فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

دوای سێ هەفتە بەسەر دامەزراندنی كۆمەڵەی بزووتنەوەی لاوانی كوردستان لە باكووری كوردستان، وەزارەتی ناوخۆی ئەو وڵاتە دژایەتی خۆی بۆ ناوی كوردستان راگەیاند.
 وەزارەتی ناوخۆی توركیا نووسراوێكیان بۆ كۆمەڵەكە ناردووە و داوایان كردووە كوردستان لە ناوی كۆمەڵەكەیان بسڕنەوە، چونكە "بەگوێرەی مادەی 302ی یاسای تاوانكاری و مادەی 14ی دەستووری توركیا، ئەم كارە تاوانە".
رۆگر كاگەر، جێگری سەرۆكی كۆمەڵەكە رایگەیاند "ناوی كوردستان دژی یاسا نییە". ئاماژەی بەوەشكرد ئەگەر دۆسییەیان لە دژ بكرێتەوە، ئەوان دەچنە بەردەم دادگا، لە كاتێكیشدا یاسا ناوخۆییەكان رێگرییان لێ بكەن، ئەوان كێشەكە دەبەنە دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپا DMME.
 رۆژی 11/8/2013، بە پشتگیری كۆمەڵێك هەڤاڵی مستەفا بارزانی، كۆمەڵەی بزووتنەوەی لاوانی كوردستان لە شاری ئامەد لە باكووری كوردستان دامەزرا و بڕیاریان دا لە دژی پەراوێزخستنی كورد و زمانەكەی، بەشێوەیەكی یاسایی كار بكەن.
 بە گوێرەی یەكەم راگەیەنراوی كۆمەڵەی بزووتنەوەی لاوانی كوردستان، بزووتنەوەكە هیچ پەیوەندییەكی راستەوخۆی بە هیچ لایەن و رێكخستنێكەوە نییە، تەنیا لە سەر بیروباوەڕی مەلا مستەفا بارزانی دەڕۆن و فەلسەفە و تێڕوانینییان بۆ ژیان، لە مەلا مستەفا وەردەگرن. لە بارەگاكەشیاندا ئەو گوتەیەی مستەفا بارزانی هەڵواسراوە، كە دەڵێ "لە سەركەوتن مەغرور مەبن و لە شكستیش نائومێد مەبن".
rudaw
29/08/2013

obama b_635517501

چەند كاژێرێك دوای سەرنەكەوتنی كۆبوونەوەی راوێژكاری پێنج ئەندامی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەكگرتو‌وەكان، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا رایگەیاند: "تاوەكوو ئێستا بڕیارم نەداوە بۆ هێرشكردنە سەر سووریا". بەڵام جەختیكردەوە كە دەبێت ئەسەد بە هۆی بەكار‌هێنانی چەكی كیمیاییەوە سزا بدرێت.
ئۆباما شەوی چوارشەممە 28-8-2013 بەشداریی گفتوگۆیەكی تەلەفزیۆنیی كرد و گوتی " رژێمی سووریا بە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی یاسا نێودەوڵەتییەكانی پێشێل كردووە".
ئاماژەی بەوەشكرد، كە ئەمریكا نایەوێت وەك عێراق شەڕێكی درێژخایەن دەستپێبكات.
بە گوتەی ئۆباما، سووریا گەورەترین وێستگەی چەكی كیمیاییە لە جیهاندا و مەترسی هەیە كە ئەو چەكانە بكەونە دەستی رێكخراوی قاعیدە. "واشنتۆن بە هیچ شێوەیەك ئەوە قبووڵ ناكات".
ئۆباما جەختیكردەوە "هێرشكردنە سەر سووریا قەیرانەكانی ئەو وڵاتە چارەسەر ناكات و نابێتە هۆكاری نەكوشتنی خەڵكی سڤیل، بەڵام رژێمی ئەسەد دەبێت لەوە تێبگات كە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی نەك تەنیا پێوەرە نێودەوڵەتییەكان پێشێل دەكات، بەڵكوو مەترسییە بۆ بەرژەوەندییەكانی ئەمریكاش".
سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا جارێكی دیكە جەختیكردەوە بەرپرسانی ویلایەتە یەكگرتووەكان پێیانوایە ئەو هێرشە كیمیاییە كە هەفتەی رابردوو لە دەورووبەری دیمەشق روویدا لە لایەن رژێمی سووریاوە ئەنجامدراوە و هیچ گومانێكی تێدا نییە.
هەرچەندە ئۆباما ئاماژە بەوەدەكات كە هێشتا بڕیاری نەداوە بۆ هێرشكردنە سەر رژێمی سووریا، لە هەمانكاتیشدا دەڵێت "هیچ رێگە چارەیەك جگە لە هەنگاوی سەربازی بۆ سەر ئەو رژێمە نەماوەتەوە".
كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ تاو‌وتوێكردنی رەشنووسی ئەو پڕۆژە بڕیارەی كە لەلایەن بەریتانیاوە پێشكەشكرابوو بەبێ ئەنجام كۆتاییهات.
بە پێی هەواڵی ئاژانسی فەرەنسا، ئەو رەشنووسە رێگەی دەدا بۆ بەكارهێنانی هێزی سەربازی لەدژی رژێمی سووریا.
باڵیۆزەكانی چین و رووسیا كە تاوەكوو ئێستا سێ پڕۆژە بڕیاری ئەنجوومەنی ئاسایشیان لەسەر سووریا ڤیتۆ كردووە، 75 خوولەك پاش دانیشتنەكە، كۆبوونەوەكەیان بەجێهێشت.
ماری هارف، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند "كۆبوونەوەكەی ئەنجوومەنی ئاسایش بە هۆی ناڕەزایەتی رووسیاوە نەگەییشتە ئەنجام".
رۆژی چوارشەممە 21-8-2013 بەرهەڵستكارانی سو‌وریا، حكومەتی ئەو وڵاتەیان تۆمەتباركرد بەوەی كە چەكی كیمیایی لە دژی خەڵكی سووریا بەكارهێناوە و سەدان كەس، كە لە نێویاندا منداڵی زۆری تێدایە كوژراون. لەهەمان كاتدا رژێمی سووریا رەتیكردەوە چەكی كیمیایی لە هێرشەكەی رۆژی چوارشەممە بەكارهێنابێ.
29/08/2013

