به‌ڕێزان ( عوسمان عه‌به پێنجوێنی یان عوسمان قه‌ڵادزه‌یی) و( جه‌واد حه‌یده‌ری) به‌داخه‌وه وتیان به‌ڵێ ڕاسته و كۆچی دوایی كردووه؟
هونه‌رمه‌ند و پێشمه‌رگه ، سروودبێژ و گۆرانیبێژ...
کۆڕەوو شەنگال وتووەو دەیڵێت و بەشداریی کاریگەری لەئاهەنگەکانی سەرفیرازیدا بووەو دەبێت.
مستەفا داداری موکریانی مەهابادی خۆی بەخوێندکاری (مام هێمنی شاعیر ١٩٢١-١٩٨٦) دەزانێ و کاتێک قسە دەکا...
باسمان بۆ بکەن، ئەو ئۆرکێسترەی ئێوە چەنساڵێک ژەنیاری بوون؟ئەو ئۆرکێسترە بە ئۆرکێستری رادیۆ کرماشان ناسراو بوو و لە سەرەتاشەوە سەرپەرەشتییەکەی بەدەستی بەڕێز عەبدولسەمەدیان بوو کە...
بەر دەکەوێت بەڵام لەو لایشەوە هەر بە پاڵپشتی ئەو سامانە دەوڵەمەندە،خۆی دوو هێندە لە نێو ڕووبەری فەرهەنگیی کورددا دەردەخات. هێشتاکەیش کتێبخانەکەی پڕیەتی لە دەیان بەرهەمی...
کۆماری ئیسلامی ئێران پێشوازی لە گفتوگۆکانی نێوان حکومەتی تورکیا و سەرۆکی بەندکراوی پارتی کرێکارانی کوردستان دەکات و دەنگۆی پەیوەندی ئێران بە کوژرانی سێ ژنە چالاکڤانەکەی باکووری کوردستان رەت دەکاتەوە.
بەگوێرەی هەواڵێکی ئاژانسی فەرمی ئێران (ئیرنا) رامین مێهمانپەرەست، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران سەبارەت بە کوژرانی سێ ژنە چالاکڤانەکەی باکووری کوردستان لە فەرەنسا رایگەیاند "بەبڕوای ئێمە وڵاتانی دەرەوە گەورەترین هۆکاری نائارامی لە ناوچەکەن".
گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران هەواڵی هەندێک لە رۆژنامەکانی تورکیا سەبارەت بە پەیوەندی ئێران بە کوژرانی ئەو سێ ژنە چالاکڤانە کوردە بەتوندی رەت کردەوە و رایگەیاند "میدیاکانی نزیک بە ئیسرائیل ساڵانێکە هەوڵ دەدەن تا رای گشتی خەڵکی تورکیا بەدژی کۆماری ئیسلامی ئێران هان بدەن".
مێهمانپەرەست راشیگەیاند "کۆماری ئیسلامی هەمیشە پشتگیری لە هاتنە ئارای ئاشتی لەنێوان وڵاتان و کەمایەتییە نەتەوەییەکانی ناوچەکە کردووە و پێشوازی لەو رەوتە دەکات کە لە تورکیا دەستی پێکردووە".
رێکەوتی 2013/1/9، هەر یەک لە ساکینە جانسز، یەک لە دامەزرێنەرانی پارتی کرێکارانی کوردستان PKK و فیدان دۆغان، نوێنەری کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان KNK و لەیلا سۆیلەمەز لە لایەن چەند کەسێکی نەناسراوەوە لە ناوچه‌ى گاره دونوردى پاریس کوژران".
سەر لەبەیانی ئەمڕۆ دوو تەقینەوە لە ناو شاری کەرکووک روویدا بەر لەوەی زنجیرە تەقینەوەیەکی دیکە شارۆچکەی دووزخورماتوو بهەژێنێن.
ژمارەی کوژراوانی ئەمڕۆی پارێزگای کەرکووک گەیشتۆتە 31 کەس دوای ئەوەی ژمارەیەک لە بریندارەکان لە نەخۆشخانە گیانیان لەدەستدا.
دکتۆر سدیق عومەر، بەڕێوەبەری فەرمانگەی تەندروستی کەرکوکیش رایگەیاند "لەنێو قوربانییاندا کارمەندی ئاسایشی کەرکووک بەدی دەکرێن."
فەرهاد حەمە علی بەرپرسی راگەیاندنی ئاسایشی کەرکووک تایبەت بە (رووداو) گوتی" لە هەردوو تەقینەوەکەدا 8 کارمەندی ئاسایش کوژراون."
تەقنەوەی یەکەمی ناو کەرکووک لە رێگای ئۆتۆمبێلێکی بۆمبرێژکراوەوە بووە لە کۆمەڵگای ئازادی ناوەڕاستی شاری کەرکووک، کە ناوچەکە چەندین فەرمانگەی حکومی و چەند بارەگایەکی سەر بە پارتی دیموکراتی کوردستانی لێیە.
تەقینەوەی دووەم لەڕێگەی ماتۆڕسکیلێکەوە ئەنجامدراوە کە ئامانجی ئەم تەقینەوەیە کاروانی ئۆتۆمبێلەکانی مەحەمەد کەمال ، بەرپرسی لقی 3ی کەرکووکی پارتی دیموکراتی کوردستان بووە.
خورشید کارگێری لقی ٣ ی پارتی گووتی:"تەقینەوەکان بارەگاکانی ئیێمەی گرتە ئامانج و بەتایبەتی بەرپرسی لق ، بەڵام ئێستا سەلامەتە"
دوا بەدوای تەقینەوەکانی کەرکووک، زنجیرەیەک تەقینەوە شارۆچکەی دووز خورماتویان گرتەوە،
تاهیر محمد، بەڕێوەبەری بنکەی ئاسایشی دووز خورماتوو پێی راگەیاندین" ژمارەی کوژراوان 7 کەسە کە دوانیان ژنن و ژمارەی بریندارانیش 83 کەسن."
بەڕێوەبەری بنکەی ئاسایشی دووز گوتیشی" ئۆتۆمبێلێکی بۆمبرێژکراو چووەتە ناو فەوجی 2 ی پێشێشمەرگە و پێدەچێت پاسەوانەکان بە دەمانچەی بێدەنگ کوژرابن."
بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی ئازادی کەرکووک بە رووداوی راگەیاند " لەهەولێرەوە 8 ئۆتۆمبێلی فریاکەوتن گەیشتوونەتە کەرکووک و بڕیارە هەندێ لە برینداران بەرەو نەخۆشخانەی ئیمێرجنسی هەولێر بگوازنەوە."
دوا بەدوای تەقینەوەکانیش، سەفین دزەیی گوتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند کە ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان لە کۆبوونەوەدان بۆ تاووتوێکردنی بارودۆخی پارێزگای کەرکووک.
وتەبێژى حکومەتى تورکیا دەڵى لە 13ى ئەم مانگەوە بریارى پێدانی تەلەفزیۆن بە ئۆجەلان لە زیندانى ئیمراڵى جێبەجێکراوە.
بولەنت ئارینج ،جێگرى سەرۆک وەزیران و وتەبێژى حکومەتى ئەنکەرە،لە پرێس کۆنفرانسێکدا رایگەیاند کە دواى ئەوەى سەرۆک وەزیرانى تورکیا رەجەب ئەردۆغان رەزامەندى دەربرى بۆ دانانى تەلەفزیۆن لە ژوورەکەى عەبدوڵا ئۆجەلان سەرۆکی زیندانیکراوی پارتی کرێکارانی کوردستان(پەکەکە)، بریارەکە جێبەجێکراوەو ئێستا ئۆجەلان دەتوانێت تەماشاى 12 کەناڵ بکات.
ئارینج ناوى کەناڵەکانیشى ئاشکرا کرد کە ١٢ کەناڵە و لەنێوانیشیاندا تەرەتە ٦ هەیە کە تەلەفزیۆنی دەوڵەتە بە زمانی کوردی پەخش دەکات: " TRT1، TRT 6، CNN Türk، Kanal 7، Samanyolu، Show tv، Kanal D، atv، Star، NTV، Ülke TV Kanal 24.”
هەروەها ئارینج باسى لە تایبەتمەندى تەلەفزیۆنەکە کرد و وتى شاشەکەی 42ى ئیڵ سى دییە.
دوێنێش، لە چوارچێوەی گفتۆگۆکانی ئەنقەرەو پەکەکە، محەممەد ئۆجەلان براى عبدوڵڵا ئۆجەلان سەردانى زیندانى ئیمراڵى کردو لە لێدوانێکیدا گوتى کە دانانى تەلەفزیۆنەکە لەسەر داواى حکومەت بووە نەک ئۆجەلان خۆى.
ئەمرۆ لە هەولێر ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان کۆبویەوەو راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە ئەمەش دەقەکەیەتی:
نیوه‌ڕۆی ئه‌مڕۆ 14-1 ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان به‌ئاماده‌بوونی هه‌موو ئه‌ندامانی و به‌سه‌رپه‌رشتی كۆسره‌ت ره‌سوڵ عه‌لی جێگری یه‌كه‌می سكرتێری گشتی له باره‌گای مه‌كته‌بی سیاسی له هه‌ولێر كۆبۆوه‌و به‌ساتێك وه‌ستان بۆ گیانی پاكی شه‌هیدان ده‌ستی پێكرد، هاوكات سه‌رجه‌م ئه‌ندامانی سه‌ركردایه‌تی هیوایان خواست هه‌ڤاڵ مام جه‌لال به‌زوویی چاكببێته‌وه‌و بگه‌ڕێته‌وه ناومان.
سه‌باره‌ت به ته‌ندروستی هه‌ڤاڵ مام جه‌لال:
له‌وباریه‌وه د.نه‌جمه‌دین كه‌ریم، ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی كه رۆژی هه‌ینی له‌ئه‌ڵمانیا سه‌ردانی سه‌رۆك تاڵه‌بانی كردبوو، ورده‌كاری به‌ره‌وپێشه‌وه‌چوون و باشتربوونی ته‌ندروستی سه‌رۆك تاڵه‌بانی بۆ ئه‌ندامان باسكرد. كه به‌ڕای ئه‌و تیمه پزیشكییه‌ی سه‌رپه‌رشتی چاره‌سه‌ره‌كه ده‌كات، دڵنیاییانداوه كه ته‌ندروستییه‌كه‌ی به‌شێوه‌یه‌كی باش به‌ره‌و چاكبوونه‌وه ده‌چێ و په‌ره‌سه‌ندنی باشی به‌خۆوه دیوه.
دواتر ئه‌جێندای كۆبوونه‌وه‌كه، هه‌ر سێ ته‌وه‌ری بارودۆخی عیراق، كوردستان و ناوخۆی یه‌كێتی خسته به‌رباس و لێكدانه‌وه، كه تیایدا بیست و پێنج ئه‌ندام به‌شداری گفتوگۆكانیان كرد.
بارودۆخی عیراق
كۆبوونه‌وه به‌شێوه‌یه‌كی تێروته‌سه‌ل په‌ره‌سه‌ندنه سیاسییه‌كانی عیراق و ئه‌وقه‌یرانانه‌ی كه به‌رده‌وام كه‌ڵه‌كه ئه‌بن تاووتوێكردو له‌و مه‌ترسیانه‌ی كۆڵییه‌وه كه به‌هۆی به‌رده‌وامی به‌لاڕێدابردنی حوكمڕانی عیراق هاتوونه‌ته ئاراوه، به‌تایبه‌ت له‌سه‌ر ئه‌و خۆپیشاندانانه وه‌ستا كه له چه‌ند پارێزگاو شارێكی عیراقدا رۆژ له‌دوای رۆژ په‌ره ده‌سێنن و بونه‌ته هۆی لاوازبوونی متمانه‌ی نێوان دوو تایفه سه‌ره‌كییه‌كه‌ی عیراق، له‌مڕوه‌وه كۆبوونه‌وه‌ی سه‌ركردایه‌تی، وێڕای ده‌بڕینی پشتگیری داخوازییه ده‌ستورییه‌كانی خۆپیشانده‌ران به‌تایبه‌ت ئه‌و داخوازییانه‌ی په‌یوه‌ندییان به راستكردنه‌وه‌ی ره‌وتی حوكمڕانی و خزمه‌تگوزارییه‌كانه‌وه هه‌یه، لێكدانه‌وه‌كانی پێشوتری مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتیشی په‌سندكرد كه كۆی قه‌یرانه‌كانی بۆ قه‌یرانی حوكمڕانی گه‌ڕاندۆته‌وه‌و چاره‌سه‌ره‌كه‌شی به راستكردنه‌وه‌ی ئاڕاسته‌و میكانیزمی حوكمڕانی به‌سته‌وه.
ئه‌ندامانی سه‌ركردایه‌تی له‌باره‌ی ئه‌و كه‌یسه گرنگه به شێوه‌یه‌كی وردو هه‌مه‌لایه‌نه، هه‌م به‌دواداچونیان بۆ رووداوه جیاجیاكانی په‌یوندیدار به‌ومه‌سه‌له‌یه‌كردو هه‌م سه‌رنج و بۆچوونی خۆیانیان پێشكه‌ش به كۆبوونه‌وه‌كه كرد بۆ چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و قه‌یرانه كه بێگومان كاریگه‌ری سلبی به‌سه‌ر بارودۆخی كوردستان و به تایبه‌ت ئه‌وناوچانه‌ی كوردستانه‌وه جێ ئه‌هێڵێ كه ده‌كه‌ونه ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم.
له‌مباره‌یه‌وه كۆبوونه‌وه‌ی سه‌ركردایه‌تی بڕیاریدا مه‌كته‌بی سیاسی میكانیزمێكی گونجاو دیاربكا بۆ چاودێریكردن و به‌دواداچوونی بارودۆخه‌كه‌و ئه‌گه‌ره‌كانی، هه‌روا كاریش بكات بۆ ئه‌وه‌ی له نێوان یه‌كێتی وپارتیدا دیدو سیاسه‌تێكی هاوبه‌ش له‌به‌رامبه‌ر قه‌یرانی عیراق گه‌ڵاڵه بكرێت و له‌گه‌ڵ هه‌موو لایه‌نه سیاسیه‌كانی كوردستانیش دیدو سیاسه‌ته‌كان یه‌كبخرێن.
