هاوار عەبدولڕەزاق
رووداو - هەولێر
پسپۆڕێكی سەربازیی ئەمریكی لەوبڕوایەدایە كە پێویستە سەرۆك وەزیرانی عێراق سیاسەتەكانی باشتر بكات، ئینجا واشنتن بڕیاربدات فڕۆكەی جۆری F-16 بفرۆشێتە بەغدا.
حكومەتی عێراق ماوەیەكە سەرقاڵی گرێبەستێكە بۆ كڕینی چەك لە ولایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بەبڕی 15 ملیار دۆلار، كە بۆندی كڕینی 36 فڕۆكەی جۆری F-16یش لەنێو ئەو سەفقەیەی چەك كڕیندایە، بەپێی قسەی بەرپرسانی بەغدا لە قۆناخی یەكەمی ئەو كڕینەدا، لەسەرەتای ساڵی 2014 ئەمریكا 24 فڕۆكە دەداتە حكومەتی عێراق. كڕینی فڕۆكەی جەنگی و كەرستەی سەربازی لەلایەن حكومەتی عێراقەوە، هەرێمی كوردستانی تووشی دڵەڕاوكێ كردووە. ئەمەش پەیوەندی بە مێژوویەكی خوێناوی و بەو بەدگومانیەوە هەیە كە ئێستا باڵی بەسەر پەیوەندی نێوان بەغدا و هەولێردا كێشاوە، سەرباری ئەو شكستەی كە پرۆسەی سیاسی و دیموكراتی لەعێراق تووشی هاتووە بەهۆی مەیلی پاوانخوازی و سەپاندنی هەژموون لەسەر لایەنەكانی دیكە كە دیمەنی هەرە زاڵی ئەم پرۆسەیە بووە لەدوای ساڵی 2003وە.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەچەند بۆنەیەكدا راشكاوانە گوزارشتی لەم ترس و دڵەڕاوكێیە كرد و وای لێكدایەوە كە كڕینی فڕۆكەی پێشكەوتووی جەنگی تەنیا بۆ ترساندنی نەیارەكانی ناوخۆیە كاتێك گوتی "فڕۆكەی F16 نامانترسێنێ". هەفتەی رابردوو، بەرپرسانی سەربازیی حكومەتی عێراق و ئەمریكی لە پێنتاگۆن كۆبوونەوە، بەمەبەستی كڕینی دووەم وەجبە فڕۆكەی F-16 لەلایەن عێراقەوە و بەپێی بڵاوكراوەیەكی فەرمی، بەرپرسانی عێراق جەختیان لە كڕینی بەشی دووەمی فڕۆكەكانی F16 كردووەتەوە كە 18 دانەیە و "ئەمریكاش ئامادەیی خۆی پێشانداوە بۆ فرۆشتنی فڕۆكەكان". بەڵام پسپۆڕێكی سەربازی ئەمریكی، پێیوایە كە پێویستە واشنتن بڕیاری كۆتایی فرۆشتنی ئەو كەلوپەلە سەربازیانە بە عێراق دوابخات، تاوەكو ئەوكاتەی نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی ئێستای عێراق سیاسەتەكانی باشتر دەكات و لە تاكڕەوی دووردەكەوێتەوە.
مایكڵ ئۆهانل، توێژەری بواری بەرگری و سەربازی لە پەیمانگەی بڕوكینگزی ئەمریكی لە واشنتن، لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) گوتی "لەو بڕوایەدام كە پێویستە ئەمریكا چاوەڕێ بكات تاوەكو مالیكی سەرۆك وەزیران سیاسەتێكی باشتر پەیڕەو دەكات و كەسانی بێلایەن بۆ پۆستەكانی وەزارەتی بەرگری و ناوخۆ دیاریدەكات، ئینجا بڕیاری فرۆشتنی ئەو فڕۆكانە بە عێراق بدات".
لەچوارچێوەی رێككەوتننامە ئەمنییەكەی نێوان واشنتن و بەغدا، هەفتەی رابردوو بەرپرسانی ئەمریكی ئاشكرایان كرد كە واشنتن چەند فڕۆكەیەكی بێ فڕۆكەوانی فرۆشتووەتە عێراق، بەمەبەستی چاودێریكردنی كێڵگە نەوتییەكانی عێراق و رێگەگرتن لەهەر هێرشێكی تیرۆرستی بۆ تەقاندنەوەی بۆڕیەكانی نەوت. بەرپرسانی حكومەتی عێراق ترس و دڵەڕاوكێی لایەنەكانی نێوخۆی عێراق بە بێ پاساو دەزانن و رادەگەیێنن كە خۆ پڕچەككردنی عێراق بۆ پاراستنی ئاسایش و خاكی عێراقە، چونكە لەدوای جەنگی دووەمی كەنداو و بەتایبەتیش لەپاش رووخاندنی رژێمی سەدام بووەتە لاوازترین دەوڵەتی ناوچەكە.
شارەزایەكی ئەمریكی لەبواری سەربازی پێیوایە كە فرۆشتنی فڕۆكە و كەرستەی سەربازی لەلایەن واشنتنەوە بۆ وڵاتانی وەك عێراق مەرجدارە و نابێ ئەو چەكانە لە كێشە ناوخۆییەكاندا بەكاربێن. ریتچارد ئابولیفایە، جێگری بەڕێوەبەری سەنتەری راوێژكاری Tealی ئەمریكی بە (رووداو)ی راگەیاند "فرۆشتنی چەك و كەرستەی سەربازی لەلایەن ئەمریكاوە مەرجدارە و پەیوەندی بە رەوشی وڵاتی كڕیارەوە هەیە. بۆ نموونە لە كۆلۆمبیا و مەكسیك، ئەو كەرستە سەربازیانەی لەلایەن ئەمریكاوە فرۆشراون بە حكومەتی ئەو وڵاتانە، لەدژی دوژمنە ناوخۆییەكان بەكارهاتوون، بەڵام لە وڵاتانی وەك ئەفغانستان و عێراق بەپێچەوانەوەیە".