barzani u saroi penabaran un

 

لە دیدارێکدا لە نێوان مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەنتۆنیۆ گیتەرز سەرۆکی کۆمیساریای باڵای پەنابەران لە نەتەوە یەکگرتووەکان و ئیرسارین کازن بەرێوەبەری جێبەجێکاری ڕێکخراوی پڕۆگرامی جیهانیی خۆراک، سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایگەیاند" گەلی کوردستان یارمەتیدانی ئاوارەکان بە ئەرکێکی مرۆڤی و نەتەوەیی خۆی دەزانێ و بەردەوام دەبێ لە یارمەتیدانیان". 

،سەرۆکی کۆمیساریای باڵای پەنابەران سوپاس و پێزانینی خۆی و ئەندامانی شاندەکەی بە سەرۆک بارزانی و خەڵک و حکوومەتی هەرێمی کوردستان ڕاگەیاند بۆ ئەو بەخشندەیی و یارمەتیدانەی کە پێشکەشی ئاوارەکانی سووریا کراوە و گوتی"زۆر سوپاستان دەکەین ئەم خەڵکە پێویستیان بە جەنابت هەیە و وەک مەرجەعێک سەیرت دەکەن. سوپاسی گەل و حکوومەتی هەرێم دەکەین بۆ ئەو کارە مەزنەیان. ئەوە نیشان دەدات کە گیانی بەخشندەیی و خێرخوازی لە هەرێمدا زۆر بەهێزە". 

گیتەرز ئاشکرای کرد کە ڕێکخراوەکەی و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئامادەیی تەواویان هەیە بۆ پێشکەشکردنی هاوکاری و یارمەتی بۆ پەنابەران و داوایشی لە حکوومەتی هەرێم کرد کارئاسانی بۆ هەماهەنگی و کارەکانیان بکەن. سەرۆکی کۆمیساریای باڵای پەنابەران لەو دیدارەدا داوای لە سەرۆک بارزانی کرد کە بەشێک لە ئەجێندای کۆنگرەی نەتەوەیی کورد بۆ یارمەتیدانی مەعنەوی و هەستی مرۆڤدۆستی بەرانبەر پەنابەرە کوردەکانی سووریا تەرخان بکرێت.


دواتر ئیرسارین کازن بەرێوەبەری جێبەجێکاری ڕێکخراوی پڕۆگرامی جیهانیی خۆراک وێڕای سوپاسگوزاریی سەرۆک بارزانی باسی ئامادەکارییەکانی ڕێکخراوەکەی کرد بۆ یارمەتیدانی ئاوارەکان بە تایبەت لە مەسەلەی هاوکاریی خۆراک و کارکردن.
لای خۆیەوە سەرۆک بارزانی سوپاسی هاتنی شاندی میوانی کرد و دەستخۆشی لە هەوڵ و کارەکانی کردن و ئامادەیی هەمەلایەنەی دامودەزگای حکوومەتی هەرێمی ڕاگەیاند بۆ هاوکاریکردن و هەماهەنگی و کارئاسانی بۆ هەر دوو ڕێکخراوی پڕۆگرامی جیهانیی خۆراک و کۆمیساریای باڵای پەنابەران.
سەرۆکی هەرێم  داوایشی کرد کە یارمەتییەکانی کۆمیساریای باڵای پەنابەران و ڕێکخراوی جیهانیی خۆراک لەنێو سووریاشدا بگاتە خەڵک بە تایبەت ئەوانەی باری ژیانیان ناخۆشە و لە بەرەکانی جەنگەوە دوورن. هەر لەو دیدارەدا سەرۆک بارزانی پەیامی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردی بۆ شاندی میوان باس کرد .

د.ع

pna
29/08/2013

barzani--m

 

جێگەی خۆشحاڵی و ئومێدێكی زۆرە ئەمڕۆ دەبینین هەرێمی كوردستان لەبەردەم ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پارلەمانی كوردستانە كە بە دڵنیاییەوە هەنگاوێكی پڕبایەخە بۆ دەوڵەمەندتركردنی ئەزموونی دیموكراسی لە وڵاتەكەماندا. بەو بۆنەیە پڕ بەدڵ پیرۆزبایی خۆم بە گەلی سەربەرزی كوردستان و تێكڕای حزب و لایەنە سیاسییە بەشداربووەكانی هەڵبژاردن ڕادەگەیێنم و، هیوادارم ببێتە هۆی قووڵتربوونی بنەماكانی حوكمی گەل و هۆكارێك بۆ گەشەسەندنی سیاسی لە كوردستاندا بێت. 

