_{احمد علوی}

 _{در آخرین روزهای سال جاری خورشیدی «گزیده نتایج سرشمار عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد. هر چند هنوز همه آمار نتایج سرشمار عمومی نفوس و مسکن منتشر نشده اما همین گزیده آماری نیز دارای نکات قابل توجهی است و روندهای بلند مدت ساختار جمعیتی ایران -که تاثیر به‌سزائی بر عرصه اقتصادی و سیاسی دارد- را به تصویر می‌کشد. برای مثال دگرگونی‌های جمعیتی دارای پیامدهای مهمی برای بازار کار ایران یا بازار مسکن و بازار آموزش خواهد بود. عرصه فرهنگی و سیاسی نیز طبیعتا از این دگرگونی جمعیتی تاثیر خواهد پذیرفت چه سبک زندگی و خواسته‌های سیاسی با توجه به ساختار جمعیت و متغیرهایی از جمله افزایش نسبت شهرنشینی و گسترش سواد دگرگون خواهد شد.}

_{رشد جمعیتی و دگرگون‌شدن ساختار آن از قابل‌مشاهده‌ترین نمودهای اجتماعی در تاریخ تحول اجتماعی قرن اخیر ایران است. جمعیت ایران كه در سال‌های میانی دهه ۳۰ خورشیدی، حدود ۱۳ میلیون نفر بود، اما ۶۵ سال بعد به حدود ۸۰ میلیون نفر افزایش یافته است. افزایش و تغییر ساختار آن كه خود معلول عوامل گوناگون و بسیاری بود، و همچنین دارای پیامدهای بسیار پر اهمیتی خواهد بود. چه، در جوامعی همچون جامعه ایران ـ كه رشد اقتصادی معمولا كند و برون‌زاست ـ افزایش جمعیت مي‌تواند- در شرایط خاصی- به‌عنوان انگیزه افزایش تولید، كاركرد مثبتی داشته باشد. اما اگر امكانات اجتماعی و اقتصادی همگام با فزونی جمعیت افزایش نیابد، سرانه رفاه عمومی كاهش می‌یابد. به همین دلیل افزایش}

هانا کاویانی

^{از آن زمان تاکنون ایران به این مساله رسیدگی کرده است. در همان زمان حتی مقام های آمریکایی تاکید کردند که ایران در صدد حل مشکل است و به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این مهم بوده که ایران این موضوع را از آژانس مخفی نکرده بود. ایران در پی این هشدارها، آب سنگین مازاد خود را از جمله به عمان صادر کرد و مقام های ایرانی می گویند برخی اروپایی ها هم خواستار خرید این ماده هستند. آب سنگین خود به تنهایی خطرناک نیست اما می تواند در رآکتوری به کار رود که پلوتونیوم تولید می کند، و پلوتونیوم می تواند از جمله در تولید سلاح اتمی استفاده شود. گزارش اخیر آژانس چند هفته پیش از پایان سال ۱۳۹۵، نشان می داد که ایران در راستای تعهداتش عمل کرده و ذخایر اورانیوم و آب سنگینش از حد مجاز عبور نکرده است.}

^{تعهدات گروه پنج به علاوه یک:}

^{اما سوی دیگر توافق اتمی، اجرای تعهدات طرف مقابل است که شامل رفع تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای بود. اقدامات شش قدرت جهانی در این زمینه از ماه‌ها پیش از اجرایی شدن برجام آغاز شد و با فرارسیدن روز اجرا جنبه اجرایی به خود گرفت. اما بازگشت ایران به اقتصاد بین المللی، رشد سرمایه گذاری در صنایع مختلف و تمایل بانک های بزرگ بین المللی به همکاری با ایران با آن سرعتی که در ایران انتظار می رفت، پیش نرفت. در طول سال ۱۳۹۵، انتقادهای متعددی در این زمینه مطرح شد. از جمله از سوی آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی که در تابستان، هم از سرعت رفع تحریم ها انتقاد کرد و هم تلنگری به مقام های دولت حسن روحانی زد.}

