ئەندامێكی دەستەی باڵای كورد لە رۆژئاوای كوردستان رایگەیاند رووسەكان پێیانڕاگەیاندوون، كە ئەوان لەگەڵ پێدانی مافی گەلی كوردن لەسەر بنەمای هاووڵاتیبوون، نەك لەسەر بنچینەی مافی خۆبەڕێوەبردن لە رۆژئاوای كوردستان. رۆژی 31/7/2012 شاندێكی دەستەی باڵای كورد لە رۆژئاوای كوردستان لەگەڵ جێگری وەزیری دەرەوەی رووسیا گینادی گاتیلۆف، لە كونسولخانەی رووسیا لەشاری هەولێر كۆبوونەوە. جێگری وەزیری دەرەوەی رووسیا بەمەبەستی گفتوگۆكردن لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی كوردستان هاتبووە هەولێر.

شاندە كوردییەكە پێكهاتبوون لە ئیسماعیل حەمە، سەرۆكی ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد و ئەندامی دەستەی باڵای كورد، شێح محیەدین ئالی، ساڵح موسلم محەممەد و رووناهی ئەندامانی دەستەی باڵای كورد. لەبارەی ئامانجی كۆبوونەوەكە لەگەڵ شاندە رووسییەكە، ئیسماعیل حەمە لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) گوتی "پێشتر وەزارەتی دەرەوەی رووسیا بانگهێشتی كوردانی رۆژئاوای كردبوو، بەڵام دەرفەت نەبوو بیانبینین. بۆیە كاتێك جێگری وەزیری دەرەوەی رووسیا هاتە هەرێمی كوردستان و ئێمەش لێرەبووین داوایانكرد لەگەڵ یەكتر دابنیشین، ئێمەش لەگەڵیان دانیشتین".

رووسیا یەكێكە لەو وڵاتانەی تائێستا زۆر بە سەختی پشتگیری لە مانەوەی ئەسەد دەكات و لەدژی دەستێوەردانی سەربازییە لە سووریا. هەندێك لە سەرچاوە هەواڵگرییەكانیش باس لە رەوانەكردنی چەكی رووسی بۆ سووریا دەكەن. بۆیە چاودێرانی سیاسی پێیانوایە تاوەكو رووسیا هاوكاری بۆ سووریا رانەگرێت، زۆر زەحمەتە بەشار ئەسەد دەسەڵات بەجێبێڵێ.

بەڵام ئیسماعیل حەمە، كە لە هەمانكاتدا سكرتێری پارتی یەكێتی كورد لە سووریایە، لە دوای دانیشتنەكەیان لەگەڵ جێگری وەزیری دەرەوەی رووسیا بە (رووداو)ی راگەیاند "رووسیا وەك پێشتر پێداگیری لەسەر مانەوەی ئەسەد ناكات. لاری نییە ئەسەد لەسەر كار لاببرێ یان بڕووخێ، بەڵام مەرجی هەیە. پێی گرنگە بزانێ كێ جێگەی ئەسەد دەگرێتەوە، هەروەها دەیەوێ بزانێ ئالیەتی دەستاودەستكردنی دەسەڵات چۆنە. بەكورتی دەیانەوێ هەلێك بۆ بەشار بڕەخسێنن تاوەكو دەسەڵات بەجێبێڵێت".

سەبارەت بەو دەنگۆیەی كە گوایە ئەمریكا و رووسیا لەسەر لابردنی ئەسەد رێككەوتوون، ئەو ئەندامەی دەستەی باڵای كورد دەڵێ "لە دانیشتنی جنێڤ لەسەر ئیدارەكردنی، نەوەكو چارەسەركردنی قەیرانی سووریا رێككەوتن. لەو كاتەی رووسیا، ئەمریكا و وڵاتانی عەرەبی گوتیان پشتگیری لە پلانی كۆفی ئەنان دەكەین و نەیانهێشت دۆسیەی سووریا بچێتە ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی ، مانای وایە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لەسەر ئیدارەكردنی قەیرانی سووریا نەوەك چارەسەركردنی رێككەوتووە".

ئیسماعیل حەمە پێیوایە رووسیا لە سیاسەتی توركیا بەرامبەر بە سووریا نیگەرانە بۆیە زۆر بە زەحمەت هەڵوێستی لەبارەی قەیرانی ئەم وڵاتە دەگۆڕێ "دەڵێن توركیا پشتگیری لە سەلەفی و رەوتە تووندڕەوەكان دەكات. بەكورتی رووسیا لە گۆڕانكاری سووریا دەترسێ، بۆیە رووسیا پێیوایە ئەگەر رێككەوتنێك لەبارەی سووریاوە بكرێ ، پێویستە ئێران تێیدا بەشداربێ. رووسیا پێیوایە ئەگەر توركیا ببێتە خاوەن هەژموون و بڕیار لەناو سووریا، ئەوە رۆڵی ئێران لاوازدەبێت، لە رۆژهەڵات و وڵاتانی سۆڤیەتی پێشوو، بە كردەوە هاوسەنگی لە رۆڵی توركیا و رووسیا هەیە، كاتێك ئێران لاواز دەبێ توركیا بەهێزدەبێ، هەروەها لەبەرئەوەی توركیا ئەندامی ناتۆیە، ئەو هاوپەیمانێتییە نزیكی سنووری رووسیا دەبێ، ئەمەش بۆ رووسیا هەستیارە".

بە بڕوای ساڵح موسلیم، هاوسەرۆكی پارتی یەكێتی دیموكراتی PYD، كە ئەندامێكی شاندی كوردی بوو لەو دانیشتنەدا، رووسیا لەبارەی رووخانی بەشار ئەسەد نەرم بووە " نەرمبوونێك لە هەڵوێستی رووسیا لەبارەی رووخانی ئەسەد بەدیدەكرێ ، بەڵام هێشتا پێناچێ خۆی یەكلایی كردبێتەوە".

