دوای كشانەوەی هێزەكانی رژێمی سووریا لە رۆژئاوای كوردستان، ئێستا گوندەكانی دەوروبەری كۆبانێ و زۆر ماڵی نێو شارەكەش بوونەتە كێڵگەی چاندن و بازرگانیكردن بە حەشیشەوە، بەگوتەی بەرپرسانی ئاسایشی كوردی لە كۆبانێ "كەم گوند هەیە سەرقاڵی حەشیش چاندن نەبن".

رۆژین حەمید، یەكێك لەوانەی بەرپرسی ئاسایشە لە كۆبانێ بە (رووداو)ی گوت، لە ماوەیەكی كەمدا حەشیش چاندن لەم ناوچەیە بووەتە "دیاردە" و كەم شوێن ماوە كە ئەو سەردانی كردبێ و حەشیشی تێدا نەچێندرابێت "تەنانەت لەسەربانی ماڵەكانیش چاندوویانە".

سەبارەت بە دەستگیركردنی خەڵكیش لەسەر ئەو كارە، رۆژین گوتی "تائێستا كەسمان دەستگیرنەكردووە، چونكە خەڵكێكی زۆر بەو كارەوە سەرقاڵن، ئەگەر وابێ دەبێ هەموو میللەت بگرین".

تاران- شازده‌هه‌مین به‌راڤی ڕێکخراوه‌ی بزووتنه‌وه‌ی بێلایه‌نه‌کان به‌ میواندارێتی کۆماری ئیسلامی ئێران، یه‌کشه‌ممه‌ 26ی ئه‌گێست/ 5ی خه‌رمانان، له‌ تارانی پایته‌خت ده‌سپێده‌کات. به‌پێی هه‌واڵی کوردپرێس له‌ شازده‌هه‌مین به‌راڤی بێلایه‌نه‌کان که‌ به‌ گه‌وره‌ترین ڕووداوی سیاسی مێژووی ئێران و گه‌وره‌ترین کۆبوونه‌وه‌ی وڵاتان له‌ ئاستی جیهان پاش ڕێکخراوه‌ی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان ئه‌ژمار ده‌کرێت؛ 137 وڵاتی ئه‌ندام و چاوه‌دێر و 20 ڕێکخراوه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی ئه‌ندام له‌ بزووتنه‌وه‌که‌ به‌شدار ده‌بن.
وته‌بێژی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی کۆماری ئیسلامی له‌مه‌ڕ ئاستی وه‌فده‌کانی به‌شداربوو له‌ به‌راڤی بێلایه‌نه‌کان، ڕایگه‌یاند که‌ تا ئێستا ئاستی به‌شداریکردنی 120 وڵات و 6 ڕێکخراوه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی له‌م به‌راڤییه‌دا دیاریکراوه‌. ڕامین مێهمانپه‌ره‌ست شه‌ممه‌ 25ی ئه‌گێست/ 4ی خه‌رمانان، له‌ پرێس کۆنفڕانسێک تایبه‌ت به‌ ده‌سپێکردنی شازده‌هه‌مین به‌راڤی بزووتنه‌وه‌ی بێلایه‌نه‌کان له‌ تاران ڕایگه‌یاند که‌ لیستی 50 سه‌رپه‌رشتیاری وه‌فدی وڵاتان له‌ ئاستی سه‌رۆکایه‌تی؛ که‌ پێک دێن له‌ سه‌رۆک کۆمار، پاشا، سه‌رۆک وه‌زیران و جێگری سه‌رۆک کۆمار گه‌یشتۆته ‌ده‌ستی ئێران و 30 وه‌فدیش له‌ ئاستی وه‌زیران به‌شدار ده‌بن. زیاتر وتی: 27 سه‌رۆک کۆمار، 2 پاشا، 7 سه‌رۆک وه‌زیر، 9 جێگری سه‌رۆک کۆمار، 2 سه‌رۆکی په‌رله‌مان، نێزیک 5 نوێنه‌ری تایبه‌تی سه‌رۆکی وڵاتان و 23 وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ و چه‌ند وه‌زیری دیکه‌ی وڵاتان وه‌کوو سه‌رپه‌رشتیاری وه‌فد، به‌شداری به‌راڤی تاران ده‌که‌ن.