_{فرزانه روستایی}

_{موشک های کروز روسیه که از دریای خزر به خاک سوریه شلیک شدند جواب برعکس داد و به جای اینکه اسد را در قدرت نگه دارد زمینه ساز تحولاتی شد که می تواند به حذف برنامه ریزی شده دیکتاتور سوریه منجر شود. بمباران های روسیه و همکاری نزدیک با ایران، به احتمال زیاد این نگرانی را در غرب ایجاد کرده که ممکن است پتک آهنین ارتش روسیه و نفوذ ایران نقش بزرگی در خاورمیانه بازی کند. به همین دلیل آمریکا و اروپا در صدد برآمده اند تا بحران سوریه را با دعوت رسمی ایران به کنفرانس وین در مسیر قابل کنترلی هدایت کنند. از امروز دور جدیدی ازمذاکرات سوریه در وین آغاز می شود که برخلاف گذشته٬ برای اولین بار عربستان سعودی٬ قطر٬ امارات و ترکیه پذیرفته اند که بدون ایران نمی توان برای سوریه راه حلی یافت.}

_{بحران سوریه دروازه های سه جهنم را به صورت همزمان به روی جهان و به ویژه غرب گشود. اولین دروازه٬ کابوس سوریه بدون اسد است که ثابت کرد فقدان اسد و سیستم متمرکز او در سوریه می تواند به ایجاد اغتشاش و حکومت اسلام گرایان آدم خوار در منطقه منجر شود٬ تا حدی که مردم خاورمیانه دمکراسی و حقوق بشر را فراموش کنند و آرامش نسبی دوران صدام حسین ٬ حافظ اسد و قذافی را دوران طلایی خاورمیانه تلقی کنند. زیرا بسیاری از مردم کشورهای عربی معتقد شده اند که دیکتاتوری رهبران عرب از حکومت آدم خوارهایی همچون ابوبکرالبغدادی امن تر و قابل هضم تر است.}

 _{دومین دروازه جهنم ٬ توحش عصرحجری داعش بود که وحشتی جهانی را ازعملکرد نسل جدید اسلامگرایان}

_{احمد علوی}

_{بسیاری از بازیگران اقتصادی از قبیل سرمایه گذاران، کارآفرینان، و بازرگانان که در چارچوب اقتصاد ایران فعال هستند، علاقمندند تا دورنمای سال آینده وضعیت اقتصاد کشور را ترسیم کنند.چنین دورنمایی، به آنها کمک می کند تا رفتار اقتصادی خود را به گونه‌ای شکل دهند تا از خطرات و ریسکهای خود کاسته و منافع خود را به حداکثر برسانند. طبیعی است که در صورت افزایش چالش‌ها و ریسک‌ها –اعم از ریسک های سیاسی و اقتصادی- تمایل سرمایه گذاران و بازرگانان برای همکاری با ایران کاهش خواهد یافت. شهروندان و مصرف کننده ایرانی نیز، چگونگی مصرف، پس انداز و سرمایه گذاری خود را بر اساس همین خطرات و ریسک ها تنظیم می کند.همین این خطرات و ریسک های آینده است که جریان مصرف، سرمایه گذاری، ورود و خروج سرمایه و رشد اقتصادی می انجامد. در میان چالشهایی که میتواند اقتصاد ایران را تحت الشعاع خود قرار داده و آنرا تهدید کند، سه چالش دارای اهمیت بیشتری که در این یادداشت به آن پرداخته میشود.}

_{ارثیه‌ شوم گذشته}

_{برون زائی -وابستگی اقتصاد ایران به نفت- همچنان و- کما فی السابق- اقتصاد ایران را در مقابل امواج بازار جهانی نفت آسیب پذیر می کند. این مشکل – که چیزی نیست که بتوان در کوتاه مدت بر آن فائق آمد- در ترکیب با اقتصاد دولت محور و غیر شفافی و فاسدی که شبه دولتی‌ها بر آن غلبه دارند، اقتصاد ایران را ناکارآمد تر می کند. همچنین بهره وری پائین،}