ئێستا كە لە یەكەم ڕۆژی دەستپێكردنی هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی پارلەمانی كوردستانداین، داوا لە هەموو حزب و لایەنە سیاسییەكان و ئەندام و لایەنگر و هەوادارەكانیان و گشت هاووڵاتییە خۆشەویستەكان دەكەم بە هەموو توانایەكەوە هەوڵ بدەن ئەو هەڵمەتە لە كەشێكی ئارام و دوور لە كێشە و هەڵچوون و هەروەها بەشێوەیەكی سەردەمیانە و مەدەنی ئەنجام بدرێت و نەبێتە هۆی تێكدانی ژیانی ئاسایی خەڵك.

پاراستنی نەریتە دیموكراتییەكان و ئاسوودەیی هاووڵاتیان و ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی و پێگە و ناوبانگی هەرێم ئەركی هەموو لایەكە و پێویستە پابەندیان بین. داوا لە هەموو لایەنە پەیوەندیدارەكانی حكوومەتی هەرێم و كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانیش دەكەم هەموو هەوڵێكیان بخەنەگەڕ تا هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنەكان بە ڕەچاوكردنی ڕێنماییە یاساییەكان و بە سەركەوتوویی ئەنجام بدرێت.

مسعود بارزانی

سەرۆكی هەرێمی كوردستان

28ـی 8ـی 2013

sultan qabus

كۆماری ئیسلامیی ئێران ‌و سەڵتەنەتی عومان گرێبەستێكی راكێشانی بۆری غازی دەریاییان بە بەهای 60 ملیار دۆلار واژووكرد.
لەمیانەی سەردانێكیدا بۆ تارانی پایتەختی كۆماری ئیسلامی ئێران، سوڵتان قابوس لەگەڵ عەلی خامنەیی، رابەری باڵای شۆڕشی ئیسلامی ئێران تاو‌وتوێی چەندین پرسی سیاسی ‌و ئابووریی دوولایەنەیان كرد.
جگە لە بابەتی ئابووری، مەبەستێكی دیكەی سەردانەكەی قابوس ناوبژیوانیكردنی هەردوو بەرەی تاران ‌و واشنتۆن بووە بۆ ئەوەی كۆتایی بەپرسی سو‌وریاو دەستوەردانی ئێران لە ناوچەكە بهێنرێت.
بێجان نمەدار زەنگەنە، وەزیری نەوتی ئێران ئاشكرای كرد "پرۆتۆكۆلەكە لەنێوان هەردوو وڵات واژووكراوە بۆ راكێشانی بۆرییەكی غازی سروشتی‌ لە ئێرانەوە بۆ عومان".
گوتیشی: "بەهای ئەو پرۆتۆكۆلە دەگاتە 60 ملیار دۆلار ‌و بۆ ماوەی 25 ساڵی دیكە بەردەوام دەبێت‌ و هەژماری نرخی ئێستاشی بۆ دەكرێت".
روونیشیكردەوە كە چەندین پلانیان تاو‌وتوێ كردووە بۆ دروستكردنی ئەو بۆرییە بەشێوەیەكی خێرا. بڕیاریش دراوە لە 2015 دەست بەپرۆسەی دروستكردنی بكرێت. پلانی یەكەمی ئەو پرۆژەیەش لەساڵی 2009 دەستیپێكردو درێژییەكەشی دەگاتە 200 كلیۆمەتر .
 وەزیری نەوتی ئێران گرێبەستی راكێشانی بۆری لەنێوان هەردوو كەناری دەریای عومان ‌و هەناردەكردنی غازی ئێران بە گرنگترین رێككەوتنی ئابووری نێوان هەردوو وڵات وەسف دەكات.
عومان تاكە وڵاتی كەنداوە، كە پەیوەندییەكی دۆستانەی لەگەڵ حكومەتی تاران هەیە، پێچەوانەی وڵاتانی دیكە كە پەیوەندییەكانیان لەئاستێكی نزمدایە.
بەهۆی فشارەكانی رۆژئاوا و ئەمریكا، دەسەڵاتدارانی ئێران نەیانتوانیوە سوودی تەواو لەو سامانە سروشتییە وەربگرن‌و بەئازادی هەناردەی بازاڕەكانی جیهانی بكەن. ئەو فشارانەش بەهۆی پیتاندنی یۆرانیۆمە، كە حكومەتی تاران بە پرۆسەیەكی ئاشتییانە وەسفی دەكات ‌و رۆژئاواش وەك مەترسییەك بۆ دروستكردنی بۆمبی ئەتۆمی باسی دەكەن.
AFP
28/08/2013

newyork times

كۆمەڵەی هاككەرانی "سوپای ئەلیكترۆنی سووری" رایانگەیاند، كە توانیویانە  ناوی سێرڤەر  DNS ی تایبەت بە پێگەی تویتەر هاكبكەن و  زانیاریە تاكیەكانی ئەم پێگەیەی لێبگوازنەوە بۆ خۆیان.
 
