سەرۆكی پارتی كۆماری گەل CHP، دوو هەفتە لەمەوبەر لەسەر بانگهێشتی نوری مالیكی، سەرۆك وەزیرانی عێراق سەردانی بەغدای كرد. بەڵام بەرنامەی سەردانەكەی بۆ شارەكانی نەجەف و كەركووك لەبەر هۆكاری ئەمنی راگرت. ئەردۆغان تۆپراك، كە جێگری سەرۆكی گشتی CHPیە و پەرلەمانتاری ئەو حیزبەشە، لەبارەی سەردانەكەیان، پەیوەندییەكانیان لەگەڵ باشووری كوردستان و كۆنگرەی نەتەوەیی كورد وەڵامی چەند پرسیارێكی (رووداو)ی دایەوە.
رووداو: سەردانەكەتان بۆ عێراق چۆن بوو؟
ئەردۆغان تۆپراك: ئێمە لەسەر بانگهێشتی نوری مالكی، سەرۆك وەزیرانی عێراق سەردانی ئەو وڵاتەمان كرد. هەرچەندە بەهۆی بارودۆخی ئەمنی نەمانتوانی سەردانی هەندێك شوێن بكەین كە پێشتر لە بەرنامەماندا بوو، بەڵام لە بەغدا گفتوگۆی جددیمان كرد. لەگەڵ بەڕێز مالیكی و لەگەڵ هۆشیار زێباری، وەزیری دەرەوەش كۆبووینەوە. قسەمان لەبارەی پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی هەردوو وڵات كرد، قسەمان لەگەڵ وەزیری بازرگانی، كاربەدەستان و خاوەن كارەكان كرد. هەندێك هەنگاوی گرنگمان هاوێشت لەبارەی چۆنیەتی پێشخستنی عێراق لەلایەن كارسازەكانمانەوە و بەشداربوونیان لە وەرگرتنی دەرفەتی كار بۆ ئەنجامدانی پڕۆژەی وەبەرهێنان لەو وڵاتەدا.
رووداو: كاربەدەستانی عێراق رەخنە لە سیاسەتی دەرەوەی توركیا دەگرن بەرامبەر عێراق و دەڵێن دەستوەردەداتە كاروباری نێوخۆییەكانی. ئێوە لەو بارەیەوە قسەتان كرد؟
ئەردۆغان تۆپراك: ئێمە ئێستا وەكو پارتێكی ئۆپۆزیسیۆن دەبینین هەڵە هەیە لە سیاسەتی دەرەوەی حكومەتی AKPدا، بەتایبەتی بەرامبەر وڵاتانی دراوسێ. ئێمە پێمانوایە ئەم سیاسەتە خزمەتی ئامانجەكانی پێشخستنی ئاشتی و دیالۆگی دوولایەنەی وڵاتان ناكات. سیاسەتی دەرەوەمان كە ئێستا گەیشتووەتە ئەو راددەیە، بەهۆی هەنگاوە چەوتەكانی حكومەتی AKP بووە.
رووداو: بۆچوونتان چییە لەسەر كێشەی كەركووك و دەبێ چۆن چارەسەر بكرێت؟
ئەردۆغان تۆپراك: مەسەلەی كەركووك كێشەیەكی ناوخۆی عێراقە. چارەسەركردنیشی لەلایەن گەلی عێراق و بەهۆی دیالۆگی دوولایەنە و ژیرانەی هاوبەش لەنێو پێكهاتەكانیدا دروست دەبێت لەسەر بنچینەی پاراستنی یەكپارچەیی عێراق و سەقامگیری ناوخۆی عێراق. ئێمە دەڵێین ئەگەر عێراق داوای هاوكاری لە توركیا بكات بۆ ئەم مەسەلەیە، دەبێ توركیا هەموو هاوكارییەكی سیاسی، دیپلۆماسی و ئابووری پێشكەش بكات. كلیلی چارەسەرییەكەش لەدەست گەلی عێراقدایە.