سەرەڕای پێگەی رووسیا لە ئاستی نێودەوڵەتی و رۆڵی لە هەڵگیرسان و چارەسەری قەیرانەكان وەك ئەندامێكی هەمیشەیی ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی كە مافی ڤیتۆكردنی بڕیارەكانی هەیە ، هێشتا هەڵوێستی ئەم وڵاتە لەبارەی كێشەی كورد بەگشتی و لە سووریا بەتایبەتی دیار نییە. بەڵام ئیسماعیل حەمە، گوتی لە كۆبوونەوەكەی هەولێر رووسیا هەڵوێستی خۆی لەبارەی كێشەی كورد باسكردووە "بۆ كورد رووسیا پێداگیری لە مافی هاووڵاتیبوون دەكات. دەڵێ مافی خۆتانە لە دەستووری سووریا دان بە ناوی كورد دابنرێ و پشتگیری كورد دەكەن لەو بارەوە، بەڵام هێشتا لەبارەی ئەوەی كورد خۆی بەڕێوەببات هەڵوێستی رووسیا روون نییە".

هەروەها گوتی "لەو كۆبوونەوەیە بە رووسەكانمان گوت نەك كورد تەنیا داوای مافی خۆ بەڕێوەبردن لە سووریای نوێ دەكات، بەڵكو هەموو پێكهاتەكانی سووریا، دوای ئەسەد ئەو داواكارییەیان هەیە". بەڵام سەرۆكی PYD پێیوایە رووسیا هەڵوێستی روونی لەوبارەوە نییە و نابێ "رووسیا لەسەر بنەمای بەرژەوەندی خۆی هەڵوێست لەسەر مەسەلەكان دەنوێنێ. ئەگەر كورد كارتەكانی بە دیپلۆماسیانە بەكاربێنێ و باڵانسی نێوان زلهێزەكان رابگرێ، دەتوانێ رووسیا ناچاربكات پشتگیری لێبكات".

سەرچاوە: رووداۆ

لە سییەمین ساڵڕۆژی گیانبەختکردنی عەوڵای مەلا عوسمان دا, بۆ بەرزڕاگرتنی خەبات و تێکۆشانی ئەم شەهیدە فیداکارەی سەربەخۆیی و یەکسانیی نەتەوەی کورد، کۆڕێکی ڕێزلێنان لەلایەن دۆستان و بنەماڵەی عەبدوڵڵا زەکی، لە شاری ڤێسترۆسی سوئێد بەڕێوەدەچێت.

عەبدوڵڵا زەکی ناسراو بە مامۆستا قەندیل، ئەندام و پێشمەرگەی دێرینی حیزبی دێموکرات و ئەندامی سەرکردایەتی کۆمەڵەی یەکسانی کوردستان بوو. ناوبراو وێڕای ئەوەیکە پێشمەرگەیەکی ڕاستەقینەی سەربەخۆیی کوردستان و تێکۆشەرێکی ماندویینەناسی ڕێبازی یەکسانیی و دادپەروەریی و مرۆڤدۆستیی بوو، هاوکات قارەمانی خۆڕاگریی بەرەکانی شەڕی ئاربابا، سەقز، پیرانشار، هەندرێن، سەنگەسەر و کێوەڕەش بوو کە پاش ساڵانێکی زۆر خەبات و تێکۆشان، لە شەڕی بەرگریی لە کوردستان، لە ڕێکەوتی ٦/٦/١٣٦١ی هەتاوی، لە ناوچەی پیرانشار شەهید کرا.

شایانی باسە کە لەو کۆڕەدا، وێڕای کورتەیەک لە بیۆگرافی و ژیانی سیاسی شەهید قەندیل، چەندین کەس لەو کەسایەتیانەی لە نزیکەوە عەوڵای مەلاعوسمان دەناسن و هاوڕێ و هاوخەباتی بوونە، باسی خەبات و کەسایەتیی ئەو دەکەن و هاوکات چەند سروودێکش لەلایەن هونەرمەندانی بەشداربووی کۆڕەکەوە پێشکەش دەکرێت کە لە میانەی کۆڕەکەدا بە پێشکەشکردنی خواردن و خوادنەوەی چایی و قاوە، پێشوازی لە میوانە بەڕێزەکان دەکرێت.

هەر لێرەوە بۆ دەوڵەمەنترکردنی ئەم کۆڕیادە، داواکارین لەو ئازیزانەی کە وێنە و بەڵگەنامەی تری عەبدوڵڵا زەکی،یان لایە، بە ئیمەیلی خوارەوە بۆمانی بنێرن. بەشداریی بۆ هەمووان ئازادە و ئامادەبوونتان جێگەی شانازیمانە.

دۆستان و بنەماڵەی شەهید عەبدوڵڵا زەکی

کات: شەممە، ٢٥/٠٨/٢٠١٢ ، کاتژمێر ١٢ تا ١٨

شوێن:

.(Råby Centrum, 724 70 Västerås (Konferensen, bredvid biblioteket

ئیمەیل: This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

تەلەفوون: 0046734270002

سوپای ئەسەد دەستبەسەر گەڕەکێکی حەلەب دادەگرێتەوە و سوپای سووریای ئازاد دەڵێ "کشانەوەمان تەکتیکیە". هاوکات ئەسەد سەرۆک وەزیرانی نوێی دەستنیشان کرد. ئاژانسەکان ئاماژە بەوە دەکەن سوپای سووریای ئازاد بەهۆی کەمی چەک و کەرەستەی سەربازیەوە لەو گەڕەکە کشاونەتەوە بەتایبەتی چەکی دژە تانک. هەروەها هەلیکۆپتەر و فڕۆکە جەنگیەکانی رژێمەکەی ئەسەد بە چڕی گەڕەکەکانی سەلاحەددین و ساخور و هنانۆ بۆردومان دەکەن.