_{فرزانه روستایی}

_{برج‌های دوقلو را اتباع سعودی و امارات زدند و مغز متفکر آن محمد خالد الشیخ محمد متولد بلوچستان پاکستان بود٬ اما ظاهرا قرار است خسارت قربانیان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر از جیب مردم ایران پرداخت شود و در ضمن٬ این اتباع ایران هستند که برای وارد شدن به آمریکا با مانع مواجهند. زیرا گردانندگان جمهوری اسلامی با چهل سال شعارهای فکر نکرده٬ چنان فضای وهم آلودی را از ایران در افکار عمومی جهانی ایجاد کرده‌اند که حتی اگر از همین فردا سخنرانی‌های فکر نکرده پیرامون روابط خارجی ایران را متوقف کنند معلوم نیست به این زودی‌ها بشود شرایطی بدون تنش را در سیاست خارجی ایجاد کرد و به وضعیت عادی بازگشت. فضایی که علیه ایران ایجاد شده به‌قدری منفی است که سعودی‌ها فعالیت‌ها و سوابق تروریستی خود را در پشت آن پنهان کرده و توانسته‌اند سیاست خارجی ایران را همواره درگیر دیپلماسی مار پله کنند.}

_{نگاهی گذرا به لیست ۱۹ نفره اعضای القاعده که در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۱ چهار فروند هواپیمای خطوط داخلی آمریکا را به برج‌های دوقلو و ساختمان پنتاگون کوبیدند نشان می‌دهد که ۱۵ نفر از آنها اتباع عربستان سعودی و چهار نفر باقیمانده متولد امارات ٬ لبنان و مصر بودند. با این حال٬ خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر نه تنها تاکنون ادعای حقوقی جدی علیه سعودی‌ها مطرح نکرده‌اند٬‌ بلکه آخرین تلاش آن‌ها علیه ایران این بوده است که با کمک وکلای و دستیارانی از تیم باراک اوباما از یک سال پیش بی‌سر و صدا مدعی یک میلیارد و ششصد میلیون دلار معادل ۷۶۱۶ میلیارد تومان از اموال بانک مرکزی ایران}

_{حبیب حسینی فرد
امروز، هم بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به روسیه رفته است تا کرملین را به محدودسازی حضور ایران و حزب‌الله در سوریه ترغیب و حتی فراتر ا ز آن، مسکو را به صرفنظر از مناسبات تنگاتنگ با جمهوری اسلامی متقاعد کند، و هم نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل گفته است که تلاش‌ها برای یافتن راه حل سیاسی برای سوریه متضمن بیرون‌رانده‌شدن نیروهای وابسته به جمهوری اسلامی ایران و متحدانش (حزب‌الله و نیروهای شیعه عراقی) از سوریه خواهد بود. در مجموع هم به نظر می‌آید که همراهی آمریکا و ترکیه با روسیه در زمین سوریه علاوه بر زدن داعش معطوف به سروسامان دادن به معادلات مربوط به آینده سوریه هم است، آینده‌ای که برکناری اسد از شاخصه‌های آن نیست، به شرطی که رابطه این حکومت با جمهوری اسلامی و حزب‌الله به ضرر کاهش حضور و نفوذ این دو اکتور در سوریه سمت و سو یابد.اسرائیل هم در مختصات جدید، یعنی تداوم احتمالی زندگی با سوریه‌ای که همچنان رژیم اسد عامل اساسی قدرت در آن باشد، با سیاست‌های ۵ سال گذشته خود در حال فاصله‌گیری است. این سیاست عمدتا معطوف به آن بود که هیچ‌کدام از طرف‌های درگیر در سوریه بر دیگری تفوق نیابد و در عین حال امکانات و بنیه نظامی این خصم دیرین را اگر جنگ داخلی هم تضعیف نمی‌کند مورد حمله مستقیم قرار دهد، به خصوص که حالا بیش ازپیش میان دولت اسد و جمهوری اسلامی که از دیرباز شعار نابودی اسرائیل را داده است پیوندهای تنگاتنگ‌تری ایجاد شده است.برای تل‌آویو همچنین مهم بوده که حزب‌الله علاوه بر لبنان در سوریه هم نقش و وزن سنگین‌تری پیدا نکند و تجهیز بیشتر این}