ئەم هاككەرانە وێنەیەکیان لەسەر لاپەڕەی تایبەتی خۆیان لە تویتەر بڵاوکردووەتەوە، كە روونیدەكاتەوە ناوی سێرڤەری تویتەر هاككراوە و زانیاریەكانی ناو ئەم  بوارە و ئیمەیڵەكەشی گۆڕاوە.
دوای چەند خولەكێك لەو راگەیاندنەی "سوپای ئەلیكترۆنی سووری" بۆ ئەم هاككردنە، بەرپرسانی پێگەی تویتەر توانیان داتاكان بگەڕێننەوە.
هاككردنەش دوای ماوەیەكی كورتدێت لە هێرشكردنە سەر ماڵپەڕی رۆژنامەی ئەلیكترۆنی " نیۆیۆرك تایمز" ی ئەمریكی.
سوپای ئەلیكترۆنی سووری هەستابوون بە گۆڕینی شوێنی رۆژنامە ئەمریكیەكە و و گۆڕینی تێپەڕبوون لێی بۆ یەكێك لە پێگەکانی پاشكۆی خۆیان. ئەگەری ئەوەش هەیە هاككردنەكە   DNSی تایبەت بە ماڵپەڕەكەی كردبێتە تارگێت.
هەر لەبەر ئەوە رۆژنامەكە ناوی سێرڤەرەكەی راگرتووە، تاوەكو چیدیكە رێگە بە گواستنەوەی سەردانكەرانی ماڵپەڕەكان نەدەن بۆ پێگەی تایبەتی "سوپای ئەلیكترۆنی سووری ". هەتاوەكو ئێستاش نەیانتوانیوە ناوی سێرڤەرەكە بگەڕێننەوە.
28/08/2013

halbjardni kurdistan1

 

كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق ناوی هەزار و 129 كاندیدی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی پەسند کرد و، چوارشەممە 28-8-2013، واتە لە سەعات 12ی شەوەوە بانگەشەی هەڵبژاردن بە بەشداریی ٢٧ کیانی سیاسی و چەند کەسایەتییەک دەستی پێ کرد. 

لە شەوی ڕابردووەوە لایه‌نه‌ سیاسییه‌كان له ‌رێگه‌ی‌ تیمه‌كانی‌ پروپاگه‌نده‌یانه‌وه‌ و به‌ هه‌ڵواسینی‌ دروشمه‌كانیان، له‌سه‌ر شه‌قامه‌ گشتییه‌كانی‌ شار و شارۆچکەکانی هەرێمی کوردستان، سه‌رگه‌رمی‌ هه‌ڵواسینی‌ پروپاگه‌نده‌كانیان.

بەپێی رێنماییەكانی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان و وەزارەتی شارەوانیش كاندیدەكان دەبێت بە هەماهەنگی لەگەڵ شارەوانییەكان پۆستەر و بانگەشەكان هەڵبواسن و هەموو جۆرە بانگەشەیەكیش لە شوێنە گشتییەكان قەدەخەیە.

بڕیارە لە رێككەوتی 21-9-2013، هەڵبژاردنی‌ پەرلەمانی كوردستان بە بەشداری‌ 32 قەوارەی‌ سیاسی ئەنجام بدرێت.

pna
28/08/2013

salah muslim

 

ساڵح موسلیم بە گومانەوە دەڕوانێتە ئەو دەنگۆیانەی باس لە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن ئەسەدەوە دەكەن ‌و پێیوایە "بانگەشەی ئۆپۆزیسیۆنە بۆئەوەی كاردانەوەی نێودەوڵەتی دژی ئەسەد درووست بێت".
 ساڵح موسلیم، هاوسەرۆكی پارتی یەكێتی دیموكراتی PYD لەبارەی دەنگۆی بەكارهێنانی چەكی كیمیاییەوە لەلایەن رژێمی سووریاوە بە ئاژانسی رۆیتەرزی راگەیاندووە، "ئەسەد گێل نییە تاوەكو چەكی كیمیایی لە نزیك دیمەشق بەكاربهێنێت".
 ساڵح موسلیم بە "گومانە" لەبارەی بەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن رژێمەكەی ئەسەد، چونكە پێیوایە "ئەسەد لە شەڕی ناوخۆ سەركەوتووە".
چوارشەممەی رابردوو 21-8-2013 لە ئاكامی هێرشێكی مووشەكی هێزەكانی ئەسەد دا بەپێی سەرچاوەكانی هەواڵ 500-1500 كەس كوژراون، كە زۆربەیان ژن و منداڵ بوون، ئۆپۆزیسیۆنی ئەو وڵاتەش رایگەیاند كە هێرشەكە چەكی كیمیایی بووە. ئێستاش تیمێكی سەر بە نەتەوەیەكگرتووەكان سەرقاڵی لێكۆڵینەوەن لەو رووداوە.
لەو بارەیەوە هاوسەرۆكی PYD دەڵێ: "ئەو هێرشەی چوارشەممەی رابردوو، كە ئۆپۆزیسیۆن دەڵێ رژێم كردوویەتییە سەر هاووڵاتیان، بۆ ئەوەیە تاوەكو بە كۆمەڵگەی نیودەوڵەتی بڵێن ئەسەد چەكی كیمیایی بەكاردەهێنێت، بۆ ئەوەی كاردانەوەی نێودەوڵەتی دژی رژێمی ئەسەد دروست ببێت". 
ساڵح موسلیم لەو باوەڕەدایە رژێم چەكی كیمیایی هەیە، "بەڵام لۆژیك نییە لە دیمەشق و لە دووری 5 كیلۆمەتر لە لێكۆڵەرەوانی نەتەوەیەكگرتووەكان ئەو چەكە بەكاربهێنێت".
رژێمی سووریا و ئۆپۆزیسیۆنی ئەو وڵاتە یەكدی تۆمەتبار دەكەن لەسەر بەكارهێنانی چەكی كیمیایی و رووداوەكەی ٢١ی ئەم مانگە دەخەنە ئەستۆی یەكتر، ئەمە لەكاتێكدایە كە تیمی لێكۆڵینەوەی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان پێیانوایە هاوكارینەكردنی رژێمەكەی ئەسەد بۆ پشكنین و لێكۆڵینەوە ئەوە نیشان دەدات كە ئەو رژێمە شتێك دەشارێتەوە.
rudaw
27/08/2013