وەجدی حاتەمی، سەرۆكی ئەنستتیۆتی رۆشنبیری و هونەریی ئەحمەدی خانی لە ورمێ دەڵێ ئەوان تاكە دەزگەی مەدەنی كوردین لە شاری ورمێ لە رۆژهەڵاتی كوردستان، بەڵام بەهۆی نەبوونی مێدیایەكی بەهێزی كوردی لە ناوچەكە لە دەرەوەی رۆژهەڵاتی كوردستان نەناسراون. ئەو ئەنستتیۆتە، نزیكەی 10 ساڵە دامەزراوە. وەجدی حاتەمی، سەبارەت بە ئامانجە سەرەكییەكانیان دەڵێ "كاری ئەنستتیۆتی ئەحمەدی خانی لە ورمێ ئەنجامدانی چالاكی كولتوری، هونەری و لێكۆڵینەوەی كۆمەڵایەتی و سیاسییە لەنێو كۆمەڵگەی كوردیدا". سەبارەت بە چۆنیەتی بەڕێوەبردنی ئەنستتیۆتەكەیان وەجدی حاتەمی دەڵێ ئەنستتیۆتەكەیان خاوەن سەرچاوەی دارایی سەربەخۆ نییە و پارە لە حكومەتیش وەرناگرێت و تەنیا پشت بە كۆمەكی ئەندامانی دەبەستێ، هەروەها دەڵێ ئەندامانیان خۆبەخشانە كار دەكەن "هەموویان بە هەستێكی كوردانە كار دەكەن".

"دەمانەوێ بەرەیەك دروستبكەین"

وەجدی دەڵێ ئەنستتیۆتەكەیان تاكە دەزگەی مەدەنییە لە شاری ورمێ، سەبارەت بە نەبوونی رێكخراو و دەزگەی دیكەی كوردی لەو پارێزگایەی رۆژهەڵاتی كوردستان، دەڵێ "بەداخەوە كاری رۆشنبیری لەو وڵاتانەی كە دەسەڵاتیان تێیدا قۆرخكراوە، زۆر قورس و دژوارە"، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا خەڵك بە پەرۆشە بۆ ئەو جۆرە دەزگایانە، بەڵگەشی بۆ ئەمە "بەشداری زۆری خەڵكە لە چالاكییەكانماندا". ئەنستتیۆتی رۆشنبیری و هونەریی ئەحمەدی خانی لە ورمێ ساڵی رابردوو هەموو دەزگاكانی كۆمەڵگەی مەدەنی لە رۆژهەڵاتی كوردستان كۆكردەوە. سەبارەت بە ئامانجی ئەو كۆبوونەوەیە وەجدی حاتەمی گوتی "ویستمان بەرەیەك لە هەموو دەزگا كوردییەكان دروستبكەین، ئەمە كارێكی قورسە ، بەڵام گرنگە، بەتێپەڕبوونی كات ئەو كارە دەكەین، بەڵام دەبێ هەلومەرجمان بۆ بڕەخسێ".