نەقیب حوسام ئەبو محەممەد فەرماندەی کەتیبەی (درع الشبهاء) لە سوپای سووریا ئازاد بە (فرانس پرێس)ی راگەیاندووە شۆڕشگێڕان و سوپای سووریای ئازاد بە "تاکتیک" کشاونەتەوە و سوپای سووریا چووتە نێو ئەو گەڕەکەوە. راشیگەیاند دواتر دژە هێرشیان دەکەینە سەر.

هاوکات چالاکوانان رایدەگەیێنین ئەمڕۆ لایەنی کەم 50 کەس کوژران لەلایەن هێزەکانی ئەسەد کە زۆربەیان لە حەلەب و ریفی دیمەشق-ن. هەر ئەمڕۆ بەشار ئەسەد کەسێکی دیکەی لە شوێنی ریاز حیجاب، سەرۆک وەزیرانی جیابووە دانا کە ناوی وائیل حەقی-ە کە پێشتر وەزیری تەندروستی بووە و خەڵکی شاری درعایە.

وەک ئاگادارن هەمووسالێ کێبەرکێ نێونەتەوەیی فوتبالی لاوان لە ئووسلوو پێتەختی نٶروێژ بەرێوە دەچێ. ئەم ساڵ تیمی فوتبالی لاوانی کوردستان لەم کێبەرکێیانە کە ٤٠ مین ساڵی بوو (1972-2012) بەشداربوو. هەموو سالێ لاوان جیهان ،نزیک بە ٤٠ وڵات زۆر چالاکانە لە ماوەی یەک حەوتوودا (29جولای هەتا 4 ئاگووست) بە چاڵاکی جۆراوجۆر لە گۆرەپانی وەرزشدا لە نۆورێژ روبروی یەکتر دەبنەوە.
بەشداران کێبەرکیکانی کە ١٤٠٠- ١٦٠٠ کەس دەبن و لە چەند ناوچەی ئووسلوو کە هەرکامیان زۆر مەیدانی فوتبال لە خۆوە دەگرێ بە ئالای وڵاتی خۆیان ماوەیەکی پر لە خۆشی و هاورەیەتی بەیکەوە تێ پەردەکەن و لەگەڵ سەدان کٶر وکچی لاوی یاریزانی وڵاتانی دیکەی جیهان ئاشنا دەبن.
ئەمساڵ بۆئەوەڵ جار تیمی کوردستان بەشداری لە نۆروەی کۆپدا کرد ، ئەوان رۆژی پنج‌شەمە گەیشتنە نۆروێژ و رۆژی هەینی 27.07.12 سەردانی پارلەمانی نٶرویژیان کردو چاویان بە سیاسەتمدارنی حیزبی سوسیالیستی چەپی نۆروێژ کەوت .کێبەرکێی ئەوەلی تیمی کوردستان رۆژی یەکەم ، یەکشەمە29.07.12 لەگەڵ تیمێکی نۆرویژبوو کە بەلێدانی ٣ گۆل سەرکەوتنێکیان بە دەست هێنا کە بووبە هۆی خۆشحاڵی کوردانی دانیشتوانی وڵاتی نۆروێژ ، بەڵام ئەوەی بۆ یاریزانی لاوی کورد و بەرپرسان و کوردانی نۆروێژ جێگەی پرسیار و ناراحەتی بوو هەڵ نەکردنی ئاڵای پێرۆزی کوردستان بوو،دیارە جگە لە ئاڵای زۆربەی وڵاتانی جیهان ،فەلەستین و سامیەکانیش مافی هەڵکردنی ئالای خۆیان هەبوو. پاش هەوڵ وکارێکی زۆر شلگیرانە کوردانی نوروێژ، بە خۆشێوە لە سیهەمین رۆژ واتە لە روژی سیشەمە 31.07.12 ئاڵای پێرۆزی کوردستان روبە ئاسمانی نورویژ بەرزکرایەوە و لە تەنیشت ئالای نورویژ و ولاتانی دیکە شەکایەوە و هەزارانی کوردی جیگر لە نورویژ ووڵاتانی دیکەی زۆر خۆشحاڵ کرد.
تیمی فوتباڵی کوردستان لە ماوەی سێ رۆژدا سێ یاری ئەنجامدا کە سەرکەوتنێک و بەرامبەریک و دوڕانێکی هەبوو و توانی بچنە قۆناغی دووهەمی کێبەرکی کان. رۆژی چوارشەمە تیمی کوردستان روبروی تیمێکی دێکەی نۆروێژی دەبێتەوە کە 3 بەر 3 بەرامبەر دەبن ولە کاتی ئێزافیش دا هەر بەرامبەر دەمێنەوە، بەڵام بە لێدانی پێناڵتی ٤بە ٢ تیمی نٶرویژ سەرکەوتنی بەدەست دێنێ و بە داخەوە تیمی کوردستان حەزف دەکرێ.
رۆژی هەینی03.08.12 لە ئێکەبەرگ بە ئیبتکاری ریکخراوی کوردی نۆروێژی (ئەر، کۆ. ئەر) رێورسمێک بۆ رێزگرتن لە یاریزانی کوردستان بە بشداری لە نوێنەری حیزبی سوسیالیستی چەپی نورویژ و کوردانی نورویژ پێک هات. ئاختر چاودێری جێگری سەرۆک پارلەمانی نورویژ لە ئیس ڤی و چەند کەسی دیکە لەسەر گرینگی بەشداری تیمی کورستان و هاوکاری و پشتیوانی کوردکانی جێگر لە نوروێژ بابەتێکیان پێشکەشکرد و لەلایەن چاودێری لەوحەی ریزلێنانن بە سەر یاریزانان وسەرپەرستان تیمی کوردستان دابەش کرا وهەروەها لە لایەن بەرپرسی تیمی فوتباڵی جەوانانی کورستان بەرێز سەفین کانەبی لۆحەی ریزلێنانن ئاراستەی نوێنەری ئیس ،ڤ و چەند کوردێک کرا کە یارمەتی دەر وهاوکاری نزیکی تیمی کوردستان بوون. پاش رێزلینان و دوای نانخواردن دەستکرا بە هەڵپەرکی و شادی و خۆشی و دوای سێ کاتژمێر بەرنامەکە کۆتایی پێ هات.
ئەوەی بەڵای منەوە زۆر گرینگ بوو بە پێویستی دەزانم کە لێرەدا ئاماژە بە چەند شتێک بکەم.
1- بە هەوڵ وهاوکاری جیدی کوردانی نۆروێژ کە توانیان کارێک بکەن کە ئالای کورستان لە تەنیشت ئالای وڵانی دیکەی جیهان بەرزبێتەوە و بشەکێتەوە. و بشداری چالاکانەی کوردان بۆ تەشویقی تەیمی کوردستان لە ئاستیکی زۆر سەرەوە دا بوو کە لە سیهەم رۆژ دا گەیشتە نزیک بە 800-700 کەس .پێوستە بگۆتری کە کوردی هەرچوار پارچە بشداری کێبەرکێ کان بوون کە کوردکانی باشور ورۆژهەلاتی وکوردستان بەرچاوتر بوون وهەروەها نابێ نە‌قش وچالاکی یەکیەتی لاوانی رۆژهەڵاتی کورستان لەبەرچاونەگێرێ.
2- عشق وعەلاقەی یاریزانی کورد و سەپەرست و راهێنەری تیمی فوتباڵی کوردستان بە هەڵکردنی ئاڵای کوردستان بۆ بەرزکردنەوەی ئاڵا، وەک هیمایەکی نەتەوەیی و هەوڵ دان بۆ دەستەبەرکردنی سەرکەوتن بۆ کوردستان کە ناوی کوردستان هەتا بکرێ باشتر مەترح بکرێ.
3- هاوکاری ریکخراویەکی کورد نورویژی( ئەر، کۆ، ئەر ) بۆ هاوکاری تیمی کوردستان و پشتیوانی حیزبی سوسیالیستی چەپی نوروێژ لە هەموو بۆاریک دا لە کورد.
4- لە ماوەی سێ رۆژ دا ناوی کورد وکوردستان لە دوو روزنامەی بە ناوبانگی ئافتن پوستن و داگ بلادە و مەسەلەی ئالای کوردستان جێگەی باس بوو کە بۆبە هۆی زیاتر ناساندنی کێشەی کورد و خەڵکێکی زۆر زیاتر شارەزای مەسەلە کوردبوون.و هەروەها کانالی تلوویزونی (ئن ، ئەر، کۆ) کە بەشێکی لە کێ بەر کێ و عشق و علاقەی وکوردان لە پشتیوانی لەتیمی کوردستان نیشان دا.
لە کۆتاییدا پێوستە بگۆترێ بە هاوکاری و یەکیەتی و برایەتی کوردان دەکرێ زۆرهەنگاوی گرینگ بهاوویشترێ کە نمونەی بەرچاو ئەو هاوکاریە، شکانەوەی ئالای پێروزی کوردستان لە تەنیشت ئالای وڵاتانی دیکە جیهان بوو لەم کیبەرکێیەی نێونەتەویی لاوان لە نوروێژ.