هه‌ر له‌وباره‌وه كۆبونه‌وه پێیوابوو كه لایه‌نه كوردستانییه‌كان و به‌تایبه‌تیش یه‌كێتی و پارتی هه‌وڵه‌كانی خۆیان چڕتربكه‌نه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی چیتر ئه‌و قه‌یرانانه قووڵتر نه‌بنه‌وه‌و نه‌گه‌نه ئاستێك دۆخه‌كه له‌ده‌ست ده‌ربچێت، به‌تایبه‌ت كه‌ناكۆكی و ململانێ سیاسییه‌كان گواستراونه‌ته‌وه بۆ شه‌قام، كۆبوونه‌وه جه‌ختی له‌پاراستنی هاوپه‌یمانێتی و دۆستایه‌تییه‌كانی یه‌كێتی له‌گه‌ڵ لایه‌ن و پێكهاته جیاجیاكانی عیراق كرده‌وه وه‌ك فاكته‌رێكی گرنگ كار له‌سه‌ر به‌رده‌وام بوونیان بكرێ، هاوكات هه‌ڵوێستی نیشتمانی و په‌رۆشی مه‌رجه‌عه ئاینیه‌كانیشی به‌رز نرخاند.
هه‌ر له‌م كۆبونه‌وه‌یه‌دا ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی په‌رله‌مانتارانی یه‌كێتی له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عیراق راسپارد بۆ پاراستنی یه‌كده‌نگی هاوپه‌یمانی كوردستان و فراكسیۆنه‌كانی تری كوردستان له ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران، تا به‌یه‌ك هه‌ڵوێستی و یه‌ك ده‌نگییه‌وه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌یس و بابه‌تانه بكه‌ن كه ئه‌چنه ناو ئه‌جێندای كاری ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عیراقه‌وه.
بارودۆخی كوردستان:
ته‌وه‌ری دووه‌می كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیی بریتی بوو له‌تاووتوێكردنی بارودۆخی هه‌رێمی كوردستان و ئه‌و ناوچانه‌ش كه ئه‌كه‌ونه ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم. ته‌ئكیدی له‌سه‌ر ئه‌و سیاسه‌ته نه‌رم و كارایه كرده‌وه كه پێشوتر جه‌نابی مام جه‌لال به هاوكاری مه‌كته‌بی سیاسی و سه‌ركردایه‌تی دایڕشتبوو، كه ئه‌ویش پاراستن و تۆكمه‌تركردنی یه‌كڕیزی لایه‌نه سیاسییه‌كانی كوردستانه.
بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش ته‌ئكید له پاراستنی هاوپه‌یمانی ستراتیژی یه‌كێتی و پارتی كرایه‌وه‌و جه‌ختیش له‌سه‌ر به‌رده‌وامبوونی كاركردن له‌سه‌ر دۆسیه‌ی گه‌شه‌پێدانی رێكه‌وتنی ستراتیژی نێوان یه‌كیێتی و پارتی و ده‌ستبه‌كاربوونه‌وه‌ی لیژنه هاوبه‌شه‌كانی نێوان هه‌ردوولا كرایه‌وه.
هه‌روا كۆبوونه‌وه ته‌ئكیدی له‌سیاسه‌تی په‌ره‌پێدانی په‌یوه‌ندییه‌كانی یه‌كێتی كرده‌وه له‌گه‌ڵ لایه‌نه ئیسلامییه‌كان و لایه‌نه‌كانی تری كوردستانی عیراق، كه به‌رده‌وام بوون له‌سه‌ر سیاسه‌تی ئاساییكردنه‌وه‌و بنیاتنانی په‌یوه‌ندیێكی ته‌ندروست و دۆستانه له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانیش به‌شێكی ئه‌و سیاسه‌ته بڕیار لێدراوه‌یه.
له‌وباره‌وه سه‌رجه‌م ئه‌ندامانی سه‌ركردایه‌تی هاوڕابوون كه له‌به‌ر رۆشنایی هه‌لومه‌رجی ئێستاو ئه‌و رووداوانه‌ی له‌عیراق و ناوچه‌كه‌دا رووده‌ده‌ن، پرۆسه‌ی سیاسی كوردستان له‌و چه‌قبه‌ستنه ده‌ربازبكرێ كه به‌هۆی ئه‌و كه‌لێنه‌وه دروستبووه، كه له نێوان دیدو بۆچوونی حزبه سیاسییه‌كانی كوردستاندا هه‌یه، به‌تایبه‌ت له‌نێوان ئۆپۆزسیۆن و لایه‌نه‌كانی تردا، به یه‌كێتی و پارتیشه‌وه، له‌و باره‌یه‌وه ته‌ئكیدكرایه‌وه بۆ ئه‌و ئامانجه فراكسیۆنه‌كانی په‌رله‌مانی كوردستان ده‌توانن رۆڵی گرنگ بگێڕن له لێكنزیكردنه‌وه‌ی بۆچوونه جیاوازه‌كان و دۆزینه‌وه‌ی دیدی هاوبه‌شی هه‌مووان سه‌باره‌ت به‌و كه‌یسانه‌ی كه بوونه‌ته هۆی ساردی له په‌یوه‌ندی نێوان حزبه‌كانداو به‌رده‌وام نه‌بوونی كۆبونه‌وه‌كانیان.
هه‌ر له‌ته‌وه‌ری بارودۆخی كوردستاندا، گفتوگۆیه‌كی تێرو ته‌سه‌ل سه‌باره‌ت به‌و ناوچانه‌ی كوردستان كرا كه كه‌وتوونه‌ته ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم و بارودۆخه‌كه‌ی به مه‌ترسیدار وه‌سفكرد، كه حكومه‌تی عیراق تائێستا هۆكاره هه‌نووكه‌یی و هه‌میشه‌ییه‌كانی ئه‌و بارگرژی و مه‌ترسیانه‌ی چاره‌سه‌ر نه‌كردون، به‌تایبه‌ت مه‌سه‌له‌ی مادده‌ی 140، كۆبوونه‌وه‌ی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان پێیوابوو جێبه‌جێنه‌كردنی ئه‌و مادده ده‌ستورییه و سیاسه‌ته هه‌ڵه‌كانی حكومه‌تی عیراق له‌بواری حوكمڕانیدا، هۆكاری سه‌ره‌كی سه‌رهه‌ڵدانی ته‌واوی ئه‌و كێشه‌و قه‌یرانه هه‌نووكه‌ییانه‌ن كه‌له‌و ناوچانه دروستكراون، وه‌ك پێكهێنانی فه‌رمانده‌یی ئۆپه‌راسیۆنی دیجله‌و هێنانی هێزی سه‌ربازی و هه‌وڵدان بۆ تێوه‌گلاندنی له‌كێشه‌و ناكۆكیه سیاسیه‌كاندا.
بۆ چاره‌سه‌ركردنی بنه‌ڕه‌تی قه‌یرانی ئه‌و ناوچانه سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی رای وابوو ده‌ستپێكی چاره‌سه‌ر ئه‌وه‌یه فه‌رمانده‌یی گشتی سوپای عیراق هه‌موو ئه‌و بڕیارانه هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه كه بوونه‌ته هۆی سه‌رهه‌ڵدانی بارگرژییه‌كه‌و هه‌روا خۆ به‌دورگرتنی حكومه‌تی به‌غدایه له په‌نابردنه به‌ر سیاسه‌تی پشێوی نانه‌وه‌و ئاڵۆزكردنی باری ئه‌منی و سیاسی ئه‌و ناوچانه‌ی كوردستان، هاوته‌ریب بڕواشی وابوو كه چاره‌سه‌ری ریشه‌یی خۆی له جێبه‌جێكردنی مادده‌ی 140 دا ده‌بینێته‌وه.
بارودۆخی ناوخۆی یه‌كێتی
كۆبوونه‌وه‌ی سه‌ركردایه‌تی بارودۆخی یه‌كێتی و ئه‌و سیاسه‌ت و شێوه‌كاركردنه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی، له دوای نه‌خۆش كه‌وتنی هه‌ڤاڵ مام جه‌لال و سه‌فه‌ری ده‌ره‌وه‌ی بۆ چاره‌سه‌ر په‌سه‌ندكرد، ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی ئه‌و په‌یامه‌ی كه له‌لایه‌ن مه‌كته‌بی سیاسییه‌وه ئاڕاسته‌ی ناوخۆی یه‌كێتی و رای گشتی كوردستان و عیراق كرا، به په‌یامێكی به‌رپرسانه‌و دڵسۆزانه‌ی دایه قه‌ڵه‌م، هاوكات ته‌ئكیدیان له ره‌وتی یه‌كڕیزی و به‌یه‌كه‌وه كاركردن و پێكه‌وه بڕیاردان كرده‌وه كه‌بۆته بنه‌مای كاركردن له‌سه‌ره‌وه بۆ خواره‌وه، تا ئه‌و كاته‌ی هه‌ڤاڵ مام جه‌لال به سه‌لامه‌تی ئه‌گه‌ڕێته‌وه ناومان.
هه‌ر له‌م كۆبونه‌وه‌یه‌دا ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیی كادیرو ئه‌ندام ودۆست و لایه‌نگران و سه‌رجه‌م خه‌ڵكی كوردستانی دڵنیاكرده‌وه به‌یه‌كگرتووی و به‌یه‌كده‌ستی بۆ گه‌شه‌پێدانی یه‌كێتی و هه‌وڵدان بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌كانی كوردستان و عیراق كارده‌كه‌ن، سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی جارێكی تریش سوپاسگوزاری خۆی بۆ په‌رۆشی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵًكی كوردستان و عیراق و به‌ده‌نگه‌وه هاتنی حزب و لایه‌نه سیاسیه‌كان بۆ نه‌خۆشكه‌وتنی سه‌رۆك تاڵه‌بانی دووپاتكرده‌وه.
به‌م شێوه‌یه كۆبونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان دوای سێ سه‌عات گفتوگۆو هه‌ڵسه‌نگاندنی دۆخی سیاسی عیراق و كوردستان و ناوخۆی یه‌كێتی به‌سه‌ركه‌وتوویی كۆتایهات.
ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی
یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان
2013/1/14
باراك ئۆباما، سه‌رۆكی ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا له‌نامه‌یه‌كیدا كه‌ئاراسته‌ی جه‌لال تاڵه‌بانی, سه‌رۆك كۆماری عێراق وسكرتێری گشتی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستانی كرد نێگه‌رانی خۆی ده‌رباره‌ی تێكچونی باری ته‌ندروستی نیشاندا و هیوای زووتر چاكبونه‌وه‌ی بۆ خواست.
نوسینگه‌ی تایبه‌تی سه‌رۆك كۆماری عێراق بڵاویكرده‌وه كه ئۆباما نامه‌یه‌كی ئاراسته‌ی جه‌لال تاڵه‌بانی كردووه و هیوای چاكبونه‌وه‌ی بۆ خواستوه.
ئۆباما له نامه‌كه‌یدا، جه‌لال تاڵه‌بانی به دۆستی ئه‌مریكا و سه‌ركرده‌یه‌كی بزوێنه‌ری ناوچه‌كه وه‌سف ده‌كات و پێشی وایه كه ئه‌مریكا و عێراق به‌هۆی هه‌ڵوێسته‌كانى تاڵه‌بانیه‌وه سودی زۆری وه‌رگرتووه.
ده‌قی نامه‌كه‌ی ئۆباما بۆ جه‌لال تاڵه‌بانی :
خۆشه‌ویستم فه‌خامه‌تی جه‌نابی سه‌رۆك
هه‌ستێكی ناخۆش دایگرتم كاتێك هه‌واڵی نه‌خۆشكه‌وتنه‌كه‌ی ئه‌م دواییه‌تم بیست، جه‌نابی سه‌رۆك، به‌ڕێزت بۆ چه‌ندین ساڵ دۆستێكی گه‌وره‌ی ئه‌مریكا و سه‌ركرده‌یه‌كی بزوێنه‌ر بوی له‌عیراقی دیموكراتی نوێدا، ویلایه‌ته یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكا و عیراق و هاوبه‌شی نێوان وڵاته‌كانمان به‌هۆی هه‌ڵویستی جێگیرو سه‌ركردایه‌تی ژیرانه‌تان سودی زۆری وه‌رگرتووه، هیوای زوو چاكبونه‌وه‌ی خێراو ته‌واوتان بۆ ده‌خوازم.
جێگه‌ی ئومێدو هیوامه كه له‌ماوه‌یه‌كی نزیكدا بگه‌ڕێیته‌وه سه‌ره ئه‌ركه‌كانی خۆت بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین كاره‌كانی پێكه‌وه‌مان درێژه‌ى پێ بده‌ین بۆ بنیاتنانی هاوبه‌شی به‌رده‌وامی ستراتیژی نێوان وڵاته‌كانمان.
له‌گه‌ڵ رێزی زۆر
باراك ئۆباما
وته‌بێژی سه‌رۆكایه‌تى هه‌رێمی كوردستان رایده‌گه‌یێنێت هه‌رێمی كوردستان هه‌وڵده‌دات مافه‌كانی گه‌لی كورد له رۆژئاوای كوردستان پارێزراوبێت.
د.ئومێد سه‌باح، وته‌بێژی سه‌رۆكایه‌تى هه‌رێمی كوردستان له لێدوانێكدا بۆ (رادیۆ سه‌وا) جه‌خت له‌وه‌ده‌كاته‌وه"هه‌وڵه‌كانى هه‌رێمی كوردستان به‌رده‌وامه بۆ پاراستنى مافه ده‌ستووریی و فیدراڵییه‌كانى گه‌لی كورد له رۆژئاوای كوردستاندا".
د.ئومێد سه‌باح رایگه‌یاند، هه‌رێمی كوردستان هه‌موو جۆره هاوكاریه‌ك پێشكه‌ش به‌و ئاوارانه‌ده‌كات كه هاتوونه‌ته هه‌رێمی كوردستانه‌وه.
وته‌بێژه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان ره‌خنه له رێكخراوه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ده‌گرێت له‌وه‌ی " به‌كه‌می هاوكاری ئه‌و ئاوارانه ده‌كه‌ن كه له سووریاوه هاتوونه‌ته هه‌رێمی كوردستان".
هه‌وراز گوڵپی
نێچیرڤان بارزانی، له تازه‌ترین هه‌ڤپه‌یڤینیدا رایده‌گه‌یێنێت "ئه‌وله‌ویه‌تمان پشتبه‌خۆبه‌ستنه له‌چوارچێوه‌ی عێراقێكی نوێی فیدراڵدا". هه‌روه‌ها ده‌ڵێ "رۆژانه 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وت هه‌نارده ده‌كه‌ین و له‌و رێگایه‌وه پاره‌ی پێویست بۆ پێشخستنی كه‌رته‌كانی دیكه په‌یداده‌كه‌ین".
نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، له‌میانه‌ی هه‌ڤپه‌یڤینێكدا له‌گه‌ڵ سایتی (ماركۆپۆلیس) ئاماژه‌ده‌كات به‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستان له ماوه‌ی دوو ده‌یه‌ی رابردودا پێشكه‌وتنی مه‌زنی به‌ده‌ستهێناوه، به‌ڵام كاری زۆریش ماوه ئه‌نجامبدرێن بۆ زامنكردنی داهاتوویه‌كی خۆشگوزه‌ران بۆ گه‌لی كوردستان.
سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ده‌ڵێت:" ئاسته‌نگه نێوخۆییه‌كان به‌تێپه‌ڕینی كات زیاتر ده‌بێت چونكه گه‌له‌كه‌مان داوای خزمه‌تگوزاریی و كرداری زیاتر ده‌كه‌ن له حكومه‌تی خۆیان. چه‌ند ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر خزمه‌تگوزارییه سه‌ره‌كییه‌كانی وه‌كو ئاو و كاره‌با یه‌كێك بوو له خه‌مه سه‌ره‌كییه‌كان و پێداویستیه‌كانی گه‌له‌كه‌مان، ئه‌مڕۆ چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌كی وه‌كو شه‌فافیه‌ت بووه‌ته به‌شێكی سه‌ره‌كی خه‌مه‌كانی گه‌له‌كه‌مان، و ئێمه به‌رده‌وام له‌گه‌ڵ چه‌ندین رێكخراو و دامه‌زراوه‌دا له نێوخۆ و ده‌ره‌وه‌ی وڵات كارده‌كه‌ین بۆ په‌سه‌ندكردنی یاسایه‌كی پێویست بۆ نه‌هێشتنی چه‌ند كێشه‌یه‌كی وه‌كو گه‌نده‌ڵی و پێم وایه گه‌لی ئێمه پشتگیری له به‌رنامه‌كانمان ده‌كه‌ن و درك به‌وه‌ده‌كه‌ن هه‌وڵی له‌وجۆره كاتی ده‌وێت".
ماركۆپۆلیس كۆمپانیایه‌كی ئۆنڵاینی نێوده‌وڵه‌تی كه‌رتی تایبه‌ته و باره‌گاكانی له پاریسی پایته‌ختی فه‌ڕه‌نسایه و ئۆفیسی له ئه‌مریكا و به‌رازیل و كۆماری چیك هه‌یه، و پسپۆڕه له هه‌ڵسه‌نگاندنی بیزنسی كاریگه‌ری وڵاتان له‌رێگای ئه‌نجامدانی شیكاری كه‌رته ئابوورییه‌كان و كۆمپانیاكان و هه‌ڤپه‌یڤین و چیرۆكه هه‌واڵ. له‌سه‌ر پاشخانی 16 ساڵ له شیكاری نووسراو، له ساڵی 2007دا وه‌كو بیرۆكه‌یه‌كی ته‌واو نوێی سه‌ر تۆڕی ئینته‌رنێت، سایتی ماركۆپۆلیس دامه‌زرا.
له‌وه‌ڵامی پرسیاری ئه‌وه‌ی ئه‌وله‌ویه‌ته گه‌وره‌كان بۆ ریفۆرمی ناوخۆیی چین، بارزانی جه‌ختده‌كاته‌وه پشتبه‌خۆبه‌ستن له‌چوارچێوه‌ی عێراقێكی نوێی فیدراڵدا ئه‌وله‌ویه‌تێكی گه‌وره‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه و روونیده‌كاته‌وه له‌ماوه‌ی چه‌ند ساڵی رابردودا هه‌رێمی كوردستان توانیویه‌تی پیشه‌سازییه‌كی نه‌وت و گاز بۆ سوودی گشت عێراق دروستبكات و سه‌ركه‌وتنی سیاسه‌تی نه‌وتی هه‌رێمی كوردستانیش وایكردووه "ئه‌مڕۆ زیاتر له 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وت له ڕۆژێكدا هه‌نارده‌بكه‌ین و پاره‌ی پێویست بۆ پێشخستنی كه‌رته‌كانی دیكه‌ی وه‌كو كشتوكاڵ و ته‌ندرستی په‌یدابكه‌ین".
هه‌روه‌ها سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ئاماژه‌یكردووه به سیاسه‌تی وه‌به‌رهێنان و راكێشانی وه‌به‌رهێنه‌رانی بیانی بۆ هه‌رێمی كوردستان و رایگه‌یاندووه له‌وكاته‌ی له ساڵی 2006 ه‌وه ده‌سته‌ی وه‌به‌رهێنان دروستكراوه توانیویه‌تی به‌به‌های زیاتر له 22 ملیار دۆلار وه‌به‌رهێنان بۆ هه‌رێمی كوردستان بهێنێت و سیاسه‌تی حكومه‌ت له‌و رووه‌وه بریتیه له به‌رده‌وامبوون له جێبه‌جێكردنی یاسای وه‌به‌رهێنان كه ده‌بێـته‌هۆی گه‌شه‌كردنی كه‌رته‌كانی دیكه و راكێشانی وه‌به‌رهێنانی زیاتر بۆ هه‌رێمی كوردستان و ئه‌وه‌ش یارمه‌تیده‌رده‌بێت له پێشخستنی هه‌موو عێراقدا.
سایتی رووداو دواتر ده‌قی هه‌ڤپه‌یڤینه‌كه له زمانی ئینگلیزییه‌وه وه‌رده‌گێڕێت.
له ئینگلیزییه‌وه: دانا ته‌یب مه‌نمی
له‌باره‌ى پرسی كورد له رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست، ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه ناوه‌ندى جه‌زیره بۆ لێكۆڵینه‌وه به هاوكارى له‌گه‌ڵ ناوه‌ندى عێراق بۆ لێكۆلینه‌وه‌ى ستراتیژى سیمینارێكى گفتوگۆی له ده‌وحه‌ى پایته‌ختى قه‌ته‌ر ئه‌نجام ده‌دات.
له‌و سیمیناره‌دا ژماره‌یه‌ك شاره‌زا و مامۆستاى زانكۆ و كه‌سایه‌تى سیاسی تایبه‌ت به دۆسیه‌ى كورد به‌شداریان كردوه و گفتوگۆش له‌باره‌ى پرسی كورد ده‌كه‌ن، كه ئێستا بووه‌ته ئامرازێكی كێشه هه‌رێمیه‌كانى وڵاتانى رۆژهه‌ڵات، هه‌روه‌ها لێكۆلینه‌وه‌ش له‌و بوارانه ده‌كرێت كه له رێگه‌ى ئه‌و پرسه‌وه ده‌ستێوه‌ردانى ده‌ره‌كى جیاواز دروستبووه و بارودخێكى به‌رده‌وامیشى بۆ كێشه‌كانى ناوخۆیی و كاره‌ساتی مرۆیی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ناسه‌قامگیرى له ناوچه‌كه‌دا به‌دواى خۆیدا هێناوه.
گفتوگۆش له‌سه‌ر ئه‌و هه‌ست و كاره جدیانه‌وه ده‌كرێت كه ماوه‌ى چه‌ند مانگێكه وڵاتانى رۆژهه‌ڵاتی به‌خۆیه‌وه سه‌رقاڵ كردوه و هه‌وڵى دۆزینه‌وه‌ى چاره‌سه‌رێكى به‌رده‌وام بۆ پرسی كورد ده‌ده‌ن، بڕیاریشه لێكۆڵینه‌وه و گفتوگۆى وردیش له‌باره‌ى پرسی كورد له‌هه‌ریه‌ك له وڵاتانى توركیا و عێراق و ئێران و سووریا بكرێت.