 

usa-rusiya1

 

ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا، ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ی‌ هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌ كه‌ هه‌فته‌ی‌ رابردوو بڕیاری‌ له‌سه‌ر درابوو له‌م هه‌فته‌یه‌دا وه‌فدێكی‌ ئه‌مه‌ریكا و رووسیا، سه‌باره‌ت به‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ كۆنفرانسی‌ جنێڤ بۆ سووریا، دیدار بكه‌ن. 

به‌پێی‌ راپۆرتێكی‌ رۆیته‌رز، كۆشكی‌ سپی‌ له‌ بڕیارێكدا رایگه‌یاندووه‌ به‌هۆی‌ به‌كارهێنانی‌ چه‌كی‌ كیمیایی‌ له‌لایه‌ن رژێمی‌ سووریا و پشتیوانیی‌ رووسیا له‌ به‌شار ئه‌سه‌د، كۆبوونه‌وه‌ی‌ نێوان وه‌فده‌كانیان، له‌م هه‌فته‌یه‌دا به‌ڕێوه‌ ناچێت.

میدیاكانی‌ ئه‌مه‌ریكا ده‌ڵێن كیمیاباران كردنی‌ ناوچه‌كانی‌ نزیك دیمه‌شق له‌ رۆژی‌ چوارشه‌ممه‌ی‌ رابردوو، جارێكی‌ دیكه‌ ناكۆكییه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا و رووسیای‌ سه‌باره‌ت به‌ سووریا، په‌ره‌ پێداوه‌ته‌وه‌.

هه‌فته‌ی‌ رابردوو و 2 رۆژ پێش روودانی‌ كیمیابارانه‌كه‌، ئه‌مه‌ریكا رایگه‌یاندبوو وه‌فدێكی‌ به‌رپرسانی‌ وڵاته‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ وه‌فدێكی‌ رووسیا، سه‌باره‌ت به‌ كۆنفرانسی‌ دووه‌می‌ جنێڤ له‌سه‌ر پرسی‌ سووریا، له‌م هه‌فته‌یه‌دا كۆده‌بنه‌وه‌.

ئا. ر

pna
27/08/2013

shiymayi eran -eraq

گۆڤاری فۆرن پۆلیسی ئەمریكی چەند بەڵگەنامەیەكی تایبەت بە وەزارەتی هەواڵگری ئەمریكی دەستكەوتووە، كە ئاماژە بەوە دەكات واشنتن یارمەتی سەدام حوسێن، سەرۆكی پێشوی عێراقی داوە بۆ ئەوەی هێرشی كیمیایی بكاتە سەر هێزەكانی ئێران.
گۆڤارەکە روونیكردووەوە، ئەو بەڵگەنامە و چاوپێكەتنە نهێنیانەی CIA دەریدەخەن وڵاتە یەكگرتووەكان بەڵگەی یەكلاكەرەوەیان هەبوو لەسەر ئەو هێرشە كیمیاییانەی، كە عێراق لە ساڵی 1983 كردوویەتییە سەر ئێران.
بەڵگەكان ئەوە دەردەخەن، كە ئەمریكا زانیاری تەواوی هەبووە لەسەر كات و چۆنیەتی بەكارهێنانی چەكی كیمیای لەلایەن عێراقەوە و لێپرسراوەكانی CIA و لەنێوانیشیاندا بەرێوەبەر ئاژانسەكە ویلیام كایسی ئاگادار كراونەتەوە دەربارەی شوێنی كارگە كیمیاییەكان  و دەربارەی ئەوەی عێراق هەوڵدەدات ئەوەندە گازی خەردەل بەدەستبهێنێ، كە بەشی پێویستیی هێزەكانی بكات.
هەروەها بەڵگەنامەکان دەریانخستووە، کە عێراق بەنیاز بووە ئامێرێك لە ئیتاڵیا بكرێت بۆ ئەوەی بەرهەمهێنانی بۆمبی كیمیایی خێراتر بكات و رەنگە عێراق چەكە كیمیاییەكە لە دژی ئێران بەكاربهێنێ و رێشی تێدەچێ لە دژی مەدەنیەكانیش بەكاری بهێنێ.
26/08/2013

