^{سەرتیپ جەوهەر}

^{9ی تشرینی دووەم (نۆڤەمبەر)ی 2019 مەزلوم عەبدێ (كۆبانی) سەردانی سلێمانی كردو دوای كۆبونەوەو دیداری لاهور شێخ جەنگی سەردانی هەولێری كردو نێچیرڤان ئیدریس بارزانی بینی. بە راوێژ لەگەڵ لاهور شێخ جەنگی و نێچیرڤان ئیدریس بارزانی دەستپێشخەرییەكی لەبارەی ئاشتەوایی نێوماڵی كورد لەرۆژئاوای كوردستان راگەیاند بەو مەرجەی هەردوولا هاوكاریی بكەن.
ئەو دەستپێشخەرییەی مەزلوم دەنگدانەوەیەكی زۆرباشی لەرۆژئاوای كوردستان هەبوو، لەسەر هەردوو ئاستی سیاسی و كۆمەڵایەتیی پێشوازییەكی گەرمی لێكرا. لەو ماوەیەدا مەسرور بارزانی سەردانی توركیای كرد و لە 28 نۆڤەمبەر مەولود چاویش ئۆغلۆی بینی. دواتر لەوڵامی ئەو دەستپێشخەرییەی مەزلوم لەسەرەتای مانگی یەكەمی 2020 ژمارەیەك لە ئەندامانی ئەنجومەنی نیشتیمانیی كورد (ئەنەكەسە) سەردانی توركیایان كردو زنجیرەیەك دیداریان بۆ رێكخرا، دەزگای میتی تورك كۆبونەوەیەكی بۆ لەگەڵ ئیئتیلافی موعارەزەی سوریا (موعارەزەی سەر بەتوركیا) رێكخست و لە راگەیانەكان رێككەوتنێكیان لە 14/1/2020 بڵاوكردەوە، بەپێی رێككەوتنەكە دەبوو ژمارەیەكی زۆر ئاوارەكانی ئەو سنورانەی بەهۆی داگیركاری توركیاوە ماڵ و حاڵیان جێهێشتبوو بگەڕێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان، وەك دانیشتوانی شارەكانی سەرێكانی و گرێ سپی و چەند شوێنێكی دیكە. ئەو رێككەوتنە بەهەوڵێكی باڵێكی ناو پارتی بۆ لەباربردنی هەوڵەكەی}

فەرشید رۆستەمی

^{ئه‌مه‌ پرسیارێك بوو یه‌كێك له‌ مامۆستاكانم ماوه‌یه‌ك پێش ئێسته‌ ورووژاندی و به‌ هه‌موو خوێندكارانی ده‌گوت، شرۆڤه‌ی ئه‌م ده‌ركه‌وته‌یه‌ بكه‌ن كه‌ ئێمه‌ وه‌ك وڵاته‌ ڕۆژهه‌ڵاتییه‌كان به‌گشتی، له‌ هه‌موو وڵاتانی تر زۆرتر له‌سه‌ر ئه‌خلاق و ڕه‌وشتی جوان دواوین و هه‌زاران كتێب و نامیلكه‌مان له‌سه‌ری هه‌یه‌، ئه‌گه‌ڕ بڕیاردان و ده‌ركه‌وته‌ی ئامانجه‌كان هه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ بێت، ئه‌مڕۆ خه‌ڵكی ئێمه‌ ده‌بێ له‌ هه‌موو شوێنێك به‌ ئه‌خلاقتر بێت و جوانترین ڕه‌وشت له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌ ببینرێت، هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵگه‌كه‌مان زۆرتر له‌ هه‌موو كۆمه‌ڵگه‌كانی تر، ده‌بێ پابه‌ندی ڕه‌وشتی جوان و ئه‌رێنی بێت، به‌ڵام خۆ هه‌ڵسوكه‌وتی مرۆڤی ده‌وروبه‌رمان ئه‌وه‌ ناڵێت. له‌به‌رچی وڵاتانی ڕۆژئاوا له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی ڕووداوه‌كاندا به‌ عه‌قڵ و زانست ڕووبه‌ڕوو ده‌بن و ئه‌مڕۆ ڕه‌وشت و هه‌ڵسوكه‌وتی جوان زۆرتر له‌وێوه‌ ده‌بینین، ئه‌وانن سه‌رمه‌شق بۆ ئێمه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی كه‌ له‌وانه‌یه‌ ئێمه‌ به‌ قه‌د ژماره‌ی ساڵی بنیاتنانی هه‌ندێك له‌و وڵاتانه‌ـ كتێبمان له‌سه‌ر چاكه‌كردن و فڵان و فیسار هه‌بێت، هۆی چییه‌ و ئه‌م دیارده‌یه‌ بۆ چ شتێك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟}