کەریم ئەڵڵاوەیسی

وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی تورکیا، ئێران ئاگادارده‌كاته‌وه‌ له‌وه‌ی چیدیكه‌ ئه‌نقه‌ره‌ له‌ توندوتیژیـیه‌کانی ناو سووریا به‌رپـرسیار نه‌کات. ئه‌حمه‌د داود ئۆغڵو، وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى توركیا له‌ فڕۆکه‌خانه‌ی ئه‌نقه‌ره‌ به‌رله‌وه‌ی به‌ره‌و وڵاتی بۆرما ده‌ربچێت رایگه‌یاند "نابێت چیدیكه‌ ئێران، توركیا به‌ توندوتیژییه‌كانى سووریا تاوانبار بكات"، گوتیشى "هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و جۆره‌ لێدوانانه‌ له‌لایه‌ن به‌رپـرسـانی باڵای ئێرانه‌وه‌ نه‌دراون‌، به‌ڵام که‌سـانێک که‌ له‌ پـۆستی فه‌رمییدان توركیا به‌ توندوتیژییه‌كانى سووریا تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن".

ئۆغڵو گوتى "ئه‌و لێده‌انانه‌ له‌وانه‌یه‌ زیان به‌ ئێرانیش بگه‌یه‌نێت، بۆیه‌ چاوه‌ڕوانین کاربه‌ده‌سـتان چ له‌ تورکیا و چ له‌ ئێران چه‌ند جارێك بارودۆخه‌كه‌ هه‌ڵبسه‌نگێنن ئینجا لێدوان بده‌ن، چونكه‌ تاوانبارکردنی تورکیا ‌و هه‌ر وڵاتێکی دیکه‌ به‌ قازانجی هیچ وڵاتێک ناکه‌وێته‌وه‌". دوو رۆژ له‌مه‌وپێش جه‌نه‌ڕاڵ حه‌سه‌ن فه‌یرووز ئابادی، فه‌رمانده‌ی گشـتی هێزه‌ چه‌کداره‌کانی ئێران ئۆباڵی توندوتیژیـیه‌کانی ناو سووریای خسته‌ ئه‌ستۆی تورکیاو، تورکیا و سعودیه‌ و قه‌ته‌ری تاوانبارکرد به‌وه‌ی یارمه‌تی ئه‌مریکا ده‌ده‌ن بۆ گه‌یشـتن به‌ ئامانجه‌کانی له‌ ناوچه‌که‌دا.

پۆلیسى كه‌ركوك رایگه‌یاند، چه‌ند كه‌سێكى نادیار هێرش ده‌كه‌نه‌ سه‌ر خاوه‌ن نووسینگه‌یه‌كى گۆرینى دراو له‌ شارى كه‌ركووك و له‌ئه‌نجامدا 53 ملیۆن دینار و ده‌مانچه‌یكى لێ ده‌ده‌زن.