_{جلیل روشندل
بررسی ساختارهای نظری- سال ۱۳۹۵ قطعا یکی از سال‌های پر تحرک در سیاست خارجی ایران بود که درخلال آن سیاست خارجی ایران با فرصت‌ها و چالش‌های منحصر به فردی مواجه شد. برای ارزیابی نحوه برخورد با چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها توسط ایران، بررسی عوامل تاثیر گذار بر سیاست خارجی ضرورت پیدا می‌کند.در سال گذشته دو عامل عمده بر سیاست خارجی ایران تاثیر مداوم داشته است:– اول ضرورت حفظ دستاوردهای توافق هسته ای با غرب که یگانه محصول حدود سه سال کار دولت روحانی بود تا بتواند آن را به عنوان یک سیاست موفق در داخل و خارج از ایران رضه و بر مبنای آن مناسبات آتی ایران را بنا نهد؛}

_{– دوم کوشش در جهت گشایش روابط جدید با سایر کشورها – از جمله همسایگان عرب – به عنوان یک حرکت حمایتی برای تداوم بخشیدن خط متمایل به اعتدال در سیاست خارجی ایران.اینکه ایران تا چه حد موفق شد به اهداف سیاست خارجی خود برسد بحث دیگری است که سعی می‌شود در این مقاله به آن پرداخته شود ولی چنین قضاوتی قبل از هر چیز نیازمند شناخت عمیق‌تری از محرکه‌ها و شاخصه‌های موثر بر دو عامل اصلی فوق‌الذکراست. به همین منظور نگاه کوتاهی به ساختار سیاست خارجی دولت روحانی می‌تواند روشنگر چرایی و علل جهت گیری‌های آن باشد}

_{ساختار سیاست خارجی ایران – سیاست خارجی ایران محصول همکاری و رقابت عوامل متعددی است که به طور همزمان با هم در حرکت هستند و در پاره ای موارد در هم تداخل بازدارنده دارند. این عوامل و زیر ساخت‌ها عبارتند از:}

_{شهرام رفیع زاده}

_{روزنامه جهان صنعت در تیتر یک خود نوشته که دستمزد پایه كارگران برای سال ۹۶ با افزایش ۱۴.۵ درصدی به ۹۳۰ هزار تومان رسید.این روزنامه نوشته که شورای عالی کار پس از جلسه‌ای ۱۵ ساعته و با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نمایندگان کارگران و کارفرمایان «افزایش ۱۴.۵ درصدی حداقل دستمزد کارگران» را تصویب کرده است و با این مصوبه حداقل حقوق یک کارگر در روز نباید از ۳۱ هزار تومان یا به صورت دقیق تر «سی هزار و ۹۹۷ تومان و ۷ ریال» کمتر باشد.روزنامه تجارت اما مصوبه شورای عالی کار برای افزایش ۱۴.۵ درصدی حداقل دستمزد کارگران در سال ۹۶ را ناکفی دانسته و تاکید کرده که با چنین رقمی کارگران در سال ۹۶ هم زیر خط فقر زندگی خواهند کرد.این روزنامه نوشته است: «مباحث اوليه تعيين حداقل دستمزد سال ۹۶ از اواسط آذر ماه آغاز شد تا اينکه در نهايت، پس از جلسات کارگروه تخصصي مزد و سه جلسه شوراي عالي کار، پنج روز مانده به آغاز سال نو، پرونده حداقل دستمزد سال ۹۶ با نرخ ۹۲۹ هزار و ۹۳۱ تومان بسته شد.»روزنامه تجارت تاکید کرده است که «بر اساس ماده ۴۱ قانون کار، حداقل دستمزد بايد بر اساس نرخ تورم به گونه‌ای تعيين شود که معيشت و زندگی برای کارگران، قابل تامين باشد؛ اين درحالی است که اين موضوع، عموما در غالب موارد معيار دوم يعنی "معيشت" مورد غفلت قرار می گيرد.»کوروش شرفشاهی در سرمقاله این روزنامه با اشاره به اینکه «ميزان افزايش حداقل دستمزد در قبال يک ماه کارکرد ۱۱۴ هزار تومان» تعيين شده، نوشته است: «مهمتر اينجاست که اين مبلغ در کاهش ضعف‌های يک خانواده چهار نفره چه تاثيری دارد؟»روزنامه آفتاب یزد در}

_{فریدون خاوند (تحلیلگر اقتصادی)
همه مراکز آماری، چه داخلی و چه بین المللی، کارنامه اقتصادی سال ۱۳۹۵ خورشیدی را، برای دولت حسن روحانی، در مجموع مثبت ارزیابی میکنند.رییس دولت یازدهم که آخرین نوروز دوران چهار ساله زمامداری‌اش را پشت سر میگذارد، می تواند در برابر رقیبان خود در نظام جمهوری اسلامی و نیز رای دهندگان دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری اسلامی با اطمینان از دستآورد‌های خود در عرصه اقتصادی دفاع کند و می بینیم که، برای توجیه رضایت خاطر خود از دورانی که پشت سر گذاشته، هر وقت فرصتی دست بدهد عمدتا بر دو شاخص اصلی اقتصاد کلان کشور که یکی نرخ رشد و دیگری نرخ تورم باشد، انگشت میگذارد.پیام رضایت آمیز رییس جمهوری اسلامی را، که این روز‌ها از زبان خود او و همکارانش تکرار میشود، میتوان چنین خلاصه کرد : ما اقتصادی را با نرخ رشد منفی و نرخ تورم چهل در صدی تحویل گرفتیم و آنرا به نرخ رشد بالا و نرخ تورم تک رقمی رساندیم.صاحب منصبان ارشد دولت یازدهم در ارائه این کارنامه به مخاطبان خود تنها یک روی آنرا نشان میدهند. روی دیگر کارنامه، که از دلایل تحول مثبت این دو شاخص کلان اقتصاد ایران و در همان حال ناپایدار بودن آن‌ها خبر میدهد، در تاریکی باقی مانده است. و مشکل مردم نیز همین است : چرا کارنامه اقتصادی دولت بر آماری چنین استوار و امیدوار کننده تکیه دارد، اما بازتاب این تحول در زندگی ایرانی‌ها دیده نمیشود؟}

_{در رویارویی با این تناقض، نخستین واکنش از سوی بخشی از افکار عمومی، که زیاد هم شنیده میشود، دروغ خواندن آمار‌ها است. این واکنش قابل درک است، ولی مساله پیچیده تر از این‌ها است. نمی توان گناه}

_{جلال جلالی زاده}

_{نظریه طباطبایی در باب  انحطاط و زوال اندیشه در ایران منشأ مناقشات و مجادلات فراوانی بوده است که بدون تردید در نوع خود سودمند واقع شده است.تأیید و یا تنقید این نظریه از جانب صاحب نظران هرکدام زاویه و بعدی از تاریخ اندیشه و اندیشه سیاسی در ایران را روشن ساخته اند.این یادداشت بر آن است تا  از یک سو افق دیگری با هدف« ترمیم و بسط و تعمیق نظریه انحطاط و زوال اندیشه سیاسی در ایران» بگشاید و از سوی دیگر بر ضرورت مطالعه و پژوهش در باره اندیشه سیاسی در ماد تأکید گردد هرچند این پروژه نیازمند پژوهش های فراگیر و بسیار جدی است. به نظر طباطبایی تاریخ اندیشه سیاسی و منطق درونی آن، بغرنجترین و تاریکترین بخش تاریخ عمومی اندیشه در دوران اسلامی است.به گونه ای که می توان ادعا کرد که نقد و بررسی اندیشه سیاسی این دوران نه تنها هنوز آغاز نشده است،بلکه شناخت اجمالی نسبت به اهمیت و ضرورت آگاهی از التفات به این دست پژوهشها نیز احساس نشده است(طباطبایی،۱۳۸۲ :۱)بدون قطع این معضل و خلأ در باب تاریخ ایران،به ویژه تاریخ اندیشه سیاسی در دوران تاریخی پیشا- اسلامی بیشتر به چشم می خورد. به طوریکه پراکسیس مادها و جایگاه آنان در اندیشه سیاسی ایران هنوز ناشناخته باقی مانده است؛بررسی عصر مادها از منظر اندیشه و سنجش نسبت امر گیتیایی با امر مینوی گره بسیاری از مسائل و موضوعات مرتبط با اندیشه و فلسفه در ایران و بین النهرین را می گشاید.}