فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

bashar asad1

 

بەشار ئەسەد، سەرۆکی سووریا لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ کەناڵی (ئەلمەنار)ی زمانحاڵی حیزبوڵڵای لوبنان رایگەیاند: "حکومەتی سووریا بەشێكی رۆکێتی بەرگریی هەوایی (S300) دەستکەوتووە و بەشەکەی دیکەشی لە داهاتوویەکی نزیکدا بەدەستدەهێنین".

دوای ئەوەی یەکێتیی ئەورووپا گەمارۆی چەکی لەسەر سووریا هەڵگرت بۆ هەناردەکردنی چەک بۆ هێزی ئۆپۆزسیۆن، حکومەتی رووسیا رایگەیاند: "ئەم بڕیارەی یەکێتی ئەورووپا، هەوڵەکانی ئەمریکا و رووسیا بۆ رێکخستنی کۆبوونەوەی جنێڤ لە مانگی داهاتوو بۆ کۆتاییپێهێنانی جەنگی سووریا ئاڵۆزتر دەکات".

حکومەتی رووسیا رایگەیاندووە، كە بەردەوام دەبێت لە هەناردەکردنی چەک بەتایبەتی مووشەکی S300 بۆ پشتگیریکردنی رژێمی سووریا دژ بە ئۆپۆزسیۆنی ئەو وڵاتە.

هاوکات ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، فەرەنسا و ئیسرائیل داوایان لە رووسیا کرد هەناردەکردنی چەک بۆ رژێمی سووریا رابگرێت.

بەرپرسانی ئیسرائیل رایانگەیاند: هەناردەکردنی مووشەکی S300 گەورەترین مەترسییە بۆسەر وڵاتی ئیسرائیل، بۆیە لەکاتی هەناردەکردنیدا وەڵامیان دەبێت.هاوكات وەلید موعەلیم، وەزیری دەرەوەی سووریا، بۆ تەلەفزیۆنی ئەلمەیادینی سووری رایگەیاند "ئەگەر ئیسرائیل هێرش بکاتەوە سەر خاکی سووریا، ئێمەش وەڵامی خۆمان دەبێت".

مووشەکی S300 دەتوانێت لە دووری ٢٠٠ کیلۆمەتر ئامانجی خۆی بپێکێت و لەلایەن رووسیاوە فرۆشراوە بە رژێمی سووریا.

31/05/2013

rudaww

 

محەممەد رەزا عارف، پاڵێوراوی سەرۆک کۆماری ئێران نوێنەری پێشووی شارەکانی سەردەشت و پیرانشار لە پەرلەمانی ئێران وەکو جێگری خۆی بۆ کاروباری نەتەوەکان هەڵدەبژێرێت.

ئێوارەی ئەمڕۆ پێنجشەممە (30ی ئایار) چالاکڤانانی سیاسی کورد و سوننی نیشتەجێی تارانی پایتەختی ئێران لەگەڵ محەممەد رەزا عارف، پاڵێوراوی هەڵبژاردنەکانی ئێران کۆبوونەوە.

لەو کۆبوونەوەدا حاسڵ داسە، چاودێری سیاسی کورد و نوێنەری پێشووتری شارەکانی سەردەشت و پیرانشار لە پەرلەمانی ئێران بە دەنگی بەشداربووانی کۆبوونەوەکە وەکو جێگری ئەو پاڵێوراوە بۆ کاروباری نەتەوەکان هەڵبژێردرا.

حاسڵ داسە بە (رووداو)ی راگەیاند کە لەو کۆبوونەوە لە رەهەندی جیاوازەوە باس لە پرسی نەتەوە و ئایینە جیاوازەکان لە ئێراندا کراوە و ئەو پاڵێوراوەش پێشوازی تەواوی لە پێشنیارەکانیان کردووە.

ئەو هەروەها کۆبوونەوەی ئەمڕۆ و بڕیارەکانی بە دەسکەوتێکی گرنگ بۆ کورد دەزانێت و دەڵێت "تاوه‌كو ئێستا هیچ پاڵێوراو یا سەرۆک کۆمارێکی ئێران ئامادە نەبووە پۆستی وەزیر لەسەر بنەمای شوناسی نەتەوەیی بداتە کوردێک".

31/05/2013

barzani u cegri wazareti darewai usa

 

ئێوارەی دوێنێ لە سەلاحەدین مەسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان پێشوازی لە فیڵ جۆردەن ڕێکخەری نوێی کۆشکی سپی و برێت مەکگوورک جێگری یاریدەدەری نوێی وەزیری دەرەوەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا بۆ کاروباری عێراق و ئێران و شاندێکی یاوەریان کرد.

لە دیدارێکدا سەرەتا سەرۆک بارزانی بەخێرھاتنی شاندی میوانی کرد و ڕێکخەری نوێی کۆشکی سپی کە یەکەم جارە سەردانی عێراق و ھەرێمی کوردستان دەکات داوای کرد کە بیروبۆچوونی سەرۆک بارزانی لەمەڕ دوا پێشھاتە سیاسییەکانی عێراق بزانێت.
دواتر سەرۆک بارزانی ڕوانگەی ھەرێمی کوردستانی لەبارەی پەیوەندییەکانی نێوان ھەرێمی کوردستان و عێراقی فیدڕاڵ بە شاندی میوان ڕاگەیاند و ئەوەشی دووپات کردەوە کە کورد دواکاریی سیاسی و دەستووریی خۆی ھەیە بەڵام ھیچ کات نابێتە لایەنێک لە ململانێی تاییفی نێوان لایەنە عێراقییەکان.
لە تەوەرێکی دیکەی دیدارەکەدا بارودۆخی سیاسیی ناوچەکە و پڕۆسەی ئاشتی لە تورکیا و بارودۆخی ئاڵۆزی سووریا تاوتوێ کرا.

pna

31/05/2013

maclisi eran-

 

هەڵبژاردنی سەرۆکی پەرلەمانی ئێران بۆ ساڵی داهاتوو لە حاڵێکدا بەڕێوەچوو کە هیچکام لە نوێنەرانی کورد خۆیان بۆ ئەم پۆستە نەپاڵاوتووە.