هۆبه‌ى راگه‌یاندنى پۆلیسى قه‌زاوناحییه‌كان له‌ كه‌ركووك به‌ (رووداو)ى راگه‌یاند "شه‌وى رابردوو كاژێر 12:00 له‌ گه‌ره‌كى غه‌رناته‌ى شارى كه‌ركووك خاوه‌ن نووسینگه‌یه‌كى گۆڕینى دراو ده‌چێته‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌ له‌ رێكه‌ چه‌ند كه‌سانیكى نه‌ناسراو به‌ ئۆتۆمبیلێكى جۆرى نیسان پترۆلى بێ ژماره‌ هێرش ده‌كه‌نه‌ سه‌رى و 53 ملێۆن دینار و ده‌مانچه‌یه‌كى جۆرى تاریق لێ ده‌رفێنن دواى ئاگاداركردنه‌وه‌ى هێزه‌كانى پۆلیس له‌ رووداوه‌كه‌ سه‌رجه‌م خاڵه‌كانى پشكنینى شار ئاگادارده‌كرێته‌وه‌ به‌ڵام نه‌توانرا ئه‌نجامده‌رانى ئه‌و كاره‌ ده‌ستگیربكرێن".

سەرچاوە: رووداۆ

جموجۆڵی كورد لە سووریا، توركیاى تووشى دڵەڕاوكێ كردووە چونكە دەبێتە هۆی زیاتر ئاڵۆزكردنی كێشەكان لە ناوخۆی توركیادا و راپۆرتێكی ئەمریكی ئەگەری دروستبوونی دەوڵەتی كورد بەنزیك دەزانێت. ئەو هاوكاریانەی توركیا كە بۆ شۆڕشگێڕانی سووریای دەكات، كەوتووەتە ناو بارێكی ئاڵۆزەوە، بەهۆی داوای كورد بۆ (ئۆتۆنۆمی) حوكمی زاتی، ئەوەش هەنگاوەكانی توركیا خستووه‌تە بارێكی ناجێگیرەوە و ترسی خستووەتە دڵیانەوە، چونكە دەبێتە هۆی شڵەژانی دۆخی توركیا و ململانێكانی كورد لەو وڵاتە زیاتر دەكات.

لە راپۆرتێكی گۆڤاری تایم هاتووە، ئەو گۆڕانكارییە جیۆسیاسیانەی دوای رووخاندنی سەددام لەسەر دەستی ئەمریكا، كە شۆڕشی یەك لەدوای یەكی عەرەبی لەدواهات و بە سووریا كۆتایی دێت، دەبێتە هۆی گۆڕانكاری بنچینەیی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. گۆڤاری تایم-ی ئەمریكی كە هەموو ژمارەیەكی لە 10 بۆ 15 ملیۆن دانەی لێ چاپ دەكرێ، لەبەشێكی راپۆرتەكەیدا ده‌ڵێت كورد كە ژمارەیان بەلایەنی كەمەوە 30 ملیۆن كەسە، بە گەورەترین میللەتی جیهان دادەنرێن، كە تا ئێستا دەوڵەتی سەربەخۆیان نییە، هەر وەك چۆن باشترین نەتەوەن لەلایەنی خۆ بەڕێوەبردن كە شایستەی ئەوە بن ببنە دەوڵەت" بۆیە رەنگە لە گۆڕانكاریەكاندا، جێی ئەوانیش ببێتەوە".

محەمەد بیراند، نووسەری بەناوبانگی توركیا دەڵێ "دروستبوونی ناوچەیەكی حوكمی زاتی لە باكوری رۆژهەڵاتی سووریا، دوای دروستبوونی دانەیەكی دی لەو جۆرە لە عێراق، بەرەو یەك ئامانج دەڕوا كە گەورەترین مۆتەكەیە بۆ توركیا، ئەویش دروستبوونی دەوڵەتێكی مەزنی كوردە".

رۆژنامەی تایم، لە زاری مستەفا گۆندۆگدۆ، گوتەبێژ بەناوی پرۆژەی مافی مرۆڤی كورد كە بارەگاكەی لە لەندەنى، پایتەخی بەریتانیایە، دەڵێ "هەنگاوی كورد لە سووریا مێژووییە، لە جیاتی ئەوەی لە نێوان ئۆپۆزیسیۆن و رژێمی سووریا فەرامۆش بكرێن، كوردەكان هەنگاوی خۆیان هێنا، كە جەخت لەسەر بەرژەوەندییە دوورەكانیان دەكاتەوە، ئەوان لەگەڵ ئۆپۆزیسیۆن كار دەكەن، بەڵام جیان لەوان، خۆشیان نەكردە قوربانی لایەك، بەڵكو خۆیان بوونە لایەنێكی جیا". لەبەر ئەو ئەگەرانەیە كە رەجەب تەیب ئەردۆگان، سەرۆك وەزیرانی توركیا رایگەیاند "هەرگیز بە هیچ دەسپێشخەرییەك قایل نابین كە ببێتە لێدانی بەرژەوەندی ئاسایشی توركیا" ئەردۆگان بەوە نەوەستا و گوتی ئەگەر پارتی كرێكارانی كوردستان PKK لە سووریا جێ پێی خۆی توند بكات "سوپای توركیا لەسەر سنوورەكانی سووریا بڵاوە پێ دەكەین و ئامادەباشی دەكەین بۆ ئەگەری هەر هێرشێك".

شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان ده‌ستی به‌ کاره‌کانی کرد
به‌ به‌شداریی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان و نوێنه‌ری وه‌زیری رۆشنبیری و لاوانی حکوومه‌تی هه‌رێمی کوردستان، رێوره‌سمی کردنه‌وه‌ی شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی لاوانی دێموکراتی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به‌ڕێوه‌چوو.
پێشنیوه‌رۆی ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌، رێکه‌وتی 17ی گه‌لاوێژ له‌ یه‌کێک له‌ ساڵۆنه‌کانی سه‌ر به‌ بنکه‌ی ده‌فته‌ری سیاسیی حیزبی دێموکراتی کوردستان، به‌ به‌شداریی به‌رێز خالید عه‌زیزی، سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکرات، نوێنه‌ری وه‌زیری رۆشنبیری و لاوانی حکوومه‌تی هه‌رێمی کوردستان، به‌شێکی به‌رچاو له‌ ئه‌ندامانی رێبه‌ریی حیزبی دێموکرات، نوێنه‌رایه‌تی چه‌ندین رێکخراوی سنفیی لاوانی کوردستان و نوێنه‌رانی هه‌ڵبژێردرا بۆ کۆنگره‌و کۆمه‌ڵێکی به‌رچاو له‌ میوانان، رێوره‌سمی کردنه‌وه‌ی شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به‌ڕێوه‌چوو.
له‌ سه‌ره‌تای ئه‌م رێوره‌سمه‌دا له‌ به‌ سروودی نه‌ته‌وایه‌تی "ئه‌ی ره‌قیب" و ساتێک بێ ده‌نگی بۆ رێز گرتن له‌ شه‌هیدانی کوردو کوردستان ده‌ستی پێ کرد، به‌ڕێز مه‌نسوور سه‌ممار، سکرتێری یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکرات له‌ وته‌یه‌کی کورت دا به‌خێر هاتنی به‌شدارانی کرد.
پاشان به‌رێز ره‌حمان سه‌لیمی، سکرتێری پێشووتری یه‌کیه‌تیی لاوانی دیموکرات به‌ وتارێک، کۆنگره‌ی سه‌شه‌می یه‌کیه‌تیی لاوانی دیموکراتی کرده‌وه‌.
له‌م وتاره‌‌دا سه‌ره‌تا وه‌ک ئاوڕدانه‌وه‌یه‌کی خێرا له‌ چۆنیه‌تیی دامه‌زرانی یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکرات له‌ سه‌رده‌می کۆماری کوردستان له‌ شاری مه‌هاباد، باس له‌ بیری به‌رزی پێشه‌وا قازی محه‌ممه‌د به‌ نیسبه‌ت کۆمه‌ڵگای ئه‌وکاتی کوردستانه‌وه‌ کرا که‌ دواتر دامه‌زرانی ئه‌م یه‌کیه‌تیه‌ی لێ که‌وته‌وه‌.
له‌ به‌شێکی دیکه‌ی ئه‌م وتاره‌دا باس له‌ رۆڵی لاوانی وڵاتانی ناوچه‌که‌ له‌ شۆڕشه‌کانی ئه‌م دوایانه‌ی وڵاته‌کانیان دا کراو پاشان له‌ په‌یامه‌که‌دا سه‌باره‌ت به‌ ئه‌رکی ئێستای لاوانی کوردو به‌تایبه‌ت لاوانی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان و ئه‌رکه‌کانی داهاتوویاندا چه‌ند رێنوێنییه‌ک خرابووه‌ روو.
له‌ به‌شێکی دیکه‌ی رێوره‌سمی کردنه‌وه‌ی شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی لاوانی دێموکرات دا په‌یامی ده‌فته‌ری سیاسیی حیزبی دێموکراتی کوردستان ، له‌ لایه‌ن به‌ڕێز قادر وریا، ئه‌ندامی ده‌فته‌ری سیاسی و یه‌کێک له‌ به‌رپرسانی پێشووی ئه‌م رێکخراوه‌ خوێندرایه‌وه‌.
له‌ سه‌ره‌تای په‌یامه‌که‌ی ده‌فته‌ری سیاسیی حیزب دا وێڕای پیرۆزبایی له‌ به‌ستنی کۆنگره‌، باس له‌ گرینگی پێدانی حیزبی دێموکرات به‌ توێژی لاو کراو به‌ ئاماژه‌دان به‌ دامه‌زرانی ئه‌م یه‌کیه‌تییه‌ له‌ سه‌رده‌می کۆماری کوردستان به‌ ده‌ستی پێشه‌وای حیزبی دێموکراتی کوردستان، بایه‌خی لاوان له‌ روانگه‌ و خوێندنه‌وه‌کانی حیزبی دێموکرات دا پێداگری له‌ سه‌ر کرا.
له‌ به‌شێک له‌ په‌یامه‌که‌ی ده‌فته‌ری سیاسی دا هاتبوو: له‌ ده‌ورانی خه‌باتی ئاشکرای حیزبی دێموکراتی کوردستانیش دا لاوان له‌ هه‌موو بوار و به‌شه‌کانی حیزب دا رۆڵی به‌رچاویان گێڕاوه‌ و جێ په‌نجه‌یان دیاره‌، به‌ تایبه‌ت له‌ قۆناغی خه‌باتی چه‌کدارانه‌دا.
رۆڵی لاوان له‌ بزووتنه‌وه‌ سیاسیی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانی چه‌ند ساڵی رابردووی ناوچه‌که‌دا که‌ گۆڕانی بنچینه‌یی له‌ چه‌ند وڵاتی دا لێ که‌وته‌وه‌، ته‌وه‌رێکی دیکه‌ی په‌یامی ده‌فته‌ری سیاسی بۆ کۆنگره‌ی شه‌شه‌می لاوانی دێموکرات بوو.
له‌ به‌شێکی دیکه‌ی په‌یامه‌که‌ی ده‌فته‌ری سیاسی دا باس له‌ رۆڵ و پێگه‌ی لاوانی کوردستان له‌ خه‌باتی نه‌ته‌وه‌یی له‌ نیشتمانه‌‌ دابه‌شکراوه‌که‌یاندا کراو لاوان وه‌ک دینامیزمی سه‌ره‌کی و زیندووی خه‌باتی نه‌ته‌وایه‌تی خه‌ڵکی کوردستان له‌ هه‌ر چوار پارچه‌ی کوردستان پێناسه‌ کران.
ده‌فته‌ری سیاسیی حیزبی دێموکراتی کوردستان له‌ په‌یامه‌که‌یدا سه‌رکه‌وتنی بۆ کۆنگره‌ی شه‌شه‌می یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکرات به‌ ئاوات خواست.
له‌ بڕگه‌یه‌کی دیکه‌ی رێوره‌سمی کردنه‌وه‌ی کۆنگره‌ی لاوانی دێموکرات دا نوێنه‌ری وه‌زیری رۆشنبیری و لاوانی حکوومه‌تی هه‌رێمی کوردستان، به‌رێز د.شه‌ماڵ حه‌وێزی، به‌ نوێنه‌رایه‌تی له‌ لایه‌ن وه‌زیری رۆشنبیریی هه‌ریمی کوردستانه‌وه‌ وته‌یه‌کی پێشکه‌ش به‌ کۆنگره‌ی شه‌شه‌می لاوانی دێموکراتی رۆژهه‌لاتی کوردستان کرد.
د.شه‌ماڵ حه‌وێزی، وێڕای پیرۆزبایی له‌ به‌شدارانی کۆنگری لاوان، له‌ په‌یامه‌که‌یدا داوای له‌ لاوانی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان کرد که‌ جیا له‌ تێکۆشانی سیاسی هه‌وڵ بده‌ن له‌ بواره‌کانی دیکه‌ی وه‌ک کۆمه‌ڵایه‌تی و رووناکبیرییش دا چالاک بن و بۆ داهاتوو کۆمه‌ڵگایه‌کی ئه‌کتیڤ و زیندوو بنیات بنێن.
له‌ به‌شیکی دیکه‌ی رێوره‌سمه‌که‌دا، هه‌یئه‌تی به‌ڕێوه‌به‌ریی هه‌ڵبژێردراوی کۆنگره‌ی پێنجه‌می یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی کوردستان له‌وحی رێزلێنانی پێشکه‌ش به‌و که‌سانه‌ کرد که‌ له‌ ماوه‌ی سی ساڵی رابردوودا وه‌ک که‌سی یه‌که‌م له‌م رێکخراوه‌دا به‌رپرسایه‌تییان که‌وتۆته‌ سه‌ر شان. له‌ به‌شه‌دا داوا له‌ به‌رێز مامۆستا عه‌بدولڵا حه‌سه‌نزاده‌ کرا له‌وحی رێزلێنانه‌که‌ بداته‌ چه‌ند که‌س له‌ به‌رپرسانی پێشووی یه‌کیه‌تیی لاوان که‌ له‌ له‌ رێوره‌سمه‌که‌دا به‌شداربوون.
نێوئاخنی رێوره‌سمی کردنه‌وه‌ی شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به‌‌ چه‌ند به‌رهه‌مێکی سه‌رنجراکێشی هونه‌ری رازێندرابووه‌و که‌ له‌ لایه‌ن کۆڕی هونه‌ریی حیزبی دێموکراتی کوردستان و به‌ هاوکاریی گرووپی سێوه‌ی شاری کۆیه‌ پیشکه‌ش کران.
جێی ئاماژه‌ پیدانه‌ که‌ چه‌ندین رێکخراوی سینفیی لاوانی کوردستان په‌یامیان بۆ شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی لاوانی دێموکرات ناردوه‌ که‌ به‌شێکیان بریتین له‌:
رێکخراوی ئازادیی کوردستان
یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی کوردستان
فیدراسیۆنی یه‌کیه‌تییه‌کانی لاوانی کوردستانی ئێران
فیدراسیۆنی کۆمه‌ڵه‌ی رێکخراوی لاوانی جیهان
ناوه‌ندی لاوانی خه‌باتی کوردستانی ئێران
کۆمه‌ڵه‌ی لاوانی رۆژهه‌ڵات
یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی کوردستانی ئێران
یه‌کێتی لاوانی شۆرشگێڕی کوردستان
ئه‌نجومه‌نی زیندانیانی سیاسیی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان
یه‌کێتی ژنانی دێموکراتی کوردستان
ناوه‌ندی لاوانی پێشره‌و
کۆمه‌ڵه‌ی جه‌وانانی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان
گرووپی کاری قوتابیان و لاوانی پارتی ئازادی کوردستان
کۆمه‌ڵه‌ی پێشمه‌رگه‌ دێرینه‌کانی کوردستان
لێژنه‌ی کۆیه‌ی لاوانی دێموکراتی کوردستان