^{ئه‌مه‌ش وه‌ڵامی من بوو:
یه‌كه‌م: به‌ر له‌ هه‌موو شتێك باشتر وایه‌ بڵێم هه‌ڵسه‌نگاندنی كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگه‌ ڕۆژهه‌ڵاتییه‌كان عه‌ره‌بی گوته‌نی قیاسی مع الفارقه‌، به‌تایبه‌ت دنیای ده‌سته‌ی یه‌كه‌م و دووه‌م وه‌ك ئه‌مه‌ریكا و ئه‌وروپا. چونكه‌ تاریفی مرۆڤێك كه‌ باوه‌ڕی به‌ هیج جۆره‌ ئاینێكی ئاسمانی و دنیایه‌كی تر نییه‌، له‌گه‌ڵ تاریفی مرۆڤێكی ڕۆژهه‌ڵاتی كه‌ به‌ درێژایی مێژوو پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ ئاینه‌كان هه‌بووه‌، له‌ بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ جیاوازه‌. ده‌توانین}

^{بورهان شێخ ڕەئووف}

^{سەرۆکی ئەمریکا دۆناڵد ترەمپ فەرمانی دا کە ھەر بەلەمێکی سەربازی ئێرانی نزیک بێتەوە لە کەشتیەکانیان لە ئاوەکانی ناوچەی کەنداو ئاگربارانی بکەن و لەناوی ببەن، ئەمەش لە دوای ھەفتەیەک لە نزیک بوونەوەی ١١ بەلەمی سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی ئێران ھەفتەی ڕابردوو لە کەشتیە جەنگیەکانی ئەمریکا بە دوورییەکی زۆر کەم.}

^{ناکۆکیەکان ھەڵدەکشێن سەرەڕای بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە ھەردوو وڵاتی ئەمریکا و ئێران تا ڕادەیەکی زۆر بەتایبەتی ئەمریکا کە ئێستا لە یەکەمی لیستەکەدایە بۆ تووشبوون و مردن، ھەرچەندە لە زۆر شوێنی تر بە ھۆی ئەو ڤایرۆسەوە شەڕ و ململانێکان خاوبوونەتەوە.}

^{لە ئاوا بارودۆخێکدا کە ئێران گیرۆدەی ئەو ڤایرۆسە نەگریسەیە و قوربانی زۆریشی ھەیە بارودۆخی وڵات شڵەژاو و نالەبارە بەھۆی گەمارۆ و سزاکانی ئەمریکاوە کەچی یەکەم مانگی دەستکردیان بە سەرکەوتوویی ھەڵدایە بۆشایی ئاسمان و ئەگەر پێشتر دەیان گووت کە بۆ مەرامی سەربازی نییە، بەڵام ئێستا باس لەوە دەکەن بۆ مەبەستی بەرگری و سەربازییە.}

^{ھەر ئەمەش وای لە ترەمپ کرد کە دوای بڵاوبوونەوەی ئەو ھەواڵە لە تویتێکدا بنووسێت کە فەرمانی بە ھێزە دەریاییەکانی ئەمریکا کردووە لە کەنداو کە ھەر بەلەمێکی سوپای}

هۆمه‌ر نۆریاوی

^{116 ساڵ پاش ده‌رچوونی یه‌که‌مین ژماره‌ی ڕۆژنامه‌ی "کوردستان" له‌ مانگی ئاپریلی ساڵی 1898ی زایینی (گوڵانی 1277ی هه‌تاوی)له‌ قاهیره‌ی پێته‌ختی میسر و له‌ لایه‌ن "میقداد مه‌دحه‌ت به‌درخان"ه‌وه‌ بۆ پێشخستن و گه‌شه‌پێدانی زمانی کوردی،له‌م به‌شه‌ی کوردستاندا(کوردستانی ئێران)زمانی کوردی خۆی له‌ کوێدا ده‌بینێته‌وه‌؟ پتر له‌ 400 ساڵ دوای ڕاژه‌ و خزمه‌ته‌که‌ی" مه‌لای جزیری"،"خانای قوبادی"،"ئه‌حمه‌دی خانی"و"عه‌لی به‌رده‌شانی" له‌ ڕێی نووسین و هۆنینه‌وه‌ی شێعر و هۆنراوه‌وه‌ به‌ زمانی کوردی،لێره‌ چی بۆ پێشخستنی ئه‌م زمانه‌ کراوه‌؟ هۆکار چییه‌ هێشتا زۆرینه‌ی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانی ئێران به‌ ڕۆشنبیرانیشه‌وه،‌خاوه‌نی زمانێکی پێوه‌ر بۆ ئاخاوتن و نووسین نین ؟ بۆچ شانبه‌شانی به‌شه‌کانی دی کوردستان خاسما کوردستانی ئێراق(باشووری کوردستان)،زمان لێره‌ ئه‌وه‌نده‌ گه‌شه‌ی نه‌کردووه‌؟ ئایا هه‌موو که‌م و کووڕیی و خه‌تاکان هه‌ر ڕووی له‌ ده‌سته‌ڵات و حوکوومه‌ت و نه‌بوونی ده‌زگه‌یه‌کی فه‌رمیی وه‌ک په‌روه‌رده‌ و بارهێنانه‌ بۆ خوێندن و نووسین،‌‌یان به‌شێکی که‌مته‌رخه‌مییه‌که‌ به‌رۆکی خودی خۆیشمان ده‌گرێته‌وه‌ ؟!
وه‌رامدانه‌وه‌ به‌م چه‌ند پرسیاره‌ و ده‌یان پرسیاری دی له‌ هه‌مان}

^{د.سالار  ئەحمەد مام حەسەن}

^{پزیشك لە بەشی رادیۆلۆجی لە سیتی هۆسپیتەڵ}

^{زۆرینەی ئەو كەسانەی لەوڵاتانی تر بەهۆی كۆرۆناوە گیانن لەدەست دەدەن، دەركەوتووە كە زۆرینەیان نەخۆشی درێژخایانیان هەیە وەك نەخۆشییەكانی (دڵ، سی، شەكرە) جگە لەوەش زۆرینەی ئەو توشبووانەی بەرگەی ڤایرۆسەكە ناگرن و گیان لەدەست دەدەن و چانسی چاكبوونەوەیان كەمترە، كەسانی بەتەمەنن.بەپێی راپۆرتە پزیشكییەكانی كەلەبەر دەستدان، تائێستا لەوڵاتی بەریتانیا، دوو كەسی گەنج بەهۆی كۆرۆناوە گیانیان لەدەستداوە، زۆرینەی ئەوانەی تر كەسانی بەتەم ن بوون یاخود نەخۆشی درێژخایانیان هەبووە. یەكێك لەو گەنجانەی كە تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنا بووەو بەو هۆیشەوە گیانی لەدەستدا، وەك حاڵەت و كەیسێكی دەگمەن مامەڵەی لەگەڵكرا، چونكە یەكەم كەس بوو لەو تەمەنەدا لەبەریتانیا بەهۆی كۆرۆناوە گیان لەدەستبدات.بەپێی راپۆرتی پزیشكی، ئەو نەخۆشخانەیەی حاڵەتی گیانلەدەستی ئەو توشبووە گەنجەی تێداتۆماركراوە، ئەگەرچی هەڵگری ڤایرۆسی كۆرۆنابووە، بەڵام هەر لەبنەڕەتدا باری تەندروستی جێگرنەبووەو چەند كێشەیەكی تەندروستی هەبووە و نەخۆشی درێّژخایانی هەبووە، بەبێ ئەوەی راپۆرتە پزیشكییەكەی نەخۆشخانەكە ئاماژە بەوە بكات كە چ جۆرە نەخۆشییەكی}

حامید فەرازی

^{بەشی دووهەم}

^{بەسەرۆککۆمار بوونی موحەمەد خاتەمی لە 2ی جۆزەردانی ساڵی 1376 هەتاوی دەسپێکی وەرزێکی نوێ بوو لە مێژووی سیاسی کۆماری ئیسلامی ئێراندا کە هیوایەکی تازەی خسته دڵی زۆربەی هێزولایەنە سیاسییەکان و بەوپێیەش لەکوردستاندا بۆ یەکەمجار کۆمەڵگای سیاسی هەستی کرد، پاش سەرکەوتنی شۆرشی ئیسلامی، دەتوانێ هەندێ ئەکت و دەسکەوتی جیاوازی هەبێ و بەشێوەیەکی نوێ ڕۆڵ بگێڕێ لە چارەنووسی سیاسی خۆیدا. ئەم دەرکەوتنە پاش هەڵبژاردنی سەرۆککۆماری ساڵی 76 لە هەڵبژاردنی شۆڕاکانی شارولادێ لە ساڵی 1377دا خۆی نواند و لە هەڵبژاردنەکانی پارلمانی شەشەم لە ڕێبەندانی ساڵی 1378دا بەشێوەیەکی تایبەت گەیشتە لوتکە. لەو هەڵبژاردنانەدا بۆیەکەمجار کەسانێک وەکوو کاندیدا پاڵێوران و شیاوبوونیان پەسند کرا کە پێشتر لەمێژووی کۆماری ئیسلامیدا وێنەیان نەبوو هەم لەباری توانایی و سەربەخۆبوونی ئەو}

<sup>مەریوان وریا قانع

بیركردنەوە لە دەرەنجامەكانی ڤایرۆسی كۆرۆنا بۆ ژیانی كۆمەڵگاكان هێشتا لە سەرەتای سەرەتاكاندایە و ئەوەی هەیە و دەگوترێت، جگە لە كۆمەڵێك ڕا و هەندێك چاوەڕوانیی تایبەت زیاتر نییە. كەسانێك هەن باس لەوەدەكەن دونیای دوای تەواوبوونی ئەم ڤایرۆسە هەمان دونیای بەر لە هاتنی ئەم ڤایرۆسە نابێت، نە سیستمی نێودەوڵەتیی، نە ئابوری، نە وردەكارییەكانی ژیانی ڕۆژانە، هیچیان وەك خۆیان نامێننەوە. كەسانێكی تر هەن تا ئەو شوێنە دەڕۆن و باس لە كۆتایی كاپیتالیزم (سەرمایەداری) و هاتنەكایەی دونیایەكی تەواو تازەدەكەن، كە بە دونیای سۆسیالیزم و كۆمۆنیزم ناویدەبەن، بەڵام سۆسیالیزم و كۆمۆنیزمێك جیاواز لەوەی لە سەدەی بیستەمدا بینیمان.
بە پێچەوانەی ئەمانەوە كەسانێكی تر باس لە بەهێزبوونی زیاتری ناسیۆنالیزم و دەوڵەتی نەتەوەیی و داخرانی كۆمەڵگاكان دەكەن و پێیانوایە ئەو سنورانەی لە ئێستادا و بەخێرایی لە نێوان وڵاتەكاندا داخران، بە ئاسانی ناكرێنەوە، سنورە جوگرافییەكانیش بكرێنەوە سنورە نەفسی و سایكۆلۆژییەكانی دوای ڤایرۆسەكە دەمێنن. كەسانێكی تر باس لە بەهێزبوونی زیاتری پێگەی سیستمە تۆتالیتارییەكان (دیكتاتۆرییەكان) و توانا ترسناكەكانی دەوڵەت لە كارانتینەكردن و چاودێریكردن و ئاراستەكردنی مرۆڤدا دەكەن و دونیای دوای كۆتایی ئەم ڤایرۆسە</sup>

حامید فەرازی

^{بەشی یەک‌‌‌)ڕوونکردنەوە)}

^{لەماوەی ڕابردوودا پۆستێکم، لەگەڵ وێنەیەک، لەسەر ڕێفۆرمخوازانی کورد لە فەیسبووکدا بڵاو کردەوە کە چەند کەسێک چون لەوێنەکەدا بوون، لێم دڵگران بوون و لەلایەن بەعزێکیانەوە هەندێک ڕەخنەو گلەوگازندە و تەنانەت تۆمەتم بۆ هاتەوە. ئەمە لەخۆیدا شتێکی زۆر گرنگ نییە، دەمەوێ بڵێم من کێشەی تاکەکەسیم لەگەڵ ئەوان نییە و ئەگەریش بیانەوێ بچنە ئەو فازەوە کە کێ پیاوی چاکە و کێ خراپە، کێ ڕاست و ناڕاسته یا مەبەستی هەرکەس لەو شتانە دەینووسێ چییە، من ناچمە ئەو مەیدانەوە و بەو زمان و پێودانگانە ئاخافتن لەگەڵیان ناکەم چون پێموایە ئەو شێوازە بەلاڕێماندا ئەبات و ئەسڵی شتەکەمان لێ وندەکا، پاک وناپاک بوونی هەرکەسیش، جگە لەوەیکە لێرەدا زۆر پێوەندی بە باسەکەوە نییە، شتێکە دەبێ خەڵکی تر بڕیاری لەسەر بدەن نەک من یا لایەنی بەرامبەرم کە لێرەدا هاوفکری یەک نین و لەوانەیە ئێستاکە ڕقمان لەیەک هەستابێ!
لەم پێناوەدا هەوڵدەدەم بۆ چەند هەفتەیەک بابەتێک لەچەند بەشی کورتدا بورووژێنم کە زیاتر ئەزموون و بیرەوەرییەکانی خۆم لەساڵانی ڕابردوو لەخۆدەگرێ، ئەم بابەتە گێڕانەوەیەکە لە چاوی منەوە، لەوانەیە کەسی تر هەبن ئەو ڕووداوانەیان بەجۆرێکی تر دیبێ یا بیانەوێ هەندێ شتی لێ زیادکەن کە لەوانەیە من لێیان}

^{د.محەممەد شوانی}

^{كۆرؤنا , نه‌ یه‌كه‌م و نه‌ دووایین په‌تایه‌ هه‌ڕه‌شه‌ی قڕكردنی مرۆڤ بكات له‌سه‌ر گۆی زه‌وی، میژووی مرۆڤایه‌تی پره‌ له‌ كاره‌ساتی گه‌وره‌ ، هه‌ندێك له‌و كاره‌ساتانه‌‌ سروشتی و له‌ ئه‌نجامی گۆرانكاریه‌ ئیكۆلۆژیه‌كاندا روویانداوه‌ ،و هه‌ندێكیانیش به‌ هۆی كارو چالاكی و ده‌ستێوه‌ردانی مرۆڤ له‌ پێكهاته‌كانی سروشت.}

^{ئه‌گه‌ر سه‌رنجێك له‌ قوڵایی مێژوو بده‌ین تا ئه‌م دوواییانه‌ش مێژوونوسان وایانده‌زانی (ته‌ورات) كۆنترین سه‌رچاوه‌ی مێژووییه‌ باسی (تۆفان=لافاو) یان سه‌ر ئاوكه‌وتن و خنكانی به‌ كۆمه‌ڵی مرۆڤه‌كانی كردبێت! ، به‌ڵام شوێنه‌وارناسان هه‌قیقه‌تی ئه‌م رووداوه‌یان له‌ پاشماوه‌ شارستانیه‌كانی زۆربه‌ی‌ گه‌لانی دێریندا سه‌لماند، نزیكه‌ی چوار هه‌زار ساڵ له‌مه‌وبه‌ر و له‌سه‌رده‌می بنه‌ماڵه‌ی سێیه‌می ئوری سۆمه‌ری ، له‌ تابلۆی یازده‌هه‌می داستانی كه‌ڵه‌گامێشدا چیرۆكی لافاوێكی گه‌وره‌و له‌ ناوچوونی گشتی و دروستكردنی پاپۆرێك و رزگاربوونی كه‌مینه‌یه‌كی زۆر كه‌می پیاوچاكانی مرۆڤایه‌تی ده‌گێڕێته‌وه‌.}

^{له‌ میژووی‌ شارستانی بابلیدا ، كه‌ (300پ،ز)به‌ زمانی یۆنانی نوسراوه‌ ، به‌ هۆی زۆربوونی ژماره‌ی دانیشتوان و به‌رزبوونه‌وه‌ی ژاوه‌ژاویانه‌وه‌ خودا برسیه‌تی و تاعونی بۆ ناردوون ،به‌ڵام كه‌منه‌بوونه‌ته‌وه‌ ،بۆیه‌ بریاری داوه‌ له‌ناویان به‌رێت ،خوای مه‌ردۆخ ده‌چێته‌ خه‌وی پادشا و هه‌واڵی ژێرئاوكه‌وتنی زه‌ویی ده‌داتێ}

كوردستان ئەحمەد

^{دوای بڵاو بونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە ئێران و ئیتاڵیا، ئێستا مەترسیەكی گەورە رووی لە ئێران كردووە، ئەویش چۆنیەتی كۆنترۆڵكردنی ڤایرۆسەكە و پەیداكردنی پێداویستی سەرەكی بۆ هاوڵاتیانی وڵاتەكە و هەروەها نەبونی دەرمان و كەرەنتینەی پێویست بۆ توشبوانی ڤایرۆسەكە.}

^{بەرپرسانی باڵای ئێران لە بارەی بڵاو بونەوەی ڤایرۆسەكەوە هۆشداریی دەدەنە جیهان و دەڵێن:” پێویستە وڵاتانی نێودەوڵەتی هاوكاریی وڵاتەكەیان بكەن یارمەتی ئەم حكومەتە بدەن بۆ ئەوەی رووبەرووی ڤایرۆسەكە ببێتەوە پێش ئەوەی كارەساتێكی گەورە لە وڵاتەكەدا رووبدات، ئەوە لەكاتێكدایە تا ئێستاش هیچ هاوكارییەك كە گەورە بێت و شوێنی خۆیی بگرێت نە گەیەنراوەتە ئێران.”}

^{ژمارەی توشبوانی كۆرۆنا لە ئێران چەندە؟
لە ئێستادا بەنزیكەی لە تەواوی پارێزگاكانی ئێراندا ڤایرۆسی كۆرۆنا بڵاو بوەتەوە، بەجۆرێك تادێت ژمارەیی توشبوان و گیانلەدەستدانی ڤایرۆسەكە تادێت زیاتر دەبێت، بەگوێرەی دوایین ئاماری وەزارەتی تەندروستی ئێران، ژمارەی تووشبوون بە كۆرۆنا لەو وڵاتە گەیشتووەتە 13 ھەزار و 938 كەس و تا ئێستا 724 كەسیش بە ڤایرۆسەكە گیانیان لەدەستداوە، ئەوە ئەو ئامارە فەرمییە كە دەوڵەت رایگەیاندووە، بەڵام هەندێك زانیاریی}