lauroff

وەزیری دەرەوەی رووسیا هۆشداریی دەداتە ئەمریكا، كە دەستتێوەردانی سەربازی دەبێتە "مەترسییەكی گەورە" لەسەر هەموو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
بەپێی راگەیەنراوێک، كە لە ماڵپەڕی  وەزارەتی دەرەوەی رووسیا بڵاوكراوەتەوە ئاماژە بە گفتوگۆی تەلەفۆنی نێوان سێرگی لاڤرۆڤ، وەزیری دەرەوەی رووسیا و جۆن كیری، وەزیری دەرەوەی ئەمریكا كراوە و ئاماژە بە گوتەی لاڤرۆڤ كراوە، كە گوتوویەتی "هێرشی سەربازی بۆ سەر سووریا مەترسییەكی گەورە دەبێت بۆ سەر هەموو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا".
هاوكات لە بەیاننامەكەی وەزارەتی دەرەوەی رووسیا ئاماژە بە رەوشی عێراق و لیبیا كراوە و هاتووە "هێرشی سەربازی بۆ سەر سووریا وادەكات سووریا-ش هاوشێوەی عێراق و لیبیا بكەوێتە نێو ناسەقامگیری سیاسی و ئەمنییەوە".
لاڤرۆڤ لە بەیاننامەكەدا داوا لە ئەمریكا دەكات واز لە سیاسەتی بێزاركردن بهێنێت، هاوكات ئاماژە بەوە دەدات پێویستە ئەو تیمەی لە سووریا لێكۆڵینەوە لە رووداوەكە دەكەن گرنگە رەچاوی هەندێك مەرج بكەن.
 
رۆژی 7/5/2013 جۆن كیری، وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لەگەڵ هەریەكە لە سێرگی لاڤرۆڤ، وەزیری دەرەوەی رووسیا و ڤلادیمێر پوتین، سەرۆكی رووسیا كۆبووەوە، ئامانج لەو كۆبوونەوەیەش بڕیاردان بوو لەسەر داهاتووی شەڕی دوو ساڵەی نێوخۆیی سووریا، بەبێ ئەوەی شوێنی كۆنفرانسەكە دیاری بكەن، بڕیاردرا لە سەرەتای مانگی حوزەیران كۆنفرانسێك بۆ هێنانە ئارای ئاشتی لەو وڵاتە ساز بكرێت، بەڵام تاوەكو ئێستا دوای تێپەڕینی 2 مانگ بەسەر وادەی دیاریكراو، كۆنگرەكە ئەنجام نەدراوە.
AA
26/08/2013

movil telefon

 

- توێژینەوەیەكی بەریتانیایی ئاشكرای كردووە، بەریتانییەكان كێشەیەكی گەورەیان لە پاكوخاوێنی و شوشتنی دەستدا هەیە و بەپێی ئەو توێژینەوەیە، هەر مۆبایلێك لە شەش مۆبایل نەخۆشی بكوژ دەگوازێتەوە. 

 

پرۆفیسۆر فال كیرتیس لە زانكۆی لەندەن لە توێژینەوەكەدا دەڵێ: ئەمە بەڵگەیەكی ترە لەسەر ئەوەی كە هێشتا خەڵك بە تایبەت دوای هاتنە دەرەوە لە ئاودەست، دەستیان باش ناشۆن.

 

توێژەران گوتیان لە 12 شاری بەریتانیا چاودێری 390 مۆبایل و دەستی بەكاربەرانیان كردووە و دواتر نموونەی سەر مۆبایلەكانیان لە تاقیگەدا پشكنیوە.

 

توێژینەوەكە ئاشكرای كردووە، دانیشتووانی لەندەنی پایتەخت رێژەیەكی زۆریان لەبەردەم مەترسی تووشبوون بە نەخۆشی ئایكۆلایدان كە لە بەرازەوە دەگوازرێتەوە و رێژەكە دەگاتە 28 لەسەد.

 

ئەم نەخۆشییە دەبێتە هۆی تێكچوونی گەدە و ئەگەر زۆر قورس بێت، نەخۆشەكە دەكوژێت.

 

هەرچەندە 95 لە سەدی ئەو كەسانەی پشكنینیان بۆ كراوە، دەڵێن دوای چوونە ئاودەست دەستیان بە سابوون دەشۆنەوە، بەڵام دەركەوتووە 92 لە سەدی مۆبایلەكان و 82 لە سەدی دەستی كەسەكان هەڵگری بەكتریایەیە.

هەروەها دەركەوتووە 16 لە سەدی مۆبایلەكان و دەستەكان بەكتریای ئایكۆلایان هەڵگرتوە.

 

سەرچاوە: سی ئێن ئێن

ئا: زانیار نوری

26/08/2013

haji umaran

 

ئەو گەشتیارانەی لە هەرێمی كوردستانەوە سەردانی ئێران دەكەن, بۆ ماوەی زیاتر لە دوو كاتژمێر لە سنووری تەمەرچینی ئێران لە چاوەروانی تەواو بوونی مامەڵەكانیاندا دەمێنەوە. 

