سیروس عزیزی
سیاچمانه یکی از ترانه های دنیای پهناور موسیقی باستانی اورامان است و اصالتا متعلق به نواحی اورامی زبان کردستان است،این آواز و نوا را در هیچ جای دیگری از این کره خاکی نمیتوان شنید،برای پی بردن به اصالت و تعلق داشتن هر چیزی به یک منطقه همین بس است.سیاچمانه نوای آشنا و برخواسته از دل منطقه اورامان استان کردستان است که بدون نیاز به هیچ ابزار و ادوات موسیقی و یا دستگاهی شکل میگیرد و صرفا حنجره شخص خواننده اصلی ترین نقش را در آن ایفا میکند و از عجایب هنر موسیقی اورامی در اینجاست که به کار بردن ادوات موسیقی در آن اجباری نیست و همین امر باعث شده که هر کس نتواند آواز اورامی سیاچمانه بخواند زیرا کسی که میخواهد موسیقی اورامی سیاچمانه بخواند باید دارای حنجره قوی باشد که تارهای صوتی حنجره اش ریتم و موسیقی آواز را بنوازند.
در کتاب برهان قاطع درباره وجه تسمیه هورامان نظریه های متفاوت وجود دارد. میگوید:اورامن نوعی خوانندگی و گویندگی می باشد و شعر آن به زبان پهلوی است.شمس قیس رازی صاحب کتاب المعجم فی معابیر الاشعار العجم(سده هفتم هجری) میگوید خوشترین آواز فهلویاتی است که ملحونات آنرا اورامنان مبخوانند و اهل دانش ملحونات این وزن را ترانه نام کرده اند و شعر مجرد آنرا دوبیتی خوانند.طبق گفته قیس رازی فهلویات یعنی اشعاری را که با آواز خوانده میشده است لحن اورامن یا اورامنان گفته اند….لحن اورامی و بیت پهلوی……زخمی رود و سماع خسروی.
آوازهای اورامی بخصوص سیاچمانه در نزد مردم اورامان جایگاه والایی دارد و آنرا از کهن ترین میراث فرهنگی خویش محسوب می نمایند.یکی از خصوصیات زبان اورامی کامل بودن دستوری