گۆڤارەكەیان داخرا

ئەو ئەنستتیۆتە پێشتر چەند بڵاوكراوەیەكی هەبوو، لەوانەش گۆڤاری (خانی)، گۆڤاری (چاند)، گۆڤاری (خاتوون) كە تایبەت بوو بە ژنان، هەروەها گۆڤاری (ئەندێشەی مرگەڤەر). گۆڤاری چاند بە تیپی لاتینی و بە كرمانجی بڵاودەكرایەوە، حاتەمی دەڵێ "بەداخەوە (چاند) قەدەخەكرا و شانسی ئەوەی پێنەدرا ببێتە گۆڤاری هەموو پارێزگاكە". یەكێك لە چالاكییەكانی ئەو ئەنستتیۆتە كردنەوەی كۆرسی زمانی كوردییە "كۆرسی زمانی كوردی بە ئازادی دەكەینەوەو خەڵكیش بەشداری تێدا دەكەن. زمانی كوردی ناسنامەی ئێمەیە و بایەخپێدانی كاری سەرەكی ئێمەیە". ئەوەش بۆ كوردانی رۆژهەڵاتی كوردستان گرنگە، كە سەرەڕای بوونی 10 ملیۆن كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران بەگشتی تاوەكو ئێستا مافی خوێندن بە كوردی نادرێتە كورد.
سەبارەت بە رەوشی رۆشنبیری و كولتوری كوردیش لە پارێزگای ورمێ كە جگە لە جوگرافیاكەی زۆربەی خەڵكەكەیشی كوردە، حاتەمی دەڵێ "ئێمە ناتوانین بڵێین رەوشی كولتووری باشە یان خراپ، بەڵام دەتوانم بڵێم هەستی نەتەوەیی شتێكی بەرچاوە، خوێندەواری لەنێو كوردی ورمێدا زۆربووە و ئێستا بڕوانامەی گرنگی زانستی وەردەگرن، هەروەها ئاستی رۆشنبیریش بەرەو باشی دەڕوات".

"كورد لە ورمێ دەسەڵاتی نییە"

دانیشتووانی پارێزگای ورمێ لە دوو نەتەوە پێكدێن (كورد و ئازەری) بە قسەی حاتەمی 50%ی دانیشتووانی سنووری پارێزگای ورمێ كوردن، بەڵام دەسەڵاتی رامیاری و ئیداری ناوچەكە بە دەست ئازەرییەكانەوەیە و كورد لێی بێبەشە. حاتەمی دەڵێ "لە بواری سیاسیدا كورد لە گۆشەیەكی داخراوی سیاسیدا ماوەتەوە".
لە كەناڵی تەلەڤزیۆنی ورمێ، كە سەر بە دەزگای سەداو سیمای كۆماری ئیسلامی ئێرانە، تەنیا بەرنامەیەكی یەك كاژێری بە زمانی كوردی هەیە، بەڵام حاتەمی دەڵێ "بەرنامەكە كەموكوڕی زۆرە و بە دڵی خەڵكەكە نییە". سەرەڕای ئەوەی حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان داوایانكرد كە بایكۆتی هەڵبژاردنی خولی نۆیەمی پەرلەمانی ئێران بكەن، بەڵام كوردی ورمێ ئەمجارە بە رێژەیەكی زیاتر بەشدارییان كرد. سەبارەت بە هۆكارەكە، وەجدی حاتەمی دەڵێ "جاری پێشوو كورد هیچ نوێنەرێكی نەبوو لە پەرلەمان، بۆیە ئەمجارەیان بەهێزێكی گەورەوە بەشداربوون بۆ ئەوەی كورد بگەنە پەرلەمان . بەشداری ئەمجارەی كورد كاردانەوەی جاری پێشوو بوو. زۆر كورد بەشداربوون و ئەمە ركابەرییەكی ناوچەیی بوو نەك گشتی".

چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌و مۆڵه‌ت پێدان بۆ چاپكردنى به‌رهه‌مى دوو نووسه‌رى كورد له‌ رۆژهه‌ڵاتى كوردستان قه‌ده‌خه‌ ده‌كرێت به‌رپرسانى وه‌زاره‌تى فەرهەنگ و رێنوێنی (ئیرشاد)ی ئیسلامی ئێران بڕیاریانداوه‌ مۆڵه‌تى چاپكردن نه‌درێته‌ به‌رهه‌مه‌كانى هه‌ردوو نووسه‌رى كوردى رۆژهه‌ڵاتى كوردستان جه‌لال مه‌لكشا و ئه‌حمه‌د نه‌زه‌رى. هه‌ردوو نوسه‌رى کورد له‌ رۆژهه‌ڵاتى کوردستان (جه‌لال مه‌لکشا) و (ئه‌حمه‌د نه‌زه‌رى) به‌ هۆى بیرو بۆچوونه‌کانییانه‌وه‌ له‌ لایه‌ن وه‌زاره‌تی فەرهەنگ و رێنوێنی (ئیرشاد)ی ئیسلامی ئێران له‌ شارى سنه‌ قه‌ده‌خه‌ی چاپکرد‌ن و بڵاوکردنه‌وه‌ی هه‌موو جۆره‌ به‌رهه‌مێکی رۆشنبیرییان خراوه‌ته‌ سه‌ر.

جه‌لال مه‌لکشا، یه‌‌کێکه‌ له‌و شاعیرانه‌ى چه‌ندین ساڵه‌ له‌ لایه‌ن وه‌زاره‌تى فەرهەنگ و رێنوێنی (ئیرشاد)ی ئیسلامی ئێران له‌ شارى سنه‌ هه‌موو جۆره‌ چالاكییه‌ى رۆشنبیرى و ئه‌ده‌بى لێ قه‌ده‌خه‌ كراوه‌. جەلال مەلەکشا لە ساڵی 1951 لە گوندی مەلەکشای شاری سنەی رۆژهەڵاتی کوردستان لەدایک بووە. ناوبراو بەهۆی بەشداری لە خەباتی رزاگاریخوازی نەتەوەی کورد وبەرهەمە نەتەوەییەکانی، پێش و دوای هاتنەسەرکاری کۆماری ئیسلامی ئێران رەوانەی گرتووخانەکان کراوە. دوو شێعری "هەتا لوتکە چەندی ماوە" و "داستانی دارە پیرە" لە شێعرە بەناوبانگەکانی جەلال مەلەکشان کە لە کتێبی "زڕەی زنجیری وشە دیلەکان" چاپ کراوە. ئەو دوو شێعرە تا ئێستا بۆسەر 10 زمانی زیندووی جیهان وەرگێڕدراون.

سەرچاوە: رووداۆ/ANF

 محەممەد سەدیق کەبوودوەند سەرۆکی رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستان مانى لە خواردن گرتووە و بەم هۆیەشەوە بارودۆخی جەستەیی تێکچووە و بۆ بێهدارى زیندانى ئێڤین راگوێزراوە. محەممەد سەدیق کەبوودوەند، چالاکى مافەکانى مرۆڤ کە لە بەندیخانەى ئێڤیندا ماوەى ١١ ساڵ زیندانیی سەپێندراو تێپەڕ دەکا، لە رۆژى شەممە ٦ى جۆزەردانەوە بۆ چەندەمین جار مانى لە خواردن گرتووە کە دوا جار بەیانیى رۆژى یەکشەممە ١٤ی جۆزەردان بە هۆی تێکچوونی بارودۆخی جەستەیی بۆ بێهدارى ئەم زیندانە راگوێزرا. کەبوودوەند دوای ئەوەی لە گەڵ دژایەتیی کاربەدەستانی کۆماری ئیسلامی لەمەڕ داوای چاوپێکەوتن بە کوڕەکەی کە تووشی نەخۆشی بۆتەوە، بەرەوڕوو بۆوە دەستی دایە مانگرتن. کاربەدەستان داوایان لێ کردبوو کۆتایى بە مانگرتنەکەى بێنێ هەتا ئەوان ئەم داواکارییەى لێ قبووڵ بکەن، بەڵام چەند رۆژ دواتر پێیان راگەیاند کە داواکەى رەد کراوەتەوە. 