رێوره‌سمی کردنه‌وه‌ شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان ، کاتژمێر 12ی نیوه‌ڕۆ کۆتایی پێهات و ئه‌ندامانی کۆنگره‌ له‌ برگه‌کانی دیکه‌ی کاری کۆنگره ‌درێژه‌یان به‌ کۆبوونه‌وه‌‌کانیان دا.

حكومه‌تى ئێران به‌رپرسیاریه‌تى سه‌لامه‌تی ژیانی ئه‌و ئێرانیـیانه‌ى له‌ سووریا رفێندران ده‌خاته‌ ئه‌ستۆى ئه‌مریكا‌و رایده‌گه‌یه‌نێت "ده‌بێت ئه‌مریكا بێ هیچ مه‌رجێك هه‌وڵه‌كانى خۆى بخاته‌گه‌ڕ بۆ ئازادكردنیان". وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ى ئێران به‌ کاربه‌ده‌سـتێکی باڵیۆزخانه‌ی سویسرای راگه‌یاندووه‌ "تاران له‌ ئه‌مریکا چاوه‌ڕوان ده‌کات به‌بێ هیچ مه‌رجێک کاریگه‌ری خۆی بخاته‌گه‌ڕ بۆ ئازادکردنی ئه‌و 48 ئێرانییانه‌ى له‌ سووریا رفێندران". به‌هۆی نه‌بوونی په‌یوه‌ندی دیبلۆماسی له‌نێوان واشنتن و تاراندا، باڵیۆزخانه‌ی سویسرا له‌ ئێران کاروباره‌کانی ئه‌مریکا له‌و وڵاته‌ به‌ڕێوه‌ده‌بات، بۆیه‌ تاران ئه‌و قسانه‌ى به‌ كونسوڵخانه‌ى سویسڕاى گوتووه‌.

