/2016

<sup>بیرمەند و نووسەرێکی ناسراوی تورکیا رایدەگەیەنێت، کە کوردستان پێنج پارچەیە نەک چوار و مافی بوون بە دەوڵەتی سەربەخۆی هەیە.

پرۆفیسۆر ئیسماعیل بێشکچی، بیرمەند و نووسەری ناسراوی تورک لە میانی وتارێکدا لە دیداری هزری نەتەوەیی، رایگەیاند، نەتەوە یەککگرتووەکان نایەوە و ناتوانێ گوێ لە هاواری کوردان بگرێ.

ئیسماعیل بێشکچی پێیوایە گەلی کوردستان مافی خۆیانە وەک هەر میللەتێکی دیکەی جیهان خاوەنی دەوڵەتێکی سەربەخۆ بن.

ئەو بیرمەندە باسی بەشێکی دیکەی کوردستانی کرد و گوتی، کوردستان دابەشی سەر پێنج پارچە کراوە نەک چوار، بەشێکی کوردستان لە ناوچەی قەفقاسە لە نێوان قەرەباغ و ئەرمینیا، کە لەسەردەمی دەسەڵاتداریی سەڵاحەدین ئەییوبی، سەرکردەی کوردی دەوڵەتی ئەییوبیی ئیسلامییەوە دوا کوردستان بوو.

بێشکچی لە وتارەکەیدا ئاماژەی بە دوو فاقیی نەتەوە یەکگرتووەکان کرد و رایگەیاند، کە لە بڕیارێکدا لە ساڵی 1960 مافی چارەی خۆنووسینی بە هەموو میللەتە ژێر دەستەکان دا، بەڵام میللەتە ژێر دەستەکانی لەیەک جیا کردنەوە، بەوەی ئەو میللەتەی لەلایەن گەلێکی دراوسێوە داگیر کرابێ، ئەو مافەی نییە، بەمەش گەلی کوردی لەو مافە بێ بەش کرد.

ئەو بیرمەندە تورکە ئاماژەی بە دڕندەیی چوار وڵاتە داگیرکەرەکەی کوردستان ئێران، عێراق، سووریا و تورکیا کرد و رایگەیاند، کە لەو کاتەی فەرەنسا، ئەڵمانیا، بەریتانیا، بەلجیکا و هۆڵەندا دەیان وڵاتی جیهانیان داگیر کردبوو، هەرگیز گازی ژەهراوییان بەکار نەهێنا، بەڵام داگیرکەرانی عێراق ئەو گازەیان لە چەندنین ناوچەی کوردستان بەکارهێناوە.

ئیسماعیل بێشکچیی تورک، دۆستێکی دێرینی گەلی کوردە و چەندین ساڵ بەهۆی بەرگریکردن لە مافەکانی گەلی کورد، لە تورکیا زیندانی کراوە.</sup>

^28/9/2016

<sup>دەستەی مامۆستایانی ناڕازی داوا لە خۆپیشاندەران دەکات، لە کاتی خۆیدا، کۆتایی بە خۆپیشاندانەکەی سلێمانی بهێندرێت.

لە میانی خۆپیشاندانەکەی شاری سلێمانی، دەستەی مامۆستایانی ناڕازی، بەیاننامەیەکی خوێندەوە و تێیدا داوای هاوکاریکردنی لە جێبەجێکردنی ڕێوشوێنە ئەمنییەکان، لە خۆپیشاندەران کرد. هاوکات داوای لە خۆپیشاندەران کرد، کارێک نەکەن، ئاژاوەگێڕی لەخۆپێشاندنەکەی ئەمڕۆ بکەوێتەوە و ”لە کاتی خۆیدا خۆپیشاندانەکە جێ بهێڵن“.

لە سەعات 9ی بەیانیی ئەمڕۆ 27\9\2016، لە شارەکانی سلێمانی، هەڵەبجە و ڕانیە، خۆپیشاندانی مامۆستایان و هاووڵاتییان بۆ داواکردنی مووچە و کەمکردنەوەی پاشەکەوتی مووچەی مامۆستایان بەڕێوە چوو.</sup>

^27/9/2016

<sup>بەرپرسی لقی هەڵەبجەی پارتی دیموکراتیی کوردستان ئاشکرای کرد، ئەو گەنجەیان بەخشیوە کە شەوی ڕابردوو تەقەی لە بارەگای لقەکەیان کردووە.