پەریناز حەسەنى، هاوسەرى محەممەد سەدیق کەبوودوەند پێشتر بە کەمپەینى نێودەوڵەتى مافەکانى مرۆڤ لە ئێرانى گوتبوو: "مناڵەکەى من تووشى نەخۆشێکى بێ چارەسەر هاتووەو پزیشکەکان گوتوویانە لەوانەیە ئەگەر باوکى لە لاى بێ لە رەوتى چاک بوونەوەى دا شوێن دانه‌ر بێ. ئه‌و داواشی لە کاربەدەستانى قەزایى کردوه‌ کە تەنیا رێز لەم قانوونە بگرن کە بۆخۆیان دایانناوەو بەپێى قانوون مەرەخەسى بە هاوسەرەکەی بدەن چونکە هەر زیندانیەکى ئێرانى مافى وەرگرتنى مەرەخەسى هەیە."
هەر لەم بارەوە شیرین عیبادی پارێزەری ناسراوی ئێرانی و براوەی خەڵاتی ئاشتی نوبێل لە بانگەوازێک دا داوای بەهاناوەچوونی کەبوودوەند و دوو بەندکراوی دیکەی ئێرانی دەکا کە ئەوانیش دەستیان داوەتە مانگرتن و تووشی بارودۆخی نالەباری جەستەیی بوونەتەوە. هاوکات رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستانیش لە راگەیەندراوێک دا پێشوازیی خۆی بۆ ئەو بانگەوازەی شیرین عیبادی دەربڕیوە کە ئەوەی خوارەوە دەقەکەیەتی:
به فراخوان شیرین عبادی برای نجات جان زندانیان بیمار بپیوندیم
سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در بیانیه ای از همه ی نهادها و فعالان حقوق بشر و افکار عمومی خواسته است تا برای نجات جان سه زندانی بیمار عقیدتی-سیاسی: محمد صدیق کبودوند، نرگس محمدی و حسین رونقی ملکی با فراخوان شیرین عبادی و سه نهاد مدافع حقوق بشر همراه شوند. متن این بیانیه در پی می آید:

به فراخوان شیرین عبادی برای نجات جان زندانیان بیمار بپیوندیم
محمد صدیق کبودوند و حسین رونقی ملکی که در اعتصاب غذا به سر می برند در وضعیت نامناسب جسمی تحمل حبس می نمایند.شرایط سخت زندان و وضعیت ناگوار این دو فعال حقوق بشر و نیز بیماری محمد صدیق کبودوند که نیاز به عمل جراحی دارد جان آنها را در معرض خطر جدی قرار داده است، افزون بر این نرگس محمدی دیگر فعال حقوق بشر در شرایط سخت که همراه با فلج عضلانی دوران زندان را سپری می نماید بر نگرانی جدی ما افزوده است. سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان از فعالان مدنی، حقوق بشری و سازمان ها و نهادهای حقوق بشر و نیز وجدان های بیدار می خواهد تا برای نجات جان این سه زندانی بیمار: محمد صدیق کبودوند، نرگس محمدی و حسین رونقی ملکی با فراخوان شیرین عبادی و سه نهاد دیگر حقوق بشری همراه شوند.

سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان

17 خرداد 1391
6 ژوئن 2012

رووداو- رۆیته‌رز

به‌مه‌به‌ستی چاره‌سه‌ركردنی قه‌یرانه‌ سیاسییه‌كانی عێراق، بڕیاره‌ ئه‌مڕۆ چوارشەممە، جۆزێف بایدنی جێگری سه‌رۆكی ئه‌مریكا بگاته‌ شاری به‌غدا و له‌وێ له‌گه‌ڵ گه‌وره‌ به‌رپرسانی عێراق و هه‌رێمی كوردستان كۆببێته‌وه‌.