حكومه‌تى ئێران ده‌ڵێت "ئه‌و 48 ئێرانییه‌ی 4/7/2012 له‌ دیمه‌شق رفێندراون بۆ سه‌ردانی شوێنه‌ پیرۆزه‌کان له‌ سووریا بوون"، به‌ڵام فه‌رمانده‌یه‌کی له‌شـکری سووریا ئازاد ئه‌و ئێرانییانه‌ی به‌ ئه‌ندامانی سوپای پاسـداران ناوبردون و گوتی "ئه‌و 48 ئێرانییه‌ بۆ ئه‌رکی دیده‌وانی ره‌وانه‌ی وڵاته‌که‌یان کراون". عه‌لى ئه‌كبه‌ر ساڵحى، وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران دوێنێ سه‌ردانی تورکیاى كرد به‌مه‌به‌سـتی وتووێژکردن له‌گه‌ڵ هاوتا توورکه‌که‌ی ئه‌حمه‌د داوود ئۆغڵو سه‌باره‌ت به‌ قه‌یرانی سووریا، هه‌ردوێنێش سه‌عید جه‌لیلی، سـکرتێری ئه‌نجوومه‌نی باڵای ئاسایشی نیشـتیمانی ئێران له‌ دیمه‌شق له‌گه‌ڵ به‌شار ئه‌سه‌د سه‌رۆکی سووریا‌و کاربه‌ده‌سـتانی دیکه‌ کۆبوونه‌وه‌.

شەوی رابردوو ژمارەیەکی بەرچاوی هێزەکانی سوپای تورکیا و سوپای سووریای ئازاد لە چواردەورەی شاری کۆبانی رۆژئاوای کوردستان بیندراون. رۆژ ئەحمەد، نێردراوی (رووداو) لە کۆبانی لەو بارەوە پێی راگەیاندین "دوێنێ شەو، چەکدارانی سوپای سووریای ئازاد بە چەکی قورسەوە هاتوونەتە ناو ناوچەکەوە کە پێشتر چەکی بەو شێوەیان پێ نەبووە" و راشیگەیاند "4 ئۆتۆمبێلی سەربازی تورکیا به هاوکاری لەگەڵ 11 زیلی سوپای سووریای ئازاد لە دەورووبەری کۆبانی سووڕانەوە و دواتر بەرەو جەرابلۆس رۆیشتن". نێردراوی (رووداو) لە کۆبانی گوتیشی "لەو بارەوە یەکینەکانی پاراستنی گەل YPG لە کۆبانی پەیوەندییان به بەرپرسانی سوپای سووریای ئازاد گرت و سوپای سووریای ئازاد هێزەکانی YPGی دڵنیاکردەوە کە ئەو هێزەی سوپای تورکیا تەنها بۆ مەزارگەی سلێمان شا هاتوون".

سلێمان شا باپیری عوسمان گازی، دامەزرێنەری ئیمپڕاتۆری عوسمانییە و لە ساڵی 1086 لە رووباری فورات خنکاوە. دواتر لەشوێنی ناشتنەکەی لە نزیک جەرابلۆس، مەزراگەیەکی بۆ دروست کراوە و تا ئێستاش ئەو مەزراگەیە بۆ تورکیا پیرۆزی خۆی هەیە. حکومەتی تورکیا شوێنی مەزارگەکە بە بەشێک لە خاکی خۆی دەزانێت و بۆ پارێزگاری کردن لەو مەزارگەیە و بەپێی رێککەوتن لەگەڵ حکومەتی سووریا، کۆمەڵێک سەربازی تورکیای لەو شوێنە بە بەردەوامی هەیە.

ئاژانسەکانی هەواڵ ئاماژە به هاتنی 150 سەربازی سوپای تورکیا و پڕ چەککردنی سوپای سووریای ئازاد لە لایەن ئەنقەرەوە دەکەن.

رۆژ ئەحمەد لەو بارەوە دەڵێ "هێزەکانی سوپای سووریای ئازاد کۆمەڵێک چەکی قورس و نوێیان بەدەست گەیشووتە کە پێشتر پێیان نەبیندراوە. یەکینەکانی پاراستنی گەل YPG لە کۆبانی لە ئامادەباشی تەواودان و رێگە نادەن هیچ هێزێک بێتە ناو کۆبانی". ئاژانسی فورات نیوزی نزیک لە پارتی کرێکارانی کوردستان PKK لەو بارەوە رایگەیاند "سوپای تورکیا به نزیکەی 20 زرێپۆش و به پشتگیری هەلیکۆپتەر لەنێوان کۆبانی و قامشلۆ لەسەر رووباری فورات دەربازی جەرابلۆس بوون".

هەرچەند هاتنی سەربازانی تورکیا بۆ ئەو ناوچەیە بەپێی رێککەوتنی نێوان ئەنقەرە و دیمەشق ئاسایی و رێگەپێداروە، بەڵام وەک شایەتحاڵان دەڵێن هێنانی سەربازی پاراستنی مەزارگەی شا سلێمان به پاڵپشتی تانک و زرێپۆش و کۆپتەرەوە شتێکی نامۆیە. زۆرینەی دانیشتووانی جەرابلۆس عەرەبن و ئێستا ئەو ناوچەیە لەژێر کۆنتڕۆڵی سوپای سوریای ئازادە.

سەرچاوە: رووداۆ