فازڵ بەشارەتی، بەرپرسی لقی 12ی پارتی دیموکراتیی کوردستان، بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: “لە خۆپیشاندانی ئەمڕۆ سێشەممە 27\9\2016، پەنا بۆ توندوتیژی نەبراوە، ئەم هەڵوێستەی خۆپیشادەران و مامۆستایانی هەرێمی کوردستان، زیاتر حکوومەتی هەرێمی کوردستانی خستە بەردەم بەرپرسیاریەتییەوە، بۆ بەدەنگەوە هاتنی داوا ڕەواکانی خەڵکی کوردستان، لەلایەن خۆمەوە سوپاسی خۆم بۆ مامۆستایانی کوردستان دەردەبڕم بۆ مامۆستایانی ئایینی و چین و توێژەکان، چونکە هەموویان ڕۆڵیان هەبوو لە هێورکردنەوەی خەڵک”.
ئەوەشی ڕوون کردەوە: "ئەم جۆرە هەڵوێستانە، زیاتر بەرەو ئاراستەی دیموکراسی و لەیەکگەیشتن و یەکهەڵوێستیمان دەبات، تا ئەم کاتەش خۆشحاڵین بۆ ئەم ئاراستەی دەربڕینە و هیوادارین ئەم ڕەوتە مەدەنییە بەردەوامی هەبێت".
سەبارەت بە تەقەکردنەکەی شەوی ڕابردوو کە ئاراستەی بارەگای لقی 12ی پارتی لە هەڵەبجە کرا، بەرپرسی ئەو لقەی پارتی بە (باسنیوز)ی گوت: "درەنگانی دوێنێ شەو، کەسێک تەقەی لە بارەگای لقی پارتی لە شاری هەڵەبجە کردووە، دواتر دەزگا ئەمنییەکان ئەو کەسەیان ئاشکرا کرد و پێیان گوتین ئەگەر داوایان لێ بکەین، دەستگیری دەکەن، بەڵام ئێمە لەبەر ئەم هەڵوێستە ئیجابییەی خۆپیشاندەران، داوامان لە دەزگا ئەمنییەکان کرد، ئازاد بکرێت".</sup>

^27/9/2016

<sup>دەوازدەیەمین خولی هەڵبژاردنی سەرکۆماریی ئێران کە بڕیارە بەهاری ساڵی داهاتووی هەتاوی بەڕێوە بچێت، عەلی خامنەیی بە بڕیارێک بە شێوەی ئاشکرا بەشداری و خۆ کاندیدکردنی مەحموود ئەحمەدی نەژادی لە هەڵبژاردنەکان قەدەغە کردووە.

مەحموود ئەحمەدی نەژاد، سێێەمین سەرکۆماری دەورانی ڕێبەریی عەلی خامنەییە کەلە بەشداریکردنی لە هەڵبژاردنی داهاتووی سەرکۆماریی ئێران بێبەش کراوە. ئەحمەدی نەژاد بۆ ماوەی هەشت ساڵ سەرکۆماری ئێران بوو کە یەکێک لە دەورانە پڕ کێشەکانی کۆماری ئیسلامی بووە و لێدوانە توندەکانی و گرتنەبەری سیاسەتی دوژمنکارانە لەدژی ئەمەریکا و ئیسرائیل بووە هۆی گەمارۆیەکی زۆری سیاسی و ئابووری لەدژی ئێران.

محەمەد خاتەمی، دووەمین سەکۆماری ئێرانە لە سەردەمی ڕێبەریی عەلی خامنەییدا کە لەلایەن دەزگای دادوەریی ئێرانەوە بڵاوکردنەوەی وێنە و هەواڵ لەبارەیەوە قەدەغە کراوە، ئەویش بە چەند هۆیەک خۆکاندیدکردنی پێشی پێ گیراوە.

ئەکبەر هاشمی ڕەفسەنجانی کە دوای خامنەیی بۆ ماوەی هەشت ساڵ سەرکۆماری ئێران بووە و 11 ساڵ لەمەوبەر بۆ جارێکی دیکە خۆی پاڵاوت، بەڵام لە بەرانبەر ئەحمەدی نەژدادا شکستی هێنا، ساڵی 2013ش جارێکی دیکە خۆی بۆ هەڵبژاردنی سەرکۆماری کاندید کرد، بەڵام لەلایەن ئەنجومەنی سارەزایانەوە کاندیدابوونی ڕەت کرایەوە.

ڕەفسەنجانی کە یەکێک لە دامەزرێنەرانی کۆماری ئیسلامییە و ئێستا سەرۆکی کۆڕی دیاریکردنی بەرژەوەندییەکانی ئێرانە، لە دوای ڕووداو و پێشهاتەکانی ساڵی 2009 لە ئێران پاڵپشتیی ناڕازیانی کردووە و زیاتر وەک ڕیفۆرمخوازێک دەرکەوتووە و دژایەتیی باڵی خامنەیی کردووە و لەلایەن سوپای پاسداران و باڵی بناژۆخوازەوە پەراوێز خراوە و لەباری بەڕێوەبەریی وڵاتەوە گرفتی لەگەڵ خامنەیی هەیە، بۆیە نزیکانی ڕەفسەنجانی دەڵێن، ئیزن نادەن بۆ هەڵبژاردنی سەرکۆماری خۆی کاندید بکات.</sup>

^27/9/2016

^{قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ بەرپرسانی ئەمنی و بەڕێوەبەرانی ئیدارەی پارێزگای سلێمانی لە کۆبوونەوەدایە.}