به‌پێی هه‌واڵێكی ئاژانسی ده‌نگوباسی رۆیته‌رز، جۆ بایدن له‌و سه‌ردانه‌یدا چاوی دەکەوێت به‌ هه‌ر یه‌ك له‌ جه‌لال تاڵه‌بانی، سه‌رۆك كۆماری عێراق، نوری مالیكی سه‌رۆك وه‌زیری عێراق و مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و هه‌روه‌ها چه‌ند به‌رپرسێك له‌ بلۆكه‌كانی عێراقییه‌ و ته‌یاری سه‌در. به‌ڵام هه‌تا ئێستا ورده‌كاری زیاتر له‌باره‌ی ئه‌و سه‌ردانه‌ی بایدن نییه‌ و دیاریش نییه‌ كه‌ ئایا بایدن له‌ هه‌رێمی كوردستان چاوی به‌ بارزانی ده‌كه‌وێت یان له‌ به‌غدا.

رووداو – ئاژانسەكان

لەبەیاننامەیەكدا ئەمڕۆ بڵاویكردۆتەوە وەزارەتی دەرەوەی سوریا، ژمارەیەك باڵێۆز لەوڵاتەكەی دەردەكات، لەناویاندا باڵیۆَزەكانی ئەمریكا، بەریتانیا، فەرەنساو توركیا هەیە. بەپێی بیاننامەكە دەركردنی ئەو حەڤدە باڵێۆزە لەروانگەی مامەڵەی هاوشێوەوە دێت، كەهەفتەی پێشوو حكومەتی ئەو وڵاتانەی دیبلۆماتە سوریاییەكانیان لەوڵاتەكانیان دەركردبوو. "بڕیارەكە باڵێۆزی ئەمریكاو بەریتانیاش دەگرێتەوە كەئێستا بۆ راوێژكردن گەڕاونەتەوە بۆ وڵاتەكانیان و رێو شوێنی پێویست بۆ جێبەجێكردنی بڕیارەكان گیراوەتەبەر".

بڕیارەكە هەریەك لەباڵێۆزەكانی ئەمریكا، بەریتانیا، كەنەدا، سویسرا، ئیتاڵیا، ئیسپانیاو ئەو دیبلۆماتانەی كار لەباڵێۆزخانەكانی فەرەنسا، بەلژیكا، بولگاریا و ئەڵمانیا دەگرێتەوە. لەلایەكی دیكەوە هەردوو وڵاتی روسیاو چین هەر دەستێوەردانێكی سەربازیان لەو وڵاتە رەتكردەوەو وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی چینیش لەپەراوێزی سەردانەكەی ڤلادیمێر پۆتنی سەرۆكی روسیادا بۆ چین، رایگەیاند:"پێویستە هەوڵبدرێت بۆ راگرتنی دەستبەجێی توندوتیژی و دەستكردن بەپرۆسەی گفتوگۆی سیاسی لەنزیكترین دەرفەتدا. لەچەند مانگی رابردوودا روسیاو چین كەدوو وڵاتی ئەندامی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایشن، دوو جار مافی ڤیتۆیان بەكارهێنا دژبە دوو پرۆژەیاسا كەسزای توندی دەسەپاند بەسەر سوریادا.

 رووداو- KRG

نێچیرڤان بارزانی بە ئەرۆدغانی رایگەیاند پرسی PKKلە دەرەوەی ڕێکاری ئاشتیانەی سیاسی‌ چارەسەر نابێت. نیوەڕۆی دوێنێ دووشەممە 4ی حوزیرانی 2012 نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان بە بانگهێشتێکی فەرمی بۆ بەشداری لە کارەکانی کۆڕبەندی ئابووریی جیهان لەگەڵ شاندێکی یاوەری گەیشتە‌ ئیستانبول. هەر لە پەراوێزی کارەکانی کۆڕبەندی ئابووریی جیهاندا کە دوێنێ دەستی بە کارەکانی کرد، دوای نیوەڕۆی دوێنی لە ئیستانبول نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان چاوی بە ڕەجەب تەییب ئەردۆغان سەرۆک وەزیرانی تورکیا کەوت. لە دیدارەکەدا باس لە بەردەوامی و پەرەپێدانی پەیوەندیی دووقۆڵیی هەرێمی کوردستان و تورکیا لە بوارە جیاکاندا کرا و بە تایبەتیش داکۆکی لە هاوکاری و هەماهە‌نگیی زیاتری نێوان هەردوولا لە بواری ئابووری و وزەدا کرایەوە و هەردوولا خۆشحاڵیی خۆیان بە ئاستی پەیوەندییەکان دەربڕی و چۆنیەتیی فراوانترکردن و بەرەوپێشەوەبردنی زیاتری پەیوەندییەکانیان تاوتوێ کرد.