له‌م به‌راڤییه‌دا تاران پێشوازی له‌ 7هه‌زار میوانی بیانی له‌ 150 وه‌فد ده‌کات و له‌ ماوه‌ی به‌ڕێوچوونی به‌راڤییه‌که‌شدا هه‌موو ناوه‌نده‌ حکوومییه‌کان داخراو ده‌بن. شه‌ممه‌ لێژنه‌کانی کارناسیی وڵاتانی ئه‌ندام گه‌یشتنه‌ تاران و یه‌کشه‌ممه‌ و دووشه‌ممه‌ کۆبوونه‌وه‌ی ئه‌و لێژنانه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێ و له‌ ڕۆژی دووشه‌ممه‌ پرۆسه‌ی هاتنی وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ی وڵاتانی ئه‌ندام بۆ به‌شداری کردنیان له‌ دانیشتنی هاوئاهه‌نگی ڕێکخستنی وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ ده‌ست پێده‌کات و ڕۆژانی سێشه‌ممه‌ و چوارشه‌ممه‌ کۆبوونه‌وه‌ی نێوانیان به‌ڕێوه‌ده‌چێ و ڕۆژی چوارشه‌ممه‌ سه‌رکرده‌ی باڵای وڵاتانی ئه‌ندام ده‌گه‌نه‌ تاران و پێنج شه‌ممه‌ و هه‌ینی به‌ شێوه‌ی فه‌رمی به‌راڤییه‌که‌ له‌ ئاستی سه‌رکرده‌کان به‌ڕێوه‌ده‌چێ.
له‌و بابه‌تانه‌ی که‌ له‌ به‌رنامه‌ی کاری به‌راڤیدا دانراوه،‌ "به‌ڵگه‌که‌یه‌تی" که‌ خۆی له‌ سێ به‌ش و 688 به‌ند ده‌بینێته‌وه‌؛ تایبه‌ت به‌ هاوکێشه‌ جیهانی و ناوچه‌ییه‌کان و هه‌روه‌ها په‌ره‌سه‌ندن و مافی مرۆڤ‌. له‌ بابه‌تی هاوکێشه‌ سیاسییه‌کانی ناوچه‌، چه‌ندین ته‌وه‌ر له‌ به‌ڵگه‌ی دیاریکراودا پێشبینی کراوه،‌ هاوپێوه‌ند به‌ فه‌له‌ستین، عێراق، ئه‌فغانستان و سووریا و هه‌روه‌ها وڵاتانی ئه‌مه‌ریکای لاتین و ئه‌فه‌ریقا و ئه‌گه‌ر کۆده‌نگی له‌سه‌ریان ببێت ئه‌وا له‌ به‌ڵگه‌ی کۆتایی ئه‌هێنرێن.
بڕیاره‌ له‌ په‌راوێزی به‌راڤییه‌که‌دا تایبه‌ت به‌ قه‌یرانی سووریا گفتوگۆ بکرێت و ئێران پلانی خۆی هاوپێوه‌ند به‌و بابه‌ته‌ و بۆ کۆتایی هینان به‌ قه‌یرانی ئه‌و وڵاته،‌ ده‌خاته‌ ڕوو.
بان کی مۆن، ئه‌مینداری گشتیی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان له‌ به‌راڤی بێلایه‌نه‌کان له‌ ئێران به‌شداریی ده‌کات. هه‌روه‌ها به‌شداریکردنی محه‌مه‌د مورسی، سه‌رۆک کۆماری میسر و کیم یونگ، سه‌رۆکی په‌رله‌مانی کۆریای باکوور، یه‌کلایی بۆته‌وه‌.