عەلی لاریجانی دوێنێ سێشەممە (28ی ئایار) لە لایەن ئەندامانی پەرلەمانی ئێران بۆ ساڵی داهاتوو هەڵبژێردرا.

بە پێی پێڕەوی نێوخۆی پەرلەمانی ئێران، هیچ مەرجێک بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکی پەرلەمان نییە و هەموو ئەندامانی پەرلەمان دەتوانن خۆیان بۆ بەدەست هێنانی ئەو پۆستە بپاڵێون.

لە ماوەی ٩ خولی پێشوودا ٣٢ جار سەرۆکی پەرلەمان هەڵبژێرداوە، بەڵام تاوه‌كو ئێستا هیچکام لە نوێنەرانی کورد خۆیان بۆ ئەو پۆستە نەپاڵاوتووە.

حاسڵی داسە، نوێنەری پێشووتری پەرلەمانی ئێران لەم بارەوە بە (رووداو) دەڵێت "بۆ زۆریەک لە پۆستە باڵاکانی ئێران مەرج دانەنراوە، بەڵام یاسایەکی نەنووسراو هەیە کە ناهێڵێت کورد ئەو پۆستانە بەدەست بهێنن".

ئەو ئاماژە بەوەش دەکات کە لە خولی شەشەمدا نوێنەرێکی کورد بۆ لێژنەی سەرۆکایەتی پاڵێوراوە، بەڵام جگە لە نوێنەرانى کورد هیچ کەسێکی دیکە دەنگی پێ نەداوە.

نوێنەری پێشووتری شارەکانی سەردەشت و پیرانشار هەروەها پێیوایە کە لە ئێراندا متمانە بە کورد ناکرێت و پۆستی باڵای پێ ناسپێردرێت.

هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئێران هەر چوار ساڵێک جارێک بەڕێوە دەچێت و کۆتایی مانگی ئایار سەرۆکی پەرلەمان بۆ ماوەی یەک ساڵ هەڵدەبژێردرێت. لە کۆی ٢٩٠ ئەندامی پەرلەمانی ئێران ١٨ کەسیان کوردن.

30/05/2013

zmanni kurdi

 

رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە بەیاننامەیەکی فەرمیدا داوا لە دەوڵەتی ئێران دەکات کە مافی نەتەوەکان لەو وڵاتەدا رەچاو بکات و دەرفەت بەو نەتەوانە بدرێ کە بە زمانی دایکییان بخوێنن.

لێژنەی مافە ئابووری، کۆمەڵایەتی و کەلتورییەکانی لە بەیاننامەیەکدا کە دوێنێ سێشەممە (28ی ئایار) بڵاوکراوەتەوە دەڵێت "لە ئێراندا مافی کەمینە نەتەوەییەکان پێشێل دەکرێت و دەوڵەتی ئێران دەبێ هەوڵ بدات لە بواری ئابووری ئەو ناوچانە قەرەبوو کاتەوە".

لەو بەیاننامەیەدا هەروەها هاتووە "کورد، عەرەب، ئازەری و بەلوچەکان لە ئێراندا ناتوانن بە زمانی خۆیان بخوێنن و بنووسن، دەبێ هەوڵ بدرێ کە ئەم مافەیان بۆ بگەڕێتەوە و هەروەها پشتیوانی لە چاپ و بڵاوکردنەوەی کتێب و گۆڤار بەو زمانانە بکرێت".

لە مادەکانی ١٥ و ١٩ی یاسای بنەڕەتی ئێراندا رێگە بە نەتەوەکانی دیکە وەکوو کورد، عەرەب، ئازەری، بەلوچ دەدرێت کە وێڕای زمانی فارسی لە خوێندگاکان زمانی دایکیشیان بخوێنن. ئەو یاسایە تاوه‌كو ئێستا جێبەجێ نەکراوە.

30/05/2013

jni rusi u pkk7-390x288

 

ژنێكی روسی بەناوی “گالینا فیودرۆفنا” دانیشتووی شاری تامبۆفبۆ ئازادی ئۆجالان 11 هەزار واژۆ كۆدەكاتەوە، لەچوارچێوەی كەمپینی نێونەتەوەیی كۆكردنەوەی واژۆ بۆ ئازادی ئۆجالان لە روسیا.

گالینا فیدرۆفنا لەفیدراسیۆنی روسیا و لەشاری تامبۆف رایگەیاند لەچوارچێوەی كەمپینی نێونەتەوەیی ئازادی بۆ ئۆجالان، بەپێی توانای خۆی واژۆی كۆكردوەتەوە .

فیدرۆفنا دەڵێت “من خەباتی كۆمەڵایەتی دەكەم. بەو بۆنەشەوە لەنزیكەوە كێشەی كورد چاودێری دەكەم. لەمسكۆ كۆمیتەیەك بۆ ئازادی ئۆجالان دامەزراوە. لە تامبۆفیش كومیتەكە واژۆ كۆدەكاتەوە”.

ئەو ژنە روسیە بەپێویستی دەزانێت گەلی كورد پشتیوانی ئۆجەلان بكات‌و  وتی “بۆ گەلەكەی تێدەكۆشێت و گەلەكەی پێویستە پشتیوانی بێت، من ژمارەیەكی زۆر لەكتێبەكانی ئۆجالانم خوێندوەتەوە، نابێت وەها مرۆڤێك لەزینداندا بێت. من بۆ ئازادی ئۆجالان (11) هەزار واژۆم كۆكردوەتەوە “.