لە تەوەرێکی دیکەی دیدارەکەدا، تیشک خرایە سەر پێشهاتەکانی قەیرانی سیاسی و هەلومەرجی ئێستای عێراق و داکۆکی لە سەر پێویستیی چارەسەریی هەموو کێشەکان لە چوارچێوەی دەستووردا کرایەوە. پرسی کورد و کێشەی PKK لایەنێکی تری گفتوگۆی هەردوو سەرۆک وەزیرانی کوردستان و تورکیا بوو و لەمبارەیەشەوە نێچیرڤان بارزانی جارێکی دیکە دووپاتی کردەوە کە ئەزموون و بەسەرهاتەکان؛ بێهوودەیی بەکارهێنانی چەک و شێوازی سەربازییان سەلماندووە و پرسەکە لە دەرەوەی ڕێکاری ئاشتیانەی سیاسی‌ چارەسەر نابێت. ئەمە و ئەمڕۆش سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و شاندی یاوەری کە لە د.ئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتییەکان و د.عەلی سندی وەزیری پلاندان و فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی حکوومەتی هەرێمی کوردستان پێک دێت، بەشداری لە کار و چالاکییەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهان لە ئیستانبول دەکەن.

ئەندامی کۆنسەی بەڕێوەبەری KCK دوران کاڵکان رایگەیاند کە ‎ڕوداو و پێشھاتەکانی کوردستان، کاریگەری لەسەر چارەنوسی ھەریمەکە ھەیە. لە بەردەوامی لێدوانەکەیدا بۆ ANF، کاڵکان ململانێکانی بە شەڕی جیھانی سێیەم وەسف کرد و وتی :"رۆژھەلاتی ناوین بە شەڕ و پێکادان چووە بەناو یەک دا." کاڵکان بۆ وەلامدانەوەی قۆناغەکە بانگی یەکێتی لە گەلی کورد کرد.
سەرۆکی کۆنسەی بەڕێوەبەری کەجەکە دوران کاڵکان لە لیداونێکی دا بۆ ئاژانسی فرات نیوز ANF رایگەیاند سوریا ناوەندی شەڕ و پێکادانەکانی رۆژھەلاتی ناوینە و ، ئەنجامەکانی ئەو شەڕە ئایندەی ھەرێمەکە دیاری دەکات ، بۆ ئەوەشە دەبێ کورد ئامادەکاریەکی باشیان ھەبێ. کالکان سەرنجی بۆ ئەوە راکیشا کە پێگەی گەلانی کورد و عەرەب لە ئەنجامی ئەم شەڕەدا دەستنیشان دەکرێ بۆ ئەوەش بانگەوازی کۆبونەوەی ھەموو لایەنەکانی کوردی لە کۆنفرانسی نەتەوەیی دا کرد.
کاڵکان وتی :"ئیدی کەس ناڵی کورد نیە ، ئەو سیاسەتەش شکا کە پێی وایە بە شەڕ لەناوی ببات ، گەلی عەرەبیش ئیدی ئەو پێگەیە ڕەت دەکەنەوە کە تێدان و ، بۆ ئەوەشە کە ڕاپەڕێن ، ئێستاش ھەموو شەڕی ھەرێمەکە لە سوریا چێ بۆتەوە ، ئایندەی سوریا کاریگەری لەسەر ھەموو ھەرێمەکە دەکات ، لە سوریاوە دیاری دەبێ کە رۆژھەلاتی ناوین چۆن دادەدڕژرێتەوە ، لە نێوان گەل و ، دەستەڵاتداران دا ئەو شەڕە بەرپا بووە ، ھەم کورد و ھەم عەرەب بە دوای پێگەیەکی نوێوەن". کاڵکان وتی:"دەستوردانێک لە ھەرێمەکە ھەیە چ لە دژی دواکەوتووی و ستاتۆ پارێزی و، چ لەلایەن ھێزی سەرمایەی نێونەتەوەییەوە، دەبێ کورد چ لە کەشی شەڕ بێ یان بە سازش دا دەبێ بزانن چی دەکەن و دەبێ بۆ ئەوەش ئامادە بن."
کاڵکان جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە کورد لە دۆخی پارچەیی دا ناتوانن وەڵامدەرەوە بن بۆ ئەو دۆخەی ئێستا و وتی:"بۆ ئەوەش دەبێ ھەم یەکێتی خۆیان پێش بخەن ھەم سیاسەتێکی راست پەیڕەو بکەن، چونکە وەک سەردەمی شەڕی جیھانی یەکەم بوونە ئامێری ھێزی نێونەتەوەی و، ناوچە بۆ کورد چارسەری ناھێنێ بەڵکو ئەو سیاسەتە بێ کاریگەربوون و بێ ئیرادەیی زیانی بە کورد گەیاند." وتیشی:"بۆ ئەوەش لە ئاستێکدا کە چارەنوسی رۆژھەلاتی ناوین دەست نیشان بکات دەبێ پیشەنگ بکەن لەسەر بنەمای شۆڕشی کوردستان و ئێمە وەھا سیاسەتک پەیرەو دەکەین و وەک بزوتنەوە لە ئاگایی ئەوەداین."