 وەك گەشتیاران دەیخەنە روو، لە گەڵ زۆری رێژەی گەشتیاران لە سنووری حاجی ئۆمەران- تەمەرچین، بەڵام تەنها یەك دوو كارمەند لەو دیوی  ئێران رۆژانە مامەڵەی گەشتیاران رایی دەكەن و بە هۆشیەوە ئەو گەشتیارانەی لە هەرێمی كوردستانەوە سەردانی ئێران دەكەن، بۆ ماوەی زیاتر لە دوو كاتژمێر بە بێ‌ بوونی هۆڵی پێشوازی و شوێنی پشوودان رادەگیرێن.

مەسعود باتێلی سەرپەرشتیاری كۆمەڵگای نێودەوڵەتی گومرکی حاجی ئۆمەران بە ئاژانسی هەواڵی پەیامنێری راگەیاند: لە پاسپۆرتی حاجی ئۆمەران بە شێوەی 24 كاتژمێری كار بە سستەمی نێو دەوڵەتی دەكرێت و بە شێوەیەكی ستاندارد ئیش و كاری گەشتیاران رایی دەكرێت و هیچ گەشتیارێك بۆ چەند ساتێكیش دوا ناكەوێت، ئەو دیو سنووری تەمەرچینیش پەیوەندی بە گومرگی ئێرانەوە هەیە و ئێمە لێی بەرپرس نین.

عەبدولواحید گوانی قائیمقامی چۆمان،  بە ئاژانسی هەواڵی پەیامنێری گوت: بۆ چەندین جار لە كۆبوونەوەی مانگانەی نێوان قائیمقامیەتی چۆمان و پیرانشاردا‌ ئەو پرسە بە لایەنە پەیوەندیدارەكانی ئێران گوتراوە، بەڵام تائێستا ئەوان بە یەك دوو كارمەند كاری ئەو رێژە زۆرەی گەشتیاران رایی دەكەن و بەهۆشیەوە گەشتیاران زۆر لە چاوەروانیدا دەمێننەوە.

                                                                                                 بەختیار چۆمانی/م.ش

pna
26/08/2013

syria-crisis -390x260

سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا لە رێی پەیوەندیی تەلەفۆنییەوە گفتوگۆیان لەمەڕ رووداوەكانی سو‌وریا و ئەگەری هێرشكردنە سەر ئەو وڵاتە كردووە.
بەپێی هەواڵێكی فرانس پرێس هەریەك لە باراك ئۆباما و دەیڤید كامیرۆن گفتوگۆیان لەبارەی بڕیاردان لەسەر وەڵامێكی گونجاوی ئەنجوومەنی نێونەتەوەیی كردووە سەبارەت  بە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن رژێمی سو‌وریاوە.
گفتوگۆكەی ئۆباما و كامیرۆن راستەوخۆ دوای كۆبوونەوەكەی ئەنجو‌ومەنی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا دێت بۆ تاو‌وتوێكردنی راپۆرتەكانی لەمەڕ رووداوەكەی چوارشەممە21/8/2013 ی رابردوو لە سو‌وریا.
بەپێی لێدوانی گوتەبێژی كۆشكی سپی، ئۆباما درێژەی ئەو زانییاریانەی بەدەست گەیشتووە كە پێشتر لەلایەن هەریەكە لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و ئەنجوومەنی نێونەتەوەییەوە داواكراوە لەپێناو گەیشتن بە بڕیارێك سەبارەت بە رژێمەكەی ئەسەد. 
كۆبوونەوەكانی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكی و گفتوگۆكانی ئەمریكا و بەریتانیا پێكەوە، دوای ئەوە دێن كە دوێنێ جاك هیگڵ، وەزیری بەرگری ئەمریكا كۆمەڵە بژاردەیەكی سەبارەت بە لێدانی سو‌وریا خستە بەردەم ئۆباما، هەروەها هێزەكانی ئەمریكای ئامادە كردووە بۆ هەر بڕیارێك كە لەو بارەیەوە بدرێت.
هەرچەندە ئۆباما پێشتریش هۆشداریی لەمەڕ كەوتنە نێو ململانێیەكی دیكە داوە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، بەڵام بەهۆی بەردەوامیی راپۆرتەكان لەسەر سووریا و پێداگرییەكانی وەزارەتی بەرگری وڵاتەكەی بۆ لێدانی ئەسەد، لەژێر فشارێكی زۆردایە.
بی بی نیوز ئاشكرای كردووە كە هەریەكە لە كامیرۆن و ئۆباما رەزامەندن لەسەر وەڵامدانەوەیەكی تووندی ئاسایشی نێونەتەوەیی لەبەرامبەر سووریا لەكاتی دڵنیابوون لە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن ئەو رژێمەكەی ئەسەدەوە.
رژێمی سووریا و ئۆپۆزیسیۆنی ئەو وڵاتە یەكدی تۆمەتبار دەكەن لەسەر بەكارهێنانی چەكی كیمیایی و رووداوەكەی ٢١ی ئەم مانگە دەخەنە ئەستۆی یەكتر، ئەمە لەكاتێكدایە كە تیمی لێكۆڵینەوەی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان پێیانوایە هاوكارینەكردنی رژێمەكەی ئەسەد بۆ پشكنین و لێكۆڵینەوە ئەوە نیشان دەدات كە ئەو رژێمە شتێك دەشارێتەوە.
25/08/2013

nau u dolar

ناكۆكی ‌و قەیرانەكانی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كۆمپانیاكانی نەوت ناچار دەكات بەدوای پێگەو ناوچەی نوێدا بگەڕێن بۆ كاری وەبەرهێنان.

بەگوێرەی راپۆرتێكی رۆیتەرز كۆمپانیا نەوتییەكان هەریەكە لە وڵاتانی مەغریب، ماڵتا و ئیسپانیایان بە باشترین ناوچە‌ لەرووی سەقامگیری‌و ئارامی وەبەرهێنان دەستنیشان كردووە.

هاتنە پێشەوەی ئەو ناوچانە بۆ نزیكبوونەوەی ‌یەدەگی ناسراو بازاڕی گەورە دەرەخسێنن كە مەرجی دڵخۆشكەرن بۆ پرۆسەی گەڕان بێ ئەوەی رووبەڕووی مەترسی بەرهەمهێنان ببنەوە وەك ئەوەی لەسوریا، میسرو لیبیا روویانداوە.

رباتی پایتەختی مەغریب كۆمەڵێك بەڵێنی گرنگی بەو كۆمپانیانە داوە كە بیانگەیەنێتە ناوچە دەو‌ڵەمەندەكانی وزە، بەتایبەت لەرۆژئاوای ئەفریقا.

ماڵتا هیواخوازە ئەو پێگە جوگرافییەیی كە هاوشێوەی تونس‌و لیبیا هەیەتی بەهەمان شێوەش سوودی ووزەی تێدا بدی بكرێت.

لەكەنارەكانی ئیسپانیا كۆمپانیای كیرن ئێنەرجی پێی وایە " هەمان شێوەی جیولۆجی دەریایی ئیسرائیلی هەیە، كەدوو كێڵگەی گەورەی گازی دەریایی لەخۆدەگرێت".

تۆنی هایوارد، سەرۆكی جێبەجێكاری كۆمپانیای گەنەڵ ئێنەرجی‌و سەرۆكی پێشووی بی پی بریتانی رایدەگەیەنێت " پێویست دەكات یان بەرەو سنووری تەكنیكی یان سنوری سیاسی هەنگاو بنێن".

هایوارد دەڵێت" بەپێچەوانەوە لەمەغریب‌و ماڵتا رووبەڕووی مەترسی هونەری دەبینەوە بەپێچەوانەی ئەوەی مەترسی سیاسی هەبێت".

هاتنی كۆمپانیا زلهێزەكانی نەوت وەك " شیڤرۆن" كە بە‌دووەم گەورە كۆمپانیای نەوتی ئەمەریكا دادەنرێت‌و بەهای بازاڕیشی دەگاتە 231 ملیار دۆلارو كۆمپانیای فاستنتی بۆرسەی لەندەنی لاوەكی‌ كە بەهای بازاڕی دەگاتە 80 ملیۆن دۆلار لەماوەی 18مانگی رابردوو گەیشتونەتە مەغریب‌و كاری وەبەرهێنان‌و گەڕان ئەنجامدەدەن.

جەڵف ساندەرز پترۆلیۆم، كەرۆژانە هەزار بەرمیل نەوتی پاڵاوتوو لەسووریا بەرهەمدەهێنا لەساڵی 2011 ەوە پرۆسەكانی راگرتووەو 90%ی بەرهەمێنانی زیانی پێكەوتووە. كۆمپانیاكە هۆكاری زیانەكان بۆ سزاكان‌و شەڕی نێوخۆی ئەو وڵاتە دەگەڕێنێتەوە.

ساندەرز پترۆڵیۆم ئاشكراشی كردووە كەچالاكییەكانی بۆ مەغریب بردووەو وەك خۆی باسی دەكات بەدوای سەقامگیری سیاسی گەڕاوە و لە مەغریب دۆزیویەتییەوە.

كین گادج، بەڕێوەبەری بازرگانی ئەو كۆمپانیایە روونیكردۆتەوە كە " ئەو وڵاتە كۆمەڵێك مەرجی جوان‌و گرنگی پێشكەش بەكۆمپانیاكان كردووە". 

هەرچەندە مەغریب ساڵی 2011 نزیك بوویەوە لەسەرهەڵدانی خۆپێشاندانەكانی هاوشێوەی تونس‌، میسر، لیبیاو سوریا، بەڵام حكومەتی ئەو وڵاتە لەرێگەی چاكسازی دەستووری‌و خەرجی كۆمەلایەتی‌و رێكاری ئەمنی ئەو پرۆسەیەی كۆنترۆڵ كرد.

جەنەل بەنیازە لەچارەگی یەكەمی ساڵی داهاتوودا دەست بكات بەپرۆسەی گەڕان لەو وڵاتەدا. كیرنی بریتانیش لە ئەیلولی داهاتوودا لەمەغریب دەست بەكار دەبێت و لە ئیسپانیاش بەنیازە لەساڵی 2015 كاری وەبەرهێنان ئەنجامبدات.
26/08/2013

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان