به‌ڕێزان ( عوسمان عه‌به پێنجوێنی یان عوسمان قه‌ڵادزه‌یی) و( جه‌واد حه‌یده‌ری) به‌داخه‌وه وتیان به‌ڵێ ڕاسته و كۆچی دوایی كردووه؟
هونه‌رمه‌ند و پێشمه‌رگه ، سروودبێژ و گۆرانیبێژ...
کۆڕەوو شەنگال وتووەو دەیڵێت و بەشداریی کاریگەری لەئاهەنگەکانی سەرفیرازیدا بووەو دەبێت.
مستەفا داداری موکریانی مەهابادی خۆی بەخوێندکاری (مام هێمنی شاعیر ١٩٢١-١٩٨٦) دەزانێ و کاتێک قسە دەکا...
باسمان بۆ بکەن، ئەو ئۆرکێسترەی ئێوە چەنساڵێک ژەنیاری بوون؟ئەو ئۆرکێسترە بە ئۆرکێستری رادیۆ کرماشان ناسراو بوو و لە سەرەتاشەوە سەرپەرەشتییەکەی بەدەستی بەڕێز عەبدولسەمەدیان بوو کە...
بەر دەکەوێت بەڵام لەو لایشەوە هەر بە پاڵپشتی ئەو سامانە دەوڵەمەندە،خۆی دوو هێندە لە نێو ڕووبەری فەرهەنگیی کورددا دەردەخات. هێشتاکەیش کتێبخانەکەی پڕیەتی لە دەیان بەرهەمی...
سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا وێڕای رەتکردنەوەی داواکەی موقتەدا سەدر بۆ کۆبوونەوەی نێوان بارزانی و مالیکی لە نەجەف، رایدەگەیەنێت "ئەو قەیرانەی ئێستا عێراقی گرتووەتەوە کێشەی تایبەتی نێوان بارزانی و مالیکی نییە".
سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا لە زمانی د. ئومێد سەباح، گوته‌بێژی فه‌رمی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان داواکەی موقتەدا سەدر، سەرۆکی رەوتی سەدر بۆ کۆبوونەوەی مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و نوری مالیکی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لە شاری نەجەفی رەت کردووەتەوە.
سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان هۆکاری رەت کردنەوەی ئەو داوایەی موقتەدا سەدری بۆ ئەو گەڕاندووەتەوە کە "ئەو قەیرانەی ئێستا عێراقی گرتووەتەوە کێشەی تایبەتی نێوان بارزانی و مالیکی نییە، بەڵکو کێشەی دەسەڵاتدارییە لە عێراقدا."
دەقی راگەیەندراوی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان:
به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان بانگهێشتنامه‌یه‌كی له‌لایه‌ن به‌ڕێز سه‌ماحه‌تی موقته‌دا سه‌دڕ پێگه‌یشت، بۆئه‌وه‌ی له شاری نه‌جه‌فی پیرۆز له‌گه‌ڵ به‌ڕێز نوری مالیكی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق كۆببێته‌وه، به‌مه‌به‌ستی تاوتوێكردنی ئه‌و قه‌یرانه‌ی له‌ئارادایە.
له‌كاتێكدا به‌ڕێز سه‌رۆك مسعود بارزانی رێزو پێزانینی بۆ ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی به‌ڕێز سه‌ماحه‌تی موقته‌دا سه‌دڕی برای هه‌یه، به‌ڵام ئه‌و كێشه و قه‌یرانه‌ی وڵاتی گرتۆته‌وه كێشه‌ی تایبه‌تی نێوان بارزانی و مالیكی نییه، به‌ڵكو كێشه‌ی ده‌سه‌ڵاتدارییه له عێراقدا، كه خۆی له پابه‌ند نه‌بوون به ده‌ستووری هه‌میشه‌یی و ئه‌و رێككه‌وتنانه ده‌بینێته‌وه، كه به‌هۆیانه‌وه حكومه‌تی ئێستای فیدرالی و چۆنێتی فه‌رمانڕه‌وایه‌تیكردنی لێ به‌رهه‌م هات. پێمان باشه دووپاتی بكه‌ینه‌وه كه سه‌رۆك بارزانی هه‌میشه خۆشحاڵ ده‌بێت به دیداری له‌گه‌ڵ به‌ڕێز موقته‌دا سه‌دڕی برای.
د. ئومێد سەباح
وته‌بێژی فه‌رمی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان
24/11/2012
هەردوو ئەنجوومەنی نیشتمانی کورد و ئەنجوومەنی گەلی رۆژئاوای کوردستان لەسەر مانەوەی دەستەی باڵای کورد رێککەوتن.
ئەمرۆ هەینی، هەردوو ئەنجوومەنی نیشتمانی کورد و ئەنجوومەنی گەلی رۆژئاوای کوردستان لە کۆبوونەوەیەکی هاوبەشدا لە هەولێر، لەسەر مانەوەی دەستەی باڵای کورد لەسەر شێوازی رابردووی بەڵام بە پابەندبوون بە بڕیارەکانی رێککەوتن.
نەسرەدین ئیبراهیم، ئەندامی دەستەی باڵای کورد و سەرۆکی پارتی دیموکراتی کورد لە سووریا لە بارەی ئەو کۆبوونەوەیە کە کەمێک پێش ئێستا کۆتایی هات، بە (رووداو)ی راگەیاند "ئەو کۆبوونەوەیە کۆبوونەوەیەکی سەرکەوتوو بوو و تێیدا یەکێتی هەردوو ئەنجوومەن و ئیرادەی گەلی کورد لە رۆژئاوای کوردستان هاتەدی".
نەسرەدین ئیبراهیم راشیگەیاند "لەو کۆبوونەوەیە و هەروەها کۆبوونەوەی دوێنێ پێج شەممە، پەیوەندی دیپلۆماسی لەگەڵ هێز و وڵاتانی دەرەوە بەشێوەیەکی ئۆرگانیزە رێکخرا و سەبارەت بە هێزی پاراستی گەل بڕیاری پێویست درا".
هەر لەو بارەوە، ئیسماعیل حەمە، ئەندامی دەستەی باڵای کورد و سكرتێری پارتی یەكێتی كورد لە سووریا بە (رووداو)ی راگەیاند "کێشەکان چارەسەر کرا و بڕیاردرا هەردوو ئەنجوومەن پابەندی بڕیارەکانی دەستەی باڵای کورد بن. هەروەها هەردوو ئەنجوومەن جەختمان لەوە کردەوە ئەو بڕیارانەی لە لایەن دەستەی باڵای کوردی دەردەچێت پێویستە بەخێرایی جێبەجێ بکرێت".
هەردوو ئەنجوومەن لەسەر سیستەمی فیدرالی بۆ رۆژئاوای کوردستان رێککەوتن
ئیسماعیل حەمە راشیگەیاند "هەردوو ئەنجوومەن لەسەر سیستەمی فیدرالی بۆ دوارۆژی سووریا و هەرێمی رۆژئاوای کوردستان رێککەوتین. هەردوو ئەنجوومەن یەک هەڵوێست بوون کە رێگە نەدەین هیچ هێزێکی چەکدار بێنە ناو رۆژئاوای کوردستان و ئەگەر هەر هێزێک هاتە ناو رۆژئاوای کوردستان بەرەوروویان دەبینەوە."
سەبارەت بە گرژی و ئاڵۆزییەکانی ئەم دواییەی سەری کانی، نەسرەدین ئیبراهیم بە (رووداو)ی گوت "ئەمڕۆ لەسەر ئەوە رێککەوتین کە هێزە چەکدارەکانی سەر بە سوپای ئازادی سووریا لە سەری کانی دەرکەون و ئەنجوومەنێکی هەرێمی لە کورد و عەرەب و سریان و سەرجەم دانیشتووانی سەری کانی پێک بێت و کاروبارەکانی ئەو شارە بەڕێوە ببات."
رێکخستنی هێزە چەکدارەکانی رۆژئاوای کوردستان و دامەزراندنی سەرکردایەتی سەربازی هاوبەش یەکێک لە گرنگترین بابەتەکانی ناو کۆبوونەوەی هەردوو ئەنجوومەنی رۆژئاوای کوردستان بوو.
سەرجەم هێزە چەکدارەکانی رۆژئاوای کوردستان دەچنە ژێر فەرمانی دەستەی باڵای کوردەوە
ئیسماعیل حەمە، ئەندامی دەستەی باڵای کورد و سكرتێری پارتی یەكێتی كورد لە سووریا لەدرێژەی لێدوانەکەیدا بۆ (رووداو) راگەیاند "پێشتر دەستەی باڵای کورد بڕیاری پێکهاتنی سەرکردایەتی هاوبەشی سەربازی دابوو بەڵام ئەو بڕیارە جێبەجێ نەکرا. ئێمە لەو کۆبوونەوەیەدا لەسەر ئەوە رێککەوتین کە لەگەڵ گەڕانەوەمان بۆ رۆژئاوای کوردستان بەزووترین کات ئەو بڕیارە جێبەجێ بکەین و سەرجەم هێزە چەکدارەکانی سەر بە پارتەکانی رۆژئاوای کوردستان لەژێر سەرکردایەتییەکی سەربازی هاوبەش کۆبکەینەوە کە لە لایەن دەستەی باڵای کورد بەڕێوە دەبردێت".
هەر بەپێی ئەو رێککەوتنە، یەکینەکانی پاراستنی گەل YPGش بەشێک دەبن لە هێزەکانی سەرکردایەتی هاوبەشی سەربازی رۆژئاوای کوردستان و دەچنە ژێر فەرمانی دەستەی باڵای کوردەوە.
زیاتر لە 20 پارت و لایەنی سیاسی رۆژئاوای کوردستان بەسەر دوو ئەنجوومەنی نیشتمانی کورد و گەلی رۆژئاوای کوردستان دابەش بوون.
هەردوو ئەنجوومەن بە هەوڵەکانی مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە رێکەوتی 2012/7/11، لە بینای سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان، رێککەوتنامەیەکی هاوبەشیان واژۆ کرد کە بە رێککەوتننامەی هەولێر ناسرا و بە نەخشە رێگەی رۆژئاوای کوردستان دادەندرێت.
دواتر لە 24/7/2012 لە کۆبوونەوەیەکی هاوبەشدا لەنێوان ئەنجوومەنی نیشتمانی کورد و ئەنجوومەنی گەلی رۆژئاوای کوردستان لە قامشلۆ، دەستەی باڵای کوردی راگەیەندرا کە یەکێک لە خاڵە سەرەکییەکانی رێککەوتننامەی هەولێرە.
دوای رووداوەکانی ئەم دواییەی رۆژئاوای کوردستان و کشانەوەی پارتی دیموکراتی کورد (ئەلپارتی) لە دەستەی باڵای کوردی و هەڵپەساردنی هاوپەیمانی ئەنجوومەنی نیشتمانی کورد لەگەڵ ئەنجوومەنی گەل لە کۆبانی، رێککەوتننامەی هەولێر لە ئەگەری هەڵوەشاندنەوەدابوو تا ئەوەیکە هەردوو ئەنجوومەن لەو سەردانەیاندا بۆ هەرێمی کوردستان، لەسەر مانەوەی دەستەی باڵای کورد و بەهێزتر کردنی رێککەوتن.
سەرچاوە: رووداۆ/ ساکار عەبدوللازادە
دوای 67 رۆژ لە مانگرتن، بە فەرمانی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، رێبەری بەندكراوی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK لە دوورگەی ئیمرالی، مانگرتووانی كورد لە زیندانەكانی توركیا كۆتاییان بە مانگرتن هێنا. دوای دەرچوونی ئەو فەرمانە بە رۆژێك، رۆژی 18/11/2012 دەنیز كایا بەناوی زیندانییە مانگرتووەكانەوە رایگەیاند كە كۆتایی بە مانگرتن دێنن.
رۆژنامەیەكی توركی فەرمانی دەستبەردان لە مانگرتن بۆ گفتوگۆی نێوان ئۆجەلان و دەزگای هەواڵگری توركیا MİT دەگەڕێنێتەوە. هەر لەوبارەوە برایەكی عەبدوڵڵا ئۆجەلان دەڵێ كە دوای ئەوەی دەوڵەت گەیشتە ئەو باوەڕەی مانگرتنەكە تەنیا بە رێبەری PKK كۆتایی دێت، ماوەیەكە گفتوگۆی لەگەڵ دەكەن.
لە 12 ئەیلولی رابردووەوە، نزیكەی 700 زیندانیی سیاسیی كورد لە گرتووخانەكانی توركیا، بۆ بەدەستهێنانی مافی بەرگری لەخۆكردن بە زمانی كوردی لەكاتی دادگاییكردن، خوێندن بە زمانی كوردی و هەڵگرتنی گۆشەگیری لەسەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان، رێبەری PKK دەستیان بە مانگرتنێكی كراوە كرد. لەسەرەتاوە كاریگەری ئەو مانگرتنە زۆر دیار نەبوو، بەڵام تاوەكو درێژەی دەكێشا قەیرانەكەی گەورەتر دەكرد و توركیای خستبووە بەردەم مەترسییەكی راستەقینە بەهۆی ئەگەری گیان لەدەستدانی مانگرتووان.
حكومەتی توركیا جگە لە جێبەجێكردنی داوای پاراستن بە زمانی كوردی بۆ گیراوان، دوو داواكەی دیكەی بە مەرجی سیاسی دانا و رایگەیاند كە ئەو داواكاریانە پەیوەست نین بە مافی مانگرتووانەوە.
بەڵام شەوی شەممەی رابردوو، محەممەد ئۆجەلان برای عەبدوڵڵا ئۆجەلان رایگەیاند كە ئەو لە ئیمرالی چاوی بە براكەی كەوتووە و داوای كردووە زیندانییەكان مانگرتن كۆتایی پێبێنن. محەممەد ئۆجەلان گوتی: عەبدوڵڵا ئۆجەلان " پێیوایە مانگرتن گەیشتووەتە ئامانجەكانی خۆی و پێویستە كۆتایی پێبێت".
عوسمان ئۆجەلان ئەندامی پێشووی كۆنسەی سەرۆكایەتی PKK، لەبارەی ئەو بڕیارەی براكەی، گوتی كە هەڵوێستی ئۆجەلان لە مەسەلەی مانگرتن دیاربووە و ئەو هیچ كاتێك مانگرتنی بە شێوازێكی راست نەزانیوە. عوسمان ئۆجەلان لەدرێژەی ئەو قسانەدا بۆ (رووداو) گوتی: "بۆ ئازادی كەسی خۆیشی بەڕێز ئۆجەلان مانگرتن بە راست نابینێ، پێی باش نییە كەس بۆ ئازادی ئەو رووبەڕووی مردن ببێتەوە".
لەبارەی ئەوەی ئایا چۆن مانگرتن ئامانجەكانی خۆی پێكاوە وەك رێبەری PKK دەڵێت؟ ئەو ئەندامەی پێشووی كۆنسەی سەرۆكایەتی PKK گوتی: "مانگرتنی زیندانیانی كورد توركیای هەژاند، جارێكی دیكە كێشەی كوردی كردەوە رۆژەڤی سەرەكی توركیا. لەناوەوە و دەرەوەی وڵات گفتوگۆیەكی بەرفراوان دەستیپێكرد".
هەرچەندە ئەو زیندانیانەی مانگرتنیان دەستپێكرد زیندانی دۆسیەی PKK و KCK بوون، بەڵام هەموو بزووتنەوەی سیاسی كورد و پارتە سیاسیەكان و هونەرمەندان ئەوانەی دۆستی ئەو حیزبەش نەبوون، بێ گوێدانە بیروباوەڕی سیاسی پشتگیرییان لە داواكاری مانگرتووان كرد، ئەوەش كاریگەری زیاتری دروستكرد و حكومەت و لایەنە پەیوەندیدارەكانی توركیای شپرزەكرد. عوسمان ئۆجەلان دەڵێ "مانگرتن بەرەیەكی كوردی دروستكرد، ناكۆكی نێوان لایەنەكانی بزووتنەوەی سیاسی كورد لە سایەی مانگرتنەوە لەبیركران. ئەوەش دەستكەوتێكی سیاسی بوو".
سەرۆكی رێكخراوی ئوزگوردەر:
گفتوگۆ لەنێوان MİT و ئۆجەلاندا هەبووە
تاوەكو ئۆجەلان بە رێگەی برایەكەی داوای نەكرد كە مانگرتووان كۆتایی بەو مانگرتنە 67 رۆژییە بێنن، مانگرتووان و پارتی ئاشتی و دیموكراتی BDPوەڵامی داوای هیچ كەسێكی دیكەی لەوبارەوە جێبەجێنەكرد. هەموو دانیشتنەكانی BDP و حكومەتی توركیا لەو رووەوە بێ سوود بوون. پێشتریش هاوسەرۆكی BDP رایگەیاندبوو كە تەنیا ئۆجەلان دەتوانێ مانگرتووان پەشیمان بكاتەوە. لەناو توركیاش ماوەیەكە دەنگۆی دەستپێكردنەوەی گفتوگۆی نێوان ئۆجەلان و دەزگای MİT سەریهەڵداوەتەوە. رۆژنامەی (رادیكاڵ) لە رۆژی 18/11 هەواڵێكی بڵاوكردەوەو بەبێ ئەوەی ئاماژە بەناوی سەرچاوەكان بكات ، تێیدا هاتووە " لەم دوو مانگەی دواییدا 3 جار MİT لەگەڵ ئۆجەلان دانیشتووە، جارێكیان بەرپرسێكی گەورەی ئەو دەزگایە ئامادەی دانیشتنەكە بووە".
هەر لە درێژەی ئەو هەواڵەدا هاتووە"دانیشتنی ئەمجارەی نێوان هەردوولا بۆ چارەسەری كێشەی كورد و PKK نەبووە، بەڵكو بۆ كۆتایی هێنان بووە بە مانگرتن". هەروەها دەڵێ "هێنانە بەرباسی مەسەلەی گەڕانەوەی لەسێدارەدان لەلایەن حكومەت بەو دواییە بۆ ئەوەبوو، ئۆجەلان رازیبكرێت تاوەكو فەرمانی راگرتنی مانگرتن بدات".
بەڵام سەردار بوڵەند یێلماز، سەرۆكی رێكخراوی ئوزگوردەر لە ئامەد پێیوایە بەردەوام گفتوگۆ لەنێوان MİT و ئۆجەلان هەبووە. لەوبارەوە بە (رووداو)ی گوت " ئەو ماوەیەی دوایی گفتوگۆی ئەو دەزگایە لەگەڵ ئۆجەلان درێژەی هەبووە. پێش ماوەیەك ئۆجەلان رازیكرابوو تاوەكو بڵێ واز لە مانگرتن بێنن، بەڵام PKK چرای سەوزی بۆ سەردانی كەسوكاری ئۆجەلان بۆ ئیمرالی پێنەدەكرد. بۆیە پێموانییە رازیكردنی ئۆجەلان ئەوەندە كارێكی زەحمەت بووبێ". سەردار پێیوایە رۆڵی ئۆجەلان تەنیا لەوەندە قەتیس نامێنێ لە دواڕۆژدا "ئۆجەلان لە ئایندەدا دەبێتە ئەكتەرێكی سیاسی گرنگ و رۆڵێكی گرنگ لە ئەستۆ دەگرێت. پێموایە بێ رۆڵكردنی ئۆجەلان لەبارەی كێشەی كورد شێوازێكی زۆر راست نابێ و حكومەت لەم مانگرتنەدا گەیشتە ئەو راستییە".
پەرلەمانتارێكی BDP:
بەبێ سەودای سیاسی
بەڵام سری ساكك پەرلەمانتاری BDP لە گۆشەیەكی دیكەوە سەیری بڕیاری كۆتایی هێنان بە مانگرتن دەكات و پێیوایە هیچ حیساب و سەودایەكی سیاسی لەپشتەوە نەبووە "هەموومان دەزانین ئۆجەلان لەوبارەوە هەستیارە، هیچ كاتێك پێی باش نەبوو زیندانیان بۆ هەر مەبەستێك بێ گیان لەدەستبدەن. هەڵوێستی ئەمجارەشی پەیوەستە بەو راستییە و ئامانجی سیاسی و سەودای سیاسی لە پشت نییە".
پەرلەمانتارێكی AKP: ئەو هەڵوێستەی ئۆجەلان شایانی باسكردنە
زیوەر ئۆزدەمیر پەرلەمانتاری كوردی سەر بە پارتی دادوگەشەپێدان AKPی دەسەڵاتدار، هەڵوێستی ئۆجەلان بە "بەرپرسیارانە" وەسفدەكات و دەڵێ "پێموانییە هیچ سەودایەك كرابێ تاوەكو ئۆجەلان رازیبكرێ مانگرتن كۆتایی پێبێنێ. بەڵام ئۆجەلان لەهەموو لایەنەكانی دیكەی پەیوەندیدار بە مانگرتن زیاتر بە بەرپرسیاری هەڵسوكەوتی كرد، بۆیە ئەو هەڵوێستەی شایانی باسكردنە".
عوسمان ئۆجەلان :
توركیا گەیشتە راستییەكە
هەروەها عوسمان ئۆجەلان برای رێبەری PKK كە لەدوای جیابوونەوەی لە PKK لە شارۆچكەی كۆیە دادەنیشێ، پێیوایە مانگرتن هەندێك هاوسەنگی گۆڕی و حكومەت گەیشتە ئەو باوەڕەی كە بەبێ ئۆجەلان هەڵێنانی هەر هەنگاوێك لەبارەی كێشەی كوردەوە مەحاڵە "ئۆجەلان دەتوانێ شەڕ بكات و ئاشتیش بێنێ. پێموایە ماوەیەكە لەگەڵ ئۆجەلان دانوستاندن دەكرێ. حكومەت خۆی ناچار دەبینێ بۆیە لەگەڵ ئۆجەلان دانوستاندن دەكات. هەرچەندە رێگە نادات پارێزەرانی بچنە ئیمرالی، بەڵام خۆی دانوستاندنی لەگەڵ دەكات".
سەرچاوە: رووداۆ/ هێمن خۆشناۆ
بە گوێرەی راگەیاندراوێکی سەرۆکایەتی ھەرێمی کوردستان لە کۆبوونەوەکەی مەسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێم لەگەڵ کۆی پارت و لایەنە سیاسییەکانی ھەرێم ، گەشتوونەتە ئەو دەرەنجامەی کە ئەزموونی حوکمڕانی لە عێراق دووچاری قەیرانێکی بنەڕەتی ھاتووەو تەواوی لایەنە سیاسییەکان کۆک بوون لەسەر ئەوەی پێویستە بە رێگەی ھەڵوێستێکی یەکرگتوو و راشکاوانە کار لەسەر ھەڵوەشاندنەوەی ھێزەکانی ئۆپەراسیۆنی دیجلە بکەن .
بەگوێرەی زانیارییەکانی ( رووداو ) سێ لایەنی ئۆپۆزسیۆن ھەریەک لە بزووتنەوەی گۆران و یەکگرتووی ئیسلامی و کۆمەڵی ئیسلامی پرۆژەی تایبەتیان خستۆتە بەردەم سەرۆکی ھەرێم بۆ مامەڵەکردنی ھەرێمی کوردستان لەگەڵ بەغدا و لە کۆبوونەوەکە گفتوگۆی لەبارەوە کراوە .
ھەر لە کۆبوونەوەکەدا ھەر سێ لایەنەکەی ئۆپۆزسیۆن جەختیان لە جێبەجێکردنی پاکێجەکانی ئۆپۆزسیۆن کردووەتەوە.
ئەمەی خوارەوە دەقی راگەیێندراوی سەرۆکایەتی ھەرێمی کوردستانە کە تایبەتە بە کۆبوونەوەکەی ئەمرۆ :
ئەمرۆ پێنج شەممە٢٢/١١/٢٠١٢ مسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان لەگەڵ نوێنەرانی سەرجەم لایەنە سیاسییەکانی کوردستان کۆبووەوە بە مەبەستی تاوتوێکردنی پەرەسەندنی رووداوەکانی ئەم دواییەی عیراق ، بە تایبەتی پەرەسەندنی گیروگرفتەکانی تایبەت بە ئۆپەراسیۆنی دیجلە لە کەرکووک و دوز و ناوچە دابڕێندراوەکان.
لایەنە سیاسییەکان کۆک بوون لە سەر ئەوەی کە ئەزمونی حوکمرانی عیراق دووچاری قەیرانێکی بنەرەتی ھاتووە و بە چەندین شێواز بەرجەستە دەبێت لە وانە پێشێلکردنی دەستوور و کارکردن بۆ بەکارھێنانی سوپا لە ململانێی سیاسی و سەرھەڵدانی رێبازی تاکڕەوی و پێشێلکردنی رێکەوتننامە سیاسیەکان و نەبوونی خزمەتگوزاری بۆ ھاوڵاتیان و پەرەسەندنی گەندەڵی و بەردەوامبوونی قەیرانی حوکم و قوڵبوونەوەی ناکۆکییە سیاسیەکان.
بەشداربووانی کۆبوونەوە ھاوڕابوون کە دامەزراندنی ھێزی ئۆپەراسیۆنی دیجلە و جموجوڵە سەربازییەکان لە ناوچە دابڕێندراوەکاندا سەرباری ئەوەی کە پێشلکردنێکی روونی دەستوور و ئاماژەکردنێکی پڕمەترسییە بۆ دووبارە بوونەوەی شاڵاوە شۆڤینیەکان دژ بە خەڵکی کوردستان ، ھەوڵێکە بۆ ھەناردەکردنی قەیرانە ناوخۆییەکانی حکومەتی بەغدا بەرەو کوردستان .
نوێنەرانی لایەنە سیاسییەکان جەختیان لە سەر پێویستی ھەڵوەشاندنەوەی دەسبەجێی ھێزەکانی ئۆپەراسیۆنی دیجلە کردەوە و بۆ ئەم مەبەستەش ھەموو رێگا دەستووری و سیاسیەکان دەگرنە بەر .
ھەروەھا بڕیاردرا نامەیەکی ھاوبەش ئاراستەی ھاوپەیمانی نیشتمانی عیراقی و پێکھاتە سیاسیەکانی و لایەنە سیاسییەکانی دیکەی پەرلەمانی عیراق بکرێ و ھەڵوێستی یەکگرتوو و یەکریزی خەڵکی کوردستان لە دژی پێشێلکردنی دەستوور و مەترسیەکانی تاکڕەوی و گەڕانەوەی دیکتاتۆریەت و پێشلکردنی شەراکەتی نیشتمانی بخەنەڕوو.
پەیامی ئەم کۆبوونەوەیە بۆ ھەموولایەک دەربڕی یەک ھەڵوێست و یەک ئیرادەیی خەڵکی کوردستان و ھێزە سیاسییەکانێتی لە داکۆکیکردن لە ئاسایشی ھەرێم و پرۆژەی دیموکراتی فیدراڵی و دەستووری لە عیراقدا و گرتنەبەری ھەموو کایە و ئامرازی سیاسی و دەستووری رێگاکانی دانوستان و گفتوگۆ بە ھاوکاری ھێزە سیاسییەکانی عیراق بۆ چارەسەری بنەڕەتی قەیرانەکان . لەگەڵ جەختکردنی کۆبوونەوەکە لە سەر رێگای ئاشتی و دانوستان بۆ چارەسەری کێشەکان ئامادەبووان پشتیوانیان لە ھێزی پێشمەرگەی کوردستان دەڕبری بۆ ئامادەبوونیان بۆ ھەر ئەگەرێکی نەخوازراو .
لایەنە سیاسییەکانی بەشداربووی کۆبوونەوەکە :
پارتی دیموکراتی کوردستان
یەکێتی نیشتمانی کوردستان
بزوتنەوەی گۆڕان
یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان
کۆمەڵی ئیسلامی کوردستان
بزوتنەوەی ئیسلامی کوردستان
حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان
حزبی زەحمەتکێشانی کوردستان
حزبی شیوعی کوردستان
بزوتنەوەی دیموکراتی تورکمان
بزوتنەوەی چاکسازی تورکمان
لیستی ئەربیلی تورکمانی
ئەنجومەنی گەلی کلدان سریان ئاشوور
بزوتنەوەی دیموکراتی ئاشووری
لیستی ئەرمەن
پێشتر نوری مالیکی سەرۆک وەزیرانی عێراق رایگەیاندبوو کە ھەر شاندێکی وڵاتانی دەرەوە بیانەوێ سەردانی ھەرێمی کوردستان بکەن ، دەبێ رەزامەندی حکومەتی عێراقیان ھەبێ ، ئینجا دەتوانن سەردانی ھەرێمی كوردستان بکەن و لەگەڵ بەرپرسانی ھەرێمی كوردستان کۆببنەوە .
حکومەتی ھەرێمی کوردستانیش رایدەگەیەنێت کە ھەرێمی کوردستان پابەندە بە دەستووری عێراق و لەچوارچێوەی دەستوور میوانداری شاندو بەرپرسانی وڵاتانی دەرەوە دەکات .فەلاح مستەفا، بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی ھەرێم رایگەیاند "حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی عێراقی فیدراڵ و دەستووری عێراقەوە میوانداری شاندو گەورە بەرپرسانی وڵاتانی دەرەوە دەکات و ھیچ کاتێ ھەرێمی کوردستان لەو پرسەدا پێشێلی دەستووری عێراقی نەکردووەو ھەر لەو چوارچێوەیەشدا مافێکی سروشتی ھەرێمی کوردستانە کە میوانداری بەرپرسانی وڵاتانی بیانی بکات ".
بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی ھەرێم لە میانەی کۆنگرەیەکی رۆژنامەنووسی کە لەگەڵ کریس شێنکۆ ی وەزیری دەرەوەی ئۆکرایین لەشاری ھەولێر بۆیان رێکخرابوو گوتیشی "ھەرێمی کوردستان لەچوارچێوەی عێراقی فیدراڵ و بە پشت بەستن بە ماددە دەستورییەکان بەردەوام دەبێت لە بەرەو پێشەوە بردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتانی دەرەوە".
نێچیرڤان بارزانى، سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان رايده‌گه‌يێنێت قبووڵ ناكه‌ين هێزه‌كانى ناوخۆ بخرێنه سه‌ر ئۆپه‌راسیۆنه‌كانى دیجله، هیواداره كێشه‌كان به دیالۆگ و گه‌ڕانه‌وه بۆ ده‌ستوور چاره‌سه‌ر بكرێن.
پێشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 21ى نۆڤه‌مبه‌رى 2012، به سه‌رۆكایه‌تیى نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان و به ئاماده‌بوونى عیماد ئه‌حمه‌د جێگرى سه‌رۆك وه‌زیران، كۆبوونه‌وه‌ى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان به‌ڕێوه چوو.
له سه‌ره‌تاى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا سه‌رۆك وه‌زیران پوخته‌یه‌كى ده‌رباره‌ى سه‌ردانه فه‌رمییه‌كه‌ى بۆ كۆمارى ئیسلامیى ئێران پێشكه‌ش كرد و ئاماژه‌ى به‌وه دا كه به هه‌موو پێوه‌ره‌كان سه‌ردانێكى سه‌ركه‌وتوو بووه و ئه‌و ساردى و لێكنه‌گه‌یشتنه‌ى ڕه‌وانده‌وه كه كه‌وتبووه په‌یوه‌ندیى هه‌ردوولاوه. هه‌روه‌ها داكۆكى له سه‌ر هه‌بوونى په‌یوه‌ندیى باش و به‌تین له‌گه‌ڵ وڵاتانى دراوسێى هه‌رێمى كوردستان كرده‌وه و ڕایگه‌یاند كه كۆمارى ئیسلامیى ئێران دراوسێیه‌كى گرنگه و په‌ره‌پیدانى په‌یوه‌ندیى ئابوورى و بازرگانى و هاوكارى له بوارى وزه‌دا بۆ هه‌ردوولا سوودبه‌خشه.
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها سه‌ردانى د.سه‌عیدلوو جێگرى سه‌رۆك كۆمارى ئیسلامیى ئێران بۆ كاروبارى نێوده‌وڵه‌تى بۆ هه‌رێمى كوردستان به سه‌رتاى قۆناغێكى دیكه‌ى په‌یوه‌ندیى دووقۆڵیى نێوان هه‌رێمى كوردستان و كۆمارى ئیسلامیى ئێران له قه‌ڵه‌م دا و ڕوونى كرده‌وه كه هه‌ردوولا له سه‌ر نه‌هێشتنى ئه‌و گیروگرفتانه‌ى ده‌بنه ڕێگر له به‌رده‌م به‌رزكردنه‌وه‌ى ئاستى ئاڵوگۆڕى بازرگانى و چالاكییه ئابوورییه‌كان و هاتنى ئه‌و كۆمپانیا ئێرانییانه‌ى له ئاستى جیهاندا كار ده‌كه‌ن و كاران بۆ هه‌رێمى كوردستان ڕێككه‌وتوون و وه‌زاره‌ت و لایه‌نه په‌یوه‌نداره‌كانى حكوومه‌تى بۆ به‌دواداچوونى ئه‌و ڕێككه‌وتنانه‌ى له میانى كۆنفرانسى په‌ره‌پێدانى بازرگانى و ئابووریى نێوان هه‌رێمى كوردستان و كۆمارى ئیسلامیى ئێراندا كراون، ڕاسپارد.
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها تیشكى خسته سه‌ر به‌شداریكردنى له كۆنفرانسى ووزه و ئابووریى ئاتلانتیك كه له لایه‌ن ئه‌نجوومه‌نى ئاتلانیتكه‌وه له ئه‌سته‌نبول ڕێكخرا و ڕایگه‌یاند له دیداره‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ ڕه‌جه‌ب ته‌ییب ئه‌ردۆغانى سه‌رۆك وه‌زیرانى توركیا كه له په‌راوێزى كۆنفرانسه‌كه‌دا به‌ڕێوه چوو، داكۆكى له سه‌ر په‌ره‌پێدانى زیاترى په‌یوه‌ندیى ئابوورى و بازرگانى و گرتنه‌به‌رى ئه‌و میكانیزمانه‌ى په‌ره‌پێدانى په‌یوه‌ندییه‌كان باشتر ده‌كه‌ن، كراوه‌ته‌وه و گوتى: "حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان چ له ڕووى سیاسى و چ له ڕووى ئابوورى و بازرگانییه‌وه؛ ده‌یه‌وێت په‌یوه‌ندیى باشى له‌گه‌ڵ وڵاتانى دراوسێیدا هه‌بێت".
دواى ئه‌وه ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران یاساى بودجه‌ى 2013ى هه‌رێمى كوردستانى خسته به‌ر باس و دواى گفتوگۆیه‌كى تێروته‌سه‌ل و خستنه‌ڕووى چه‌ند تێبینییه‌ك، بڕیار درا لیژنه‌یه‌ك بۆ داڕشتنه‌وه‌ى یاساى بودجه له ڕووى زمانه‌وانیه‌وه و ڕێكخستنه‌وه‌ى به‌شه‌كانى بودجه، دابمه‌زرێت.
ڕه‌وشى ناوچه دابڕاوه‌كان و ئه‌و پێشهات و ئاڵۆزیانه‌ى له ئه‌نجامى دروستكردنى فه‌رمانده‌یى ئۆپه‌راسیۆنه‌كانى دیجه‌له‌وه هاتوونه‌ته ئاراوه، لایه‌نێكى دیكه‌ى كۆبوونه‌وه‌ى ئه‌مڕۆى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران بوو. له‌مباره‌یه‌وه نێچیرڤان بارزانى ئاماژه‌ى به‌وه دا كه تا ئه‌و شوێنه‌ى جووله سه‌ربازییه‌كان په‌یوه‌ندییان به ڕێكخستنه‌وه‌ى سوپاى عیراقه‌وه هه‌یه؛ هیچ كێشه‌یه‌ك نیه، به‌ڵام پۆلیس و ئاسایش و هێزه‌كانى ناوخۆ بخرێنه سه‌ر فه‌رمانده‌یى ئۆپه‌راسیۆنه‌كانى دیجله‌وه و سه‌قامگیرى و ئارامیى ناوچه‌كان تێك بدرێت، ئه‌مه كارێكى ناده‌ستووریه و مایه‌ى قبووڵ نیه. هه‌روه‌ها هیواى خواست كه كێشه‌كه به شێوه‌یه‌كى ئاشتیانه، له ڕێگه‌ى دیالۆگ و لێكگه‌یشتن و گه‌ڕانه‌وه بۆ ده‌ستوور چاره‌سه‌ر ببێت.
ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران تیشكى خسته سه‌ر یه‌كهه‌ڵوێستى و یه‌كڕێزیى هێز و لایه‌نه كوردستانیه‌كان ده‌رباره‌ى ڕه‌وش و پێشهاته‌كانى ناوچه دابڕاوه‌كان و ئاماژه‌ى به‌وه دا كه هه‌رچه‌نده كار و جووله‌كانى فه‌رمانده‌یى ئۆپه‌راسیۆنه‌كانى یجله مایه‌ى نیگه‌رانى و هه‌ڕه‌شه‌ن بۆ سه‌ر هه‌رێمى كوردستان، به‌ڵام له لایه‌كى دیكه‌شه‌وه ئه‌و كۆده‌نگى، یه‌كهه‌ڵوێستى و یه‌كڕێزیه‌ى ده‌رباره‌ى پرسه‌كه له ناو هێز و لایه‌نه كوردستانیه‌كاندا هاتووه‌ته ئاراوه، مایه‌ى خۆشحاڵى و گارانتیى پاراستنى هه‌رێمى كوردستان و ده‌سكه‌وته‌كانیه‌تى.
له كۆتایى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا بڕیار درا هه‌موو وه‌زاره‌ت و ده‌زگا په‌یوه‌نداره‌كان هه‌ماهه‌نگیه‌كى ته‌واو له‌گه‌ڵ هه‌فته‌ى چالاكیه‌كانى ڕووبه‌ڕوونه‌ى توندتیژى دژى ئافره‌تان كه هه‌فته‌ى داهاتوو ده‌ست پێده‌كات بكه‌ن. هه‌روه‌ها به هه‌مان شێوه بڕیار درا هه‌موو وه‌زاره‌ت و ده‌زگا په‌یوه‌نداره‌كانى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بۆ یادكردنه‌وه‌ى بیست و پێنج ساڵه‌ى كیمیابارنكردنى هه‌ڵه‌بجه، هاوكارى و هه‌ماهه‌نگى له‌گه‌ڵ وه‌زراه‌تى كاروبارى شه‌هیدان و ئه‌نفالكراوان بكه‌ن تاكو یاده‌كه به شێوه‌یه‌كى شیاو بكرێته‌وه...
ره‌وتی سه‌در داوا ده‌كات به زووترین كات كێشه‌كانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا چاره‌سه‌ربكرێت. مشرق ناجی، گوته‌بێژی فراكسیۆنی ئه‌حرار-ی سه‌ر به ره‌وتی سه‌در له به‌یاننامه‌یه‌كدا كه وێنه‌یه‌كی نێردراوه بۆ (رووداو) رایده‌گه‌یێنێت "زیادبوونی ناكۆكییه‌كانی حكومه‌تی عێراق و هه‌رێمی كوردستان خزمه‌ت به به‌رژه‌وه‌ندی وڵات ناكه‌ن".
گوته‌بێژه‌كه‌ی فراكسیۆنی ئه‌حرار هه‌روه‌ها ده‌ڵێ "قوڵ كردنه‌وه‌ی ناكۆكی نێوان ناوه‌ند و هه‌رێم خزمه‌ت به هیچ لایه‌ك ناكات و له‌سه‌ر هه‌موولایه‌ك پێویسته به زووترین كات به گوێره‌ی ده‌ستوور كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌ن". كه وه‌ك ئه‌و گوتی "به شێوه‌یه‌ك بێت ده‌ستوور به دروستی جێبه‌جێ بكرێت كه دوور بێت له هه‌وا و ئاره‌زووه‌وه".
زەینەب بایزیدی، چالاکڤانی سیاسی کورد لە زیندان ئازاد بوو.
ئەمڕۆ سێ شەممە، زەینەب بایزیدی، ئەندامی رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستان و چالاکڤانی مافەکانی مرۆڤ و مافی ژنان دوای 4 ساڵ و 6 مانگ لە زیندان ئازاد بوو.
زەینەب بایزیدی کە ساڵی 1981 لە شاری مەهابادی رۆژهەڵاتی کوردستان لەدایک بووە، لەساڵی 2008 لە لایەن هێزە ئەمنییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەشاری مەهاباد دەستگیر کرا.
دادگای شۆڕشی شاری مەهاباد، بە تاوانی چلاکی بەدژی کۆماری ئیسلامی، ئەندامێتی لە رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستان و تێکۆشانی مەدەنی لە پێناو مافی ژنان و مافە نەتەوەییەکان، سزای 4 ساڵ زیندانی کردن و دوورخستنەوە بۆ زیندانی زەنجان-ی بەسەر زەینەب بایزیدی داسەپاند.
پێشتریش زەینەب لە ساڵی 2005، بۆ ماوەی 40 رۆژ لە لایەن ئیدارەی ئیتلاعاتی شاری ورمێ دەستبەسەر کرابوو و دادگا سزای 6 مانگ زیندانی هەڵپەسێردراوی بەسەر داسەپاندبوو.
زەینەب دوای ئەوەی سزای 4 ساڵ زیندانی لە زەنجان تێپەڕاند بۆ تێپەڕاندنی سزای 6 مانگ زیندانییەکەی، بۆ گرتووخانەی مەراغە لە پارێزگای ئازەربایجانی رۆژهەڵاتی دوورخرایەوە.
زەینەب لەناو زیندانی زەنجاندا نامەیەکی ئاراستەی رای گشتی کردبوو و رایگەیاندبوو "گرفت‌و ناعه‌داله‌تى ته‌نانه‌ت له زیندانیش به‌سه‌ر مرۆڤی کورددا ده‌سه‌پێ".
زەینەب بایزیدی، نامەکەی له‌و په‌ڕی خۆڕاگری‌و به ناوه‌رۆکێکی بوێرانه نووسیوه به‌شێوه‌یه‌ك که كه‌م كه‌س له‌ناو زیندانه‌كانى ئێران ده‌توانن به‌م بوێرییه نامه بنووسن "من سواڵ بۆ ئازادی ناکه‌م"، گوتیشى "لەو کاتەوە کە حوکمی نادادوەرانە بەسەر من‌و زۆر کەسی دیکەدا سەپا، بەڵێنیم بەخۆمداوە و سوێندم خواردووە کە هەرگیز غرووری خۆم نەخەمە ژێر پێ‌و لە هیچ کەسێک‌و بەتایبەت لەوانەی کە مافی رەوای منیان زەوت کردووە، نەپاڕێمەوە‌و داواى لێبوردنیان لێناكه‌م.
زه‌ینه‌ب له چالاكییه‌كیدا لە مەهاباد پێش ده‌ستگیر كردنى
ئه‌مه‌ى خواره‌وه ده‌قى نامه‌كه‌ى زه‌ینه‌به له زیندانه‌وه:
بنەماڵەمیان زۆر ئازار داوە. هەڵات هەڵاتێکی زۆریان پێ کردوون. زۆریان هێناون‌و بردوون. چەندین جار، لە لایەن "قووەی قەزاییە"وە نامەی راگواستنی منیان هێناوەتە دادگای مەهاباد، بەڵام هەر کە نامەکان گەیشتووەتە دەستی بەرپرسانی دادگای شارەکەمان، بێ سەر‌و شوێن کراون‌و دواتر بە بیانووی ئەوەی کە گۆیا نامەکانیان بۆ ناوەندی پارێزگا ناردووە، (بنه‌ماڵه‌م) هەرگیز وه‌ڵامیان وەرنەگرت، هەر بۆیەش حوکمی راگواستنم (لە زیندانی زەنجان بۆ زیندانی مەهاباد) جێبه‌جێ نه‌کرا. ئەگەر چی هەر لە سەرەتاوە، تەواوی ئەم هەوڵ‌و تەقەلایانەم به بێ سوود دەزانی.
دوابەدوای گیرانی من‌و بەدواداچوونی پارێزەران‌و بنەماڵەکەم بە شوێن کارەکانی مندا، ئەوەی کە دیتم تەنیا بێ نەزمی‌و بەرتیل وەرگرتن و پارتی بازی بوو. هەر لە سەرەتاوە درۆیان دەکرد و مەبەستیان تەنیا فریودانی ئێمە بوو و هیچی تر! هێندە وایان کرد کە دایکی خۆش باوەڕیشم بڕوای پێیان نەما.
ئەو قسانە لەبەر ئەوە ناکەم کە چاوەڕوانی لێبوردن‌و کەرەمی کەسێک بم، نا... هەتا ئێستاش بە ئەندازەی تۆسقاڵێک، هیچ داخوازییەکم لەوان نەبووە و ناشمبێت. نەک لەبەر ئەوەی کە بمەوێ خۆم ئازار بدەم، یان حەزم لە ئازادی نەبێت یان ئەوەی کە زیندانم لە ئازادبوون پێ باشتر بێت، نا... هەرگیز وانییە و ئازادی مافی خۆمە. تەنانەت یەک رۆژیش مانەوەی من و کەسانێکی وەک من لە زیندان، ستەمێکی گەورە و ناڕەوایە.
هەر لەو کاتەوە کە حوکمی نادادوەرانە بەسەر من‌و زۆر کەسی دیکەدا سەپا، بەڵێنیم بە خۆم داوە و سوێندم خواردووە کە هەرگیز غرووری خۆم نەخەمە ژێر پێ‌و لە هیچ کەسێک‌و بەتایبەت لەوانەی کە مافی رەوای منیان زەوت کردووە، نەپاڕێمەوە.
لەمێژە لەو راستیە گەیشتووم کە تەنها بەهۆی ئەوەی کە، ناڵە‌و هاوارم نەکردووە و لە بەرامبەریاندا هەستم بەبێ چارەیی‌و لاوازی نەکردووە، ئەم جۆرە سزا‌و حوکمانەیان لە دژی من دەرکردووە. هاوکات بەهۆی ئەوەی کە مرۆڤێكى دووڕوو نەبووم و بەڵێم بۆیان نەگوتووە، درێژەیان بەم جۆرە هەڵسوکەوتانەی خۆیان داوە.
ئەم جۆرە کەس‌و سیستەمانە، تاقەتی دیتنی ژنانێکی بە جه‌سوور و خاوەن ئیرادەیان نییە، ئەوان تەحەمولی ئەو کەسایەتییانە ناکەن کە بۆ به‌دەست هێنانی مافەکانیان تێدەکۆشن. ئایا بە راستی ئەوانە نازانن؟!!، هێشتا نازانن کە پێشکەوتی ژنان، بە واتای سەرکەوتنی هەر چی زۆرتری کۆمەڵگایە، یان ئەوەی کە...؟ ساڵانێکه چاوەکانیان بە دیتنی ژنانێکی لاواز و بێ ئیرادە راهاتووە. ئەو ژنانەی کە بەهۆی کولتور و یاساکانی هەڵە‌و دابونەریتی نابەجێ، بوونە قوربانی ناته‌باییه‌کانی کۆمەڵگای پیاوسالار و لەگەڵ بچووکترین هەڵە و ترسی لە دەستدانی ئابڕوو، یان ته‌ریک خستنه‌وه لەلایەن بنەماڵە و جڤاک، لە بەرامبەریاندا بە چۆکدا دەکەون و دەپاڕێنەوە. ئەوسا هێندێک جار دەرفەتیان پێ دەدەن، کە هەر چۆنێک پێیان خۆشە بەکاریان بێنن.
ئەو کەسانە تاقەتی دیتنی ژنانی لە چەشنی ئێمەیان نییە، چونکە مێشکیان پڕبووە لە گریمانەی بێچارەیی رەگەزی‌و تەواو بێچارە ماون‌و ناتوانن لەبەرامبەر خەباتی ژناندا خۆڕاگرن.
یاسا ناڕاسته‌كان‌و دابونەریتە هەڵەكان، جیاوازی رەگەزی وەکو چارەنووسێک بە سەریاندا سەپاندووە و رێگایان بێ رێزکردن‌و نادادوەریان خۆش کردووە، بەڵام من بەو کەسانە دەڵێم کە ئەو ئامانجە گرنگ‌و پیرۆزەی خەباتی بۆ دەکەین‌و تاوانی بۆ دەدەین، ئابڕووی راستەقینەمانە. نامووسی ئێمە ئەوەیە‌و هەموو شتێکی ئێمەیە. بێ ئەمەش هیچ شتێک مانای نییە‌و تەحومەل کردنی رەنج و ئازارەکانیش لەو پێناوەدا مایەی شانازی و گەورەییمانە.
هەر وەک لە رۆژی یەکەمینەوە بەڵێنیم بە خۆمداوە و له‌دوای تێپەڕکردنی نزیکەی 3 ساڵ زیندانیم، هێشتا گرێدراوی بەڵێنی خۆمهەم و دەشمێنم، هەرگیز داوای لێبوردنیان لێ ناکەم. لەو ماوەیەدا باشتر لە چەمکی زوڵم و زۆرداری تێگەیشتم، چونکە پێموایە کەسێک دەبێ داوای لێبوردن بکات، کە لە دژی بەرژەوەندیەکانی تاکەکەس و کۆمەڵگا کاری کردووە، خەڵکی ئازار داوە و دەسدرێژی کردووەتە ناو چوارچێوەی ژیانی تاکەکەسی، مافی کەسانی دیکەی بنپێ کردووە، یان لە بەرامبەر نەتەوەیەک هەوڵیداوە. جیا لەمانە کەسێک کە هەست بە کەرامەتی ئینسانی خۆی نەکات‌و مرۆڤێکی ترسنۆک‌و بێ باوەڕ بێت، لەو کەسانەی کە مافەکانیان زەوت کردووە‌و ستەمیان لێ کردووە دەپاڕێتەوە و تکایان لێ دەکات، بەڵام ئەمن دەبێ نیگەرانی کام ئازار و ئەزیەت بم؟ لە کامە کردەوەی ناحەزی خۆم شەرم بکەم و سەبارەت بە کامە خەتا، ویژدانم ئازار بچێژێت؟ بەهۆی کامە هەڵە، سەرم دابخەم؟ من هیچ تاوانێکم نییە، جیا لە هەستی غروور و کەرامەتێک کە هەموو مرۆڤێکی تەواو و ئاسایی دەبێ هەیبێت.
تاوانی من ئەنجامدانی خەبات و تێکۆشانێکی راستەقینەیە کە هەموو ژنان و پیاوانی کۆمەڵگا دەبێ بیخەنە بواری کرداریەوە، تاوانی من غیرەتی زۆر و ێزگرتنم بووە لە کەسایەتی خۆم.
ئەوە ئێمە نەبووین کە پێویست بوو دادگایی کراباین، ئەوە ئێمەین کە دەبوا ئه‌وانمان دادگایی کردبا و ئەوان بوون کە دەبوایە له ئاست ئێمه وه‌ڵامده‌ر بونایه. وه‌ڵام دەرەوەی هەموو ئەو ساڵانەی کە ستەمیان لێکردووین و پەردەی رەوابوونیان بەسەر ئەو زوڵمەدا کێشاوە و سووکایەتی و نادادوەریان لە حەقدا کردووین. ئەوەندەمان لێ دیتوون‌و بیستوون کە ئیتر هەموومان بێ باوەڕ بووین.
لە سیستەمێکدا کە یاساکان بەپێی هەلومەرجی سەردەم‌و بەگوێرەی بەرژەوەندییەکانی خەڵک ناچێتە پێش‌و لە سیستەمێکدا کە تەنها دووڕوویی، پاڕانەوە‌و لاڵانەوە، یان ماستاو خه‌ست کردنه‌وه‌ی لە خەڵک دەوێت، لە هەلومەرجێکدا کە مرۆڤ دۆستانێکی وەک ئاغای "کەبودوەند" لە پێناو مرۆڤایەتی‌و ئامانجەکانی مرۆڤ پەروەرانەدا هەوڵی داوە و لە گۆشەی زیندان تووشی جه‌ڵته‌ى مێشک هاتووە‌و هیچ جۆرە چارەسەرییەکی بۆ ناکرێت، لە وەها سیستەمێکدا دەسەڵاتداران تاقەت و تەحەممولی هیچ جۆرە بیر‌و رامانێکی جیاواز لە بیر‌و رای خۆیان نییە.
لە کۆتاییدا جارێکی دیکە پێداگری لە سەر بڕیاڕم دەکەم کە ئەگەر تەنانەت تا دواترین رۆژی ژیانم لە زیندان بمێنمەوە، هەرگیز داوای لێبوردن لەوانە نەکەم.
وەکو ژنە کوردێکی وڵاتەکەم، بە شانازیی سەربڵیندییەوە هاوار دەکەم کە وەک ژنێکی داکۆکیکاری ئازادی، هەرگیز لە بەرامبەر نادادوەری و زوڵم سەر دانانەوێنم‌و سواڵی ئازادی ناکەم.
دوای ئەوەی ھەریەک لە جەلال تاڵەبانی سەرۆک کۆماری عێراق و مەسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی كوردستان لەسەر پرسە ھەنووکەییەکانی گۆرەپانی سیاسی عێراق و ھەرێمی کوردستان و تەنگەژە سیاسییەکانی نێوان ھەولێرو بەغدا کۆبوونەوە ، لە کۆبوونەوەکەدا دروستکردنی ئۆپەراسیۆنی دیجلە و جوڵە پێکردنی چەند یەکەیەکی سوپای عیراقی بۆ ناوچە دابڕێندراوەکان کە وێرای رەتکردنەوەی ، بە ھەوڵێکی تێکدەرانە لەلایەن ھەردوو سەرۆکەوە وەسفکرا .
ئەمەی خوارەوە دەقی راگەیاندراوی کۆبوونەوەکەی نێوان تاڵەبانی و بارزانییە :
راگەیەندراوی کۆبوونەوەی ھاوبەشی ھەر دوو
مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانیی کوردستان
ئەمرۆ رێکەوتی ٢٠/١١/٢٠١٢ لە سەڵاحەدین بە سەرپەرشتی بەرێزان سەرۆک مام جەلال و سەرۆک بارزانی ھەر دوو مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانیی کوردستان کۆبوونەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا چەندین بابەت گفتوگۆیان لە سەر کراو بیروڕایان لە سەر ئاڵوگۆڕکرا .
سەرەتا سەبارەت بە پەیوەندی ھەر دوولا تەئکید لە سەر رێککەوتنی ستراتیژی کرایەوە کە چۆن دروستبوونەکەی زەرورەتێک بوە ، ئێستاش لەم قۆناغە ھەستیارەدا پاراستنی و گەشەپێدانی بە زەرورەت زانرا لە پێناو خزمەتکردنی بەرژەوەندییە باڵاکانی خەڵکی کوردستان .
تەوەری دووەمی گفتوگۆ سەبارەت بەو گرژییە دروستکراوەی نێوان حکومەتی ھەرێمی کوردستان و ھەندێ لایەنی دەسەڵاتداری حکومەتی فیدراڵ ئەنجام درا ، بە تایبەتی دروستکردنی ئۆپەراسیۆنی دیجلە و جولە پێکردنی چەند یەکەیەکی سوپای عیراقی بۆ ناوچە دابڕێندراوەکان کە وێرای رەتکردنەوەی ، بە ھەوڵێکی تێکدەرانە زانرا ، چونکە دژی بەرژەوەندییە باڵاکانی گەلانی عیراق و دەستووری ھەمیشەیی و ھەروەھا دژی پەیوەندییە دێرینیەکانی نێوان گەلی کورد و شیعەی عیراق دەزانرێ ، بۆیە تەئکید لەوەکرایەوە کە پێویستە ھاوپەیمانی نیشتمانی لە خەمی پاراستنی ئەم پەیوەندی و دۆستایەتیەدا بێت و رێگە نەدات ئەو پەیوەندییە بکرێتە قوربانی ویست و خواستی چەند کەسانێک و بە پێویستیش زانرا ھەموو رێکارێکی پێویست بگرێنە بەر بۆ چارەسەرکردنی ، لە وانە گفتوگۆ کردن لەگەڵ ھەموو لایەنە پەیوەندارەکانی پرۆسەی سیاسی .
سەبارەت بە پەیوەندی لەگەڵ خوشک و برایانی تورکمانیش ، لێک نزیکبوونی زیاتر و باشترکردنی ئەو پەیوەندییە بە زەرورەت زانراو بۆ ئەم مەبەستەش بڕیار درا ھەنگاوی پێویست لەم رووەوە بھاوێژرێ کە بەرژەوەندی ھەموو لایەکی تیا پارێزراو بێت .
لە تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا سەبارەت بە ھەڵوێستی ناوخۆی کوردستان لە ئاست ئەو تەنگژەیەدا ، یەکریزی و یەکھەڵوێستی ھەموو لایەنەکانی بەشدار لە پرۆسەی سیاسی کوردستاندا بە گرنگ زانرا و تەقدیری ئەو یەکھەڵوێستییە کرا کە سەرجەم لایەنە سیاسییەکان و جەماوەری کوردستان نواندویانە لە بەرامبەر گرژی و کێشەکانی ئەم دواییە و ھەر وەکو تەقدیری ئامادەکاری و حەماسی ھێزی پێشمەرگەی کوردستان کرا .
لەبارەی پەیوەندییەکانیش لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ زور بە وردی باسکران و تەئکید لەوەکرایەوە کە ھەموو ھەوڵەکان بخرێنە گەڕ بۆ دروستکردنی کەش و ھەوایەکی لە بارو دۆستانەی زیاتر بۆ ئەوەی تەواوی کێشەکانی پەیوەندار بە مافەکانی گەلی کورد لە پارچەکانی دیکەی کوردستان لە رێگەی گفتوگۆوە چارەسەر بکرێن .
ئەمەو کۆبوونەوەکە بڕیاری دا کۆبوونەوە دوو قۆڵییەکان بەردەوامیان ھەبێت .
دەرهێنەری ناوداری کورد، بەهمەن قوبادی لە راگەیەندراوێکدا کە وێنەیەکی بۆ (رووداو) ناردووە، داوای ئازادکردنی براکەی دەکات کە دوو هەفتە لەمەو پێش لەلایەن هێزەکانی ئێرانەوە دەستگیر کراوە.
دەقی راگەیەندراوی بەهمەن قوبادی:
بەهرۆزی برا بچووکم دوو هەفتە لەمەو پێش بێ سەروشوێن بوو. دوای چەندین رۆژ بەدواداچوون بۆمان دەرکەوت کە بەتۆمەتی دژایەتی کردنی ئاسایشی نیشتمانی ئێران لە لایەن هێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە دەستگیر کراوە.
من و بنەماڵەکەم دڵنیاین کە بەهرۆز بێ تاوانە و وێڕای نیگەرانی لە سەلامەتی بەهرۆز، داوا لە بەرپرسانی ئێران دەکەین کە بەزووترین کات ئازادی بکەن.
ئێمە ئێستاکە دەزانین کە بەهرۆز لە لایەن وەزرەتی ئیتلاعاتی ئێران دەستگیر کراوە. لەماوەی دوو هەفتەی رابردوودا، ناوبراو لە سەرەتایی ترین مافەکانی و لەوانەش پەیوەندی گرتن بە بنەماڵە و دەستڕاگەیشتن بە پارێزەر بێ بەش بووە. ئێمە سەردانی زۆربەی زیندانەکانمان کردووە و داوامان لە بەرپرسانی زیندانەکان کردووە کە ئەگەر زانیارییان لەسەر بەهرۆز هەیە ئاگادارمان بکەنەوە، بەڵام هیچ کەس وەڵامدەرەوەمان نەبووە.
بەیانی رۆژی یەک شەممە، 2012/11/4، بەهرۆز کە دەیەویست سنەی بەرەو تاران بەجێ بهێڵێت تا لەرێگەی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی تارانەوە بەرەو جۆرجیا بڕوات، لە نزیک 15 کیلۆمەتری شاری سنە، دوو ئۆتۆمبێلی جلک مەدەنی پێش بە ئەو تاکسییە دەگرن کە بەهرۆزی تێدابووە و بەهرۆز دەستگیر دەکەن.
بەهرۆز هیچ جۆرە چالاکییەکی سیاسی نەبووە و ئەندامی هیچ گرووپێکی ئۆپۆزیسیۆن نییە. بەهرۆز هۆگری سینەمایە و لە چەند فیلمێکی مندا وەک بەڕێوەبەری بەرهەمهێنان رۆڵی بینیوە.
بەهرۆز کە 40 ساڵی تەمەنە، شارۆمەندێکی کوردی سونە مەزەبە کە ساڵی رابردوو لەگەڵ خێزانی چووەتە هەرێمی کوردستان و لەگەڵ خێزانی و هەرمانگی تەمەن یەک مانگەی کوڕی لە هەرێمی کوردستان ژیان بەسەر دەبات و بەڕێوەبەری فرۆشگایەکی کەل و پەلی ئارایشی و جوانکارییە.
ئێمە نیگەرانی بەهرۆزین، بەتایبەت لە لایەنی تەندروستییەوە نیگەرانین چونکە بەهرۆز بەهۆی لاوازی لێدانی دڵ، کێشەی هەناسەدانی هەیە و پێویستی بە چاودێری پزیشکی هەیە. هەر بۆیە داوا لە بەرپرسانی ئێران دەکەین کە بە زووترین کات ئازادی بکەن.
بەهمەن قوبادی
2012/11/19
بڕیار وایه لێژنه‌ى كاروبارى پێشمه‌رگه و شه‌هیدان و قوربانیانى جینۆساید له په‌رله‌مانى كوردستان سه‌ردانى ناوچه دابڕێندراوه‌كان بکەن.
تاریق جه‌وهه‌ر، راوێژكارى راگه‌یاندنى سه‌رۆكى په‌رله‌مانى كوردستان به (رووداو)ى راگه‌یاند "دواى كۆبونه‌وه‌ى لێژنه‌ى پێشمه‌رگه بۆ هه‌ڵوه‌سته‌كردن له‌سه‌ر ره‌وشى شڵه‌ژاوى به‌شێك له ناوچه دابڕێندراوه‌كان كه به هۆى ئۆپه‌راسیۆنى دیجله دوچارى بونه‌ته‌وه، ئه‌مرۆ له كۆبونه‌وه‌یه‌كى ئاسایى په‌رله‌مانى كوردستان محه‌مه‌د شاره‌زوورى، سه‌رۆكى لێژنه‌ى پێشمه‌رگه‌و شه‌هیدان و قوربانیانى جینۆساید ئاماده‌یى لێژنه‌كه‌ى نیشاندا كه به شێوه‌یه‌كى مه‌یدانى سه‌ردانى به‌شێك له ناوچه دابرێندراوه‌كان بكه‌ن بۆ چاودێری كردنى ره‌وشى پێشمه‌رگه و تێگه‌یشتن له ئامانجى دامه‌زراندنى فه‌رمانده‌ى ئۆپه‌راسیۆنى دیجلە".
تاریق جه‌وهه‌ر راشیگەیاند "له كۆبونه‌وه‌كه‌دا سه‌رۆكى په‌رله‌مانى كوردستان پشتگیرى ته‌واوى سه‌رۆكایه‌تى په‌رله‌مانى كوردستانى نیشانداوه بۆ داواكه‌ى لێژنه‌ى پێشمه‌رگه و چونیان بۆ به‌شێك له ناوچه دابڕێندراوه‌كان بۆ ئاگاداربوون له پشێوى ناوچه‌كه‌و گرژییه‌كانى نێوان پێشمه‌رگه‌و هێزى دیجلە".
لێژنەی پێشمەرگە لەگەڵ ئەوەی خوازیاری چارەسەری کێشەکان لە رێگەی گفتوگۆن، بەڵام لە هەمانکاتدا پشتیوانى ته‌واوى خۆی بۆ هه‌نگاوه‌كانى سه‌رۆكایه‌تى هه‌رێمی کوردستان و حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان دەربڕیوە.
پارتی دیموكراتی كوردستان، رایگەیاند كە "بۆ بەهێزبوونی پێگەی مام جەلال لە بەغدا و لایەنی كوردی" پشتیوانی لە هەڵوێستی تاڵەبانی دەكات سەبارەت بە پێویستی هەڵوەشاندنەوەی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەكانی دیجلە.
پێكهێنانی ئەو فەرماندەییە لەهەرسێ پارێزگای كەركووك، سەلاحەددین و دیالە پێدەچێ هەڵوێستی تەواوی لایەنە كوردییەكانی بە دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆنەوە لەدژی مالیكی یەكخستبێ، بەپێچەوانەی قۆناغی رابردوو كە لە وەرگرتنەوەی متمانە لە سەرۆك وەزیرانی عێراق بوون بە دوو بەرەی دژ و لایەنگری.
جەعفەر ئیبراهیم، گوتەبێژ و ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی بە (رووداو)ی راگەیاند "جەنابی مام جەلال هیچ كاتێك بەتەنیا نەبووەو هەموو كاتێك جەنابی بارزانی و پارتی لەگەڵ بووە". گوتیشی "ئەگەر هەندێجار جیاوازی هەبێ، بەڵام بۆ بابەتێكی وەك كەركووك و مادەی 140 و مەسەلەی دەستوور و بەهێزبوونی پێگەی مام جەلال لە بەغداو لایەنی كوردی پارتی شانبەشانی تاڵەبانی و یەكێتی رادەوەستێ".
گوتەبێژەكەی پارتی هەر لەدرێژەی ئەو قسانەدا گوتی "پارتی مام جەلال لەبەغدا بە تەنیا بەجێناهێڵێت و بە راشكاوانە بە مالیكیمان گوت دیجلە ئیستیفزازە و گەمەكردنە بە ئاگر".
پێداگیری سەرۆك وەزیرانی عێراق لەسەر ئەو هێزە كە كورد رەتیدەكاتەوە، بارگرژییەكی كەموێنەی لەنێوان بەغدا و هەرێمی كوردستان دروستكردووە.
سەعدی ئەحمەد پیرە، ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی دەڵێ "ئێمە لە هێزی دیجلە ناترسێین، بەڵكو لە عەقلیەتی پشت ئەو هێزە دەترسێین، چونكە هێزی دیجلە خۆی هیچ نییە".
سێ لایەنەكەی ئۆپۆزیسیۆنیش لەو رووەوە هاوڕان لەگەڵ یەكێتی و پارتی. نەجیب عەبدوڵڵا، سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی عێراق دەڵێ "پێشبینی ئەوەمان دەكرد، باجی نەبوونی یەكهەڵوێستی كورد لەمەسەلەی سەندنەوەی متمانە لە مالیكی بدەین، ئەوەتا ئەمڕۆ ئەوە هاتەدی".
بە بڕوای سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو ئەگەر ئەوەی ئێستا مالیكی دەیكات تاوەكو سەر بڕوات، ئەوا دەبێ "كورد خۆی بۆ قۆناغی ترسناكتر ئامادە بكات". بۆیە دەڵێ "باشترین شت بۆ مام جەلال لەم كاتەدا ئەوەیە لەگەڵ هەموو لایەنە كوردییەكانی دیكە یەكدەنگی دروست بكات".
كۆمەڵی ئیسلامیش، ئەو رەوشەی ئێستا بە دەرفەت دەزانێ كە لایەنە كوردییەكان پێكەوە هەڵوێستی جدی بەرامبەر بەغدا وەربگرن.
محەممەد حەكیم، گوتەبێژ و ئەندامی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسلامی بە (رووداو)ی گوت "ئێستا زۆر پێویستە پێنج لایەنە كوردییەكە كە نوێنەریان لە بەغدا هەیە، بەپەلە قسەی جدی لەسەر مەسەلەی هێزی دیجلە و كێشەكانی بەغدا بكەن، چونكە ئێستا یەكدەنگییەك لەنێو لایەنە كوردییەكان بەرامبەر مالیكی و هێزی دیجلە دروستبووە".
هاوكات محەممەد كیانی، ئەندامی فراكسیۆنی گۆڕان لەپەرلەمانی عێراق پێیوایە بەغدا بە پێكهێنانی ئەو فەرماندەییە "دەیەوێ كورد بگەڕێنێتەوە بۆ هێڵی 36"، گوتیشی فەرماندەیی دیجلە زۆر لەوەش مەترسیدارترە كە باسدەكرێت.
لە بەرامبەردا، عەلی موسەوی، راوێژكاری مالیكی لەبارەی نیگەرانییەكانی سەرۆك كۆماری عێراق لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) رایگەیاند"ئەگەر هێزی دیجلە نادەستوورییە ئەوا با فەخامەتی تاڵەبانی رێكاری دەستووری بگرێتەبەر، چونكە دەتوانێ دەستوور جێبەجێ بكات".
هەروەها گوتی كە "مالیكی هیچ نیازێكی نییە بۆ هەڵوەشاندنەوە یان راگرتنی كاری فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەكانی دیجلە، تاڵەبانی مافی خۆیەتی چی بڵێ، بەڵام مالیكی فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عێراقە".
نوری مالیکی هۆشداری دەداتە هێزی پێشمەرگە کە لە سوپای عێراق نزیک نەبنەوە. ئەمشەو نووسینگه‌ی فه‌رمانده‌یی گشتی هێزه چه‌كداره‌كانی عێراق لە هەواڵێکی بەپەلەدا، راگەیەندراوی نوری مالیکی، فه‌رمانده‌ی گشتی هێزه چه‌كداره‌كانی عێراقی بڵاو کردەوە کە تێیدا هۆشداری دراوەتە هێزی پێشمەرگە کە شوێنەکانی خۆیان نەگۆڕن و لە هێزە چەکدارەکان (عێراق) نزیک نەبنەوە.
ئەو راگەیەندراوەی مالیکی لە کاتێکدایە کە دوێنێ شەممە، مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی هەرێمی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا، داوای لە گەلی کوردستان کرد "ئامادەیی تەواویان هەبێت بۆ روبەڕوبوونەوەی هەر رووداوێکی نەخوازراو و، کارکردن بۆ پووچەڵکردنەوەی ئەو پیلانانەی کە بەرامبەر کورد و ناوچە دابڕێندراوەکانی کوردستان ئەنجام دەدرێن".
لە راگەیەندراوەکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستاندا هاتبوو "هەرێمی كوردستان ئامادەباشی تەواوی هەیە بۆ روبەروبوونەوەی هەر ئەگەرێكی نەخوازراو بۆ بەرگریكردن لە خاك و گشت هاووڵاتیانمان. لەهەمان كاتدا داوا لە پێشمەرگە ئازیزەکانیش دەکەم، كە وێڕای دان بە خۆداگرتن بەرامبەر بە كردەوە ئیستفزازییەكان، ئامادەباشی تەواویان هەبێت لەبەرامبەر هەر دەستدرێژی و كردارێكی دوژمنكارانە و، بۆ ئەم مەبەستە داوام لە وەزارەتی پێشمەرگە كردووە هەموو ئامادەكارییەكی پێویست وەربگرێت".
رۆژی شەممە، لە قەزای خورماتوو شەڕ و پێکدادان لەنێوان هێزی پێشمەرگە و هێزێکی سەر بە سوپای عێراق و پۆلیسی فیدراڵ روویدا کە تێیدا هاوڵاتییەک گیانی لەدەستدا و 8 کەس لە هێزەکانی پۆلیس و سوپای عێراق برینداربوون.
دوابەدوای ئەو رووداوە، بە فەرمانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان هێزی پێشمەرگە خرایە ئامادەباشییەوە و وەزیری پێشمەرگە سەردانی قەزای خورماتوو لە پارێزگای سەلاحەدینی کرد.
هۆكمان جومعە، ئەو گەنجە كوردەی خەڵكی رۆژئاوای كوردستان كە لە شوباتی 2010دا لە ئیسپانیا تاكە پێڵاوەكەی گرتە رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆكوەزیرانی توركیا و بەهۆیەوە بۆ ماوەی سێ ساڵ زیندانیكرا، رۆژی 2ی ئەم مانگە لە زیندانی سەڤیللا ئازادكرا.
چاپی دیجیتاڵی رۆژنامەی (El País)ی ئیسپانی بڵاویكردەوە كە ئیزابێل گوزمان، دادوەری دادگای 9ی شاری سەڤیللا فەرمانی راگرتنی سزاكە و ئازادكردنی هۆكمانی دەركرد، چونكە حكومەت داوایەكی لێبووردن خواستنی لە هۆكمان قبوڵ كرد، هەروەها لەبەرئەوەی كە داواكاری گشتیش پشتگیری داوای لێبووردنی لە هۆكمان كردبوو. داواكاری گشتی رایگەیاندبوو كە ئەوان پشتگیری لە ئازادكردنی هۆكمان دەكەن، چونكە لەلایەكەوە پێڵاوتێگرتنەكە هیچ مەترسییەكی دروستنەكرد و هیچ زیانێكی نەگەیاندە سەرۆكوەزیرانی توركیا چونكە پێینەكەوت، لەلایەكی دیكەش بەهۆی رەفتار باشی هۆكمان لەنێو زینداندا.
ئەو گەنجە تەمەن 30 ساڵە كە خەڵكی شاری كۆبانێی رۆژئاوای كوردستانە، ئێوارەی 22ی شوباتی 2010 بە دەنگێكی بەرز بە ئەردۆغانی گوت “بكوژ... بژی كورد و كوردستان”، هەروەها تاكە پێڵاوێكی گرتە ئەردۆغان، پێش ئەوەی پۆلیس بتوانن كۆنترۆڵی بكەن. هەواڵی ئەو پێڵاوتێگرتنە لەسەر ئاستی جیهان دەنگیدایەوە، بەتایبەت لەنێو میدیای ئیسپانیدا وشەی كورد و كوردستان هەواڵی رۆژنامە و تەلەڤزیۆنەكانی داپۆشی، لە ماوەی دوو ساڵ و نۆ مانگدا ژمارەیەكی زۆری ماڵپەڕ و رۆژنامە هەڤپەیڤینیان لەگەڵ هۆكمان سازكرد.
كەیسی هۆكمان لەلایەن ژمارەیەكی زۆر لە سیاسەتمەدار، هونەرمەند و چالاكڤانانی مافەكانی مرۆڤەوە پشتگیری دەكرا و تەنانەت رۆژنامەنووسێك پەرتووكێكی لەسەر چاپكرد بەناوی (پێڵاوی رێزداری) بۆ پشتیوانیكردن لە دۆزی هۆكمان. چونكە ژمارەیەكی زۆری پارێزەر و مافپەروەران پێیانوابوو بڕیاری سزادانی ئەو گەنجە كوردە زۆر قورس بووە. هۆكمان لە دیدارێكدا گوتی كە ئەو نەیدەویست زیان بگەیێنێتە سەرۆكوەزیرانی توركیا، تەنیا ویستی سەرنجی كۆمەڵگەی ئیسپانی بۆ دۆخی نالەباری گەلی كورد لە توركیا رابكێشێ.
هەرچەندە ئەو پێڵاوە رەشە قەبارە 44ە بەر ئەردۆغان نەكەوت، بەڵام دادگا بڕیاری بەندكردنیداو باجی ئەو رەفتارەی دوو ساڵ و نۆ مانگ بەندكردن بوو. هۆكمان لەو ماوەیەدا بەهۆی قسەكانییەوە بۆ دەزگاكانی میدیا، بەردەوام ئامادەیی هەبوو.
رۆژنامەنووسی عێراقی مونتەزەر زەیدی لەساڵی 2009دا هەردوو تاكە پێلاوەكەی گرتە جۆرج دەبلیو بوش لەكاتی دوا سەردانیدا بۆ عێراق، ئەوەش گفتوگۆیەكی زۆری دروستكرد كە ئەوە لەگەڵ داوو نەریت و كاری رۆژنامەنووسدا ناگونجێ.
“لەپێناو كوردستان 100 ساڵیش لە زینداندا بمێنمەوە خەمی هەڵناگرم”
(رووداو) بە تەلەفۆن قسەی لەگەڵ هۆكمان كرد، ئەو بڕیاری داواكاری گشتی زۆر پێ خۆشبوو، چاوەڕێی ئەو مژدەیەی نەدەكرد “بۆ من سوپرایزبوو كە كارمەندانی زیندانەكە هاتن و منیان ئاگاداركردەوە، چونكە هێشتا سێ مانگ و نیوم مابوو ئازاد بكرێم. بێگومان زۆرم پێخۆشبوو، دواتر هاوڕێیانم ئاگاداركردەوە و شەوێكی خۆشمان بەو بۆنەیەوە بەسەربرد”.
هۆكمان دەڵێ ئەو پەشیمان نییە لەو رەفتارەی و ئامادەیە تەواوی ژیانی لە زینداندا بەسەرببات لەپێناو خزمەتكردنی دۆزی كورد “ئێمە دەبێ بەرگری لە دۆزەكەمان بكەین، بەرامبەر زوڵمی عەرەب، فارس و تورك و دەبێ بێدەنگ نەبین. ئەوەی منی تووڕەكرد ئەوەبوو كە ئیسپانیا تەنیا بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانی خۆی لەگەڵ توركیا منی خستە زیندانەوە. ئەگەرنا 100 ساڵ لەپێناو كوردستان لە زینداندا بم خەمی هەڵناگرم”.
هۆكمان كە سەر بە هیچ لایەنێكی سیاسی نییە، تووڕەبوونی خۆی لە سەرۆكوەزیرانی توركیا بەوشێوەیە دەردەبڕێت “جارێك رۆژنامەنووسێكی تورك پرسیاری لێكردم كە ئەگەر رووبەڕووی ئەردۆغان ببمەوە دووبارە پێڵاوەكەمی تێدەگرم، منیش پێمگوت ئەگەر سوودێكی هەبێ بۆ دۆزی كورد بەڵێ دووبارە پێڵاوەكەمی تێدەگرم. ئەم پیاوە ئەوەندە منداڵی هەتیوكردووە، ئەوەندە ژنی كردووەتە بێوەژن، ئەوەندە جگەری دایكانی سووتاندووەو ئێستاش سەربازەكانی لەسەر سنوورەكان ئامادەكردووە لە ترسی ئەوەی كە كورد سەربەخۆیی بەدەستبێنن، بەڕاستی پێموایە تێگرتنی پێڵاو كەمیشە بۆ ئەو پیاوە”.
هۆكمان مافی مانەوەی لە ئیسپانیا نییە، بۆیە چاوەڕێی ئەوەدەكات لە وڵاتێكی دیكە مافی پەنابەری وەربگرێ و دەیەوێ رووبكاتە وڵاتێكی ئیسكەندەنافیا “ئێستا بیرلەوە دەكەمەوە كە بچمە نەرویج. پەیوەندییەكانی ئیسپانیا و توركیا باشن و بەهۆی ئەو رەفتارەی من لەگەڵ ئەردۆغان پێموانییە حكومەت مافی پەنابەریم پێبدات”.
ئەوە ماوەی سێ مانگە هۆكمان قسەی لەگەڵ بنەماڵەكەی نەكردووە، بەهۆی زەحمەتی پەیوەندیكردن بەشارەكەی خۆیەوە. تاوەكو ئامادەكردنی ئەم راپۆرتەش هێشتا بنەماڵەی هۆكمان ئاگایان لە هەواڵی ئازادبوونی كوڕەكەیان نییە. هۆكمان چاوەڕێدەكات خوێنەرێكی (رووداو) ئەم مژدەیە بگەیێنێتە بنەماڵەكەی.
سەرچاوە: رووداۆ/ ئیسپانیا/ زنار ئالا
نازم دەباغ، نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران پێیوایە ئێران پڕۆژەیەكی هەیە بۆ سووریا بۆئەوەی "هەڵبژاردنێكی ئازاد بەبێ ئەسەد بكرێ". دەباغ وایدەبینێ كە ئێران "موراهەنە لەسەر ئەوە ناكات ئەسەد بمێنێ یان نا، بەڵكو بۆ ئێران ئەوە گرنگە كە پێكهاتەكانی سووریا یەكتر قبوڵ بكەن و سیستمێكی دیموكراتی لەو وڵاتەدا هەبێ". نازم دەباغ كە لە هەمانكاتدا نوێنەری یەكێتییە لە تاران لە هەڤپەیڤینێكدا لەگەڵ (رووداو) باسی سەردانەكەی ئەمدواییەی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی حكومەتی كوردستان، بۆ ئێران دەكات و دەڵێ "هەستمانپێكرد بەرپرسانی ئێرانی هەڵوێستی سەركردایەتی هەرێمی كوردستانیان دەربارەی رۆژئاوای كوردستان قبوڵە و بۆیان جێگەی تەقدیرە".
- ئەمڕۆ شاندی دەمپارتی بۆ گەیاندنی پەیامی ئۆجەلان لەگەڵ ئاکپارتی کۆدەبێتەوە
- خراپترین دراوەکانی جیهان لە ساڵی 2024 دا
- تولای حاتەمئۆگیولاری: دیدار بەس نییە، دەبێت دەرگاکانی ئیمراڵی بکرێنەوە
- کامیان مەترسیدارترن: ئێران یان ئیخوان؟
- ههسهده و چەک؛ هاوکێشە سەختەکە لە بنیاتنانەوەی سوپای سوریادا
- ئیدارەی نوێی سوریە ئەمیرێكی پێشوی بەرەی نووسرەی وەك سەرۆكی دەزگای هەوالگریی سوریە دیاری كڕد
- وەزیری دەرەوەی روسیە دەلێ دەگەل ئیدارەی تازەی سوریە پەیوەندیمان هەیە
- ئیسرائیل فرۆكەخانەی نێودەولەتی سەنعا لە یەمەن بۆمباران كرد
- شاندێكی بالای عێراقی دەگەل ئیدارەی نوێی سوریە دیداری كرد
- دوای روخانی رژیم بەعسی ئەسد، عەلەوییەكان چییان بەسەر دێت
- وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل دەلێت: هێرشەكان دژ بە كوردەكان دەبێ بوەستێنرێن
- چیروکی نەبیستراویی ناو زیندانەكانی سوریە
- حشدی شەعبی هەرشە لە توركیەدەكات
- ترامپ دەلێ: لە هیچ لایەك قەبوول ناكەیین جێگرەوەی دۆلار بەرهەم بێنێت
- ناوەرۆكی دیداری نێوان وەزیری دەرەوەی ئێران و بەشار ئەسەد بلاوبووە
- فەرانسە رێگای بەكارهێنانی مووشەكی دورمەودای بە ئوكرایین دا كە لە دژی روسیە بەكاری بێنێت
- جۆزف بۆرێل دەلێ: بیرت لە لێواری دارماندایە
- ئەگەری هێرشی ئیرائیل بۆ سەر عێراق هەیە
- گڕۆسی لە تاران: پێشگرتن لە "جەنگ" پەیوەستە بە "ئەنجامی بەرجەستە"ی دانوستانەکانەوە
- لیژنەیەکی نەتەوە یەکگرتووەکان داوای هەڵوەشاندنەوەی سزای لەسێدارەدانی وەریشە مورادی دەکات
- پیرۆزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی جێژنی پیرۆزی قوربان
- پەیامی پیرۆزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی پێنجەمین کۆنگرەی ئاسایی هەدەپە
- پەیامی پیرۆزبایی بزوتنەوەی کۆماریخوازی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی جێژنی ڕەمەزانی پیرۆزەوە
- راگەیەندراوی بزووتنەوەی کۆماریخوازان بەبۆنەی رۆژی جیهانی کرێکاران
- بزووتنەوی کۆماریخوازان ئیدانەی هێرشەکانی رێژیمی تورکیە بۆ سەر باشووری دەکا