سەرچاوە: ANF

رووداو - ئەنقەرە
محەممەد شاندر، پەرلەمانتا‌ری شاری مێرسین و جێگری سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی بزووتنەوەی میللی MHP كە پارتێكی نەتەوەپەرستی توركیایە و سێیەم گەورە فراكسیۆنی نێو پەرلەمانە، لە هەڤپەیڤینێكدا لەگەڵ (رووداو) دەڵێ "ئێمە وەك MHP هەموو ئەو كەسانەی دەڵێن ئێمە كوردین، بە برای خوێنی خۆمانیان دەزانین.

ئێمە خزمی یەكتر نین، ئێمە براین و لە یەك نەژادین، واتە تۆرانین، كورد و تورك لە یەك رەگەزن". هەروەها دەڵێ دەبووایە توركیا بەهەمان شێوەی پشتگیریكردنی لە توركمان ، پشتیوانی لە "كوردی عێراقیش" بكردبا . لە هەمانكاتدا بوونی كێشەی كورد لە توركیا رەتدەكاتەوەو دەڵێ " لە توركیا كێشەی كورد نییە، كێشەی كوردچێتی هەیە".

له‌سه‌ر بانگهێشتێکی فه‌رمی، هه‌یئه‌تێکی بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان له‌ رێوڕه‌سمی ٣٧مین ساڵیادی دامه‌زرانی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان‌دا به‌شدار بوون‌ و په‌یامی پیرۆزبایی بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستانیان ئاراستەی نوێنەرایەتی یەکیەتی نیشتیمانی کوردستان لە وەلاتی بریتانیا کرد. رۆژی شەمبە رێکەۆتی ٢/٦/٢٠١٢، شاندێکی بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان به‌ سه‌رۆکایه‌تیی چالاکوانی هێژا کاک ئیبراهیم بایەزیدی، نوێنەری بزووتنەوە لە وەلاتانی بریتانیا و ئیرلەند، له‌ رێوڕه‌سمی 37 ساڵه‌ی دامه‌زرانی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان، کە لە شاری لەندەن لە لایەن نوێنەرایەتی یەکیەتی نیشتیمانی کوردستان بەرێوەچوو به‌شداریان کرد..
له‌و رێوڕه‌سمه‌دا که‌ به‌ به‌شداریی نوێنه‌رانی زۆربه‌ی حیزبه‌کانی چوارپارچەی کوردستان و کەسایەتیە سیاسی، ئاکادێمی و کۆمەلایەتیەکانی کوردستانی نیشتەجێ لە وەلاتی بریتانیا بەرێوەچوو، پەیامی پیرۆزبایی بزووتنەوە سەبارەت به‌ۆ بۆنه‌یە ئاراسته‌ی نوێنەرایەتی یه‌کیه‌تیی نیشتمانی و به‌ڕێوەبەرایەتی کۆڕەکە‌ کرا..
شایانی باسه‌ له‌ په‌راوێزی ئه‌م کۆریادەدا کاک ئیبراهیم بایه‌زیدی نوێنه‌ری بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازی‌ رۆژهه‌لاتی‌ كوردستان له‌ وەلاتی به‌ریتانیا، دەگەل زۆر لە نوێنەرانی حیزب و کەسایەتیەکانی بەشدار لە مەراسیمەکەدا چاۆپێکەۆتنی پێکهێنا.