^{بەختیار عەبدولڕەحمان، قایمقامی سلێمانی بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند" قوباد تاڵەبانی لەگەڵ بەرپرسانی ئەمنی و بەڕێوەبەرانی ئیدارەی پارێزگای سلێمانی لە کۆبوونەوەدایە و ئامانجی کۆبوونەوەکەش باسکردنی دۆخی ئێستای هەرێمی کوردستان و کار و رێگەچارەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستانە بۆ ئاریشەکان".}

<sup>شادیە رەسوڵ، پەیامنێری رووداو لە سلێمانی رایگەیاند، دوای کۆبوونەوەی لەگەڵ بەرپرسانی ئەمنی و بەڕێوەبەرانی ئیدارەی پارێزگای سلێمانی، قوباد تاڵەبانی لەگەڵ سەرجەم قایمقامەکانی سنوورەکە کۆدەبێتەوە.

کۆبوونەوەی قوباد تاڵەبانی لەگەڵ بەرپرسانی ئیداری سلێمانی لەكاتێكدایە لە ماوەی رابردوودا لە چەند شار ‌و شارۆچكەیەكدا دەستەیەك بەناوی دەستەی بەرەی خەڵك دامەزرا، ئەو دەستەیە بڕیاریداوە رۆژی سێشەممە 27-9-2016 لە چەند شار ‌و شارۆچكەیەك خۆپیشاندان ئەنجام بدات، دیارترین شوێنیش كە ئامادەكاری بۆ ئەنجامدانی خۆپیشاندان تێدا كرابێت شاری سلێمانییە.</sup>

^26/9/2016

^{ساڵێکی دیکەی خوێندن دەستیپێکردووەتەوە، بەڵام دۆخی خوێندن بە زمانی کوردی لە قوتابخانەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان هەروەک ساڵانی رابردووە. بڕیاربوو چەند پڕۆژەیەك بۆ دەستپێکردنی خوێندن بە زمانی کوردی لە سەرەتای ئەمساڵی خوێندنەوە جێبەجێ بکرێن، بەڵام هیچیان نەخراونەتە بواری جێبەجێکردن.}

^{وەزیری پەروەردەی ئێران کە لەوکاتەی دەستبەكاربووە دەڵێت بەپەرۆشی خوێندن بە زمانی پێکهاتە نەتەوەییەکانی نێو ئێرانە، لەماوەی رابردوودا رایگەیاند، لە ساڵی خوێندنی 95-96ی هەتاوی لە شارەکانی بانە، سەقز و مەریوان وانەی زمان و ئەدەبیاتی کوردی لە پلانی خوێندنی خوێندکاراندا دەبێت. گوتیشی دواتر لە شارەکانی دیکەش ئەو پڕۆژەیە جێبەجێ دەکرێت، بەڵام پلانی هەفتانەی وانەکانی قوتابییان راگەیەندراوە و زمانی کوردی تێدا نەگونجێندراوە.}

^{بەڕێوەبەری پەروەردەی پارێزگای سنەش رایگەیاندبوو، لەمیانەی وانەی زمان و ئەدەبیاتی فارسیدا، چەند بەشێک تایبەت دەکەن بە خوێندنی زمانی کوردی، بەڵام ئەو پڕۆەژەیەش هێشتا لە قوتابخانەکان رەنگی نەداوەتەوە.}

^{لە پارێزگای ورمێ و کرماشانیش چەند پڕۆژەیەك لەلایەن مامۆستایانی زمانی کوردییەوە رادەستی بەڕێوەبەرایەتییەکانی پەروەردە کراون، بەڵام پڕۆژەکان پەسەند نەکراون.}

^{چالاکڤانێکی ئەدەبی شاری سەقز بە رووداوی راگەیاند، سەرەڕای ئەوەی بڕیاربوو ئەمساڵ بەلایەنی كەمەوە لەچوارچێوەی وانەیەکدا قوتابییان فێری زمانی کوردی بکرێن، بەڵام هیچ هەنگاوێک بۆ جێبەجێکردنی نەنراوە و پلانی خوێندنی قوتابییان هەروەک ساڵانی رابردووە.}

^{لەلایەکی دیکەوە هێشتا سەرۆککۆماری ئێران پەسەندکردنی ئەو پڕۆژەیەی رانەگەیاندووە کە لەلایەن وەزارەتی پەروەردەوە بۆ خوێندن بە زمانی دایک لە قوتابخانەکانی ئەو وڵاتە پێشكەشكراوە.}

^{بەگوتەی وەزیری پەروەردەی ئێران ئەگەر پڕۆژەکە لەلایەن حەسەن رۆحانییەوە پەسەند بکرێت، دەکەوێتە بواری جێبەجێکردنەوە. هەرچەندە بەگوتەی شارەزایانی پەروەردە ئەگەر پڕۆژەکە پەسەندیش بکرێت، حکومەت ئەمساڵ فریای جێبەجێ کردنی ناکەوێت.}

^26/9/2016