سەرچاوە؛ فورات نیوز

29/05/2013

nan u grani

لە چەند رۆژی رابردوودا "قەیرانی نان" رووی لە رۆژهەڵاتی كوردستان كردووە و ژمارەیەكی زۆر لە نانەواخانەكان بەهۆی نەبوونی ئاردەوە داخران و هەندێكیشیان بەرهەمیان كەمكردەوە.
ئەو قەیرانە شارەكانی سنە، مەریوان، شنۆ، دێگولان، بۆكان، مهاباد، پیرانشار، تیكاب و چەند ناوچەیەكی دیكەی گرتەوە و زۆربەی نانەواخانەكان داخران و ئەوانەشی كرابوونەوە، خەڵكێكی زۆر لەبەردەمیان نۆرەیان بەستبوو بۆ وەرگرتنی نان.
تا پێش جێبەجێكردنی گەڵاڵەی ئامانجداركردنی كۆمەكە داراییەكان (سوبسیدەكان)، نانەواخانەكان پشكی تەرخانكراوی ئاردیان هەبوو، بەڵام پاش جێبەجێكردنی ئەو گەڵاڵەیە، نانەواخانەكان بەپێی بڕی فرۆشتنی نان ئاردیان دەدرێتێ، ئەوەش زۆرجار كێشەیان بۆ دروست دەكات و ئاردی پێویستیان نییە بۆ موشتەرییەكانیان.
بەڵام حكومەتی ئێران بۆ ئەوەی پێش بە گرانی بەهۆی هەڵگرتنی یارمەتییە داراییەكان بگرێ، بڕێكی زیاتر ئاردی بۆ نانەواخانەكان تەرخانكرد.
پێشتر حكومەت یەك كیلۆ گەنمی بە 465 تمەن بە كارگەكانی ئارد دەفرۆشت و كارگەكانی ئاردیش كیلۆیەك ئاردیان بە 600 تمەن بە نانەواخانەكان دەفرۆشتەوە. بەڵام ئێستا بەهۆی گەمارۆكان و هەڵگرتنی یارمەتییە داراییەكان، نرخی گەنمیش گران بوو، حكومەت یەك كیلۆ گەنم بە 720 تمەن لە جوتیاران دەكڕێتەوەو بە 800 تمەن بە كارگەكانی ئاردی دەفرۆشێتەوە. 
ئەگەر ئارد لە بازاڕی ئازاد بكڕین ئەوە ناچارین نرخی نان زیاتر بكەین
لە ماوەی رابردوودا رۆژانە 400 كیلۆ ئارد دەدرایە نانەواخانەكان، بەڵام كارگەكانی ئارد بەردەوام هەوڵیان دەدا لەو بڕە كەمتر ئارد بدەنە نانەواخانەكان، خاوەنی نانەواخانەكانیش هەوڵیان دەدا كە بڕی زیاتریان دەستبكەوێ و لە هەمانكاتیشدا هەندێك لەو ئاردەی وەریاندەگرت نەیاندەكردە نان و لە بازاڕدا دەیانفرۆشتەوە، ئەوەش وایكردووە قەیرانی نان لە رۆژهەڵاتی كوردستان سەرهەڵبدات.
بەپێی راپۆرتی ماڵپەڕی "كورد تودەی"، ژمارەیەك لە نانەواخانەكان بە هەماهەنگی لەگەڵ ژمارەیەك لە فەرمانگە حكومییەكان، بە نرخێكی زیاتر لەوەی كە لە بازاڕەكانی رۆژهەڵاتی كوردستاندا هەیە، ئارد بە عێراق دەفرۆشن. ئەو ماڵپەڕە هۆكاری كەمیی ئارد و نان دەگەڕێنێتەوە بۆ كۆنترۆڵ نەكردنی بازاڕ لەلایەن حكومەتەوە. هەندێك لە نانەواخانەكانیش بە نرخی بازاڕی ئازاد ئارد دەكڕن، كە بۆ ئەوان گران دەكەوێ و ئەمەش كاریگەری لەسەر كەمیی ئارد و بەرزبوونەوەی نرخی نانیش هەبووە.
رەئوف، كە نانەواخانەی نانی سەنگەكی لە مەریوان هەیە، بە (رووداو)ی گوت "قایمقام هاتووە بە دەم كێشەكەمانەوەو بڕیاری داوە هەرچی ئارد هەیە بەكاربهێنرێ و گوتی پێویست ناكات نیگەرانی كەمیی ئاردتان هەبێت چونكە بۆتان دابین دەكرێ".
بەگوتەی رەئوف، بەشە ئاردی ئەوان رۆژانە چوار فەردەیە، بەڵام ئەوان رۆژانە 6 تا 7 فەردە ئارد بەكاردەهێنن. هەر فەردەیەك ئارد لە بازاڕ بە 39 هەزار تمەنە، بەڵام حكومەت بە 24 هەزار تمەن دەیداتە نانەواخانەكان.
رەئوف دەڵێت "ئەگەر ئارد لە بازاڕی ئازاد بكڕین ئەوە ناچارین نرخی نان زیاتر بكەین. هەر نانێكی سەنگەكی بەر لە جێبەجێكردنی گەڵاڵەی ئامانجداركردنی كۆمەكە داراییەكان بە 100 تمەن بوو، بەڵام ئێستا هەر نانێكی سەنگەكی بچووك بە 400 تمەن و گەورەش بە 500 تمەنە. چونكە ئەو گەڵاڵەیە بووە هۆی گرانبوونی نرخی سووتەمەنیش كە ئەمەش كاریگەری لەسەر بەرزبوونەوەی نرخی نان هەبووە".
بەهۆی گەمارۆكان و هەڵگرتنی یارمەتییە داراییەكان، نرخی گەنم گران بوو
لە ئێران لە ژێر چاودێری فەرمانگەی بازرگانی، ئارد بە نانەواخانەكان دەدرێ، بۆیە خاوەن نانەواخانەكان ئەگەر كێشەیەكیان هەبێت سەردانی ئەو فەرمانگەیە دەكەن. رەئوف دەڵێ "من خۆم كۆگای ئاردم بینی كە هیچ ئاردی تێدا نەبوو".
گەڵاڵەی ئامانجداركردنی كۆمەكە داراییەكان بەشێكە لە گەڵاڵەیەكی گەورەتر بە ناوی گەڵاڵەی گۆڕانكارییە ئابوورییەكان. لەو گەڵاڵەیەدا بەشێوەی پلە بە پلە كۆمەكە داراییەكان و كاڵا پێویستەكان دەبڕدرێ و بەشێكیش لەو یارمەتییە داراییانە كە پێشتر بەشێوەی بەشە خۆراكی مانگانە دەدرایە هاووڵاتیان، ئێستا بە پارەی كاش دەیاندرێتێ.
رۆژی 18/12/2010 مەحموود ئەحمەدی نەژاد، سەرۆك كۆماری ئێران دەسپێكردنی گەورەترین نەشتەرگەری لە ئابووری ئێراندا راگەیاند. گەڵاڵەیەك كە لەلایەن ئابووریناسانەوە كەوتە بەر رەخنەی توند. ئەوان دەڵێن ئابووری ئێران بەرگەی ئەم نەشتەرگەرییە گەورەیە ناگرێ و هەڵاوسان و گرانی بارگرانی زۆر لەسەر خەڵك دروستدەكات. پێشبینیەك كە وەڕاست گەڕا.
بەپێی گەڵاڵەكە ئەو كاڵا و پێداویستیانەی كە حكومەت بڕە پارەیەك بۆ هەرزان خستنە بازاڕیان تەرخان دەكات، هەڵدەگرێتەوە و ئەو كاڵایانە بە نرخی نێودەوڵەتی دەخاتە بازاڕەوە. لە ماوەی پێنج ساڵدا یارمەتی دارایی هەندێ كاڵای وەك بەنزین، گازوایل، غاز، نەوت، كارەبا، ئاو، گەنم، شەكر، برنج، رۆن و شیر لادەبرێ. بەپێی پێشبینییەكان حكومەتی ئێران 20 هەزار ملیار تمەنی لە بەرزبوونەوەی نرخەكان دەستدەكەوێ كە نیوەی ئەو پارەیە بۆ رووبەڕووبوونەوەی هەڵاوسان بە كاش دەداتە هاووڵاتیان. هەروەها 30%ی پارەكە دەداتە بەرهەمهێنەران و 20%یشی بۆ قەرەبووی ئەو زیانانەی بە هۆی گرانبوونی سووتەمەنییەوە دەیبینێ، بۆ خۆی هەڵدەگرێتەوە.