له سیمیناره‌كه‌دا هه‌ریه‌ك له جوتیار عه‌قراوى و عه‌بدولحه‌كیم خه‌سرۆ مامۆستایانى زانكۆى سه‌لاحه‌دین و عه‌بدولباست سه‌یدا، سه‌رۆكى پێشووى ئه‌نجوومه‌نى نیشتمانى سووریا و جۆرج سه‌بره سه‌رۆكى ئێستاى ئه‌و ئه‌نجوومه‌نه و زافر عانى، كه‌سایه‌تى سیاسی عێراقی و چه‌ند ئه‌كادیمیه‌كى دیكه به‌شداریان تێدا كردوه.
حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بڕیار ده‌دات به زووترین كات هاوكارى ره‌وانه‌ى رۆژئاوای كوردستان بكات و سه‌ره‌تاش له رێگاى كه‌شتییه‌وه ده‌بێت تاوه‌كو پردێكى كاتى داده‌ندرێت.
سه‌فین دزه‌یى، گوته‌بێژى حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به (رووداو) راگه‌یاند، به‌هۆى دابه‌زینى پله‌ى گه‌رما و زۆرى به‌فر بارین. حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بڕیاریدا به زووترین كات خواردن و سووته‌مه‌نى ره‌وانه‌ى رۆژئاوای كوردستان بكات.
سه‌فین دزه‌یى، قه‌باره‌ى هاوكارییه‌كانى نه‌خسته‌ڕوو، به‌ڵام گوتى "بڕیارى ره‌وانه‌كردنی هاوكارى دراوه و له نزیكترین كاتدا ره‌وانه‌یان ده‌كه‌ین، رۆژانه هاوكارى حكومه‌ت و رێكخراوه‌كانى خێرخوازى به كه‌شتى ره‌وانه‌ده‌كرێن، به‌ڵام جیاوازن له‌و هاوكارییه‌ى كه حكومه‌ت بڕیارى له‌سه‌ر داوه".
گوته‌بێژى حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان روونیده‌كاته‌وه "له‌به‌ر پێویستى خه‌ڵكى رۆژئاوای كوردستان بۆ خواردن و سووته‌مه‌نى، حكومه‌ت بڕیارى دا هاوكارییه‌كى به‌په‌له و له رێگه‌ى كه‌شتییه‌وه ره‌وانه‌بكرێت تاوه‌كو پردێكى كاتى له نێوان هه‌رێمى كوردستان و رۆژئاوایى كوردستان داده‌ندرێت".
وەک نارەزایی دەربڕین لەسەر روودانی کوشتنی سێ ژنە چالاکوانەکەی باکووری کوردستان لە فەڕەنسا، بە بەشداری ژمارەیەک لە رێکخراوەکانی کۆکەڵگای مەدەنی و کوردی بەشەکانی دیکەی کوردستان، خۆنیشاندانێک لە پارکی منارەوە بۆ بەردەم کونسوڵخانەی فەڕەنسا لە شاری ھەولێر بەڕێوەچوو، دواتر یاداشتێک درایە کونسوڵخانەی فەڕەنسا کە روونکردنەوە لەسەر ئەو تاوانە بدەن و ناوی ئەو لایەن و گروپە ئاشکرا بکەن کە دەستیان لە پشت ئەو رووداوەوە ھەیە.
کونسوڵی فەرنسا لە شاری ھەولێر بۆ خۆنیشاندەران گوتی" دامودەزگا ئەمنییەکانی فەرەنسا بەردەوامن لە دۆزینەوەی بکەرانی رووداوەکەو گەیاندنیان بە دادگا ".
گوتیشی" ھەرکەسێک لە دەزگاکانی فەرەنسا لە بەرامبەر ئەو تاوانە کەمتەرخەم بێت سزا دەدرێت".
شەوی چوارشەممە لەسەر پێنج شەممە، ساکینە جانسز، یەک لە دامەزرێنەرانی پارتی کرێکارانی کوردستان PKK و فیدان دۆغان، نوێنەری کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان KNK و لەیلا سۆیلەمەز لە لایەن چەند کەسێکی نەناسراوەوە لە ناوچه‌ى گاره دونوردى پاریس کوژران.
ئەو رووداوە کاردانەوەیەکی گەورەی لە ناوخۆی کوردستان، تورکیا و جیهان بەدوای خۆیدا هێنا و لە زۆربەی شار و شارۆچکەکانی هەرێمی کوردستان و هەندێک وڵاتی ئەورووپی خۆپێشاندانی ناڕەزایەتی بەڕێوە چوو.
رووداۆ/ سەهین موفتی
تۆڕى كۆمه‌ڵایه‌تى فه‌یسبووك له سیسته‌مه‌كانى خۆیدا چه‌ند مه‌رجێكى بۆ به‌شداربووانى داناوه، زۆر جار له‌به‌ر دانانى وێنه‌ى هه‌ندێ سه‌ركرده‌ى كورد فه‌یسبووك په‌یجى به‌شداربووانى بلۆك كردووه بۆ ماوه‌یه‌ك یان وێنه‌كانى ره‌شكردووەته‌وه.
یه‌ك له به‌شداربووانى تۆڕى كومه‌ڵایه‌تى فه‌یسبووك به (رووداو)ى راگه‌یاند "دواى ئه‌وه‌ى سێ ژنه ساسه‌تمه‌دارى كورد له فه‌ره‌نسا گیانیان له‌ده‌ستدا منیش وه‌كو دڵسۆزییه‌ك وێنه‌ى ساكینه جانسز له‌سه‌ر پرۆفایله‌كه‌م دانا، نامه‌یه‌كم بۆهات له فه‌یسبووكه‌وه و داوام لێكرا وێنه‌كه لابه‌م من كه لام نه‌برد دواتر خۆیان لایان برد".
پێشتریش چه‌ند جارێك به بیانوى ئه‌وه‌ى وێنه‌كان ئاماژه‌ن بۆ توندوتیژى و لادان له مه‌رجه‌كانى به‌كارهێنانى فه‌یسبووك، ده‌سته‌ى به‌ڕێوه‌به‌رانى فه‌یسبووك به‌شداربووانى سزاداوه به‌وه‌ى كه وێنه‌كانی لابردووه و بلۆكى كردوون بۆ ماوه‌یه‌ك نه‌توانن كومێنت و لایكى بابه‌ته‌كانى نێو تۆڕه‌كه بكه‌ن به تایبه‌ت وێنه و ڤیدیۆى په‌یوه‌ندیدار به پارتى كرێكارانى كوردستان PKKوە هه‌یه.
بڕیاره دوای كۆبوونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ حیزبه كوردستانییه‌كان بۆ گفتوگۆكردن له‌باره‌ى چاره‌سه‌ركردنى ته‌نگژه‌ی ئێستای عێراق، مه‌سعود بارزانی، سه‌رۆكى هه‌رێمی كوردستان ده‌ستپێشخه‌رییه‌ك بخاته روو.
حه‌سه‌ن جیهاد، ئه‌ندامی لێژنه‌ی ئاسایش و به‌رگری له ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق، به (رووداو)ى راگه‌یاند "دوای كۆبوونه‌وه‌ی هه‌ردوو مه‌كته‌بی سیاسی پارتی و یه‌كێتی بڕیاردرا كه سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان دوای گفتوگۆكردن له‌گه‌ڵ حیزبه كوردستانییه‌كان ده‌ستپێشخه‌رییه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركردنى ئه‌و ته‌نگژه‌یه‌ی ئێستا عێراقی گرتووه‌ته‌وه بخاته روو".