وته‌بێژی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران ڕایگه‌یاند که‌ هیچ وه‌فدێک له‌ تورکیا به‌شداری له‌م به‌راڤییه‌ ناکات به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌و وڵاته‌ ئه‌ندامی ڕێکخراوه‌ی بزووتنه‌وه‌ی بێلایه‌نه‌کان نییه‌. ڕامین مێهمانپه‌ره‌ست وێرای ئاماژه‌ به‌وه‌یکه‌ تورکیا به‌هۆی ئه‌وه‌ی ئه‌ندامی ڕێکخراوه‌ی په‌یمانی ئاتڵانتیکی باکووره‌ و یه‌کێک له‌ مه‌رجه‌کانی ئه‌ندامێتی له‌ بزووتنه‌وه‌ی بێلایه‌نه‌کان ئه‌ندام نه‌بوون له‌ هاوپه‌یمانێتییه‌ له‌شکه‌رییه‌کانه‌، ڕایگه‌یاند که‌ ئێران بانگهێشتی عه‌بدوڵڵا گویل، سه‌رۆک کۆماری تورکیای کردووه‌ وه‌کوو میوانی تایبه‌ت، به‌ڵام به‌هۆی ئه‌وه‌ی هه‌مان ڕۆژ هاوکاته‌ له‌گه‌ڵ ڕۆژی ئه‌رته‌ش له‌ تورکیا هه‌ر بۆیه‌ پێناچێت هیچ وه‌فدێک له‌و وڵاته‌ به‌شداری له‌م به‌راڤییه‌دا بکه‌ن.
ئه‌وه‌ڵین به‌راڤی بزووتنه‌وه‌ی بێلایه‌نه‌کان له‌ سێپتێمبری 1961 له‌ بێلگراد به‌ ئه‌ندامێتی 25 وڵات به‌ڕێوه‌چوو. به‌راڤی سه‌رکرده‌ی وڵاتانی ئه‌ندام له‌م بزووتنه‌وه‌یه‌دا هه‌ر سێ ساڵ جارێک به‌ڕێوه‌ ده‌چێت و سه‌رۆکایه‌تی بزووتنه‌وه‌ی بێلانه‌یه‌کان له‌ هه‌ر خولێکی دا ده‌سپێردرێته‌ ده‌ستی ئه‌و وڵاته‌ی که‌ میوانداری ده‌کات و کۆماری ئیسلامی ئێران که‌ میواندارێتی شازده‌هه‌مین به‌راڤی ئه‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ ده‌کات له‌ ماوه‌ی سێ ساڵی داهاتوودا سه‌رۆکایه‌تی ئه‌م ڕێکخراوه‌ که‌ به‌ دووه‌مین گه‌وره‌ ڕێکخراوه‌ی سیاسی جیهان پاش نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان دێته‌ئه‌ژمار، وه‌ئه‌ستۆ ده‌گرێت.
ئێران له‌ ساڵی 1979 و پاش سه‌رکه‌وتنی شۆڕشی ئیسلامی بوو به‌ ئه‌ندامی بزووتنه‌وه‌ی بێلایه‌نه‌کان، هۆکاری ئه‌وه‌یکه‌ هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ ئێران ئه‌ندامی ئه‌و ڕێکخراوه‌ نه‌بوو بۆ ئه‌ندامێتی ئه‌م وڵاته‌ له‌ په‌یمانی له‌شکه‌ریی به‌غدا(سێنتۆ) ده‌گه‌ڕێته‌وه‌، به‌هۆی ئه‌وه‌یکه‌ یه‌کێک له‌ مه‌رجه‌ سه‌ره‌کییه‌کانی ئه‌ندامێتی وڵاتان له‌و ڕێکخراوه‌دا ئه‌ندام نه‌بوون له‌ هیچ په‌یمانێکی له‌شکه‌ریی بوو، به‌تایبه‌ت ئه‌وه‌یکه‌ وڵاتانی ئه‌ندام ده‌بوو سه‌ربه‌ هیچ یه‌ک له‌ دوو جه‌مسه‌ری ڕۆژئاوا و ڕۆژوڵات نه‌بوونایه‌‌.
زیاتر له‌ 100000 پۆلیس به‌ شێوه‌ی ڕاسته‌وخۆ ئه‌رکی پاراستنی ئاسایشی شانزده‌هه‌مین به‌راڤی بزووتنه‌وه‌ی بێلایه‌نه‌کان له‌ ئه‌ستۆدایه‌ و به‌ وته‌ی سه‌ردار ئه‌حمه‌د ڕادان، جێگری سه‌رۆکی پۆلیسی تاران کۆنتڕۆڵی چڕوپڕی سنووره‌کانی ئێران گه‌یشتووته‌ ئاستی سه‌دا‌سه‌د و خاڵه‌کانی پشکنین له‌ نێوان شاره‌کان و ڕێگاکان به‌ره‌و تاران به‌ شێوه‌یه‌کی چڕ له‌ چالاکیدان.

سەرچاوە: کوردپرێس

بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌گه‌ڵ یه‌كێتی و پارتی به‌ یه‌ك لیست به‌شداری هه‌ڵبژاردن ده‌كات له‌ ناوچه‌ دابڕاوه‌كان. له‌تیف شێخ موسته‌فا، په‌رله‌مانتاری فراكسیۆنی گۆڕان له‌ په‌رله‌مانی عێراق به‌ ( ناوه‌ندی هه‌واڵی تۆڕی راگه‌یاندنی عێراقی) راگه‌یاندووه‌ "بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌ هه‌ڵبژاردنی داهاتوودا له‌گه‌ڵ پارتی و یه‌كێتی به‌ یه‌ك لیست داده‌به‌زێت".

به‌ڵام ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی گۆڕان ده‌ڵێ "گۆڕان ته‌نیا له‌ ناوچه‌ دابڕاوه‌كان به‌ یه‌ك لیست داده‌به‌زێت له‌گه‌ڵیاندا و ناوچه‌كانی ناوخۆی هه‌رێمی كوردستان به‌ لیستێكی جیاواز و سه‌ر به‌خۆ داده‌به‌زێت". حاكم شێخ له‌تیف ده‌ڵێ"گۆڕان بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئۆپۆزیسیۆنه‌ و ناكرێ له‌ناو هه‌رێمی كوردستاندا هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ دوو پارتی ده‌سه‌ڵاتدار بكات، چونكه‌ له‌گه‌ڵ ئامانج و دروشمه‌كانی ناگونجێت".

مێژوونووسی نێوداری كورد د.جەمال رەشید ، ماوەی هەفتەیەكە لە نەخۆشخانەیە و باری تەندروستیی مەترسیدارە. د.جەمال رەشید كە ماوەی 6 رۆژە لە یەكێك لە نەخۆشخانەكانی هۆڵەندایە، بەهۆی لێدانی جەلتەی مێشكەوە، باری تەندروستی زۆر خراپە و لە قسەكردن وەستاندوویەتی. هەروەها بەهۆی بەرزبوونەوەی لە رادەبەدەری شەكرەكەی ، چارەسەركردنی زۆر سەختە.

د.جەمال رەشید، كە خەڵكی شاری كەركووكە، بە تواناترین مێژوونووسی مێژووی كۆنی كوردستان و ناوچەكەیە لەنێو كورددا، خاوەنی چەندین كتێبی گرنگە لەسەر مێژووی كۆنی كورد و كوردستان و ناوچەكە. (رووداو) هیوای چاكبوونەوە بۆ د.جەمال رەشید دەخوازێت.

سکرتێری کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران دەڵێ ئەگەر جەنگ لەگەڵ ئێران رووبدات، ئەوا کوردەکان پاڵپشتی لە رژێمی ئێران ناکەن. ئەمڕۆ هەینی، عەبدوڵڵا موهتەدی، سکرتێری گشتی کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ کەناڵی ئەلعەرەبیە رایگەیاند "ئێمە پاڵپشتی لە هێڕشی سەربازی بۆسەر ئێران ناکەین بەڵام ئەگەر هاتوو وڵاتانی رۆژئاوایی لەگەڵ ئێران کەوتنە جەنگەوە ئەوا کورد به هیچ شێوەیەک پاڵپشتی لە رژێمی تاران ناکات".

عەبدوڵڵا موهتەدی سەبارەت به هۆکاری بەشداری نەکردنی کورد لە خۆپێشاندانەکانی دوو ساڵ لەمەو بەری ئێران رایگەیاند "بزووتنەوەی سەوز هیچ ئاماژەیەکی بە خواستی نەتەوە نافارسەکانی ناو ئێران نەکرد و خواست و خۆپێشاندانەکانی خۆی تەنیا لە تاراندا سنووردار کردبووەوە و ئەوە گەورەترین هەڵەی بزووتنەوەی سەوز بوو".

سکرتێری گشتی کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران خواستی هێزە سیاسیەکانی رۆژهەلاتی کوردستان بۆ بەرقەراری سیستەمی فیدڕاڵی لە ئێرانی دوای رووخانی کۆماری ئیسلامی دووپات کردەوە و گوتی "لە ئێران جگە لە نەتەوەی فارس 5 نەتەوەی دیکە به زمان و کەلتوور و تایبەتمەندی خۆیان دەژین کە لە هەموو مافەکانیان بێبەش کراون".

عەبدوڵڵا موهەتدی وێڕای جەخت کردنەوە لە سەر خەباتی ئاشتیخوازانەی کۆمەڵە بۆ بەدەست هێنانی مافە نەتەوەییەکانی کورد لە ئێران رایگەیاند "لە سەردەمی ئێستادا کە وڵاتانی جیهان لە گۆڕانکاریدان، درێژەدان به خەباتی چەکداری ئەستەم و دژوارە و ئێمە ئێستاکە بۆ بەدیهێنانی مافە نەتەوەییەکانمان خەباتی سیاسی و کەلتووریمان هەڵبژاردووە".

رێکەوتی 21/8/2012، حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران و کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران بۆ پەرەپێدانی هاوکاری و هەماهەنگی نێوانیان،رێککەوتننامەیەکی هاوبەشیان واژۆ کرد کە تێیدا هەردوولا جەخت لەسەر رووخانی کۆماری ئیسلامی ئێران و بەرقەرار کردنی سیستەمی فیدڕاڵی لە رۆژهەڵاتی کوردستان لەسەر بنەمای فیدڕاڵیزمی نەتەوەیی و جوگرافیایی دەکەنەوە. ئەو دوو حێزبە هیوادەخوازن ئەو رێککەوتننامەیە ببێتە هۆی لێک نزیک کردنەوەی سەرجەم هێزە سیاسیەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان بۆ دامەزراندنی بەرەیەکی کوردی لەو پارچەیەدا.

جەلال تاڵەبانی، سەرۆک کۆماری عێراق و سکرتێری گشتی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان جەخت دەکاتەوه لەپتەوترکردنی پەیوەندی نێوان هێزە سیاسییەکان و پاراستنی یەکڕیزیی نێوماڵی کورد . تاڵەبانی دەڵێ "پتەوترکردنی پەیوەندی نێوان هێزە سیاسییەکان و پاراستنی یەکڕیزیی نێوماڵی کورد کاریگەری و کاردانەوەی ئیجابی بۆ سەر پڕۆسەی سیاسی عێراق دەبێت".

ئەو قسانەی تاڵەبانی لەمیانەی ئەو دیدارەهات کە ئێوارەی رۆژی 23-8 لە شوێنی پشوودانی خۆی لەئەڵمانیا لەگەڵ محەمەدی حاجی مەحمود، سکرتێری حزبی سۆسیالیستی دیموکراتی کوردستان ئەنجامیدا. لەدیدارەکە محەمەدی حاجی مەحمود خۆشحاڵی خۆی بەسەرکەوتنی نەشتەرگەرییەکەی مام جەلال و بڕینی قۆناغەکانی چارەسەری سروشتی دەربڕی و هیوای خواست بەزوویی بگەڕێتەوە بۆ وڵات و رۆڵی سەنگینی خۆی لەچارەسەری کێشەکاندا ببینێت. لای خۆشیەوە، مام جەلال سوپاسی کرد بۆ ئەو بەسەرکردنەوەیەو سڵاوی خۆی ئاراستەی سەرکردایەتی حزبی سۆسیالیستی دیموکراتی کوردستان کرد.

PUKmedia

ئه‌حمه‌د داوود ئۆغڵۆ له‌ لێدوانێکدا بۆ ڕۆژنامه‌ی "ئه‌لئه‌هرام" چاپی میسر وتی: "تورکیا کورده‌کانی سووریا و تیرۆرستان له‌ باکووری سووریا جیاواز له‌ یه‌کتر ده‌زانێ و هه‌رگیز ڕێگه‌ نادات سووریا ببێته‌ مۆڵگه‌یه‌ک بۆ ڕێکخراوه‌کانی به‌ وته‌ی ئه‌و، تیرۆریستیی په‌که‌که‌ و ئه‌لقاعیده‌." ئۆغڵۆ به‌ ئاماژه‌ به‌وه‌یکه‌ په‌که‌که‌ و ئه‌لقاعیده‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌کی جیددین له‌سه‌ر ئاسایش و پاوه‌جێی تورکیا ڕایگه‌یاند: ئه‌نقه‌ره‌ هه‌موو ڕێوشوێنێکی بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی هه‌ر جۆره‌ نائارامییه‌ک له‌ سنووره‌کانی تورکیا گرتۆته‌به‌ر و له‌ ئاماده‌باشیدایه‌.
داوود ئۆغڵۆ زیادی کرد: تورکیا و سووریا سه‌ره‌ڕای بوونی مێژوویه‌کی هاوبه‌ش و دێرینه‌، سنووری هاوبه‌ش و په‌یوه‌ندی نێزیکی فه‌رهه‌نگی و کۆمه‌ڵایه‌تییان هه‌یه‌ و ناکرێ ئه‌نقه‌ره‌ له‌ به‌رانبه‌ر گۆڕانکارییه‌کانی سووریا بێده‌نگ بێ.
وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی تورکیا به‌ ئاماژه‌ به‌ گۆڕانکارییه‌کانی سووریا و کوژران و ئاواره‌بوونی هاووڵاتیانی ئه‌و وڵاته‌ وتی: پێشتر هۆشداریمان به‌ سووریا دابوو له‌ باره‌ی ئه‌وه‌یکه‌ به‌هاری عه‌ره‌بی به‌مزووانه‌ ده‌گاته‌ ئه‌و وڵاته‌ش. زیاتر وتیشی: تا ئێستا 26 جار سه‌ردانی سووریام کردووه‌ و دڵنیام له‌وه‌یکه‌ ته‌نیا ڕێگاچاره‌ی کۆتایی هێنان به‌ قه‌یران له‌و وڵاته‌ و گه‌ڕانه‌وه‌ی پاوه‌جێیی بۆ سووریا یه‌کده‌نگی کۆمه‌ڵگای جیهانییه‌. ئۆغڵۆ ئاماژه‌ی به‌ ڕۆڵی گرنگی ئێران و ڕووسیا له‌ چاره‌سه‌ریی پرسی سووریا کرد و وتی: مۆسکۆ و تاران ده‌توانن ڕێکارگه‌لێک پێشنیار بکه‌ن که‌ سه‌ره‌ڕای چاره‌سه‌ریی قه‌یران، پاوه‌جێیی بگه‌ڕێنێته‌وه‌ سووریا.

سه‌ركرده‌ی پارتێكی كورد له‌ سووریا ده‌ڵێ "له‌گه‌ڵ پێكهێنانی حكومه‌تی ئینتیقالی نین و ره‌تیده‌كه‌ینه‌وه‌". عه‌بدولباست سه‌یدا، سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی نیشتیمانی سووریا له‌میانه‌ی كۆبوونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ فرانسوا هۆلاند، سه‌رۆكی فه‌ره‌نسا كه‌ دوو رۆژ له‌ومه‌به‌ر له‌ پاریس ئه‌نجامیدا،  رایگه‌یاند "گفتوگۆی چڕ له‌ ئارادایه‌ له‌گه‌ڵ سه‌رجه‌م پێكهاته‌كانی سووریا له‌باره‌ی پێكهێنانی حكومه‌تی ئینتیقالی". گوتیشی  "به‌ جیدی كارده‌كه‌ین تاوه‌كو ئه‌و حكومه‌ته‌ به‌په‌له‌ رابگه‌یێنین كه‌ سه‌رجه‌م پێكهاته‌كانی سووریا تێیدا به‌شدارده‌بن". ئه‌و لێدوانه‌ش كاردانه‌وه‌ی جۆرا و جۆری به‌دوای خۆیدا هێنا.

مه‌حمود محه‌ممه‌د، ناسراو به‌ (ئه‌بوسابر) سه‌ركرده‌ له‌ پارتی یه‌كێتی دیموكراتی كورد له‌ سووریا و ئه‌ندامی ئه‌نجوومه‌نی نیشتمانی كورد له‌ سووریا له‌ لێدوانێكدا بۆ (رووداو) رایده‌گه‌یێنێ "ئێمه‌ ئه‌و داواكاری و هه‌نگاوه‌ ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌ و له‌گه‌ڵ پێكهێنانی حكومه‌تی ئینتیقالی نین". ئه‌ندامه‌كه‌ی ئه‌نجوومه‌نی نیشتمانی كورد له‌ سووریا ده‌ڵێ"ئێستا كاتی راگه‌یاندنی حكومه‌تی ئینتیقالی نییه‌، به‌ڵكو كاتی ئه‌وه‌یه‌ بۆ رووخانی رژێمه‌كه‌ی ئه‌سه‌د هه‌موو لایه‌نه‌كانی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا یه‌ك بخرێن، نه‌ك پێكهێنانی حكومه‌تی ئنتیقالی ".

سه‌ركرده‌كه‌ی پارتی یه‌كێتی دیموكراتی كورد له‌ سووریا و ئه‌نجوومه‌نی نیشتمانی كورد له‌ سووریا پێیوایه‌ "پێكهێنانی حكومه‌تی ئینتیقالی ناكۆكییه‌كان زیاتر ده‌كات و چاره‌سه‌ری ره‌وشه‌كه‌ ناكات".

گوتەبێژی هێزی پاراستنی گەل دەڵێ حکومەت و میدیاکانی تورکیا دەیانەوێ ئێمە لە تەقینەوەکەی ئەنتاب تێوەبگلێنن. بەختیار دۆغان، گوتەبێژی هێزی پاراستنی گەل HPG به (رووداو)ی راگەیاند "هەم حکومەت و هەم میدیاکانی تورکیا دەیانەوێ بەرپرسیارێتی تەقینەوەکە بخنە سەر ئێمە کەچی هەموو کەس دەزانێ ئێمە هیچ پەیوەندییەکمان بەو تەقینەوەیە نەبووە. ئێمە بەدژی هاوڵاتیانی سیڤیل هیچ هێڕشێک ئەنجام نادەین و خەڵکی مەدەنی ناکەینە ئامانج".

بەختیار دۆغان راشیگەیاند "کۆما جڤاکێن کوردستان KCK، رایگەیاندبوو کە لەماوەی جەژندا ئێمە هیچ چالاکییەکی ئەنجام نادەین و گەریلاکانمان پابەندی ئەو بڕیارە بوون و هیچ هێڕشێکیان بۆ سەر سوپای تورکیا ئەنجام نەدابوو".

لە 20/7/2012، تەقینەوەیەک لە ناوچەی دیلۆکی پارێزگای ئەنتاب لە باکووری کوردستان روویدا کە بەهۆیەوە 9 کەس کوژران و زیاتر لە 60 کەس بریندار بوون و زۆربەی کوژرا و برینداربووان خەڵکی مەدەنی بوون.

بەختیار دۆغان سەبارەت به بەردەوامبوونی هێڕشەکانیان لە ناوچەی شەمزینان رایگەیاند "لە شەمزینان زۆر ناوچەی وەک گەوەر، گەلێ چەلی، گردێ، سەرێ سێوی، بلیجان لەژێر کۆنتڕۆڵی گەریلاکانماندایە. گەریلاکانمان لە سەرجەم شەمزینان بڵاو بوونەتەوە بەڵام بۆ ئەوەیکە نەبنە ئامانجی هێڕشەکانی سوپای تورکیا شەڕی پارتیزانی بەرێوە دەبەن و جار بەشێوەی نهێنی و جار بەشێوەی ئاشکرا لەو ناوچانە چالاکی ئەنجام دەدەن".

گوتەبێژی هێزی پاراستنی گەل HPG گوتیشی "گەریلاکانمان هەر شوێنێکیان بوێت کۆنتڕۆڵی دەکەن بەتایبەت لە زۆر شوێن بازگە دادەنێن و کۆنتڕۆڵی جادەکان دەکەن و ئەوە بەشێکە لە ستراتیژی نوێی HPG بۆ کۆنتڕۆڵ کردنی ناوچەی شەمزینان". لە 23/07/2012 گەریلاکانی هێزی پاراستنی گەل هێڕشێکی بەربڵاویان بۆسەر سەربازگەکانی ناوچەی شەمزینان دەست پێکرد و لەو رێککەوتەوە تا ئێستا شەڕ و پێکدادان لەو ناوچانە بەردەوامە.