rudaw
29/05/2013

nichirbarzani

 

له‌ مه‌راسیمی ته‌واو بوونی نه‌خۆشخانه‌ی شار له‌ سلێمانی، سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌ وتارێكدا رایگه‌یاند،" ئەم پرۆژەیە سەرەتایەكی نوێ‌ بوو بۆ حكومەتی هەرێمی كوردستان، چونكە پڕۆژەی وا گەورە پێشتر لە هەرێمی كوردستان ئەنجام نەدرابوو، پەرەپێدانی كەرتی پەروەردە و تەندروستی دوو ئامانجی هەرە سەرەكی حكومەتی هەرێمی كوردستانه‌ كە ئێستا كاری لەسەر دەكەین"، هه‌رووه‌ها باسی له‌ ده‌رمانی خراپ و نه‌خۆشه‌كانی هه‌ولێر كرد، له‌باره‌ی بارودۆخی سیاسی وتی، تەوافوق و سازانی نیشتمانی لە كەشێكدا دروستنابێ كە پڕبكرێت لە هەڕەشە و مەرج سەپاندن. 

 

سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌ وتاره‌كه‌یدا وتی: پەرەپێدانی كەرتی پەروەردە و تەندروستی دوو ئامانجی هەرە سەرەكین لە كارنامە و پلانی ستراتیژی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە ئێستا كاری لەسەر دەكەین . لە كوردستان و بەردەوام دەبین، بۆ ئەوەی كەرتی تایبەتیش لەگەڵ حكومەتدا، بتوانێ نەخۆشخانەی پێشكەوتوو و ناوەندی چارەسەری لە كوردستان بكاتەوە.  هەر لێرەوە من دەمەوێ‌ هانی ئەو وەبەرهێنەرانە بدەم كە دەیانەوێت كار لەسەر ئەم كەرتە بكەن بۆ خزمەتكردنی هاوڵاتیانی ئازیزی هەرێمی كوردستان.

ئاماژه‌یدا:  ئەوەی تائێستا كراوە، كارێكی زۆربووە، بەڵام هێشتا زۆری دیكەش ماوە بیكەین. بەتایبەتیش گۆڕینی سیستەمی تەندروستی بۆ سیستەمێكی هاوچەرخ و دروستكردنی سیستەمی بیمەی تەندروستی بۆ هاووڵاتیان لە هەرێمی كوردستاندا،  ئێمە كارێكی زۆرمان لەپێش خۆمان داناوە بۆ پێشخستنی كەرتی تەندروستی و، بە پشتیوانی خەڵك و ئێوەی خۆشەویست ئەم كاروانە دەگەیێنینە ئامانج .

 سه‌باره‌ت به‌و كه‌سانه‌ی له‌ ماوه‌ی رابردوو له‌ هه‌ولێر بینینیان له‌ده‌ستدا، نێچیرڤان بارزانی وتی: لەو ماوەیەی رابردوودا، رووداوێكی جەرگبڕ هەموومانی تاساند، ئەویش بەهەڵە بەكارهێنانی چارەسەری بوو بۆ چەند هاووڵاتییەك لە هەولێر، كە بەهۆیەوە هەندێكیان بیناییان لەدەستدا، ئەوانە وەك هەموو خەڵكی كوردستان كەس و خۆشەویستی ئێمەن و بەڕاستی زۆر دڵتەنگین بۆ ئەوەی بەسەریان هات . ئێمە بەپێی یاسا ، بەدواداچوونی ورد و لێپێچینەوەیەكی تووندمان دەستپێكرد ، وەزارەتی تەندروستیش لە بەدواداچوونەكەیدا بەردەوامەو هیوادارین بگاتە ئەنجام.

 سه‌رۆكی حكومه‌ت دووپاتی ده‌كاته‌وه‌ كه‌ بەهیچ شێوەیەك رێگە نادەین هیچ بازرگان و كۆمپانیایەك زیان بە هاووڵاتیانی كوردستان بگەیێنێ و، هەر كۆمپانیایەك ئەوەبكات لێخۆشبوونی بۆ نییە و رووبەڕووی تووندترین سزا دەبێتەوە بەپێی یاسا.  ئێستا سەردەمی سەروەری یاسایە، هەموو كارێكی ئێمە لەبواری تەندروستیدا ، لە چوارچێوەی یاسای تەندروستیدایە كە بە ژمارە 15 لەساڵی 2007 لەلایەن پەرلەمانی كوردستانەوە دەرچووە. ئەم سەروەركردنەی یاسا، هەنگاوێكی بنەڕەتییە لە بەدامەزراوەییكردنی سیستەمی تەندروستی لە هەرێمی كوردستاندا.

روونیكرده‌وه‌: بڵاوبوونەوەی دەرمانی خراپ و ساختە زۆر فراوانبووە لە جیهاندا، بەڵام ئێمە سوورین لەسەر كاركردن بۆ نەهێشتن و رێگە لێگرتنی. ئێمە دەمانەوێ لەو بوارەدا چاو لە وڵاتە چالاكەكان بكەین لە بواری بەرنگاربوونەوەی دەرمانی ساختەدا. هەروەها لیژنەی كۆنترۆڵی خۆراك و، ئەو لیژنانەی بەردەوام رێستۆرانت و دووكان و سوپەرماركێتەكان دەپشكنن ، كارێكی زۆر گرنگ دەكەن لە بواری پاراستنی هاووڵاتیان لە خۆراكی خراپ. لەو بوارەشدا زۆر سوپاسی لیژنەكەی شاری سلێمانی دەكەم و كارەكانیان زۆر بە باخ و بەرزییەوە سەیر دەكەین .

وتیشی: ئێستا كوردستان ناوبانگی بەوە دەركردووە لە جیهاندا كە بەردەوام پێشدەكەوێ و خۆشگوزەرانی تێدا زیاتر دەبێت . ئەوە هەروا دروستنەبووە، بەڵكو بەكارێكی زۆر ئەو ناوبانگەی دەستكەوتووە. بۆیەش بەڕاستی هەر  هێز و لایەنێك ، ژیان لە كوردستان لەبەرچاوی خەڵك رەش بكات، كارێكی خراپ دەكات. ناكرێ ئۆپۆزیسیۆن، بۆ مەرامی ئینتیخابی، ژیان و وڵات بە رەشی پیشانبدات. ناكرێ بۆ مەرامی سیاسی و ئینتیخابی، درز بخاتە نێوان حكومەت و هاووڵاتیانەوە. 

 نێچیرڤان بارزانی رایگه‌یاند: پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان ، كە ئەمڕۆ بەپێی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن حوكمی هەرێمی كوردستان دەكەن لەگەڵ چەند لایەنێكی دیكەدا، ئامادەن بۆ دانیشتن و كۆدەنگی لەسەر پرسە نیشتمانییەكان، بەپێی بنەما یاساییە كار پێكراوەكانی وڵاتەكەمان. بەڵام لە هەمانكاتیشدا زمانی هەڕەشەكردن لەلایەن یەكێتی و پارتی و خەڵكی كوردستانەوە زمانێك نییە كە قەبول بكرێت، چونكە تەوافوق و سازانی نیشتمانی لە كەشێكدا دروستنابێ كە پڕبكرێت لە هەڕەشە و مەرج سەپاندن.

 ئه‌وه‌شی خسته‌روو: ئێستا هەموو نەتەوەی كورد لە دۆخێكی زۆر هەستیاردایە. لەعێراقیش كێشەی خاك و جێبەجێكردنی مافەكانی كورد لە دەستووردا هێشتا چارەسەرنەكراون، ئەوەش پێویستی بەوەیە كە كێشە نیشتمانی و نەتەوەییەكانمان بۆ مەسەلە ئینتیخابییەكان لەبیر نەكەین، لەبەرئەوەش ئێمە داوای دروستكردنی یەكدەنگی دەكەین لەسەر مەسەلە نیشتمانییەكانی گەلی كوردستان، بۆ ئەو مەبەستە ئامادەی هەموو گفتوگۆ و راگۆڕینەوەین لەگەڵ هەموو لایەنەكان.

س . س

pna

29/05/2013

kurdi rojawa111

 

نوێنەرانی پارتە کوردییەکانی رۆژئاوای کوردستان، داوادەکەن وەک نوێنەری کوردانی رۆژئاوای کوردستان لە کۆنفرانسی جنێف بەشداری بکەن.

شێروان ئیبراهیم، ئەندامی پارتی یەکێتی دیموکراتی (PYD) لە لێدوانێکیدا بۆ رۆژنامەی (حورییەت دەیلی نیوز)ی تورکی رایگەیاند: "ئێمە دەمانەوێت لە کۆنفرانسەکەدا بەشداری بکەین، جا وەک ئەندامی ئیئتلاف بێ یان بە سەربەخۆیی وەک نوێنەری باڵای کورد ".

رووسیا و ئەمریکا دەیانەوێ بەهۆی کۆنفرانسی جنێف‌ەوە نوێنەرانی ئۆپۆزیسیۆن و رژێمی سووریا لەسەر یەک مێز کۆبکەنەوە بەمەبەستی کۆتاییهێنان بە تووندوتیژییەكانی سووریا.
ئێمە چەندین دەیەیە لەژێر دەستی رژێمی سووریا دەچەوسێینەوە‌

هاوکات، بەهزاد ئیبراهیم، ئەندامی ئەنجوومەنی نیشتیمانی کورد، رایگەیاند، كە ئەوانیش دەیانەوێت بەشداربن لە کۆنفرانسەکە و گوتی: " ئێمە چەندین دەیەیە لەژێر دەستی رژێمی سووریا دەچەوسێینەوە‌ و بەر لە دەستپێکردنی شۆڕشی سووریاش تێکۆشانمان کردووە."

لیژنەی باڵای کورد لە مانگی تەمموزی 2012 دامەزرا و ئەندام نییە لە ئیئتلافی نیشتمانی سووری.

رۆژی 26-5-2013، وەلید موعەلیم، وەزیری دەرەوەی سووریا، لە میانی سەردانێکیدا بۆ عێراق، رایگەیاند: "حکومەتی سووریا بەشداری لە کۆنفرانسی ئاشتی دەکات، کە لە جنێف بەڕێوەدەچێت".

ئامانجی کۆنفرانسەکە راگرتنی شەڕی ناوخۆی سووریایە، کە بەهۆیەوە زیاتر لە 70 هەزار کەس کوژراون و چەندین ملیۆنیش سووریایان بەجێهێشتووە.

28/05/2013

xokuji

 

لەماوەی دوو مانگی رابردوودا، 24 كەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان خۆیان کوشتووە. لەنێو ئەوانەشدا ژنان زۆرترن. بە گوتەی كۆمەڵناسێكیش، حاڵەتەكانی خۆكوشتن لە پارێزگای ئیلام زیاتر لە ناوچەکانی دیکە روودەدات.

لە ماوەی چەند رۆژی رابردوودا، دوو گەنجی دانیشتووی دیواندەرە سەر بە پارێزگای سنە، بە خۆهەڵواسین کۆتاییان بە ژیانی خۆیان هێنا.
بە پێی ئامارەکان، ژنان زیاتر لە پیاوان خۆیان دەکوژن


هەفتەی رابردووش کچێکی تەمەن 10 ساڵان خەڵکی ئاوایی پەسوێ لە پیرانشاری سەر بە پارێزگای ورمێ، کە پێشتر ئاگری لە جەستەی خۆی بەردابوو، گیانی لەدەست دا.


بەپێی ئەو ئامارەی ناوەندی هەواڵی کوردپا بڵاویکردووەتەوە "لە ماوەی 65 رۆژی رابردوودا، 24 کەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان خۆیان کوشتووە، کە 14 کەسیان ژنن".

د. خالید تەوەکولی، مامۆستای بەشی کۆمەڵناسی زانکۆی سەقز، لە لێدوانێکدا بۆ (رووداو) گوتی: "ئەو ئامارانە بە تەواوی رەنگە دروست نەبن، چونکە لەلایەن ناوەندێکی زانستی سەربەخۆوە کۆنەکراونەتەوە".

تەوەکولی پێیوایە، بەرزبوونەوەی رێژەی کێشە کۆمەڵایەتییەکان تایبەت بە رۆژهەڵاتی کوردستان نییە و کێشەیەکی گشتییە. جەخت لەوەش دەکاتەوە "خۆکوشتن بە شێوەیەکی بەرچاو لە رۆژهەڵات زیادیکردووە".
بەرزبوونەوەی رێژەی کێشە کۆمەڵایەتییەکان تایبەت بە رۆژهەڵاتی کوردستان نییە و کێشەیەکی گشتییە

سەبارەت بە هۆکارەکانی پەرەسەندنی كێشە كۆمەڵایەتییەكان، مامۆستاكەی زانكۆی سەقز ئاماژە بە "نایەکسانی چینایەتی، بێباوەڕی و نائومێدی بە ژیان و بایەخە کۆمەڵایەتییەکان، دژایەتی لەنێوان نەریت و بەها کۆمەڵایەتییە مۆدێڕنەکان و گیرۆدەیی بە ماددە سڕکەرەکان" دەکات.

تەوەکولی گوتیشی: "لە پارێزگای ئیلام بە بەراورد لەگەڵ ناوچەکانی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستان رێژەی خۆکوشتن زیاترە و بە پێی ئامارەکانیش، ژنان زیاتر لە پیاوان خۆیان دەکوژن".

بەگوێرەی ئاماری رێکخراوی تەندروستی جیهانی، ئێران لەدوای چین و هیندستان سێیەمین وڵاتە لە بەرزی رێژەی خۆکوژی و لەو نێوەندەشدا پارێزگاکانی رۆژهەڵاتی کوردستان زۆرترین ئاماری خۆکوشتنیان تێدا تۆمار کراوە.

بەگوێرەی ئاماری وەزارەتی تەندروستی ئێران، پارێزگای ئیلام لە بەرزبوونەوەی ئاستی خۆکوژی، بەتایبەت خۆکوژی ژنان لە پلەی یەکەمەوە دێت. (ساڵانە 400 کەس) و ئەوە لە کاتێکدایە، کە بەگوێرەی ئامارە فەرمییەکان ئیلام زۆرترین رێژەی بێکاری لە ئاستی ئێراندا تۆمارکردووە و 21%ی دانیشتوانی بێکارن.

rudaw

28/05/2013

baiden u barzani

 