رووداو: ئەگەر CHP دەسەڵات بگرێتە دەست چ جۆرە سیاسەتێك لەگەڵ دراوسێكانی پەیڕەو دەكات، بەتایبەتی لەگەڵ عێراق؟
ئەردۆغان تۆپراك: رێبازی ئێمە لەم بوارەدا ئەوەیە "ئاشتی لە وڵات و ئاشتی لە جیهان"، واتە دەستێوەرنەدان لە كێشە ناوخۆییەكان و رێزگرتن لە كاروباری ناوخۆی وڵاتان. بێگومان ئەوە مانای ئەوە نییە بێ وەڵام بین بەرامبەر ئەگەری هێرش و هەڕەشە دژی وڵاتەكەمان. لە سەردەمی دەسەڵاتداری CHPدا هەموو ئەو كارە خراپانەی كە AKP ئەنجامی داون، بەهۆی رێبازی دیپلۆماسی راستدەكرێنەوە. دیالۆگ و متمانە لەگەڵ دراوسێكانمان دووبارە بنیاتدەنێتەوە.
رووداو: بۆچی سەردانی هەولێرتان نەكرد؟
ئەردۆغان تۆپراك: بەڕێز مالیكی سەرۆك وەزیران ئێمەی بانگهێشت كردبوو. دوای پەسەندكردنی ئەو سەردانە لەلایەن ئێمەوە، كاتەكە دیاریكرا. بەرنامەی سەردانەكەش لەلایەن خاوەنی بانگهێشتەكە، واتە بەڕێز مالیكی و وەزارەتی دەرەوە ئامادە كرابوو.
رووداو: ئەگەر حكومەتی هەرێمی كوردستان بانگهێشتتان بكات، سەردانی هەولێر دەكەن؟
ئەردۆغان تۆپراك: بێگومان ئەگەر بانگهێشتێكی هاوشێوەمان لەلایەن بەڕێز مەسعود بارزانی، سەرۆكی ئیدارەی هەرێمە كوردییەكەی عێراق بۆ بێت، ئێمە هەڵیدەسەنگێنین. دڵخۆشیش دەبین كە بەهۆی بانگهێشتی بارزانی سەردانی هەولێر و سلێمانی بكەین.
رووداو: چۆن سەیری ئاستی پەیوەندییەكانی توركیا دەكەن لەگەڵ هەرێمی كوردستان؟
ئەردۆغان تۆپراك: ئێمە گرنگی بە دەستووری بنچینەیی عێراق و یەكپارچەیی دەدەین. پێویستە پەرە بە پەیوەندییەكان بدرێت لەگەڵ ئیدارەی كوردی لەم بوارەدا و رێزی كاروباری ناوخۆیی یەكدی بگرین. توركیا لەماوەی رابردوودا هەمیشە هاوكاری هەرێمی كوردی كردووە لە عێراق و دانوستاندنی گەرمی ئەنجامداوە لەم بوارەدا. ئەمڕۆش ئێمە پێش هەموو شتێك دڵخۆشین بە سەقامگیری و پێشكەوتنی ئابووری لە هەرێمی كوردی لەچوارچێوەی عێراقدا. دانوستاندن هەمیشە لە شەڕ و پێكدادان باشترە. ئەوە كارێكی مرۆیی گرنگە.
رووداو: كۆنگرەی نەتەوەیی كورد كە بڕیارە لە داهاتوودا لە شاری هەولێر ئەنجام بدرێت، بۆچوونتان لەبارەیەوە چییە؟
ئەردۆغان تۆپراك: پێموایە كۆنگرەی نەتەوەیی كورد كە لە هەولێر ئەنجام دەدرێت، بەهۆی ئەنجام و ئەنجامنامەی كە پەسەند دەكرێت، دەبێتە كۆنفرانسێكی گرنگ. ئومێدەوارم ئەم كۆنفرانسەی هەولێر بەهۆی بیركردنەوەیەكی هاوبەش و رێككەوتنی بەشداربووانی هەرچوار وڵات "كوردی توركیا، عێراق، ئێران، سووریا" برا كوردەكانمان خزمەتی پێكەوەژیانی ئاشتیانە لە وڵاتەكەمان و سەقامگیری لە ناوچەكە بكەن. پێموایە ئەنجامی ئەم كۆنفراسە و دواتر رێككەوتنی ئاشكرا و فراوان دێنە ئاراوە.
رووداو: پارتەكەتان چاودێرێك رەوانەی كۆنفرانسەكە دەكات؟
ئەردۆغان تۆپراك: بەپێی زانیارییەكانم بەشداربوونی پارتەكەمان بەشێوەیەكی فەرمی لە رۆژەڤدا نییە. بەڵام لەوانەیە تاوەكو كاتی كۆنگرە گفتوگۆ دروست ببێت و چاودێر رەوانە بكرێ. لەم بوارەدا بڕیاری كۆتایی بۆ سەركردایەتی CHPیە.
كەمال ئاڤچی
رووداو - ئەنقەرە
16/09/2013