سەرچاوە: رووداۆ/ ساکار عەبدوللازادە

ئه‌مڕۆ رۆژنامه‌ى كانبێراتایمزى ئوسترالى له‌ راپۆرتێكدا رایگه‌یاند، حكومه‌تى ئوسترالیا هه‌وڵده‌دات وێنه‌یه‌كى روونتر پێشكه‌ش بكات له‌سه‌ر مامه‌ڵه‌كردنى له‌گه‌ڵ په‌نابه‌رانى نایاسایى له‌كه‌نار ده‌ریاكانى وڵاته‌كه‌ى‌و گشت هاوكارییه‌كانیان ببڕێت. چوارشه‌ممه‌ى رابردوو په‌رله‌مانى ئه‌و وڵاته‌ یاسایه‌كى ده‌ركرد بۆ بڕین‌و وه‌ستاندنى هه‌موو جۆره‌ هاوكارییه‌كى مرۆیى‌و ته‌كنیكى بۆ په‌نابه‌رانى نایاسایى، به‌تایبه‌تى ئه‌وانه‌ى به‌ به‌له‌م له‌ رێگه‌ى (ئه‌نده‌نوسیا، مالیزیا، سریلانكا)وه‌ ده‌گه‌نه‌ وڵاته‌كه‌ى.

ستیفن سمیس، وه‌زیرى به‌رگرى ئوسترالیا به‌ رۆژنامه‌كه‌ى راگه‌یاندووه‌ "ئه‌م یاسایه‌ یه‌كێكه‌ له‌ هه‌ره‌ تووندترین ئه‌و یاسایانه‌ى دۆخى په‌نابه‌رێتى كه‌ تاوه‌كو ئێستا ئوسترالیا ده‌ریكردووه‌، ئه‌مه‌ش گه‌وره‌ترین هه‌وڵه‌ بۆ كۆتایى هێنان به‌ كۆچى نایاسایى بۆ وڵاته‌كه‌مان"، گوتیشى "له‌ ماوه‌ى ئه‌م هه‌فته‌دا ده‌توانین به‌شێوه‌یه‌كى كاتى چه‌ند كه‌مپێك بكه‌ینه‌وه‌ بۆ ئه‌و په‌نابه‌ره‌ نایاساییانه‌‌و پاشان كه‌مپه‌كان ده‌بن به‌ كه‌مپى به‌رده‌وامى، به‌ڵام هه‌ر له‌سه‌ر كه‌نار ده‌ریاكان ده‌بن".

جولیا گیلارد، خانمه‌ سه‌رۆك وه‌زیرانى ئوسترالیا گوتى "كه‌مپه‌كان بۆ راگرتنى لێشاوى په‌نابه‌رانى نایاساییه‌‌و دواى گوێگرتن له‌ كه‌یسه‌كانیان زۆربه‌ى په‌نابه‌ران ده‌نێردێنه‌وه‌ وڵاتى خۆیان یان وڵاتانى دیكه‌". مشتومڕێكى زۆر گه‌وره‌ له‌نێوان كاربه‌ده‌ستانى ئوسترالیا و ئۆپۆزیسیۆندا هه‌بوو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى یارمه‌تى په‌نابه‌رانى نایاسایى بدرێ یان نا، ئێسته‌ هه‌ردوو لا رێككه‌وتوون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى یارمه‌تیان نه‌درێ.

گیلارد گوتیشى "به‌ڵێ ئه‌مه‌ بڕیارێكى توونده‌، به‌ڵام مه‌به‌ستى ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ چیدیكه‌ خه‌ڵك له‌ناو ئاودا نه‌خنكێت، ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ مردن راگرین". به‌ڵام سارا هانسن، ئه‌ندام په‌رله‌مانى ئوسترالیا له‌سه‌ر لیستى ئۆپۆزیسیۆن گوتى "ده‌بێت رێگه‌ى باشتر بگرینه‌به‌ر بۆ رزگاركردنى خه‌ڵك له‌ ده‌ریا نه‌ك بڕینى یارمه‌تیان".