ئه‌و په‌رله‌مانتاره كورده گوتیشی "به‌هۆى ئه‌وه‌ى كه دۆخی عێراق روو له مه‌ترسییه و پێویسته هه‌موو لایه‌نه‌كان هه‌ست به‌و به‌رپرسیاریه‌تییه بكه‌ن، بۆیه پێشبینی ده‌كرێ دواى كۆبوونه‌وه‌ی بارزانی له‌گه‌ڵ حیزبه كوردستانییه‌كان، ده‌ستپێشخه‌رییه‌ك بخاته روو".
له‌باره‌ى ئه‌گه‌ر به‌كارهێنانی هێز له بڵاوه‌كردنی خۆپێشانده‌ران گوتی "كاره‌ساته ئه‌گه‌ر سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق به‌و شێوه‌یه بیر بكاته‌وه، چونكه ده‌بێ بیر له گفتوگۆكردن و جێبه‌جێكردنی داواكاری خۆپێشانده‌ران بكات، نه‌ك به‌كارهێنانی هێز".
دواى گرتنى پاسه‌وانه‌كانى رافیع عیساوى، وه‌زیری دارایی عێراق له 20 ی مانگی رابردوو له‌لایه‌ن هێزێكی تایبه‌ته‌وه دۆخی سیاسی عێراق ئاڵۆزتر بوو و كاردانه‌وه‌ى سیاسی لێ كه‌وته‌وه، له‌لایه‌كی دیكه‌شه‌وه شه‌پۆلێك خۆپێشاندان و ناڕاه‌زیه‌تی و یاخیبوونی مه‌ده‌نی زۆرینه‌ى شاره‌كانى سه‌ر به‌پارێزگه‌ى ئه‌نبار، تكریت و موسڵی گرته‌وه و تا ئێستاش به‌رده‌وامه.
ماوه‌ی چه‌ند رۆژێكه حكومه‌تی عێراق ده‌روازه‌ی تڕێبلی سنووری له‌گه‌ڵ ئوردن به‌فه‌رمی داخستووه و هه‌روه‌ها دوێنێش هه‌ردوو ده‌روازه‌ی سنووری ره‌بیعه و مونزیرییه داخست.
دوای بڵاوبوونەوەی وێنەی منداڵێک لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک، ئیمارات و سعودیە بڕی 15 ملیۆن دۆلاریان بۆ هاوکاری پەنابەرانی سووریا تەرخان کرد.
بەگوێرەی هەواڵێکی رۆژنامه‌ى (ئەلخەلیج) ى ئیماراتى، شێخ خەلیفە بن زاید ئەلنھیان، سەرۆکی ئیمارات بڕیاریدا كه 5 ملیۆن دۆلار ته‌رخان بكات بۆ هاوكارى كردن و گه‌یاندنى پێداویستى مرۆیى بۆ په‌نابه‌رانى سووریا له ئوردن كه دووچارى ئه‌و زه‌ره‌ر و زیانانه هاتوون به هۆى ئه‌و سه‌رماوسۆڵه‌یه‌ى رووى له ناوچه‌كه كردووه.
هەروەها، شا عەبدوڵڵای پادشای سعودیە فه‌رمانى به وه‌زاره‌تى دارایى وڵاته‌كه‌ى كردووه كه هاوكارى پێویست بۆ لێقه‌وماوانى خێوه‌تگاى زه‌عته‌ر له ئوردن دابین بكات به بڕى 10 ملیۆن دۆلار .
ئه‌مه‌ش دواى ئه‌وه هات كه له تۆڕى كۆمه‌لایه‌تى فه‌یسبووك وێنه‌ى منداڵێك بڵاو بوویه‌وه كه له ژێر خێوه‌تێكی پڕ بەفر خه‌وتووه.
وەرگێڕان: ئه‌حمه‌د عه‌بدوڵڵ
کۆمەڵێک لە چالاکڤانانی سیاسی و مەدەنی و کەس و کاری زیندانیانی رۆژهەڵاتی کوردستان داوا دەکەن سزای لەسێدارەدانی لوقمان و زانیار مورادی هەڵبوەشێندرێتەوە.
زانیار و لوقمان مورادی زیاتر لە سێ ساڵە بە تۆمەتی کوشتنی کوڕی پێشنوێژ (ئیمام)ی شاری مەریوان گیراون و بە تاوانی شەڕکردن لەگەڵ خوا و ئەندامێتی لە پارتێکی کوردی نەیاری کۆماری ئیسلامی سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپاوە.
زانیار و لوقمان دوای دەرچوونی سزای لە سێدارەدانیان نامەیەکیان بڵاو کردەوە و باسی ئەوەیان کردووە کە لەژێر ئەشکەنجەدا ناچارکراون دان بە تاوانەکەدا بنێن.
بەپێی قسەکانی ئیقبال مورادی باوکی زانیار، ئەم دوو زیندانییە سیاسییەی کورد لە رۆژی یەکشەممەوە بۆ جێگایەکی نادیار گواستراونەوە و هیچ هەواڵێکیان لەبارەوە نازانن.
باوکی زانیار مورادی زۆر نیگەرانی چارەنووسی کوڕەکەیەتی و بە کەمپینی نێودەوڵەتی مافی مرۆڤی راگەیاندووە ئەگەری زۆرە لە چەند رۆژی داهاتوودا ئەو دوو زیندانییە لەسێدارە بدرێن. ئیقباڵ دەڵێت کە کوڕەکەی بێتاوانە و نەخراونەتە بەردەم دادگایەکی دادپەروەرانەوە.
وەک ناڕەزایییەک بەرامبەر لە سێدارەدانی ئەم دوو گیراوە کوردە، 750 چالاکڤانی سیاسی و مەدەنی و کەسوکاری زیندانییان لەنامەیەکدا کە واژۆشیان کردووە، داوا دەکەن سزای لەسێدارەدان لە کوردستان هەڵبوەشێندرێتەوە. لە نامەکەدا ناوی چەندین زیندانییان هێناوە کە سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپاوە و لەوانە ناوی عەلی و رزگار ئەفشاری وحەبیبوڵڵا گوڵپەری پور هاتووە.
لە نامەکەدا هاتووە "هۆشداری دەدەین لە زیادبوونی توڕەیی و بێزاری لەناو کۆمەڵگادا. لەسێدارەدانی سیاسی واتە وێرانکردنی زەمینەی پێکەوە ژیانی کۆمەڵایەتی". ئەو 750 چالاکڤانەی رۆژهەڵاتی کوردستان داواکارن دەسبەجێ سزای لە سێدارەدان رابگیرێت.
عەتا نەسیری، كە رۆژگارێك دژی سیاسەتەكانی د.عەبدولڕەحمان قاسملۆی سكرتێری تیرۆركراوی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران بووە، مۆنۆمێنتێك بۆ قاسملۆ لە شوێنی تیرۆركردنی لە شاری ڤیەننای وڵاتی نەمسا دادەنێت، بەڵام دەڵێ “هەندێك كەسی فاشیست” هەوڵی شێواندنیان داوە.
عەتا، بەقسەی خۆی، لەساڵی 2007ەوە هەوڵیدا رەزامەندی حكومەتی نەمسا بەدەستبێنێ بۆ دانانی مۆنۆمێنتەكە، بەڵام هەموو جارێك داواكارییەكەی رەتدەكرێتەوە. بەرپرسانی نەمسایی پێیدەڵێن پەیوەندی باشیان لەگەڵ كۆماری ئیسلامیی ئێران هەیە و نایانەوێ ئەوە تێكبچێ.
عەتا دەڵێ دواتر نامەیەكی بۆ سەرۆك كۆماری نەمسا نووسی و ئەویش لە وەڵامدا گوتوویەتی “د.قاسملۆ دۆستی ئێمەیە و من چیم لەدەست بێت دەیكەم”. ئینجا لەكاتی یادكردنەوەی تیرۆری د.قاسملۆدا عەتا لەگەڵ وەزیری دەرەوەی نەمسا دادەنیشێ، ئەویش پێیدەڵێ دوای 19 ساڵ گەیشتووەتە سەر ئەو بڕوایەی كە “حكومەتی ئێران ئەو كوردانەی كوشتووە”.
نەسیری بە (رووداو)ی گوت دوای 5 ساڵ هەوڵدان، حكومەتی نەمسا رازیبووە بە دانانی مۆنۆمێنتەكە لەو شوێنەی د.قاسملۆی لێ تیرۆركراوە، “بەڵام ئەمجارە كێشەیان ئەوەبوو كە چی لەسەر بەردەكە دەنووسم”. دواتر حكومەتی نەمسا رازیدەبێ بنووسرێ “لێرە د.قاسملۆ رێبەری حیزبی دیموكراتی كوردستان و هاوڕێیانی، لەگەڵ فازڵ رەسووڵ بەدەستی تیرۆریستانی ئێرانی شەهیدكراون”.
عەتا باسی گوشارەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران بۆ دانەنانی مۆنۆمێنتەكە دەكات، كە هەم لەڕێگەی بنەماڵەكەیەوە لەئێران، یان “بەهۆی سەربازە ونەكانی حكومەتی ئێران لە نەمسا”وە دەستیان خستووەتە نێو كارەكانی تاوەكو پاشگەزی بكەنەوە. ئەو دەڵێ جارێك بە تەلەفۆنیش هەڕەشەیان لێكراوە.
عەتا نەسیری لە سەرەتای شۆڕشی گەلانی ئێران، بۆ ماوەی 3 ساڵ پێشمەرگەی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران بووە و لەو ماوەیەدا قاچێكی لەدەستداوە. دواتر بە هەوڵی د.قاسملۆ، لەگەڵ 10 كەسی دیكەدا، بۆ خوێندن نێردراوەتە دەرەوە و ماستەری لە كۆمەڵناسیدا بەدەستهێناوە. هەروەها لەگەڵ دوو نووسەری نەمسایی كتێبی (گرێكوێرەی كوردان)ی نووسیوە.
بەڵام عەتا لە ساڵی 1988، لە حیزبی دیموكرات جیادەبێتەوە: “بەهۆی هەندێ بۆچوونی سیاسییەوە ناكۆكیم لەگەڵ هاوڕێیان هەبوو، بۆیە لێیان جیابوومەوە”. بەڵام وەك خۆی دەڵێ “ئەمەكناسی بەرامبەر د.قاسملۆ منی هێنایە سەر ئەو بڕوایەی كە ئەو بەردەی بۆ دانێم”.
دیموكراتەكان هاوكاری عەتایان نەكردووە. ئەویش لەبەرئەوەی عەتا كەسی لە هەوڵەكەی خۆی ئاگادار نەكردووەتەوە. بەڵام ئەو دەڵێ دیموكراتەكان گرنگییەكی ئەوتۆیان بە كارەكەی نەداوە و بەشێوەیەك لە شێوەكان بێمنەتیان كردووە.
عەتا دەڵێ “لەگەڵ بەرپرسانی نەمسایی قسەم كردووە. داوام لێكردوون نووسراوی سەر بەردەكە بگۆڕین و ناوی بكوژەكانی لەسەر بنووسین، بەڵام تائێستا وەڵامیان نەداومەتەوە”.
دانانی ئەو مۆنۆمێنتە بەلای عەتاوە بۆیە بۆ كورد باشە “چونكە رۆژانە دەیان كەس دەیخوێننەوە”، بۆیەش “هەندێك كەسی فاشیست هەوڵی شێواندنیاندا. حیزبی سەوزەكان بە بەڵگەوە سەلماندوویانە كە دەستی ئێرانیشی تێدا بووە”.
- ئەمڕۆ شاندی دەمپارتی بۆ گەیاندنی پەیامی ئۆجەلان لەگەڵ ئاکپارتی کۆدەبێتەوە
- خراپترین دراوەکانی جیهان لە ساڵی 2024 دا
- تولای حاتەمئۆگیولاری: دیدار بەس نییە، دەبێت دەرگاکانی ئیمراڵی بکرێنەوە
- کامیان مەترسیدارترن: ئێران یان ئیخوان؟
- ههسهده و چەک؛ هاوکێشە سەختەکە لە بنیاتنانەوەی سوپای سوریادا
- ئیدارەی نوێی سوریە ئەمیرێكی پێشوی بەرەی نووسرەی وەك سەرۆكی دەزگای هەوالگریی سوریە دیاری كڕد
- وەزیری دەرەوەی روسیە دەلێ دەگەل ئیدارەی تازەی سوریە پەیوەندیمان هەیە
- ئیسرائیل فرۆكەخانەی نێودەولەتی سەنعا لە یەمەن بۆمباران كرد
- شاندێكی بالای عێراقی دەگەل ئیدارەی نوێی سوریە دیداری كرد
- دوای روخانی رژیم بەعسی ئەسد، عەلەوییەكان چییان بەسەر دێت
- وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل دەلێت: هێرشەكان دژ بە كوردەكان دەبێ بوەستێنرێن
- چیروکی نەبیستراویی ناو زیندانەكانی سوریە
- حشدی شەعبی هەرشە لە توركیەدەكات
- ترامپ دەلێ: لە هیچ لایەك قەبوول ناكەیین جێگرەوەی دۆلار بەرهەم بێنێت
- ناوەرۆكی دیداری نێوان وەزیری دەرەوەی ئێران و بەشار ئەسەد بلاوبووە
- فەرانسە رێگای بەكارهێنانی مووشەكی دورمەودای بە ئوكرایین دا كە لە دژی روسیە بەكاری بێنێت
- جۆزف بۆرێل دەلێ: بیرت لە لێواری دارماندایە
- ئەگەری هێرشی ئیرائیل بۆ سەر عێراق هەیە
- گڕۆسی لە تاران: پێشگرتن لە "جەنگ" پەیوەستە بە "ئەنجامی بەرجەستە"ی دانوستانەکانەوە
- لیژنەیەکی نەتەوە یەکگرتووەکان داوای هەڵوەشاندنەوەی سزای لەسێدارەدانی وەریشە مورادی دەکات
- پیرۆزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی جێژنی پیرۆزی قوربان
- پەیامی پیرۆزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی پێنجەمین کۆنگرەی ئاسایی هەدەپە
- پەیامی پیرۆزبایی بزوتنەوەی کۆماریخوازی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی جێژنی ڕەمەزانی پیرۆزەوە
- راگەیەندراوی بزووتنەوەی کۆماریخوازان بەبۆنەی رۆژی جیهانی کرێکاران
- بزووتنەوی کۆماریخوازان ئیدانەی هێرشەکانی رێژیمی تورکیە بۆ سەر باشووری دەکا