سەرچاوەیەك بە هەفتەنامەی "باس"ـی ڕاگەیاندووە، ئەمەریكا لە هەوڵدایە هەریەك لە كورد، توركیا و قەتەر رازی بكات بۆ ئەوەی تا ساڵی 2014 بەشار ئەسەد لە حوکمدا بمێنێتەوە، لەم ماوەیەیشدا زەوینەی هەڵبژاردنێكی ڕەوا و یەكسان بسازێنێت.
لەو پێوەندییە تەلەفۆنییەدا كە چەند ڕۆژێك لەمەوبەر جێگری سەرۆكی وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا، جۆو بایدن لەگەڵ سەرۆكی هەرێمی كوردستان، مەسعوود بارزانی سازی دا، ئەمەریكا داوای لە بارزانی كردووە، یارمەتیدەری بێت بۆ چارەكردنی ئاشتیانەی قەیرانی ئێستای سووریا.
سەچاوەكە هەروەها دەڵێت، لایەنی كوردی هەڵوێستی لە بەرانبەر چارەی ئاشتیانەی كێشەی سورریا نەرمە، بەڵام بەو مەرجەی مافی كورد لەو وڵاتەدا مسۆگەر بكرێت، هەرچی قەتەریشە لەگەڵ ئەو چارەسەرەدا نییە، چونكە بە سازشی سیاسیی دەزانێت لە بەرانبەر ئێران، هێشتا توركیایش بە فەرمی هەڵوێستی خۆی ڕانەگەیاندووە.
بە گوتەی سەرچاوەكەی "باس" كە لە ژمارەی ئەمڕۆ سێشەممەیدا بڵاوی كردووەتەوە، بایدن هاوكات پشتیوانیی خۆی بۆ داواكانی كورد نیشان داوە و داوایشی كردووە كە كۆبوونەوەكانی هەولێر و بەغدا درێژەیان هەبێت و لایەنی سوننەیش بهێنرێتە نێو گفنوگۆكانەوە.
لەم بارەیەوە ئەندامی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، حەسەن جیهاد، باوەڕی وایە كە ئەمەریكا لەوە گەییشتووە كە سەركردایەتیی كورد لە هەرێم دەتوانن ڕۆڵ لە هاوكێشەكەدا بگێڕن، بۆیە لە پێوەندییەكانیاندا پرس بە كوردیش دەكەن.
گوتەبێژی هاوپەیمانیی كوردستانی، موئەییەد تەییبیش ئەوەی ڕاگەیاند كە كورد لە پێووتریش و ئێستایش هەمیشە هۆكاری سەقامگیری بووە لە عێراق و ناوچەكە، هەربۆیە هێزێكی وەكو ئەمەریكا ڕاوێژی پێ دەكات.
گوتیشی، سەركردایەتیی سیاسیی كورد حەكیمانە مامەڵە لەگەڵ پرسەكانی عێراق و سووریادا دەكات، چونكە دەزانێت ئەوەی هەیە ملمڵانێی ئیقلیمیشی تێدایە، بۆیە كورد بۆ كێشەكانی عێراق لەگەڵ گفتوگۆ بووە بۆ كێشەی سووریا، لەگەڵ پێدانی مافەكانی كورد بووە لەو هەرێمە وێڕای ئەوەیش پێداگر بووە لەسەر ڕای خەڵكی سووریا لەسەر كێشەكانی خۆیان.

pna

28/05/2013

sahdi pirra

 

سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌، ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان رایده‌گه‌یێنێت عێراق هی هه‌موو عێراقییه‌كانه‌و په‌یوه‌ندی كوردو شیعه‌ش به‌ مێژوویی "مێژووییه" وه‌سف ده‌كات .

سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌ گوتی "په‌یوه‌ندی ئێمه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی مێژووییه‌و چه‌ندین شه‌هیدمان پێكه‌وه‌داوه‌، له‌ ئێستاشدا به‌ره‌وباشی ده‌ڕوات ئه‌گه‌رچی له‌ چه‌ند رۆژی رابردوو نه‌یارو تێكده‌رانی عێراق بۆ ئه‌وه‌ی بارودۆخه‌كه‌ ئاڵۆز بكه‌ن هه‌وڵیاندا كه‌لێن بخه‌نه‌ نێوان كوردو شیعه‌".

به‌ گوێره‌ی هه‌واڵێكی ماڵپه‌ری (PUKmedia ) زمانحاڵی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان پیره‌ زیاتر روونیكرده‌وه‌ "دوای سه‌ردانی عه‌مار ئه‌لحه‌كیم بۆ هه‌رێمی كوردستان و به‌ راوێژ و دانووسان و وه‌فدی كوردی بۆ به‌غداو سه‌ر له‌ نوێ په‌ره‌ به‌و په‌یوه‌ندییه‌ دراوه‌ هیوادارین له‌داهاتووشدا عێراق بۆ هه‌موان بێت ئه‌و ئاڵۆزییه‌ی ئێستاش هه‌یه‌ به‌شێوازی گفتوگۆو دانووسان چاره‌سه‌ربكرێت".

ئه‌ندامه‌كه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد "له‌ هه‌رێمی كوردستان بوژانه‌وه‌و ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو په‌ره‌ی سه‌ندوه‌، ئێستاش به‌ره‌و قۆناخی هه‌ڵبژاردن ده‌ڕۆین، وه‌ك یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان و سیاسه‌تی یه‌كێتی پێش مام جه‌لال و له‌ غیابی مام جه‌لال هه‌مان هه‌ڵوێستمان هه‌یه‌ و به‌رده‌وامی سیاسه‌تی ئه‌و ده‌بین".

ئه‌و قسانه‌ی سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌ ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه‌ له‌شاری هه‌ولێر له‌میانه‌ی ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ هات كه‌ له‌گه‌ڵ محه‌ممه‌د ئه‌لحه‌یده‌ری كه‌سایه‌تیی ئایینی و سیاسی دیاری عێراق و په‌رله‌مانتاری پێشوی عێراق و وه‌فدێكی هاوڕێی ئه‌نجامیدا.

rudaw

27/05/2013

barzani u shorshi gulan

 

مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە گوتارێكدا بەبۆنەی یادی شۆڕشی گوڵان، كە ئێوارەی ئەمڕۆ لە پاركی شانەدەر لە شاری هەولێر پێشكەشی كرد، تیشكی خستە سەر پرسی گەڕانەوەی دەستوور بۆ پەرلەمان و هەروەها باسی لە چۆنێتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكانی داهاتووی هەرێم و دوایین رێككەوتنی هەولێرو بەغدا كرد.

لەبارەی پرسی گەڕانەوەی دەستوور بۆ پەرلەمان، سەرۆكی هەرێمی كوردستان گوتی:"لە دەسەڵاتی هیچ كەسێكدا نییە دەستوور بگەڕێنێتەوە پەرلەمانی كوردستان تاوەكو میلـلەت قسەی لەسەر نەكات". داوای گەڕانەوەی دەستووریشی، كە هەندێك لایەن داوای دەكەن، بە "نا یاسایی" وەسف كرد.
گوتیشی: "ئەو كاتەی دەستوور پەسەندكرا 36 حیزب لە هەرێمی كوردستان مۆڵەتی یاساییان هەبوو، هەر 36یان دەنگیان بە پرۆژەیاسای دەستوور دا".

سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئەوەشی خستەڕوو "لە هەڵبژاردنی 25/7/2009 زۆر هەوڵماندا دەستوور بخرێتە دەنگدانەوە، بەڵام كۆمسیۆن ئامادە نەبوو".
 
بارزانی، هۆشداریی لە بارەی دواكەوتنی ئەنجامدانی راپرسی لەسەر دەستوور دا‌و  گوتی: "چەند راپرسی لەسەر دەستوور دوابكەوێت، كێشەكە زیاتر دەبێ".  ئاماژەی بەوەشكرد: "هەمواركردنی دەستو‌ور بووەتە مەسەلەیەكی سیاسی و  كردوویانەتە كەرەستەی ململانێكان".

بارزانی راشیگەیاند: "ئەگەر دەستوور خراپە با میللەت دەنگی پێ نەدات و ئەگەر بە باشی دەزانێت با پەسەندی بكات".

لەبارەی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە، مەسعود بارزانی رایگەیاند: "سەرۆكی هەرێمی كوردستان نوێنەرایەتی هەموو خەڵكێكی كوردستان دەكات نەك حیزبێك، بۆیە گرنگ نییە كێ دەبێتە سەرۆكی هەرێمی كوردستان، گرنگ ئەوەیە خەڵك هەڵیبژیرێ، دڵنیاشم زۆر خەڵكی لێهاتوو هەن ئەم رۆڵە ببینن".

لەبارەی چۆنێتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكانەوە، بارزانی گوتی: "پێمانخۆشە هەڵبژاردنەكان بەشێوازی نیمچەكراوە بەڕێوەبچن و گەلی كوردستان مافی خۆیەتی حەسمی بكات".
مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، باسی لە بارودۆخی عێراقیش كرد‌و گوتی: "داوا لە لایەنە عێراقییەكان دەكەین، دەست بكەن بە گفتوگۆ و تەوافوقی نیشتمانی".
لەبارەی دوایین رێككەوتنی هەولێر و بەغداش، گوتی: "ئومێدەوارین ئەو رێككەوتنە جێبەجێ بكرێ و بە كردەوە ئیسپاتی بكەن كە جێبەجێی دەكەن، چونكە هەموومان ماندووبووین لە بەڵێنی بێ كردار".

26/05/2013

b.d.p shand barau imrali

 

ئه‌مرۆ شاندێكی بەدەپە بۆ جاری شەشەمین سەردانی ئیمراڵی به‌رێكه‌وتن، پاش ئه‌وه‌ی‌ شاندەكە سەردانی وەزارەتی دادی توركیایانكردئەوەش دوای مانگێك دێت بەسەر سەردانی پێنجەمدا.

ماڵپه‌ری‌ فورات نیوز بڵاویكرده‌وه‌، ئه‌مرۆ شه‌ممه‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌ گوڵته‌ن کشاناک، سڕی سوره‌یا ئۆنده‌ر و په‌روین بوڵدان ئاماده‌كاریان ته‌واوكردوه‌و به‌ره‌و ئیمرالی‌ به‌رێده‌كه‌ون.

پێشتر پەروین بوڵدان جێگری سەرۆكی فراكسیۆنی بەدەپە ‌و یەكێك لەئەندامانی شاندەكە رایگەیاند بۆ ماوەی مانگێك دەبێت سەردانی ئۆجالانیان نەكردووە و لەماوەی ئەو مانگەشدا چەندین رووداوی گرنگ دروستبوون و بۆیە دەیانەوێت لەماوەیەكی كورت دا سەردانی ئیمراڵی بكەن.

پەروین بوڵدان وتی “خۆمان ئامادە دەكەین بۆ جاری شەشەمین بچینە ئیمراڵی و چاومان بە بەرێز ئۆجالان بكەوێت”.

بوڵدان هیوادارە لەماوەیەكی كورتدا چاویان بە ئۆجالان بكەوێت و لەسەر پرۆسەی ئاشتی و ئەو هەنگاوانەی بۆقۆناخەكە نراون گفتوگۆ بكەن.

گەریلاكانی PKK لە رۆژی 8ی مانگەوە دەستیان بەكشانەوە كردووە و تا ئێستاش پرۆسەكە بەردەوامە. پەروین بوڵدان وتی “دەمانەوێت هەم لەسەر ئەو بابەتە بۆچوونەكانی ئۆجالان وەربگرین، هەمیش لەسەر پێشهاتەكانی قۆناخەكە بیروبۆچوونەكانی وەربگرین “.

26/05/2013

kolberi kurd_279758629

 

لە ناوچەی سەردەشتی رۆژهەڵاتی کوردستان کاسبکارێک بە تەقەی هێزەکانی پۆلیسی ئێران كوژرا.

هێزەکانی ئێران شەوی رابردوو لە ناوچەی "شیلانێ"ی سەردەشت هێرشیان کردە سەر پۆلێک کاسبکاری کورد و لە ئەنجامدا کەسێک بە ناوی "زانکۆ قوربان" كوژرا.

بە پێی یاسای بەكارهێنانی چەک لە ئێراندا، هێزە چەکدارەکان دەبێ لە پێشدا گومان لێکراو یان تاوانبار ئاگادار بکەنەوە و لە قۆناخی دووەم تەقە‌ی هەوایی بکەن و دواتر ئەگەر خۆی بە دەستەوە نەدا تەقە لە پێی بکەن.

لە مانگی رابردوودا، ١٤ كاسبكاری كورد بە تەقەی هێزە‌کانی ئێران و یان تەقینەوەی مین لەناوچە سنوورییەكانی نێوان رۆژهەڵات و باشووری کوردستان گیانیان لە‌دەست داوە.

27/07/2013

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان